Informele Zorg in bedrijf. Handleiding samenwerken met het bedrijfsleven voor informele zorgorganisaties

Transcriptie

1 Informele Zorg in bedrijf Handleiding samenwerken met het bedrijfsleven voor informele zorgorganisaties

2 Auteurs: Mariëlle Meeuwsen, Stefanie Lap Eindredactie: Paul van Dijk Vormgeving: Suggestie en Illusie, Utrecht Fotografie: NL Doet, Rob Cloosterman/Hollandse Hoogte, Job Hulshoff, istockphoto, Bert Spiertz Informele Zorg in bedrijf, handleiding samenwerken met het bedrijfsleven voor informele zorgorganisaties is gratis te downloaden via: en Met speciale dank aan: Gwen van Roekel van Univé-VGZ-IZA-Trias, voor het mooie voorwoord. Verder bedanken we degene die ons aan aansprekende praktijkvoorbeelden hebben geholpen: André Hudepohl, Humanitas / Thea Eijsen, Steunpunt Mantelzorg Enschede / Mia Vugts en Albert Rush, Contour / Mirjam Heezen en Annette Korbeld, Stichting Vrijwillige Thuiszorg Overijssel / Matthijs de Bruin, Nationale Vereniging de Zonnebloem / Saskia Schoonbeek, Rabobank Assen-Beilen / Frank Asser, Rode Kruis / Jos Somsen, VTZ / Marie-Louise Hehenkamp, Stichting Gastvrij Financiering Deze handleiding is mogelijk gemaakt met financiering vanuit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Cultuur. Disclaimer Door deze handleiding te gebruiken stem je in met deze disclaimer. Ondanks de zorg en aandacht die aan deze handleiding is besteed, is het mogelijk dat de inhoud onvolledig en/of onjuist is. Aan de informatie in deze handleiding kunnen geen rechten worden ontleend. De handleiding en alle onderdelen ervan, met uitzondering van de bijlagen en externe bronnen waar naar verwezen wordt, zijn eigendom van MOVISIE. Het is toegestaan om de handleiding of gedeelten daarvan openbaar te maken of te gebruiken, mits de bron als volgt vermeld wordt: Informele Zorg in bedrijf, handleiding samenwerken met het bedrijfsleven voor Informele zorg organisaties. MOVISIE MOVISIE is niet aansprakelijk voor schade die voortvloeit uit het gebruik van deze handleiding of uit de onmogelijkheid deze handleiding te kunnen raadplegen.

3 Informele zorg in bedrijf Handleiding samenwerken met het bedrijfsleven voor informele zorgorganisaties

4

5 Voorwoord Informele Zorg in bedrijf! Voor velen is dit geen vreemd idee. Steeds meer bedrijven zetten zich maatschappelijk in voor de ander en zoeken de samenwerking op met informele zorgorganisaties. Omdat het er toe doet! Met elkaar zorgen we voor de inzet van meer vrijwilligers, buddy s, maatjes, thuishulp, burenhulp en mantelzorgondersteuning. Bedrijven zien steeds meer de link tussen een gezonde informele zorgsector en een gezond bedrijfsleven. En ze zien de voordelen van samenwerking om deze zorg te versterken. Als zorgverzekeraar zetten wij onze medewerkers als werknemervrijwilligers in voor de medemens. Onze vrijwilligersactiviteiten op onze diverse locaties in het land zijn gericht op informele zorg, vaak op het ondersteunen van mantelzorg. Met lokale mantelzorgorganisaties zorgen we voor onbekommerde dagen voor mantelzorgers en voor de opvang van hun dierbaren. Zowel mantelzorgers als mantelzorgorganisaties worden daardoor versterkt. Op deze manier investeren wij zowel in maatschappelijke organisaties als in de eigen organisatie. Kortom een win-win situatie. Doet u dat ook? Veel leesplezier en veel mooie resultaten toegewenst. Gwen van Roekel, Senior Adviseur Maatschappelijk Ondernemen Univé-VGZ-IZA-Trias

6 Inhoud Inleiding 5 1 Ondernemen voor informele zorgorganisaties 8 2 Betrokken ondernemen voor bedrijven 11 3 Samenwerken kan bijvoorbeeld zo 18 4 Fase 1: Van wens naar werkelijkheid 23 Wat is onze wens? 24 Zijn we er klaar voor? 27 Hoe organiseer ik intern draagvlak? 29 5 Fase 2: De juiste partner 31 Aansluiting zoeken bij het bedrijf 32 Wat is het gewenste profiel? 32 Waar vind ik geschikte bedrijven? 37 Hoe leg ik contact met een bedrijf? 42 Waar let ik op bij de eerste afspraak? 44 6 Fase 3: Samen aan de slag 47 Hoe geven we de samenwerking vorm? 48 Hoe gaan we beginnen? 54 Hoe houd ik de relatie goed? 57 7 Fase 4: Evaluatie 60 Hoe sluit ik het samenwerkingstraject af? 61 Hoe evalueer ik? 61 Hoe nu verder? 61 8 Checklisten 63

7 Inleiding Tijden veranderen. De overheid bezuinigt drastisch op de gezondheidszorg. Sinds de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in 2006 ligt de focus meer op gemeenten als het gaat om concrete maatschappelijke ondersteuning. Het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) geeft alleen de kaders aan waarin elke gemeente haar eigen beleid kan maken. In het verlengde hiervan ligt de overheveling van onderdelen uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) naar de Wmo, de invoering van zorgzwaartepakketten en de bezuinigingen op het persoonsgebonden budget. Door al deze ontwikkelingen kunnen mensen in mindere mate een beroep doen op professionele zorg en daardoor stijgt de vraag naar mantelzorg en vrijwillige inzet in de zorg en thuissituatie. Ook groeit door vergrijzing de groep zorgbehoevenden. Organisaties, ook uit de informele zorg, moeten ondernemender gaan werken en naar alternatieven zoeken om hun doelstellingen te bereiken. Zonder vrijwilligers en mantelzorgers zijn we nergens. Zij zetten zich in voor het welzijn van de kwetsbaren onder ons. Het lijkt zo vanzelfsprekend dat ze er zijn, maar dat is het niet. Het is van belang goed voor vrijwilligers te zorgen en aan mantelzorgers de juiste ondersteuning te bieden. We moeten voorkomen dat vrijwilligers en mantelzorgers klem komen te zitten tussen tegemoet willen komen aan het steeds grotere appel dat op hen wordt gedaan en tegemoet willen komen aan zichzelf, de eigen grenzen en de maximale tijdsinvestering. Bedrijven daarentegen raken steeds meer geïnteresseerd in Maatschappelijk Betrokken Ondernemen (MBO). Hoewel de veranderingen op het eerste gezicht ongunstig lijken, bieden ze ook kansen. Overbelasting van mantelzorgers biedt overlast voor werkgever, familie, vrijwilliger én zorgvrager. Bedrijven kunnen een mantelzorgvriendelijk beleid opstellen of aandacht aan vrijwilligerswerk besteden via bijvoorbeeld de inzet van werknemersvrijwilligers binnen de tijd van de baas. Via maatschappelijk betrokken ondernemen kunnen bedrijven zich inzetten voor mantelzorgers, vrijwilligers of de zorgvrager. Dit biedt volop kansen voor vernieuwende en alternatieve samenwerkingsver banden tussen informele zorg organisaties en bedrijven. Weetje: een mantelzorger is géén vrijwilliger! Een vrijwilliger zet zich onbetaald in voor een ander binnen een georganiseerd verband, waarbij vooraf geen relatie tussen de vrijwilliger en de ander(en) bestond. Een mantelzorger zet zich op persoonlijke titel in voor een naaste, waarbij vooraf dus juist wel een relatie was. Mantelzorgers voeren vaak ook zorgtaken uit en vrijwilligers doorgaans niet. Respijtzorg is de zorg die een vrijwilliger van de mantelzorger overneemt, zodat deze even weg kan. Of wanneer deze even weg moet. Informele Zorg in bedrijf 5

8 Verdiepingsmateriaal: Enkele cijfers over mantelzorg * In Nederland zorgen 2,6 miljoen mensen meer dan acht uur per week of langer dan drie maanden voor een ander. * Zo n 1,1 miljoen mantelzorgers zorgen meer dan acht uur per week én langer dan drie maanden voor een ander. * Gemiddeld besteden mantelzorgers 17 uur per week aan mantelzorgtaken (meer dan twee werkdagen!). * mantelzorgers voelen zich zwaar belast of zelfs overbelast. Dit zijn de mantelzorgers die 24 uur per dag zorg geven. Zij zorgen bijvoorbeeld voor hun dementerende man of voor hun vrouw die MS heeft, of voor een gehandicapt kind. * In 2008 bood 40% hulp aan ouder of schoonouder (ruim 1 miljoen mantelzorgers) 18% zorgt voor een partner 11% zorgt voor (stief/pleeg)kind 15% voor een ander familielid 1 op de 6 geeft hulp aan vrienden, kennissen, collega s of buren. Bronnen: SCP publicatie Mantelzorg uit de doeken (2010) en SCP publicatie Mantelzorg. Een overzicht van de steun van en aan mantelzorgers (2007) Samenwerking met bedrijven is zakendoen! Zakendoen impliceert dat je als zakenpartners elkaar iets te vragen, maar vooral ook iets te bieden hebt. De uitdaging is dan ook om de sterke kanten van beide partijen aan elkaar te koppelen. Voorheen was het zo dat ondersteuning uit het bedrijfsleven een vorm van liefdadigheid was en vooral bestond uit het doneren van geld. Die tijd is voorbij. Bedrijven willen graag iets terugzien voor hun ondersteuning in de vorm van een tegenprestatie, en terecht. Deze publicatie helpt je jouw wensen richting bedrijven helder te formuleren. Ook helpt het je om de sterke kanten van je organisatie in kaart te brengen met als doel: een gelijkwaardig partnerschap te vormen met één of meerdere bedrijven. Voor bedrijven biedt deze publicatie een blik in de wereld van de informele zorg en wat voor mogelijkheden hier liggen. Door je op te stellen als gelijkwaardige samenwerkingspartners investeer je in de toekomst van je organisatie. Voor wie? Deze publicatie is bedoeld voor organisaties die mantelzorgers en vrijwilligers op lokaal niveau ondersteunen binnen de informele zorg. Denk aan mantelzorg steunpunten, informele zorg steunpunten, vrijwilligersorganisaties, thuishulporganisaties, buddydiensten en maatjesprojecten, burenhulpcentrales en steunpunten vrijwilligerswerk. Bovendien is deze publicatie ook interessant voor bedrijven die geïnteresseerd zijn in MBO in de zorg. De publicatie is geschikt voor alle organisaties: groot of klein, werkend met beroepskrachten of vrijwilligers. Het gaat in op de verschillende vormen van samenwer- 6 Informele Zorg in bedrijf

9 king: van het organiseren van een eenmalige activiteit tot een adviestraject en een langdurig partnerschap. Naarmate de samenwerking met een bedrijf langduriger en com plexer van aard is, wordt immers ook meer van de organisatie verwacht. Door de hele publicatie heen staan tips en praktijkvoorbeelden van geslaagde en soms minder geslaagde samenwerkingsverbanden tussen informele zorgorganisaties en bedrijven. Ook vind je een checklist en verschillende bijlagen die je kunt gebruiken voor het vormgeven van de samenwerking. Tot slot bevat deze handleiding links naar docu menten die dieper op bepaalde onderwerpen ingaan. Informele Zorg in bedrijf is gebaseerd op Zakendoen met bedrijven: een goede business! Handleiding voor maatschappelijke organisaties over samenwerking met bedrijven. De handleiding Zaken doen met bedrijven is een samenwerking tussen MOVISIE, Humanitas, het Nederlandse Rode Kruis, Vereniging NOV en het consul tancybedrijf House of Sharing. Verdiepingsmateriaal: Enkele cijfers vrijwilligerswerk * 45% van de Nederlanders doet vrijwilligerswerk. * Als we onder vrijwillige inzet ook informele hulp rekenen, dan zet 60% zich in. * Vrijwilligers zetten zich gemiddeld 3,7 uur per week in. * 12,5% van de vrijwilligers ontvangt compensatie van de werkgever. * Van alle vrijwilligers is de groep jarigen het grootst. * vrijwilligers zetten zich binnen de zorg in. * Binnen de zorg zetten circa vrijwilligers zich binnen de thuis(loze)situatie in. Bronnen: CBS onderzoeken Vrijwillige inzet (2010) en Zonder cement geen bouwwerk (2011) Weetje: overbelast Van de zwaar belaste of overbelaste mantelzorgers voelt een deel zich zo overbelast dat de zorg voor de oudere in gevaar komt. Dat kan leiden tot ontspoorde zorg, (on)bedoelde mishandeling en verwaarlozing van ouderen. Bron: factsheet Ouderenmishandeling van MOVISIE (2010). Verdiepingsmateriaal: 140 miljoen euro De vrijwilligers binnen de vrijwilligersorganisaties leveren de informele zorgsector per jaar een bedrag van 140 miljoen euro op. Dat is op basis van 1 uur per week vrijwilligerswerk, 40 weken per jaar tegen een uurtarief van een laaggeschoolde à 14 euro per uur. Dat is maar liefst 3,5 miljoen euro per week dus! Bron: dws?ch=&id= Informele Zorg in bedrijf 7

10 1 Ondernemen voor informele zorgorganisaties Met samenwerking met bedrijven dienen zich nieuwe mogelijkheden aan.

11 Ondernemen voor informele zorgorganisaties Informele zorgorganisaties moeten in de huidige turbulente tijden ondernemender werken. Dat geldt voor zowel de vrijwilligersorganisaties als de organisaties gericht op mantelzorg. Door een nieuwe koers verandert de financiering van de overheid binnen de (informele) zorgsector drastisch. Zoals in de inleiding aangegeven, hevelt het Rijk verantwoordelijkheden en taken over naar provincies en gemeentes. Nu moeten informele zorgorganisaties dus soms bij meerdere gemeenten moeten aankloppen voor hun financiering in plaats van bij het rijk. Dat kan betekenen dat zorg en begeleiding die voorheen vergoed werd dus niet meer wordt vergoed. Bovendien wonen mensen langer thuis, vaak met complexere hulpvragen, dan enkele jaren geleden. dure opnames of zelfs ontspoorde zorg als gevolg. Om dat te voorkomen is het mogelijk bedrijven in te zetten om mantelzorgers een ontspannen dagje uit te bezorgen of een cursus aan te bieden. Vrijwilligers vragen voor de ondersteuning meer flexibiliteit. Leren inspelen op de flexibiliteit die individuele vrijwilligers vragen, komt ook van pas bij het inspelen op werknemersvrijwilligerswerk. Bedrijven willen heel vaak wat doen. Hun inzet past niet altijd binnen traditionele vormen van vrijwilligerswerk. Daarnaast kunnen bedrijven zich inzetten voor zorgvragers, maar zeker ook voor vrijwilligers zelf. Om hen eens in het zonnetje te zetten of de deskundigheidsbevordering van vrijwilligers op zich te nemen. Willen informele zorgorganisaties aan alle zorgvragen voldoen terwijl zij over minder financiële middelen kunnen beschikken, dan vraagt dat om een andere manier van organiseren en om andere inzet. Meer outreachend, meer op samenwerking gericht en meer creatief. Bedrijven zijn hierin een goede partner. Door de groei van de groep zorgvragers (cliënten) en de grotere mate van complexiteit, groeit ook de vraag naar ondersteuning. Dat betekent voor de ondersteuning van mantelzorgers dat zij een grotere behoefte hebben aan respijtzorg, iemand die de zorg tijdelijk van hen overneemt. Want ook zij moeten langer voor hun naaste zorgen, met vaak grote problemen. Overbelasting ligt op de loer, met alle gevolgen van uitval van mantelzorg, Tip: onderhoud je contacten Het sleutelwoord bij het creëren van een langdurige relatie is onderhoud je netwerk, aldus consulent Thea Eijsink van Steunpunt mantelzorg Enschede. Heb je contact gelegd met iemand uit het bedrijfsleven, laat dan snel wat van je horen. Vraag het bedrijf of je wat voor hen kan betekenen, bijvoorbeeld door een presentie te houden over wat mantelzorg inhoudt of vraag hen of ze dat ze geïnteresseerd zijn in je nieuwsbrief voor vrijwilligers. Eerst wat bieden en dan wat vragen kan soms heel helpend zijn. Informele Zorg in bedrijf 9

12 Voor informele zorgorganisaties betekent ondernemend werken naast anders denken meer samenwerking zoeken in de eigen regio. En voor samenwerken zijn meer mogelijkheden dan je wellicht denkt. Bedrijven zijn geïnteresseerd in jouw organisatie, ook in de informele zorg. Samenwerken met maatschappelijk betrokken ondernemers kost minder tijd en moeite dan vaak gedacht wordt. Wat kost het wel? Een andere manier van denken en natuurlijk enige inzet. Wat levert het op? Ondernemend werken biedt niet alleen toegang tot financiële middelen. Met een groter maatschappelijk draagvlak bij lokale partijen en samenwerking met bedrijven dienen zich ook nieuwe mogelijkheden aan. Een korte opsomming hiervan vind je hierna. In hoofdstuk 3 worden deze samenwerkingsmogelijkheden verder uitgewerkt. Tip: Nationale MBO Monitor Vul de 15 vragen van de Nationale MBO Monitor in en ontvang gratis schriftelijk advies op maat over hoe jouw organisatie meer profijt kan hebben van samenwerken met het bedrijfsleven. Ga naar Samenwerken met bedrijven kan jouw organisatie bijvoorbeeld het volgende opleveren: * toegang tot extra menskracht; praktische hulp * toegang tot kennis; gespecialiseerd advies, bijvoorbeeld op het gebied van marketing of fondsenwerving * toegang tot middelen; faciliteiten en goederen * toegang tot media; publicitaire mogelijkheden voor promotie van eigen doel * toegang tot massa; uitbreiding van netwerken en de mogelijkheid om via samenwerking meer impact te creëren * imago; samenwerken met bedrijven geeft professionele uitstraling * nieuwe vrijwilligers, geworven onder werknemers en hun relaties * waardering voor eigen medewerkers door werknemersvrijwilligers * trots op eigen organisatie en maatschappelijke doel * ondersteuning in de uitvoering * blikverruiming; zakelijk inzicht, hoe werkt en denkt het bedrijfsleven * doorbreken van routine * nieuwe ontmoetingen, netwerken * (werk)plezier * financiële ondersteuning 10 Informele Zorg in bedrijf

13 2 Betrokken ondernemen voor bedrijven Steeds meer bedrijven bieden diensten en vrijwillige inzet aan

14 Betrokken ondernemen voor bedrijven Bedrijven zijn geïnteresseerd in maatschappelijk betrokken ondernemen. Die interesse groeit, ook in deze tijden van crisis. Bedrijven hechten belang aan een goed imago, een imago dat maatschappelijke betrokkenheid uitstraalt. Dat kunnen ze krijgen door met informele zorgorganisaties samen te werken! Maatschappelijke beursvloeren schieten als paddenstoelen uit de grond. Meer en meer vrijwilligersorganisaties en organisaties die zich richten op mantelzorg vinden hun weg hier naar toe. Ook steeds meer bedrijven bieden hun diensten en vrijwillige inzet hier aan. Naast dat bedrijven hun medewerkers in de baas zijn tijd vrijwilligerswerk kunnen laten doen, kan een bedrijf ook nog expliciet een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid handhaven. Weetje: wat kost een zieke mantelzorger u? Weetje: wat doen vrijwilligers binnen de informele zorg? Jasper Kampen doet eens per maand de administratie van meneer Pietersma. Elke week gaat Josje Manschot op bezoek bij mevrouw Jansen met ernstige reuma. Janneke gaat met Guus van vijf, een autistisch jongetje, elke woensdagmiddag naar de speeltuin of leest hem voor. Zijn moeder kan dan even op adem komen. Fatima Elbattioui wil graag de Nederlandse taal beter leren en Natasia voorziet groepsgewijs haar en andere vrouwen hierin. Stein verzorgt elke vrijdagavond de koffie bij de daklozenopvang. Na afloop gaat hij met zijn medevrijwilligers een biertje drinken in de stad. En mevrouw Oudewater-Versluis begeleidt in haar vrije tijd oudere mensen bij een weekendje weg. Stel u bent directeur van een bank in Utrecht met 200 medewerkers waarvan 150 tussen de 35 en 65 jaar. De totale loonsom is ruim Uitgaande van het gemiddelde ziekteverzuimpercentage van deze groep (5,4%) zijn de totale verzuimkosten voor uw bedrijf ruim (kosten vervanging, productieverlies, arbodienstverlening, verzuimbegeleiding). Als één op de acht medewerkers van deze 150 mantelzorger is, heeft u circa 18 mantelzorgers in uw bedrijf. De helft daarvan voelt zich ernstig belast en loopt kans om uit te vallen. Door mantelzorg aandacht te geven, kunt u ruim aan verzuimkosten op jaarbasis besparen! Bron: werk_en_mantelzorg 12 Informele Zorg in bedrijf

15 Praktijkvoorbeeld: voor wat hoort wat De gemeente Hellendoorn stelt de hal van het huis van bestuur en cultuur ter beschikking voor bijeenkomsten van de vrijwillige thuiszorg Overijssel. Als tegenprestatie verzorgt de thuiszorg informatie voor een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid. Vrijwilligers doen goed voor de samenleving en bedrijven associëren zich graag met een goed doel. Dat geeft hen een zorgzaam, betrokken of warm imago. Ook kan het een tegenhanger zijn voor het commerciële waar de medewerkers dag in dag uit mee bezig zijn. Daarnaast kan herkenning van vrijwillige inzet aantrekken of trekt juist de nieuwsgierigheid naar een nieuwe wereld aan. Als een bedrijf zich vrijwillig wil inzetten onder werktijd, dan kan een vrijwilligersorganisatie goed de rol van expert op zich nemen. Informele zorgorganisaties zijn dus interessant voor bedrijven! Jouw organisatie is interessant voor bedrijven! Elk bedrijf heeft mantelzorgers. Met die wetenschap zal een bedrijf anders naar mantelzorgers en mantelzorgsteunpunten kijken. Ook vanuit medewerkers zelf bezien, is de kans groot dat zijzelf ooit een deel van hun leven mantelzorg verlenen. En we kennen allemaal wel iemand, die zorgt voor een vader of moeder, kind, broer of zus, vrienden, buren of zelfs een collega. Vrouwen verrichten vaker mantelzorgtaken dan mannen. Dat betekent dat in sectoren waarin veel vrouwen werken meer werknemers mantelzorgtaken hebben. Dat geldt vooral voor werknemers in de zorgsector, omdat zij zorgtaken vaak naar zich toetrekken. Ook sectoren met relatief veel oudere werknemers, zoals de overheid of de zorg, krijgen vaker met mantelzorg te maken, dan sectoren waarin meer mannen en/of jongeren werken, zoals reclamebureaus of ICT-bedrijven. Weten bedrijven wie van hun werknemers mantelzorg verleent? Maatschappelijk betrokken Ondernemen Maatschappelijk Betrokken Ondernemen krijgt meer en meer belangstelling. Bedrijven realiseren zich dat zij niet meer uitsluitend te maken hebben met de wensen van de klant en de aandeelhouders. Het succes van een bedrijf wordt steeds vaker bepaald door de mening van belanghebbenden buiten het bedrijf: de publieke opinie, de lokale gemeenschap en maatschappelijke organisaties. Dus worden bedrijven steeds actiever in het onderhouden van goede relaties met gemeente, maatschappelijke organisaties en burgers. Informele zorgorganisaties zijn waardevolle samenwerkingspartners voor bedrijven. Zij kunnen bedrijven helpen bij het tonen van betrokkenheid en het leveren van een zichtbare bijdrage aan de leefomgeving. Ook het totaal andere netwerk maakt hen tot een interessante partner. Informele Zorg in bedrijf 13

16 Wat kan het bedrijfsleven betekenen? Het nemen van eigen verantwoordelijkheid voor de eigen medewerkers, door een mantelzorgvriendelijk beleid te hebben en mogelijkheden tot werknemersvrijwilligerswerk onder werktijd te creëren. Ook kunnen bedrijven betrokkenheid tonen door inzet van mensen, middelen, massa, media en munten. Samenwerken met jouw organisatie kan bedrijven bijvoorbeeld het volgende opleveren: * waardering van de omgeving; de samenleving verwacht dat het bedrijfsleven zich maatschappelijk betrokken inzet en rekent bedrijven daarop af * goed imago; perceptie over het bedrijf door stakeholders en maatschappij wordt er positief door beïnvloed * grotere naamsbekendheid * onderscheidend zijn van concurrenten * uitbreidingsmogelijkheden van het netwerk * strategische samenwerking met externe partijen * toegang tot nieuwe markten * voedingsbodem voor nieuwe producten, diensten en kansen * aantrekkelijk werkgeverschap voor gemotiveerde werknemers * sterkere binding met medewerkers met lager ziekteverzuim en minder verloop als gevolg * beter bedrijfsresultaat * gemeenschappelijke cultuur; het versterken van normen en waarden binnen een team * teambuilding; betere onderlinge communicatie en samenwerking door gezamenlijke ervaring * bedrijfstrots individuele medewerkers * ontplooiing van medewerkers; het ontwikkelen van vaardigheden in een andere omgeving en context * betrokkenheid bij omgeving en welzijn burgers * nieuwe ontmoetingen, nieuwe netwerken * doorbreken van routine * blikverruiming, waardering voor anders/anderen * work-life balance; medewerkers willen zich graag zinvol inzetten * inspiratie * (werk)plezier 14 Informele Zorg in bedrijf

17 Weetje: ambassadeurs werk en mantelzorg Door het ministerie van VWS zijn voor 2011 drie ambassadeurs werk en mantelzorg benoemd: Microsoft, Waterland Ziekenhuis en Tinguely Netwerk. Deze organisaties onderkennen het belang van een goede combinatie van werk en mantelzorg. Daarnaast ondernemen zij intern en extern substantiële activiteiten rondom het thema. Eerder hebben ook Menzis, Gemeente Amersfoort en Isala klinieken zich aan het ambassadeurschap verbonden. Zie: Praktijkvoorbeeld: Baanbrekend! Samen zoeken naar oplossingen voor knelpunten bij het combineren van werk en mantelzorg Vertegenwoordigers van de Hogeschool Zuyd, het MKB Limburg, de Thuiszorg Midden-Limburg, de Provincie Limburg en de gemeenten Valkenburg en Weert hebben een intentieverklaring ondertekend waarin staat dat werkende mantelzorgers de komende jaren een speerpunt in hun personeelsbeleid zijn. Een meldactie en een literatuurstudie boden inzicht in wat de knelpunten zijn voor hun medewerkers die ook mantelzorg verrichten: * onduidelijkheid van de wet- en regelgeving * gebrek aan eigen ontspanning * ondeskundigheid van personeel uit professionele zorg * sollicitatieplicht voor mantelzorgers * conflicterende rol van mantelzorgers die wel mogen zorgen maar zich niet als deskundige mogen opstellen ten aanzien van de professionele zorg. Met het tekenen van de intentieverklaring hebben ze zich gecommitteerd aan het bijdragen aan oplossingen voor deze knelpunten. Meer lezen? Download Knelpuntennotitie Dat wat knelt: baanbrekend.info/f/media/66/9182/dat wat knelt_ns_ _def.pdf Informele Zorg in bedrijf 15

18 Tip: Gratis mantelzorgmeting voor bedrijven Voor bedrijven met 250 of meer werknemers biedt een online onderzoekstool een uitgebreid beeld van de situatie rondom werk en mantelzorg binnen de eigen organisatie. Kleinere bedrijven betalen een vergoeding. De online tool is te vinden via Als mantelzorgorganisatie kunt u deze tool aanbieden aan (potentiële) samenwerkingspartners om aan te tonen dat mantelzorg ook bij hen speelt. Feiten en cijfers * Het Nederlandse MKB investeert jaarlijks 1,75 miljard euro in maatschappelijke projecten. Bron: (Swart de, Moratis, Bertens, Lap, 2011) * De meerderheid van de MKB bedrijven, 55%, zegt te doen aan Maatschappelijk Betrokken Ondernemen. Bron: (Swart de, Moratis, Bertens, Lap, 2011) * 83% van de Nederlanders vindt het (zeer) belangrijk dat bedrijven aandacht besteden aan mens, maatschappij en milieu. Bron: 2e meting Maatschappelijk Imago Monitor (SE Consultancy, 2011) Verdiepingsmateriaal: Wist je dat * De architectenbranche, de vlees- en visbranche en zeepfabrikant De Klok onlangs de combinatie werk en mantelzorg in hun CAO hebben opgenomen. Bron: nieuws/nieuwe_cao_afspraken_over_mantelzorg_bij_drie_nieuwe_branches/715. * U veel informatie over mantelzorg vindt op * Je ook terecht kunt bij belangenvereniging Mezzo. Zij behartigen de belangen van zowel de vrijwilligers in de zorg als de mantelzorgers. * Voor coördinatoren vrijwilligerswerk in de zorg vele bruikbare producten, informatie en tips te vinden zijn op * 1 op de 8 werknemers een baan combineert met langdurige zorg voor een chronisch zieke partner, een gehandicapt kind, een hulpbehoevende ouder of buur. Zij zijn werkende mantelzorgers. Dat aantal zal in de toekomst toenemen. Grote kans dus dat ook jij direct of indirect met mantelzorg te maken krijgt. * Aanbevolen Publicaties: * Mantelzorg uit de doeken, SCP (2010) * Vrijwillige inzet 2010, CBS (2011) * Vrijwilligers - Vinden en Binden van Betrokken Medewerkers, MOVISIE (2011) * Pak de passie magazine, MOVISIE (2011) 16 Informele Zorg in bedrijf

19 Verdiepingsmateriaal MVO versus MBO De omschrijving voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen luidt als volgt: Bedrijven die ernaar streven om, meer dan waartoe de wet verplicht, toegevoegde waarde te realiseren voor bedrijven en maatschappij. Maatschappelijk staat hier voor bijvoorbeeld milieubewust produceren, bedrijfsopleidingen, arbeidsomstandigheden en het voorkomen van kinderarbeid. Onderdeel van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is Maatschappelijk Betrokken Ondernemen. Dit is niet het hele gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, maar vooral het terrein dat betrekking heeft op het versterken van de relatie van bedrijven met hun omgeving. * Meer informatie over Maatschappelijk Verantwoord en Maatschappelijk Betrokken Ondernemen vind je op en * MBO in bedrijf; 6 inspirerende verhalen van bedrijven die het verschil maken. Auteurs: Andries, Verdonschot en Lap (2010). Downloaden via * Op startpagina.nl vind je allerhande links die met MBO te maken hebben. Informele Zorg in bedrijf 17

20 3 Samenwerken kan bijvoorbeeld zo Traditionele vormen van sponsoring verliezen terrein aan alternatieve vormen

21 Samenwerken kan bijvoorbeeld zo Bedrijven willen met informele zorgorganisaties samenwerken. Steeds meer bedrijven maken, vanuit hun maatschappelijke verantwoordelijkheid, via de CAO en speciale arbeidsarrangementen afspraken waardoor eigen werknemers de ruimte hebben om mantelzorg te verlenen als dat nodig is. Aanvullend tonen zij betrokkenheid door bijvoorbeeld financiële steun aan informele zorgorganisaties aan te bieden of werknemersvrijwilligerswerk voor haar medewerkers te faciliteren waardoor zij informele zorgorganisaties kunnen ondersteunen. Vormen van werknemersvrijwilligerswerk zijn gespecialiseerd advies en praktische hulp. Aanvullend kan een bedrijf faciliteiten of goederen beschikbaar stellen en netwerken of communicatiekanalen openstellen. Hierna volgt een toelichting op deze verschillende samenwerkingsvormen. Financiële ondersteuning Bedrijven hebben geld, maar zeker in deze tijd, geen geld over. Ervaring toont aan dat bedrijven minder en minder om een financiële bijdrage gevraagd worden. Als het al gebeurd, is het vaak in combinatie met meerdere financiers (cofinanciering). Traditionele vormen van sponsoring verliezen terrein aan alternatieve vormen, waarbij bedrijven beter hun bedrijfs-, marketing- en communicatiedoelstellingen kunnen bereiken en waarbij gelijkwaardig partnerschap een belangrijkere rol speelt. Praktijkvoorbeeld: financiering door de Rabobank De Rabobank Alblasserwaard Noord en Oost ondersteunt vanuit het Coöperatiefonds de Stichting Hospice-vtz Gorinchem e.o. Het coöperatiefonds honoreerde de sponsoraanvraag van de Stichting Hospice-vtz met een bedrag van euro voor het trainen van ondersteuners van familie en mantelzorgers bij de verzorging van een ongeneeslijke zieke. In november 2011 wordt mede dankzij deze gift aan de vrijwilligers een training Rouw- en verliesverwerking aangeboden. Met het Coöperatiefonds steunt Rabobank Alblasserwaard Noord en Oost lokale projecten en initiatieven die een structurele bijdrage leveren aan de omgeving. Dat gebeurt door ondersteuning van projecten op economisch, maatschappelijk, duurzaam en cultureel gebied. Informele Zorg in bedrijf 19

22 Tip vanuit Humanitas Vragen om deelfinanciering geeft grotere kans van slagen. Benader een bedrijf en laat zien dat je zelf ook wil bijdragen. Dat het voor jou belangrijk genoeg is zelf te investeren, ondanks de minimale middelen die je hebt. Nog beter is om ook andere bedrijven bereid te vinden mee te financieren, zodat je kunt aangeven, dat meerdere bedrijven het belang van het ondersteunen van jouw activiteit zien. Praktijkvoorbeeld: bijzondere prijs van gemeente Utrecht Elk jaar nomineert de gemeente Utrecht drie goede doelen. De ambtenaren kunnen de waarde van (een gedeelte van) hun kerstpakket doneren aan één van deze goede doelen. Een van de drie goede doelen in 2010 was Handjehelpen Utrecht. De stichting ontving een cheque van euro. Praktijkvoorbeeld: alternatieve sponsoring, concertkaarten en respijtzorg Univé, en later UVIT, was al jaren bezig met het onderwerp mantelzorg, voordat zij in 2008 besloot op eigen initiatief om iets groots, landelijks te doen. Ze wilden een sociale doelgroep uitnodigen voor het concert van Marco Borsato, dat zij ingekocht hadden voor de eigen werknemers en relaties. Dat werden mantelzorgers. Eerder was de tijd daar niet rijp voor. Ze wisten onvoldoende af van mantelzorg. Nu ze het gevoel hadden begrip voor de doelgroep te hebben, durfden ze zoiets groots aan. Veel mantelzorgsteunpunten en contactpersonen werden aangeschreven. Uiteindelijk kwamen mantelzorgers, plus aanhang naar het concert. UVIT beloofde hen dat ze, indien nodig, zouden helpen met het regelen van vervangende zorg voor hun zorgbehoevende. Dat dit nodig was, zouden ze drie jaar eerder niet geweten hebben. Uiteindelijk wilden 120 mantelzorgers hiervan gebruik maken. Het is voor hen allemaal gelukt om vervangende zorg te vinden. 20 Informele Zorg in bedrijf

23 Werknemersvrijwilligerswerk Burgers zijn steeds minder vaak bereid zich voor een langere periode als vrijwilliger te binden aan een organisatie. Werknemersvrijwilligerswerk is een gestaag groeiende vorm van partnerschap tussen bedrijven en informele zorgorganisaties en kan bijdragen aan een oplossing voor het afnemend aantal burgervrijwilligers. Bedrijven stellen hun medewerkers in staat om zich kosteloos en vaak deels binnen werktijd in te zetten voor een maatschappelijke organisatie. De werkzaamheden variëren van financieel advies tot ondersteuning op het gebied van marketing, het op pad gaan met kwetsbare burgers tot het geven van leuke workshops of gewenste trainingen. Dat kan een keer een middag zijn of een langdurig samenwerkingsverband waarbij medewerkers zich regelmatig voor de maatschappelijke organisatie inzetten. Overige samenwerkingsvormen MIDDELEN: Het beschikbaar stellen van faciliteiten of goederen. Voorbeelden: (kantoor)meubilair, transportmiddelen, (afgeschreven) computers, bouwmateriaal, vergader- of kantoorruimte, kopieerfaciliteiten. MASSA: Het openstellen van netwerken. Voorbeelden: lobbyen bij gemeenten of fondsen, introductie bij collega-bedrijven, door samen te werken aandacht trekken impact vergroten. MEDIA: In- en externe mediakanalen openstellen voor promotie. Voorbeelden: redactionele ruimte op intranet of in een nieuwsbrief, link op de website, het meesturen van een leaflet bij een magazine, het ophangen van posters in het kantoor of de etalage. Samenwerking heeft voordelen voor beide partijen, dat is duidelijk. In de eerste twee hoofdstukken van deze handleiding zijn de belangrijkste voordelen aan bod gekomen. De volgende stap is het vertalen van deze mogelijkheden naar je eigen organisatie. Heb je al ervaring met het samenwerken met bedrijven? Dan kun je sneller door de handleiding heengaan en bepaalde stappen overslaan. Praktijkvoorbeeld: samen sponsorgeld binnenhalen Luitgard van der Heijden, coördinator van Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ) in Delft, stapt binnenkort in het project Verborgen kapitaal. Een groepje bedrijven wordt aan een maatschappelijke organisatie gelinkt, waaronder VPTZ Delft. Samen kijken ze hoe je sponsorgeld kunt binnenhalen. Je moet dan inzichtelijk maken hoe de begroting eruit ziet en waarvoor je extra gelden nodig zou hebben. Luitgard is heel benieuwd wat deze nieuwe insteek haar VPTZ organisatie op gaat leveren. Ze heeft gemerkt dat het bouwen van een netwerk rondom zowel de organisatie VPTZ Delft als de persoon essentieel is om de aandacht te trekken van eventuele sponsoren. Zo kende ze iemand van de Soroptomisten via een heel ander kanaal. Zij waren net op zoek naar een goed doel, dus zo kon ze daar VPTZ Delft promoten. Informele Zorg in bedrijf 21

24 Praktijkvoorbeeld: middelen voor Maatschappelijke stage door MBO Het Rode Kruis ging een samenwerking aan met scholen en Friesland Campina. In het kader van eenzaamheidsbestrijding deden de jongeren van deze scholen klussen voor geïsoleerde op zichzelf wonende, vaak alleenstaande ouderen. Friesland Campina stelde middelen beschikbaar. Het paste in hun MBO programma. Met hun zuivelproducten wilden zij dicht bij de maatschappij staan. Het Rode Kruis benaderde de scholen en koppelden de leerlingen aan de lokale Rode Kruis afdelingen. De lokale afdelingen maakten de match. Na enige tijd waren alle wensen vervuld en zijn Friesland Campina en het Rode Kruis ieder hun eigen weg gegaan. Zonder de middelen van Friesland Campina had het Rode Kruis niet een dergelijke mooie combinatie van maatschappelijke stages en Maatschappelijk Betrokken Ondernemen kunnen maken. Praktijkvoorbeeld: media voor mantelzorgers In de tv-serie Take Care, Mantelzorg in Limburg staat onder andere Jeanne Unlandt (66) uit Weert centraal. In elke aflevering van de serie op de regionale televisiezender L1 wordt één mantelzorger geportretteerd. In de serie wordt de belangrijke en onmisbare rol van de mantelzorger zichtbaar gemaakt. De gemeente Weert ondersteunt de campagne Take Care. Daarnaast loopt in de gemeente sinds twee jaar een project waarbij ambtenaren onder werktijd een aantal uren mantelzorgers kunnen te ontlasten. De gemeente wil een voorbeeldfunctie vervullen door niet alleen plannen te maken, maar ook door zelf daadwerkelijk iets te doen. Met dit initiatief won de gemeente in 2007 de Nationale Mantelzorgprijs. 22 Informele Zorg in bedrijf

25 4 Fase 1: Van wens naar werkelijkheid De eerste stap die je moet zetten als je wilt samenwerken, is bepalen wat je wilt.

26 Van wens naar werkelijkheid Wat is onze wens? Ergens in de organisatie is de wens of noodzaak ontstaan (bij een of meer medewerkers of vrijwilligers) om samen te werken met bedrijven. De eerste stap die je moet zetten als je met bedrijven wilt samenwerken, is bepalen wat je wilt. De vraag waar het allemaal mee begint is dus: Waarom willen we samenwerken met het bedrijfsleven? Meer dan geld In de praktijk blijkt het argument van maatschappelijke organisaties om met bedrijven te willen samenwerken met stip op nummer 1 geld te zijn. Misschien het meest voor de hand liggende antwoord, maar eigenlijk ook het minst interessante. Geld is namelijk ergens voor nodig. Bijvoorbeeld om dingen aan te schaffen, om mensen te betalen, om activiteiten te organiseren, om je boodschap te vertellen of om vrijwilligers te werven. Nu wordt het pas interessant. Want bedrijven zijn geschikte partners om mee samen te werken als je ondersteuning zoekt voor concrete dingen. Ze zijn een bron van menskracht, kennis, expertise, netwerken, materiaal en ja, ook geld. Bedrijven vinden het leuk aangesproken te worden op hun expertise, niet op hun centen. Spreek ze aan op hun ondernemerszin, hun commerciële inzicht, hun marktkennis, op de producten en diensten die ze ontwikkelen en op de kwaliteiten van hun medewerkers. Als je op basis van (een van) deze punten een bedrijf benadert, is de kans van slagen veel groter dan bij het indienen van een sponsorverzoek. Bovendien zijn bedrijven vaak wel bereid een bedrag te investeren, nadat ze zich verbonden voelen met het doel of activiteit van een organisatie. Zoek dus eerst naar die verbintenis. Voorbeelden van een wens om geld die je op een andere manier kunt oplossen: WENS: Steunpunt mantelzorg Enschede heeft geld nodig om een locatie te huren voor ontmoetingsbijeenkomsten, zoals contactavonden voor vrijwilligers en cursussen voor mantelzorgers. OPLOSSING: Een kleine organisatie die schaakklokken voor schaakspellen ontwikkeld, heeft in de weekenden en avonduren veel lege (spreek)kamers. Het steunpunt kan daar onbeperkt gebruik van maken. In ruil sturen ze hun jaarlijkse vrijwilligersboekje op. Meer verwacht dit bedrijf niet van hen. WENS: Een vrijwilligersorganisatie merkt dat haar cliënten geen geld hebben om een boodschappenservicedienst te laten komen en zelf niet meer zelfstandig op pad kunnen. De organisaties heeft noch voldoende vrijwilligers noch geld om dit probleem voor haar cliënten op te lossen. OPLOSSING: Contact zoeken met een supermarkt, die toch al boodschappen bezorgt. Zij rijden gratis langs enkele van deze cliënten. De supermarkt heeft zo extra klanten én zet zich maatschappelijk verantwoord in. 24 Informele Zorg in bedrijf

27 Praktijkvoorbeeld: in natura en meer Jos Somsen van het Landelijk Steunpunt Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ) geeft aan dat hospices regelmatig steun in natura ontvangen. Zo zijn er hospices die wekelijks een vers bloemetje van de bloemist ontvangen. Daarnaast kunnen verschillende hospices gebruik maken van gereduceerde tarieven bij vormgevers en drukkers. Verdiepingsmateriaal Lees meer over subsidie, fondsen en sponsoring vrijwillige_inzet/organisatiemanagement/ fondsenwerving/ Wat is de echte vraag? Het is best lastig om te bedenken op welke manier de inzet van een bedrijf kan bijdragen aan de doelen van je eigen organisatie. Heb je nieuwe vrijwilligers nodig of een adviseur die meedenkt over hoe je beter de huidige vrijwilligers kan managen en motiveren? Zoek je een penningmeester of een accountant die je helpt de boekhouding beter te organiseren? Zoek je nieuwe sponsors of een samenwerkingspartner die samen met jou een product of dienst ontwikkelen waarmee je de organisatie richting potentiële leden kunt profileren? Of zoek je simpelweg vrijwilligers die je activiteiten structureel ondersteunen? Kortom: Kijk goed naar je wens. Wat betekent die wens voor jouw organisatie? Beantwoord hierbij de volgende vragen zo concreet en duidelijk mogelijk. 1. Wat draagt de wens om samen te werken met een bedrijf bij aan het doel van mijn organisatie? Hoe helpt de samenwerking met een bedrijf jouw doelstelling: het verlenen van respijtzorg? Of het bieden van maatjes- of buddyprojecten? Het praktisch of emotioneel ondersteunen van mantelzorgers? 2. Wat draagt de wens om samen te werken met een bedrijf bij aan onze interne organisatie? Wat kan samenwerking met een bedrijf betekenen voor en bijdragen aan het functioneren van het bestuur, het management, de medewerkers of de vrijwilligers? Kan het een verbetering betekenen voor de interne werkprocessen, voor de dienstverlening, voor de ICT faciliteiten of voor de PR en communicatie? 3. Wat kan de wens om samen te werken met een bedrijf betekenen voor mijn collega s? Wat wil je dat samenwerking met bedrijven jou en je collega s oplevert? Wat betekent het voor de betaalde medewerkers? Voor de vrijwilligers? Nieuwe kennis, nieuwe vaardigheden, nieuwe contacten en wellicht een andere manier van werken? Informele Zorg in bedrijf 25

28 4. Wat levert de wens om samen te werken met een bedrijf op voor jezelf? Wat is jouw persoonlijke drijfveer om met bedrijven aan de slag te gaan? Wat is jouw ambitie? Wat wil je dat het je persoonlijk oplevert? Tip: wat heeft een bedrijf nodig van jou? Formuleer de wens vanuit de gedachte wat een bedrijf van jouw organisatie nodig zou kunnen hebben. Sluit aan bij de behoefte van het bedrijf. Zoek dus een bedrijf dat past bij jouw wens of pas je wens aan het bedrijf waar je contacten mee hebt aan. Praktijkvoorbeeld: Beschikbaar stellen van kennis Bas Plaisier van Stuur! Bedrijfsvoering heeft op verzoek van Stichting Vrijwillige Thuiszorg Overijssel de bedrijfsprotocollen en functieomschrijvingen aangepast en herschreven. In totaal was hier meer dan 100 uur mee gemoeid. De uren zijn door Stuur! gratis ter beschikking gesteld op de maatschappelijke beursvloer in Hellendoorn. Wanneer de Stichting deze uren tegen een marktconform tarief had moeten betalen had zij zeker euro moeten uitgeven. Geld dat nu gebruikt kan worden voor andere projecten. 26 Informele Zorg in bedrijf

29 Zijn we er klaar voor? Samenwerken met een bedrijf kan veel opleveren, maar het vraagt ook een investering van jouw kant. Is jouw organisatie bereid én in staat die investering te leveren? Kijk goed naar je wens, hoe belangrijk is deze voor jouw organisatie en wat zijn jullie bereid daarvoor te doen? Onderstaande punten helpen je dit inzichtelijk te maken. Beantwoord de vragen zo concreet en duidelijk mogelijk: Tijd? Kun je voldoende tijd vrijmaken? Het opbouwen en onderhouden van de werkrelatie met een bedrijf kost tijd. Het werven, inzetten en begeleiden van nieuwe werknemersvrijwilligers ook. In ieder geval extra tijd buiten het managen van jouw reguliere vrijwilligers om. Professionaliteit Hoe professioneel werkt jouw organisatie? Medewerkers van bedrijven verwachten dat de basis van een organisatie goed geregeld is. Denk hierbij aan de begeleiding van vrijwilligers, een WA-verzekering, een deugdelijke administratie en heldere afspraken over de taken van het bestuur. Stabiele financiële situatie Hoe staat jouw organisatie er financieel voor? Een bedrijf wil weten of hun toekomstige samenwerkingspartner over een jaar nog bestaat. Heeft jouw organisatie financiële problemen, begin dan niet aan Maatschappelijk Betrokken Ondernemen. Werknemersvrijwilligers werven of een gezamenlijk project starten in de hoop op sponsoring is zelden de oplossing voor een financiële crisis. Tip: Brainstorm Organiseer in deze eerste fase een brainstormsessie met collega s. Stel in deze sessie de eerdergenoemde vragen aan de orde. Zo doe je nieuwe ideeën op en creëer je in een vroeg stadium intern draagvlak. Een brainstormsessie heeft als doel snel veel nieuwe ideeën te genereren. Hanteer bij de brainstormsessie de volgende uitgangspunten: * Lever niet direct kritiek op de geopperde ideeën. Later in het proces worden de opgesomde ideeën bekritiseerd. * Som zoveel mogelijk ideeën op, er zit altijd wel een bruikbaar idee bij. * Wilde ideeën zijn welkom. Wilde ideeën maken mogelijk nieuwe en onverwachte toepassingen mogelijk. * Combineer goede ideeën om tot nog betere ideeën te komen. Op vind je meer handvatten voor een goede brainstorm. Informele Zorg in bedrijf 27

30 Bereikbaarheid Is jouw organisatie goed bereikbaar? Een goede samenwerking valt of staat bij goede communicatie. Ben je gemakkelijk te bereiken? Heb je een vaste contactpersoon aangesteld? Beantwoord je telefoontjes en s snel? Ervaring met PR Lokale media besteden graag aandacht aan Maatschappelijk Betrokken Ondernemen en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Voor een bedrijf en haar werknemers is positieve publiciteit mooi meegenomen. Let op: sommige bedrijven vermijden juist de publiciteit op dit punt. Zorg dat je daar zicht op hebt. Als informele zorgorganisatie kun je hier ook een steentje aan bijdragen. De vraag is dan of je persberichten kunt schrijven en contacten hebt met de media. Heb je de beschikking over eigen communicatiemiddelen zoals een website of nieuwsbrief? Resultaatgericht Bedrijven willen graag weten wat samenwerking met een informele zorgorganisatie concreet oplevert, zowel voor henzelf, als voor het maatschappelijk doel. Is jouw organisatie in staat om te sturen op resultaten? En kun je bijsturen op basis van tussentijdse evaluaties? de samenwerking met een andere partij? Kun je sturen op samenwerking waarbij de eigen identiteit behouden blijft, maar waarbij men wel openstaat voor anderen? Als de organisatie niet voldoet aan de hierboven genoemde aandachtspunten, is het misschien toch mogelijk een goede samenwerking met een bedrijf op poten te zetten. Wil je echter het maximale uit de samenwerking halen, dan is het essentieel dat je in het beginstadium goed nadenkt of jouw organisatie er echt klaar voor is. Tip: Communiceer! Bedrijven realiseren zich in toenemende mate dat zij verbonden zijn met de maatschappij. Voor bedrijven kan dit een reden zijn om zich te verbinden aan een informele zorgorganisatie. Je kunt daar op inspelen door in externe communicatie de betekenis van de ondersteuning aan mantelzorgers of de inzet van vrijwilligers voor de burger, wijk of regio te benadrukken. Laat ook op je website zien dat je een aanbod voor bedrijven hebt. Open cultuur Samenwerken met een nieuwe partner betekent het binnenhalen van nieuwe mensen, nieuwe ideeën en een frisse wind door de tent. Hoe bereid je de organisatie voor op 28 Informele Zorg in bedrijf

31 Hoe organiseer ik intern draagvlak? Een samenwerkingsproject met een bedrijf heeft de beste kans van slagen als alle betrokkenen erachter staan. Hoe breder het interne draagvlak, hoe beter. Steun vanuit het management en het bestuur is echter cruciaal. Samenwerken met bedrijven is een strategische keuze waarvoor een visie nodig is. Die rol is bij uitstek weggelegd voor het bestuur. Om de samenwerking met een bedrijf aan te kunnen gaan, is het wenselijk ook gesteund te worden door: * eigen medewerkers * vrijwilligers * en, afhankelijk van het project dat je wilt uitvoeren, jouw doelgroep: leden, gebruikers, afnemers van diensten Nu je een beeld hebt van wat je wilt en of je organisatie voldoet aan de randvoorwaarden, wordt het tijd om je plan verder te vertellen. Je bent vast niet de enige binnen de organisatie die het interessant vindt om samenwerking met een bedrijf aan te gaan. Praat eens met medewerkers en/of vrijwilligers over jouw wens en let goed op de reacties. Vraag of ze met je mee willen denken. Focus Ga met een paar mensen om de tafel om te bepalen wat je nodig hebt om jouw plan uit te voeren. Hiervoor is het handig als je dit vertaalt in een concreet projectplan, want dat dwingt je te focussen op wat je wilt bereiken. Geef zo concreet mogelijk antwoord op de volgende vragen en stel ze op schrift: 1. Waarom willen we dit? (de aanleiding) 2. Wat willen we precies? (een evenement organiseren, nieuwe vrijwilligers betrekken, boodschap bij een andere doelgroep onder de aandacht brengen, advies, training, etc.) 3. Hoe lang kan de samenwerking duren? 4. Wat gaat het opleveren? (zo concreet mogelijk: een x aantal nieuwe vrijwilligers, nieuwe activiteiten, nieuwe expertise bij een x-aantal medewerkers, nieuwe website, kennis van projectmanagement, accountantsverklaring, etc.) 5. Wat kunnen we zelf investeren? (tijd, communicatiemiddelen, etc.) 6. Wat zijn de risico s? 7. Wat zijn de randvoorwaarden die je aan een bedrijf wilt stellen? (grenzen aan publiciteit, deskundigheid, beschikbaarheid, planning, etc.) Informele Zorg in bedrijf 29

32 Overtuig het management Als de wens op de werkvloer is ontstaan, is het essentieel het management en/of het bestuur te overtuigen van het plan. Het is belangrijk dat zij achter jouw plan staan, omdat het nogal wat kan betekenen voor de organisatie. Bereid daarom een gesprek met het management voor. Wie is de belangrijkste beslisser? Is dat het bestuur, de directeur of de coördinator? Betrek de werkvloer Als het management akkoord is gegaan, wordt het tijd om de rest van de organisatie erbij te betrekken. Je kunt bijvoorbeeld een interne sessie organiseren met alle medewerkers en/of vrijwilligers waarin je de plannen presenteert. Geef vervolgens iedereen de ruimte om hun ideeën te spuien. Zo kom je er ook achter of collega s of vrijwilligers interessante contacten met bedrijven hebben. Misschien willen nog andere collega s of vrijwilligers zich voor dit initiatief inzetten. Tip: In gesprek met het management Tip: Scheve ogen Bepaal welke twee mensen (uit jouw team) het beste in gesprek kunnen gaan met het management. Bereid deze bijeenkomst goed voor. Bedenk van tevoren welke barrières het management zou kunnen opwerpen en hoe je deze barrières weg zou kunnen nemen. Stuur de beslisser van tevoren het projectplan toe, zodat hij of zij er over kan nadenken. Het is belangrijk dat de bijeenkomst wordt afgerond met het nemen van een (voorlopige) beslissing. Leg de beslissing vast in een gespreksverslag. Vraag bij twijfel door naar wat hij of zij nodig heeft om alsnog ja te kunnen zeggen. Mocht de beslisser nee zeggen, evalueer dan waarom het niet is gelukt en kijk of je het projectplan kunt aanpassen om barrières te overwinnen. Een reden waarom het goed is om vrijwilligers in een vroeg stadium te informeren, is dat bijvoorbeeld het binnenhalen van werknemersvrijwilligers om verschillende redenen scheve ogen kan veroorzaken bij reguliere vrijwilligers. Zo kan bij hen het idee ontstaan dat deze tijdelijke vrijwilligers alleen de leuke klussen krijgen, terwijl al het overige werk blijft liggen voor de reguliere vrijwilligers. Misschien voelen zij zich gepasseerd als kennis en kunde van bedrijven wordt binnengehaald waarvan zij vinden dat zij die zelf voldoende in huis hebben. Hoe dan ook, probeer de reguliere vrijwilligers te overtuigen van de voordelen en betrek ze bij het project. Zij kunnen bijvoorbeeld de werknemers inwerken of begeleiden en bijspringen als de nood aan de man is. 30 Informele Zorg in bedrijf