Raad van de Europese Unie Brussel, 22 november 2016 (OR. en)

Transcriptie

1 Conseil UE Raad van de Europese Unie Brussel, 22 november 2016 (OR. en) PUBLIC 14336/16 LIMITE DEVGEN 245 ACP 154 RELEX 941 ENER 381 NOTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad het Comité van permanente vertegenwoordigers/de Raad Ontwerpconclusies van de Raad over energie en ontwikkeling 1. De Groep ontwikkelingssamenwerking (GOS) heeft op 22 november 2016 overeenstemming bereikt over ontwerpconclusies van de Raad die zijn opgesteld door het Slowaakse voorzitterschap. 2. Het Coreper wordt verzocht deze overeenstemming te bevestigen en aan te bevelen dat de Raad de tekst in de bijlage bij deze nota aanneemt /16 gys/gra/ev 1 DG C 1 LIMITE NL

2 BIJLAGE Ontwerpconclusies van de Raad over energie en ontwikkeling 1. De Raad brengt zijn conclusies van 20 juli 2015 over energiediplomatie van de EU in herinnering, waarin gewezen werd op de noodzaak van samenhang tussen het buitenlands en energiebeleid van de EU. Voorts herinnert de Raad aan de Strategie voor de energie-unie en roept hij Europa op om wereldleider te worden op het gebied van hernieuwbare energie en onderzoek, innovatie en technologie ter zake. De Raad beklemtoont dat het ontwikkelingsbeleid van de EU en haar maatregelen in de energiesector een wezenlijk onderdeel vormen van een vernieuwde Europese energie- en klimaatdiplomatie. De Raad onderstreept het belang van beleidscoherentie voor duurzame ontwikkeling, en van sterkere banden tussen ontwikkeling, energie, klimaat, milieu, water en voedsel- en voedingszekerheid, maar ook van het onderzoeks- en innovatiebeleid. 2. De Raad is zich ervan bewust dat toegang tot energie van cruciaal belang is om armoede uit te bannen, resultaten te boeken in het kader van Agenda 2030, en om de duurzameontwikkelingsdoelstellingen (SDG s) te bereiken, met name SDG7 betreffende betaalbare, betrouwbare, duurzame en moderne energie voor iedereen, en SDG13 betreffende klimaatmaatregelen. De Raad benadrukt dat energie en het bereiken van alle andere SDG s nauw met elkaar verband houden. De Raad bevestigt het voornemen van de EU en haar lidstaten om partnerlanden bij te staan in hun streven om uiterlijk in miljoen mensen toegang tot energie te verschaffen, en onderstreept het belang van gedecentraliseerde hernieuwbare energie om universele toegang tot energie te bewerkstelligen. 3. Overeenkomstig de integrale strategie voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU en de Raadsconclusies van 17 oktober in dat verband, is de EU bereid buurlanden en alle betrokken ontwikkelingspartners overal ter wereld te ondersteunen bij hun inspanningen op het gebied van energietransitie, die van essentieel belang zijn voor het opbouwen van veerkracht. De Raad onderkent dat geen of ongelijke toegang tot energie een van de diepere oorzaken van irreguliere migratie is. 1 Doc / /16 gys/gra/ev 2

3 4. De Raad wijst op de noodzaak van een strategische aanpak van de EU voor samenwerking en ontwikkeling op energiegebied, met drie onderling verbonden doelstellingen: i) het gebrek aan toegang tot energie aanpakken, ii) de energie-efficiëntie en de opwekking van hernieuwbare energie opvoeren om tot een duurzaam evenwicht tussen productie en verbruik van energie te komen, en iii) bijdragen tot de wereldwijde strijd tegen klimaatverandering, conform de Overeenkomst van Parijs en de nationaal vastgestelde bijdragen (NDC s) die de partijen in dat verband hebben ingediend. 5. Het verheugt de Raad dat de tijdens CoP21 tot stand gekomen Overeenkomst van Parijs onlangs is geratificeerd. Daarmee kon de overeenkomst in werking treden en wordt bevestigd dat de EU klaar is om een centrale rol te vervullen in de transitie van de wereldeconomie naar een klimaatneutrale toekomst en hulpbronnenefficiënte en koolstofarme samenlevingen. Hij blijft pleiten voor betaalbare, duurzame en veilige toegang tot energie en energiediensten, als essentiële elementen voor duurzame economische groei en een stabiele en veilige wereld. De Raad wijst erop dat een schonere en duurzamere productie en consumptie van energie van cruciaal belang zullen zijn om de toezegging van de EU gestand te doen, namelijk in de tweede helft van deze eeuw een evenwicht bereiken tussen antropogene emissies per bron en verwijderingen per put van broeikasgassen. 6. De Raad moedigt de EU en haar lidstaten verder aan met hun buren en alle relevante ontwikkelingspartners partnerschappen en gestructureerde politieke dialogen over duurzame energie te bevorderen, ook met de particuliere sector, met behulp van de EUenergiediplomatie en actieplannen in het kader van de klimaatdiplomatie van de EU, zodat win-winoplossingen en een voor beide partijen gunstige samenwerking ontstaan, onder meer wat innovatie betreft. De EU onderstreept dat partnerschappen met meerdere belanghebbenden, zoals Sustainable Energy for All (SE4All), van belang zijn om SDG7 te bereiken. Met name in het kader van de gemeenschappelijke strategie Afrika-EU en in het bijzonder het partnerschap op energiegebied tussen Afrika en de EU, moeten met oog op de top Afrika-EU in 2017 de politieke dialoog en gezamenlijke activiteiten worden versterkt. Tegelijk moet de EU haar inspanningen voortzetten in de context van het CELAC- EU actieplan, het gezamenlijk strategisch partnerschap van de EU en het Caribisch gebied, de gezamenlijke verklaringen die met verschillende Afrikaanse partnerlanden en landen in de Stille Oceaan zijn afgelegd en - door steun vanwege het Wereldwijd bondgenootschap tegen klimaatverandering - in het kader van de partnerschappen voor hernieuwbare energie in al deze landen; daarnaast moet de EU ter ondersteuning van duurzame energie blijven samenwerken met belangrijke partners zoals de VS /16 gys/gra/ev 3

4 7. De Raad steunt het Afrikaanse initiatief voor hernieuwbare energie (AREI), waarvan door Afrikaanse staatshoofden tijdens CoP 21 het begin is ingeluid en dat geleid wordt door de Afrikaanse Unie. Hij is ingenomen met de vooruitgang die tijdens de 28e top van de Afrikaanse Unie in Kigali is gemaakt wat betreft de governance van het AREI en de uitvoering van toezeggingen die AREI-partners tijdens CoP21 hebben gedaan, namelijk om tussen 2015 en 2020 in totaal 10 miljard dollar samen te brengen. 8. De Raad onderkent dat om het energiepotentieel van Afrika op duurzame wijze te ontsluiten en Europa en Afrika over de Middellandse Zee met elkaar te verbinden, de opwekkingscapaciteit verder omhoog moet, grensoverschrijdende interconnecties en de energiedoorvoer door Afrika en tussen Afrika en de EU moeten worden ontwikkeld, energie-efficiëntie en wederzijds voordelige technologieoverdracht moeten worden bevorderd, en dat door middel van niet aan het net gekoppelde energiesystemen en adequate technologie, waaronder zonne-energiesystemen voor huishoudens op het platteland, het verschil tussen toegang tot elektriciteit in de stad of op het platteland moet worden verkleind. Hij onderkent ook dat in Europa en Azië bestaande en nieuwe connectiviteit op energiegebied moet worden ontwikkeld. Hij neemt in dat verband nota van de overgangsrol die gas kan spelen om te voldoen aan de energievraag van bepaalde landen tijdens hun duurzame energietransitie naar hernieuwbare energie en meer energie-efficiëntie. 9. De Raad is zich ervan bewust dat het gebruik van traditionele biomassa als brandstof voor het koken een dominante plaats in de energiebalans inneemt, met name in Afrika bezuiden de Sahara, en grote gevolgen heeft voor de volksgezondheid en het welzijn van vooral vrouwen en meisjes. De Raad beklemtoont daarom dat oplossingen voor schoon koken moeten worden bevorderd /16 gys/gra/ev 4

5 10. De Raad steunt de inspanningen om internationale instellingen op energiegebied representatiever en inclusiever te maken ten aanzien van opkomende en ontwikkelingseconomieën, regionale en multilaterale initiatieven te ondersteunen en stabiele, duurzame en marktgebaseerde energiesystemen te bevorderen. Voorts steunt de Europese Unie overal ter wereld en in het bijzonder in Afrikaanse landen en regionale organisaties, het versterken van passende kaders voor de energiesector die bevorderlijk zijn voor handel en investeringen. Platforms en beleidsprocessen die door middel van technische bijstand een gunstig investeringsklimaat in de sector van de duurzame energie beogen te scheppen, moeten worden versterkt en moeten op alle beleidsterreinen, en met name op bestaande platformen en in coördinatie-instrumenten worden geïntegreerd. Daartoe zal de kennis en ervaring waarover de EU binnen de Unie, in de landen en lokaal beschikt, worden gedeeld ten gunste van de consument en de mensen in Europa en de partnerlanden. De Raad is zich ervan bewust dat het EU-Energie-initiatief belangrijk is als forum voor de EU en haar lidstaten om de coherentie van de Europese ontwikkelingssamenwerking op energiegebied te bevorderen. 11. De Raad wijst op het belang van eigen inbreng in de partnerlanden en een sterkere governance om de behoeften van duurzame energie te lenigen en een passend en transparant regelgevingskader voor de energiesector te bevorderen. Hij blijft benadrukken dat er een gunstige context moet zijn om oplossingen te vinden voor de marktverstoringen, financieringsproblemen en regelgevingsbarrières die de betrokkenheid van de particuliere sector, waaronder micro-, kleine en middelgrote ondernemingen, dwarsbomen. De Raad beklemtoont ook dat de kansen die de duurzame-energiesector micro-, kleine en middelgrote ondernemingen biedt, moeten worden benut en ontwikkeld. De Raad herinnert eraan dat milieuschadelijke subsidies die onverenigbaar zijn met duurzame ontwikkeling, geleidelijk moeten worden afgeschaft, ook die voor fossiele brandstoffen, dat hulpbronnenefficiënte en klimaatslimme oplossingen naar voren moeten worden geschoven, en dat efficiënter aan de uitroeiing van armoede moet worden bijgedragen. De Raad onderkent het belang van technische bijstand voor de hervorming van het energiebeleid en de institutionele en wettelijke kaders /16 gys/gra/ev 5

6 12. Aangezien de investeringen die nodig zijn om uiterlijk in 2030 universele toegang tot energie te verwezenlijken op bijna 1 biljoen EUR worden geschat 2, meent de Raad dat aanvullende fondsen moeten worden verzameld, onder meer door de particuliere sector hierbij te betrekken en innovatieve initiatieven en instrumenten voor financiering en projectontwikkeling in te zetten zoals ElectriFI, het samenwerkingsprogramma van Afrika en de EU op het gebied van hernieuwbare energie (RECP) en de regionale investeringsfaciliteiten, maar ook door middel van het waarborgfonds dat als onderdeel van het plan voor externe investeringen is voorgesteld. De betrokkenheid van de particuliere sector moet verder worden versterkt om infrastructuur voor duurzame energie te financieren en de bijbehorende groene banen te scheppen. De EU zal samen met haar partners actief zijn in het kader van bestaande initiatieven die het partnerschap op energiegebied tussen Afrika en de EU in mei in kaart heeft gebracht: het Afrikaanse initiatief voor hernieuwbare energie, dat voortbouwt op bestaande programma's en prioritaire projecten en programma s vaststelt, de uitvoering van de gezamenlijke verklaring van de Europese Unie, de Europese Investeringsbank en het Caribisch Forum (Cariforum) voor een versterkte samenwerking op het gebied van duurzame energie, alsmede in het kader van de voortzetting en verruiming van het partnerschap op energiegebied tussen de EU en Nieuw-Zeeland in de Stille Oceaan. 13. De Raad wijst op de belangrijke bijdrage van vrouwen in de waardeketen van energie, met name bij het bevorderen van hernieuwbare energie en meer toegang tot energie en energiediensten. Hij beklemtoont dat empowerment van vrouwen, meisjes en jongeren, en hun betrokkenheid bij de energiesector verder moet worden gesteund, onder meer door het vrouwelijk ondernemerschap, en onderwijs en beroepsopleiding voor vrouwen. De Raad wijst er in dat verband op dat meer vrouwen toegang moeten krijgen tot duurzame energiediensten, overeenkomst het genderactieplan van de EU. 2 3 Internationaal Energieagentschap, World Energy Outlook 2011, Energy for All. Energie-initiatief van de Europese Unie - Faciliteit voor dialoog en partnerschap, Initiatieven en programma s op energiegebied in Afrika in kaart brengen, Eindverslag, mei /16 gys/gra/ev 6

7 14. Ook het maatschappelijk middenveld en lokale overheden hebben een belangrijke rol te vervullen als kritieke partners in een transitie die vanuit de basis vertrekt en door passende planning en investeringen naar een mondiale koolstofarme economie en samenleving leidt waarin energie-efficiëntie in de schoolboeken en de curricula van beroepsopleidingen zou moeten zijn verankerd. 15. De Raad erkent de rol van de digitale technologie in het faciliteren van het beheer van elektriciteit en het verbruik ervan, en steunt digitale oplossingen bij het bevorderen van onderwijs in energie-efficiëntie. 16. De Raad blijft het belang van bewustmaking benadrukken, en onderstreept dat de resultaten die de EU boekt bij de samenwerking en ontwikkeling op energiegebied zowel aan Europese partners als aan partnerlanden moet worden meegedeeld, teneinde burgers voor deze doelstelling te mobiliseren en hen erbij te betrekken. Hij roept daarom de Commissie op voor een degelijke terugkoppeling naar het EU-resultatenkader te zorgen en verslag uit te brengen in het kader van het jaarverslag over het EU-beleid voor ontwikkeling en externe bijstand en de uitvoering ervan. De Raad onderstreept dat om dit doel te bereiken de Commissie en de lidstaten werk moeten maken van de harmonisering van definities, indicatoren en methodes met betrekking tot de monitoring van de mondiale voortgang op de weg naar SDG /16 gys/gra/ev 7