Vaste commissie van advies voor de bezwaarschriften gemeente Oegstgeest

Transcriptie

1 Vaste commissie van advies voor de bezwaarschriften gemeente Oegstgeest Advies van de vaste commissie voor de bezwaarschriften inzake het volgende bezwaarschrift: indiener van het bezwaarschrift College van burgemeester en wethouders van de gemeente Leiden. datum van verzending van het bezwaarschrift 20 januari 2005, ontvangen op het gemeentehuis 20 januari 2005 datum bestreden besluit 25 november 2004, verzonden 13 december 2005 onderwerp Bezwaarschrift gericht tegen het besluit van de gemeenteraad om de onderhoudsplicht over te nemen van een weg bekend onder nummer 14 van de Wegenlegger van de gemeente Oegstgeest onder het opleggen van een verplichting tot vergoeding van achterstallig onderhoud en jaarlijkse betaling van een bedrag voor het reguliere onderhoud. Oegstgeest, 23 mei 2005 Aan de raad van de gemeente Oegstgeest, Het College van B&W van Leiden, verder te noemen reclamant, heeft bij brief van 20 januari 2005 een bezwaarschrift ingediend gericht tegen het besluit d.d. 25 november 2005, verzonden 13 december 2005 van de Raad van de gemeente Oegstgeest inhoudende het overnemen van de onderhoudsplicht van een weg bekend onder nummer 14 van de Wegenlegger van de gemeente Oegstgeest onder het opleggen van een verplichting tot vergoeding van achterstallig onderhoud en jaarlijkse betaling van een bedrag voor het reguliere onderhoud. De voorzitter van de commissie heeft reclamant overeenkomstig artikel 12 van de Verordening behandeling bezwaarschriften van de gemeente Oegstgeest mededeling gedaan van de plaats en het tijdstip van de zitting van deze commissie, alsmede van de mogelijkheid zich in persoon of bij gemachtigde te doen horen. Op woensdag 30 maart 2005 heeft een hoorzitting plaatsgevonden in het gemeentehuis. Het schriftelijk verslag van de zitting is conform artikel 15 van de Verordening behandeling bezwaarschriften van de gemeente Oegstgeest bij dit advies gevoegd. In het bezwaarschrift en ter zitting is door reclamant een aantal beweringen gedaan die naar het oordeel van de commissie onvoldoende onderbouwd waren met stukken. Aan reclamant is twee weken de tijd gegund om alle stukken aan de commissie te doen toekomen ter onderbouwing van zijn standpunt. Vervolgens heeft de gemeente Oegstgeest twee weken de tijd gekregen hierop schriftelijk te reageren. Tevens is gevraagd aan beide partijen na te denken over de mogelijkheid het geschil op te lossen door middel van mediation. 1

2 Op 13 april 2005 heeft reclamant nadere informatie gezonden. Hierop is door de gemeente Oegstgeest gereageerd op 27 april Overigens is door beide partijen aangegeven het middel mediation niet te willen beproeven. Gelet op het bovenstaande zal de commissie een advies uitbrengen aan de hand van de stukken, het verhandelde ter hoorzitting, de nadere informatie van reclamant en de reactie hierop van de gemeente Oegstgeest. 1. Ontvankelijkheid Het bezwaarschrift is tijdig ingediend en voldoet ook overigens aan de eisen die in artikel 6:5 eerste lid Awb aan een bezwaarschrift worden gesteld. De commissie meent dat het bezwaar ontvankelijk verklaard dient te worden. 2. Juridisch kader zie bijlage 3. De feiten Bij de beoordeling van het bezwaarschrift is de commissie uitgegaan van de volgende feiten: De Haarlemmertrekvaart, een waterverbinding tussen Leiden en Haarlem, loopt door Oegstgeest. De eigendom van deze vaart en de daarboven gelegen bruggen is in handen van de gemeente Leiden. Op grond van de Wegenlegger is de gemeente Leiden ook verplicht het onderhoud te verzorgen. Dit onderhoud heeft betrekking op de oevers en de beschoeiingen alsmede drie bruggen. De Kwaakbrug, de Vissersbrug en de Poelgeestbrug. Deze bruggen verkeren zoals uit bijgevoegde foto's en het rapport van TAO blijkt, in een slechte staat van onderhoud. Tevens speelt de kwestie van de overname van de eigendom van het Oegstgeester deel van de Haarlemmertrekvaart door Oegstgeest. In 1994 is reeds een besluit genomen door de raad van Oegstgeest om de Haarlemmertrekvaart over te nemen. Het college kreeg daarbij de bevoegdheid om nadere voorwaarden te stellen en/of te aanvaarden. Met name mogelijke bodemverontreiniging speelde hierbij een rol. De overname heeft toen niet plaatsgevonden. Afgelopen jaren zijn er opnieuw besprekingen gevoerd over de overname van de eigendom door Oegstgeest. Dit was van de zijde van Oegstgeest onder voorbehoud van goedkeuring door de raad. Van de kant van Leiden is daarop gesteld dat indien niet op korte termijn overeenstemming zou worden bereikt, de eigendom overgedragen zou worden aan een particulier. De insteek van de besprekingen tussen Leiden en Oegstgeest was dat de overname om niet zou geschieden en dat Oegstgeest het achterstallige onderhoud op zich zou nemen. Hiervoor is door het college een raadsvoorstel ingediend. In de vergadering van 25 november 2004 heeft de raad dit voorstel verworpen en hiervoor in de plaats unaniem een amendement aangenomen dat door alle fractievoorzitters is ondertekend. Dit is het thans bestreden besluit. In dit besluit is aangegeven dat de gemeente Oegstgeest het onderhoud van de wegen/bruggen zelf ter hand neemt op grond van artikel 20 van de Wegenwet. Aan Leiden wordt het achterstallig onderhoud in rekening gebracht en de jaarlijkse kosten van onderhoud. Hiertegen heeft Leiden een bezwaarschrift ingediend. 2

3 4. De bezwaren van reclamant De bezwaren van reclamant tegen het besluit behelzen samengevat: 1. Détournement de pouvoir: Het onderhandelingstraject over de overname van de trekvaart eindigt met het eenzijdige raadsbesluit om de onderhoudsplicht over te nemen, met oplegging van een financiële verplichting aan de gemeente Leiden. 2. Détournement de pouvoir en willekeur: Het stond de gemeente Oegstgeest niet meer vrij om geen overeenkomst over de overname van de trekvaart aan te gaan. 3. Détournement de pouvoir: Het opleggen van een geldelijke verplichting aan Leiden 4. Middels het raadsbesluit probeert de gemeente Oegstgeest de afspraak, gemaakt in 1993, dat de gemeente Leiden niets meer aan het onderhoud hoefde te doen, ongedaan te maken. 5. Middels het raadsbesluit probeert de gemeente Oegstgeest afspraken uit het convenant Poelgeest ongedaan te maken. 6. Niet over het onderhoud is onderhandeld, maar over de eigendomsoverdracht 7. De gemeente Leiden wil geen beheerstaken uitvoeren, die krachtens de wet aan de gemeente Oegstgeest toekomen. 8. De onderhoudskosten van Hendrik Heukelsbrug zijn neergelegd bij Leiden, middels het raadsbesluit van 25 november De Wegenlegger is niet aangepast aan de bouw van Hendrik Heukelsbrug. 10. De gemeente Leiden wil een vergoeding voor het feit dat de Hendrik Heukelsbrug op haar grond is gerealiseerd. 11. De gemeente Oegstgeest heeft met haar besluit de belangen van de gemeente Leiden niet afgewogen. Het belang van de gemeente Leiden bestaat hieruit dat bestemmingswijzigingen niet mogen leiden tot hogere onderhoudskosten voor de onderhoudsplichtige (op grond van de Wegenwet). 12. Het besluit is zonder voorafgaand overleg en in strijd met de wettelijk voorgeschreven procedure genomen. 13. Het besluit rust op ondeugdelijke gronden en is op onzorgvuldige wijze genomen. 14. De onderhoudsbedragen komen uit de lucht vallen. 15. Het besluit is genomen op grond van art. 20 van de Wegenwet, terwijl het genomen had moeten worden op grond van artikel 18a van de Wegenwet. 16. De gemeente Leiden verzoekt om het besluit in zoverre te herzien dat op Leiden geen financiële verplichting wordt opgelegd. 5. Het standpunt van de gemeente Op grond van de Wegenlegger dient de gemeente Leiden de wegen en de kunstwerken te onderhouden. Als gevolg van nalatigheid in dezen van de gemeente Leiden heeft Oegstgeest zich, gezien de toestand van de weg en de bruggen, genoodzaakt gezien haar verantwoordelijkheid te nemen inzake het wegbeheer en het langdurige minnelijke traject af te sluiten en gebruik te maken van de publiekrechtelijke instrurmenten die haar ter beschikking staan. Reclamant is van mening dat het de gemeente Oegstgeest niet meer vrij stond om een overeenkomst over de overname van de trekvaart aan te gaan. De gemeente Oegstgeest heeft echter gedurende het gehele traject het voorbehoud gemaakt van goedkeuring van de Raad. Leiden betwist niet de bevoegdheid van de gemeente Oegstgeest om het bestreden raadsbesluit te nemen. Leiden heeft moeite met het opleggen van een geldelijke verplichting op grond van artikel 20 lid 3 Wegenwet. Dit is echter onlosmakelijk verbonden met het deel van het besluit dat is gebaseerd op het eerste lid. De afspraken van het Convenant ontslaan de gemeente Leiden niet van haar onderhoudsplicht op grond van de Wegenlegger. De overname van het onderhoud is volgens de Raad van de gemeente Oegstgeest steeds onderdeel geweest van de overname van de eigendom. 3

4 Het nemen van het raadsbesluit is volgens de Raad, met het oog op de toestand van de bruggen en het algemeen belang dat de bruggen openbaar en begaanbaar blijven, alleszins te billijken. Ook in dit opzicht is er geen sprake van misbruik van bevoegdheid. 6. Naar aanleiding van de bezwaren De commissie overweegt het volgende: Uit artikel 20, eerste lid j o 20a Wegenwet blijkt dat de gemeenteraad van Oegstgeest de gemeente Leiden alleen tot het betalen van 'afkoopbare jaarlijkse uitkeringen' kan verplichten als over de overneming van het onderhoud (lid 1 van artikel 20 Wegenwet) geen overeenstemming is bereikt. Deze artikelen zien derhalve op een situatie waarin geen overeenstemming kon worden bereikt over de overdracht van het onderhoud. Uit de stukken en hetgeen ter zitting naar voren is gebracht, blijkt echter niet dat afzonderlijk over de onderhoudsplicht is onderhandeld en dat partijen op dit punt niet tot overeenstemming zijn gekomen. Hieruit volgt dat niet is voldaan aan de procedurele voorwaarden die gesteld zijn in de Wegenwet om te komen tot overname van onderhoud op grond van artikel 20 Wegenwet. Voor zover de bezwaren van reclamant daartegen zijn gericht acht de commissie deze gegrond. De commissie komt, gelet op het bovenstaande, niet toe aan een verdere inhoudelijke beoordeling van de bezwaren. Ambtshalve merkt de commissie te dien aanzien het volgende op: Reclamant heeft gesteld dat eerder afspraken zijn gemaakt over de overdracht van het onderhoud aan Oegstgeest en dat bedoelde onderhoudsplicht op deze grond reeds bij Oegstgeest ligt. Uit de stukken die de gemeente Leiden ter onderbouwing van deze stelling heeft overgelegd heeft de commissie enige concretisering en onderbouwing van deze stelling niet kunnen afleiden. 4

5 7. Conclusie De commissie is van mening dat niet is voldaan aan de procedurele voorwaarden die gesteld zijn in de Wegenwet om te komen tot overname van onderhoud op grond van artikel 20 Wegenwet. De commissie acht de bezwaren van reclamant gegrond voor zover deze zijn gericht tegen de gevolgde procedure. 8. Advies Gelet op de Algemene wet bestuursrecht, de Wegenwet en hetgeen hiervoor is overwogen, adviseert de commissie uw Raad: het bezwaarschrift van reclamant ontvankelijk te verklaren; de bezwaren gedeeltelijk gegrond te verklaren; het bestreden besluit met inachtneming van dit advies te herzien De vaste commissie van advies voor de bezwaarschriften, de secretaris, de voorzitter, mw. mr. F.D.M.M. Osinga mw. mr. P.W.M. de Wolf MSM 5

6 Bijlage Juridisch kader Wegenlegger Oegstgeest Wegenwet Hoofdstuk IV. Het onderhoud Artikel Het Rijk, de provincie, de gemeente en het waterschap is verplicht een weg te onderhouden, wanneer dat openbare lichaam dien tot openbaren weg heeft bestemd. 2. Het Rijk, de provincie, de gemeente en het waterschap is verplicht een weg en een in een weg zich bevindenden duiker te onderhouden, wanneer dat openbare lichaam dien weg of dien duiker gedurende tien achtereenvolgende jaren heeft onderhouden, ook al was bij den aanvang van die tien jaren de weg, welke is onderhouden of waarin de duiker is gelegen, nog niet openbaar. 3. Tot het onderhoud van een weg als in het eerste en het tweede lid bedoeld, behoort mede het onderhoud van een tot dien weg behoorenden berm of een tot dien weg behoorende bermsloot, echter slechts voor zoover het onderhoud van den berm of de bermsloot dient ten behoeve van de instandhouding en de bruikbaarheid van den weg en voor zoover het onderhoud niet, uit welken hoofde ook, tot de verplichting van anderen behoort. Artikel 16 De gemeente heeft te zorgen, dat de binnen haar gebied liggende wegen, met uitzondering van de wegen, welke door het Rijk of eene provincie worden onderhouden, van die bedoeld in artikel 17 en van die, waarop door een ander tol wordt geheven, verkeeren in goeden staat. Artikel 17 Het waterschap heeft te zorgen, dat de wegen welke het onderhoudt, en die waarop het krachtens zijne inrichting of krachtens zijn reglement heeft toe te zien, verkeeren in goeden staat. Artikel 18 De gemeente en het waterschap worden geacht aan het in de artikelen 16 en 17 bepaalde te hebben voldaan: I. in het geval dat een ander dan de gemeente of het waterschap tot het onderhouden van den weg verplicht is, wanneer diens verplichting is nagekomen; II. in de overige gevallen, wanneer: de weg goed is onderhouden; aard, breedte en lengte van de verharding gelijk zijn aan aard, breedte en lengte van de verharding, zooals die zijn aangegeven op den in artikel 27 bedoelden legger. 1

7 Artikel 18a 1. Overdracht eener verplichting tot onderhoud van een weg door een gemeente of waterschap aan een gemeente of waterschap vereischt de goedkeuring van Gedeputeerde Staten der provincie, waarin de weg is gelegen. 2. In het geval dat een gemeente haar verplichting tot onderhoud van een weg aan een andere gemeente overdraagt, is in afwijking van het eerste lid geen goedkeuring vereist. De overeenkomst tot overdracht wordt aan gedeputeerde staten medegedeeld. Artikel De Provinciale Staten kunnen het onderhoud van een weg, welke door de provincie wordt onderhouden, brengen ten laste van de gemeente, waarin de weg is gelegen. 2. Bij dit besluit zal de provincie zich verbinden tot eene afkoopbare jaarlijksche uitkeering aan de gemeente, die met onderhoud wordt belast, welke uitkeering niet lager mag worden gesteld dan hetgeen per jaar voor behoorlijk onderhoud werd vereischt. 3. Het bestuur van een waterschap kan onder goedkeuring van Gedeputeerde Staten het onderhoud van een weg, waarop het krachtens zijne inrichting of zijn reglement heeft toe te zien, ten laste van het waterschap brengen, voor zoover de bevoegdheid daartoe uitdrukkelijk bij het reglement der instelling is toegekend. 4. Bij het besluit van het waterschapsbestuur, als in het derde lid bedoeld, kunnen zij, die van het onderhoud of het geven van bijdragen tot het onderhoud worden bevrijd, worden verplicht tot afkoopbare jaarlijksche uitkeeringen, welke gezamenlijk niet hooger mogen worden gesteld dan hetgeen per jaar voor behoorlijk onderhoud werd vereischt. 5. Indien echter voor het gebruik van den weg tol wordt geheven, wordt wegens het gemis van de opbrengst der tolheffing eene schadevergoeding toegekend, welke in het besluit van het waterschapsbestuur, in het derde lid bedoeld, wordt opgenomen. Artikel De gemeenteraad kan het onderhoud van een binnen de gemeente liggenden weg ten laste van de gemeente brengen. Het besluit van de gemeenteraad wordt aan Gedeputeerde Staten meegedeeld. 2. Deze bepaling is niet van toepassing op wegen, welke door het Rijk of eene provincie worden onderhouden, en op wegen, welke door een waterschap worden onderhouden of waarop een waterschap krachtens zijne inrichting of zijn reglement heeft toe te zien. 3. Bij het besluit van den gemeenteraad als in het eerste lid bedoeld kunnen zij, die van het onderhoud of het geven van bijdragen tot het onderhoud worden bevrijd worden verplicht tot afkoopbare jaarlijksche uitkeeringen, welke gezamenlijk niet hooger mogen worden gesteld, dan hetgeen per jaar voor behoorlijk onderhoud werd vereischt. 4. Indien echter voor het gebruik van den weg tol wordt geheven, wordt behoudens het geval dat ingevolge artikel 54 schadevergoeding wordt gegeven, wegens het gemis van de opbrengst der tolheffing eene schadevergoeding toegekend, welke in het besluit van den raad in het eerste lid bedoeld, wordt opgenomen. 2

8 Artikel 20a Het in artikel 19, tweede, vierde en vijfde lid en het in artikel 20, derde en vierde lid, bepaalde is alleen van toepassing, indien omtrent de overneming geen overeenstemming is verkregen. Artikel Het voorstel tot het nemen van een besluit, als bedoeld in artikel 19, eerste en tweede lid, en het besluit zelf worden medegedeeld aan de gemeente ten laste van welke het onderhoud wordt gebracht; het voorstel tot het nemen van een besluit als bedoeld in artikel 19, derde, vierde en vijfde lid, en artikel 20 en het besluit zelf worden medegedeeld aan hen, die van onderhoud worden bevrijd en aan degenen, die ingevolge artikel 19, vierde lid, en artikel 20, derde lid, verplicht worden tot afkoopbare jaarlijksche uitkeeringen. 2. De mededeeling aan bijzondere personen geschiedt bij aangeteekenden brief. 3. Wanneer degene, aan wien mededeeling moet geschieden, geen bekende woonplaats binnen het Rijk in Europa heeft, en mede wanneer de onderhoudsplicht op grondstukken rust, kan met eene openbare kennisgeving worden volstaan, met dien verstande echter, dat wanneer degene, die geen bekende woonplaats binnen het Rijk in Europa heeft, een hier te lande aan het daarbij betrokken bestuur bekenden gemachtigde, die een aan dat bestuur bekende woonplaats heeft, heeft aangesteld, de mededeeling aan dien gemachtigde geschiedt. 4. De openbare kennisgeving, als in het vorig lid bedoeld, geschiedt door aanplakking in de gemeente, waarin de weg is gelegen, en verder op de in die gemeente gebruikelijke wijze. Artikel Gedeputeerde Staten maken hun besluit op een verzoek om goedkeuring van een krachtens artikel 19, derde, vierde en vijfde lid, genomen besluit onverwijld bekend aan het bestuur van het waterschap of aan den gemeenteraad, alsmede aan hen, die volgens het besluit van het bestuur van het waterschap of het gemeenteraadsbesluit van onderhoud worden bevrijd, en aan degenen, die volgens dat besluit van het bestuur van het waterschap of dat gemeenteraadsbesluit ingevolge artikel 19, vierde lid, verplicht worden tot jaarlijksche afkoopbare uitkeeringen. 2. Het tweede, derde en vierde lid van artikel 21 zijn van toepassing. Artikel De verplichting om een weg te onderhouden is te niet gegaan, wanneer gedurende twintig achtereenvolgende jaren daaraan door den verplichte in geenerlei opzicht is voldaan. De werking van deze bepaling wordt gestuit door een bevel van de bevoegde macht om aan de verplichting te voldoen, tenzij dat bevel wordt ingetrokken of ongegrond verklaard. 3

9 2. De verplichting om een weg of een duiker in een weg te onderhouden is te niet gegaan, wanneer gedurende tien achtereenvolgende jaren daaraan niet is voldaan en tevens gedurende dien tijd de weg of de duiker is onderhouden door het Rijk, eene provincie, eene gemeente of een waterschap. Artikel De verplichting om tot het onderhoud van een weg eene geldsom bij te dragen is te niet gegaan, wanneer gedurende twintig achtereenvolgende jaren aan die verplichting in geenerlei opzicht is voldaan. 2. De werking van deze bepaling wordt gestuit door het instellen van eene vordering tot voldoening, tenzij de vordering niet wordt toegewezen, alsmede door eene aanmaning aan den verplichte tot voldoening, uitgebracht bij deurwaardersexploit. Artikel Het verschuldigde uit hoofde van eene op een grondstuk rustende verplichting om een weg of een deel daarvan te onderhouden of om tot het onderhoud daarvan bij te dragen kan alleen worden verhaald op de gronden, waarop de verplichting rust, en op de rechten van erfpacht, vruchtgebruik en beklemming waaraan deze onderworpen zijn. 2. Indien een grondstuk als in het eerste lid bedoeld, in eigendom overgaat of aan een recht van erfpacht, vruchtgebruik of beklemming wordt onderworpen, blijft het verbonden voor al hetgeen over de laatste twee onderhoudsjaren en het loopende onderhoudsjaar uit hoofde van eene verplichting, als in het eerste lid bedoeld, is verschuldigd. 3. Het verschuldigde, als in het eerste en tweede lid bedoeld, is bevoorrecht op de gronden, waarop de verplichting rust, en op de rechten van erfpacht, vruchtgebruik en beklemming waaraan deze zijn onderworpen. Dit voorrecht gaat boven hypotheek en wordt gerangschikt onmiddellijk na het voorrecht der besturen van waterschappen, omschreven in artikel 68, vierde lid, van de Waterschapswet. Het strekt zich uit tot het verschuldigde over de laatste twee onderhoudsjaren en het loopende onderhoudsjaar. Artikel De verplichting om een weg te onderhouden of tot het onderhoud daarvan bij te dragen kan worden overgedragen bij een schriftelijke overeenkomst, goed te keuren door den raad van de gemeente of het bestuur van het waterschap, dat volgens artikel 16 of artikel 17 heeft te zorgen, dat de weg in goeden staat verkeert, en gaat over op den dag volgende op dien, waarop de goedkeuring is verleend, of zooveel later als bij de overeenkomst is bepaald. De verplichting om tot het onderhoud van een weg bij te dragen, kan worden afgekocht of kwijtgescholden bij een schriftelijke overeenkomst, welke gelijke goedkeuring behoeft als hiervoren is aangegeven; zoodanige overeenkomst wordt van kracht op den dag, volgende op dien, waarop de goedkeuring is verleend. 2. Het eerste lid is niet van toepassing, wanneer de verplichting op grondstukken rust of op den weg tol wordt geheven. 3. Overdracht, afkoop of kwijtschelding als in het eerste lid bedoeld, door of aan het Rijk, eene provincie, eene gemeente of een waterschap kan krachtens deze bepaling niet geschieden. 4

10 4. De overeenkomst en het besluit, waarbij deze is goedgekeurd, worden in afschrift medegedeeld aan Gedeputeerde Staten. Is de goedkeuring verleend door het bes t u u r v a n e en waterschap, dan worden die stukken bovendien in afschrift medegedeeld a a n het bestuur van de gemeente, waarin de weg is gelegen. 5