1 Beschrijving. 2 Risico s. Preventiefiche N PBM003 04/2016. Bescherming van de voeten 1/5

Transcriptie

1 Preventiefiche N PBM003 04/2016 Bescherming van de voeten 1 Beschrijving In deze fiche komt de bescherming van de voeten op bouwwerven aan bod. De fiche geeft een overzicht van de risico s, de regelgeving die van kracht is in België en de preventiemaatregelen. 2 Risico s Door de aard van de activiteiten is het risico op voetletsels erg groot in de bouwsector en zijn de kwetsuren meestal ernstig. Daarom is het bij de meeste bouwactiviteiten verplicht om veiligheidsschoenen te dragen. Ook wanneer veiligheidsschoenen niet uitdrukkelijk noodzakelijk zijn bij het uitvoeren van een bepaalde taak, moet er rekening mee gehouden worden dat de werknemers zich moeten verplaatsen in een omgeving waar een reëel risico op voetletsels bestaat. De risicoanalyse zal gericht zijn op de volgende risico s: mechanische risico s: vallende voorwerpen, aanwezigheid van puntige of scherpe voorwerpen, risico op verzwikkingen door een ongelijke ondergrond, risico op uitglijden, val en stoot op de hiel,...; elektrische risico s en ontploffingsrisico s; thermische risico s: werken in koude of hitte, contactkoude of -hitte, wegvliegende gesmolten metaaldeeltjes of gloeiende deeltjes,...; chemische en biologische risico s; risico s als gevolg van werken in een vochtige omgeving. streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van en duidelijke bronvermelding. 1/5

2 3 Regelgeving Voor de regelgeving verwijzen we naar het koninklijk besluit van 13 juni 2005 betreffende het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM s) (Belgisch Staatsblad van 14 juli 2005). De werkgever is verplicht om de risico s te identificeren en preventiemaatregelen te nemen. Als deze maatregelen niet volstaan, moeten er PBM s gebruikt worden. De PBM s moeten voldoen aan bepaalde eisen (geschikt zijn voor het risico; beantwoorden aan de heersende omstandigheden op de arbeidsplaats; afgestemd zijn op de vereisten met betrekking tot de ergonomie, het comfort en de gezondheid van de werknemer; geschikt zijn voor de drager; op elkaar afgestemd zijn als er meerdere PBM s tegelijk gebruikt worden). De werkgever moet de PBM s gratis ter beschikking van de werknemers stellen. Bij de keuze van de PBM s moet hij een beoordeling maken van het PBM dat hij van plan is te gebruiken en moet hij het advies vragen van de preventieadviseur, de preventieadviseurarbeidsgeneesheer en het CPBW. De werkgever bepaalt de omstandigheden waaronder de PBM s gebruikt moeten worden. De werkgever heeft ook verplichtingen inzake de aankoop en het gebruik van PBM s. Hij moet zijn werknemers opleiden en informeren over het gebruik van PBM s. Bijlage II-4 van dit koninklijk besluit verplicht het dragen van veiligheidsschoenen voor de volgende werknemers: a) werknemers tewerkgesteld in de riolen, kuilen, kelders, welputten, regenputten, kuipen, vergaarbakken, vijvers, waterlopen en alle andere soortgelijke plaatsen waar zich vloeistoffen of slijk bevinden; b) werknemers tewerkgesteld aan werken die aanleiding geven tot uitstorting of wegvloeiing van vloeistoffen en die door die vloeistoffen natte voeten kunnen krijgen, zoals in afwaskeukens en wasserijen; c) werknemers die hun voeten kunnen bevuilen met giftige, bijtende of prikkelende stoffen; d) werknemers die, in de ondernemingen, bedrijven en werken zoals deze voorzien onder punt a, b en c hierboven, gevaar lopen hun voeten te bevuilen door organische stoffen die kunnen rotten of door vuilnis; e) werknemers tewerkgesteld in koelkamers; f) werknemers die gewoonlijk tewerkgesteld zijn aan de behandeling van zware stukken waarvan de val van aard is de voeten te kwetsen, dragen schoenen met toppen versterkt die voldoende weerstand bieden; g) werknemers tewerkgesteld aan het slopen van gebouwen, aan de bekisting en de ontkisting van betonwerken, de ijzervlechters, de bouwsmeden, alsook de andere werknemers tewerkgesteld op bouwplaatsen en gewoonlijk blootgesteld aan voetwonden door uitstekende spijkers of puntige voorwerpen, dragen schoenen met versterkte zolen; h) werknemers die blootgesteld zijn aan het risico voor uitglijden. streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van en duidelijke bronvermelding. 2/5

3 3.1 Normen Hieronder vindt u een overzicht van de voornaamste normen in verband met schoenen: NBN EN ISO 20345: Persoonlijke beschermingsmiddelen Veiligheidsschoeisel NBN EN ISO 20346: Persoonlijke beschermingsmiddelen Beschermingsschoeisel NBN EN ISO 20347: Persoonlijke beschermingsmiddelen Werkschoeisel NBN EN ISO 20344: Persoonlijke beschermingsmiddelen - Beproevingsmethoden voor schoeisel 4 Preventiemaatregelen 4.1 Eigenschappen van de schoenen De schoenen worden ingedeeld volgens de volgende criteria: 1. de beschermingsgraad: veiligheidsschoenen: schoenen die voorzien zijn van een stalen neus die weerstaat aan een impact van 200 joule, wat overeenkomt met een massa van 20 kg die van op een meter hoogte op de schoenen valt; beschermschoenen: schoenen die voorzien zijn van een stalen neus die weerstaat aan een impact van 100 joule; werkschoenen: schoenen die niet voorzien zijn van een stalen neus. In de bouwsector is het gebruik van veiligheidsschoenen verplicht wegens de aard van de uitgevoerde werkzaamheden. Er kunnen ook andere elementen aan de schoenen toegevoegd worden: ondoordringbare zool schokdempende hiel antislipzool antistatische zool isolerende zool warmte- en koudebestendige zool waterdichte schacht en zool 2. het materiaal: de schoenen kunnen gemaakt zijn uit leer, rubber of polymeer. 3. de vorm: lage schoenen, hoge schoenen, laarzen tot op halve kniehoogte, laarzen tot op kniehoogte, laarzen tot op dijhoogte. Door de aard van de werkzaamheden worden in de bouwsector meestal hoge veiligheidsschoenen gedragen. We willen opmerken dat de keuze van veiligheidsschoenen die aangepast zijn aan de voeten van een werknemer, geen bijkomende kosten met zich mag meebrengen voor de werknemer. streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van en duidelijke bronvermelding. 3/5

4 4.2 Markering De volgende markering moet aangebracht worden op veiligheids- en beschermschoenen: CE verwijzing naar de norm volgens welke de schoenen gemaakt werden schoenmaat identificatie van de fabrikant de letter S voor veiligheidsschoenen en de letter P voor beschermschoenen. Betekenis wanneer de S en de P gevolgd worden door letters of cijfers: B: basiskenmerken 1: basiskenmerken + achteraan gesloten, antistatische eigenschappen, energie-absorptie in de hiel 2: zoals 1 + waterdicht 3: zoals 2 + antiperforatiezool, zool met hiel 4: (natuurlijke en synthetische polymeren): antistatische eigenschappen, energie-absorptie in de hiel 5: (natuurlijke en synthetische polymeren): zoals 4 + antiperforatiezool, zool met hiel andere letters: o A: antistatische schoenen o C: elektrisch geleidende schoenen o I: isolerende schoenen o E: energie-absorptie in de hiel o P: antiperforatiezool o WRU: bestand tegen absorptie van vocht door de schacht van de leren schoenen o WR: bestand tegen penetratie van vocht door de verbinding zool/schacht van de leren schoenen o CI: geïsoleerd tegen koude o HI: geïsoleerd tegen warmte o AN: enkelbescherming o CR: weerstand van de schacht tegen snijden o M: middenvoetsbescherming o HRO: contacthittebestendige loopzool o FO: oliebestendige loopzool streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van en duidelijke bronvermelding. 4/5

5 4.3 Raadgevingen Onderhoud De schoenen moeten goed passen, licht zijn en gemakkelijk onderhouden kunnen worden. Het leder van de schacht moet soepel, voldoende sterk en dik zijn. Het moet voldoende waterdicht, maar ook zweetabsorberend en vochtdoorlatend zijn. De voering uit leder of textiel moet maatvast, mechanisch sterk en goed vochtdoorlatend zijn. Ook de binnenzool moet maat- en slijtvast zijn en goed vocht kunnen opnemen en afgeven. De tussenzool moet voldoende soepel zijn. De loopzool moet voldoende dik, sterk, soepel en schokabsorberend zijn. Rubberen laarzen geven aanleiding tot koude voeten in de winter en overdadige voettranspiratie in de zomer. Speciale laarssokken zijn daarom zowel in de winter als in de zomer aan te raden. De schoenen moeten regelmatig onderhouden en gereinigd worden, in het bijzonder het leer, dat anders kan uitdrogen en beschadigd raken. De schoenen moeten goed kunnen drogen, maar ze mogen niet te dicht bij een warmtebron gezet worden. Aangezien veiligheidsschoenen de hele dag gedragen moeten worden, is het belangrijk om comfortabele schoenen te kiezen die het zweet afvoeren en waterdicht zijn. Bij sterke transpiratie is het aangeraden om twee paar schoenen te hebben en ze afwisselend te dragen. 5 Referenties en nuttige documentatie Navb dossier 131, Persoonlijke beschermingsmiddelen in de bouwsector. streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De organisatie kan echter niet reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van en duidelijke bronvermelding. 5/5