Nieuwsbrief. Vanuit de directie. Belangrijke data. Schoolse zaken. Week 4 22 t/m 28 januari 2017

Transcriptie

1 Nieuwsbrief Week 4 22 t/m 28 januari 2017 Vanuit de directie Afgelopen week zagen we veel ouders tijdens het uitloopmoment. Het is leuk om te zien hoe kinderen hun (groot) ouders vertellen over het leren op school. Het geeft een fijn gevoel van betrokkenheid. De kinderen zijn trots op hun werk en de ouders zijn trots op hun kinderen. Zo kunnen we samen trots zijn op onze school! Belangrijke data Maandag 23 januari: start De Vreedzame School blok 4. Woensdag 25 januari: start Nationale voorleesdagen. Dinsdag 31 januari: groep 1/2 uitstapje bibliotheek Ten Boer. Maandag 6 februari: GGD/CJG op school voor groep 2 en 7. Maandag 13 februari: rapporten mee. Dinsdag 14 en donderdag 16 februari: oudergesprekken. Maandag 20 t/m vrijdag 24 februari: voorjaarsvakantie. Schoolse zaken Citotoetsen Afgelopen week zijn een aantal groepen al begonnen met de eerste citotoetsen. Vanaf komende week zal er bijna dagelijks getoetst worden. In de kleutergroepen toetsen we taal en rekenen voor kleuters. In groep 3 t/m 8 toetsen we technisch lezen, begrijpend lezen (groep 3 nog niet), spelling, woordenschat en rekenen. De meeste toetsen bestaan uit 2 of 3 delen. Het maken van de toetsen vraagt van de kinderen extra tijd en concentratie. Uiteraard zorgen we voor een goede verdeling en ontspanning tussendoor. Als de kinderen lekker uitgerust op school komen, dan geeft dat extra energie en betere resultaten voor uw kind. U krijgt de uitslagen van de toetsen te zien in het rapport van februari. Nationale Voorleesdagen Van woensdag 25 januari t/m zaterdag 4 februari zijn de Nationale Voorleesdagen. Op school willen wij hier ook graag aandacht aan besteden. Daarom zijn we op zoek naar vrijwilligers die op maandag 30 januari en/of donderdag 2 februari van 12:30 uur tot 13:00 uur aan een groepje kinderen willen voorlezen. Er hangt een opgavelijstje bij de klassen! Voorlezen is belangrijk voor kinderen van alle leeftijden. In de bijlage vindt u informatie hierover. Afscheid juf Ingrid Deze week hebben we afscheid genomen van juf Ingrid, haar lio-stage zit er al weer op! We vonden het heel fijn dat juf Ingrid bij ons op school was en we wensen haar veel succes met haar afstudeeronderzoek. Komende week verandert de groepsindeling op de middagen. Op de nieuwsbrief van vorige week hebben we precies aangegeven hoe het er vanaf komende week uit gaat zien. Nota s ouderbijdrage schoolreisgeld CBS De Wieken, Oldenhuisstraat 6, 9792 PM Ten Post info@cbsdewieken.nl

2 Helaas stond er een oud banknummer (van voor de fusie met VCPO NG) op de factuur voor de ouderbijdrage en het schoolreisgeld. Schooltijden We willen iedere morgen graag om 8.25 uur beginnen in de klassen. Vanaf kwart over 8 zijn kinderen en ouders welkom op school. Om 8.20 uur gaat de eerste bel als signaal dat we bijna gaan beginnen. Wilt u er samen met de kinderen voor zorgen dat iedereen op tijd binnen is, er afscheid genomen is en we ook echt om 8.25 uur beginnen? We zullen er dan ook voor zorgen dat aan het einde van de dag, als de bel gaat, we echt de school uit kunnen laten gaan. Trefwoord In week 4 t/m 6 (23 januari t/m 10 februari) staat het thema Waar ben je mee bezig? centraal. Het gaat over bezigheden die vragen oproepen en verbazing. Over de zin en onzin van wat mensen doen. We lezen de volgende bijbelverhalen: Maria en Martha (Lucas 10); De Barmhartige Samaritaan (Lucas 10); De schat in de akker en de parel van de koopman (Matteüs 13). Uit de groepen Groep 1/2 Brief Centrum voor jeugd en gezin groep 2 Alle ouders van de leerlingen van groep 2 hebben een brief gekregen van Centrum voor jeugd en gezin over het gezondheidsonderzoek van de GGD. Wilt u deze uiterlijk donderdag 2 februari ingevuld weer inleveren? Rapporten groep 1 en 2 Sommige leerlingen hebben hun vorige rapport nog thuis liggen. Wilt u deze aankomende week (geldt voor leerlingen die al eens een rapport hebben gehad) meegeven? De leerkracht kan deze dan straks op tijd invullen. Alvast bedankt! Groep 7/8 Brief Centrum voor jeugd en gezin groep 7 Alle ouders van de leerlingen van groep 7 hebben een brief gekregen van Centrum voor jeugd en gezin over het gezondheidsonderzoek van de GGD. Wilt u deze uiterlijk donderdag 2 februari ingevuld weer inleveren? Rondom de dorpsschool Roefeldag Op zaterdag 17 juni 2017 zal in Ten Boer de jaarlijkse Roefeldag worden gehouden. Alle kinderen van groep 4 t/m 8 uit de gemeente Ten Boer mogen dan een kijkje nemen achter de schermen van een bedrijf of organisatie. Nader bericht volgt in april. CBS De Wieken, Oldenhuisstraat 6, 9792 PM Ten Post info@cbsdewieken.nl

3 Deel 3 KWESTIE VAN LEZEN Voorlezen op de basisschool achtergronden en praktische tips voor leerkrachten

4 Voorlezen in onder- én bovenbouw Voorlezen is de hele basisschool door belangrijk. In de onderbouw is dat logisch, zeker als kinderen zelf nog niet kunnen lezen. In groep 1 en 2 behoort voorlezen tot de dagelijkse routines en maakt het deel uit van de thema s die aan de orde komen. Met voorlezen maken jonge kinderen op een aangename manier kennis met de wereld van het boek. Uit onderzoek blijkt dat voorlezen door leerkrachten van hogere groepen veel minder vanzelfsprekend is. Leerkrachten van de bovenbouw noemen tijdgebrek de belangrijkste reden om niet voor te lezen. Ook denken ze dat kinderen liever zelf lezen. Voor voorlezen in hogere groepen geldt echter dat daarmee een leessfeer wordt gecreëerd die zowel technisch en begrijpend lezen ten goede komt als de leesmotivatie. Door voor te lezen ontdekken kinderen ook welke boeken en auteurs hun voorkeur hebben. Bovendien kan voorlezen een belangrijk uitgangspunt zijn om te praten over maatschappelijke en sociaal-emotionele onderwerpen en te werken aan burgerschap. Voorlezen is goed in te passen bij andere vakken. Voor alle periodes van de Nederlandse geschiedenis zijn bijvoorbeeld voorleesboeken te vinden op

5 Kinderen die worden voorgelezen, lezen zelf met meer plezier, zijn beter in taal en scoren hoger op de Cito-eindtoets. Ieder handboek taaldidactiek besteedt aandacht aan de waarde van voorlezen. Dat belang is overtuigend, want voorlezen: heeft een positieve invloed op de taal- en leesvaardigheid (De Temple e.a., 2003; Mol, 2010; Duursma, 2011); bevordert de leesmotivatie en het plezier in lezen; stimuleert de sociaal-emotionele, cognitieve en creatieve ontwikkeling (Kwant, 2011); stimuleert de culturele en algemene ontwikkeling (Van de Pol, 2010; Ghonem, 2010); vergroot de kennis van de wereld (Mahwah e.a., 2003); geeft rust en ontspanning; bevordert de concentratie; is samen genieten; is de belangrijkste vorm van boekpromotie. Tip 1: Lees in de onderbouw behalve in de grote groep ook in kleine groepjes voor. Dat geeft je de kans om beter op de reacties van kinderen in te gaan. Tip 2: Bereid je goed voor op voorlezen. Lees de tekst vooraf goed door, zodat je verdacht bent op lastige woorden, aanpassingen in tempo en stemgebruik, verloop van het verhaal, enzovoort.

6 Tip 3: Kies ook uit het actuele boekenaanbod. Veel leerkrachten lezen graag voor uit boeken die ze kennen uit hun eigen jeugd. Natuurlijk mogen echte klassiekers niet ontbreken in het voorleesaanbod, maar in het actuele boekenaanbod zijn schitterende voorleesboeken te vinden. Kijk bijvoorbeeld eens op Structureel en planmatig Gezien het belang van voorlezen is het aan te raden om voorlezen een vaste plaats te geven in het lesrooster. Een planmatige aanpak zorgt er voor dat leerlingen gedurende hun basisschoolperiode met verschillende thema s, genres en vertelstijlen in aanraking komen. Een handig instrument is een voorleeslogboek, een eigen (digitaal) overzicht waarin je vastlegt met welke boeken je hebt gewerkt. Dit logboek kun je toevoegen aan het schoolleesplan ( waarin het voorlezen van de verschillende groepen op elkaar is afgestemd en waarmee een doorgaande voorleeslijn wordt gecreëerd. Tip 4: Lees niet alleen voor als er tijd over is of als kinderen al moe zijn. Als je van voorlezen een dagelijkse routine maakt, schiet het er niet bij in en kun je met je boekkeuze aansluiten bij een actueel thema in de groep. Tip 5: Bespreek het voorleeslogboek met collega s. Ook voor ouders is het leuk om het in te zien tijdens een ouderavond. Ze kunnen er bij het thuis voorlezen dan op aansluiten. Het kan ook een plek krijgen op de website van de school. Tip 6: Zorg ervoor dat de boeken waaruit je voorleest in de klas aanwezig zijn. Voorleesvarianten Voorlezen kan in vele varianten worden aangeboden. Het hele boek: hierbij gaat het om het dagelijks ritueel van voorlezen uit hetzelfde boek. Voordeel is dat kinderen met spanning uitkijken naar het vervolg. Even kort opfrissen wat voorafging, zorgt ervoor dat ze betrokken blijven. De dagelijkse portie wordt bij voorkeur afgerond met een cliffhanger. Een fragment: een weloverwogen fragment uit een boek kan uitstekend dienst doen als smaakmaker die uitnodigt tot verder lezen. Het fragment moet eenvoudig geïntroduceerd kunnen worden om snel in het verhaal thuis te raken. Een afgerond verhaal: dit heeft als voordeel dat het in één keer voorgelezen kan worden. Denk aan sprookjes, maar ook aan verhalenbundels als de Robin-verhalen van Sjoerd Kuyper of aan een verhalenbundel als Beroemde verhalen over schurken & superhelden van Tony Bradman. Een gedicht: ook verhalende gedichten en berijmde verhalen zijn boeiend voorleesmateriaal. Kinderen leren de eigenheid van poezie kennen. Gedichten zijn eenvoudig in te passen bij bepaalde thema s. Een prentenboek: voor jonge kinderen, maar ook voor oudere lezers zijn prentenboeken geschikt voorleesmateriaal. De prenten maken het woord compleet: ze voegen vaak een verrassende interpretatie toe en ze stimuleren de verbeelding. Een informatief boek: zeker voor kinderen in de onderbouw is het voorlezen uit informatieboeken een belangrijke aanvulling op het voorlezen uit verhalenboeken en prentenboeken. Informatieboeken bieden feitelijke kennis van de wereld en passen goed bij de thema s in de groep. Tip 7: Laat het praten over boeken een natuurlijk proces zijn, geen overhoring. Geef kinderen de kans om na te denken over het verhaal en relaties te leggen met hun eigen wereld.

7 Interactief voorlezen Een gebruikelijke manier van voorlezen in de onderbouw met een specifiek doel is interactief voorlezen, waarbij voorafgaand, tijdens en na het voorlezen gesproken wordt over het boek. De voorleessituatie levert daarmee behalve een moment van leesplezier ook een gerichte luister- en denkactiviteit op. Met interactief voorlezen kan bewust gewerkt worden aan bijvoorbeeld woordenschat, geletterdheid, literaire competentie en leesbeleving. Tip 8: Lees zelf voor. Over het algemeen is de voorleesvaardigheid van kinderen niet voldoende om de hele groep lang genoeg te kunnen boeien. Bij voorlezen gaat het om leesplezier en kennismaken met nieuwe verhalen en schrijvers. Tip 9: Organiseer tutorlezen. Bij het tutorlezen lezen kinderen uit hogere groepen voor aan kinderen uit de onderbouw. Het belangrijkste doel is het plezier in lezen van de voorlezer en de luisteraar te verhogen. Tip 10: Raad ouders aan thuis dagelijks voor te lezen, liefst op een vast tijdstip. De voorleestijd op school kan aanzienlijk worden uitgebreid door ouders in te schakelen. Tip 11: Adviseer allochtone ouders voor te lezen in de taal die ze het beste spreken. Kinderen die gestimuleerd worden te spreken en te denken in een andere taal dan het Nederlands, kunnen hun kennis en woordenschat snel vertalen naar het Nederlands. Voorleescampagnes De Nationale Voorleesdagen De Nationale Voorleesdagen geven de mogelijkheid aan ouders, medewerkers in de kinderopvang en kleuterleerkrachten om het voorlezen tien dagen lang centraal te stellen. De Nationale Voorleesdagen beginnen met het Voorleesontbijt met nationale en lokale bekendheden. Het Prentenboek van het Jaar staat samen met de negen genomineerde prentenboeken centraal tijdens de campagne. Er zijn aantrekkelijke materialen en lessuggesties voor alle instellingen die willen meedoen aan de tien dagen voorleesplezier. Meer informatie: De Nationale Voorleeswedstrijd In het kader van De Nationale Voorleeswedstrijd zijn het de kinderen van groep 7 en 8 die voorlezen. Zij kiezen zelf hun boek en enthousiasmeren klasgenoten om ook te lezen. Deze wedstrijd wordt sinds 1997 jaarlijks georganiseerd door Stichting Lezen. In 2012 namen meer dan drieduizend basisscholen eraan deel. Aan de landelijke finale gaan voorrondes op scholen en in regio s en provincies vooraf. Een geweldige ervaring voor veel kinderen. Meer informatie: Jaar van het Voorlezen 2013 is uitgeroepen tot Jaar van het Voorlezen. Onder het motto Wij gaan voorlezen wordt iedereen gestimuleerd voor te lezen, zodat er meer en langer wordt voorgelezen. Niet alleen aan baby s en jonge kinderen, maar ook aan tieners en volwassenen. Meer informatie:

8 Meer informatie? taalpilots.nl/implementatiekoffer kwaliteitskaarten leesbevordering leesplein.nl boekentips voor kinderen en leerkrachten boekenzoeker.org boekentips en recensies van kinderen bereslim.nl digitale prentenboeken wepboek.nl digitale prentenboeken debibliotheekopschool.nl leesmonitor.nu overzicht onderzoeksresultaten op het gebied van lezen leesplan.nl Aidan Chambers, (2012), Leespraat, NBD Biblion Thoni Houtveen, Anneke Smits & Saskia Brokamp (2010), Lezen is weer lezen, Hogeschool Utrecht Kees Vernooy (2009), Informatie voor het opzetten van een stilleesbeleid, Hogeschool Edith Stein Mol (2010), To read or not to read, Universiteit Leiden Kortlever & Lemmens (2012), Relaties tussen leesgedrag en Cito-scores van kinderen. Tijdschrift voor Communicatiewetenschap (40(1), Krashen (2004), The Power of Reading: Insights from the Research, Portsmouth, NH: Heinemann/Libraries Unlimited Stichting Lezen (2012), Samen werken aan een sterke leescultuur Colofon Gebaseerd op: Van leesmotivatie naar taalprestatie, uitgave van de Bibliotheek op school (SIOB) Tekst: Kees Broekhof (Sardes) & Nicolien de Pater Eindredactie: Stichting Lezen Foto s: Jørgen Koopmanschap i.o.v. Kunst van Lezen Vormgeving: Eindeloos, Den Haag Drukwerk: Edauw + Johanissen Drukkerij Uitgave van Stichting Lezen, 2013

9 Deel 8 KWESTIE VAN LEZEN Ouders betrekken bij (voor)lezen Onderzoek en praktische tips voor pedagogisch medewerkers en leerkrachten Meer praktische tips vind je in Ouders inspireren bij voorlezen en taalontwikkeling (VoorleesExpress, Stichting Actief Ouderschap en de Schoolschrijver)

10 De leesopvoeding stimuleren Ouders leveren een belangrijke bijdrage aan de leesontwikkeling van hun kinderen. De kans dat kinderen uitgroeien tot lezers is vijf keer groter als ouders een positieve leesopvoeding bieden (Stalpers, 2007). Wat verstaan we onder een positieve leesopvoeding? Volgens Natascha Notten (2012) spreken we van een positieve leesopvoeding als ouders: het goede voorbeeld geven (zelf lezen, en boeken, tijdschriften en kranten in huis hebben), voorlezen, praten over boeken (interesse tonen), boeken cadeau geven en met hun kinderen naar de bibliotheek of boekhandel gaan. Kinderen van ouders die veel voorlezen en die gestimuleerd worden zelf te lezen, zijn gemotiveerder om te lezen, lezen meer en zijn leesvaardiger (Mol, 2010). Niet elke ouder is in staat een dergelijke leesopvoeding te bieden. Toch kunnen álle ouders met de juiste stimulans van de school of kinderopvanginstelling, thuis actief met kinderboeken en (voor)lezen bezig zijn.

11 Uit onderzoek weten we dat: ouders het best zo vroeg mogelijk met een positieve leesopvoeding kunnen beginnen (Berg, H. van den, en A. Bus, 2015); vooral leesbegeleiding (voorlezen, interesse tonen in wat kinderen lezen, en praten over een boek) een sterke, positieve invloed heeft op de onderwijsloopbaan van kinderen (Notten 2012); ouders meer invloed hebben op de leesopvoeding dan leerkrachten en vrienden (Stalpers, 2007); 10- tot 19-jarigen die op jonge leeftijd door hun ouders zijn voorgelezen, lezen plezieriger vinden en vaker lezen. Bij jongens is deze invloed nog groter dan bij meisjes (Stiftung Lesen, 2011); een intensieve leesopvoeding (voorlezen, samen stil lezen) bijdraagt aan de algehele geletterdheid en belezenheid en de leesprestaties in het basis- en voortgezet onderwijs (Leesmonitor.nu); het dagelijks mediagedrag van ouders door hun kinderen vaak gekopieerd wordt en ouders zich hier zelden van bewust zijn (Notten, 2012); thuisinterventies zinvol kunnen zijn, vooral als er sprake is van maatwerk (Van Steensel, 2012); ouders in theorie in te delen zijn in vier groepen (voor) lezers (gebaseerd op de GfK/Intomart-voorleespeiling, februari 2014). Vier groepen (voor)leesouders: 1. Ouders die nauwelijks of niet lezen en voorlezen, niet of onvoldoende (voor)leesvaardig zijn en voorlezen niet nuttig en niet leuk vinden. 2. Ouders die weinig lezen en voorlezen, maar wel minstens één keer per maand. Zij vinden voorlezen enigszins nuttig en waarderen voorlezen met mate. 3. Ouders die regelmatig zelf lezen en voorlezen, minstens één keer per week. Zij vinden voorlezen nuttig en leuk. 4. Ouders die zelf graag en veel lezen. Dit is de groep enthousiaste voorlezers. Ze lezen (bijna) iedere dag voor. Ze vinden voorlezen nuttig en heel leuk. Voorlezen aan alle leeftijden Bijna alle 0- tot 5-jarigen worden voorgelezen. Rond het zesde jaar ligt er een breukvlak. Ongeveer 25 procent van de ouders stopt met voorlezen als kinderen zelf leren lezen. Aan tieners wordt nauwelijks nog voorgelezen (Stichting Lezen/GFK, 2013). Een gemiste kans. Kinderen van ouders die blijven voorlezen, krijgen extra gelegenheid hun woordenschat en tekstbegrip uit te breiden. Daarnaast maken ze kennis met boeken die ze nog niet zelf kunnen lezen en genieten ze langere tijd van de voorleesmomenten met hun vader of moeder. Tip 1: Als leerkracht van groep 3 of 4 kun je met ouders bespreken hoe ze hun voorleesroutine kunnen voortzetten en waarom dat zinvol is, ook als hun kind zelf kan lezen. Blijven voorlezen biedt kinderen betere kansen op school en in hun verdere loopbaan. Voorlezen kan worden afgewisseld met het lezen van samenlees-boeken en kinderen laten voorlezen. Verschillen tussen gezinnen Sociaaleconomische achtergronden beïnvloeden de leesopvoeding van kinderen (Notten, 2012). Vooral het ouderlijke opleidingsniveau is van belang. Kinderen van hoogopgeleide ouders krijgen doorgaans een intensievere leesopvoeding. Maar ook ouders met weinig opleiding, in weinig talige gezinnen waar (nog) geen stimulerende leesomgeving is, kunnen hun steentje bijdragen aan de leesontwikkeling van hun kinderen. Zij kunnen interesse tonen in het lezen van hun kinderen en hen bijvoorbeeld in contact brengen met boeken door samen met hen naar de bibliotheek te gaan. Juist deze positieve houding van ouders ten aanzien van lezen, blijkt essentieel voor de leesmotivatie van kinderen. Het motiveren van niet-(voor)lezende ouders vraagt wel om een intensieve en langdurige begeleiding door leerkrachten en pedagogisch medewerkers. Deelname aan voorleesprojecten of een VVE-programma is daarbij een welkome steun.

12 Differentiëren tussen ouders Er is geen allesomvattend project of advies te bedenken waar alle ouders en kinderen baat bij hebben (Van Steensel e.a., 2012). Ouders met een verschillende sociaaleconomische status, anderstalige ouders, en ouders van jonge en oudere kinderen vragen om een uiteenlopende aanpak en wijze van overdracht. Zo hebben weinig (voor)lezende ouders vaak moeite met interactief voorlezen. Interactief voorlezen doet immers een beroep op vaardigheden die ze onvoldoende beheersen (voorlezen én responsief reageren én vragen stellen). Voor het oefenen van vaardigheden is voor deze groep modeling (het voordoen) adequaat. Voor de veel lezende ouders kan het geven van boekentips op grond van de interesse van het kind al leiden tot meer voorleesplezier. Tip 2: Verleid ouders om thuis voor te lezen. Verplichten werkt averechts. Tip 3: Probeer alle ouders te bereiken. Vaak is de 20 procent die niet bereikt wordt, de groep die ondersteuning het hardst nodig heeft. Tip 4: Informatieavonden over (voor)lezen en boeken zijn vooral geschikt voor de enthousiaste leesouders. De meeste ouders hebben meer aan een individueel gesprek met een beroepskracht, een maatje, of een koffieochtend met gelijkgestemden. In een gesprek kunnen ouders zelf aangeven welke stap voor hen haalbaar is. Hoe praktischer het uiteindelijke advies is dat ze meekrijgen, hoe beter. Meertalige gezinnen Anderstalige ouders hebben vaak het idee dat ze moeten voorlezen in het Nederlands, zodat hun kind Nederlands leert. Dit kan een negatief effect hebben op de taalontwikkeling van kinderen. Het advies aan anderstalige ouders is: lees voor in de taal die je het beste beheerst. Juist dan leren kinderen hoe verhalen in elkaar zitten, ze leren nieuwe begrippen kennen en de wereld begrijpen. Zaken waarvan ze in het Nederlandstalig onderwijs ook weer profijt hebben. (Voor meer informatie: Voorlezen stimuleren in meertalige gezinnen, Kwestie van Lezen nr. 7.) Vaders Ook op voorleesgebied zijn de opvoedtaken niet gelijk verdeeld: vaders lezen minder voor dan moeders. Dit is spijtig voor vaders én kinderen. Het onderzoek naar vader-voorleesgedrag is niet eenduidig, maar er zijn aanwijzingen dat vaders hun kinderen cognitief meer uitdagen tijdens het voorlezen, terwijl moeders dicht bij de leesbeleving van hun kinderen blijven. Ook zijn (voor)lezende vaders een goed voorbeeld voor hun zonen. Als beide ouders voorlezen, is er meestal ook sprake van meer voorleestijd voor de kinderen (leesmonitor.nu/leesopvoeding-ouders). Ouders en instelling samen Goed samenwerken met ouders vraagt om een duidelijke visie en een open houding van beroepskrachten. De tijd dat de docent de ouders buiten de deur hield en ouders zo nu en dan informatie ontvingen, ligt achter ons. Ouders en school/kinderopvanginstelling zijn samen verantwoordelijk voor de cognitieve ontwikkeling en het welzijn van het kind. Instellingen en ouders kunnen partners zijn met eigen taken en verantwoordelijkheden. Het is goed het huidige ouderbeleid van je organisatie tegen het licht te houden en te bezien in hoeverre (individuele) ouders ruimte krijgen hun wensen en verwachtingen te uiten en in hoeverre de instelling daar ook iets mee doet. Een nieuwe ouderaanpak levert veel op. Tip 5: Beschikt je school over een schoolbieb, laat kinderen dan ook boeken mee naar huis nemen. De extra leestijd thuis is veel meer waard dan de paar boeken die niet terug komen.

13 Tip 6: Activiteiten die ouders op school doen, zoals meehelpen in de schoolbieb, hebben geen invloed op de prestaties of het welbevinden van kinderen. Alleen activiteiten die ouders thuis doen, en die aansluiten bij wat er op school/in de kinderopvang gebeurt, hebben een positief effect op het leren, de motivatie en zelfwaardering van kinderen. (Voor)leesprojecten Veel (voor)leesprojecten zijn gericht op ouders die weinig voorlezen en weinig voorleesvaardig zijn. Als duidelijk is dat er bij ouders behoefte is aan voorleesondersteuning, kun je je als instelling laten informeren over de projecten die beschikbaar zijn. De bibliotheek kan hierin ondersteuning bieden. Bij de keuze van een project is het goed je het volgende af te vragen: Wat is het doel en voor wie is het bedoeld? Staat het leesplezier centraal? (het leren lezen gebeurt op school) Versterkt het de relatie tussen ouders en kind? Is het stimulerend en lokt het geen directief gedrag van ouders uit ( Jij moet )? Biedt het concrete ondersteuning en terugkoppeling (bespreken hoe het gegaan is)? Wordt het voorleesgedrag van ouders (blijvend) gestimuleerd? Voorbeelden Boekenpret (onderdeel BoekStart): voor kinderen van 0-6 jaar. Boeken en werkbladen voor thuis. Overdracht vindt plaats op bijeenkomsten. De VoorleesExpress: voor kinderen van 2-7 jaar. 20 weken een voorlezer thuis. Overdracht naar ouder(s). Verteltas: voor kinderen van 4-8 jaar. Ouders bedenken en maken op school attributen bij een prentenboek voor in de verteltas. De tassen zijn te leen. VVE-thuis: voor kinderen van 2-6 jaar. Activiteiten thuis aansluitend bij VVE-programma s. Voorlezen is een van de onderwerpen. Overdracht in groepsgesprekken. Tips voor thuis In een gesprek met ouders kun je ze een stap verder helpen met voorleestips en tips over boeken en boekenapps, afgestemd op de interesse van hun kind en de eigen mogelijkheden van de ouders. Er is een boek voor ieder kind. Denk bijvoorbeeld ook aan een kinderkookboekje, een samen-leesboek, een voetbalboek, een boek met poëzie, een knutselboek, een sprookje. Op Leesplein.nl zijn alle boeken op leeftijd en op onderwerp snel te vinden. Voor boekenapps kun je naar bibliotheek.nl/apps. Maak duidelijke afspraken met de ouder over het (voor)lezen en over de terugkoppeling na afloop (Hoe ging het? Wat ging goed? Wat kan nog beter?). Tip 7: Veel kinderen vallen in de zomervakantie terug in leesniveau. Bespreek met de bibliotheek de mogelijkheden van zomerlezen, waarbij kinderen gedurende de zomervakantie binnen een speciaal zomerleesprogramma boeken lenen en lezen. Concrete aanwijzingen geven: een voorbeeld Bas loopt achter met technisch lezen. Op school krijgt hij extra begeleiding. De leerkracht heeft de moeder van Bas gevraagd thuis meer samen te lezen. Dit leidt niet tot verandering. De leerkracht besluit het anders aan te pakken en benadert de moeder opnieuw: Bas vindt dit een mooi boek. Kun je dat samen met hem uitlezen? Een week later vraagt ze Bas moeder bij het ophalen van Bas hoe het is gegaan. Het samen lezen was goed verlopen en de moeder van Bas wil er graag mee verder. Leesproblemen en leesexcellentie Niet alle kinderen leren makkelijk vloeiend lezen. Dyslexie en ande re leesproblemen kunnen in de weg staan. Makkelijklezenplein.nl biedt ouders tal van tips om hun kinderen te helpen. Voor kinderen die veel sneller met lezen zijn dan hun klasgenootjes staan er nuttige tips op Zwijsenouders.nl (boekenserie Bolleboos). Tip 8: Wanneer je de tips uitdraait en persoonlijk meegeeft aan ouders of mondeling overdraagt én aangeeft dat je het graag nogmaals bespreekt, is de kans groter dat ouders er iets mee doen.

14 Meer informatie? Nuttige websites voor beroepskrachten die aan de slag willen met ouderpartnerschap. samenwerken met ouders in het onderwijs. Voor beroepskrachten. achtergrondinformatie en boekentips voor ouders en beroepskrachten. boekentips voor (ouders van) kinderen die moeite hebben met lezen. recensies van kinderboeken-apps. boeken zoeken op maat. Voor ouders en kinderen. tips voor ouders over (voor) lezen. informatie en boekentips voor ouders. informatie voor professionals. informatie voor beroepskrachten over de verteltasmethode. voor vrijwilligers en beroepskrachten die (willen)deelnemen aan het project. Literatuur Berg, H. van den, en A. Bus, BoekStart maakt baby s slimmer. Universiteit Leiden, Kranenburg, D. en C. van Eijden (2013), Het model van 5 partnerschappen van Actief Ouderschap. Integraal en planmatig werk maken van ouderbetrokkenheid. Stichting Actief Ouderschap, Nijkerk. Te raadplegen via Mol, S.E. (2010), To read or not to read. Universiteit Leiden, Leiden. Notten, N. (2012), Over ouders en leesopvoeding. Eburon, Stichting Lezen-reeks, Delft. Stalpers, C. (2007), Het verhaal achter de lezer. Een empirisch onderzoek naar variabelen die verschillen in leesgedrag verklaren. Eburon, Stichting Lezen-reeks, Delft. Van Steensel, R., e.a. (2012), How effective are family literacy programs for children s literacy skills? A review of the meta-analytic evidence. In: Handbook of family literacy. Second edition, Wasik, B.H. (red.). New York: Routledge, pp Stichting Marktonderzoek Boekenvak/GfK (2014), interne rapportage SMB, Amsterdam. Resultaten van dit onderzoek zijn te raadplegen via De Vries, P. (2013), Ouderbetrokkenheid 3.0. Van informeren naar samenwerken. CPS Onderwijsontwikkeling en advies, Amersfoort. Stichting Lezen (2015), Over verschillen in de leesopvoeding tussen vaders en moeders. Verdiepende analyse van SMB-onderzoek. Stichting Marktonderzoek Boekenvak/GfK (2013), interne rapportage SMB, Amsterdam (resultaten op leesmonitor.nu). Colofon Tekst: Stichting Lezen Eindredactie: Stichting Lezen Foto s: Marijke Bos, Eric Brinkhorst en Janiek Dam Vormgeving: Eindeloos, Den Haag Drukwerk: Edauw en Johannissen Drukkerij Stichting Lezen Nieuwe Prinsengracht VR Amsterdam T Uitgave van Stichting Lezen, 2015