Virga Jesse ziekenhuis, Hasselt

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Virga Jesse ziekenhuis, Hasselt"

Transcriptie

1 Eindverslag van het multidisciplinair kwaliteitsproject Klinische paden voor de globale aanpak van obesitas en gerelateerde aandoeningen zoals diabetes, hypertensie, hart- en vaataandoeningen Virga Jesse ziekenhuis, Hasselt Auteurs: Dr. P. Dendale, cardioloog-revalidatiearts, Dr. M. Loenders, huisarts, Dr. G. Vander Velpen, abdominaal chirurg, Dr. H. Brussaard, endocrinoloog, Dr. V. Reenaers, cardioloog-revalidatiearts, Dr. A. Mullens, endocrinoloog, Dr. G. Massa, kinderarts-endocrinoloog 1. Inleiding 2. Opzet van het project 3. Resultaten 4. Besluit van het project 5. Aanbevelingen voor de overheid 1

2 1. Inleiding Obesitas en de gevolgen daarvan op het vlak van de gezondheid vormen een groeiend probleem in zowel de ontwikkelde wereld als de derde wereld. Een combinatie van verstedelijking, fysieke inactiviteit, en aanwezigheid van calorierijke voeding hebben de afgelopen 20 jaar gezorgd voor een spectaculaire stijging van het probleem van overgewicht. Momenteel heeft in de Verenigde Staten meer dan 2/3 van de bevolking overgewicht en heeft meer dan 1/3 obesitas (BMI > 30). De gevolgen op het vlak van de gezondheid zijn dramatisch met een enorme toename van problemen zoals hypertensie, hypercholesterolemie, diabetes type 2 en als gevolg daarvan harten vaatziekten. Minder bekend, doch even belangrijk, is dat er een toename is van de kans op kanker bij ernstig obese patiënten met soms een vervijfvoudiging van de kans op bepaalde types van kanker. De oorsprong van het probleem van obesitas ligt vermoedelijk in de voorgeschiedenis van de mensheid. Tot enkele duizenden jaren geleden was het bestaan van de mens gekenmerkt door een leven van jagen en verzamelen. Het produceren van voedsel door het domesticeren van dieren en gewassen kende zijn prille begin ongeveer jaar geleden en breidde zich dan stilaan uit over alle continenten. Tot in de Moderne Tijd zijn in bepaalde afgeschermde streken nog menselijke stammen aangetroffen die volledig leefden volgens de levenswijze van het Stenen Tijdperk. De combinatie van enerzijds belangrijke fysieke inspanning voor het verzamelen van de voeding en anderzijds de afwisseling van overvloed en hongersnood maakten dat die genen bevoordeeld werden die zorgden voor een zuinig metabolisme. Een relatief plotse verandering van de levensstijl door de verstedelijking en industrialisatie zijn dan waarschijnlijk verantwoordelijk voor het probleem van toenemend overgewicht. De relatief korte periode waarin de levensomstandigheden drastisch zijn veranderd voor het overgrote deel van de mensheid was onvoldoende om een omgekeerde selectie van het genetisch materiaal toe te laten. Het menselijk lichaam dat uitermate geschikt was geworden voor het uitvoeren van belangrijke fysieke inspanningen en het verdragen van hongersnood werd plots geconfronteerd met deze totaal omgekeerde levensstijl. De gevolgen van afwezigheid van beweging en de toenemende opslag van vet laat zich pas de laatste 10-tallen jaren merkbaar voelen. Allerlei initiatieven worden ontwikkeld om de gemiddelde mens aan te zetten tot meer beweging en een gezondere voeding, evenwel op dit moment zonder merkbaar succes. Het is zelfs opmerkelijk dat met de huidige keuze aan light en magere producten, een gevarieerd aanbod aan fitness en vermageringsprogramma s, het probleem eigenlijk nog toeneemt. Daarom zijn naast algemene maatregelen gericht op de volksgezondheid ook structurele samenwerkingsverbanden tussen eerste en tweede lijn van de medische sector aangewezen. Het vroegtijdig detecteren van problematisch overgewicht en de juiste aanpak hiervan zouden een enorme gezondheidswinst kunnen betekenen voor de algemene bevolking en een enorme besparing voor de ziekteverzekering. De huisarts zou hier een centrale rol kunnen spelen. Hij kan zijn patiënten, wiens medische achtergrond hem goed bekend is, motiveren en begeleiden in gewichtsbeheersing. Het Virga Jesseziekenhuis heeft op verschillende vlakken intensieve samenwerkingsverbanden uitgewerkt met de huisartsen uit de onmiddellijke omgeving. Ook intern werd de aanpak van obesitas zowel medisch als chirurgisch in een klinisch pad gegoten. Op die manier kan een meer systematische aanpak volgens vooraf afgesproken richtlijnen zorgen voor een hogere efficiëntie en patiëntentevredenheid. Het doel van de deelname aan het pilootproject was dan ook om met de eerste lijn de passende samenwerkingsverbanden af te spreken en verwijzingspatronen uit te testen. De lessen die geleerd kunnen worden uit dergelijk pilootproject kunnen dan naderhand veralgemeend worden voor de contacten tussen eerste en tweede lijn. 2

3 2. Opzet van het project De opzet van het project is een trapvormige benadering van het probleem van obesitas en overgewicht waarbij de eerste lijn maximaal haar rol van detectie en motivatie van patiënten krijgt en de tweede lijn vooral ingeschakeld wordt bij behandeling van problematische obesitas. Om het project te realiseren, werd via een coördinerende huisarts de samenwerking tot stand gebracht tussen de obesitaskliniek van het Virga Jesseziekenhuis en een groep Hasseltse huisartsen, die bereid waren om obesitas en zijn gevolgen bespreekbaar te maken bij hun patiënten tijdens de klassieke eerste lijnsraadpleging. Aan de hand van het vastgestelde gewicht en berekend cardiovasculair risico besliste de huisarts of een eerste lijnsaanpak dan wel een doorverwijzing noodzakelijk was. (Zie figuur) De eerste lijnsaanpak is aangewezen voor behandeling en opvolging van geïsoleerde matige obesitas (volwassenen: BMI < 35; kinderen: BMI < 90 ste percentiel van de nieuwe Vlaamse BMI curve) en afwezigheid van cardiovasculaire voorgeschiedenis en/of uitgebreid risicoprofiel. De aanpak bestaat uit het informeren van patiënten via een gestandaardiseerde informatiebrochure omtrent obesitas en cardiovasculaire en andere risico s en een verwijzing naar een diëtiste of voedingsdeskundige. Tevens werd gevraagd een systematische opvolgraadpleging te voorzien waarin kon geëvalueerd worden of vooruitgang gemaakt was op het vlak van aanpassingen van de levensstijl en de evolutie van gewicht en risicofactoren kon worden opgevolgd. Indien er geen gunstige evolutie was onder de ingestelde maatregelen of indien de patiënt een gecompliceerde obesitas vertoonde, werd een verwijzing naar de tweede lijn voorgesteld. De tweede lijnsaanpak bestond uit een meer uitgebreide medische screening (endocrinologisch, cardiologisch, pneumologisch) en eventueel behandeling. Bij elke patiënt werd een uitgebreide voedingsanamnese uitgevoerd door een diëtiste en een psychologische screening door een psycholoog hiertoe opgeleid. Op basis van deze screening werd een behandelingsvoorstel gedaan waarin verschillende mogelijkheden werden voorgesteld. Ten eerste een medische behandeling, bestaande uit een groepsbegeleidingsprogramma van 6 maanden. Hierin werd via een combinatie van 15 informatiesessies, een begeleid oefenprogramma en individuele begeleiding door diëtiste, psycholoog en kinesist gestreefd naar een blijvende gedragsverandering op het vlak van voeding en beweging. Er werd gebruik gemaakt van een gedragstherapeutische aanpak met eventueel, zo nodig, ook medicatie. De chirurgische behandeling bestaat uit 4 mogelijke chirurgische technieken voor morbide obesitas (BMI > 40 of BMI > 35 met co-morbiditeit). Het werkingsmechanisme van elke van de 4 ingrepen is verschillend. Ten eerste laparoscopische gastroplastiek (maagbandje) waarbij voedselinname beperkt wordt. Ten tweede de scopinaro biliodigestieve derivatie waarbij de opname van voedingsstoffen in het lichaam verminderd wordt. Ten derde de laparoscopische gastric bypass, waarbij zowel de voedselinname als de voedselopname beperkt wordt en ten vierde de laparoscopische implantatie van een maagpacemaker waarbij een versneld verzadigingsgevoel wordt opgewekt. Elke ingreep is geschikt voor een specifieke subgroep van patiënten met een extreem overgewicht, afhankelijk van hun eet- en leefgewoonte en motivatie. Alle patiënten worden hieromtrent preoperatief uitvoerig geïnformeerd en de ingrepen gebeuren op minimaal invasieve manier. Ook postoperatief wordt veel aandacht besteed aan een specifiek georganiseerde raadpleging, gecombineerd met een gespecialiseerde diëtetische begeleiding. 3

4 De coördinatie tussen medische en chirurgische aanpak gebeurt door gezamenlijke informatiesessies omtrent medische en heelkundige behandelingsmogelijkheden voor alle patiënten. Door een reeds uitgewerkt klinisch pad in het Virga Jesseziekenhuis wordt bij patiënten die in een niet chirurgisch begeleidingsprogramma instappen na een periode van 3 à 4 maanden een herevaluatie gedaan waarbij een chirurgische ingreep wordt voorgesteld, indien beantwoordend aan de criteria en indien geen resultaat van de optimale begeleiding. Anderzijds worden patiënten die een heelkundig ingrijpen ondergaan zowel pre- als postoperatief begeleid om een gezonde levensstijl te ontwikkelen met voldoende beweging en de juiste voeding via het multidisciplinair bariatrische programma. Voor pediatrische patiënten bestaat een specifieke multidisciplinaire begeleiding ( baskuul in balans ) voor kinderen en hun ouders onder begeleiding van een kinderarts-endocrinoloog, jeugddiëtist, kinderpsycholoog en kinesist. Het proces van screening en verwijzing is gebaseerd op de raadgevingen van de Belgian Association for the Study of Obesity. 4

5 5

6 3. Resultaten 10 huisartsen werden bereid gevonden om deel te nemen aan de pilootstudie. Hen werd gevraagd om bij elke raadpleging voor om het even welke reden het probleem van overgewicht of obesitas te bespreken wanneer de betrokken patiënt duidelijk een verhoogd gewicht vertoonde. Het project was berekend om op relatief korte tijd per huisarts ongeveer 100 patiënten te screenen. In totaal hebben 403 patiënten aan de studie deelgenomen. Hiervan waren er 218 mannen en 184 vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 51 +/- 20 jaar en een gemiddelde BMI van /- 4.8 kg/m². Er waren slechts 5 patiënten jonger dan 18 jaar: mogelijks dienen andere kanalen gezocht te worden voor de aanpak van deze patiënten (CLB? school?). Het aantal inclusies per huisarts wisselde erg en wordt voorgesteld in onderstaande tabel. Huisarts volgnummer Aantal ingesloten patiënten Volgende risicofactoren werden opgemerkt bij het eerste bezoek: Positief Negatief Niet bekend Persoonlijke cardiale voorgeschiedenis 55 (13.6 %) 338 (83.8 %) 10 (2.4 %) Familiale cardiale voorgeschiedenis 89 (22.1 %) 248 (61.5 %) 66 (16.3 %) Diabetes mellitus 71 (17.6 %) 320 (79.4 %) 12 (3.0 %) Slaapapnoe 16 (4.0 %) 334 (82.9 %) 53 (13.1 %) Arteriële hypertensie 213 (52.9 %) 179 (44.4 %) 11 (2.7 %) Hoge LDL 246 (61.0 %) 117 (29.0 %) 40 (10.0 %) Lage HDL 60 (14.9 %) 299 (74.2 %) 44 (10.9 %) Hyperglycemie 104 (25.8 %) 266 (66.0 %) 33 (8.2 %) Rookgedrag 75 (18.6 %) 293 (72.7 %) 35 (8.7 %) Fysiek inactief 231 (57.4 %) 153 (37.9 %) 19 (4.7 %) 6

7 Totale cholesterol HDL cholesterol LDL cholesterol Triglyceriden Glycemie mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl mg/dl Positief Negatief Niet bekend Cardiovasculaire risicostratificatie A 115 (28.5 %) 246 (61.0 %) 42 (10.5 %) Cardiovasculaire risicostratificatie B 275 (68.3 %) 88 (21.8 %) 40 (9.9 %) Van deze 403 patiënten werden er 208 (51.6 %) voor de tweede maal gescreend. Van alle patiënten met een belangrijk cardiovasculair risicoprofiel, werd 65.2 % (75 van 115) volgens A en 56.7 % (156 van 275) volgens B opnieuw gescreend. Binnen in de totale groep van herscreende patiënten (n = 208) werd gekeken naar therapie efficiëntie. Positief Negatief Niet bekend Cardiovasculaire risicostratificatie A 19 (9.2) 40 (19.2 %) 149 (71.6 %) Cardiovasculaire risicostratificatie B 40 (19.2 %) 13 (6.2 %) 155 (74.5 %) 7

8 4. Besluit van het project Tot besluit van dit pilootproject kunnen een aantal positieve en negatieve punten worden aangehaald. Positief is de bereidheid van een voldoende groot aantal huisartsen om zich naast hun drukke praktijk ook in te zetten voor een vorm van gestructureerd werk en daar aan gekoppeld wetenschappelijk onderzoek. Het project was voorzien om per patiënt maximaal 5-10 minuten extra tijd te vergen, doch vroeg ook van elke betrokken huisarts het engagement om ook bij een drukke raadpleging telkens opnieuw de patiënt aan te spreken voor een probleem waarvoor hij of zij dikwijls niet in de eerste plaats naar de arts was gestapt. Dit toont aan dat, mits de juiste omstandigheden geschapen worden, het mogelijk is om aan effectieve screening en preventie te doen in eerste lijn. Opvallend waren echter de zeer grote verschillen in efficiëntie tussen de deelnemende huisartsen, waarbij sommigen vroegtijdig en zeer efficiënt het voorziene aantal patiënten wisten te motiveren en aan te spreken, terwijl anderen nauwelijks aan een minimum aantal analyseerbare patiënten geraakten. Een ander opvallend punt is dat er onder de obese populatie een zeer hoge co-morbiditeit is met bijna 20 % diabetes, meer dan 50 % hypertensie, meer dan 60 % hyperlipidemie en bijna 20 % rookgedrag. Ook de fysieke inactiviteit van bijna 60 % is een gekend en hardnekkig probleem. Jammer genoeg liet de relatief beperkte duur van het project niet toe om alle opgestarte patiënten ook effectief een tweede maal terug te zien na hun interventie. Slechts iets meer dan de helft werd een tweede maal teruggezien met een duidelijk hoger percentage in de groep met verhoogd cardiovasculair risicoprofiel. Het herhalen van de cardiovasculaire risicoscreening werd echter in te weinig gevallen uitgevoerd zodat de effectiviteit van de impact van de eerste lijnsaanpak op het risicoprofiel niet na te wijzen is. Een afsluitende vergadering met de deelnemende huisartsen raakte enkele pijnpunten aan. Enerzijds is er de traditie in de eerste lijn om vooral te werken op basis van de vraag. Huisartsen zijn in de meeste gevallen niet gewoon om systematische nacontroles ter evaluatie van het bereikte resultaat te plannen. In vele gevallen beperkt de interventie zich dan ook tot het opmerken van het probleem, het verwijzen naar een eerste lijnsgezondheidswerker, doch zonder gestructeerde opvolging. Tijdsgebrek en gebrekkige honorering voor de dikwijls tijdrovende interventie om patiënten te motiveren tot gedragsverandering worden aangehaald als belangrijke drempels. Ook de kost van verwijzing naar de diëtiste of voedingsdeskundige is voor een aantal patiënten een rem om de raadgevingen op te volgen. Huisartsen die een vorm van secretariële hulp hebben zijn duidelijk meer efficiënt in het verzamelen van gegevens en het gestructureerd aanpakken van patiënten. Anderzijds zorgde het project er duidelijk voor dat de deelnemende (huis)artsen zich ook bewust werden van gebreken in hun opleiding en/of vaardigheden. Zo is de motivationele gespreksvoering te weinig deel van de klassieke opleiding en slagen een aantal deelnemers er niet in om het onderwerp van de raadpleging af te buigen in de richting van andere gezondheidsproblemen en preventie. Hier is een belangrijke taak weggelegd voor de opleiding en permanente bijscholing. Een in het kader van het project georganiseerde motivationele gesprekstraining werd zeer gesmaakt, doch tijdsgebrek weerhield veel collega s om een opvolgtraining te plannen. 8

9 Wat betreft de systematische aanpak van verwijzing naar de tweede lijn, zijn de resultaten van het project beperkt. Mogelijks ligt de verklaring voor een deel in het korte tijdsbestek van het project: een verwijzing naar de tweede lijn, met opvolging van de resultaten neemt al gauw verschillende maanden in beslag, zodat bij een eventueel mislukken van de eerste lijnsaanpak nog weinig tijd binnen het project beschikbaar was voor de verwijzing. Anderzijds is voor problematische obesitas ook enige tijd nodig om de patiënt in het juiste stadium van motivatie te brengen om drastische aanpassingen aan zijn levensstijl aan te brengen. Het is enkel op het moment dat de patiënt zelf aangeeft gemotiveerd te zijn voor deze gedragsverandering dat de resultaten van een verwijzing optimaal zijn. Langere termijn projecten zijn dan ook zinvol om dit aspect beter uit te testen. In het beschikbare tijdsbestek werden in totaal slechts enkele patiënten doorverwezen voor heelkunde en een 20-tal patiënten voor medische aanpak. 9

10 5. Aanbevelingen voor de overheid Op verschillende vlakken kan de overheid faciliterend werken in de aanpak van obesitas en zijn gerelateerde aandoeningen. In de eerste plaats uiteraard via sensibilisering en informatieverstrekking naar het grote publiek toe. Regelmatige grootscheepse informatiecampagnes waarbij er aangedrongen wordt op het belang van meer beweging, gezonde voeding ed. zijn noodzakelijk om een basis te leggen voor het overtuigingswerk dat nadien in eerste en tweede lijn kan worden voortgezet. Ook het inzetten van andere spelers zoals het CLB, de arbeidsgeneeskundige diensten etc zullen mogelijks nodig zijn om obesitas aan te pakken bij kinderen en in de niet zieke bevolking. Daarnaast dient in de opleiding van de artsen, zowel huisartsen als specialisten, meer aandacht besteed te worden aan gestructureerd werken volgens gestandaardiseerde richtlijnen, plannen van opvolging en aan motivationele gespreksvoering. Financiële incentives op het vlak van bijvoorbeeld terugbetaling van dieetbegeleiding op verwijzing van de huisarts of tussenkomst in een tweede lijnsprogramma wanneer de eerste lijnsaanpak faalt, kunnen ook de drempel verlagen. Een jaarlijkse terugbetaalde raadpleging voor algemene preventie vanaf een bepaalde leeftijd (vb boven de 40 jaar), waarbij de patiënt dan ook uitsluitend voor dit probleem bij de huisarts langskomt heeft als voordeel dat meer tijd kan vrijgemaakt worden. Dit kan vergeleken worden met de jaarlijkse preventieve tandzorg die terugbetaald is bij de tandarts. Een integratie van de risicostratificatie in de beschikbare medische software in de huisartsenpraktijk zou tijdsbesparend kunnen werken. Meer structurele oplossingen voor de eerste lijnswerking, zoals het voorzien in secretariaat, kan meer tijd vrijmaken van de omnipractici om zich specifiek aan het gezondheidswerk en een belangrijk deel preventie hierin te wijden. Dr Paul Dendale 10

Patiënteninformatie. Obesitastraining Eat-Fit

Patiënteninformatie. Obesitastraining Eat-Fit Patiënteninformatie Obesitastraining Eat-Fit 1 Inhoud Inleiding... 3 Body Mass Index (BMI)... 3 Obesitas en fysieke activiteit... 3 Dieettherapie... 4 Operatie... 5 Onze obesitastraining Eat-Fit... 5 Het

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Obesitastraining Eat-Fit

Patiënteninformatie. Obesitastraining Eat-Fit Patiënteninformatie Obesitastraining Eat-Fit Inhoud Inleiding... 2 Body Mass Index (BMI)... 2 Obesitas en fysieke activiteit... 2 Dieettherapie... 3 Operatie... 4 Onze obesitastraining Eat-Fit... 4 Persoonlijke

Nadere informatie

NIET-CHIRURGISCHE BEHANDELING VAN OVERGEWICHT EN OBESITAS. Algemene Abdominale Chirurgie SFZ

NIET-CHIRURGISCHE BEHANDELING VAN OVERGEWICHT EN OBESITAS. Algemene Abdominale Chirurgie SFZ NIET-CHIRURGISCHE BEHANDELING VAN OVERGEWICHT EN OBESITAS Algemene Abdominale Chirurgie SFZ Welkom Beste Mevrouw/Mijnheer, Welkom in het obesitascentrum van het SFZ Heusden-Zolder. Deze brochure bevat

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Centrum Over Gewicht

Patiënteninformatie. Centrum Over Gewicht Patiënteninformatie Centrum Over Gewicht 1. Centrum Over Gewicht Een multidisciplinaire aanpak voor overgewicht en obesitas Heelkundig en conservatief programma Behandeling op maat Begeleide opvolging

Nadere informatie

Centrum overgewicht Malle

Centrum overgewicht Malle Centrum overgewicht Malle informatiebrochure Centrum Over Gewicht Inhoudstafel 1. Centrum Over Gewicht 4 2. Wat is overgewicht? Wat is obesitas? 4 3. BMI en middelomtrek 5 4. Over ons 5 5. Centrum Over

Nadere informatie

Kent u de cijfers van uw hart?

Kent u de cijfers van uw hart? Kent u de cijfers van uw hart? CHOLESTEROL? GEWICHT/ BUIKOMTREK? UW? BLOEDDRUK? SUIKERGEHALTE? V.U.: Dr Freddy Van de Casseye - Elyzeese-Veldenstraat 63-1050 Brussel Belgische Cardiologische Liga www.cardiologischeliga.be

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting De levensverwachting van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) is gemiddeld 13-30 jaar korter dan die van de algemene bevolking. Onnatuurlijke doodsoorzaken zoals

Nadere informatie

Chirurgische behandeling van ernstig overgewicht

Chirurgische behandeling van ernstig overgewicht Chirurgische behandeling van ernstig overgewicht Welkom bij het Centrum Obesitas Noord Nederland van het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL). Ons centrum is gespecialiseerd in de chirurgische behandeling

Nadere informatie

Obesitascentrum: multidisciplinaire aanpak leidt tot beste resultaat

Obesitascentrum: multidisciplinaire aanpak leidt tot beste resultaat obesitascentrum dr. Veerle Reenaers en dr. Annelies Mullens Obesitascentrum: multidisciplinaire aanpak leidt tot beste resultaat In het Jessa Ziekenhuis gebeurt de behandeling van obesitas multidisciplinair.

Nadere informatie

Nederlandse Obesitas Kliniek. Visie. Verkort behandeltraject

Nederlandse Obesitas Kliniek. Visie. Verkort behandeltraject 2 Nederlandse Obesitas Kliniek Bijna 2 miljoen mensen in Nederland hebben overgewicht. Fors overgewicht wordt obesitas genoemd. Obesitas is erkend als chronische ziekte. Op dit moment komen ruim 800.000

Nadere informatie

Nederlandse Obesitas Kliniek

Nederlandse Obesitas Kliniek 2 Nederlandse Obesitas Kliniek Bijna 2 miljoen mensen in Nederland hebben overgewicht. Fors overgewicht wordt obesitas genoemd. Obesitas is erkend als chronische ziekte. Op dit moment komen ruim 800.000

Nadere informatie

Zorginstituut Nederland

Zorginstituut Nederland 2oqoi^S > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de Geschillencommissie van Stichting Klachten en Geschillen verzekeringen (SKGZ) T.a.v. mevrouw Postbus 291 3700 AG ZEIST Eekholt 4 1112 XH Diemen

Nadere informatie

Obesitaskliniek groepsprogramma

Obesitaskliniek groepsprogramma Obesitaskliniek groepsprogramma INLEIDING Overgewicht of obesitas is een wereldwijd gezondheidsprobleem, zowel op individueel als op maatschappelijk vlak. Mensen met overgewicht hebben vaak te kampen met

Nadere informatie

patiënteninformatie Fitesse Multidisciplinaire aanpak van overgewicht en obesitas GezondheidsZorg met een Ziel

patiënteninformatie Fitesse Multidisciplinaire aanpak van overgewicht en obesitas GezondheidsZorg met een Ziel i patiënteninformatie Fitesse Multidisciplinaire aanpak van overgewicht en obesitas GezondheidsZorg met een Ziel Mevrouw, mijnheer Overgewicht swingt bij velen alsmaar meer de pan uit Een multidisciplinair

Nadere informatie

Informatiebrochure voor patiënten Samen naar een gezond gewicht

Informatiebrochure voor patiënten Samen naar een gezond gewicht Informatiebrochure voor patiënten Samen naar een gezond gewicht De Nederlandse Obesitas Kliniek, het centrum voor patiënten met morbide obesitas De Nederlandse Obesitas Kliniek (NOK) is hét centrum van

Nadere informatie

BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA ZWAARLIJVIGHEID. Blaine Stiger - FOTOLIA DUIDELIJKE ANTWOORDEN

BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA ZWAARLIJVIGHEID. Blaine Stiger - FOTOLIA DUIDELIJKE ANTWOORDEN BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA ZWAARLIJVIGHEID Blaine Stiger - FOTOLIA DUIDELIJKE ANTWOORDEN Globaal Cardiovasculair Risico Sommige gedragingen in ons dagelijks leven vergroten de kans dat we vroeg of laat

Nadere informatie

VOEDING NA OBESITASCHIRURGIE

VOEDING NA OBESITASCHIRURGIE VOEDING NA OBESITASCHIRURGIE Algemene Abdominale Chirurgie SFZ Obesitaschirurgie Obesitaschirurgie is enkel het begin van de behandeling, het is een hulpmiddel, niet de oplossing. Wil men het maximum resultaat

Nadere informatie

> Overgewicht bij volwassenen

> Overgewicht bij volwassenen www.azstlucas.be > Overgewicht bij volwassenen Multidisciplinair obesitasteam Overgewicht bij volwassenen Inhoudstafel 1. 3 Wat is obesitas? 3 Is mijn gewicht normaal? 4 De lendenomtrek bepalen 4 Gevolgen

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) 2016

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) 2016 Factsheet en Bariatrische Chirurgie (DATO) 2016 Start registratie: 2015 Inclusie & exclusie criteria DATO Inclusie De patiënten die geregistreerd dienen te worden zijn die patiënten die een chirurgische

Nadere informatie

Intake: medische gegevens

Intake: medische gegevens Intake: medische gegevens NAAM KANDIDAAT: GESLACHT: GEBOORTEDATUM: DATUM CONSULT: INFORMED CONSENT 1. KRUIS AAN ( meerdere mogelijk, omcirkel belangrijkste) en VUL AAN Patiënt vraagt hulp Arts stelt hulp

Nadere informatie

En wat als de balans overslaat?

En wat als de balans overslaat? Inhoudstafel En wat als de balans overslaat? Oostende, 23 maart 2015 Liesbeth Renaerts Competentiecentrum Klinische voeding UZ Leuven 1 Inhoudstafel Wat is overgewicht/obesitas bij kinderen? Volwassenen

Nadere informatie

1. Nederlandse Obesitas Kliniek

1. Nederlandse Obesitas Kliniek 2 1. Nederlandse Obesitas Kliniek Ruim 800.000 mensen in Nederland hebben obesitas en komen in aanmerking voor behandeling. De Nederlandse Obesitas Kliniek is al meer dan 15 jaar toonaangevend in de behandeling

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) Start registratie: 2014

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) Start registratie: 2014 Factsheet en Bariatrische Chirurgie (DATO) 2017 Start registratie: 2014 Inclusie & exclusie criteria DATO Inclusie De patiënten die geregistreerd dienen te worden zijn die patiënten die een chirurgische

Nadere informatie

GEEN TIJD TE VERSPELEN VOOR MIJN HART CARDIOVASCULAIRE PREVENTIE : IK BEGIN ERAAN ÉN IK HOU VOL!

GEEN TIJD TE VERSPELEN VOOR MIJN HART CARDIOVASCULAIRE PREVENTIE : IK BEGIN ERAAN ÉN IK HOU VOL! GEEN TIJD TE VERSPELEN VOOR MIJN HART CARDIOVASCULAIRE PREVENTIE : IK BEGIN ERAAN ÉN IK HOU VOL! HART- EN VAATAANDOENINGEN IN BELGIË: VASTSTELLINGEN BELANGRIJKSTE DOODSOORZAAK IN EUROPA EN IN BELGIË 11.200.000

Nadere informatie

Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae List of publications

Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae List of publications Chapter 9 Dankwoord Curriculum Vitae List of publications Obesitas (vetzucht) bij kinderen is gedurende de afgelopen decennia een groeiend en wereldwijd probleem geworden. De snel toenemende prevalentie

Nadere informatie

licht van de Vlaamse gezondheidsdoelstelling voeding & beweging katelijne van hoeck Leuven 7 december 2007

licht van de Vlaamse gezondheidsdoelstelling voeding & beweging katelijne van hoeck Leuven 7 december 2007 De standaard Gewicht in het licht van de Vlaamse gezondheidsdoelstelling voeding & beweging katelijne van hoeck Leuven 7 december 2007 Inleiding: de gezondheidsdoelstellingen Standaard gewicht en de gezondheidsdoelstelling

Nadere informatie

Addendum. Nederlandse Samenvatting

Addendum. Nederlandse Samenvatting Addendum A Nederlandse Samenvatting 164 Addendum Cardiovasculaire ziekten na hypertensieve aandoeningen in de zwangerschap Hypertensieve aandoeningen zijn een veelvoorkomende complicatie tijdens de zwangerschap.

Nadere informatie

Vitale Vaten. Ineke Sterk projectleider Vitale Vaten 4 oktober 2011

Vitale Vaten. Ineke Sterk projectleider Vitale Vaten 4 oktober 2011 Vitale Vaten Ineke Sterk projectleider Vitale Vaten 4 oktober 2011 Dé Gezonde regio: waar? Dé Gezonde regio: wie? Verleiden Opbouw presentatie Inleiding hart- en vaatziekten Project Vitale Vaten Gorinchem

Nadere informatie

Lipidenbilan en cardiovasculair risico

Lipidenbilan en cardiovasculair risico Lipidenbilan en cardiovasculair risico OLV Ziekenhuis, Aalst-Asse-Ninove Laboratorium: 053 724281 (Dr. P. Couck, Dr. F. Beckers, Apr. L. Van Hoovels) Endocrinologie: 053 724488 (Dr. F. Nobels, Dr. P. Van

Nadere informatie

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek Achtergrond Het Klinefelter syndroom(ks): Genetisch kenmerk extra X-chromosoom:

Nadere informatie

Hoe verandert het leven na de diagnose diabetes type 2?

Hoe verandert het leven na de diagnose diabetes type 2? Hoe verandert het leven na de diagnose diabetes type 2? Een gezonde leefstijl kan mensen met diabetes type 2 helpen het verloop van de ziekte af te remmen. Maar slagen diabetespatiënten er ook in om meer

Nadere informatie

Boerhaaveplein 7 4624 VT Bergen op Zoom www.obesitascentrumzuidwest.nl/contact/

Boerhaaveplein 7 4624 VT Bergen op Zoom www.obesitascentrumzuidwest.nl/contact/ Boerhaaveplein 7 4624 VT Bergen op Zoom www.obesitascentrumzuidwest.nl/contact/ Wat dacht u van een mogelijke vermindering van andere ziekten? kans op sterfte Gezondheidsrisico s Ernstig overgewicht is

Nadere informatie

Positieve gezondheid. Mini-symposium 31 maart 2017

Positieve gezondheid. Mini-symposium 31 maart 2017 Positieve gezondheid Mini-symposium 31 maart 2017 Inhoud Positieve gezondheid Wat voegt het toe? Methoden en interventies De rol van de Gezondheidspsycholoog Interventies in de praktijk: positieve Positieve

Nadere informatie

Naam: www.aurorastudy.org

Naam: www.aurorastudy.org Naam: www.aurorastudy.org JOEPIE ZWANGER!!! Proficiat met je zwangerschap! Negen maanden draag je een kindje. Een unieke, maar ook ingrijpende gebeurtenis in het leven van jou en je partner. Zwanger na

Nadere informatie

Aortobifemorale greffe

Aortobifemorale greffe Aortobifemorale greffe Cardio-Vaatheelkunde Patiënteninformatie Inhoudstafel 1. Inleiding... 3 1.1. Omschrijving... 3 1.2. Voorbereiding... 3 1.3. De ingreep... 4 1.4. Na de ingreep... 5 2. Contactgegevens...

Nadere informatie

Hartrevalidatie. Informatiebrochure

Hartrevalidatie. Informatiebrochure Hartrevalidatie Informatiebrochure 2 Meneer, mevrouw In deze brochure krijgt u meer informatie over hartrevalidatie. Deze revalidatie heeft tot doel een gezonde en actieve levensstijl te ontwikkelen. Doelstelling

Nadere informatie

Samenvatting onderzoek Zorg en Gezondheid

Samenvatting onderzoek Zorg en Gezondheid Samenvatting onderzoek Zorg en Gezondheid Aanleiding en achtergrond van het onderzoek Goede gezondheidszorg wordt steeds belangrijker: ook in Nederland nemen problemen als overgewicht, diabetes en hartproblemen

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting amenvatting Het aantal mensen met dementie neemt toe. De huisarts speelt een sleutelrol in het (h)erkennen van signalen die op dementie kunnen wijzen en hiermee in het stellen van de diagnose dementie,

Nadere informatie

HET KOMT DIK IN ORDE ELSITAS. Multidisciplinair behandelplan Voor kinderen met overgewicht & obesitas

HET KOMT DIK IN ORDE ELSITAS. Multidisciplinair behandelplan Voor kinderen met overgewicht & obesitas ELSITAS WWW.DIKINORDE.BE WWW.ELSVERCRUYSSE.EU M +32 (0)495 45 90 22 HET KOMT DIK IN ORDE Multidisciplinair behandelplan Voor kinderen met overgewicht & obesitas Onze visie: een lichaam in balans We streven

Nadere informatie

Nieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes

Nieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes Nieuwe guidelines voor preventie Cardio 2013 Johan Vaes Waarom is preventie nodig? CV ziekten blijven belangrijkste doodsoorzaak Zowel mannen als vrouwen Overlijden voor 75 j is ten gevolge van CV ziekten

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Cardiovasculaire Beoordeling na Hypertensieve Afwijkingen van de Zwangerschap Hypertensieve zwangerschapscomplicaties rondom de uitgerekende datum zijn veelvoorkomende complicaties.

Nadere informatie

Cardiale preventie en revalidatie UZ Leuven

Cardiale preventie en revalidatie UZ Leuven Deze kaart is persoonlijk en zal u helpen om zo gezond mogelijk te zijn. Noteer hierop, samen met uw arts, de faktoren die uw risico op een hartaandoening verhogen en volg ze op. Laat deze kaart zien aan

Nadere informatie

Fitesse-programma KINESITHERAPIE. Multidisciplinaire aanpak van overgewicht en obesitas PATIËNTENINFORMATIE

Fitesse-programma KINESITHERAPIE. Multidisciplinaire aanpak van overgewicht en obesitas PATIËNTENINFORMATIE Fitesse-programma Multidisciplinaire aanpak van overgewicht en obesitas KINESITHERAPIE PATIËNTENINFORMATIE Beste patiënt Verschillende diensten in AZ Maria Middelares steken de handen in elkaar om samen

Nadere informatie

BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA HOGE BLOEDDRUK. psamtik@fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN

BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA HOGE BLOEDDRUK. psamtik@fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA HOGE BLOEDDRUK psamtik@fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN Globaal Cardiovasculair Risico Sommige gedragingen in ons dagelijks leven vergroten de kans dat we vroeg of laat problemen

Nadere informatie

Samenvatting. Epidemie

Samenvatting. Epidemie Samenvatting Met dit advies voldoet de Gezondheidsraad aan het verzoek van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een inventarisatie op te stellen van nieuwe inzichten en te verwachten wetenschappelijke

Nadere informatie

Samenwerkingsinitiatief. regio Tielt

Samenwerkingsinitiatief. regio Tielt 2011 Samenwerkingsinitiatief rookstop regio Tielt De huisartsenkring t Oost van West-Vlaanderen en het St. Andriesziekenhuis te Tielt slaan de handen in elkaar. De werking van het rookstopaanbod in de

Nadere informatie

8 van de 10 meest terugbetaalde geneesmiddelen houden verband met onze levensstijl Bijlage

8 van de 10 meest terugbetaalde geneesmiddelen houden verband met onze levensstijl Bijlage 8 van de 10 meest terugbetaalde geneesmiddelen houden verband met onze levensstijl Bijlage 1. De tien soorten geneesmiddelen met het hoogste terugbetalingsbedrag door het RIZIV in 2016 (CM-cijfers geëxtrapoleerd

Nadere informatie

NHG Stendardo Obesità

NHG Stendardo Obesità NHG Stendardo Obesità Begripsomschrijving Obesitas: BMI( kg/m2) 30 Overgewicht (Sovrappeso): BMI 25 en 30 én een ernstig vergrote buikomvang, 102 cm bij mannen en 88 cm bij vrouwen. Sluit aan bij Multisciplinaire

Nadere informatie

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek, UZ Brussel

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek, UZ Brussel Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek, UZ Brussel Achtergrond Fenotype = grote variabiliteit Niet alle symptomen

Nadere informatie

BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA CHOLESTEROL. GabrieleJasmin@Fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN

BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA CHOLESTEROL. GabrieleJasmin@Fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA CHOLESTEROL GabrieleJasmin@Fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN Globaal Cardiovasculair Risico Sommige gedragingen in ons dagelijks leven vergroten de kans dat we vroeg of laat problemen

Nadere informatie

INLEIDING (7 pp.) Katelijne Van Hoeck, VWVJ

INLEIDING (7 pp.) Katelijne Van Hoeck, VWVJ INLEIDING (7 pp.) Katelijne Van Hoeck, VWVJ & BASISTEKST VAN SIGNAAL NAAR ZORG : EEN AANBEVELING VOOR DE DETECTIE VAN EET- EN GEWICHTSPROBLEMEN (19 pp.) VWVJ en vzw Eetexpert Schematisch traject van signaal

Nadere informatie

EVOLUTIE VAN DE PREVALENTIE EN DE KOSTPRIJS VAN CHRONISCHE ZIEKTES

EVOLUTIE VAN DE PREVALENTIE EN DE KOSTPRIJS VAN CHRONISCHE ZIEKTES VERTEGENWOORDIGING & STUDIES EVOLUTIE VAN DE PREVALENTIE EN DE KOSTPRIJS VAN CHRONISCHE ZIEKTES Eind 2013 hebben de Onafhankelijke Ziekenfondsen een analyse gemaakt van de concentratie van de uitgaven

Nadere informatie

- 172 - Prevention of cognitive decline

- 172 - Prevention of cognitive decline Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing

Nadere informatie

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het

Nadere informatie

Module gezonde leefstijl. 20 Oktober 2018

Module gezonde leefstijl. 20 Oktober 2018 Module gezonde leefstijl 20 Oktober 2018 University of Michigan / Max Planck Institute for Demographic Research Mensen die niet roken, een gezond gewicht behouden en niet overmatig drinken worden zeven

Nadere informatie

Persoonsgerichte preventie in de praktijk. S.A. Petra

Persoonsgerichte preventie in de praktijk. S.A. Petra Persoonsgerichte preventie in de praktijk S.A. Petra 30-09-2010 Dé Gezonde regio: waar? Dé Gezonde regio: wie? Wij staan voor gezondheid! Kernwoorden Gezondheid Eigen regie Samenwerken Optimisme Innovatie

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Het aantal mensen met een gestoorde nierfunctie is de afgelopen decennia sterk toegenomen. Dit betekent dat er steeds meer mensen moeten dialyseren of een niertransplantatie moeten

Nadere informatie

oinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd

oinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd oinleiding 1 c Gewichtsstijging ontstaat wanneer de energie-inneming (via de voeding) hoger is dan het energieverbruik (door lichamelijke activiteit). De laatste decennia zijn er veranderingen opgetreden

Nadere informatie

Chirurgische behandeling van ernstig overgewicht

Chirurgische behandeling van ernstig overgewicht Chirurgische behandeling van ernstig overgewicht Inleiding Deze folder is bedoeld als aanvullende informatie voor patiënten met ernstig overgewicht (= morbide obesitas) die daarvoor behandeld worden in

Nadere informatie

Maagbandoperatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Maagbandoperatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Maagbandoperatie Deze brochure is voor mensen die overwegen een maagbandoperatie te ondergaan om hun overgewicht te verminderen. In deze brochure kunt u lezen wanneer u voor deze ingreep in aanmerking

Nadere informatie

De studie had betrekking op een groep van. Therapietrouw bevorderen van bij het begin. Studie. Tabel 1

De studie had betrekking op een groep van. Therapietrouw bevorderen van bij het begin. Studie. Tabel 1 Therapietrouw bevorderen van bij het begin Hypertensie is een sluipmoordenaar. Een levenslange behandeling is dan ook een noodzaak. Maar hoe reageren patiënten die pas hun diagnose gekregen hebben op die

Nadere informatie

Implementatie Zorgstandaard Obesitas voor kinderen (4-12 jaar) KIZO-project

Implementatie Zorgstandaard Obesitas voor kinderen (4-12 jaar) KIZO-project Implementatie Zorgstandaard Obesitas voor kinderen (4-12 jaar) KIZO-project Annemarie Schalkwijk Sandra Bot, co-promotor Petra Elders, co-promotor Giel Nijpels, promotor Lifestyle, Overweight and Diabetes

Nadere informatie

Voedingsmanagement in de Psychiatrie

Voedingsmanagement in de Psychiatrie Voedingsmanagement in de Psychiatrie Anneke van Hellemond, diëtist Anneke Wijtsma, diëtist 1 Inhoud presentatie Voedingsproblemen Overgewicht Metabool syndroom Verwijzen naar gespecialiseerd diëtist Behandelwijze

Nadere informatie

Effectieve voeding en beweging bij overgewicht Esther van Etten Sportdietist

Effectieve voeding en beweging bij overgewicht Esther van Etten Sportdietist Effectieve voeding en beweging bij overgewicht Esther van Etten Sportdietist - Sportdietist: - Eigen praktijk: SMC Fysiomed Amsterdam - Nationale roeiselectie: KNRB - Schrijven van blogs en columns: JOGG,

Nadere informatie

ZORG OP MAAT DOOR DE KINESITHERAPEUT

ZORG OP MAAT DOOR DE KINESITHERAPEUT ZORG OP MAAT DOOR DE KINESITHERAPEUT Bellemans Dirk Lic. Motorische revalidatie en kinesitherapie Bestuurslid Leuvense kinesitherapeuten Kring CASUS 1 - man 52 jaar - - 1,78 m - - 90 kg - - buikomtrek

Nadere informatie

Een gezonder leven met een lager cholesterol. Voorlichtingsmateriaal ten behoeve van patiënten met een verhoogd cholesterol

Een gezonder leven met een lager cholesterol. Voorlichtingsmateriaal ten behoeve van patiënten met een verhoogd cholesterol Een gezonder leven met een lager cholesterol Voorlichtingsmateriaal ten behoeve van patiënten met een verhoogd cholesterol Een gezonder leven met een lager cholesterol Voorlichtingsmateriaal ten behoeve

Nadere informatie

Obesitas bij kinderen MULTIDISCIPLINAIRE AANPAK H.-HARTZIEKENHUIS LIER

Obesitas bij kinderen MULTIDISCIPLINAIRE AANPAK H.-HARTZIEKENHUIS LIER Obesitas bij kinderen MULTIDISCIPLINAIRE AANPAK H.-HARTZIEKENHUIS LIER Gewichtige punten 1. Definities 2. Prevalentie 3. Gezondheidsproblemen t.g.v. obesitas 4. Obesitas en slaap 5. Multidisciplinaire

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Bariatrische chirurgie (DATO) 2016

Factsheet Indicatoren Bariatrische chirurgie (DATO) 2016 Factsheet en Bariatrische chirurgie (DATO) 2016 Start registratie: 2014 Inclusiecriteria Inclusie De patiënten die geregistreerd dienen te worden zijn die patiënten die een chirurgische interventie ondergaan

Nadere informatie

OBESITAS STAPPEN NAAR GEZONDHEID. Dr. Marly Oosterhof

OBESITAS STAPPEN NAAR GEZONDHEID. Dr. Marly Oosterhof OBESITAS STAPPEN NAAR GEZONDHEID Dr. Marly Oosterhof STAPPEN NAAR GEZONDHEID Wat is obesitas? Definitie Classificatie Contribuerende factoren Complicaties Behandeling OBESITAS Wat is obesitas? Obesitas

Nadere informatie

Chapter 10 Samenvatting

Chapter 10 Samenvatting Chapter 10 Samenvatting Chapter 10 De laatste jaren is de mortaliteit bij patiënten met psychotische aandoeningen gestegen terwijl deze in de algemene populatie per leeftijdscategorie is gedaald. Een belangrijke

Nadere informatie

Bariatrische Chirurgie: een gewichtige ingreep

Bariatrische Chirurgie: een gewichtige ingreep Bariatrische Chirurgie: een gewichtige ingreep 1 Mellody Cooiman Arts-onderzoeker/PhD-student Disclosure belangen spreker Geen 2 3 Evolutie 4 Overgewicht? Dit zijn de risico s 5 Medicatie switch of behandeling

Nadere informatie

AANMELDEN ZORGSYSTEMEN HALT2DIABETES ZORGSYSTEMEN HALT2DIABETES

AANMELDEN ZORGSYSTEMEN HALT2DIABETES ZORGSYSTEMEN HALT2DIABETES BIJLAGE HOOFDSTUK 1 AANMELDEN VOORTRAJECT ( OPVOLGING VAN EEN PATIËNT MET DIABETES TYPE 2 ) Het voortraject of Opvolging van een patiënt met diabetes type 2 is er voor alle patiënten met diabetes type

Nadere informatie

Het Vrouwenhart: begeerd maar (nog) onbekend

Het Vrouwenhart: begeerd maar (nog) onbekend Het Vrouwenhart: begeerd maar (nog) onbekend Nationale Gezondheidsbeurs 13 februari 2016 Utrecht Yolande Appelman Interventiecardioloog VU medisch centrum Amsterdam 2015 Campagne Hartstichting Awareness

Nadere informatie

Begeleiden naar doorverwijzing

Begeleiden naar doorverwijzing Standaard d Gewicht Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg i.o.v. de Vlaamse Overheid Doelstelling (vroeg)tijdige opsporing van kinderen/jongeren met obesitas (vroeg)tijdige opsporing

Nadere informatie

Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan

Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan Vet in Historisch Perspectief simpele vetopstapelingsziekte

Nadere informatie

Therapeutische groepssessies obesitaskliniek

Therapeutische groepssessies obesitaskliniek Therapeutische groepssessies obesitaskliniek informatie voor patiënten INLEIDING 3 DEELNEMEN 4 DE GROEPSSESSIES 4 Praktisch Thema s Aanpak HUISARTS 8 PRIJS 8 HET TEAM 9 CONTACT 10 2 Overgewicht en obesitas

Nadere informatie

Samenvatting. Huidig programma en criteria voor screening

Samenvatting. Huidig programma en criteria voor screening Samenvatting Technologische ontwikkelingen maken het in toenemende mate mogelijk om al vroeg in de zwangerschap eventuele afwijkingen bij de foetus op te sporen. Ook zijn nieuwe testen beschikbaar die

Nadere informatie

hoofdstuk 1 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3

hoofdstuk 1 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 SAMENVATTING Dit proefschrift is gewijd aan Bouwen aan Gezondheid : een onderzoek naar de effectiviteit van een leefstijlinterventie voor werknemers in de bouwnijverheid met een verhoogd risico op hart

Nadere informatie

17/12/2013. Inhoudsweergave. Hoe kunnen zorgverleners dagdagelijks meehelpen bij de preventiestrijd tegen T2DM en zwangerschapsdiabetes?

17/12/2013. Inhoudsweergave. Hoe kunnen zorgverleners dagdagelijks meehelpen bij de preventiestrijd tegen T2DM en zwangerschapsdiabetes? Hoe kunnen zorgverleners dagdagelijks meehelpen bij de preventiestrijd tegen T2DM en zwangerschapsdiabetes? prof dr C. De Block Endocrinologie-diabetologie UZA & UA Secretaris Vlaamse Diabetes Vereniging

Nadere informatie

Henri is nooit speciaal ziek geweest. Hij rookt dagelijks enkele sigaretjes en hij drinkt nog regelmatig zijn pintjes.

Henri is nooit speciaal ziek geweest. Hij rookt dagelijks enkele sigaretjes en hij drinkt nog regelmatig zijn pintjes. Henri 86 jaar Henri is een jaar geleden opgenomen in het woonzorgcentrum. Henri is nooit speciaal ziek geweest. Hij rookt dagelijks enkele sigaretjes en hij drinkt nog regelmatig zijn pintjes. Thuis ging

Nadere informatie

Functionele omschrijving van de voedingsprofessional BeweegKuur

Functionele omschrijving van de voedingsprofessional BeweegKuur Functionele omschrijving van de voedingsprofessional BeweegKuur Inleiding Dat goede voeding een bijdrage levert aan de gezondheid van mensen, is algemeen bekend. Toch eet slechts een klein percentage van

Nadere informatie

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het

Nadere informatie

Voedingsbeleid in de thuiszorg. Noortje Segers, diëtiste VlaDiO, Wit-Gele Kruis van Antwerpen 7 november 2013

Voedingsbeleid in de thuiszorg. Noortje Segers, diëtiste VlaDiO, Wit-Gele Kruis van Antwerpen 7 november 2013 Voedingsbeleid in de thuiszorg Noortje Segers, diëtiste VlaDiO, Wit-Gele Kruis van Antwerpen 7 november 2013 OVERZICHT Inleiding Evolutie Voedings- en dieetdienst WGKA Wie doet wat Knelpunten Besluit 1.

Nadere informatie

Zorgtraject voor chronische nierinsufficiëntie. Kom jij in aanmerking?

Zorgtraject voor chronische nierinsufficiëntie. Kom jij in aanmerking? Zorgtraject voor chronische nierinsufficiëntie Kom jij in aanmerking? ZORGTRAJECT VOOR CHRONISCHE NIERINSUFFICIËNTIE Heb je chronische nierinsufficiëntie? Dan kom je misschien in aanmerking voor een zorgtraject.

Nadere informatie

Chronische nierschade: hoe vaak, stadia en risico s

Chronische nierschade: hoe vaak, stadia en risico s Factsheet Nieren en nierschade deel 3 Nierschade vraagt om continue alertheid en aandacht van de behandelaar Nierfunctie en eiwitverlies: voorspellers van complicaties Chronische nierschade: hoe vaak,

Nadere informatie

AANPAK VAN OVERGEWICHT ENQUÊTE BIJ HUISARTSEN

AANPAK VAN OVERGEWICHT ENQUÊTE BIJ HUISARTSEN AANPAK VAN OVERGEWICHT ENQUÊTE BIJ HUISARTSEN De vzw Eetexpert.be, een kenniscentrum voor eet- en gewichtsproblemen, werkt reeds meerdere jaren in opdracht van de Vlaamse regering aan diverse projecten

Nadere informatie

35% 15% N 1 doodsoorzaak in Vlaanderen 50% Cardiale Revalidatie. Een overzicht Hart & Vaatziekten? 30% 4 HARPA PSinnaeve - 25 februari 2019

35% 15% N 1 doodsoorzaak in Vlaanderen 50% Cardiale Revalidatie. Een overzicht Hart & Vaatziekten? 30% 4 HARPA PSinnaeve - 25 februari 2019 Cardiale Revalidatie Een overzicht Hart & Vaatziekten? Peter R Sinnaeve MD PhD FESC UZ Leuven, Campus Gasthuisberg 1 2 30% Hart- en vaatziekten Nog steeds erg belangrijke doodsoorzaak in Vlaanderen 1 Op

Nadere informatie

Endoprothese Cardio-Vaatheelkunde. Patiënteninformatie

Endoprothese Cardio-Vaatheelkunde. Patiënteninformatie Endoprothese Cardio-Vaatheelkunde Patiënteninformatie Inhoudstafel 1. Inleiding... 3 1.1. Omschrijving... 3 1.2. Behandeling... 3 1.2.1. De opname... 4 1.2.2. De ingreep... 4 1.2.3. Na de ingreep... 5

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Bariatrische chirurgie (DATO)

Factsheet Indicatoren Bariatrische chirurgie (DATO) Factsheet en Bariatrische chirurgie (DATO) DATO 2014 [2.0.; 10102014] Registratie gestart: 1 januari 2014 Type Uitvraag over Bron Nr. indicator (jaar) 1 Aantal primaire bariatrische ingrepen per ziekenhuislocatie.

Nadere informatie

Dia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. Dia 2. Dia 3. Vet in Historisch Perspectief. simpele vetopstapelingsziekte

Dia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement. Dia 2. Dia 3. Vet in Historisch Perspectief. simpele vetopstapelingsziekte Dia 1 Lipiden, Diabetes en Cardiovasculair Risicomanagement 17 januari 2013, Utrecht Dr. Janneke Wittekoek, Cardioloog Stichting Actief Preventie Plan Dia 2 Vet in Historisch Perspectief simpele vetopstapelingsziekte

Nadere informatie

Chronische Nierschade in Nederland

Chronische Nierschade in Nederland Chronische Nierschade in Nederland Stadium GFR (ml/min/1,73m 2 ) Albuminurie > 30 mg/24 hr Prevalentie VS (%) Prevalentie Nederland (%) 1 >90 Ja 3,3 1,3 2 60-89 Ja 3,0 3,8 3 30-59 Ja/nee 4,3 5,3 4 15-29

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden Samenvatting 188 Samenvatting Samenvatting voor niet-ingewijden Diabetes mellitus type 2 (DM2), oftewel ouderdomssuikerziekte is een steeds vaker voorkomende aandoening. Dit heeft onder andere te maken

Nadere informatie

Huisartsenpeilpraktijken

Huisartsenpeilpraktijken Wetenschappelijke Vereniging Vlaamse Huisartsen Huisartsenpeilpraktijken Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Ministère de la Communauté française Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Afdeling Epidemiologie

Nadere informatie

Richtlijn alcohol screening door en voor arbeidsgeneesheren Lode Godderis 1,3 Marie-Claire Lambrechts 1,2

Richtlijn alcohol screening door en voor arbeidsgeneesheren Lode Godderis 1,3 Marie-Claire Lambrechts 1,2 Richtlijn alcohol screening door en voor arbeidsgeneesheren Lode Godderis 1,3 Marie-Claire Lambrechts 1,2 1 KU Leuven, Centrum Omgeving en Gezondheid; 2 Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs

Nadere informatie