Alternaria spp. in aardappel een toenemend probleem in Vlaanderen?

Transcriptie

1 Alternaria spp. in aardappel een toenemend probleem in Vlaanderen? middelen tegen P. infestans worden meer en meer specifiek gebruik van mancozeb e.a. daalt stikstofbemesting nauwkeuriger hogere (gemiddelde) temperaturen, meer extreem weer?

2 Naar een beredeneerde en kennisgestuurde aanpak van Alternaria in aardappel ( ) Marc Goeminne 1 Pieter Vanhaverbeke 1 Kürt Demeulemeester 2 Bernard De Baets 3 Sofie Landschoot 3 Jasper Carrette 3 Michiel Vandecasteele 3 Kris Audenaert 3 Geert Haesaert 3 o uitgebreide monitoring o epidemiologie o diagnose en populatiestudie o ontwikkeling adviesmodel met de financiële steun van Arysta LifeScience BASF Bayer CropScience Belchim Boerenbond De Aardappelhoeve Lutosa PhytoSystem Sanac Syngenta Taminco Warnez

3 2013, 14 en 15: opvolging van > 120 percelen per seizoen, diverse veldproeven, > 400 waarnemingen, > 250 bladstalen, > 200 isolaten wekelijkse beoordelingen + nemen van bladstalen (vlekken) registratie van teeltmaatregelen en weersgegevens wat leert het ons over alternaria?

4 2013 zeer laag niveau van aantasting geen epidemische ontwikkeling (onbehandelde percelen: < 0,2%, 2 de helft september)

5 2014 laag tot matig niveau van aantasting start epidemische ontwikkeling op 20/8 (onbehandelde percelen: 0.1 tot 5.0%, 1 ste week september)

6 2015 laag gemiddeld niveau van aantasting late start epidemie, ca. 30/8, maar soms explosieve ontwikkeling (onbehandelde percelen: 1 tot 9% [75%!], 10 september)

7

8

9 Onbehandelde Bintjes in proeven 2015: eerste aantastingen waargenomen in de laatste week van augustus, explosieve ontwikkeling 1 ste helft september

10 Enkele (voorlopige...) conclusies in ons klimaat lijken de fysiologische weerstand van het gewas en het groeistadium op z n minst een even belangrijke rol te spelen als de weersfactoren en de aanwezigheid van inoculum. voldoende afrijping van het gewas is een voorwaarde voor epidemische ontwikkeling van early blight in een normaal groeiend aardappelgewas. de verspreiding van de ziekte (in een perceel, tussen percelen) is veel trager in vergelijking met de aardappelziekte; niettemin kunnen bladvlekken snel toenemen en een gezond blad vernielen binnen 8 tot 10 dagen.

11 kunstmatige inoculatie 2014 cv. Bintje A. solani, 1 * 10 4 ml -1 datum van inoculatie tijd 29 Jun 22:30 4 Jul. 23:45 25 Jul 17:00 28 Jul 16:00 6 Aug. 18:00 18 Aug(*) 17:30 28 Aug 16:00 2 Sep 18:30 4 Sep 16:00 (*) + plastiek zak For a moment, nothing happened. Then, after a second or so, nothing continued to happen. Douglas Adams, The Hitchhiker's Guide to the Galaxy

12 géén zichtbare vlekken tussen 30/6 en 5/8 eerste vlekken op 6/8 28/7/ :10 start epidemie 20/8 28/7/ :16 28/7/ :17

13

14

15 Enkele (voorlopige...) conclusies in ons klimaat lijken de fysiologische weerstand van het gewas en het groeistadium op z n minst een even belangrijke rol te spelen als de weersfactoren en de aanwezigheid van inoculum. voldoende afrijping van het gewas is een voorwaarde voor epidemische ontwikkeling van early blight in een normaal groeiend aardappelgewas. de verspreiding van de ziekte (in een perceel, tussen percelen) is veel trager in vergelijking met de aardappelziekte; niettemin kunnen bladvlekken snel toenemen en een gezond blad vernielen binnen 8 tot 10 dagen.

16

17 Enkele (voorlopige...) conclusies in ons klimaat lijken de fysiologische weerstand van het gewas en het groeistadium op z n minst een even belangrijke rol te spelen als de weersfactoren en de aanwezigheid van inoculum. voldoende afrijping van het gewas is een voorwaarde voor epidemische ontwikkeling van early blight in een normaal groeiend aardappelgewas. de verspreiding van de ziekte (in een perceel, tussen percelen) is veel trager in vergelijking met de aardappelziekte; niettemin kunnen bladvlekken snel toenemen en een gezond blad vernielen binnen 8 tot 10 dagen.

18 27/8/ :28 28/8/ :02 29/8/ :25 2/9/ :01 4/9/ :17 van een niveau van aantasting van 2% tot volledig vernield blad binnen 8 dagen

19 1/9/ :17 9/9/ :17 3/9/ :14 bladvlekken Alternaria: toename en groeisnelheid 7/9/ :17 8/9/ :15

20 1/9/ :20 9/9/ :24 3/9/ :15 bladvlekken Alternaria: toename en groeisnelheid 7/9/ :23 8/9/ :14

21

22 Onbehandeld veld (Bintje) - Kruishoutem, 10 sep 2015

23 Naar een beredeneerde en kennisgestuurde aanpak van Alternaria in aardappel ( ) Marc Goeminne 1 Pieter Vanhaverbeke 1 Kürt Demeulemeester 2 Bernard De Baets 3 Sofie Landschoot 3 Jasper Carrette 3 Michiel Vandecasteele 3 Kris Audenaert 3 Geert Haesaert 3 o uitgebreide monitoring o epidemiologie o diagnose en populatiestudie o ontwikkeling adviesmodel met de financiële steun van Arysta LifeScience BASF Bayer CropScience Belchim Boerenbond De Aardappelhoeve Lutosa PhytoSystem Sanac Syngenta Taminco Warnez

24 epidemiologisch ziektemodel: mogelijkheden en moeilijkheden vorming van sporendragers + sporulatie licht donker temperatuur bladnat (~ max. vlekgrootte) sporenpotentieel verspreiding (wind en regen) neerslag LAI wind bladnat ziektecyclus A. solani temperatuur bladnat vlekgroei kieming temperatuur bladnat RV infectie bladnat temperatuur

25 (~ max. vlekgrootte) vorming van sporendragers + sporulatie sporenpotentieel verspreiding (wind en regen) vlekgroei toevoegen van fysiologische weerstand van het gewas met invloed op de infectie kieming infectie bladnat temperatuur + gewasgevoeligheid!

26 Simulatie van het aantal vlekken veroorzaakt door A. solani op basis van gedetailleerde weersgegevens (Kruishoutem 2015) én rekening houdend met de afrijping van het gewas (~ toenemende vatbaarheid)

27 80 % aantasting door Alternaria Kruishoutem onbehandeld /jul 3/aug 10/aug 17/aug 25/aug 31/aug 7/sep 16/sep

28 80 % aantasting door Alternaria Kruishoutem onbehandeld Terminett WG Amistar SC Carial Star SC Amistar SC Dithane WG Narita EC Tanos SC + Shirlan SC /jul 3/aug 10/aug 17/aug 25/aug 31/aug 7/sep 16/sep

29 F129L mutatie in A. solani isolaten: gevolgen voor de gevoeligheid t.o.v. QoI fungiciden? USA o 1999: erkenning azoxystrobine in aardappelen; 4 tot 6 (8) toepassingen praktijk o 2000: eerste resistente isolaten gedetecteerd (Nebraska) o snelle toename vanaf 2002 in alle aardappelgebieden, gemiddeld > 95% mutaties (op 4238 isolaten) Duitsland o detectie sinds 2005, toename tussen o 36% mutaties op 203 isolaten (81 locaties) Vlaanderen o 2014: 10% mutante isolaten gedetecteerd o 2015: 50% resistente isolaten!

30 F129L mutatie in A. solani isolaten: gevolgen voor de gevoeligheid t.o.v. QoI fungiciden? Sterk verminderde gevoeligheid voor zowel strobilurines (azoxystrobine, pyraclostrobine) ongeacht de dosis - als niet-strobilurine QoI-fungiciden (famoxadone, fenamidone) Combinatie of afwisseling met breedwerkende contactmiddelen (mancozeb, chloorthalonil) is nodig Soms effect van synergie, bv. Tanos + Shirlan (Duitsland; eigen proeven 2014 en 15)

31 Fungiciden 2015

32 Fungiciden 2016

33 Voorlopige conclusies voor de praktijk Afrijpingsziekte! Behandelingen: focus op einde teelt Populatie: sterk verminderde gevoeligheid QoI-fungiciden! Adviesmodel in ontwikkeling

34

35 actualiteiten aardappelteelt: alternaria, ziektebestrijding, doorwas

36

37

38 weinig plaag? kans op doorwas? veel Alternaria?

39 vrij veel infectiebronnen, vanaf 2 de helft april cv. Première, 27 mei 2015

40

41 regionale spreiding infectiekans groen = geen of zeer laag risico 20 mei 9 juni OPKOMST BEWAARAARDAPPELEN

42 10 juni 11 juli SNELLE LOOFGROEI

43 12 juli 10 aug BLOEI, STABIELE LOOFGROEI

44 11 aug 10 sep AFRIJPING

45

46 aardappelziekte web applicatie alle informatie om de 3 uur geactualiseerd weersgegevens van de (4) meest nabije weerstations gedetailleerde (per uur) regionale weersvoorspelling (+ 96 u) + registratie van percelen en bespuitingen + berekening van de bescherming + berekening van het RISICO tot 3 dagen vooruit

47 weinig plaag? kans op doorwas? veel Alternaria?

48 temperatuur in aardappelrug (Beitem) 25 C inductie Oost inductie West symptomen Oost symptomen West 0 2 de helft aug: groei

49 Wat valt er aan te doen? Inductie voorkomen of verkleinen Rassenkeuze Optimale gewasontwikkeling potermaat, plantafstand, rotatie, Tijdig beregenen Matig met stikstof Symptomen beheersen Secundaire groei afremmen maleïnehydrazide (MH)

50 Remt de celdeling, dus ook kiem- en scheutvorming en secundaire knolletjes kiemremmer en opslagbestrijding De voorwaarden voor toepassing luisteren nauw: 80% van de knollen zijn reeds groter dan 35 mm: CONTROLEREN! kleine scheuten of secundaire knolletjes < 10 mm: CONTROLEREN! vitaal gewas, geen stress, goed transport mogelijk temperatuur < 25 C, min. 12 u (liefst 24 u) droog na toepassen

51 opvolging groeicurve september 2015 Bintje: symptomen op alle percelen grote variabiliteit 3 op 5 percelen met matige symptomen behandeld met MH: gunstig resultaat effect op sortering, vorm, OWG en frietkwaliteit Voor het eerst ook in Fontane, vanaf eind aug vooral popperigheid, maar ook secundaire knollen