seeds&sharing Stabilis RZ een zekerheid Storema RZ het beste bewaarras Mucsuma RZ sterk tegen trips Productmagazine Brassica December 2013

Transcriptie

1 seeds&sharing Productmagazine Brassica December 2013 Stabilis RZ een zekerheid Storema RZ het beste bewaarras Mucsuma RZ sterk tegen trips

2 In deze uitgave 5 Prudentia RZ: gewoon hele goede bloemkool 13 Mucsuma RZ: veelgevraagd ras 17 Futurima RZ zorgt voor de gewenste flexibiliteit op het bedrijf 3 Naaimachine 4 Stabilis 6 Oriema 6 Oriema 7 Kleine 8 Storema 9 Storema en Stabilis RZ vormen prima combinatie RZ presteert prima in hete zomer RZ is een top ras RZ geeft snel voldoende groei kool cool op REO Veiling RZ is ons beste bewaarras RZ: perfect geschikt voor machinale oogst Maak uw keuze in sluitkool Mucsuma RZ sterkste ras tegen trips Voldoende boriumvoorziening verzekert opbrengst en kwaliteit Gebroeders Kos over Teama RZ: Uitnodigende kool Met Tourima RZ kun je vrijdagmiddag zorgeloos naar huis Gezonde Resima RZ komt perfect uit bewaring Resima RZ mooi kooltje voor dozen Kwaliteit Madlene RZ heeft ons enorm geholpen 19 Contactgegevens Uitgelicht Nieuw U heeft weer een gloednieuw magazine over brassica s van Rijk Zwaan in handen. Met interviews en artikelen over nieuwe ontwikkelingen in de sector. Maar dit keer ook met een nieuwe vormgeving én een nieuwe naam. Seeds & Sharing is de nieuwe titel van dit magazine. En die hebben we natuurlijk niet zomaar gekozen. De vorige naam was RZ Seeds & Services. Dit is en blijft een hele toepasselijke titel, want het is precies wat we al jaren aan onze partners leveren. Aan die services verandert dan ook niets, maar waarom dan toch een andere naam? Sharing staat voor delen. En zoals u weet doen we dat graag. Het delen van kennis, maar ook het delen van ambities. De ambitie om het maximale rendement uit onze rassen te halen, maar ook de ambitie om groenten met elkaar lekkerder, gezonder en makkelijker bereidbaar te maken. En zo bij te dragen aan een verhoging van de wereldwijde groenteconsumptie. Bij die gezonde ambitie, hoort ook een nieuwe vormgeving: fris en eigentijds. Natuurlijk blijft het ook in dit nieuwe jasje gaan om de inhoud. Daarom wens ik u met deze eerste Seeds & Sharing Brassica vooral veel leesplezier en inspiratie. Marcel Barten Managing Director Rijk Zwaan Nederland Naaimachine en Stabilis RZ vormen prima combinatie Eind oktober is het een komen en gaan van trekkers en trailers op het erf van de familie Roorda in Ternaard. Zeven groentetelers uit de omgeving brengen hier hun product voor verpakking, koeling en opslag. De eigen bloemkool presteerde naar behoren, het oogstpercentage lag hoger dan normaal. Een direct gevolg van de goede match tussen Stabilis RZ en onze bladnaaimachine. Yde Roorda is verantwoordelijk voor het dichtnaaien van de kool. Alle opgeslagen groenten gaan via Bakker Barendrecht naar Albert Heijn. Een logistieke operatie die de nodige hectiek teweegbrengt. Yde Roorda geniet er zichtbaar van. Sinds het verzamelcentrum in Oosternijkerk 9 jaar geleden afbrandde, hebben wij die functie overgenomen. We zijn toen gestopt met de aardappelteelt. Kool telen we nog wel: zo n 75 hectare broccoli, 23 hectare bloemkool en 6 hectare wittekool. Bloemkool Stabilis RZ staat hier nu voor het tweede jaar. De familie Roorda teelt de kool op ruggen. Na het ploegen in de herfst, gaan we er in het voorjaar in één werkgang met de woelpoot doorheen en maken we de ruggen, vertelt de teler. Even een goede regenbui en dan kan er geplant worden. De rijen liggen 66 centimeter uit elkaar en op de rug is de plantafstand 50 centimeter. Doordat de ruggen goed vochtig zijn, pakt de jonge plant direct. Als de plant wat groter is gaan we aanaarden. Maar niet te vroeg. We doen gelijk een rondje onkruidbestrijding. De eerste onkruidbestrijding voeren we trouwens uit voor het planten. De ruggenbouw bevalt ons goed. Meer zon, meer zuurstof en meer wind. Zo houden we continu groei in het gewas en geven we schimmels als valse meeldauw geen kans. In één keer oogsten Om de bloemkool aan de praat te houden, zorgen we natuurlijk ook voor voldoende voeding. Voor de plantmachine uit strooien we 150 kilo zuivere stikstof. Daarna volgt nog twee keer een gift zuivere stikstof. Het werkt. De gezonde omstandigheden en de Friese lucht betaalden zich dit jaar prima uit. We konden de eerste 8 hectare in één keer oogsten. Voornamelijk zessen en mooi wit. We lieten het veld kaal achter en het oogstpercentage van Stabilis lag dit jaar zeker op 80 procent. Dankzij onze nieuwe bladnaaimachine. Een investering die ik 10 jaar eerder had moeten doen. Stabilis blijkt namelijk prima geschikt voor de naaimachine. Het gewas is zeer opgaand waardoor de machine het blad goed kan pakken en dichtnaaien, zonder dat er aangetast blad in contact komt met de kool. Volgend jaar komt dit ras dan ook op iets grotere schaal terug. Het scheelt tien mensen vervelend handwerk en de kolen waaien niet meer open. Ideaal. Aan het einde van de rit heb je dus veel meer verkoopbare kool. Natuurlijk was het wel even wennen. Geef me een trekker en ik stap er op, maar met deze machine was het meerdere dagen puzzelen. Er komt wel een dichte cabine op, je zit daar nu namelijk vol in de wind. Stabilis RZ Maatschap Roorda Ternaard Aantal planten Plantperiode week 17, 19 en Oogstperiode juli t/m begin aug Plantafstand Grondsoort 66 x 50 cm klei 2 Rijk Zwaan Seeds&Sharing Brassica 3

3 Stabilis RZ presteert prima in hete zomer Prudentia RZ: gewoon hele goede bloemkool Zoals dat voor veel van zijn collega s geldt, is Stabilis RZ voor zitten er nog wat achten tussen, op het totaal gaat Eric Pouwels, zijn vrouw Jolanda en broer René Pouwels vormen met elkaar Bas Huijser een absolute zekerheid in voor- en nazomer. Maar het dan nog om ongeveer 10 procent. Pouwels Fresh Food B.V. Al sinds 1998 zijn ze gespecialiseerd in de teelt van Huijser wil ook midden in de zomer de kwaliteiten van Stabilis; bloemkool en prei. De gewassen worden, elk op een oppervlakte van 18 hectare, daarom plant hij het ras óók in de maand mei. Het is een risico, Voordelen voor Huijser zijn verder dat Stabilis geen geteeld in Kronenberg en omgeving en afgezet via veiling ZON fruit & vegetables. maar zelfs in deze hete zomer ging het goed. last heeft van schift en weinig problemen met Het geoogste product wordt in elke gewenste verpakking geleverd. verbrand hartblad. Ook de zelfdekkendheid is een positief punt. Door de hitte hadden we wat minder bladontwikkeling en moesten we dit seizoen meer zelf dekken, maar normaal is dat maximaal In het voorjaar wordt er enkele weken voor het 50 procent. Stabilis is een groeikrachtig ras en met planten varkensdrijfmest geïnjecteerd, vervolgt een goede bemesting houden we die groei erin. Eric zijn verhaal. Bij de bloemkool maken we Een voordeel hierbij is dat we op zware klei zitten. ook gebruik van de bodemverbeteraar PRP-SOL. Op de percelen met wat lichtere grond heeft hij We ploegen de grond en rijden hem daarna wat minder vocht voor-handen en zie je wat aan met dubbellucht. We strooien 300 kilo minder gewasontwikkeling. magnesamonsalpeter per hectare. Daarna wordt Weinig uitstel Opvallend is het stabiele karakter van Stabilis: hij geeft relatief weinig uitstel bij hoge temperaturen Erik (l) en René Pouwels Voor vroege bloemkoolteelt kiest het bedrijf nu al drie jaar met succes voor het ras Prudentia RZ. de kunstmest met de triltand ondergewerkt en ligt de grond plantklaar. De vroege plantingen hebben we nog bijbemest met circa 600 kilo kalksalpeter per hectare. en een goede kwaliteit onder verschillende Ook op het afgelopen jaar kijkt Eric Pouwels met omstandigheden. Vorig jaar hadden we een natte tevredenheid terug. De teelt verliep naar wens. De vroegste teelten worden afgedekt met geper- Bas Huijser teelde Stabilis RZ in 2013 voor het derde jaar. Bas Huijser runt het bedrijf in Oud-Beijerland samen met zijn broer Pieter, die voornamelijk de zomer en ging het goed: nu was het heet en was het resultaat uiteindelijk ook prima. Toch was het half juli met temperaturen ver boven de 30 We hadden meerdere rassen staan en met een oogstpercentage van 90 procent kwam Prudentia er weer als beste uit. Bij de andere rassen kwamen foreerde folie. We startten afgelopen seizoen met een 64-tray en volgend jaar gaan we voor een gedeelte gebruikmaken van de 5-cm perspot. kassla doet. Zelf verzorgt Bas de teelt en afzet van graden wel even spannend. Toen was het echt we niet verder dan 50 tot 70 procent, terwijl Vanaf april wordt er dan geplant vanuit een de bloemkool. We leveren zowel aan de verse wel noodzakelijk om te beregenen, en hadden Prudentia dezelfde barre weersomstandigheden 144-tray. Je kunt met de rassen schuiven, maar markt als aan snijderijen. Dat betekent dat we een we wel wat uitval door roodverkleuring. Normaal heeft gehad. Het verschil was dus echt groot. ook met de potmaat. witte en mooi gesloten kool willen. Maar ook dat er na het oogsten niet teveel blad aan blijft en dat gesproken zouden we dan wat meer achten snijden, maar daar was de markt nu niet naar. Positieve punten waren onder meer de Vruchtwisseling het blad niet te dicht op de kool zit. Stabilis voldoet bladontwikkeling en zelfdekkendheid. Deze De vruchtwisseling bestaat uit twee keer prei in prima aan die eisen: hij geeft beste zessen die je Aangezien dit soort hete zomers bepaald niet eigenschappen zorgden mede voor een mooie witte combinatie met één ronde bloemkool. De telers redelijk makkelijk kaal kunt maken. standaard is in Nederland, blijft Huijser ervoor en gladde kool. De bloemkool was makkelijk te kiezen ervoor wat minder groenbemesting in te Drie beurten kiezen om Stabilis ook in mei te planten. Tot de herfstrassen kan hij dan de hele zomer een mooie oogsten en had een prima gesloten onderkant. Ook zagen we geen gaten of rotte roosjes. We hebben zetten en laten de grond ook wel eens braak liggen. Aangezien dit leidt tot goede resultaten, zullen ze Afgelopen jaar teelde Huijser Stabilis voor het witte en vaste kool oogsten. Ik heb liever dat ik alles weg kunnen oogsten in drie beurten. In zo n aan deze aanpak niet veel veranderen. Zo houden ze derde jaar. Het eerste seizoen plantte hij hem in wat meer moet beregenen dan dat ik meer moet voorjaar als dit jaar, zorgt dat voor tevredenheid. met Prudentia ook vast aan hetzelfde ras: In 2014 de zomer voor eenderde naast een concurrentras. Door de goede ervaringen schaalde hij voor vorig en dit jaar op naar de helft. Het verschil in groeidagen is 3 à 4 dagen: dat zorgt voor een goede spreiding. Het belangrijkste voordeel van Stabilis is dat hij in drie oogstbeurten weg is. Dat betekent niet alleen een oogstbeurt minder dan ons andere hoofdras, maar ook een kórtere oogstperiode. De eerste beurt neem je al zo n 50 procent mee en de eerste twee beurten oogsten we alleen maar zessen. Alleen in de laatste beurt dekken. Stabilis RZ Gebr. Huijser Oud-Beijerland Teeltoppervlakte 25 ha Aantal planten Plantperiode begin april - eind juni 2013 Oogstperiode begin juli - half sept Plantafstand 75 x 50 cm Grondsoort klei Streven naar kwaliteit Om dit goede resultaat te bereiken zijn ook alle werkzaamheden gericht op het bereiken van een hoge kwaliteit. De percelen worden eerst beoordeeld op vroegheid en vervolgens wordt het teeltplan daarop afgestemd. Om het risico op knolvoet zoveel mogelijk te beperken is vruchtwisseling noodzakelijk. En op percelen waar knolvoet voorkomt zetten we knolvoetresistente rassen. willen we er zelfs nog wat meer van planten! Prudentia RZ Pouwels Fresh Food BV Kronenberg Teeltoppervlakte 18 ha bloemkool Aantal planten ca Plantperiode begin maart tot eind maart 2013 Oogstperiode eind mei tot eind juni 2013 Plantafstand 50 x 75 cm Grondsoort zand 4 Rijk Zwaan Seeds&Sharing Brassica 5

4 Oriema RZ is een topras Kleine kool cool op REO Veiling In het West-Vlaamse Vinkem, bij Veurne, teelt Bart Roose sluitkool en prei. Op onze zware gronden kunnen we mooie bewaarkool oogsten, vertelt hij. En voor de vroege wittekool gebruiken we nu Oriema RZ. We beproefden dit ras in 2012: een topper. Dit jaar bewees de kool zich opnieuw. Geen verrassing dus dat ik Oriema er in 2014 weer bij zet. De belangrijkste afzetorganisatie voor vollegrondsgroenten in België bevindt zich in Roeselare: de REO Veiling. Hier worden jaarlijks 40 miljoen kisten verhandeld, goed voor een jaaromzet van 155 miljoen euro. Jurgen De Braekeleer is Product Manager bij de veiling en voorziet een flinke volumestijging van het aandeel sluitkool. Volgens Jurgen De Braekeleer zit er zeker nog groei in kleine kool. Vroeger teelde Bart Roose er nog bloemkool en broccoli bij. Maar dat doen we nu niet meer. De combinatie prei en sluitkool bevalt ons goed. Ons preiseizoen loopt van half augustus tot 1 juni. De witte- en rodekool doen we in feite jaarrond. half juli starten we reeds met de vroege kool en we hebben nog bewaarkool tot juli. Goede veldhoudbaarheid John Mason, Vegetable Production Manager bij LFP, Rijk Zwaan te Spalding, Engeland heeft de nieuwe wittekool Oriema RZ geïntroduceerd in alle vroege markten in Europa. Behalve in Nederland en België is het ras ook succesvol in Engeland. Eén van de grootverbruikers is Lincolnshire Field Products (LFP) in Spalding, in het belangrijkste koolteeltgebied in Engeland. LFP is met hectare één van de grootste koolteeltbedrijven. Van het totale areaal wordt 160 hectare ingevuld door wittekool. Behalve in Lincolnshire wordt er voor LFP ook Vorig jaar zette ik een proef van Oriema weg, toen viel naast de kwaliteit vooral de veldhoudbaarheid op. Ik besloot er dit jaar wat meer van te gaan telen en plantte het ras op 25 april. Sinds dit jaar gebruiken we de afstand 50 x 50 centimeter voor alle kool, van vroeg tot laat. Dit geeft mijns inziens het beste resultaat wat betreft uniformiteit van de sortering en algehele plantontwikkeling. Donkere, frisgroene kleur Zo n 90 à 100 dagen later, ergens begin augustus, was de kool klaar. Dat waren toen hoofdzakelijk zessen. Oriema komt vrij snel op productie en ziet er door de donkere, frisgroene kleur heel goed uit. Ook dit jaar was de houdbaarheid op het veld prima. We hebben er een deel laten staan tot begin september. Sommige kolen zijn nog doorgegroeid tot vijven, maar ze bleven wel mooi fris van kleur en ze barstten niet! Je zou ze zelfs nog even kort in de koelcel kunnen stoppen. Oriema RZ geeft snel voldoende groei geteeld in Schotland, Suffolk en in de wintermaanden in Cornwall. Anders dan in Nederland begint de teelt van vroege wittekool al met een zaai in oktober. Ook Oriema wordt dan al gezaaid op een grotere traymaat (126-gaats) om, wanneer de grond het toelaat, vroeg te kunnen planten. Het grootste deel wordt begin februari gezaaid in 345-gaats trays, voor plantingen in april. Om begin juni een kilokooltje te kunnen oogsten, staat de vroegste planting onder geperforeerd plastic op planten per hectare. De latere plantingen staan niet afgedekt en ook nauwer, namelijk op ruim planten per hectare. Volgens John Mason, Vegetable Production Manager bij LFP, heeft Oriema a good early vigour. Het ras geeft dus snel voldoende groei en kan als één van de vroegste rassen in de markt een mooie wittekool worden. Volgens John Mason zijn de mooie vorm en het hoge oogstpercentage opvallend. Voor de allervroegste primeurkool in het voorjaar, de wat groenere primo s, komt Oriema net te laat en wordt Jetma RZ gebruikt. Maar de hele maand juni en begin juli geeft Oriema een witte verse kilokool. Zo kunnen de Engelsen zo snel mogelijk over van bewaarkool naar een vers product. Bart Roose Over de grens Dé vollegrondsproducten bij uitstek zijn uiteraard prei en kassla. Daarnaast verhandelt de REO Veiling ook behoorlijk wat koolsoorten. De som van witte- en rodekool komt uit op ongeveer 7 miljoen stuks en groeit jaar na jaar. Jurgen De Braekeleer, verantwoordelijk voor onder meer sluitkool en courgettes, noemt de gewijzigde sortering als oorzaak van deze groei. Wanneer we 5 jaar terug gaan in de tijd, was de sortering voor witte- en rodekool 6 stuks in een EPS-kist. Voor savooiekool gold 5 stuks. Deze maatsortering was de standaard voor de Belgische supermarkten. Voor savooiekool is deze sortering nog steeds van kracht. Kleinere kool Op de savooiekool na, zien we tegenwoordig een heel andere trend. De drie belangrijkste supermarkten nemen de zessen (in Nederland 36-ers) niet meer af, maar zijn volledig overgeschakeld op 7 of 8 stuks. Een heel stuk kleiner dus. De REO Veiling belevert deze supermarkten al enkele jaren in deze gevraagde sortering. Dat de consument deze kleinere kool meer apprecieert, blijkt uit de cijfers. Momenteel vormt de sortering 7/8 stuks de helft van het volume rodekool. Voor wittekool is dat aandeel gegroeid naar 30 procent. De Braekeleer: Sinds die grootwarenhuizen kleinere kool aanbieden, merken zij, en wijzelf ook, een duidelijke stijging van het volume. Dat is het mooiste bewijs. Voor 2013 ramen we de voorlopige volumestijging zelfs op 20 procent ten opzichte van 2012, uitzonderlijk! We constateren drie duidelijke kanalen in de markt. Enerzijds de retail: de klant koopt verse kool in de supermarkt en prefereert een kleiner, compacter type. Anderzijds is er groothandel naar horeca, grootkeukens en traiteurs. Zij verkiezen netzakken van 25 kilo met daarin 6, 7 tot 9 stuks per 25 kilo. Daarnaast bevoorraden we ook snijderijen in binnen- en buitenland. Die klanten willen uiteraard grote wittekool los in boxen of in EPS-H. Zij hebben het liefst echt bleke wittekool. Dit staat in feite haaks op de traditionele bewaarkool. Het volume voor snijderijen vormt ongeveer 10 procent van het totaal. Kansen Naast de Belgische supermarkten, bevoorraden we ook Franse grootwarenhuizen. Ons Flandriakeurmerk is een gevestigde waarde, met name in het buitenland. Ook in Frankrijk wil de consument een kleinere, compacte kool. Die kolen worden meestal verpakt in kratjes, dozen, of in netzakken van 10 kilo (6 stuks of 10 stuks per 10 kilo). Het flexibel inspelen op de marktvragen door onze telers zorgt ervoor dat we alle Europese afzetmarkten open houden. We zijn flexibel in sortering, service en verpakking. Dit geeft ons extra troeven. Concluderend durf ik te stellen dat kool cool is en dat er zeker nog groei zit in kleine kool. Er liggen in de toekomst nog volop kansen voor de Vlaamse koolteler. 6 Rijk Zwaan Seeds&Sharing Brassica 7

5 Storema RZ is ons beste bewaarras Storema RZ: perfect geschikt voor machinale oogst Over de grens De firma N. Oud uit Lutjebroek wordt gevormd door de broers Theo en Willem Oud. De 6 hectare sluitkool vormt op hun bedrijf een relatief klein onderdeel naast de hoofdteelt van 44 hectare bloemkool. De sluitkoolteelt is vooral bedoeld om het arbeidsplaatje in de wintermaanden rond te krijgen, maar wordt uiterst serieus bedreven. Het bedrijf van Jürgen Reimers is gevestigd in Neufelderkoog in de Noord-Duitse regio Dithmarschen. Op 55 hectare teelt hij behalve akkerbouwgewassen ook wortelen en 7 hectare witte bewaarkool voor aflevering in de winter. Willem Oud: Over de opbrengst zijn we dik tevreden. Op het bedrijf wordt alweer voor het zesde seizoen Storema RZ geteeld. Van de 6 hectare kool is 3 hectare rodekool, de rest wit. Storema vult ruim tweederde van de oppervlakte witte bewaarkool. Tot een paar jaar geleden werd ook nog Kalorama RZ geteeld, maar vanwege toenemende problemen met knolvoet is dat ras inmiddels vervangen door knolvoetresistente rassen. Kerkland Storema wordt geteeld op grond die van de kerk in Venhuizen wordt gehuurd. Dat huren is voor langere tijd, want inmiddels zit de firma Oud hier alweer bijna 20 jaar. Wij verzorgen dit land als ons eigen land, zijn er zuinig op en zorgen ervoor dat de kali- en fosfaattoestand op peil blijft, aldus Willem. Over Storema weten we inmiddels dat we niet te zuinig met stikstof hoeven te zijn. Standaard strooien we aan de basis 280 kilo N per hectare in de vorm van kalkammonsalpeter. Normaal gesproken is dat genoeg, maar dit jaar kreeg ik er vanwege de droogte in augustus de kleur niet helemaal goed op. Daarom heb ik 40 kilo N per hectare bijbemest en daarna beregend. Allemaal dingen die we in normale jaren niet hoeven te doen. De gewasbescherming wordt geheel in eigen beheer gedaan. Er wordt strak op schema gespoten, waardoor de kool er dit jaar ondanks de hoge tripsdruk toch goed is uitgekomen. Topopbrengst In verband met de eerste vroege bloemkool wordt er elk jaar naar toe gewerkt om rond 15 mei klaar te zijn. De kool ligt opgeslagen in drie verschillende koelhuizen: één koelhuis staat op het eigen bedrijf en er worden twee cellen gehuurd. Alle kool wordt wel thuis klaargemaakt. De afzet verloopt via The Greenery, waar het bedrijf slechts 1,5 kilometer vanaf zit. Voor de firma Oud is Storema het ras dat het langst in de bewaring blijft. De belangrijkste reden om voor Storema te kiezen is de groene kleur na bewaring. Het afbladeren gaat ook nog eens snel en de sortering is uniform. Willem: Door de dikte van het blad van Storema komt deze er van alle rassen die wij telen altijd als beste uit. Over de opbrengst zijn wij ook dik tevreden, die is dit jaar zelfs nog beter dan andere jaren. Dat heeft te maken met het sterke land, waar we nu pas voor de tweede keer sluitkool telen. Met de twee hectare Storema vullen we naar verwachting tussen de 200 en 215 koolboxen. Bij het tellen van het aantal kolen in de kisten bleek dat we dit jaar tegen de 100 ton per hectare uitkwamen. Storema RZ Firma N. Oud Lutjebroek Aantal planten Plantperiode 15 mei 2013 Oogstperiode eind okt. - begin nov Plantafstand 50 x 41 cm Oogstgewicht 2,5-3 kg Grondsoort klei, 20-25% afslibbaar Reimers teelt 4 hectare Storema RZ en daarmee is het zijn hoofdras. Door de langere groeiduur plant hij Storema een week vroeger dan zijn andere rassen, namelijk de tweede week van mei op een dichtheid van planten per hectare. Rijenbemesting Op het bedrijf van Reimers wordt al vier jaar gebruikgemaakt van rijenbemesting. Het belangrijkste voordeel van deze methode van bemesten is de uniforme en gestage weggroei zonder stilstand, vooral in jaren met ongunstige weersomstandigheden. Rijenbemesting betekent dat links en rechts van de plant op ongeveer 8 centimeter diepte 180 kilo N per hectare vloeibare meststof in de grond wordt toegediend. Vanwege het onkruidbestrijdende effect wordt bij de start ook nog 80 kilo N per hectare gegeven in de vorm van kalkstikstof. Vanaf augustus wordt nog drie maal 8 kilo N per hectare overbemest via bladbemesting. In totaal wordt dus 280 kilo N per hectare gebruikt, wat ca. 20 procent minder is dan bij traditionele bemesting via vaste meststoffen. Ook via rijenbemesting wordt nog 60 kilo zwavel per hectare toegediend. Met rijenbemesting komen problemen met de bodemvochtigheid alleen voor tijdens perioden met extreme droogte en die waren er met de vele neerslag in 2012 niet. Het voordeel van de gelijkmatige stikstofafgifte kwam juist goed naar voren. Machinale oogst De oogst van Storema begint normaal gesproken in de tweede week van oktober na groeidagen. Alle kool voor bewaring in de loods en een deel van de kool voor bewaring in de koelcel, wordt op het bedrijf van Reimers machinaal geoogst. Reimers heeft vier jaar lang een prototype van een ASA Lift voor de machinale oogst getest. Sinds 2012 wordt gebruikgemaakt van de De koelcel wordt met Storema RZ efficiënt benut. commerciële versie van de machine. Het machinaal geoogste product is kwalitatief vergelijkbaar met handmatig gesneden kool. De machine snijdt zonder enige beschadiging het blad van de kool en kan zó snel werken dat het personeel de stroom van kool bijna niet aan kan. Omdat de kool nog steeds handmatig in de kisten moet worden gelegd, zit daar de beperkende factor. Storema heeft een aantal onmiskenbare voordelen bij de machinale oogst. Door zijn goede uniformiteit deed Storema het veel beter dan de twee overige rassen op het bedrijf van Reimers. Want in tegenstelling tot de andere rassen hoefde Storema niet extra bijgesneden te worden. Met dezelfde hoeveelheid mankracht verdubbelde de oogstprestatie. Compacte kool Reimers verkoopt zijn verse markt kool uitsluitend via Landgard, die product van 2 tot 3 kilo vraagt. Omdat Storema weinig omblad heeft is de omvang weliswaar niet groot, maar als gevolg van het hoge soortelijk gewicht, levert de kool dezelfde kilo s. Een kist Storema is, in vergelijking met andere rassen, 10 procent zwaarder. Hierdoor wordt de koelcel efficiënter benut en zijn de bewaarkosten per kilo bij Storema duidelijk lager. Storema is mijn hoofdras omdat de kool gemakkelijk te oogsten en te schonen is. Er is weinig afval en de kwaliteit imponeert, ook na lange bewaring, legt Reimers uit. 8 Rijk Zwaan Seeds&Sharing Brassica 9

6 Maak uw keuze! Stel u zoekt een productieve, vroege wittekool voor afzet op de verse Vroege teelt Toughma RZ markt. In het schema komt u via Wittekool - Vers - Vroege en Middelvroege teelt - uit bij Toughma RZ, Oriema RZ en Marcello RZ. Onderaan het schema ziet u naast de fotootjes een korte opsomming van de belangrijkste raseigenschappen. Hieruit blijkt dat Toughma voor u afvalt, omdat die in het compacte segment zit. Oriema en Marcello zijn de twee overgebleven opties. Aan u de keuze: Oriema is net iets sneller dan Marcello. Op deze manier vindt u ook voor spitskool en rodekool gemakkelijk het ras dat het best aan uw wensen Wittekool Vers Industrie Middelvroege teelt Late teelt Middelvroege teelt Middellate teelt Late teelt Bewaar Snijderij Zuurkool Zuurkool Snijderij Zuurkool Oriema RZ Marcello RZ Ancoma RZ Kalorama RZ Storema RZ Mucsuma RZ Marcello RZ Secoma RZ Zuleima RZ Ancoma RZ Septima RZ Sufama RZ voldoet. Overigens vindt u rasbeschrijvingen ook terug op onze website Onder producten kiest u vervolgens voor sluitkool. En uiteraard kunt u steeds Spitskool Vers Industrie Planting vroeg Planting voorjaar t/m herfst Planting voorjaar t/m vroeg zomer Snijderij Sonsma RZ Tourima RZ Teama RZ terecht bij uw teeltadviseur voor advies op maat voor uw bedrijf! Rodekool Vers Middelvroege teelt Late teelt Korte bewaar Bewaar Redma RZ Rexoma RZ Resima RZ Futurima RZ Rodima RZ Toughma RZ Oriema RZ Marcello RZ Ancoma RZ 1-2 kg ,5-3 kg Hoogrond 2-3,5 kg ,5-5 kg Peervormig Kalorama RZ Storema RZ 1,25-2,5 kg kg Peervormig Mucsuma RZ 2,5-4 kg Peervormig Industrie Late teelt Industriële verwerking Sonsma RZ Tourima RZ Teama RZ 1-1,25 kg Spits 750 g - 1,5 kg * Spits 1,5-2 kg Spits Secoma RZ 3-5 kg Zuleima RZ Sufama RZ 5-6 kg Platrond 4-8 kg Septima RZ Redma RZ Rexoma RZ 2-3,5 kg Plantrond 1,5-4 kg Ovaal 1,5-3 kg Futurima RZ Rodima RZ Resima RZ 1,5-3,0 kg Futurima RZ Rodima RZ 3-5 kg Ovaal 2-4,5 kg Peervormig * afhankelijk van de plantafstand 10 Rijk Zwaan Seeds&Sharing Brassica 11

7 Mucsuma RZ sterkste ras tegen trips Mucsuma RZ: veelgevraagd ras Over de grens René Bruin uit Broek op Langedijk is eigenlijk deeltijdtuinder, zoals hij het zelf zegt. Op een oppervlakte van 4,5 hectare teelt hij in Oudkarspel en Sint Pancras sluitkool voor de bewaring. Daarnaast heeft hij nog een hectare vroege kool en twee hectare pootaardappelen. Dit doet hij naast zijn werk van gemiddeld drie dagen per week op een bloembollenbedrijf. Eén ding weet hij zeker: ik wil altijd kool blijven telen! Christian Bley is alweer de vierde generatie op het familiebedrijf dat hij samen met zijn vader Jan in het Noord-Duitse Brunsbüttel runt. Op het totaal van 130 hectare wordt 11 hectare wittekool geteeld. geen klagen: gemiddeld zit die tussen de 2,2 en 3,5 Bley teelt de Rijk Zwaan-wittekoolrassen Mucsuma kilo per stuk. Naast Mucsuma teelt René ook nog RZ en Storema RZ. Mucsuma wordt speciaal voor rodekool van Rijk Zwaan, namelijk Resima RZ. Ook de salade- en rollade-industrie geproduceerd. daarmee haalt hij een opbrengst die gemiddeld Het ras staat al drie jaar in het teeltplan. Er wordt boven de 2,5 kilo per stuk ligt. gebruikgemaakt van 300-gaats Speedies die rond Wennen aan kleur 15 mei worden geplant op een dichtheid van planten per hectare. In totaal bemest Bley Op het veld heeft de grijsgroene gewaskleur van 320 kilo N per hectare, verdeeld over drie Mucsuma wel eens aanleiding tot twijfel gegeven: giften. Volgens teeltadviseur Günter Kühn kan heeft hij nu wel stikstof genoeg? Het ras heeft Mucsuma heel goed overweg met een lagere volgens René een aparte kleur. Toch blijkt Mucsuma stikstofbemesting. Ook in de biologische teelt bij de oogst juist een hele mooie groene kleur te kan met duidelijk minder stikstof toch een goede hebben en kan hij zelfs goed overweg met minder opbrengst gehaald worden. Aanvullend wordt René Bruin (r) met vader Jan bij de oogst van Mucsuma RZ. René teelt Mucsuma RZ sinds Hij ontdekte dit ras toen hij een keer in het koelhuis van zijn zwager Marco Schipper was. Wat is dat voor een mooie kool? vroeg hij toen aan Marco. Die teelde toen al jaren Mucsuma, omdat op zijn zware grond weinig rassen groeikrachtig genoeg waren om de 3 kilo per stikstof. De basisbemesting bestond dit jaar uit 290 kilo N per hectare, toegediend in de vorm van kalkammonsalpeter. Eind juli is daarbij nog 85 kilo KAS per hectare aan overbemesting toegediend. De kunstmeststrooier bleek de randen van het perceel niet helemaal goed bereikt te hebben, maar bij de oogst was daar helemaal niets van terug te zien. door Bley per hectare nog 60 kilo zwavel toegediend. De zwavelbemesting houdt het blad gezonder en leidt ook tot betere bewaarresultaten. Uit onderzoek is gebleken dat inwendig zwart eerder voor komt daar waar het calciumgehalte in de kool juist erg laag was. Daarom worden op het bedrijf werd naar voren gebracht dat Muscuma erg gemakkelijk snijdt. En in vergelijking met de soorten die ik tot nu heb geteeld, is Mucsuma veel Christian (l) en Jan Bley: Muscusma RZ heeft 10-15% minder stikstof nodig dan andere rassen. stuk te halen. De gezondheid was één van de meest in het oog springende zaken en René besloot vorig Sterk tegen trips van Bley, vanaf de koolvorming, bij alle gevoelige rassen drie behandelingen met een kalkmeststof makkelijker schoon te maken, het bladverlies is minder en de bewaarbaarheid nog iets beter, jaar met planten te beginnen. Dat is toen zo Het belangrijkste is echter de gezondheid. Trips uitgevoerd. De oogst begint op 1 oktober. vertelt Christian Bley tevreden. Bij de bewaring goed bevallen dat hij in februari van dit jaar, op was dit jaar bij veel telers een groot probleem. Mucsuma wordt vanaf 3 kilo verkocht, hoewel het van Mucsuma tot eind mei waren er sowieso geen grond van de ervaring in zijn eigen koelhuis, besloot René is daarover heel duidelijk: Van alle drie streefgewicht tussen 5 en 6 kilo ligt. De opbrengsten kwaliteitsproblemen en de kool was na het schonen er bijna een hectare van te gaan zetten. de wittekoolrassen die ik dit jaar heb geteeld, is waren nog nooit zo hoog. De kool was weliswaar iets nog altijd mooi groen. Er was geen tripsschade en Op 27 april werd geplant op een afstand van 50 x 50 Mucsuma het ras dat het gezondst is gebleven. kleiner, maar heel zwaar en gezond, waardoor we ook inwendig zwart, dat bij andere rassen vaak centimeter. Direct daarna was er nachtvorst, daar Mucsuma had nagenoeg geen last van trips, in ook minder aan gewasbescherming hebben hoeven problemen geeft, is niet gevonden. Daarom willen kregen de planten een tik van. Hiermee verklaart tegenstelling tot mijn andere twee soorten. doen, aldus Christian Bley. enkele handelaren vaak speciaal Mucsuma hebben. René de iets ongelijkere weggroei ten opzichte van vorig jaar. Toch heeft hij over de kilogramopbrengst Gezellige kool Goede inwendige kwaliteit De vraag was zo groot, dat we niet genoeg konden leveren! Sinds 25 jaar teelt Bley ook kool op Mucsuma RZ René Bruin Oudkarspel Aantal planten Plantperiode 27 april 2013 Oogstperiode eind okt Plantafstand 50 x 50 cm Oogstgewicht 2,2-3,5 kg Grondsoort lichte klei, 20-25% afslibbaar Bij het klaarmaken van de kool afgelopen seizoen bleek Mucsuma een vaste, zware kool te leveren met een hoog soortelijk gewicht. René: Ten opzichte van andere rassen ging het schonen een stuk gemakkelijker: de struk is niet te hard en met twee bladeren eraf was je eigenlijk al klaar. Ik zei tegen m n vader: zet de blazer maar uit, want die hebben we met dit ras niet nodig. Dat maakt het werken wel een stuk gezelliger als je met z n tweeën bezig bent. Mucsuma vormt een iets hoogronde kool met een goede waslaag en veel groene binnenbladeren. Het ras overtuigt met name door zijn vaste, inwendige kwaliteit en de fijne gelaagdheid. Mucsuma heeft een resistentie tegen Fusarium. Dat speelt in Dithmarschen weliswaar nauwelijks een rol, maar is vooral voor Zuid- en Oost-Europese landen belangrijk. Daar is een teelt zonder deze resistentie vaak niet mogelijk, aldus Rijk Zwaanteeltadviseur Günter Kühn. Door de oogstploeg contract en daarvoor is Mucsuma ook geschikt. In goede jaren remt de contractteelt onze omzet een beetje en in slechte jaren redt hij ons. Wij hebben hierdoor niet van die extreme schommelingen als andere telers, en daarom is dit voor ons een zekere afzet, verklaart Bley jr. We zouden nog wel willen uitbreiden in Mucsuma, maar we wachten nog op de terugkoppeling van de rollade-industrie. Tot nu waren er alleen positieve commentaren over de maat, kleur en kwaliteit. 12 Rijk Zwaan Seeds&Sharing Brassica 13

8 Voldoende boriumvoorziening verzekert opbrengst en kwaliteit Met Tourima RZ kun je vrijdagmiddag zorgeloos naar huis Alle koolsoorten behoren in principe tot de gewassen met een hoge boriumbehoefte. Borium zorgt samen met calcium voor onderhoud van de celwand en verbetert daarmee de weerbaarheid van de plant. Daarnaast vermindert een voldoende hoeveelheid borium de kans op tipburn in het gewas en helpt het tabaksblad in rodekool te voorkomen. De meest kenmerkende symptomen bij een slechte boriumvoorziening zijn bruinverkleuring van het binnenste van de stronk en ten dele ook de duidelijke holle stronk. Dat is in de eerste plaats vooral een kwalitatief probleem en een minder fraai gezicht, maar een verband met het eerder optreden van stengelrot is echter niet aangetoond. Op goede koolgronden is de ph-waarde van de bodem 7 of hoger, maar bij hoge ph-waarden is de beschikbaarheid van borium in de bodemoplossing beperkt. Ook een via de grond toegediende boriumbemesting wordt bij hoge ph-waarden snel vastgelegd en is niet meer voor de plant beschikbaar. Als alternatief rest dan alleen een consequente bladbemesting met een boriummeststof. In Noord-Duitsland wordt, om een te lage boriumtoestand bij sluitkool Gebroeders Kos over Teama RZ: Uitnodigende kool Robert en Gertjan Kos uit Oudkarspel hebben een gespecialiseerd koolbedrijf. Behalve witte-, rode- en savooiekool telen zij ook spitskool en boerenkool. Voor hun afnemers is het van belang dat zij zoveel mogelijk jaarrond kunnen leveren. Met sluitkool gaat dat prima, want die kan tot aan de eerste vroege kool vanuit de bewaring worden geleverd. Spitskool komt in de wintermaanden vanuit de eigen CA-bewaring en daarna van Spaanse productie. De broers kozen voor Teama en telen dit ras in samenwerking met een teler in Zuid-Spanje. De rassenkeuze wordt door Kos gedaan. Hoewel spitskool Teama RZ vooral bedoeld is voor de winterteelt in Spanje en Portugal, voldoet het ras in voorjaar en vroege zomer ook zeer goed onder Nederlandse omstandigheden. De kool heeft dan een te voorkomen, geadviseerd om over de hele groeiperiode, verdeeld over 3 5 giften, ongeveer 2 kilo zuivere borium per hectare in het spuitschema op te nemen. Borium kan zonder problemen met de meeste standaardbespuitingen gemengd worden. Zo blijven de extra onkosten beperkt. Het is echter erg belangrijk om met de extra boriumbemesting vroeg te beginnen, al vanaf het moment dat de rijen zich gaan sluiten, ca. 5 weken na het planten. Als u op dat moment nog geen gewasbescherming hoeft uit te voeren, dan is een bladbemesting met alleen borium toch onvermijdelijk. gemiddeld koolgewicht van 1,5 kilo met uitschieters tot 2 kilo en is ideaal voor de snijderij. Teama wordt op het bedrijf van de gebroeders Kos vanaf de derde week van maart tot ongeveer 20 juni tweewekelijks geplant op een afstand 50 x 45 centimeter. Alleen de eerste planting wordt onder doek geteeld. Alle Teama is bestemd voor de snijderij. De eerste wordt begin juni geoogst, de laatste half augustus. Voor de broers is smaak belangrijk. Gertjan: Wij eten - hoe gek het misschien ook mag klinken - zelf veel kool, en weten dus hoe ons product smaakt. Teama is een uitnodigende kool met een lekkere smaak, die zeer goed past in wat de snijderij wil hebben: een mooie kleur en een korte pit. Verder is Teama uniform en geeft het ras een hoge opbrengst. Wij zijn er erg tevreden over en gaan hem komend seizoen zelfs nog iets meer naar voren halen. Gertjan Kos teelt Teama RZ voor de snijderij. Maarten Schaap: Het oogstpercentage ligt rond de 98 procent. Het exacte teeltplan van Maarten Schaap hangt elk jaar weer af van de beschikbare huurpercelen. Normaal gesproken plant hij ieder jaar tussen de en stuks spitskool. In 2010 zat hier voor het eerst Tourima tussen, tot grote tevredenheid van zijn afnemers. Als ik daarna weer met een ander ras kwam, was de vraag wanneer heb je weer van die mooie spitskool?. Omdat het ook een fijn ras was om te telen, heb ik de aantallen sindsdien flink verhoogd. Geen broei Schaap start normaal gesproken met Sonsma RZ onder acryldoek; ook dat ras geeft goede resultaten. Ik zou het areaal spitskool ook best willen uitbreiden, maar daarvoor is de afzet onvoldoende. De combinatie met savooiekool bevalt bovendien goed. Voor de spitskoolteelt maakt hij nu voor het overgrote deel gebruik van Tourima. Ook afgelopen seizoen bewees dit ras weer zijn kwaliteiten. Wat bij Tourima meteen opvalt, is zijn mooie vorm en frisse kleur. Het standaardras is nog wel eens gevoelig voor broei van onder, maar daar heeft Tourima totaal Maarten Schaap teelt savooiekool en spitskool. Hoewel de teler het een mooi product vindt, was de spitskool bijna afgevallen. Met name de zomerteelt stond ter discussie, omdat de rassen die voorhanden waren onvoldoende kwaliteit hadden. Dankzij de introductie van Tourima RZ ben ik toch spitskool blijven telen. geen last van. Bovendien zijn de kolen sterk tegen barsten en is ook het plantmateriaal elk jaar weer van goede kwaliteit. Het oogstpercentage ligt zo rond de 98 procent. Tourima is relatief een wat trager ras; hij heeft ongeveer een week meer nodig dan het standaardras. Voor Maarten Schaap is dat geen probleem. Je ziet wel dat een iets ruimere bemesting goed beloond wordt. Je kunt de kolen dan op een gewicht vanaf 1 kilo oogsten en dat geeft de mooiste presentatie. Tourima is mooi compact, maar heeft toch een goed gewicht. Waar hij andere jaren wel eens langer doorging, plantte hij de laatste Tourima dit jaar al op 25 juli. De grond waar het ras op stond was namelijk wat minder groeikrachtig. Dan moet je oppassen niet te lang door te willen gaan. Betrouwbaar Met Tourima kan Maarten Schaap een goed gevulde kist met een uniform product afleveren. Door de goede productkwaliteit beleeft hij met Tourima nóg meer plezier aan de spitskoolteelt. Zowel het oogsten als het inpakken gaat bij dit ras heel vlot. Een belangrijk verschil met andere rassen is dat ik nu vaak op vrijdagmiddag al zorgeloos weg kan. Natuurlijk blijf je altijd afhankelijk van het weer en andere externe factoren, maar Tourima toont zich nu al vier seizoenen een betrouwbaar ras! Tourima RZ Maarten Schaap s-gravendeel Aantal planten Plantperiode begin april - 3 e week juli 2013 Oogstperiode half juli - eind okt Plantafstand 50 x 34 cm Oogstgewicht 1 kg Grondsoort zware klei, 48% 14 Rijk Zwaan Seeds&Sharing Brassica 15

9 Gezonde Resima RZ komt perfect uit bewaring Futurima RZ zorgt voor de gewenste flexibiliteit op het bedrijf Natuurlijk zitten er fantastische percelen tussen. Toch concludeert Kees op den Kelder dat het bij hem dit jaar overal wat minder is. Het eerst geoogste strookje Resima RZ is met 1,5 kilo bijvoorbeeld aan de lichte kant. Maar het gezonde gewas is de teler goud waard. In dit gebied liggen aantastingen als roodrot en trips constant op de loer. Goede koolrassen maken dan het verschil. In de kustpolders van Middelkerke, op de zware kleigrond, runnen Hans en Katleen Denoo Demaeght een gemengd bedrijf. Meer dan 5 jaar combineren ze de teelt van kool met akkerbouw. De rassen zijn voornamelijk van Rijk Zwaan. We kiezen onder meer voor Rodima RZ en Futurima RZ. Op ons bedrijf heb je nu eenmaal rassen met groeikracht nodig. Kees op den Kelder uit Luttelgeest is één van de weinige rodekooltelers in de Noordoostpolder. percelen nog wel bijtrekt. Het koude voorjaar en de warme, droge zomer hebben de gewassen Kees op den Kelder bewaart tot mei en ook dan is de kwaliteit van Resima RZ nog prachtig. Hans en Katleen Denoo Demaeght telen witteen rodekool voor directe verkoop in het najaar en Ja, de spoeling hier is heel dun. Maar wij zijn vertraagd. Hij is meer geïnteresseerd in de voor de lange bewaring. Alle kool wordt verhandeld volhouders. Voorlopig blijft sluitkool samen prestaties na de bewaring. Op den Kelder bevestigt via REO Veiling en is bestemd voor de versmarkt. met pootaardappelen gewoon onze hoofdtak. dat daar de winst gehaald wordt. Of een kool Hans: We starten half juli met jonge kool en gaan Daarnaast telen we nog akkerbouwmatige gezond uit de koeling/bewaring komt, heeft direct door met bewaarkool tot eind juni. We richten ons gewassen als zaaiuien en winterwortels. invloed op de uiteindelijke kilo s die je levert. vooral op de kleinere sorteringen, de 7 en 8 stuks Kwaliteit als vanouds Wij bewaren tot mei en ook dan is de kwaliteit van Resima nog prachtig, zowel van binnen als per kist. Waarom? De laatste jaren merkten we dat er steeds vaker om een kleinere kool werd gevraagd, De teler heeft totaal 55 tot 60 hectare in gebruik. van buiten. De kolen zijn mooi rond en uniform. zowel voor binnen- als buitenland. Die ontwikkeling Allemaal goed land, dat we nu al een paar jaar En het belangrijkste: dit ras is erg sterk op roodrot. sluit aan op het hedendaags aankoopgedrag van bemesten met Protamylasse, een vloeibare kali. Dat komt het bewaarresultaat ten goede. de kleinere gezinnen. Naast de kleinere maten Met name de aardappelen en kool, op één stukje produceren we ook nog traditionele zessen. na. En juist op die strook plantten we stuks De verhouding tussen die twee is ongeveer 50/50. vroege Resima. Onlangs hebben we die kolen geoogst. Ze vielen qua gewicht wat tegen, maar de kwaliteit en vorm waren als vanouds. Gewoon goed. Natuurlijk hadden we het perceel wel bemest en extra beregend. Waar het aan ligt? In ieder geval zie je maar weer, geen enkel jaar is hetzelfde. Rijk Zwaan-teeltadviseur John Buijsman verwacht dat de omvang van de rodekool op de andere Resima RZ Kees op den Kelder Luttelgeest Aantal planten Plantperiode week 14 en Oogstperiode sept. - nov Plantafstand Grondsoort 50 x 50 cm zavel, 20-25% afslibbaar Verlate start Dit jaar plantten we de bewaarkool vanaf 25 mei tot half juni. Normaal planten we iets eerder, maar vanwege de koude en natte omstandigheden, was de grond nog niet optimaal. Door de zwaarte is dit een héél specifieke grond. Eigenlijk moet je er bij slapen en op precies het gepaste moment bewerken. Dit vraagt heel wat kennis en ervaring. Als je te vroeg Mucsuma RZ en Storema RZ. In de rodekool kiezen we Rodima en Futurima. Onze ervaring leert dat beide rassen gemakkelijk groeien en dat is welkom op deze zware poldergrond. Elk ras heeft zo zijn eigenschappen. Futurima maakt bijvoorbeeld wat meer bladvolume aan en herneemt iets vlotter na een droge periode. Rodima kun je dan weer langer bewaren. Futurima maakt een wat ovale kool. Dat is Hans en Katleen Denoo in gesprek met Rijk Zwaan-teeltadviseur Filip Hermans. begint, kan dat fataal zijn. Maar het is een ideale een groot voordeel, je kan ze wat vroeger uitsnijden Trips houdt niet van Mucsuma RZ grond om goede bewaarkool op te telen. Alle kool wordt bij ons op een afstand van 50 x 50 centimeter geplant. Tenzij de plantdatum naar of wat langer laten zitten. Door de vorm passen ze ook makkelijker in verschillende sorteringen. Deze flexibiliteit is voor ons een groot pluspunt. Aan het begin van het seizoen dacht Kees op den Kelder de trips redelijk onder achteren schuift, dan plant ik soms wat ruimer. We controle te hebben. Eind oktober is hij toch weer verrast over wat hij aantreft in de nemen altijd eerst bodemanalyses. Daarna bepalen kool. Gelukkig zit de aantasting vooral aan de oppervlakte, een blad eraf en hij is we de hoeveelheid voeding per perceel. We starten weer schoon. Wittekool Mucsuma heeft duidelijk minder last van trips. Zelfs achter steeds met 200 eenheden N, deels Entec, deels De kool wordt geïnspecteerd door Kees op den Kelder (r) en Rijk Zwaan-teeltadviseur John Buijsman. die tochtwal daar, waar de tripsdruk erg hoog is, presteert deze kool goed. Kijk, zulke raseigenschappen moeten het doen. Tegenwoordig bestrijden we trips op basis van een adviseringssysteem. Deze tripsmonitor voorspelt de ontwikkeling in de tijd en wanneer de druk gaat stijgen. Want dat is de enige manier: je moet trips op het juiste moment raken. En als dat betekent vaker spuiten, dan doen we dat. Met Decis en Karate Zeon. Onze spuit beslaat 39 meter dus we zijn relatief snel rond, met minder paden. Maar ondanks al die inspanningen blijft trips hier een enorm probleem. Daarom is een ras als Mucsuma bijzonder waardevol voor ons. Sulfammo. Enkele weken na het planten gaat er ook nog 300 kilo per hectare kalkcyanamide op. Entec ontdekte ik een paar jaar terug. We deden een proef en die beviel goed. De stikstof spoelde minder snel uit en de kolen bleven beter doorgroeien. Zware poldergrond Voor onze kool gebruiken we voornamelijk de rassen van Rijk Zwaan. In de wittekool zijn dat Rodima RZ Futurima RZ Hans en Katleen Denoo - Demaeght Middelkerke (B) Aantal planten Plantperiode vanaf 27 mei 2013 vanaf 27 mei 2013 Oogstperiode 25 okt nov Plantafstand 50 x 50 cm 50 x 50 cm Grondsoort klei klei 16 Rijk Zwaan Seeds&Sharing Brassica 17

10 Resima RZ mooi kooltje voor dozen Assortiment seizoen 2014 Contactgegevens Cees Vijn in Medemblik heeft een bedrijf met 14 hectare sluitkool. Een derde van die oppervlakte bestaat uit rodekool, de rest is wit. Bijna alle kool gaat in de herfst het koelhuis in. Daarvoor is een koelcel op het bedrijf aanwezig met een capaciteit van koolboxen. Ondanks dat hij erover heeft getwijfeld, is Resima dit jaar toch niet beregend. Beregenen brengt ook weer risico s met zich mee, maar het had niet langer moeten duren of ik was er aan begonnen. Achteraf is alles goed terechtgekomen. De belangrijkste reden om voor Resima te kiezen is dat het zo n mooi kooltje voor in de dozen is. Verder is Resima ook heel gezond en is het een groeikrachtig gewas, dat bleek dit jaar maar weer eens. Cees is begin oktober met de oogst van Resima begonnen. Resima is duidelijk het snelst, je moet niet wachten tot ze overrijp zijn. Ik wil ze ook nog een tijd kunnen bewaren, aldus Cees. Behalve Resima, teelt hij ook al jaren Storema RZ voor de late bewaring bij wittekool. Deze wordt op 50 x 50 centimeter geteeld voor 36-ers, maar ook op 50 x 40 centimeter voor 60-ers in bakjes. Dat gaat perfect op zwaar land. Teeltadviseur Disclaimer Cees Vijn Jack Weel: Kwaliteit van Madlene RZ heeft ons enorm geholpen Samen met zijn vader en moeder runt Jack Weel de VOF P. & A. Weel-van Straaten in Grootebroek, een bedrijf met hoofdzakelijk broccoli en bloemkool. Bloemkool wordt op het bedrijf alleen in mei en oktober/november geoogst en dient hoofdzakelijk voor verlenging van het seizoen. De broccoli loopt meestal eind oktober op z n eind, maar in november kan nog steeds bloemkool van een goede kwaliteit geoogst worden. Open dagen Vorig jaar bezocht ik met m n vader de open dagen van Rijk Zwaan in Opperdoes en we waren allebei onder de indruk van de uniformiteit en de kwaliteit van Madlene RZ, aldus Jack. We speelden toen al met de gedachte om weer met savooiekool te gaan Afgelopen jaar werd voor het tweede achtereen volgende jaar Resima RZ geteeld. Alle rodekool werd de eerste week van mei op 50 x 45 centimeter geplant. Cees mikt voor zijn afzet vooral op kool van 1-1,5 kilo in dozen. Deze komen o.a. terecht bij de supermarktketen Lidl. De bemesting van de rodekool is 225 kilo N per hectare die direct aan de basis wordt gegeven. beginnen, nadat we dit gewas vijf jaar geleden voor het laatst hadden gehad. Dit jaar werden op 3 juli stuks Madlene geplant, op een afstand van 60 x 40 centimeter. De eerste oogst vond plaats op 30 september. De eerste drie weken hebben we doorgeoogst. We leverden 6 stuks in een kist van 8 kilo af. Later werd de kool aanmerkelijk zwaarder, overigens zonder kwaliteitsverlies. Eind oktober sneden we ze voor de voet weg, een kist woog toen al ruim 10 kilo. Afzet De afzet verliep dit jaar moeizaam. Gelukkig kon Madlene nog een tijdje in de koelcel met bevochtiging bewaard worden, om slap worden te voorkomen. De gezondheid van Madlene was erg goed, hij oogst gemakkelijk en de kwaliteit was super. We zijn erg blij met dit ras, want die goede kwaliteit heeft ons uiteindelijk geholpen om in een moeilijke markt toch te kunnen verkopen!, aldus een nog even enthousiaste Jack Weel. Jack Weel (m): Zonder kwaliteitsverlies werd de kool zwaarder. Brassica RZNL2013_Assortiment Brassica indd :24:52 Assortimentsboekje Brassica Voor het seizoen 2014 heeft Rijk Zwaan een compact en handzaam overzicht gemaakt met een rassenoverzicht van wittekool, rodekool, savooiekool, bloemkool en koolrabi. Mocht u deze nog niet ontvangen hebben dan kunt u contact opnemen met Rijk Zwaan +31 (0) of Rijk Zwaan België +32 (0) Beursnieuws De komende periode vindt u ons weer op diverse beurzen. U bent van harte welkom in onze stand, waar u met onze teeltadviseurs van gedachten kunt wisselen over uw teelt en rassenkeuze. 18 januari 2014, Sluitkooldag RoDeKo, Loonbedrijf Poland, Zandweg 3-5, Waarland 22 en 23 januari 2014, BioVak, IJsselhallencomplex, Zwolle 25, 26 en 27 januari 2014 Agro-Expo, Vlaanderen, Roeselare, België 5, 6 en 7 februari 2014 Fruit Logistica, Beurshal Messe Berlin, Duitsland 11, 12 en 13 februari 2014 Tuinbouw Relatiedagen, Evenementenhal Gorinchem 26 februari 2014, uur, Bewaarkoolmiddag, Marne, Duitsland Nederland John Buijsman Mobiel +31 (0) j.buijsman@rijkzwaan.nl Maarten van Geest Mobiel +31 (0) m.van.geest@rijkzwaan.nl Daan Heidema Mobiel +31 (0) d.heidema@rijkzwaan.nl Dick van Pelt Mobiel +31 (0) d.van.pelt@rijkzwaan.nl Arno van Oers Mobiel +31 (0) a.van.oers@rijkzwaan.nl België Filip Hermans Mobiel +32 (0) f.hermans@rijkzwaan.be Koen T Syen Mobiel +32 (0) k.tsyen@rijkzwaan.be Accountmanagers Benelux Accountmanager trade & retail Maarten van der Leeden Mobiel +31 (0) m.van.der.leeden@rijkzwaan.nl Accountmanager voor industrieteelt Johan Decroos Mobiel +32 (0) j.decroos@rijkzwaan.com Accountmanager plantenkwekers Peter Reinders Mobiel +31 (0) p.reinders@rijkzwaan.nl Rijk Zwaan Nederland B.V. Burgemeester Crezéelaan 40 Postbus 40, 2678 ZG De Lier, Nederland Telefoon +31 (0) sales@rijkzwaan.nl Rijk Zwaan Belgium nv Westkaai Merksem, België Telefoon +32 (0) info@rijkzwaan.be Er bestaan verschillende niveaus van specialisatie in interacties tussen planten en ziekten of plagen. Het identificeren van derge lijke specialisatie vereist ingewikkelde analysemethodes. Vaststellen of een plant al of niet is aangetast door een specifieke belager, kan afhangen van de gebruikte analysemethode. Het is belangrijk, in het algemeen, te benadrukken dat de specialisatie van belagers van tijd tot tijd en van plaats tot plaats kan variëren, afhankelijk is van milieufactoren en dat nieuwe biotypen van plaagveroorzakers of fysio s van pathogenen kunnen ontstaan die resistentie kunnen doorbreken. Immuniteit Een plantenras wordt niet aangetast door een specifieke plaag of ziekte. Resistentie Het vermogen van een plantenras om de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken alsmede de schade die zij veroorzaakt in vergelijking met vatbare plantenrassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden en plaag- of ziektedruk. Deze plantenrassen kunnen echter wel enige ziektesymptomen of schade vertonen onder hoge plaag- of ziektedruk. Twee niveaus van resistentie worden gedefinieerd Hoge resistentie (HR) plantenrassen beperken de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte onder normale plaag- of ziektedruk sterk in vergelijking met vat bare rassen. Deze plantenrassen kunnen echter wel enige ziektesymptomen of schade vertonen onder hoge plaag- of ziektedruk. Intermediaire resistentie (IR): plantenrassen beperken de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte, maar kunnen meer symptomen vertonen in vergelijking met hoog resistente rassen. Intermediair resistente plantenrassen zullen minder ernstige ziektesymptomen of schade vertonen dan vatbare plantenrassen onder vergelijkbare milieuomstandigheden en/of plaag- of ziektedruk. Vatbaar Het onvermogen van plantenrassen om de groei en ontwikkeling van een specifieke plaag of ziekte te beperken. Indien in een resistentiecode t.a.v. een bepaald ras wordt verwezen naar bepaalde biotypen of stammen waartegen resistentie wordt geclaimd, dan betekent dit dat geen resistentie wordt geclaimd tegen andere biotypes of stammen van dezelfde plaag of ziekte. Indien in een resistentiecode niet wordt verwezen naar biotypen of stammen waartegen resistentie wordt geclaimd, dan betekent dit dat resistentie alleen wordt geclaimd tegen bepaalde niet nader gespecificeerde biotypen of stammen. Beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en elke andere infor matie in welke vorm dan ook van Rijk Zwaan, bijvoorbeeld over de houdbaarheidsdatum, zaai-, plant- en oogstdata, zijn zo nauwkeurig mogelijk afgestemd op ervaringen in proeven en praktijk. Rijk Zwaan aanvaardt echter in geen enkel geva aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit het gebruik van zulke beschrijvingen, illustraties, teeltadviezen en informatie. De koper/gebruiker is zelf verantwoordelijk voor de juiste opslag van de zaden en dient zelf te beoordelen of de zaken en teeltadviezen geschikt zijn om voor de beoogde teelten respectievelijk onder de lokale omstandigheden te worden gebruikt. Opname van een ras in deze uitgave betekent niet auto matisch dat dit ras beschikbaar is voor exploitatie; het kan alleen voor beproeving beschikbaar zijn. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Rijk Zwaan ( De foto s in deze uitgave demonstreren de types waartoe de genoemde rassen behoren en niet alle rassen als zodanig. Deze foto s vormen geen enkele garantie, expliciet noch impliciet, t.a.v. de prestaties van het gewas. 18 Rijk Zwaan Seeds&Sharing Brassica 19

11 Mucsuma RZ heeft duidelijk minder last van trips Kees op den Kelder Wilt u reageren op artikelen uit deze RZ Seeds & Sharing? Stuur dan een naar m.de.veen@rijkzwaan.nl. Uw reactie wordt zeer op prijs gesteld. Rijk Zwaan Nederland B.V. Burgemeester Crezéelaan KX De Lier Nederland Rijk Zwaan Belgium nv Westkaai Merksem België