Betr.: Aanbieden onderzoeksrapport Subsidie, goed voorschot op de toekomst?
|
|
- Sandra Janssens
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Secr.: J. Schreur-Spenkelink Elderinkweg KA Hengelo (Gld.) j.schreur@bronckhorst.nl Aan de gemeenteraad van Bronckhorst Cc: College van B en W Contactpersoon S. Reinalda Geïnterviewden Hengelo, 10 augustus 2017 Betr.: Aanbieden onderzoeksrapport Subsidie, goed voorschot op de toekomst? Geachte gemeenteraad, Hierbij ontvangt u het rapport Subsidie, goed voorschot op de toekomst?, onderzoek naar de effectiviteit van het subsidiebeleid van de gemeente Bronckhorst. Graag horen we of u een toelichting op prijs stelt. Met vriendelijke groet, W.J. Lugtenburg-Sanders voorzitter
2 Onderzoek effectiviteit subsidiebeleid BBLM, gemeente Bronckhorst
3 Rekenkamercommissie Berkelland, Bronckhorst, Lochem en Montferland Mevr. drs. W.J. (Wil) Lugtenburg, voorzitter Mevr. drs. L.M.D. (Lydia) Zwier-Kentie, lid Dhr. R.J.B.A.(Remon) Workel MSc., lid Mevr. J.B.W. (Jeanet) Schreur-Spenkelink, secretaris l secretariaat@rc-bblm.nl 2
4 INHOUDSOPGAVE Voorwoord 4 1 Bestuurlijke nota Inleiding Onderzoeksopdracht en operationalisering Samenvatting van bevindingen Conclusies en aanbevelingen 16 2 Nota van bevindingen 25 Bijlagen 63 3
5 VOORWOORD Voor u ligt het rapport Subsidiebeleid: goed voorschot op de toekomst? als resultaat van het onderzoek van de rekenkamercommissie voor de gemeenten Berkelland, Bronckhorst, Lochem en Montferland (RC BBLM) naar de effectiviteit van het subsidiebeleid van de gemeente Bronckhorst. De RC BBLM heeft het onderzoek in eigen beheer uitgevoerd. Het onderzoek heeft geleid tot de conclusie dat bij de gemeente Bronckhorst het algemene beleid leidend is. Het subsidiebeleid is hieraan ondergeschikt, dat wil zeggen dat het subsidiebeleid een middel is om de algemene doelen van de gemeente te bereiken. De uitvoering van het subsidiebeleid is laag in de organisatie belegd. De RC BBLM heeft hier begrip voor, maar waarschuwt er wel voor dat deze wijze van werken vraagt om een goede verantwoording naar college (en raad?). De raad krijgt geen aparte verantwoording aangaande verstrekte subsidies, maar wenst dat ook niet. Naar analogie van het beleid krijgt de raad gerapporteerd over de uitvoering van het algemene beleid. De RC BBLM is over het algemeen van oordeel dat het middel subsidie bij de gemeente Bronckhorst op een verantwoorde wijze wordt ingezet, maar dat er aandacht moet blijven voor de juiste wijze van verantwoorden. De RC BBLM wenst u veel leesplezier! Namens de RC BBLM, W.J. Lugtenburg-Sanders voorzitter 4
6 1 BESTUURLIJKE NOTA 5
7 INLEIDING 6
8 1.1 INLEIDING Gemeenten subsidiëren instellingen, verenigingen en andere organisaties, vaak al gedurende jaar en dag. Bij de jaarlijkse begrotingsvergaderingen heeft de hoogte van een subsidie van een bepaalde ontvanger nog weleens de bijzondere aandacht van de raad. Van belang daarbij is, wat men hoopt te bereiken met een bepaalde subsidie. Club X doet uitstekend werk met gewaardeerde hardwerkende vrijwilligers, maar draagt het goede werk dat zij doen ook bij tot het verwezenlijken van een doel van de gemeente? Worden die doelen dan ook bereikt? Of is de subsidie puur een blijk van waardering? De Rekenkamercommissie van Berkelland, Bronckhorst, Lochem en Montferland (RC BBLM) heeft in 2012 de suggestie gedaan een onderzoek te doen naar de effectiviteit van het subsidiebeleid van de gemeenten Berkelland, Bronckhorst, Lochem en Montferland. De RC BBLM heeft in 2013 een vooronderzoek verricht. Na bespreking hiervan in de Klankbordgroep (KBG) bleek dat voor de gemeenten Berkelland, Lochem en Bronckhorst er op dat moment (nog) geen behoefte was aan een onderzoek naar dit onderwerp, omdat in die gemeenten zeer recent een nieuwe Algemene Subsidie Verordening (ASV) was vastgesteld. Voor Montferland is in 2014 wel een onderzoek naar het subsidiebeleid uitgevoerd. Mogelijke leereffecten uit het onderzoek in Montferland voor de andere drie gemeenten zijn meegenomen. De RC BBLM heeft aan de raden van de drie gemeenten die op dat moment niet meededen aan het dit onderzoek, een brief gezonden met de bevindingen uit het voor alle vier gemeenten uitgevoerde vooronderzoek. Het onderzoeksonderwerp is voor deze drie gemeenten wel voor een later moment op de onderzoeklijst blijven staan. In het onderzoeksprogramma heeft de RC BBLM in overleg met de Klankbordgroep het onderzoek naar het subsidiebeleid voor de gemeenten Berkelland, Bronckhorst en Lochem opgenomen. In het onderzoeksplan is de centrale vraagstelling uitgewerkt en is een voorlopig normenkader opgesteld voor het onderzoek. Dit onderzoeksplan is in februari 2016 ter afstemming aan de raden aangeboden. Het definitieve onderzoeksplan is in mei 2016 aan de raden toegestuurd. De gemaakte opmerkingen en vragen hebben geleid tot scherpte en nuancering in het onderzoek, maar niet tot aanpassing van het onderzoeksplan. 7
9 ONDERZOEKS- OPDRACHT EN OPERATIONALISERING 8
10 1.2 ONDERZOEKSOPDRACHT EN OPERATIONALISERING Doel van het onderzoek Het doel van dit onderzoek is om inzicht te verkrijgen en leereffecten te benoemen ten bate van de doeltreffendheid van (de uitvoering van) het subsidiebeleid en een bewuste(re) besluitvorming door de raad met betrekking tot het inzetten van het instrument subsidie. De RC BBLM heeft hierbij de volgende centrale vraagstelling geformuleerd: Wordt het subsidiebeleid in de gemeenten Berkelland, Bronckhorst en Lochem doeltreffend uitgevoerd? Deze hoofdvraag valt uiteen in de volgende onderzoeksvragen: 1. Wat is het subsidiebeleid van de gemeenten Berkelland, Bronckhorst en Lochem? 2. Hoe vindt de uitvoering van het beleid en de bijbehorende subsidieregelingen in de praktijk plaats? 3. Is het subsidiebeleid effectief? Het onderzoek betreft een doeltreffendheidsonderzoek, met oog voor doelmatigheids- en rechtmatigheidsaspecten. Afbakening Als definitie van subsidie hanteert de RC BBLM op basis van de Algemene wet bestuursrecht (Awb): een subsidie is een aanspraak op financiële middelen, anders dan als betaling voor geleverde goederen of diensten, die door een bestuursorgaan wordt verstrekt aan burgers, bedrijven en instellingen met het oog op bepaalde activiteiten van de aanvrager. Als definitie van doeltreffendheid hanteert de RC BBLM: de mate van doeltreffendheid is de mate van verwezenlijking van de doelstellingen op basis van een gunstige kosten/baten-verhouding. De relatie tussen de prestaties of de activiteiten enerzijds en de resultaten, zoals vooropgesteld in de strategische doelen, de tactische en/of operationele doelstellingen, anderzijds of met andere woorden: de goede dingen doen. Met betrekking tot subsidiebeleid gebruikt de RC BBLM het volgende denkraam (naar de classificatie van de Randstedelijke Rekenkamer): 9
11 Het onderzoek betreft de gemeentelijke subsidies (dus niet de provinciale en rijkssubsidies die, met eventuele cofinanciering, via de gemeente lopen). De onderzoeksperiode is het jaar
12 Uitvoering van het onderzoek De commissie heeft het onderzoek zelf uitgevoerd. Het onderzoek is in april 2016 gestart. 1 februari 2017 is het rapport ter technisch wederhoor voorgelegd aan de gemeente Bronckhorst. De technische reactie is ontvangen op 24 februari De wijze van verwerking is aan de organisatie aangegeven. Het rapport is ter bestuurlijk wederhoor voorgelegd op 20 maart Op 16 mei heeft er overleg plaatsgevonden tussen de RC BBLM en het College ter verduidelijking van de bestuurlijke boodschap. De bestuurlijk reactie is verkregen op 3 juli Het onderzoek heeft op de volgende wijze plaatsgevonden: Documentenonderzoek Interviews Doorlichting van vier casus met als doel een beeld te vormen van de praktijk. De selectie heeft plaatsgevonden op basis van de criteria: o o o o Structureel en incidenteel Verspreid over beleidsvelden In verhouding tot financieel belang Met leer- en vergelijkingsmogelijkheden met de andere drie gemeenten (casus Montferland van 2013 en casus van Berkelland en Lochem). 11
13 SAMENVATTING VAN BEVINDINGEN 12
14 1.3 SAMENVATTING VAN DE BEVINDINGEN De onderzoeksvragen van dit onderzoek waren: 1. Wat is het subsidiebeleid van de gemeente Bronckhorst? 2. Hoe vindt de uitvoering van het beleid en de bijbehorende subsidieregelingen in de praktijk plaats? 3. Is het subsidiebeleid effectief? Het beantwoorden van onderzoeksvraag 1 en 2 helpt het oordeel te vormen: de beantwoording van vraag 3 vindt u onder conclusies en aanbevelingen. 1. Ten aanzien van het beleid heeft de RC BBLM het volgende bevonden: Er is door de gemeente Bronckhorst bewust gekozen om beleid leidend te laten zijn over subsidiebeleid. De raad heeft geen apart subsidiebeleid vastgesteld in bijvoorbeeld een nota subsidiebeleid, zoals bij sommige andere gemeenten het geval is. Een dergelijke nota zou kunnen beschrijven wanneer wel en wanneer geen subsidie toe te kennen, en te kiezen voor bijvoorbeeld een inkooptraject. De gemeenteraad heeft hiermee weliswaar geen aantoonbaar zicht op of beoogde doelstellingen van subsidies en subsidieregelingen bereikt worden, maar wil dat ook niet. De raad wil zicht op effectiviteit van het gehele beleid. Er is een door de raad vastgestelde Algemene Subsidie Verordening (ASV) en algemeen beleid wat het kader schept voor het subsidiebeleid In de ASV en in het de door het college vastgestelde beleid valt op dat de ASV van Bronckhorst op twee punten af lijkt te wijken van de Awb: - er wordt in de ASV geen melding gemaakt van de plicht uit Awb 4:24. (D.w.z.: er wordt elke 5 jaar geoordeeld en gerapporteerd over de effectiviteit van subsidies) - de definitie van subsidie zoals door Awb genoemd, is niet letterlijk overgenomen in de ASV of andere beleidsmatige stukken. De definitie vanuit de Awb geldt wel als uitgangspunt voor de gemeente Bronckhorst. De raad heeft besloten het algemene beleid leidend te laten zijn en heeft het subsidiebeleid niet zelf vastgesteld, maar gemandateerd aan het college. Het college heeft vervolgens de verantwoordelijkheid hierover laag in de organisatie belegd, conform de budgethoudersregeling en binnen de regels van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). De afdeling Financiën kan een overzicht maken van alle boekingen op de kostensoort subsidies, maar doordat budgethouders uiteindelijk zelf bepalen op welke kostensoort zij boeken en er dus ook subsidies geboekt kunnen worden op andere kostensoorten, ontbreekt een aantoonbaar sluitend overzicht. Uit het onderzoek blijkt dat het kan gebeuren dat een uitgave als subsidie geboekt wordt, wat juridisch gezien geen subsidie is. Ook kan het voorkomen dat een subsidie niet als subsidie wordt 13
15 geboekt. De combinatie van het niet consequent toepassen van de definitie van subsidie conform Awb en de wijze van mandateren door de gemeente Bronckhorst creëert de ruimte hiertoe. Het is voor de RC BBLM daarom, op basis van dit onderzoek, de vraag of in Bronckhorst de definitie van subsidie, zoals in de Awb benoemd, daadwerkelijk en consequent wordt toegepast. De praktijk kan op deze wijze bijvoorbeeld tornen aan het besluit van de raad bij TBB met betrekking tot het maximale bedrag voor incidentele subsidies ( ). In Bronckhorst hebben de subsidieregelingen alleen betrekking op de eenmalige subsidies. In de nota subsidiebeleid en uitvoeringsregels 2013, waar de subsidieregelingen toe behoren, is aangegeven dat subsidies moeten bijdragen aan de gemeentelijke beleidsdoelstellingen. Per beleidsregel is de gemeentelijke doelstelling, waaraan de subsidies moeten bijdragen, genoemd. De nota subsidiebeleid en uitvoeringsregels 2013 is een organisch groeiend document, dat niet geheel up-to-date is. Omdat de meerjarige subsidiëringen niet gebaseerd zijn op subsidieregels, maar per overeenkomst apart worden afgesloten (en waarover besloten wordt door de raad), kan de wijze van verantwoording van wat de gemeente beoogt per budgetovereenkomst, alsook de wijze van verantwoorden door de gesubsidieerde instellingen en de wijze van bijsturing, verschillen. Dit staat namelijk niet beschreven in de nota subsidiebeleid. De gemeente heeft zicht op de langlopende subsidies (budgetovereenkomsten) Na de efficiëncyslag in het kader van Toekomstig Bestendig Bronckhorst (TBB) is er een overweging ingebouwd dat er efficiënt wordt omgegaan met het beschikbare geld per beleidsterrein. 2: Over de uitvoering van het subsidiebeleid heeft de RC BBLM het volgende bevonden: Bronckhorst heeft er bewust voor gekozen dat het beleid leidend is over het middel subsidie. Er wordt gehandeld naar het algemene beleid. Er is, voor de eenmalige activiteiten, per subsidieregeling een duidelijke relatie tussen de doelen en de gevraagde prestaties. Per budgetovereenkomst wordt voor de structurele subsidies vastgelegd worden, welke doelstelling beoogd is, hoe de subsidie daaraan bijdraagt en hoe hierover verantwoording dient plaats te vinden. Om in de praktijk te toetsen hoe de uitvoering van het subsidiebeleid daadwerkelijk plaatsvindt, heeft de RC BBLM vier casus onderzocht. De RC BBLM heeft bij de onderzochte casus met budgetovereenkomsten niet kunnen aantonen dat er wordt voldaan aan de plicht uit Awb 4:24 (eens per 5 jaar rapportage over de effectiviteit van de subsidie). Dat kan ook niet, doordat de nieuwe budgetovereenkomsten van de Muziekschool Oost Gelderland (MOG) en de Stichting Achterhoek Toerisme (STAT) pas in 2016 en 2017 aan evaluatie toe zijn. De Stichting Peuterspeelzalen Bronckhorst (SPSB) wordt opgeheven en de subsidie aan Spectrum betrof een incidentele subsidie. 14
16 Bij de SPSB was vanaf het begin een minimale subsidie ter beschikking gesteld en bij de afhandeling zal blijken of en zo ja hoeveel te laag er is meegegeven bij de start. Bij de MOG is er als eerste van de partijen een bezuinigingsslag door Bronckhorst gerealiseerd. Bij STAT werkt men nog met een gecompliceerde grondslagberekening vanuit het verleden. Hier is daardoor niet direct iets te zeggen over doelmatigheid. Bij Spectrum deed zich een bijzondere situatie voor: Op basis van het overzicht van als subsidie geboekte bedragen heeft de RC BBLM deze subsidie als casus gebruikt. Echter, bij het technisch wederhoor is aangegeven dat het geen subsidie betrof maar een betaling vanuit de onderuitputting in het sociaal domein. De RC BBLM bevond dat de betaling aan Spectrum niet het traject van een subsidie gevolgd had. Dit onderstreept naar de mening van de RC BBLM het eerder benoemde: het kan gebeuren dat een uitgave als subsidie geboekt wordt, wat juridisch gezien geen subsidie is. De verantwoordingen van de onderzochte gesubsidieerde instellingen werden afgestemd op de soort subsidie die zij ontvingen. Van tevoren was hen duidelijk welke informatie verwacht werd bij de verantwoording. De verantwoording van de onderzochte instellingen geeft informatie, om rechtmatige, doelmatige en effectieve besteding te kunnen beoordelen. De afspraken en verantwoordingen /bijsturingen vonden plaats, echter deze zijn wel regelmatig op basis van vertrouwen vormgegeven en niet (allemaal) schriftelijk vastgelegd. 15
17 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN 16
18 1.4 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN De bevindingen leiden, door ze te leggen langs de meetlat en de normen, tot een aantal conclusies. De normen voor dit beleidsterrein behoefden enige nuancering, zo bleek uit de reacties van de raadsleden van Bronckhorst op het onderzoeksplan en tevens tijdens het onderzoek. De realiteit van is een andere dan die van 2013; de tijd dat het normenkader voor dit onderzoek werd gevormd ten behoeve van het eerste onderzoek naar het subsidiebeleid in Montferland. In Bronckhorst heeft men er bewust voor gekozen om de effectiviteit van het algemene beleid leidend te laten zijn boven de effectiviteit van het middel subsidiering. Dit kan passen bij de inzichten en ontwikkelingen van de laatste jaren. De RC BBLM is dan ook genuanceerd omgegaan met de vooraf gestelde normen. De bevindingen, gelegd naast de genuanceerd toegepaste normen (bijlage 2), geeft aan dat het subsidiebeleid van de gemeente Bronckhorst als volgt weergegeven kan worden: 1. Beleid a. Er is een door de raad vastgesteld subsidiebeleid. Er is vastgelegd wat de gemeente beoogt in algemene zin. Er is een beleidstheorie. b. De gemeente heeft niet direct een actueel en volledig overzicht beschikbaar van verstrekte subsidies en van vigerende subsidieregelingen. De gemeente kent daarmee het financieel belang van de subsidies in totaliteit niet direct. c. De gemeente heeft geen duidelijk kader voor de vraag welke vorm van geldverstrekking wordt ingezet, er zijn wel alternatieven bekend en die worden per casus gewogen. 2. Uitvoering a. Of de uitvoering van het subsidiebeleid conform het vastgestelde beleid is en of de beleidstheorie is uitgewerkt en wordt nageleefd, is lastig te zeggen, omdat Bronckhorst er bewust voor gekozen heeft dat het beleid leidend is over het middel subsidie. Er wordt gehandeld naar het algemene beleid. b. Er is niet altijd een weloverwogen besluit genomen voor de inzet van een subsidie als middel; (wel met het oog op bezuinigingen). 17
19 c. Er is per subsidieregeling vastgelegd wat de gemeente beoogt, dit is SMART verwoord. d. Er is bij de subsidierelaties vastgelegd wat de gemeente beoogt. Er vindt controle plaats op het behalen van het beoogde doel. Dit gebeurt echter niet altijd traceerbaar, maar vaak op basis van vertrouwen en mondeling. e. Er wordt in praktijk waarschijnlijk voldaan aan de plicht uit Awb 4:24, d.w.z. er wordt elke 5 jaar geoordeeld en gerapporteerd over de effectiviteit van subsidies, doordat elke budgetovereenkomst elke 4 jaar herzien wordt. f. De uitvoering lijkt doelmatig. Het is aannemelijk dat bij de Muziekschool Oost Gelderland (MOG) en de Stichting Peuterspeelzalen Bronckhorst (SPSB) een logische verhouding bestaat tussen de hoogte van het subsidiegeld en de geleverde activiteit/prestatie/effect, en dat dit geld nodig was om dat te bewerkstelligen. Weliswaar is dit niet direct aantoonbaar, maar dit is naar de mening van de RC BBLM wel te verwachten aangezien er met minimale middelen werd begonnen. g. De gesubsidieerde instellingen legden verantwoording af. Deze verantwoording paste bij de soort subsidie. Van tevoren was duidelijk welke informatie verwacht werd. De verantwoordingen en bijsturingen waren echter vaak op basis van vertrouwen en niet altijd vastgelegd. Het geld is gebruikt voor die activiteiten/prestaties/effecten. h. Er werd over het algemeen bij de onderzochte casus door de gemeente weloverwogen een besluit genomen over inzet van een subsidie. i. Er is geen subsidiekalender en er is geen subsidieregister (alleen een bijlage op basis van producten als geheel bij de jaarrekening). j. De beoogde doelstellingen per subsidie en per subsidieregeling worden vooraf benoemd en waarschijnlijk bereikt. De beoogde doelstellingen van de in de casus getoetste subsidies werden voor zover aan te tonen bereikt. Aantoonbaarheid was bij STAT en MOG niet van toepassing aangezien de eerste evaluatie van deze 4-jarige overeenkomsten zal plaatsvinden in Effectiviteit De gemeente evalueert doelbereiking en effect van de subsidies en stelt waar nodig bij. De gemeenteraad heeft weliswaar geen aantoonbaar zicht op of beoogde doelstellingen van subsidies en subsidieregelingen bereikt worden, maar wil dat ook niet. De raad wil zicht op effectiviteit van het gehele beleid. Op basis van bovenstaande analyse en de conclusies, stelt de RC BBLM dat het aannemelijk is dat het subsidiebeleid van de gemeente Bronckhorst effectief is. 1.5 AANBEVELINGEN De RC BBLM geeft als kernboodschap dat het aannemelijk is dat het subsidiebeleid van de gemeente Bronckhorst in 2015 effectief is geweest. 18
20 De RC BBLM heeft op basis van het onderzoek wel aandacht- en verbeterpunten bevonden en doet daarom de volgende aanbevelingen: 1. Overweeg het toepassen van een leercurve: hoe dragen de gemeentelijke doelstellingen en de gekozen instrumenten zoals subsidiëring, bij aan de gewenste maatschappelijke effecten. Als we het denkraam van pagina 11 nog even naar voren halen, blijkt dat het aannemelijk is dat de gemeente Bronckhorst zicht heeft op de effectiviteit van (subsidie)beleid. Er is zicht of subsidies bijdragen aan de door de gemeente gestelde beleidsdoelstellingen. Is er de ambitie om het nog beter te doen, om meer zicht te hebben op de effectiviteit met betrekking tot het behalen van maatschappelijke effecten, dan kan je overwegen om daarop een leercurve toe te passen: hoe hangen beleidsdoelstellingen samen met maatschappelijke effecten. Het bereiken van de maatschappelijke gewenste effecten hangt van heel veel factoren af, maar door te evalueren kan je de kennis vergroten over de bijdrage die beleid (en een evt. subsidie) heeft op de uiteindelijke effecten, de outcome. Immers, dat is waar de raad haar kaders op stelt. Volledig bereiken van deze kennis-status op alle beleidsterreinen is wellicht een utopie in het huidig tijdsgewricht en verhoudt zich niet tot de doelmatige en pragmatische insteek van Bronckhorst; het toepassen van de leercurve op sommige terreinen, waar beter inzicht gewenst is, kan wél een overweging zijn. 2. Zorg dat Bronckhorst voldoet aan de definitie van subsidies conform de Awb. Uit het onderzoek blijkt dat het voorkomt dat een uitgave als subsidie geboekt wordt, wat juridisch gezien geen subsidie is. Ook kan het voorkomen dat een subsidie niet als subsidie wordt geboekt, terwijl het wel een subsidie is. De combinatie van het niet consequent toepassen van de definitie van subsidie conform de Awb en de wijze van mandateren door de gemeente Bronckhorst creëert de ruimte hiertoe. Het is daarom de vraag voor de RC BBLM of in Bronckhorst de definitie van subsidie, zoals in de Awb benoemd, daadwerkelijk en consequent wordt toegepast. Voorkomen dient te worden dat een uitgave als een subsidie geboekt wordt, terwijl dit de facto geen subsidie is. Of dat een subsidie niet als subsidie geboekt wordt. 3. Zorg voor zorgvuldigheid Zorg dat de nota subsidiebeleid en de uitvoeringsregels volledig en up-to-date zijn; Tijdens het onderzoek bleek dat de nota subsidiebeleid en de uitvoeringsregels niet geheel up-todate zijn. Zo is de subsidieregeling innovatiesubsidies, zoals aan de RC BBLM verschaft, nog niet bijgevoegd. Het is een organisch groeiend document, echter stollingsmomenten zijn wel aan te raden. 19
21 Dit kan te maken hebben met personele bezetting. Dat laatste is ook ter sprake gekomen bij de casus: de personele bezetting bij de gemeente kan constanter, ook ten bate van het vasthouden van leereffecten en de mate van door de gesubsidieerde instellingen ervaren betrokkenheid. Zorg dat de uitvoering van de toekenning, verantwoording en bijsturing van de subsidies aangetoond kan worden door betere vastlegging. Veel afspraken tussen de gemeente en de gesubsidieerde instellingen is op vertrouwen gebaseerd, maar er wordt wel degelijk geëvalueerd en gemonitord. Leg deze afspraken, evaluaties en monitoringsbevindingen vast in korte verslagen in het dossier. Dit kost weinig inspanning en administratie maar kan veel tijd en inspanning voorkomen bij wisselingen van de wacht en bij vragen of bezwaren. 4. Overweeg het gebruik van een subsidiekalender en subsidieregister. Zorg voor een open speelveld. Geef bijvoorbeeld op de gemeentelijk website alle mogelijke subsidies van de gemeente aan, door middel van een subsidiekalender. Dit geeft naast de nodige openheid, de kans op een betere prijs-kwaliteitverhouding, doordat er meer partijen met voorstellen kunnen inschrijven. Overweeg bij de jaarstukken aan de raad als bijlage een subsidieregister mee te sturen. 20
22 1.6 BESTUURLIJKE REACTIE 21
23 Bij de jaarrekening informeren we de gemeenteraad over beleidsmatig relevante zaken en budgetafwijkingen groter dan Het bijvoegen van een subsidieregister met daarin een overzicht van meer dan 500 boekingsregels van merendeels geringe bedragen past niet in deze werkwijze. Uw aanbeveling op dit punt nemen wij dan ook niet over. Wij willen u bedanken voor de prettige samenwerk ing gedurende het onderzoeksproces. Meer informatie? Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen via info@bronckhorst.nl of tel. (0575) Met vriendelijke groet, burgemeester en wethouders van Bronckhorst, de seer de burgemeester, M. Besselink Kople aan: Archlef Pagina 2 van 2 22
24 Secr.: J. Schreur-Spenkelink Elderinkweg KA Hengelo (Gld.) secretariaat@rc-bblm.nl Aan het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Bronckhorst Hengelo, 5 juli 2017 Betr.: bestuurlijke reactie op rapport Subsidiebeleid Geacht college, Wij danken uw college voor de reactie op het rapport Subsidies: goed voorschot op de toekomst en zijn verheugd dat de aanbevelingen de nodige aandacht krijgen. We adviseren de raad daarom dan ook om de aanbevelingen te bekrachtigen door ze over te nemen. Wij danken de ambtelijke organisatie en het college voor de prettige samenwerking. Met vriendelijke groet, W.J. Lugtenburg-Sanders, voorzitter 23
25 2 NOTA VAN BEVINDINGEN 25
26 LEESWIJZER In hoofdstuk 2.1 worden de wettelijke kaders geschetst waarbinnen het gemeentelijk beleidskader moet passen. In hoofdstuk 2.2 wordt het gemeentelijk beleidskader van de gemeente Bronckhorst weergegeven. Hierbij worden de deelvragen behorend bij onderzoeksvraag 1 Wat is het subsidiebeleid van de gemeente Bronckhorst beantwoord en de bevindingen getoetst aan de daarbij geformuleerde normen uit het onderzoeksplan. Hoofdstuk 2.3 beschrijft de uitvoering van het subsidiebeleid. Hierbij wordt gedeeltelijk een antwoord gegeven op onderzoeksvraag 2 Hoe vindt de uitvoering van het beleid en subsidieregelingen in praktijk plaats? Dit betreft de theoretische beschrijving van deze uitvoering. Hoofdstuk 2.4 beschrijft aan de hand van de doorlichting van vier casus de uitvoering van het subsidiebeleid in de praktijk. Hierbij wordt de praktische kant van onderzoeksvraag 2 beantwoord Hoe vindt de uitvoering van het beleid en de subsidieregelingen in praktijk plaats? en een deel van onderzoeksvraag 3 is (de uitvoering van) het subsidiebeleid effectief? (voorzover dit gezegd kan worden op basis van vier casus). De bevindingen zijn gebaseerd op de documenten, opgesomd in bijlage 1. 26
27 2.1 WETTELIJKE KADERS De wettelijke regels waar elke subsidieverstrekker van overheidswege zich aan dient te houden worden bepaald in de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Daarboven gelden de Europese regels, waar alle Nederlandse regelgeving aan dient te voldoen. Vanuit provinciaal niveau gelden er voor Bronckhorst geen aanvullende regels. Wel zijn er provinciale subsidies die via de gemeente toegekend worden, maar deze vormen geen onderdeel van dit onderzoek. Tot slot kent de gemeente Bronckhorst eigen beleidskaders en regels ten aanzien van haar subsidiëring Europese regelgeving Voor lokaal subsidiebeleid zijn met name van belang de regels rond staatssteun. Staatssteun is financiële steun aan een onderneming en daar valt subsidie ook onder. Deze moet in dat geval voldoen aan bepaalde criteria. De VNG heeft destijds haar nieuwe modelverordening van 2013 onder andere daarop aangepast. In de zomer van 2016 heeft de VNG een nieuwe versie van de modelverordening gepubliceerd Rijksregelgeving In de Algemene Wet Bestuursrecht (Awb) heeft de wetgever regels gesteld met betrekking tot subsidies. Een subsidie is volgens de Awb een aanspraak op financiële middelen, door een bestuursorgaan verstrekt, anders dan als betaling voor geleverde goederen of diensten. In de Awb staat exact wanneer er sprake is van een subsidie, hoe die aangevraagd moet worden, hoe die verleend en vastgesteld dient te worden. Een aantal regels zijn kan-bepalingen, wat inhoudt dat de gemeente daarvan kan afwijken, indien ze daarvoor beleid heeft vastgesteld. Voor de gemeente is in dit onderzoek van belang dat in de Awb is opgenomen wanneer een subsidieaanvraag geweigerd kan worden en wanneer deze gewijzigd en teruggevorderd kan worden. Voor een nadere toelichting op wat in de Awb wordt geregeld wordt verwezen naar bijlage Provinciale regelgeving Provinciale regelgeving is voor wat betreft subsidieverlening alleen relevant in verband met subsidiëring in cofinanciering (bijvoorbeeld leefbaarheid en gemeenschapsvoorzieningen). Subsidiëring in cofinanciering valt buiten het onderzoeksgebied van dit onderzoek. Overigens kunnen dat dus ook Rijkssubsidies zijn (bijv. buurtsportcoaches via sportimpuls e.d.). 27
28 2.2 GEMEENTELIJK BELEIDSKADER In dit hoofdstuk worden onderzoekvraag 1 en de bijbehorende deelvragen beantwoord: 1. Wat is het subsidiebeleid van de gemeente Bronckhorst? 1.1 Is er vastgelegd wat de gemeente beoogt in algemene zin? Is er een beleidstheorie? 1.2 Welke soorten subsidies onderscheidt de gemeente? 1.3 Welke soorten subsidieregelingen onderscheidt de gemeente? 2.2 Is er per subsidieregeling vastgelegd wat de gemeente beoogt? Zijn deze doelen concreet? Beleidsstukken die als kader voor het subsidiebeleid van Bronckhorst gelden in 2015, zijn in de volgende hoofdstukken in volgtijdelijke volgorde kort beschreven: Hoofdstuk Toekomst Bestendig Bronckhorst (TBB) Hoofdstuk Perspectiefnota Hoofdstuk Algemene Subsidie Verordening (ASV) Hoofdstuk Nota subsidiebeleid en uitvoeringsregels Hoofdstuk Subsidieregelingen en verordeningen 28
29 2.2.1 Toekomst Bestendig Bronckhorst (TBB) Toekomstig Bestendig Bronckhorst geldt in 2015 als het beleidskader. Toekomstig Bestendig Bronckhorst (TBB) is in 2012 door de gemeenteraad van Bronckhorst vastgesteld. TBB werd behandeld en vastgesteld in juni TBB betrof, ook op het vlak van subsidiëring, een flinke bezuiniging. In de visie stond dat de waarderingssubsidies zouden komen te vervallen; besloten via amendement is dat er twee nieuwe subsidieregelingen zouden worden ingesteld, namelijk: A. Subsidieregeling kwetsbaren zorg en welzijn B. Incidentele subsidies voor het bedrag van TBB geldt in 2015 als de gedachte waarop het subsidiebeleid gestoeld is. Kort gezegd gaat het voor wat betreft het subsidiebeleid om het bereiken van jeugd, kwetsbaren en een zo simpel mogelijke administratie. Het (TBB)beleid van de gemeente Bronckhorst, zo is gebleken uit interviews, is leidend over het subsidiebeleid van de gemeente Bronckhorst. Dat wil zeggen dat de doeltreffendheid van het inhoudelijke beleid de focus is. Subsidie is daarbij een middel. Er wordt verantwoord aan de gemeenteraad over de effectiviteit van beleid; er wordt niet specifiek apart verantwoord over het subsidiebeleid Perspectiefnota Een nadere uitwerking van TBB vindt men in de Perspectiefnota. In de Perspectiefnota komen de uitwerkingen met betrekking tot subsidies in brede zin als volgt naar voren: 1. Thema Zorg en Welzijn, sport en cultuur a. Beëindiging waarderingssubsidies (voordeel ) b. Nieuwe regel voor kwetsbaren en incidentele subsidies (nadeel en ) 2. Thema dienstverlening a afname subsidieverwerving b afname subsidioloog 3. Indexering 1,5% (dit betreft niet de prestatie en/of budgetsubsidies die worden vastgelegd in de budgetovereenkomsten en ter goedkeuring voorgelegd aan de raad) 29
30 De raad besloot bij de behandeling van de perspectiefnota het college de opdracht te geven, vóór 1 april 2013, een nieuwe subsidieverordening uit te werken. Daarbij mocht het budget voor de nieuwe regeling niet hoger zijn dan het toen bestaande budget voor waarderingssubsidies ASV De huidige Algemene Subsidieverordening (ASV) van de gemeente Bronckhorst is in werking getreden op 1 augustus Er is besloten dat deze alleen algemene regels beslaat en zo eenvoudig mogelijk en met zo min mogelijk artikelen is opgesteld. Er zijn aparte beleidsregels opgesteld omtrent subsidiëring voor een specifiek beleidsthema of doel. Uitgangspunt is: het beleid is leidend over het gekozen middel (ic het instrument subsidiëring). De uitwerking van het subsidiebeleid was tot de vaststelling van TBB vastgelegd in de Algemene Subsidieverordening gemeente Bronckhorst 2012, welke is vastgesteld op 15 december Deze ASV is na vaststelling van TBB in eerste instantie niet aangepast, omdat de Verordening zelf paste binnen de TBB-visie, zo staat geschreven in de stukken aan de raad. Het Subsidiebeleidskader diende wel aangepast te worden. Hiervoor is het Subsidiebeleid en uitvoeringskaders 2013 tot stand gekomen. Bij de behandeling van de perspectiefnota is, zoals hierboven al gemeld, door de raad alsnog opdracht gegeven te komen tot een nieuwe ASV. De ASV regelt het mandaat aan het college om nadere subsidieregelingen vast te stellen met daarin opgenomen welke activiteiten in aanmerking komen voor subsidie. Indien van toepassing, stelt het college ook de doelgroepen, de wijze van berekening en uitbetalen vast. Per regeling kan het college een subsidieplafond vaststellen. Tevens beschrijft de ASV de procedure van aanvraag, termijnen en weigering/terugvordering, verantwoording (per regeling of op beschikking te vermelden) en vaststelling. Er worden in de ASV eenmalige en structurele subsidies gedefinieerd. Hierbij geldt voor Bronckhorst dat eenmalig inhoudt: een subsidie die maximaal jaarlijks 3 maal achtereen verleend wordt. De RC BBLM stelt vast, dat: - de algemene definitie van subsidie uit de Awb niet in de tekst wordt genoemd. Wel wordt de Awb als wettelijke grondslag genoemd. - er niets in de ASV is opgenomen t.a.v. de evaluatie op effectiviteit conform art 4:24 Awb. - de ASV op hoofdlijnen gelijk is aan de modelverordening van de VNG. De ASV van Bronckhorst wijkt af van de modelverordening met betrekking tot: o het vaststellen van het subsidieplafond (Bronckhorst heeft niet gekozen voor de variant dat de raad het subsidieplafond vaststelt), o de omschrijving van de begrippen algemene groepsvrijstellingverordening, de o o minimisregeling, Europees steunkader en onderneming (in art. 5 wordt onderneming wel opgenomen als ook de-minimisregeling), het niet benoemen van de beleidsvelden, de indeling van de bedragen (Bronckhorst kiest voor iets ruimere categorieën, ten bate van minder administratieve lasten en minder accountantskosten voor de accountantsverklaringen voor de gesubsidieerde instellingen). 30
31 2.2.4 Nota subsidiebeleid en uitvoeringsregels Na vaststelling van TBB en de Perspectiefnota kwam de nota Subsidiebeleid, versie april 2013, tot stand. Deze nota Subsidiebeleid en -uitvoeringsregels is per 2014 van kracht. Deze nota vervangt het subsidiebeleidskader van Subsidiëringen aan instellingen, die een budgetovereenkomst kennen, vallen niet onder de beleidsregels. De afspraken die voor hen gelden, liggen vast in verschillende budgetovereenkomsten. Zoals gezegd, heeft de ASV niet in de tekst de definitie van de Awb met betrekking tot subsidies overgenomen. In de nota subsidiebeleid en uitvoeringsregels staat ook geen definitie opgenomen, maar wel een duiding in de paragraaf inkoop. De paragraaf inkoop benoemt dat een subsidie een maatschappelijk doel beoogt, aangevuld met de tekst: Het subsidiebegrip moet ruim worden geïnterpreteerd. De nota noemt twee zaken, waaruit de focus op efficiëncy en effectiviteit van het subsidiebeleid blijkt: 1. De nota geeft de volgende gewenste situatie: Een subsidiebeleid dat regelarm is, met overzichtelijke en haalbare termijnen bestaande uit een verordening en een set van beleidsregels die aan de doelstelling beantwoordt. Elke vereniging ontvangt een individuele beschikking. 2. In de nota wordt aangegeven dat er meer moet worden aangegeven wat men met de subsidies bereikt. Subsidies worden ingezet als instrument om beleidsdoelen te bereiken. Bron: Nota subsidiebeleid en -uitvoeringsregels De nota is een organisch groeiend document. Nieuwe beleidsregels worden toegevoegd wanneer deze door het college vastgesteld zijn. Zo is de beleidsregel Dorpsbelangen later na afstemming met de DBO s toegevoegd (hier geldt een subsidieplafond van en valt onder het budget kernenbeleid). De beleidsregels innovatiesubsidie sociaal domein en participatiesubsidie zouden nog toegevoegd moeten worden. 31
32 Per beleidsregel is het doel (effect) van de subsidie, subsidieontvanger, verdeelregel, subsidieplafond uitgewerkt en bevat, waar van toepassing, overige bepalingen. In de beleidsnota zijn geen beoordelingscriteria opgenomen, zoals deze opgenomen waren in het subsidiebeleidskader van De beleidsregels in de nota gelden voor subsidies voor sport en culturele activiteiten. De hulpdiensten en ouderenverenigingen krijgen bijvoorbeeld sinds 2011 geen (waardering)subsidie meer voor ontspanningsactiviteiten, maar op basis van inzet voor ontmoetings- en/of zorgactiviteiten. Verenigingen krijgen een vast bedrag en een bedrag per jeugdlid. Dit systeem zou ertoe moeten leiden dat de kosten voor het verwerken van de subsidies omlaag gaan. Een exacte berekening ligt hieraan niet ten grondslag en is ook niet gemaakt. In het B&W-voorstel bij de nota is opgenomen dat in 2014 een evaluatie van de totale nota subsidiebeleid 2014 zal plaatsvinden. Deze evaluatie heeft in 2015 nog niet plaatsgevonden 2. Even een stapje terug in de tijd Tijdens het onderzoek is gebleken dat het beleidskader van 2007, wat in 2015 niet meer geldend was, voor een deel nog wel illustratief is voor de uitvoering van het subsidiebeleid. Daarom geeft de RC BBLM hier een kleine terugblik: Het beleid van de gemeente Bronckhorst was vóór de besluitvorming met betrekking tot Toekomst Bestendig Bronckhorst (TBB) vastgelegd in het Subsidiebeleidskader gemeente Bronckhorst, welke in werking trad op 1 januari Dit subsidiebeleidskader was een kaderstellende notitie, waarin uitgangspunten stonden voor het subsidiebeleid. Tevens bevatte het kader een toetsingsschema op basis waarvan beoordeeld werd of een subsidieaanvrager in aanmerking kwam voor een subsidie. Tot slot stond beschreven welke vormen van subsidies er waren. Dit kader is, zo is tijdens de interviews gebleken, in 2015 niet meer geldend. Het beoordelingskader in de nota van 2007 wordt in de praktijk van 2015 nog wel gebruikt, al is in de huidig geldende beleidsnota s geen dergelijk beoordelingskader meer opgenomen. Het subsidiebeleidskader van is dus niet meer geldend in Het valt de RC BBLM, in vergelijking met het huidig geldend kader, echter op dat: - het toetsingskader nog wel in praktijk gebruikt wordt; deze is ook niet vervangen door een ander toetsingskader, - in het beleidskader van 2007 ook melding gemaakt is van de wens tot effectiviteit van subsidiebeleid, met de volgende woorden: Het subsidiebeleid richt zich op activiteiten. De hoofdvraag die gesteld moet worden 1 Bij technisch wederhoor is aangegeven: dit is ook niet nodig omdat al is aangegeven welke verenigingen een subsidie kunnen ontvangen en om welk bedrag per lid het gaat. 2 De RC BBM merkt hierbij op dat het hier wellicht om en typefout in het B&W-voorstel kan gaan. 3 Het subsidiebeleidskader is vastgesteld per Er is destijds aangegeven dat er een herijking en opnieuw vaststellen van beleidskader en beleidsregels zou komen in Dit kader is gemaakt t.b.v. de harmonisatie van de vijf verschillende verordeningen na de gemeentelijke herindeling. Het kader geeft de uitgangspunten voor het subsidiebeleid. Tevens bevat het kader een toetsingsschema en geeft de vormen van subsidies die er zijn. 32
33 om de subsidiewaardigheid van een activiteit vast te stellen, luidt: Past de activiteit binnen de beleidsdoelen van de gemeente Bronckhorst? Iig géen beleidsdoelen zijn: ontspanning, plezier, besloten activiteiten en commerciële activiteiten. Een subsidiabele activiteit is een activiteit die gewenst geacht wordt of noodzakelijk is voor het functioneren van de samenleving. Het maatschappelijke effect is een effect dat de gemeente (raad en college) beoogt. Dit betekent dat de activiteit aansluit bij het gemeentelijke beleid. De activiteit moet voor iedere burger of een groot deel van de burgers beschikbaar zijn. Onder subsidiabele activiteiten vallen ook activiteiten die van rijkswege gesubsidieerd zijn (wettelijke taken). Een niet subsidiabele activiteit is een activiteit die niet past binnen de beleidsdoelen. Het is een activiteit waarvan het wellicht prettig is dat deze bestaat, maar deze is niet strikt noodzakelijk voor het functioneren van de samenleving. - het oude beleidskader wél bewust aansloot aan bij de definitie van subsidie van de Awb Subsidieregelingen en verordeningen De subsidieregelingen (geldend voor 2015) in Bronckhorst, die gemandateerd zijn aan het college om vast te stellen, staan opgenomen in de nota subsidiebeleid en uitvoeringsregels. Er zijn enkele subsidieregels die wel al zijn vastgesteld, maar nog niet bijgevoegd zijn bij de nota subsidiebeleid en uitvoeringsregels. In de nota subsidiebeleid en uitvoeringsregels zijn de regelingen bijgevoegd voor de subsidies voor: 1 Sport 2 Muziek 3 Jeugd 4 Hulpverlening 5 Oranjeactiviteiten 6 Dorpsbelangen Vervolgens zijn in 2015 naast de zes beleidsregels, zoals genoemd en opgenomen in het subsidiebeleid en uitvoeringsregels 2014, de volgende documenten in werking (welke dus eigenlijk, zo is ook aangegeven in de interviews, nog bij de nota subsidiebeleid bijgevoegd moeten worden): Beleidsregels o Innovatiesubsidie sociaal domein 2015 (pas in 2016 tot uitvoering gekomen, en daarom niet meegenomen in dit onderzoek) o Participatiesubsidie 2015 (voorafgegaan door Wijzigingen subsidieregel participatieactiviteiten ) De beleidsregel participatiesubsidies is ingegaan per Zij werd voorafgegaan door de nota 33
34 wijzigingen subsidieregel participatieactiviteiten. De ingezette wijzigingen hadden als redenen: - een betere aansluiting maken met de nota subsidiebeleid en de daarbij horende beleidsregels, - meer transparantie creëren en meer eenvoudig uitvoerbaar maken, - een evenwichtiger verdeling realiseren. De wijzigingen zijn ook gemaakt op basis van efficiëntie-afwegingen (zoals bijvoorbeeld samen een evenement organiseren in plaats van tweemaal hetzelfde in twee kernen naast elkaar). De beleidsregel bepaalt welke instellingen aanspraak kunnen maken op deze subsidiëring. Dit zijn in 2015 de ouderenbonden, Zonnebloem, welzijnsinstellingen, MZW de Boerderij en noodhulp Zelhem. Voorheen werden ouderenverenigingen per activiteit gesubsidieerd, in 2015 worden deze meet een vast bedrag en ene bedrag per lid gesubsidieerd. Tijdens de interviews is gemeld dat deze manier van subsidiëren voor deze specifieke doelgroep niet meer uitvoerbaar bleek. Dit punt wordt meegenomen in komende evaluaties, zo is gemeld. In 2018 zal het beleid vernieuwd worden. Naast de subsidieregelingen, die opgenomen zijn in de nota subsidiebeleid en uitvoeringsregels, zijn er nog enkele andere subsidieregelingen van kracht. Dit zijn: Monumenten Monumenten kent een eigen regeling. Deze werd in 2015 uitgevoerd door de Omgevingsdienst Achterhoek (ODA).4 In 2015 betrof dit alleen de regeling voor Maalvaardige molens (vastgesteld door de raad). Vanaf 2017 zullen er weer onderhoudssubsidies voor reguliere gemeentelijke monumenten (co-financiering met provincie) verleend kunnen gaan worden. Besluit mandaat subsidieverordening Achterhoek bespaart 2015 (dit is een provinciale subsidie uitgevoerd door de gemeente m.b.v. co-financiering en valt daarom buiten de scope van dit onderzoek). Subsidieverordening verduurzaming woningvoorraad (dit is een provinciale subsidie uitgevoerd door de gemeente m.b.v. co-financiering en valt daarom buiten de scope van dit onderzoek) (vastgesteld door de raad). Uitvoeringsregeling subsidieregeling ver/nieuwbouw dorpshuizen en kulturhusen (dit is een provinciale subsidie uitgevoerd door de gemeente m.b.v. co-financiering en valt daarom buiten de scope van dit onderzoek) (vastgesteld door de raad). De in 2015 ter beschikking gestelde eenmalige subsidies zouden allemaal horen te vallen onder een subsidiebeleidsregel en/of subsidieverordening. Meerjarige subsidies (aan instellingen, waarover de afspraken zijn vastgelegd in budgetovereenkomsten), en subsidieaanvragen die niet onder een specifieke beleidsregel vallen, volgen de ASV. 4 Per wordt dit weer door de gemeente uitgevoerd. 34
35 2.2.6 Bevindingen en analyse gemeentelijk beleid De bevindingen geven het volgende beeld van het gemeentelijk subsidiebeleid: (De nummering komt overeen met de nummering van de normen, horend bij de gestelde vragen. Zie hiervoor bijlage 2): 1.1. Er is een door de raad vastgesteld subsidiebeleid. Er is vastgelegd wat de gemeente beoogt in algemene zin. Er is een beleidstheorie. Er is een door de raad vastgestelde ASV en algemeen beleid wat het kader schept voor het subsidiebeleid. Er is bewust voor gekozen om inhoudelijk beleid leidend te laten zijn over subsidiebeleid. Er is dus geen apart door de raad vastgesteld subsidiebeleid in bijvoorbeeld een nota subsidiebeleid, welke zou kunnen beschrijven wanneer wel en wanneer geen subsidie toe te kennen, en te kiezen voor bijvoorbeeld een inkooptraject. In de ASV en in het de door het college vastgestelde beleid valt op dat - de definitie van de Awb is komen te vervallen, - er geen melding wordt gemaakt van de plicht uit Awb 4:24: er wordt elke 5 jaar geoordeeld en gerapporteerd over de effectiviteit van subsidies 2.2. Er is per subsidieregeling vastgelegd wat de gemeente beoogt, dit is SMART verwoord. In Bronckhorst betreffen de subsidieregelingen, opgenomen in de nota subsidiebeleid en uitvoeringsregels, de eenmalige subsidies. In de nota subsidiebeleid en uitvoeringsregels 2013, waar de subsidieregelingen toe behoren, is aangegeven dat subsidies moeten bijdragen aan de gemeentelijke beleidsdoelstellingen. Per beleidsregel is de gemeentelijke doelstelling, waaraan de subsidies moeten bijdragen, genoemd. Omdat de meerjarige subsidiëringen niet gebaseerd zijn op subsidieregels, maar per overeenkomst apart worden afgesloten (en besloten door de raad), kan de wijze van verwoording van wat de gemeente beoogt per budgetovereenkomst verschillen. Dit staat niet beschreven in de nota subsidiebeleid. 35
36 2.3 UITVOERING VAN BELEID In deze paragraaf worden onderzoekvraag 2 en de bijbehorende deelvragen beantwoord. 2. Hoe vindt de uitvoering van het subsidiebeleid van de gemeente Bronckhorst plaats? 1.4. Heeft de gemeente een volledig en actueel overzicht van de verstrekte subsidies en subsidieregelingen? 1.5. Wat is het totaal financieel belang van de subsidies? 1.6. Hoeveel procent bestaat uit langlopende subsidies? 1.7. Wordt periodiek overwogen of de gemeente nog op de goede weg is met de (langlopende) subsidies? En wordt indien nodig bijgesteld? 1.8. Is het onderscheid tussen subsidies en andere vormen van geldverstrekking voldoende duidelijk? 1.9. Zijn er alternatieven voor subsidiëring bekend en worden deze bewust afgewogen? 2.1. Is de uitvoering van de subsidieregelingen conform het subsidiebeleid? 2.2. Is er per subsidieregeling vastgelegd wat de gemeente beoogt? Zijn deze doelen concreet? En is er een duidelijke relatie tussen deze doelen en de gevraagde prestaties? (activiteit, prestatie, output, outcome). Staat dit in de subsidieregeling verwoord of in product/programma? (Hoe) vindt er controle hierop plaats? 2.3. Is er per subsidierelatie vastgelegd wat de gemeente beoogt? Hoe vindt de controle hierop plaats? 2.4. Is de uitvoering rechtmatig? Wordt voldaan aan de plicht uit Awb 4:24? D.w.z. wordt er elke 5 jaar geoordeeld en gerapporteerd over de effectiviteit van subsidies? Om antwoord te kunnen geven aan deze vragen wordt achtereenvolgens ingegaan op: Het financieel belang De uitvoering van het subsidiebeleid (soorten subsidieringen en de werkprocessen) De rol van de gemeenteraad 36
37 2.3.1 Financieel belang Uit het aan de RC BBLM verstrekte overzicht van toegekende subsidies in 2015 (januari t/m december) blijkt dat er in 2015 voor aan subsidies is verstrekt. Dit is het totaal van eenmalige en structurele subsidies. (Dit is exclusief een bedrag van als bruidsschat voor de verzelfstandigde zwembaden; en inclusief de subsidies in co-financiering die geen onderdeel uitmaken van dit onderzoek). Volgens van de financiële administratie is hiervan incidentele subsidie. Dit bedrag valt binnen het door raad vastgestelde bedrag van Het werkelijke bedrag is echter alleen per budgethouder en bij de budgethouders bekend. Conform de budgethoudersregeling Bronckhorst zijn budgethouders bevoegd te schuiven binnen hun budgetten voor zover ze binnen de producten blijven; gaat het over de producten heen dan is het college bevoegd en als het over de programma s heen gaat, is de raad bevoegd. De budgethoudersregeling geeft daarnaast een duidelijke inkadering, voor budgethouders geldt dat schuiven kan voor zover de taakstelling in stand blijft en voor het college geldt dat door de verschuiving nog steeds alle beoogde en in de programma s benoemde (maatschappelijke) effecten bereikt worden. Beleidsmedewerkers, die ook budgethouder zijn, kunnen door deze wijze van mandatering ook op andere posten dan de bij Financiën bekende posten, incidentele subsidies boeken. Bronckhorst hanteert voor eenmalige subsidies de definitie (conform de door de provincie Gelderland gehanteerde definitie): een subsidie die tot maximaal drie jaar achtereen wordt verstrekt. Dat is een wat andere categorisering dan bij sommige andere gemeenten, waar alleen een onderscheid wordt gemaakt tussen structureel en eenmalig (=incidenteel). Subsidies zijn in 2015 verstrekt op de volgende terreinen: Onderwijsachterstanden Bibliotheek Muziekonderwijs 4 mei comité Sportverenigingen algemeen Nationale sportweek Zwembaden (eindoverdracht/exploitatie, geen daadwerkelijke subsidie) Kunst Kunstverenigingen algemeen Incidentele subsidies 37
38 Monumenten Musea (opgenomen als subsidie, echter het betreft het achterwege blijven van de aflossing van een renteloze lening, het is dus geen daadwerkelijke subsidie) Toerisme en recreatie Volksfeesten Peuterspeelzalen algemeen Preventie Welzijnsbeleid Plaatselijke verenigingen algemeen Oud papier (afbouwregeling, geen daadwerkelijke subsidie) Klimaat Millenniumdoelen Overig volkshuisvesting Kernenbeleid Financiële informatievoorziening De organisatie kan op elk moment uit de financiële administratie op basis van kostensoorten en activiteiten een overzicht genereren. Er is echter geen subsidieregister, maar bij de jaarrekening wordt wel als bijlage een kosten- en batenoverzicht gegeven per product. Uit de overzichten is niet direct duidelijk wat een subsidie is, en wat andere vormen van geldverstrekking aan derden zijn. In de Programmabegroting 2015 en Jaarstukken 2015 wordt subsidiebeleid als leidend beleid alleen bij Programma 3 ontspannen (Meedoen en toerisme) genoemd. Dat is opvallend want ook andere programmaonderdelen betreffen terreinen waar subsidie voor gegeven worden. Dit geldt tevens voor de tussenrapportages. Dit komt enerzijds doordat de teksten voor de verschillende rapportages door verschillende mensen worden opgesteld en anderzijds omdat in de verantwoordingen alleen op uitzonderingen gerapporteerd wordt, zo is aangeven in de interviews. Momenteel is hierop een verbeterslag gaande, zo werd gemeld. Achterin de begroting worden de uitgangspunten van de perspectiefnota opgenomen. Ook is achterin de begroting een overzicht per product gegeven; wat daarvan subsidiëring is, is niet direct af te leiden. Zo zal een bijvoorbeeld een niet-marktconforme huur ook niet zichtbaar zijn in de rapportages aan de raad (mogelijk indirecte subsidiëring). In interviews is gemeld dat dit wel in de tussenrapportages aan de raad gemeld wordt. 38
39 2.3.2 Uitvoering Subsidievormen Bronckhorst kent de volgende vormen van subsidies: Eenmalig/incidenteel: deze vallen voor Bronckhorst onder een subsidieregel/beleidsregel. o o waarderingssubsidies: subsidiëring op basis van aantal jeugdleden incidentele subsidies structureel/meerjarig (dit kunnen ook prestatiesubsidies zijn; over structurele subsidies wordt per subsidie door de raad besloten en het besluit wordt vastgelegd in budgetovereenkomsten) De verstrekte eenmalige subsidies (inclusief de incidentele subsidies t.w.v maximaal5) mogen samen maximaal bedragen (conform het raadsbesluit bij de perspectiefnota). Procesbeschrijving Het proces van bekendmaking dat er een subsidie kan worden aangevraagd tot en met de vaststelling van een subsidie (en waar van toepassing evaluatie) verloopt op hoofdlijnen als volgt: 1. Bekendmaking Op de website van de gemeente worden de subsidies voor het komende jaar bekendgemaakt. Ook worden publicaties in Contact gezet en op social media. Regionale verenigingen krijgen aanvraagformulieren per post toegestuurd. Dit gebeurt voor half augustus. Een volledige subsidiekalender is er niet. 2. Inschrijving/aanvraag verloopt via de website (met behulp van DigiD). Deze moeten op 1 oktober binnen zijn. Een prestatiesubsidiëring kan direct bij de behandelend ambtenaar aangevraagd worden. Met deze ambtenaar worden ook de prestatieafspraken gemaakt. Nieuwe prestatieafspraken zijn meestal gebaseerd op de oude afspraken. Dat zou in kunnen houden dat er geen bewuste efficiëncyslag wordt gemaakt, op basis van een zerobased - benadering (zero-based houdt in dat er berekend wordt wat het benodigd budget is, op basis van een geheel van de grond af aan opgebouwde berekening, dus niet een budget op basis van een historisch toegekend /toegerekend bedrag). In de interviews is echter aangegeven dat er de laatste jaren (met name door de bezuinigingen als gevolg van TBB) een flinke efficiëncyslag is doorgevoerd. 5 In 2015 bedroegen de eenmalige subsidies zoals geboekt op de post incidentele subsidies euro. 39
40 Door de betrokken beleidsambtenaren wordt er in duo s, en bij de budgetovereenkomsten met een financieel consulent en/of juridisch consulent gewerkt, waarbij bij elke subsidieaanvraag de vraag gesteld wordt: is hier een subsidie logisch of is er een andere vorm van financiering meer van toepassing? 3. Verlening/Vaststelling De toetsing of een subsidie kan worden verleend, gebeurt aan de hand van de criteria, die niet expliciet en uitputtend zijn opgeschreven, maar in lijn zijn met: - beleid TBB - boordelingskader uit 2007, - de ASV, - de nota subsidiebeleid. De in de beleidsregel benoemde doelen/effecten worden in de prestatieafspraken in de vaststelling benoemd. Prestatiesubsidies worden altijd met financieel consulent en waar nodig met een juridisch consulent doorgenomen. Dit geldt niet voor de waarderingssubsidies. De wijze van uitbetaling (b.v. een voorschot van bijv 80% en restbetaling na verantwoording of direct het gehele bedrag) gebeurt naar inzicht van de behandelend ambtenaar. 4. Verantwoording Waarderingssubsidies hoeven niet verantwoord te worden. Controle bij waarderingssubsidies gebeurt steekproefsgewijs. Bij de prestatiesubsidies worden jaarverslag en jaarrekening gevraagd en boven een subsidie van euro ook een goedkeurende accountantsverklaring. Dit moet op 1 juli van het jaar volgend op het subsidiejaar binnen zijn. Er wordt gebruik gemaakt van het systeem JOIN, daar zitten de bouwstenen in van een beschikking, maar dit systeem is een handvat, niet dwingend en wordt niet door iedereen gebruikt. Het blijft dus wel handwerk. De afdeling Financiën doet de rechtmatigheidstoets. Bij de meerjarige subsidiëringen wordt verantwoording afgelegd conform de afspraken in de budgetovereenkomst. Zo af en toe komt het voor dat het laatste deel van een subsidie niet uitbetaald wordt of voor een volgend jaar een lagere subsidie wordt toegekend. 5. Evaluatie Elke budgetovereenkomst geldt voor 4 jaar en wordt elke 4 jaar geëvalueerd op basis van wat er in de betreffende budgetovereenkomst is afgesproken. Aangezien elk jaar een beschikking wordt opgesteld, gebeurt dit ook deels elk jaar. De beleidsregel voor waarderingssubsidies (uit 2014) wordt, zo is afgesproken, na 3 jaar geëvalueerd. Dit is niet vastgelegd in een B&W-besluit. Wel is opgeschreven dat er in 2014 een evaluatie zou plaatsvinden om te bezien of de subsidieplafonds bijgesteld zouden moeten worden. Tijdens gesprekken met de subsidierelaties komt het onderwerp efficiency aan de orde. Algehele effectevaluatie vindt niet expliciet op de subsidies, maar binnen de evaluatie van het betreffende inhoudelijke beleidsveld plaats. 40
41 Er was een beoordelingskader, deze is als bijlage bij het beleidskader 2007 gevoegd. Deze zag er als volgt uit: (dit is niet meer geldend maar wordt waar relevant wel gebruikt, volgens de geïnterviewden, ondanks dat het nergens expliciet is opgeschreven). Bijlage 1 Beoordelingskader Subsidieaanvraag voor activiteit X Beleidsdoelen: - leefbaarheid - jongeren en ouderen - wonen, welzijn en zorg - vrijwilligers - kleine kernen - sport - bibliotheekwerk - plattelandsvernieuwing - cultuur/cultuurhistorisch - toerisme - wettelijke taken - door raad toe te voegen onderwerpen Past de activiteit binnen beleidsdoelen? Ja, activiteit past Nee, activiteit past niet binnen beleidsdoelen binnen beleidsdoelen Activiteit is Activiteit is niet subsidiewaardig subsidiewaardig Geen beleidsdoelen: - ontspanning - plezier - besloten activiteiten - commerciële activiteiten Bepalen subsidievorm: - Prestatiesubsidie - Waarderingssubsidie - Incidentele subsidie Afwijzen subsidieaanvraag - gelijkheidsbeginsel - zelfredzaamheid - aanwezigheid eigen vermogen - zonder winstoogmerk - eigen bijdrage plicht - samenwerkingseis - bevorderen participatie - algemene toegankelijkheid Voldoet subsidie- aanvrager aan overige beoordelingscriteria Ja Toekennen subsidieaanvraag Nee Afwijzen subsidieaanvraag 41
CONCEPT ONDERZOEKSPLAN SUBSIDIEBELEID. Verantwoord vertrouwen
CONCEPT ONDERZOEKSPLAN SUBSIDIEBELEID Verantwoord vertrouwen 20160210 Secretariaat Rekenkamercommissie BBLM p/a gemeente Bronckhorst Postbus 200, 7255 ZJ Hengelo tel. 0575-750 545 mail: j.schreur@bronckhorst.nl
Nadere informatieNadere regels subsidieverstrekking gemeente Medemblik 2014
1 Nadere regels subsidieverstrekking gemeente Medemblik 2014 GRONDSLAG 1. Op grond van artikel 2, lid 2 van de Algemene Subsidieverordening Gemeente Medemblik (ASV) kan het college nadere regels stellen
Nadere informatieAan de gemeenteraden van Berkelland, Bronckhorst, Lochem en Montferland. Via: griffies Cc: contactpersonen. Hengelo, 21 april 2017
Plv. secr.: H.A.Valkenburg Ridderhof 16 6834 EM Arnhem secretariaat@rc-bblm.nl www.rc-bblm.nl Aan de gemeenteraden van Berkelland, Bronckhorst, Lochem en Montferland Via: griffies Cc: contactpersonen Hengelo,
Nadere informatieZorgt de gemeente Den Haag ervoor dat de subsidies die ze verstrekt doeltreffend en doelmatig zijn?
Aan de gemeenteraad Den Haag, 24 augustus 2017 Voorstel van de Rekenkamer Den Haag inzake het rekenkameronderzoek Eerlijk delen Inleiding In 2011 heeft de rekenkamer het onderzoek afgerond naar het functioneren
Nadere informatieHANDREIKING HARMONISATIE SUBSIDIEBELEID GEMEENTE EDAM-VOLENDAM
HANDREIKING HARMONISATIE SUBSIDIEBELEID GEMEENTE EDAM-VOLENDAM Zoals bekend dient in de kader van de fusie het beleid bij de gemeenten, waaronder subsidiebeleid, te worden geharmoniseerd, dit op grond
Nadere informatiegelet op artikel 3 van de Algemene Subsidieverordening Weert 2017, de Gemeentewet en de Algemene wet bestuursrecht;
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Weert. Nr. 21832 10 februari 2017 Subsidieregeling Professionele Instellingen Weert 2017 Burgemeester en wethouders van Weert; gelet op artikel 3 van de Algemene
Nadere informatieonderzoeksopzet effecten van subsidies
onderzoeksopzet effecten van subsidies september 2010 1 inleiding Het toekennen van subsidies is voor de gemeente een belangrijk middel om zijn doelen te realiseren. Dit kunnen doelen zijn op het terrein
Nadere informatieChecklist. Informatievoorziening. Grote Projecten
Checklist Informatievoorziening Grote Projecten Najaar 2010 Rekenkamercommissie Berkelland, Bronckhorst, Lochem, Montferland 1. Inleiding De uitvoering van grote projecten in Nederland heeft nogal eens
Nadere informatieRegistratienummer: GF13.20063 Datum: 17 september 2013 Agendapunt: 20
Aan de gemeenteraad Registratienummer: GF13.20063 Datum: 17 september 2013 Agendapunt: 20 Portefeuillehouder: De heer L. Buwalda Behandelend ambtenaar: Mevrouw I. de Graaf/ De heer W. de Jong Onderwerp:
Nadere informatieOnderwerp Zaaknummer Uw kenmerk Datum tussenevaluatie subsidieverlening op grond van de Algemene Subsidieverordening
*1025125* Gemeenteraad van Hengelo Postbus 18 7550 AA Hengelo Gemeente Hengelo Postbus 18 7550 AA Hengelo Onderwerp Zaaknummer Uw kenmerk Datum tussenevaluatie subsidieverlening op grond van de Algemene
Nadere informatieRKC Opsterland. Onderzoeksplan Integratie Statushouders in de gemeente Opsterland
RKC Opsterland Onderzoeksplan Integratie Statushouders in de gemeente Opsterland Beetsterzwaag, 12 oktober 2016 2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Motivatie onderzoek 3 Doelstelling 4 Vraagstelling 4 Normenkader
Nadere informatieSubsidieregeling Onderwijs en Kinderopvang Weert 2017
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Weert. Nr. 21810 10 februari 2017 Subsidieregeling Onderwijs en Kinderopvang Weert 2017 Burgemeester en wethouders van Weert; gelet op artikel 3 van de Algemene
Nadere informatieOnderzoeksplan Subsidiebeleid. Rekenkamercommissie
Rekenkamercommissie Onderzoeksplan Subsidiebeleid gemeente Oss Oss, 23 februari 2005 1 1. Inleiding De Rekenkamercommissie is door de gemeenteraad van Oss ingesteld op 1 september 2004. Inmiddels heeft
Nadere informatieTUSSENEVALUATIE REKENKAMERCOMMISSIE Inzicht in de werkwijze
TUSSENEVALUATIE REKENKAMERCOMMISSIE Inzicht in de werkwijze 2014-2015 BBLM Aan: De gemeenteraden van Berkelland, Bronckhorst, Lochem en Montferland Hengelo, 24 juni 2016 Van: Klankbordgroep van de rekenkamercommissie
Nadere informatieOnderzoeksplan. Onderbesteding in de provincies Gelderland en Overijssel
Onderzoeksplan Onderbesteding in de provincies Gelderland en Overijssel Onderzoeksplan Onderbesteding in de provincies Gelderland en Overijssel Rekenkamer Oost-Nederland, Juni 2007 Inhoudsopgave 1. Inleiding...
Nadere informatieAan de gemeenteraad. Uw brief van: Uw kenmerk: Ons kenmerk: Datum: 26 november 2015
Postbus 54 Aan de gemeenteraad 7470 AB Goor van Hof van Twente Telefoon: (0547) 858 585 Fax: (0547) 858 586 E-mail: info@hofvantwente.nl Internet: www.hofvantwente.nl Uw brief van: Uw kenmerk: Ons kenmerk:
Nadere informatieInleiding. Aanpak
04-02-2016 Rekenkamerbrief Huisvesting brandweerkazerne en gemeentewerf, behorend bij het rapport Een goed raadsvoorstel is het halve werk, onderzoek naar de kwaliteit van raadsvoorstellen van de gemeente
Nadere informatieOnderzoeksopzet wijkplatforms gemeente Barneveld
Onderzoeksopzet wijkplatforms gemeente Barneveld December 2011 1. Inleiding In 2003 bezocht de burgemeester van de gemeente Barneveld samen met de politie en de woningstichting de dorpskernen van de gemeente
Nadere informatieALGEMENE SUBSIDIEVERORDENING Hendrik-Ido-Ambacht TOELICHTING
ALGEMENE SUBSIDIEVERORDENING Hendrik-Ido-Ambacht TOELICHTING Artikel 1. Begripsomschrijvingen In dit artikel zijn begripsbepalingen opgenomen, die volgen uit het staatssteunproof maken van de concept ASV.
Nadere informatieQUICK SCAN PROGRAMMABEGROTING 2008 LEIDSCHENDAM-VOORBURG EN RIJSWIJK
1 (2007/28317) QUICK SCAN PROGRAMMABEGROTING 2008 LEIDSCHENDAM-VOORBURG EN RIJSWIJK 1. ONDERZOEKSVRAGEN 1. Kan de raad met de programmabegroting beoordelen of de voorgenomen beleidsmaatregelen doeltreffend
Nadere informatieSubsidie beleid en uitvoeringsregels. Bronckhorst, april 2013
Subsidie beleid en uitvoeringsregels Bronckhorst, april 2013 Inhoudsopgave Nota Subsidiebeleid 2014 en volgende jaren 1. Inleiding 2. Huidig subsidiebeleid 3. Subsidiebeleid vanaf 2014 4. Subsidiebegrip
Nadere informatieRaadsnota. Raadsvergadering d.d.: 11 december 2006 Agenda nr: Onderwerp: Vaststellen Kaderverordening Subsidieverstrekking Welzijn
Raadsnota Raadsvergadering d.d.: 11 december 2006 Agenda nr: Onderwerp: Vaststellen Kaderverordening Subsidieverstrekking Welzijn Aan de gemeenteraad, 1. Doel, Samenvatting en Advies van het raadsvoorstel
Nadere informatieDeze centrale vraag leidt tot de volgende deelvragen, die in het onderzoek beantwoord zullen worden.
Aan: Gemeenteraad van Druten Druten, 27 juli 2015 Geachte voorzitter en leden van de gemeenteraad, In de eerste rekenkamerbrief van 2015 komt inkoop en aanbesteding aan bod. Dit onderwerp heeft grote relevantie,
Nadere informatieSubsidieregeling Recreatie, Toerisme en Evenementen Montferland Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Montferland;
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Montferland Nr. 11125 16 januari 2019 Subsidieregeling Recreatie, Toerisme en Evenementen Montferland 2019 Het college van burgemeester en wethouders van
Nadere informatieNaam regeling: Algemene Subsidieverordening gemeente Zundert Citeertitel: Algemene Subsidieverordening gemeente Zundert 2011
Zundertse Regelgeving Wetstechnische informatie Rubriek: Maatschappelijke Zorg en Welzijn Naam regeling: Algemene Subsidieverordening gemeente Zundert 2011 Citeertitel: Algemene Subsidieverordening gemeente
Nadere informatieSubsidieregeling bevorderen intergemeentelijke samenwerking Zuid-Holland 2015
Subsidieregeling bevorderen intergemeentelijke samenwerking Zuid-Holland 2015 Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, Gelet op artikel 3 van de Algemene subsidieverordening Zuid-Holland 2013; Overwegende
Nadere informatieSubsidieregeling Recreatie, Toerisme en evenementen Montferland 2016. Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Montferland;
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Montferland. Nr. 34253 21 maart 2016 Subsidieregeling Recreatie, Toerisme en evenementen Montferland 2016 Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente
Nadere informatieSUBSIDIEREGELING BEVORDEREN INTERGEMEENTELIJKE SAMENWERKING ZUID-HOLLAND 2017
Provinciaal Blad van Zuid-Holland SUBSIDIEREGELING BEVORDEREN INTERGEMEENTELIJKE SAMENWERKING ZUID-HOLLAND 2017 Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, Gelet op artikel 3 van de Algemene subsidieverordening
Nadere informatieopvolgingsonderzoek re-integratie en voortijdig schoolverlaten
opvolgingsonderzoek re-integratie en voortijdig schoolverlaten juli 2012 1 inleiding 1-1 aanleiding De rekenkamer voert onderzoeken uit naar de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het
Nadere informatieOnderbesteding in de provincie Noord-Brabant; deelonderzoek bij de jaarstukken 2008
Startnotitie Onderbesteding in de provincie Noord-Brabant; deelonderzoek bij de jaarstukken 2008 1 Aanleiding voor het onderzoek Een begrotingscyclus (van jaar t) begint met de begroting (in jaar t-1)
Nadere informatie: dhr. J.L.M. Vlaar : Onderwerp: Vaststelling Algemene subsidieverordening gemeente Montfoort 2016.
RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering : 1 december 2015 Zaaknummer :202683 Datum Raadsvergadering : 14 december 2015 Portefeuillehouder Verantwoordelijk MT-lid Evaluatiedatum:
Nadere informatieALGEMENE SUBSIDIEVERORDENING GEMEENTE MAASTRICHT 2015
ALGEMENE SUBSIDIEVERORDENING GEMEENTE MAASTRICHT 2015 Algemene subsidieverordening gemeente Maastricht 2015 1 INHOUD Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen... 3 Artikel 1 Definities... 3 Artikel 2 Wettelijke
Nadere informatieFlexibele subsidies 2018: Thema - Samen voor de Stad
Flexibele subsidies 2018: Thema - Samen voor de Stad Aanvraagperiode 27 augustus tot en met 5 oktober 2018 Flexibele subsidies 2018 Net als in voorgaande jaren kunnen vrijwilligersorganisaties ook in 2018
Nadere informatieGEMEENTEBLAD. Nr. 3016
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Pijnacker-Nootdorp. Nr. 3016 11 januari 2017 Subsidieregeling Stimuleringsfonds particulier initiatief 2016 De raad van de gemeente Pijnacker-Nootdorp; gezien
Nadere informatieProvincie Noord-Holland
Provincie Noord-Holland POSTBUS 3007 2001 DA HAARLEM De raden van de Noord-Hollandse gemeenten Gedeputeerde Staten Uw contactpersoon mw. M. den Haak BEL/BS Telefoonnummer +31235144251 haakm@noord-holland.nl
Nadere informatie1. Beslispunten 1. Het Beleidskader financiering zorg, welzijn, kunst, cultuur en toerisme Gooise Meren 2018 (bijlage 1) vast te stellen.
Raadsvoorstel Zaaknummer Portefeuillehouder Voorstel 621019 Mw. drs. M.A.H. van Meerten-Kok, wethouder Vaststellen van het Beleidskader financiering zorg, welzijn, kunst, cultuur en toerisme Gemeente Gooise
Nadere informatieOnderzoeksopzet. Armoedebeleid
Onderzoeksopzet Armoedebeleid Rekenkamercommissie gemeente Heerenveen juni 2011. Rekenkamercommissie Heerenveen Onderzoeksopzet armoedebeleid 1 Inhoudsopgave A. Wat willen we bereiken 1. Aanleiding en
Nadere informatieSubsidieverordening maatschappelijke ontwikkeling gemeente Buren 2011
CVDR Officiële uitgave van Buren. Nr. CVDR85564_4 18 april 2017 Subsidieverordening maatschappelijke ontwikkeling gemeente Buren 2011 Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen Artikel 1 Begripsomschrijvingen In
Nadere informatieArtikelsgewijze toelichting op de ASV 2006
Artikelsgewijze toelichting op de ASV 2006 Artikel 1 De meeste begrippen spreken voor zich. Het begrip algemeen verbindend voorschrift behoeft enige nadere toelichting. Temeer omdat er verband bestaat
Nadere informatieSubsidie: doel of instrument? Onderzoek naar de effectiviteit van het subsidiebeleid van de Gemeente Montferland
Subsidie: doel of instrument? Onderzoek naar de effectiviteit van het subsidiebeleid van de Gemeente Montferland Rekenkamercommissie BBLM oktober 2014 De Rekenkamercommissie BBLM bestaat uit: Mw. drs.
Nadere informatieGemeente ^" Albrandsuuaard
25 Gemeente ^" RAADSBESLUIT Besluit nr.: 90701 Onderwerp: Ie gewijzigde Algemene subsidieverordening Albrandswaard 2010 De raad van de gemeente Albrandswaard; Gezien het voorstel van het college van de
Nadere informatieRaadsvergadering. Onderwerp Algemene Subsidieverordening en subsidieregelingen gemeente Bunnik 2017
RAADSVOORSTEL Raadsvergadering Nummer 15-12-2016 16-090 Onderwerp Algemene Subsidieverordening en subsidieregelingen gemeente Bunnik 2017 Aan de raad, Onderwerp Algemene Subsidieverordening en subsidieregelingen
Nadere informatieAlleen activiteiten die vrij en openbaar toegankelijk zijn komen voor subsidie in aanmerking
ALGEMEEN DEEL SUBSIDIEBELEID De aanvraag moet voldoen aan de bepalingen van de Algemene subsidieverordening In de subsidieverordening is de procedure beschreven om in aanmerking te komen voor subsidie
Nadere informatieAkkoord te gaan met de nieuwe 'Algemene subsidieverordening gemeente Loppersum 2017' en de toelichting hierop.
Raadsvergadering 29 mei 2017 Nr.: 8 AAN de gemeenteraad Onderwerp: Algemene Subsidieverordening 2017. Portefeuillehouder: Wethouder R.A.C. Slager. Ter inzage liggende stukken: Subsidieverordening en toelichting
Nadere informatieProvincie Noord-Holland
Provincie Noord-Holland Gemeente Bergen ìiiiii III 17ip.01614 18/04/2017 Postbus: ZAAKNUMMER: POSTBUS 3007 2001 DA HAARLEM De raden van de Noord-Hollandse gemeenten Gedeputeerde Staten Uw contactpersoon
Nadere informatiea. het uitvoeren van activiteiten voor kinderen in de leeftijd van 4 tot 19 jaar
CVDR Officiële uitgave van Roerdalen. Nr. CVDR354861_2 28 november 2017 Nadere regel combivouchers Conform titel 4.3 van de Algemene wet bestuursrecht en artikel 2 van de Algemene Subsidieverordening (ASV)
Nadere informatieGEMEENTEBLAD. Nr HOOFDSTUK 1 ALGEMENE BEPALINGEN
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Wierden Nr. 163204 20 september 2017 Algemene subsidieverordening gemeente Wierden 2015 Burgemeester en wethouders van Wierden maken (ter uitvoering van het
Nadere informatieTOETSINGSKADER BUDGETOVEREENKOMSTEN GEMEENTE DOETINCHEM JUNI 2014
TOETSINGSKADER BUDGETOVEREENKOMSTEN GEMEENTE DOETINCHEM JUNI 2014 Inleiding Jaarlijks wordt er aan diverse instanties subsidie verstrekt voor haar activiteiten. De activiteiten bewegen zich van buurtfeestjes
Nadere informatieDeelverordening incidentele subsidies Wijdemeren 2017
Gelet op het bepaalde in de Gemeentewet, de Algemene wet bestuursrecht en het bepaalde in artikel 4 van de Algemene subsidieverordening 2017 Wijdemeren besluit de gemeenteraad in te stemmen met de Deelverordening
Nadere informatieControleprotocol gemeente Roosendaal voor de verantwoording en de controle van subsidies
Controleprotocol gemeente Roosendaal voor de verantwoording en de controle van subsidies Burgemeester en wethouders van de gemeente Roosendaal; gelet op de Algemene wet bestuursrecht (Awb) titel 4.2 en
Nadere informatieSubsidies: lust of last? Onderzoek naar subsidieverwerving gemeente Haren
Subsidies: lust of last? Onderzoek naar subsidieverwerving gemeente Haren Rekenkamercommissie gemeente Haren Samenstelling: Drs. E. de Haan (voorzitter) D. Praamstra-Bos A. Schuurman T. Sieling R. Valkema
Nadere informatieA. ALGEMENE BEPALINGEN
No. 070505 St. Annaparochie, 31 mei 2007. De raad der gemeente het Bildt; overwegende; dat de raad bij besluit dd. 11 november 2002 de Algemene Subsidie Verordening heeft vastgesteld; dat het in aanvulling
Nadere informatieOnderzoeksplan subsidies
Colofon De Rekenkamer Oost-Nederland is een onafhankelijk orgaan dat onderzoek doet naar de doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtmatigheid van het gevoerde bestuur van de provincies Gelderland en Overijssel.
Nadere informatieFlexibele subsidies 2018: Thema - Positieve Gezondheid
Flexibele subsidies 2018: Thema - Positieve Gezondheid Aanvraagperiode 22 maart tot en met 6 mei 2018 Flexibele subsidies 2018 Net als in voorgaande jaren kunnen vrijwilligersorganisaties ook in 2018 subsidie
Nadere informatieRIS 291662 ONDERZOEKSOPZET OPVOLGINGSONDERZOEK SUBSIDIES
RIS 291662 Februari 2016 INHOUDSOPGAVE 1 Achtergrond en vraagstelling 3 1.1 Inleiding 3 1.2 Wet- en regelgeving, beleid en organisatie 4 1.3 Relevantie 7 1.4 Toegevoegde waarde van dit onderzoek 7 1.5
Nadere informatieBeleidsregel activiteitensubsidies Welzijn gemeente Eijsden-Margraten 2017
Beleidsregel activiteitensubsidies Welzijn gemeente Eijsden-Margraten 2017 Artikel 1 Doelomschrijving Onverminderd het bepaalde in de Algemene subsidieverordening Welzijn gemeente Eijsden- Margraten 2017
Nadere informatiegelet op artikel 3 van de Algemene subsidieverordening Zuid-Holland 2013;
Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland, gelet op artikel 3 van de Algemene subsidieverordening Zuid-Holland 2013; overwegende dat het wenselijk is een bijdrage te leveren aan een slagvaardig
Nadere informatieNadere regels Fonds Leefbaarheid Landelijk Gebied Flevoland
Gedeputeerde Staten van Flevoland, overwegende dat: Provinciale Staten op de begroting onder vermelding van Fonds Leefbaarheid Landelijk Gebied 2017-2019 financiële middelen beschikbaar hebben gesteld
Nadere informatieKaderverordening subsidies provincie Groningen Toelichting op de voordracht
Kaderverordening subsidies provincie Groningen 2017 Toelichting op de voordracht Kaderverordening subsidies 2017 Toelichting gaat in op: Wat is subsidie? Welke rol hebben PS en GS? Wat wordt geregeld in
Nadere informatieSubsidieregeling Sport en bewegen
Subsidieregeling Sport en bewegen 2019 2020 Behorend bij de visie op sport en bewegen Lansingerland Scoren met sport Domein Samenleving Auteur: Dewi Klijnsmit, beleidsadviseur Sport Datum: 18 februari
Nadere informatieGemeente Haarlem. Drs. Jur Botter, MPA. Retouradres: Stadhuis, Postbus PB Haarlem
Gemeente Drs. Jur Botter, MPA. Wethouder Wmo, Welzijn, Volksgezondheid, Cultuur en Vastgoed Retouradres: Stadhuis, Postbus 511 2003 PB Aan de commissie Samenleving Datum Ons kenmerk Contactpersoon Doorkiesnummer
Nadere informatieFlexibele subsidies 2018: Thema - Weerbaar opvoeden en competenties versterken
Flexibele subsidies 2018: Thema - Weerbaar opvoeden en competenties versterken Aanvraagperiode 27 augustus tot en met 5 oktober 2018 Flexibele subsidies 2018 Net als in voorgaande jaren kunnen vrijwilligersorganisaties
Nadere informatieonderzoeksopzet handhaving
onderzoeksopzet handhaving Rekenkamercommissie Onderzoeksopzet Handhaving rekenkamercommissie Oss 29 april 2009 1 Inhoudsopgave 1. AANLEIDING EN ACHTERGROND... 3 2. AFBAKENING... 4 3. DOELSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN...
Nadere informatieToelichting op de Algemene Subsidieverordening Gemeente Heerde 2017
Toelichting op de Algemene Subsidieverordening Gemeente Heerde 2017 Begripsomschrijvingen In deze verordening en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder: - algemene groepsvrijstellingsverordening:
Nadere informatieEvaluatie samenwerking Rekenkamercommissie BBLM. Commissie Bestuurlijk Domein. Commissie Ruimtelijk Domein. Commissie Sociaal en Economisch Domein
Raad VOORBLAD Onderwerp Evaluatie samenwerking Rekenkamercommissie BBLM Agendering x Commissie Bestuurlijk Domein x Gemeenteraad Commissie Ruimtelijk Domein Lijst ingekomen stukken Commissie Sociaal en
Nadere informatieQuick scan programmabegroting. Bestuurlijk rapport. Rekenkamercommissie Alphen aan den Rijn
Quick scan programmabegroting 2016-2019 Bestuurlijk rapport Goede aansluiting om te sturen en te controleren Rekenkamercommissie Alphen aan den Rijn 1 juni 2016 1 1. Inleiding De gemeenteraad stelt kaders
Nadere informatieRKC ONDERZOEKSPLAN. Weststellingwerf. Toezeggingen aan burgers en bedrijven. Oktober 2015
ONDERZOEKSPLAN Toezeggingen aan burgers en bedrijven Oktober 2015 Inhoudsopgave Inleiding... 1 Motivatie onderzoek... 1 Aanleiding... 1 Doelstelling... 2 Vraagstelling... 2 Toetsingskader... 2 Afbakening...
Nadere informatieHOOFDSTUK 1. ALGEMENE BEPALINGEN
Algemene subsidieverordening gemeente Oldebroek Nr. 65148 De raad van de gemeente Oldebroek; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 6 juli 2010; gelet op artikel 149 van
Nadere informatieSubsidiebeleidskader. Aangepast 2014
Subsidiebeleidskader Aangepast 2014 INLEIDING De gemeente heeft de bevoegdheid verordeningen op te stellen. Op grond van deze bevoegdheid biedt artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) de mogelijkheid
Nadere informatieSubsidieregeling stimuleringsfonds particulier initiatief 2015
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Pijnacker-Nootdorp. Nr. 44114 22 mei 2015 Subsidieregeling stimuleringsfonds particulier initiatief 2015 De raad van de gemeente Pijnacker-Nootdorp; gezien het
Nadere informatieGelet op artikel 2 van de Algemene subsidieverordening Noord-Holland 2011;
Besluit van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland van 11 april 2017, nr. 928911/928911, tot vaststelling van de Uitvoeringsregeling subsidie versterken bestuurskracht Noord- Holland 2017 Gedeputeerde Staten
Nadere informatieAlgemene subsidieverordening Texel
Algemene subsidieverordening Texel Gemeenteblad Texel 2016 nr 36 datum 24-03-2016 INTREKKING Algemene subsidieverordening Texel 2011 De raad van de gemeente Texel gelezen het voorstel van het college van
Nadere informatieAlgemene subsidieverordening gemeente Harlingen overwegende dat het gewenst is voor subsidiering algemene regels vast te stellen;
CVDR Officiële uitgave van Harlingen. Nr. CVDR27949_1 16 augustus 2016 Algemene subsidieverordening gemeente Harlingen 2006 Raad : 6 december 2006.... DE RAAD VAN DE GEMEENTE HARLINGEN; overwegende dat
Nadere informatie1. Inhoud. Pag. 1. Inhoud Inleiding Onderzoeksprogramma Dekking kosten uit te voeren onderzoeken 7
Onderzoeksprogramma 2015/2016 1. Inhoud Pag. 1. Inhoud 2 2. Inleiding 3 3. Onderzoeksprogramma 4 4. Dekking kosten uit te voeren onderzoeken 7 De Rekenkamercommissie Berkelland, Bronckhorst, Lochem en
Nadere informatieSubsidie vrijwillige inzet en informele zorg gemeente Ermelo 2016.
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Ermelo. Nr. 30596 16 maart 2016 Subsidie vrijwillige inzet en informele zorg gemeente Ermelo 2016 Burgemeester en wethouders van de gemeente Ermelo; overwegende
Nadere informatieRapportage. Effectmeting naar onderzoek Weten waarom uit 2008. Alphen-Chaam. Rekenkamercommissie Alphen-Chaam / Baarle-Nassau.
1 Rekenkamercommissie Alphen-Chaam / Baarle-Nassau Rapportage Effectmeting naar onderzoek Weten waarom uit 2008 Alphen-Chaam 7 juli 2011 W E T E N W A A R O M A L P H E N - C H A A M 2 1 Inleiding De Rekenkamercommissie
Nadere informatieConcept ALGEMENE SUBSIDIEVERORDENING GEMEENTE MOERDIJK
Concept ALGEMENE SUBSIDIEVERORDENING GEMEENTE MOERDIJK De raad van de gemeente Moerdijk; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van >, , inzake de Algemene
Nadere informatieSubsidieverordening Hollands Kroon
Subsidieverordening Hollands Kroon De gemeenteraad van Hollands Kroon, Besluit: vast te stellen de navolgende 1. ALGEMENE BEPALINGEN 1.1 Begripsomschrijvingen Artikel 1 Begripsomschrijvingen Bij de toepassing
Nadere informatieHet college van burgemeester en wethouders van Borger-Odoorn; gelet op artikel 149 Gemeentewet en artikel 4:23 Algemene wet bestuursrecht
Het college van burgemeester en wethouders van Borger-Odoorn; gelet op artikel 149 Gemeentewet en artikel 4:23 Algemene wet bestuursrecht gelet op de Algemene Subsidieverordening gemeente Borger-Odoorn
Nadere informatieNotitie doorwerkingstraject subsidiebeleid Bunnik
Notitie doorwerkingstraject subsidiebeleid Bunnik September 2011 1. Inleiding In 2009 heeft de rekenkamercommissie Bunnik een onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van het subsidiebeleid. In juli
Nadere informatieBij antwoord datum, kenmerk en onderwerp vermelden
Postadres Postbus 16200, 3500 CE Telefoon 030-286 10 00 Fax 030-286 12 24 www.utrecht.nl Aan de leden van de Raadscommissie Mens & Samenleving Behandeld door Manuela Lageweg Doorkiesnummer 030 2862709
Nadere informatieSUBSIDIEREGELING UITVOERINGSPROGRAMMA JEUGD EN ONDERWIJS
Burgemeester en wethouders van de gemeente Amersfoort, gelezen het Uitvoeringsprogramma Jeugd en Onderwijs gelet op de Algemene wet bestuursrecht en de vigerende Algemene Subsidieverordening van de gemeente
Nadere informatieSubsidieregels Cultuurfonds
Subsidieregels Cultuurfonds Op deze subsidieregels is de algemene subsidieverordening Borger-Odoorn van toepassing. Deze subsidieregels horen als bijlage bij de Beleidsregels Cultuur en Welzijn 2004-2008
Nadere informatieHet college van burgemeester en Wethouders van de gemeente Waterland,
2014.39.10 Uitvoeringsregeling subsidies Zorg en Welzijn 2014 Het college van burgemeester en Wethouders van de gemeente Waterland, overwegende dat het gewenst is activiteiten te stimuleren die bijdragen
Nadere informatieALGEMENE SUBSIDIEVERORDENING KOLLUMERLAND C.A.
De gemeenteraad van de gemeente Kollumerland c.a., gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 14 december 2010; Inzake de Algemene Subsdieverordening Kollumerland c.a. (2011); gelet op art.
Nadere informatieBegrippen In deze verordening en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder:
Algemene toelichting Begrippen In deze verordening en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder: - algemene groepsvrijstellingsverordening: verordening (EG) nr. 800/2008 van de Commissie van
Nadere informatiegelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 24 maart 2015 ; Subsidieverordening Maatschappelijk Innovatiefonds gemeente Ommen
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Ommen. Nr. 52126 16 juni 2015 Subsidieverordening Maatschappelijk Innovatiefonds gemeente Ommen De raad van de gemeente Ommen; gelezen het voorstel van burgemeester
Nadere informatieRaadsvergadering d.d.: 25 april 2016 Agenda nr: Onderwerp: Vaststellen Algemene subsidieverordening Gemeente Valkenburg aan de Geul 2016
Raadsnota Raadsvergadering d.d.: 25 april 2016 Agenda nr: Onderwerp: Vaststellen Algemene subsidieverordening Gemeente Valkenburg aan de Geul 2016 Aan de gemeenteraad, 1. Doel, Samenvatting en Advies van
Nadere informatieonderzoeksopzet onderzoek subsidie Paradie Overschie
onderzoeksopzet onderzoek subsidie Paradie Overschie 3 februari 2012 1 inleiding 1-1 algemeen Paradie Overschie is een jaarlijks terugkerend cultureel festival van drie dagen in de deelgemeente Overschie.
Nadere informatieRekenkamercommissie. Jaarverslag datum mei Auteur Rekenkamercommissie. Raadsnummer
Rekenkamercommissie Jaarverslag 2013 datum mei 2014 Auteur Rekenkamercommissie Raadsnummer 2014-052 Inhoudsopgave 1 Voorwoord 3 2 Inleiding 4 3 Wat wilde de rekenkamercommissie bereiken? 4 4 Wat heeft
Nadere informatieOnderzoek prijzen voor gemeentelijke dienstverlening van de rekenkamercommissie "Tellen of vertellen" Commissie Bestuur.
Raad VOORBLAD Onderwerp Onderzoek prijzen voor gemeentelijke dienstverlening van de rekenkamercommissie "Tellen of vertellen" Agendering Commissie Bestuur Gemeenteraad Commissie Ruimte Lijst ingekomen
Nadere informatieALGEMENE SUBSIDIEVERORDENING HEERENVEEN 2014
ALGEMENE SUBSIDIEVERORDENING HEERENVEEN 2014 De raad van de gemeente Heerenveen; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 17 september 2013, inzake de Algemene subsidieverordening
Nadere informatieBeleidsregel Peuteropvang Koggenland 2017.
Beleidsregel Peuteropvang Koggenland 2017. Inleiding Algemeen Deze beleidsregel is een uitwerking van de Algemene Subsidieverordening Koggenland (ASV). Zij wordt (ingevolge artikel 2 lid 4 ASV) vastgesteld
Nadere informatieRKC ONDERZOEKSPLAN. Ooststellingwerf. Inhuur externen. Februari 2016
ONDERZOEKSPLAN Inhuur externen Februari 2016 Inhoudsopgave Inleiding... 1 Motivatie onderzoek... 1 Doelstelling... 2 Vraagstelling... 2 Normenkader... 3 Afbakening... 3 Aanpak... 3 Planning... 3 Inleiding
Nadere informatieKadernota subsidieproces
Oldeñiial Gemeente Oldenzaal Kadernota subsidieproces 2017 I' Behaart bij besiui~an de gemeenteraad van 30 oktober ~1"y, nr. 731 D'9~~ 26-09-2017 Kadernota subsidieproces 2017 Inhoud 1. Achtergrond 5 1.1
Nadere informatieSubsidieregeling Vrijwillige ondersteuning en dienstverlening
Subsidieregeling Vrijwillige ondersteuning en dienstverlening 2020-2021 Burgemeester en wethouders van de gemeente Roosendaal; gelet op artikel 2, eerste lid, onder h, en tweede lid, van de Algemene subsidieverordening
Nadere informatieBeleidsregels welzijnssubsidies 2014
Beleidsregels welzijnssubsidies 2014 Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen Artikel 1: Begripsbepalingen Voor de toepassing van deze beleidsregels wordt verstaan onder: a. Awb: de Algemene wet bestuursrecht b.
Nadere informatiegemeente Bergen op Zoom.
Gemeente Bergen op Zoom Voorlegger Onderwerp Nummer voorstel Datum voorstel Portefeuillehouder(s) Contactpersoon Afdeling Contactpersoon Email Contactpersoon Telefoon Programmanummeren -naam : Eindrapportage
Nadere informatieAlgemene subsidieverordening Gemeente Werkendam 2012
Algemene subsidieverordening Gemeente Werkendam 2012 De raad van de gemeente Werkendam, gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 13 november 2012, gelet op - artikel 149
Nadere informatieSubsidieregeling uitvoeringsprogramma jeugd en onderwijs gemeente
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Amersfoort Nr. 159771 19 september 2017 Subsidieregeling uitvoeringsprogramma jeugd en onderwijs gemeente Amersfoort Burgemeester en wethouders van de gemeente
Nadere informatie