RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Mytylschool Eindhoven

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Mytylschool Eindhoven Plaats : Eindhoven BRIN nummer : 16SO OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 23 januari 2014 Datum vaststelling : 16 mei 2014

2 Pagina 2 van 17

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 17

4 Pagina 4 van 17

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 23 januari 2014 een kwaliteitsonderzoek uit op de Mytylschool Eindhoven, afdeling voortgezet speciaal onderwijs, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. Deze afdeling van de school verzorgt voortgezet speciaal onderwijs aan lichamelijk (lg) en meervoudig (mg) gehandicapte leerlingen in de leeftijd van 13 tot 20 jaar. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij het onderzoek op het Toezichtkader voortgezet speciaal onderwijs Dit toezichtkader bevat een waarderingskader voor het voortgezet speciaal onderwijs. In haar jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zij onderzoekt. Meer informatie over het jaarwerkplan en het nieuwe toezichtkader voor (voortgezet) speciaal onderwijs is te vinden op Aanleiding Het doel van dit onderzoek is het verzamelen van informatie in het kader van een landelijk onderzoek naar de staat van het speciaal onderwijs in Nederland. De inspectie rapporteert daarover in het Onderwijsverslag 2013/2014. Dit onderzoek vindt plaats bij een steekproef van scholen voor voortgezet speciaal onderwijs. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven controleert de inspectie tevens of de school voldoet aan bepaalde wettelijke voorschriften, waaronder de onderwijstijd. De bevindingen uit dit onderzoek in het kader van het Onderwijsverslag gebruikt de inspectie ook om na te gaan of zij het basisarrangement, dat zij eerder aan de school toekende, kan handhaven. Onderzoeksopzet De inspectie beoordeelde indicatoren van de kwaliteitsaspecten 'leerlingenzorg', 'onderwijsleerproces' en 'kwaliteitszorg'. Op dit moment beschikt de inspectie niet over landelijke normen om opbrengsten te meten. Zij spreekt daarom vooralsnog geen waardering uit over de indicatoren van het aspect 'opbrengsten'. De inspectie beoordeelt indicator 8.9. op dit moment niet. Deze luidt: De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief Pagina 5 van 17

6 burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. In schooljaar 2013/2014 voert de inspectie een pilot uit, waarbij zij dit onderdeel van de kwaliteitszorg meeneemt in een bredere beoordeling van de sociale kwaliteit van scholen. Dit rapport van bevindingen is gebaseerd op: onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn; onderzoek en analyse van documenten die de school aan de inspectie toestuurde en die zicht bieden op de ontwikkeling van de school; onderzoek op locatie waarbij de inspectie: dossiers, waaronder ontwikkelingsperspectieven, bestudeerde en beoordeelde; gesprekken voerde met de directie, de commissie voor de begeleiding, leerlingen, leraren en de stagecoördinator; de onderwijspraktijk observeerde in vijf groepen; Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen en conclusie met directie en bevoegd gezag. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie de tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 6 van 17

7 2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren zij bij dit onderzoek heeft betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige Waarderingskader voortgezet speciaal onderwijs De bevindingen staan weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De normindicatoren zijn gemarkeerd met een asterisk (*). Kwaliteitsaspect 1 De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor leerresultaten. 1.2 Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor sociale opbrengsten. 1.3 De gerealiseerde uitstroombestemmingen van de leerlingen liggen ten minste op het niveau van de landelijke standaarden voor opbrengsten. 1.4 De school voldoet aan de landelijke standaard voor bestendiging. Kwaliteitsaspect 2 De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen * De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling binnen zes weken een ontwikkelingsperspectief vast. 2.2* De school gebruikt een samenhangend systeem van (waar mogelijk genormeerde) instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Pagina 7 van 17

8 Kwaliteitsaspect 2 De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen * De school stelt vast of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes. 2.4* De school voert het onderwijs en de ondersteuning planmatig uit. 2.5 De school kent structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingenniveau haar eigen kerntaak overschrijden. 2.6 De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 3 De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving * De school hanteert een leerstofaanbod voor de kernvakken van het uitstroomprofiel. 3.2 Bij de aangeboden leerinhouden op de leergebied overstijgende vormingsgebieden biedt de school de kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 3.3* Het leerstofaanbod van de leerroute sluit aan op de uitstroombestemming. 3.4 De leerinhouden voorzien in een doorgaande lijn. 3.5 Stage maakt voor alle opleidingsprofielen onderdeel uit van het onderwijsaanbod van de school. Kwaliteitsaspect 4 De leraren geven de leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De school maakt per leerroute een beredeneerde keuze voor de inzet van de beschikbare onderwijstijd. 4.2* De leraren zetten de geplande onderwijstijd doelgericht in. 4.3 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 4.4 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. Kwaliteitsaspect 5 Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen De ouders tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. Pagina 8 van 17

9 Kwaliteitsaspect 5 Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen * De school heeft een veilige leer- en werksituatie voor zowel de leerlingen als het personeel. 5.3 De leerlingen gaan op een respectvolle manier met elkaar en anderen om. 5.4 De leraren gaan op een respectvolle manier om met de leerlingen. 5.5 De inrichting van het gebouw en de lesruimten getuigen van een veilige en inspirerende leer- en werkomgeving. Kwaliteitsaspect 6 De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 6.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 7 De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking, onderwijstijd en aanpak af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen De leraren stemmen binnen de leerroute de aangeboden leerinhouden af op de onderwijsbehoeften van leerlingen. 7.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in instructiebehoeften van leerlingen. 7.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op de verschillen in verwerkingsbehoeften van leerlingen. 7.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in behoefte aan leertijd van leerlingen. 7.5* De leraren stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op (problematisch) gedrag van leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 8.2* De school evalueert jaarlijks de leerresultaten van de leerlingen. 8.3 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen op de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden. Pagina 9 van 17

10 Kwaliteitsaspect 8 De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 8.5 De school evalueert regelmatig de onderwijsondersteuning. 8.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 8.7 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 8.8 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de Mytylschool Eindhoven, afdeling voortgezet speciaal onderwijs, met een voldoende. Op de normindicatoren voor het onderwijsleerproces en de kwaliteitszorg laat de school basiskwaliteit zien. Op het gebied van leerlingenzorg zijn drie van de vier normindicatoren onvoldoende. Daarnaast vragen de inrichting van de lesruimten, de afstemming op specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen en het systeem van zelfevaluatie om verbetering. Het betreft tekortkomingen op gebieden waarop de school op basis van jaarplannen doelgericht in ontwikkeling is. Het is nu zaak dat de school met de geplande verbeteractiviteiten op koers blijft en wat gerealiseerd is, goed weet te borgen. In dat verband is het positief dat bestuur en directie de voorwaarden voor behoud en verbetering van kwaliteit hebben versterkt. De school heeft maatregelen getroffen om onrust en onduidelijkheid over de koers en aansturing bij het personeel weg te nemen. Deze waren het gevolg van te veel wisselingen in het management. Met de komst van een teamleider heeft de school bovendien een onderwijsinhoudelijke impuls gekregen. De inspectie heeft geen tekortkomingen vastgesteld in het kader van wettelijke voorschriften. Toelichting Leerlingenzorg De school spant zich in om het systeem van leerlingenzorg opnieuw in te richten. Ze voert diverse verbeteractiviteiten uit. Op dit moment beantwoordt Pagina 10 van 17

11 het systeem in een aantal opzichten onvoldoende aan de normen van de inspectie. De school ontwikkelt zich echter in de goede richting en werkt planmatig toe naar een opbrengstgerichte manier van werken. Voor alle leerlingen heeft de school de overstap gemaakt van een individueel handelingsplan naar een ontwikkelingsperspectief. Het perspectief is voor verbetering vatbaar (indicator 2.1). De commissie voor de begeleiding (cvb) formuleert de uitstroombestemming en het uitstroomniveau van de leerling te globaal en met een te ruime marge. Daardoor stelt zij zichzelf onvoldoende een ambitieuze inspannings- en resultaatverplichting. Te weinig blijkt dat de school het integratief beeld van de leerling afzet tegen in- en doorstroomcriteria van de te onderscheiden leerroutes. Ze onderbouwt zo onvoldoende het ontwikkelingsperspectief. Ook geeft de school onvoldoende aan welk niveau zij nastreeft op het gebied van de sociale en emotionele ontwikkeling. In het ontwikkelingsperspectief staan bovendien ook leerlinggegevens die niet relevant en doorslaggevend zijn om het perspectief te bepalen. Het zijn gegevens die alleen in een dossier thuis horen, zeker wanneer het privacygevoelige informatie betreft. De Mytylschool kent een arbeidsmarktgerichte en een diplomagerichte leerroute. Voor de ondersteuning van het klassenmanagement hebben de leraren een start gemaakt met het gebruik van groepsplannen. De eerste versie van de plannen is op een aantal punten onvoldoende functioneel (indicator 2.4). In de plannen staan arrangementen beschreven met daarbij het aanbod, de aanpak en de organisatie. De koppeling van de leerlingen aan de arrangementen is echter onvoldoende transparant, omdat de beginsituatie van de leerlingen niet in de plannen is opgenomen. Ook ontbreekt een zichtbare relatie tussen de groepsplannen en de dag- en weekplanningen. Goed is wel dat de school in de plannen het aanbod verbindt aan de kerndoelen. De school kent homogene klassen en combinatieklassen met meerdere leerjaren. In de homogene klassen helpen de arrangementen de leraren om af te stemmen op de specifieke behoeftes van leerlingen binnen één leerroute. In de combinatieklassen ondersteunt het groepsplan echter alleen de afstemming op de leerjaren. Evaluatie en waar nodig bijstelling van de groepsplannen gaat binnenkort voor de eerste keer plaatsvinden. Een format ligt klaar om de resultaten vast te leggen. De voorwaarden voor evaluatie schieten echter tekort (indicator 2.3). Zoals gezegd, formuleert de cvb het ontwikkelingsperspectief onvoldoende scherp als een ambitieus ijkpunt dat hoge eisen stelt aan het handelen van leraren om het perspectief (alsnog) te bereiken. Ook kent de school geen afspraken over een heldere, schriftelijke verantwoording wanneer zij besluit om Pagina 11 van 17

12 van een perspectief af te wijken. Dit schooljaar zijn twee leerlingen tussentijds uitgestroomd naar regulier onderwijs en kon één leerling vanuit de verlengde brugperiode de overstap maken naar de leerroute vervolgopleiding. Deze veranderingen in de schoolloopbaan van de leerlingen kan de school op dit moment slechts onderbouwen met losse registraties en een mondelinge toelichting. Om de cognitieve ontwikkeling van de leerlingen te meten, hanteerde de school tot voor kort alleen methodeafhankelijke toetsen, kse-proefexamens en zelfgemaakte toetsen bij een methode voor praktijkonderwijs. Vanaf dit schooljaar gaat zij in aanvulling daarop ook methodeonafhankelijke toetsen afnemen. Voor een centrale registratie van toetsgegevens is de school bezig een digitaal leerlingvolgsysteem in te voeren, maar technische problemen belemmeren de voortgang van dit proces. Voor de sociale en emotionele ontwikkeling heeft de school een methodisch en projectmatig aanbod, dat gekoppeld is aan de kerndoelen voor leergebiedoverstijgende kennis, attitudes en vaardigheden. Zij beschikt niet over een genormeerd instrument om het effect van dit aanbod op objectieve wijze te meten. Wel zet de neuropsycholoog regelmatig een instrument in om het welbevinden van de leerlingen te meten. Daarnaast overweegt de school een nieuwe, eenvoudigere versie te gebruiken van een vragenlijst om de motivatie, het welbevinden en het zelfvertrouwen van de leerlingen in kaart te brengen. Een eerdere versie van deze vragenlijst bleek voor de doelgroep onvoldoende geschikt. In de bovenbouw van de arbeidsgerichte leerweg neemt zij bij de leerlingen een capaciteitentest af, op basis waarvan zij ontwikkeldoelen vaststelt voor arbeidstoeleiding en stage. Bij de registratie van de voortgang op deze doelen zijn de stagebegeleider, de leerling en de ouders betrokken. Onderwijsleerproces De kwaliteit van het onderwijsleerproces is over het algemeen ruim voldoende. Tekortkomingen hebben betrekking op de inrichting van de lesruimten en op de afstemming van aanbod, instructie, verwerking en onderwijstijd op de specifieke behoeften van de leerlingen. De school werkt aan de versterking van het onderwijsaanbod. Per leerroute heeft een inventarisatie plaatsgevonden van het methodisch aanbod en de inzet van lesuren per vak- en vormingsgebied. Voor sommige vakken heeft de school besloten om methodes eerder te vervangen dan in de planning was voorzien. Aanleiding is onder andere de behoefte van leraren aan methodes die beter aansluiten bij het directe instructiemodel. Ook zoekt de school actief naar samenwerking met partners binnen en buiten de stichting om leerlingen in staat Pagina 12 van 17

13 te stellen praktische vaardigheden aan te leren in een levensechte context. Een oefenwoning, een training zelfstandig reizen, een praktijksimulatie (kantoortuin) bij een elektriciteitsbedrijf en de activiteiten in een arbeidstransitiecentrum (atc) zijn hiervan goede voorbeelden. Een leraar en een coördinator zijn verantwoordelijk voor het aanbod voor de sociale en emotionele ontwikkeling. Naast een methodisch aanbod dat voldoet aan de leergebiedoverstijgende kerndoelen, organiseert de school groepsoverstijgende projecten. Zo oefenen leerlingen op dit moment voor een musical, waarin doelen als het leren samenwerken en het ontwikkelen van zelfvertrouwen een belangrijke rol spelen. Het directe instructiemodel is een belangrijk speerpunt voor de school. Dat is duidelijk waarneembaar. Leraren passen de principes van dit model consequent toe. Het klassikale instructiemoment duurt echter vaak te lang en gaat onvoldoende over in een fase van verwerking, waarbij sommige leerlingen zelfstandig verder gaan en andere extra ondersteuning krijgen. Van afstemming van instructie en de verwerking op de specifieke onderwijsbehoeften van de leerlingen is daardoor onvoldoende sprake (indicatoren 7.2 en 7.3). Afstemming van het aanbod is beter waar te nemen, maar ook op dit punt kan de school zich verbeteren (indicator 7.1). Het vindt plaats in het kader van arbeidstoeleiding en stage en wanneer methodes daartoe mogelijkheden bieden. Op andere momenten blijven kansen echter onbenut of maken leraren te weinig doelgerichte keuzes. De groepsplannen met arrangementen, die de school recent heeft ingevoerd, kunnen de differentiatie bevorderen. Leraren hebben echter tijd nodig om zich het werken met deze groepsplannen eigen te maken. Een laatste verbeterpunt in dit verband betreft de afstemming van de onderwijstijd (indicator 7.4). Met het revalidatiecentrum heeft de school afspraken gemaakt over bloktijden, waarbinnen geen therapieën onder schooltijd plaatsvinden. Dat is een goede zaak. Buiten die tijden komt het echter regelmatig voor dat leerlingen afwezig zijn voor activiteiten die met hun fysieke beperkingen samenhangen. De school kent geen structurele voorziening om met dit verlies aan onderwijstijd om te gaan. Het is aan de leraar om waar mogelijk tussen de bedrijven door inhaalmomenten te organiseren. Naar aanleiding van incidenten heeft de school maatregelen getroffen om de veiligheid van leerlingen en personeel beter te waarborgen. Tijdens dit onderzoek kreeg de inspectie geen signalen die zouden duiden op een onveilig schoolklimaat. Ook zijn het gebouw en de leer- en werkplekken voldoende veilig ingericht. Meer aandacht kan echter uitgaan naar de aankleding van de lesruimten om leerlingen in een sfeer te brengen die hen inspireert en uitnodigt om te leren (indicator 5.5). Dit is een verbeterpunt, waarbij de school de Pagina 13 van 17

14 leerlingen kan betrekken. De school kent geen leerlingenraad die op dit punt voorstellen zou kunnen doen. Kwaliteitszorg De school heeft voldoende kennis van de populatie en haar onderwijsbehoeften. Zij heeft die kennis vertaald naar een onderwijsconcept, dat zij in een schoolplan en aanvullende beleidsdocumenten heeft vastgelegd. Verbeteractiviteiten vinden plaats aan de hand van een meerjarenplanning met daarvan afgeleide jaarplannen. Die plannen bevatten concrete doelen die in relatie staan tot het onderwijsconcept. In het kader van zelfevaluatie neemt de school tevredenheidonderzoeken af onder teamleden, leerlingen en ouders. Het betreft algemene onderzoeken en specifieke onderzoeken, wanneer daartoe aanleiding is. Een voorbeeld van een specifiek onderzoek is het themaonderzoek onder medewerkers naar het vertrouwen in de schoolleiding. De respons van ouders is laag, waardoor hun input voor zelfevaluatie langs deze weg te beperkt is. Met de resultaten van deze onderzoeken kan de school zich in voldoende mate een beeld vormen van het welbevinden van leerlingen en medewerkers. Ze zijn echter minder geschikt om ook de andere aspecten van het onderwijs vanuit verschillende invalshoeken tegen het licht te kunnen houden. Daarvoor is een betere koppeling nodig aan concreet meetbare kwaliteitsdoelen, die aan de leerlingenzorg, het onderwijsaanbod, de onderwijstijd en het (ortho)didactisch en (ortho)pedagogisch handelen ten grondslag liggen (indicatoren 8.4 en 8.5). Goed is de kijkwijzer die teamleiders vanuit hun perspectief hanteren om zich een beeld te vormen van de toepassing van het directe instructiemodel. De evaluatie van leerresultaten gaat binnenkort voor de eerste keer plaatsvinden. De school heeft de voorwaarden hiervoor vervuld. Als schoolstandaard gaat zij uit van de resultaten en uitstroombestemmingen die in het reguliere onderwijs van leerlingen met vergelijkbare niveaus verwacht worden. Om te meten of de leerlingen zich in lijn met het reguliere onderwijs ontwikkelen, neemt de school binnenkort methodeonafhankelijke toetsen af. Door de resultaten van de leerlingen op groeps- en schoolniveau tegen de schoolnorm af te zetten en daaruit conclusies te trekken, krijgt de school input voor behoud en verbetering van kwaliteit. Voor de resultaten van leerlingen op de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden ontbreekt een soortgelijke systematiek om ook op die gebieden de schoolontwikkeling weloverwogen vorm en inhoud te geven (indicator 8.3). Pagina 14 van 17

15 De verantwoording aan belanghebbenden is in de schoolgids beperkt. De school compenseert dit echter in ruime mate met nieuwsbrieven, een uitgebreid schooljaarverslag en informatie op de website. Pagina 15 van 17

16 Pagina 16 van 17

17 3 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Mytylschool Eindhoven, afdeling voortgezet speciaal onderwijs, het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek of een vierjaarlijks bezoek. Naleving wet- en regelgeving De inspectie heeft geen tekortkomingen vastgesteld in de naleving van wet- en regelgeving. Pagina 17 van 17