Beleid actief burgerschap en sociale integratie
|
|
- Lotte Smeets
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 2016 Beleid actief burgerschap en sociale integratie Team Jozefschool de Goorn Wij leren niet voor school maar voor het leven
2 Inhoud 1. Inleiding Wat is burgerschap Katholieke identiteit in relatie tot burgerschap Kenmerken van onze leerlingen en risico s Visie op actief burgerschap Hoofddoelen Uitwerking hoofddoelen in acties Verantwoording en evaluatie Bijlage 1 Kerndoelen Bijlage 2 Basiswaarden van de democratische rechtsstaat Bijlage 3: Verwijzing beleidsplannen Bijlage 4: Leerlingenraad Jozefschool Wij leren niet voor school maar voor het leven Actief burgerschap en sociale integratie 2
3 1. Inleiding Actief burgerschap en sociale integratie lijkt iets nieuws, maar dat is het niet. Op onze lesroosters en op de rapporten zult u dit vak niet tegenkomen. Actief burgerschap is het kunnen en willen participeren in de samenleving. Bij burgerschap gaat het om DOEN. Een actieve burger, hoe jong ook, heeft de bereidheid en het vermogen deel uit te maken van een gemeenschap en daar een actieve bijdrage aan te leveren. De ontwikkelingen in de maatschappij vragen dat scholen actief burgerschap en sociale integratie bevorderen, niet als apart vak, maar als vanzelfsprekend onderdeel van het onderwijs. Veel elementen van actief burgerschap en sociale integratie zijn geïntegreerd in andere vakken. U kunt daarbij denken aan vakken als geschiedenis of wereldoriëntatie. Als het gaat om waarden en normen, om gedrag, dan komt dat uiteraard ook aan de orde bij godsdienst en sociaal emotionele ontwikkeling. Actief burgerschap en sociale integratie hebben een relatie met de schoolregels die wij op onze school hanteren en worden uitgedragen in de dagelijkse omgang tussen leerkrachten en leerlingen en leerlingen onderling. Wij streven ernaar om onze leerlingen actieve burgers te laten zijn. Hiervoor werken wij o.a. samen met het dorp en de gemeente door een actieve bijdrage te leveren aan activiteiten. Zo gaan onze leerlingen op bezoek bij bedrijven en organiseren we diverse projecten in samenwerking met de buurt. Verder organiseren we regelmatig een creatieve middagen waarbij ouders en instanties betrokken zijn. Ook werken wij samen met de gemeente om onze leerlingen kennis te laten nemen van het besturen van een land of gemeente. In de bovenbouw wordt aandacht besteed aan discussiëren door bijvoorbeeld aspecten uit discussiëren kun je leren tijdens de leerlingenraad in te zetten. Bovenbouwleerlingen die meedoen aan het Heilig Vormsel in de kerk, gaan tijdens het schooljaar een halve dag op stage bij een buurtbedrijf. Daarnaast dragen de leerkrachten, al dan niet samen met de leerlingen, een actieve houding naar het dorp, gemeente en buurtondernemingen uit. Dit document wordt jaarlijks bij de start van het schooljaar geactualiseerd door directie i.s.m. het team. De wijzigingen worden tijdens de eerste bijeenkomst in het schooljaar besproken binnen de MR. Namens het team van de Jozefschool, Maaike Ouwehand Herzien en vastgesteld in team: december 2016 Vastgesteld in medezeggenschapsraad: februari 2017 Actief burgerschap en sociale integratie 3
4 2. Wat is burgerschap De verplichting voor scholen voor primair onderwijs om bij te dragen aan de integratie van leerlingen in de Nederlandse samenleving is vastgelegd in de wet van en met ingang van in werking getreden. Scholen zijn verplicht om in hun onderwijs aandacht te besteden aan actief burgerschap en sociale integratie. Actief burgerschap verwijst naar de bereidheid en het vermogen deel uit te maken van een gemeenschap en daar een actieve bijdrage aan te leveren. Sociale integratie verwijst naar deelname van burgers (ongeacht hun etnische of culturele achtergrond) aan de samenleving, in de vorm van sociale participatie, deelname aan de maatschappij en haar instituties en bekendheid met en betrokkenheid bij uitingen van de Nederlandse cultuur. In de wetsartikelen is dat als volgt vastgelegd: Het onderwijs; a. gaat er mede van uit dat leerlingen opgroeien in een pluriforme samenleving, b. is mede gericht op het bevorderen van actief burgerschap en sociale integratie, en c. is er mede op gericht dat leerlingen kennis hebben van en kennismaken met verschillende achtergronden en culturen van leeftijdgenoten. 3. Katholieke identiteit in relatie tot burgerschap Voor het katholiek onderwijs is het belangrijk dat in het kader van burgerschap rekening gehouden wordt met de uitgangspunten van het katholiek onderwijs. De inhoud van burgerschap is per definitie ideologisch gekleurd en kan, afgezien van de grondbeginselen van de democratische rechtsstaat, niet aan de scholen worden opgelegd. Er worden steeds twee aspecten van burgerschap onderscheiden. Burgerschap heeft betrekking op de bestuurlijke en politieke verhoudingen binnen de maatschappij (rechten en plichten), maar ook op de moreel-ethische aspecten van samenleven, zoals omgang, fatsoen en etiquette, verantwoordelijkheid, waarden en normen. (kunnen en willen). Dit betekent aan de ene kant leren aanpassen en conformeren (socialiseren) en aan de andere kant de opvoedende taak gericht op het maken van keuzes en het kritisch leren oordelen. De invulling van burgerschap is daardoor verschillend en vraagt om keuzes van de school en vastlegging. In de katholieke sociale leer wordt vorm gegeven aan de relatie tussen persoon en gemeenschap, menselijke waardigheid en gerechtigheid. In die traditie gaat het om de betrekking van de persoon in de gemeenschap. Daarin zijn drie kernbegrippen leidend: personaliteit, solidariteit en subsidiariteit. Ieder mens is uniek, maar kan zich pas goed ontplooien door en met andere mensen. Met personaliteit is bedoeld dat iedere mens geroepen is zichzelf te vervolmaken en te ontplooien opdat hij meer een afbeelding van God kan worden. Geen enkele mens is daar werkelijk toe in staat. Uitgangspunt is dat deze groei van de persoon plicht en roeping is van alle mensen. Als persoon is de mens van nature echter een sociaal wijzen, waardoor hij in gemeenschap, dat wil zeggen in solidariteit, beter in staat zal zijn zich te vervolmaken en te ontplooien. Personalisatie is daarom wezenlijk verbonden met solidariteit. Subsidiariteit (Katholieke idee dat de staat geen zaken naar zich toe mag trekken die particulieren zelf kunnen regelen) waarborgt de deelname van iedereen aan de opbouw van de samenleving. Ieder doet dit naar eigen vermogen. Individuen moeten zeggenschap behouden over zaken die ze zelf aan kunnen. Dit in tegenstelling tot de staat, die de plicht heeft om het algemeen belang te verdedigen. Actief burgerschap en sociale integratie 4
5 In het christendom zijn ervaringen en waarden die mensen zien als personen die niet op zichzelf gericht zijn, maar fundamenteel op anderen, belangrijk. Hierin is aandacht voor lijden, ook als het onherroepelijk is. Het ik-besef wordt daarin onderbroken door ervaringen van lijden van anderen. Uiteindelijk wegen genade en ontvankelijkheid zwaarder dan maakbaarheid, regie en bezit. Gemeenschap, ontvankelijkheid en mededogen zijn kernwaarden en ervaringen die in de visie van de school op burgerschap aan de orde komen. In de katholieke scholen kan het accent gelegd worden op zelfontplooiing van de kinderen en op de ontwikkeling van de eigen verantwoordelijkheid van deze kinderen waardoor ze volwaardig deel kunnen uitmaken van de gemeenschap. Katholieke scholen geven burgerschap mede vorm rond waarden en begrippen die in de katholieke sociale leer centraal staan. Andere aanknopingspunten liggen bij vraagstukken rond ontwikkeling, spreiding van welvaart en welzijn, vrede en gerechtigheid. Deze worden behandeld in het kader van het dragen van individuele verantwoordelijkheid. In de katholieke traditie is het volgende van belang: 1. Er is een in de schepping aanwezige morele orde. 2. Deze morele orde kent een hiërarchie; menselijke waardigheid en rechtvaardigheid gaan boven alles uit, ook boven de personalisatie. 3. Door het bestaan van een morele orde zijn alle maatschappelijke vraagstukken altijd ook morele vraagstukken. 4. Personalisatie is via solidariteit altijd gericht op het algemeen belang. Moreel en ethiek zijn geen individuele keuze. 5. Persoon (burger) en gemeenschap zijn niet elkaars tegenovergestelde; individu en gemeenschap wel. 6. De burger komt niet alleen autonomie toe, maar is ook geroepen tot het nemen van verantwoordelijkheid en tot participatie door het beoefenen van de naastenliefde. 7. Het beginsel dat de staat geen zaken naar zich toe trekt die personen zelf kunnen regelen, vloeit voort uit het rechtvaardigheidsbeginsel, niet uit de beginselen van efficiency en effectiviteit. Het staat als sociaal beginsel niet op zichzelf, maar is verbonden met personaliteit en solidariteit: het dient de wording van de persoon én van de gemeenschap. 8. Het sociale denken in de katholieke kerk komt steeds meer in het perspectief te staan van de toenemende internationale afhankelijkheid: de globalisering. Vraagstukken van internationale verdelende rechtvaardigheid, mensenrechten en vrede treden meer op de voorgrond. Actief burgerschap en sociale integratie 5
6 4. Kenmerken van onze leerlingen en risico s De Jozefschool is een katholieke basisschool in De Goorn. De Goorn is een dorp met zo n 2800 inwoners. Het dorp ligt op betrekkelijk geringe afstand van Hoorn en is gesplitst in een oude kern, waar een echt dorpscultuur heerst, en een nieuwe kern waar veel forensen wonen. De Jozefschool is een grote dorpsschool met zo n 380 leerlingen. Er staat één basisschool in deze kern. In de kern Avenhorn zijn een katholieke en openbare basisschool gesitueerd. Kenmerken van onze leerlingen zijn: 22% van de leerlingen komt uit een katholiek gezin; waarvan een deel praktiserend katholiek is. 99% van de leerlingen op onze school is autochtoon. De meeste ouders hebben een afgeronde opleiding op LBO-, MBO-, HBO- of WO-niveau. Een steeds grotere groep ouders werkt allebei. De ouders van de kinderen zijn geïnteresseerd in wat de kinderen op school doen. Er wordt veelvuldig gebruik gemaakt van v.s.o., t.s.o. en n.s.o. De leerlingen van onze school leven in een steeds meer geseculariseerde samenleving. Er kan steeds minder een beroep op de kennis van waarden en normen uit de katholieke kerk worden gedaan. Er is een groei in het aantal één ouder gezinnen i.v.m. de toename van het aantal echtscheidingen. De Goorn ligt in West-Friesland; een regio met een groot alcohol- en drugsprobleem. Onze moderne wereld maakt de wereld steeds kleiner en nabijer : kinderen worden steeds vroeger blootgesteld aan van alles wat eigenlijk niet bij hun leeftijd past (internet, televisie, social media). Veel ouders hebben moeite om grenzen te trekken (veiligheid en duidelijkheid te creëren). Het onderwijs is in de loop van de jaren sterk veranderd en de kinderen krijgen heel anders onderwijs dan hun ouders hebben gehad. De ouder- en leerling-populatie en de dorpscultuur laat indirect gevolgen zien voor ons beleid m.b.t. actief burgerschap en sociale integratie. Doordat veel leerlingen weinig in aanraking komen met andere (niet westerse) geloofsovertuigingen, culturen en gewoontes is het van belang dat hier kennis van genomen wordt en dat zij een open houding kunnen aannemen. De school werkt al een aantal jaren samen met een externe partij aan de invulling van levensbeschouwelijk onderwijs. Op dit moment zijn wij met hen in overleg om te kijken of wij leskisten, gegeven door een externe vakdocent levensbeschouwing, over de vijf wereldgodsdiensten kunnen inzetten. Wij zijn van mening dat een open houding niet alleen voor de leerlingen belangrijk is, maar ook hun ouders en verzorgers dienen deze open houding aan te nemen. Als school zien wij enkele risico s die de ontwikkeling van goed burgerschap belemmeren: er ontstaat een tendens dat wij steeds meer in een individuele maatschappij leven. Mensen houden steeds minder rekening met elkaar en zijn steeds meer gericht op de eigen persoon en/of het eigen gezin; de normen en waarden die gelden in de samenleving vervagen; op de Jozefschool komen de leerlingen weinig in aanraking met andere culturen; Actief burgerschap en sociale integratie 6
7 5. Visie op actief burgerschap Op de Jozefschool is ons streven om onze leerlingen goed voor te bereiden, zodat zij straks de houding, kennis en vaardigheden bezitten om goed te kunnen functioneren in een snel veranderende en multiculturele samenleving. Vanuit onze katholieke identiteit vinden wij het belangrijk dat leerlingen op een bewuste manier in het leven staan, waarbij ze niet alleen respect hebben voor elkaar en andere culturen en gewoonten, maar ook naar anderen omzien. Daarbij hoort ook het tonen van betrokkenheid, waarde hechten aan de mens, omgeving en materiaal en trots zijn op jezelf en anderen. Door op de Jozefschool voldoende communicatieve vaardigheden te verwerven leren onze leerlingen met respect naar ieders beargumenteerde mening te luisteren, elkaar uit te laten spreken, te discussiëren en debatteren. Samenwerken staat centraal op de Jozefschool. Hierbij is het van belang dat er een open en onbevooroordeelde houding aangenomen wordt, zodat er aandacht en inlevingsvermogen ervaren wordt voor andere culturen en gewoonten. Aan het einde van de basisschool hebben onze leerlingen genoeg bagage om de samenleving vol zelfvertrouwen tegemoet te treden, om zelf initiatieven te nemen en daarmee een actieve rol in onze samenleving te kunnen vervullen. De basiswaarden op de Jozefschool zijn: 1. Vrijheid van meningsuiting 2. Gelijkwaardigheid 3. Begrip voor anderen 4. Verdraagzaamheid 5. Autonomie 6. Afwijzen van onverdraagzaamheid 7. Afwijzen van discriminatie 6. Hoofddoelen 1. Wij voeden onze leerlingen op tot fatsoenlijke evenwichtige mensen die respectvol vanuit onze christelijke waarden en normen omgaan met de medemens. 2. Wij voeden onze leerlingen op tot personen die weten wat democratie inhoudt en die daar ook naar handelen. Ze leren hun mening over maatschappelijke thema s te verwoorden. 3. Wij voeden onze leerlingen op tot mensen die meedoen, die actief betrokken willen zijn in de samenleving en die gericht zijn op samenwerking. Ze leren organisatorische vaardigheden en kunnen verantwoordelijkheid nemen voor anderen. 4. Wij voeden onze leerlingen op tot personen die kennis hebben van en respect hebben voor andere opvattingen en overtuigingen (religies). 5. Wij richten ons op algemene ontwikkeling en geven onze leerlingen culturele bagage mee voor het leven. 6. Wij richten ons op het kind elders in de wereld; kennismaking met ontwikkelingssamenwerking. Actief burgerschap en sociale integratie 7
8 7. Uitwerking hoofddoelen in acties 7.1. Overzicht activiteiten participatie, democratie en identiteit Op de Jozefschool leren wij kinderen wat basiswaarden zijn. Wij leren ze toepassen en wij leren hen er het hogere belang van inzien (een samenleving nastreven waarin je als mens èn als gemeenschap zo optimaal mogelijk samenleeft). Daarnaast corrigeren wij uitingen van leerlingen die strijdig zijn met deze basiswaarden. Dit gebeurt aan de hand van: De Vreedzame School. Lessen levensbeschouwing. Kringgesprekken met coöperatieve werkvormen. Evaluatiegesprekken n.a.v. buitenspeelgedrag, gedrag in de gymzaal en gedrag in de klas. Werkvormen gebruikt tijdens de lessen in het kader van coöperatieve werkvormen, meervoudige intelligentie. Naast de wekelijks terugkomende lessen, welke op het lesrooster staan, worden er op de Jozefschool verschillende activiteiten ondernomen om actief burgerschap en sociale integratie nog meer te bevorderen. Deze worden hieronder wel beschreven: (D)agelijks, (W)ekelijks, (M)aandelijks, (J)aarlijks, 2J = elke 2 jaar, (I)ncidenteel, (S)tructureel Democratie: Groep: Frequentie: Deelname aan kringgesprekken (grote of kleine kring in coöperatieve 1 t/m 8 S vorm) Afspraken en regels in de klas 1 t/m 8 W Methode Vreedzame school 1 t/m 8 W Methode PBS (positive behavior support) als beloningssysteem 1 t/m 3 D Methode PBS (positive behavior support) als remediërend systeem 4 t/m 8 D Burgerschap in huisje, boompje, beestje 3 S Anti-pestprotocol 1 t/m 8 S Leerlingenraad 6 t/m 8 M Samenwerking door o.a. coöperatieve werkvormen 1 t/m 8 D Thema Vrijheid in samenwerking met Nationaal comité 4 en 5 mei 7 en 8 J Samenwerking met anderen scholen 1 t/m 8 J Lessen over ontstaan democratie Nederland (WO-methode) 6 t/m 8 J Overheid in de klas en klas bij de overheid 6 t/m 8 J Discussiëren kun je leren 6 t/m 8 J Jeugdjournaal, tv-weekjournaal, nieuws uit de natuur, Koekeloere 1 t/m 8 W Leskist De derde kamer ; leren debatteren (Prinsjesdag) 6 t/m 8 J Participatie: Groep: Frequenti e: Verantwoordelijkheden in de klas (taken) 1 t/m 8 S Oud-leerlingen in de groep 8 J Kaart/bezoek zieke leerlingen, geboorte, rouw 1 t/m 8 I Geld inzamelen goede doelen (Kinderpostzegels, KiKa, Remco Teunissen, 1 t/m 8 J etc..) Vroeg- en voorschoolse educatie 1-2 J Versiering schoolomgeving bij schoolprojecten, feestdagen 1 t/m 8 S Hulp bij schoolactiviteiten 6 t/m 8 J Maatschappelijke stage vanuit het Vormsel 8 J Actief burgerschap en sociale integratie 8
9 Identiteit: Groep: Frequentie: Lessen levensbeschouwelijke vorming, Methode Hemel en aarde 1 t/m 8 W Bezoek aan de bibliotheek 1 t/m 8 J Bezoek aan scholen van het voortgezet onderwijs 8 J Dorpse activiteiten (avondvierdaagse, scholierenloop, huttendorp, etc.) 1 t/m 8 J Eigen omgeving leren kennen en cultuureducatie 1 t/m 8 J en S Vieringen (maandsluiting, musical, landelijke feestdagen) 1 t/m 8 S Aandacht voor feest met verschillende religieuze achtergronden 1 t/m 8 J Filosofeerlessen 1 t/m 8 J Prinsjesdag 6 t/m 8 J Samenwerken door o.a. coöperatieve werkvormen 1 t/m 8 S Kennismaken met verschillende sportclubs 3 t/m 8 J Bureau Halt (vuurwerkles) 8 J Jeugd EHBO 8 J Mediawijsheid 6 t/m 7 J GGD project alcohol en drugs 8 J Actie schoenmaatjes 1 t/m 8 J 7.2. Uitwerking hoofddoelen Nu volgt een uitwerking van de bovenstaande activiteiten, onderverdeeld in hoofddoelen waarbij wij aangeven hoe ons aanbod daarop is afgestemd. 1.Wij voeden onze leerlingen op tot fatsoenlijke evenwichtige mensen die respectvol vanuit onze christelijke waarden en normen omgaan met de medemens. Wij besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: Zelfbeeld. Zelfstandigheid. Zelfredzaamheid. Omgang met leerlingen. Omgang met de leraren. Wij werken aan deze punten met het concept van de Vreedzame School. Deze methode gaat uit van een bepaalde grondhouding waarin leerkrachten voorbeeldgedrag laten zien en leerlingen handvatten krijgen om zelf conflicten op te lossen. In de praktijk is dit terug te zien in de volgende activiteiten: De leerkrachten verwelkomen iedere ochtend de leerlingen bij de deur van het klaslokaal. Ieder schooljaar worden er in de groep afspraken en regels opgesteld door de leerlingen voor wat betreft gewenst gedrag en omgang met elkaar. In iedere klas worden taken en verantwoordelijkheden samen vastgelegd. Deze rouleren. Leerlingen leren dat er in elk conflict meerdere gezichtspunten zijn. Daardoor leren zij elkaar te accepteren en ontstaat er meer begrip. De leerlingen leren wat opstekers en afbrekers zijn en worden gestimuleerd deze te gebruiken. Leerlingen leren conflicten oplossen, door de aangeleerde handvatten van de Vreedzame school. Er worden mediatoren opgeleid en ingezet bij het oplossen van onderlinge conflicten. Leerlingen werken aan een weektaak, in en buiten de klas. Hoe de leerlingen werken wordt klassikaal besproken en komt in de groepen 7 en 8 in individuele gesprekken terug. Actief burgerschap en sociale integratie 9
10 Wij hebben een gedragsprotocol en anti-pestbeleid opgesteld waarin maatregelen zijn opgenomen om als leerkrachten en leerlingen op een duidelijke en uniforme manier met pesten om te gaan. Er wordt tweemaal per jaar voor een kleine groep leerlingen SOVA-training gegeven. De leerlingen worden op sociaal-emotioneel gebied gevolgd binnen de groepen 1 en 2 vanuit het Ontwikkeling Volg Model en in de groepen 3 t/m 8 vanuit het leerlingvolgsysteem ZIEN. De leerlingen die opvallen worden in de leerling-bespreking met de IB-er besproken. Daarnaast is er twee keer per jaar een groepsbespreking. Wij houden jaarlijks een alcoholpreventieproject in groep 8, waarbij ook de ouders worden betrokken. Deelname actie Kinderpostzegels. In samenwerking met de ouderraad en medezeggenschapsraad deelname aan acties voor goede doelen: bv. Opkikkerdag, Actie Schoenmaatjes, goede doelen in de omgeving, etc. Bovenstaande brengt met zich mee dat: Leerlingen leren respect te hebben voor zichzelf en de ander ( heb je naaste lief als jezelf ). Leerlingen leren reflecteren op hun eigen gedrag. Leerlingen leren eerst een probleem zelf oplossen en als het niet lukt om hulp te vragen. 2.Wij voeden onze leerlingen op tot personen die weten wat democratie inhoudt en die daar ook naar handelen. Ze leren hun mening over maatschappelijke thema s te verwoorden. Wij besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: Leren luisteren naar elkaar. Leren argumenteren. Leren elkaar accepteren. Elkaars mening respecteren. Vrijheid van meningsuiting zonder de ander te kwetsen. Democratie. In de praktijk is dat terug te zien in: In alle groepen wordt er naar schooltelevisieprogramma s gekeken, waarin allerlei maatschappelijke thema s behandeld worden. Na de uitzending wordt er in de klas verder gepraat over het thema. Groep 1 en 2 kijken naar Koekeloere. Groep 3 en 4 kijken naar Huisje boompje beestje. Groep 5 en 6 kijken naar de Buitendienst Groep 7 en 8 kijken naar het Jeugdjournaal. Leerlingen van de groepen 7 en 8 doen kennis op over ons democratisch stelsel en onze overheid en leren debatteren met elkaar over maatschappelijke kwesties aan de hand van de leskoffer De Derde Kamer. De leerlingen van groep 7 stellen zich kandidaat en voeren campagne voor de leerlingenraad. Hiervoor wordt ook een verkiezing uitgeschreven. Leerlingen van groepen 7 en 8 vormen samen met directeur en leerkracht een leerlingenraad (zie bijlage). Elk jaar Krant in de klas door groep 8. Samen met de leerlingen het opstellen van groepsregels. Er worden kindgesprekken gevoerd in de groepen De leerlingen van groep 7-8 wordt de mogelijkheid geboden om deel te nemen aan een weerbaarheidstraining, gesubsidieerd door de gemeente. De leerlingen van groep 4-6 wordt de mogelijkheid geboden om deel te nemen aan de SOVAtraining, gegeven door intern opgeleide trainers.(sociaal emotionele vaardigheden). Actief burgerschap en sociale integratie 10
11 3.Wij voeden onze leerlingen op tot mensen die meedoen, die actief betrokken willen zijn in de samenleving en die gericht zijn op samenwerking. Wij besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: Samenwerken. Zelfstandigheid. Zelfredzaamheid. Omgang met leerlingen. Omgang met de leraren. Elkaars mening respecteren. Samenwerken met de omgeving. In de praktijk is dat terug te zien in: De leerlingen leren hulp geven aan hun medeleerlingen als die daarom vragen. De leerlingen leren samenwerken door regelmatig groepsopdrachten te krijgen. De school doet jaarlijks mee aan acties voor goede doelen. De leerlingen krijgen in de klas taken te doen die dagelijks of wekelijks terugkeren. Bijvoorbeeld vegen, dagstart maken op het digibord of opruimen. Vanaf groep 1 leren de leerlingen zorg dragen voor hun eigen spullen, die van een ander en materialen van school. De leerlingen leren in groep 1 en 2 al zelf keuzes maken in activiteiten door middel van het planbord. Deelname aan verschillende sporttoernooien door de midden- en bovenbouw. Samenwerking tussen parochie, verenigingen en school. 4. Wij voeden onze leerlingen op tot personen die kennis hebben van en respect hebben voor andere opvattingen en overtuigingen (religies). Wij besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: Het christelijk geloof in het algemeen en de rooms-katholieke kerk in het bijzonder. Andere religies. Leren luisteren naar elkaar. Leren filosoferen. Elkaars mening respecteren. Vrijheid van geloofsovertuiging zonder anderen te kwetsen. In de praktijk is dat terug te zien in: Viering van de christelijke feestdagen op school, in de bouw, in de groep of in de kerk. De lessen uit de levensbeschouwelijke methode Hemel en Aarde. Sprekers uitnodigen. Kringgesprekken; filosoferen met kinderen en bespreken van actuele thema s. 5.Wij richten ons op algemene ontwikkeling en geven onze leerlingen culturele bagage mee voor het leven. Wij besteden in alle groepen expliciet aandacht aan: Bewustwording van wie je zelf bent en van wie je bent ten opzichte van de ander. Het ontdekken van je eigen talenten en daar ook anderen deelgenoot van te maken. Het ontdekken van talenten van anderen en daarvan genieten. Cultuur (zie bijlage cultuurbeleidsplan). Actief burgerschap en sociale integratie 11
12 In de praktijk is dat terug te zien in: Lessen uit de methode Hemel en Aarde. Voorbereiding en uitvoering van vieringen. Weektaken met inzet van meervoudige intelligentie die er op gericht zijn om kinderen hun eigen talenten te laten ontdekken. Opdrachten hieruit worden ook regelmatig in de klas aan elkaar gepresenteerd. Culturele activiteiten vanuit het cultuurbeleidsplan. Schoolbreed project met culturele activiteiten. Inzet project mediawijsheid, inclusief cyberpesten. Bezoek aan musea, de kinderboerderij, de bibliotheek enz. Momenten waar kinderen hun creativiteit tijdens het schoolproject mogen presenteren aan de ouders. Het bespreken van de actualiteit in de klas. Inzet techniektorens. Spreekbeurten. Boekbesprekingen. Muziek- en dramalessen: deels verzorgd door docenten van de muziekschool Koggenland. 6. Wij richten ons op het kind elders in de wereld; kennismaking met ontwikkelingssamenwerking Wij besteden met name in de bovenbouwgroepen expliciet aandacht aan: De verschillen tussen eigen leefcultuur en die van kinderen in de derde wereld. In de praktijk zien wij dat aan: Gebruik maken van onze w.o.-methodes Wereldzaken, Tijdzaken en Natuurzaken. Gebruik maken van Jeugdjournaal. In de wereldgeschiedenis ingaan op achtergronden van armoede. Gebruik maken van gemeentelijk initiatieven. Elk jaar een inzamelingsactie organiseren in samenspraak met de leerkracht en de ouderraad ten behoeve van een derde wereld land. 8. Verantwoording en evaluatie Om de kwaliteit van ons burgerschapsonderwijs te blijven toetsen werken wij vanuit het Werken met Kwaliteitskaarten ook aan dit aanbod. Cyclisch wordt het proces geëvalueerd via quickscans onder leerkrachten en het digitaal bevragen van ouders en bovenbouwleerlingen door o.a. vragenlijsten sociale veiligheid. Naar aanleiding van de bevindingen wordt het beleid zo nodig bijgesteld. Tweemaal per jaar organiseren wij een avond voor ouders. Op dit oudercafé vragen wij hen mee te denken over verschillende beleidsterreinen van school. Ook in de leerlingenraad bevragen wij de leerlingen van groep 7 en 8 voorafgaande aan de opzet van nieuw beleid naar hun mening en verwerken de verschillende meningen zoveel mogelijk in het uiteindelijk vast te stellen beleid. Op deze wijze willen wij ook in onze schoolorganisatie vorm geven aan het democratisch beginsel dat ieders mening telt. Actief burgerschap en sociale integratie 12
13 Bijlage 1 Kerndoelen In het algemeen zijn veel kerndoelen direct, zijdelings of in voorwaardelijke sfeer met burgerschapsonderwijs en integratie verbonden. De kerndoelen kunnen daarmee worden beschouwd als een nadere invulling van de in de wet geformuleerde opdracht. Voor wat betreft de voornaamste met burgerschap verbonden doelen gaat het voor het primair onderwijs om de volgende kerndoelen: (doelen 36,37 en 38) 36 De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger. 37 De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 38 De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. Ook aspecten van de kerndoelen 34 en 35 zijn van belang, en tot op zekere hoogte is ook kerndoel 39 aan burgerschap gerelateerd: 34 De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen. 35 De leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht, als verkeersdeelnemer en als consument. 39 De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu. Actief burgerschap en sociale integratie 13
14 Bijlage 2 Basiswaarden van de democratische rechtsstaat De omschrijving van de basiswaarden luiden als volgt: Vrijheid van meningsuiting: betekent dat je mag zeggen of schrijven wat je denkt, of tegen de opvatting van anderen in mag gaan. Iedereen mag dus ook zijn of haar geloof uitdragen, of zijn of haar mening aan anderen voorhouden. Daarbij moet je je wel houden aan de wet. Gelijkwaardigheid: betekent dat mensen van gelijke waarde zijn. Daarbij maakt het niet uit wat hun denkbeelden zijn of wat ze geloven. Je hoeft niet te vinden dat die denkbeelden of gebruiken zelf waardevol zijn, maar wel dat mensen met andere denkbeelden en gebruiken niet minder waard zijn dan jij, of dan jouw groep. Begrip voor anderen: betekent dat je probeert te begrijpen waarom mensen of groepen bepaalde denkbeelden of gebruiken hebben; wat is de achtergrond daarvan en waarom is dat belangrijk voor een ander. Verdraagzaamheid: (ook wel tolerantie genoemd) betekent dat je de mening of het gedrag van een ander accepteert, ook al ben je het er helemaal niet mee eens. En het betekent ook dat je ieder de ruimte wilt geven om zo n mening of gedrag te hebben. Natuurlijk moet iedereen zich daarbij wel aan de wet houden. Autonomie: betekent dat iedereen zelf kan bepalen wie hij/zij wil zijn en hoe hij/zij zijn/haar leven wil leiden. Ieder is dus bijvoorbeeld vrij om zelf te bepalen welke denkbeelden of welk geloof voor hem/haar belangrijk is. Daarbij moet je je wel houden aan de wet. Afwijzen van onverdraagzaamheid: onverdraagzaamheid (ook wel intolerantie genoemd) is het tegenovergestelde van tolerantie. Het betekent dat je vindt dat andere mensen of groepen, dingen waar jij het niet mee eens bent, niet zouden mogen denken of doen; en dat je het niet nodig vindt dat ieder de ruimte krijgt om zo n mening of zulk gedrag te hebben. Afwijzen van discriminatie: discriminatie betekent dat mensen of groepen bij anderen achtergesteld worden, of dat je vindt dat er voor mensen met andere denkbeelden of gebruiken niet zoveel ruimte hoeft te zijn, of dat die denkbeelden of gebruiken misschien zelfs verboden moeten worden. Actief burgerschap en sociale integratie 14
15 Qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd Bijlage 3: Verwijzing beleidsplannen Cultuurbeleidsplan Sociaal veiligheidsplan fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx Protocol gedrag Schoolplan Schoolgids cvbnmqwetyuiopasdfghjklzxcvbnmq Competentieboekje wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg hjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbn mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwert yuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas dfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklz xcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnm Actief burgerschap en sociale integratie 15 qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty
16 Bijlage 4: Leerlingenraad Jozefschool Leerlingenraad Jozefschool Democratie moet je leren Inleiding Vanuit de vragenlijst voor leerlingen van groep 7 en 8 afgenomen in mei 2012 kwam naar voren dat de leerlingen er behoefte aan hebben om meer hun mening kenbaar te mogen maken over aspecten van de schoolorganisatie en voorgenomen beleidsplannen. Tijdens een gesprek van de directeur met de betrokken groepen 7 en 8 vanwege de groepsverdeling in het schooljaar bleek dat de gesprekken heel constructief waren en er een goede uitwisseling van gedachten was over het onderwerp. Op dat moment was het idee van het instellen van de leerlingenraad geboren en zijn wij op zoek gegaan naar een vorm, die goed aansluit bij de Vreedzame School. Bij de opzet hebben wij gebruik gemaakt van de map leerlingenparticipatie van de Vreedzame school en het advies van een ouder, die veel ervaring heeft bij het opzetten van cliëntenraden in de gezondheidszorg. In het kader van actief burgerschap willen wij bij de vorming van de leerlingenraad zoveel mogelijk de opzet van de Tweede Kamerverkiezingen benaderen. Uitvoering Wij stellen ieder jaar een leerlingenraad samen waar vier leerlingen vanuit groep 8 en vier leerlingen vanuit groep 7 deel uitmaken. Jaarlijks stromen er vier leerlingen binnen de raad door naar groep 8 en worden er vier leerlingen in groep 7 gekozen door verkiezingen uit te schrijven. Vanuit het team leerkrachten zullen de directeur en een leerkracht deel uitmaken van de raad. Een van deze twee zullen ook optreden als gespreksleider. De zes bijeenkomsten tijdens het schooljaar zullen onder schooltijd plaatsvinden en de leerlingen zullen worden vrijgesteld van lessen tijdens de bijeenkomsten van de raad. Elke bijeenkomst zal in het teken staan van een thema waarvan er drie keer een thema vanuit de leerlingen worden besproken en drie keer vanuit het schoolteam. Jaarplanning Voor de derde schoolweek geven de leerkrachten in de groepen 7 en 8 een introductieles met als doel dat de leerlingen worden geïnformeerd over de oprichting van de leerlingenraad en nadenken over de vraag of zij zichzelf kandidaat willen stellen (zie bijlage blz. 118 t/m 120 map ouderparticipatie Vreedzame School). Het profiel van een lid van de leerlingenraad wordt bekend gemaakt in de nieuwsbrief (zie onderaan document). Leerlingen stellen zich voor oktober/november beschikbaar en stellen hun een campagneteam samen. Via korte campagnefilmpjes maken de kandidaten zichzelf en hun standpunten bekend. De leerkrachten en de leerlingen van de groep stellen de kandidatenlijst samen en maken stembiljetten voor de verkiezingen. De verkiezing vindt plaats nadat de filmpjes in groep 4 t/m 8 zijn bekeken en de kandidaten met elkaar in debat zijn geweest. Onder leiding van een bovenbouwleerkracht wordt een kiescommissie geformeerd van twee leerlingen uit groep 7 en 8, een leerkracht en een klassenouder. Er wordt een stemlokaal ingericht met stemhokjes en een stembus. De stembiljetten, die door de groepen zijn gemaakt (een overzicht van de kandidaten en een vakje ernaast)worden Actief burgerschap en sociale integratie 16
17 door de leerlingen gebruikt en net als bij de officiële verkiezingen wordt er gestemd met een rood potlood. (zie bijlage blz. 124) De uitslag van de verkiezingen wordt bekend gemaakt en in de eerste week van november is de raad voor de eerste keer bij elkaar geweest en zijn de onderwerpen voor dit schooljaar afgesproken. Elk jaar zijn er vier tot zes bijeenkomsten. Regelmatig doen de leerlingen vanuit de raad verslag in de nieuwsbrief over wat er besproken is tijdens de laatste bijeenkomst. Profielschets leerlingenraad: Denken namens anderen. Je zit er niet voor jezelf maar voor alle leerlingen. Je moet jezelf kunnen verplaatsen in iemand anders. Je moet kunnen luisteren naar de ander. Opkomen voor anderen, medeleerlingen. Ook iets in kunnen brengen waar je het zelf niet zo eens mee bent. Respectvol omgaan met elkaar tijdens de vergadering, maar ook daarvoor en daarna. Serieus zijn. Iets bespreekbaar durven maken. Iets gezamenlijks willen doen voor de school. Verslag kunnen maken voor je groep en in de nieuwsbrief. Kunnen omgaan met nee, tegenslagen. Kunnen samenwerken, je werkt gezamenlijk aan iets. Wat wordt er verwacht van mij in de leerlingenraad? Je denkt mee namens alle leerlingen van de Jozefschool over zaken die voor de kinderen belangrijk zijn. Je kiest ideeën uit die jullie kunnen realiseren en waarvan de kinderen, de meesters en juffen en ouders blij worden! Je moet je goed kunnen verplaatsen in andere kinderen van onze school. Soms zijn er ideeën waar je het zelf niet mee eens bent, deze moet je dan evengoed bespreekbaar maken. Je kan en wil met iedereen samenwerken. Je stelt je behulpzaam en open op voor alle andere kinderen. Het is belangrijk dat je goed kunt luisteren om problemen/ideeën helder te krijgen. Je voelt je verantwoordelijk voor elkaar, de groep, de school en de omgeving. Je moet kunnen omgaan met het antwoord: nee en met andere tegenslagen. Bij iedere vergadering of bijeenkomst is een notulist, die alles opschrijft wat er besproken wordt. Een verslag/samenvatting van de vergaderingen moet worden teruggekoppeld naar de kinderen maar ook naar de ouders. Een stukje schrijven voor de nieuwsbrief hoort er dus ook bij! Actief burgerschap en sociale integratie 17
Goed Burgerschap en Sociale Integratie
Goed Burgerschap en Sociale Integratie Revisie 08-10-2012 01-07-2013 Versie 1.0 Definitief, n.a.v. teambespreking 08-08-2013 Borgingsdocument Goed Burgerschap De Kruudwis versie 1.0 Page 1 of 8 01-08-2013
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP & SOCIALE INTEGRATIE. Visie. Actief Burgerschap & Sociale Integratie
ACTIEF BURGERSCHAP & SOCIALE INTEGRATIE Visie Actief Burgerschap & Sociale Integratie Zuukerschool Epe Januari 2010 Hoofdstuk 1, Kenmerken van de omgeving en de leerlingen De Zuukerschool is een landelijk
Nadere informatieVISIESTUK ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE
VISIESTUK ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE SBO de Regenboog Drunen SBO de Regenboog kwaliteitszorg burgerschap 18-12-2014 1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Kenmerken van onze leerlingen en risico s.
Nadere informatieBeleid burgerschap en sociale integratie
Beleid burgerschap en sociale integratie 1. Inleiding Met ingang van 1 februari 2006 is de bepaling in werking getreden die aan de scholen de opdracht geeft het actief burgerschap en de sociale integratie
Nadere informatieVisiedocument Burgerschap
Visiedocument Burgerschap Versie zomer 2015 Inhoud: Hoofdstuk 1 Kenmerken van onze leerlingen Hoofdstuk 2 Visie op actief burgerschap Hoofdstuk 3 Hoofddoelen/dimensies Hoofdstuk 4 Aanbod Hoofdstuk 5 Basiswaarden
Nadere informatie& Sociale Integratie. Beleidsstuk ACTIEF BURGERSCHAP. Actief burgerschap & Sociale integratie. Het Palet MeerderWeert 1
Beleidsstuk ACTIEF BURGERSCHAP & Sociale Integratie Actief burgerschap & Sociale integratie. Het Palet MeerderWeert 1 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1: Visie op actief burgerschap & sociale integratieactie Hoofdstuk
Nadere informatieVisiestuk Actief Burgerschap & Sociale Integratie
Visiestuk Actief Burgerschap & Sociale Integratie Elzendreef 4 2272 EV Voorburg Brin: 03TQ januari 2011 Visiestuk Actief Burgerschap & Sociale Integratie Hoofdstuk 1. Kenmerken en risico s van de omgeving
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE
Heutink ICT ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE op de C.B.S. De Bruinhorst 22-5-2012 Inhoudsopgave Inleiding 3 Pagina 1. Burgerschap op de Bruinhorstschool 3 2. Kerndoelen 3 3. Visie 4 4. Hoofddoelen
Nadere informatieVisiedocument. Actief Burgerschap. Januari 2010
Visiedocument Actief Burgerschap Januari 2010 Gereformeerde scholen voor speciaal basisonderwijs Het Baken en De Drieluik Inleiding Actief Burgerschap U staat op het punt ons visiestuk actief burgerschap
Nadere informatieAanbod burgerschap en sociale integratie
Aanbod burgerschap en sociale integratie 1 Kanjertraing Dronenplein 7 2411 HE Bodegraven www.d4w.nl/prinses-beatrixschool 2 Visie Levensbeschouwelijke visie: Wij zijn een open Protestants Christelijke
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik
Actief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik Dit document is bedoeld als verantwoording voor ons aanbod op de Wijde Blik te Kamerik voor actief burgerschap en sociale integratie en welke
Nadere informatieHoofdstuk 1: Kenmerken van onze leerlingen, ouders, omgeving en risico s.
Hoofdstuk 1: Kenmerken van onze leerlingen, ouders, omgeving en risico s. Driestromenland ligt in Lelystad Zuidoost in de deelwijk Waterwijk. De school is een afspiegeling van de wijk. Kenmerken van de
Nadere informatieVisie op burgerschap en sociale integratie
Visie op burgerschap en sociale integratie CNS De Regenboog Inleiding Tegenwoordig leven we in een multiculturele samenleving. Burgerschap is in toenemende mate belangrijk geworden. Kennis hebben over
Nadere informatieDe leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en de ander.
Burgerschapsvorming en sociale integratie De visie van de school We zijn een openbare basisschool. We werken volgens de richtlijnen en doelstellingen zoals beschreven in de Wet Primair Onderwijs. Het doel
Nadere informatieObs de Bouwsteen. Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN. actief burgerschap en sociale integratie
Obs de Bouwsteen Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN 1. Wat is actief burgerschap? Actief burgerschap is: de bereidheid en het vermogen om deel uit te kunnen maken van een
Nadere informatieBurgerschap en sociale integratie
Burgerschap en sociale integratie 1. Kenmerken en risico s van de leerlingen De Bron is een gereformeerde basisschool in Barneveld, op de Veluwe. De kinderen komen uit Barneveld, Voorthuizen, Terschuur
Nadere informatieIdentiteit. Roelofsbrink CK Den Ham (0546)
Identiteit Roelofsbrink 6 7683 CK Den Ham (0546) 672542 juni 2017 Voor u ligt het identiteitsdocument van GBS Domino in Den Ham. In dit document beschrijven we aan de hand van vier bouwstenen wie we zijn
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie
Actief burgerschap en sociale integratie Mei 2019 1. Inleiding Per 1 februari 2006 is wettelijk vastgelegd dat scholen actief burgerschap en sociale integratie moeten bevorderen. Burgerschap moet herkenbaar
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014.
Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014. Dit document is bedoeld als verantwoording voor wat wij op dit moment doen aan actief burgerschap en sociale integratie en welke ambities
Nadere informatieActief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015
Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015 Dit document is bedoeld als verantwoording voor wat wij op dit moment doen aan actief burgerschap en sociale integratie en welke ambities
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE
ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE 1 ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE OP DE VALKENHEUVEL De wetgever schrijft scholen in Nederland voor om zich actief in te spannen om het besef van kinderen
Nadere informatieBurgerschap en Sociale Integratie op De Schalmei
Burgerschap en Sociale Integratie op De Schalmei 17-10-2014 Inhoud: Kenmerken van De Schalmei 3 Basiswaarden 3 Kerndoelen 3 Aanbod Burgerschap op De Schalmei 4 Een aantal punten uit onze algemene visie
Nadere informatieDe Vogelveste. speciale school voor basisonderwijs
De Vogelveste speciale school voor basisonderwijs Actief burgerschap 2010-2011 1 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave bladzijde 1. Inleiding bladzijde 2. Hoofdstuk 1 Kenmerken van de omgeving en de leerlingen
Nadere informatieActief burgerschap. Sint Gerardusschool Splitting 145 7826 ET Emmen Tel: 0591-622465 gerardusschool@skod.nl
2013 Actief burgerschap 0 Sint Gerardusschool Splitting 145 7826 ET Emmen Tel: 0591-622465 gerardusschool@skod.nl Inhoudsopgave Pagina Inleiding 2 Hoofdstuk 1 : 3 Hoofdstuk 2 : : een doel en een middel
Nadere informatieJenaplanbasisschool De Oostpoort Burgerschapsvorming en sociale integratie
Jenaplanbasisschool De Oostpoort Burgerschapsvorming en sociale integratie 1 1. Inhoudsopgave: pagina 2. Visie op burgerschapsvorming en sociale integratie 3 3. Populatie van de Oostpoort 5 4. Beleid 5
Nadere informatieBeleid Actief Burgerschap en Sociale Integratie. OBS Brinkschool Haren
Actief Burgerschap en Sociale Integratie OBS Brinkschool Haren Naam school OBS Brinkschool Brinnummer 13AL Adres Oude Brinkweg 95 Postcode 9751 RL Haren Telefoon 050-5347524 E-mail directie.obsbrinkschool@stichtingbaasis.nl
Nadere informatiePrimair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444
Voorlichtingspublicatie Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Wet van 9 december 2005, houdende opneming in de Wet op het
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE.
ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE. Basisschool: de Zevensprong Mannagras 30, 8043 KD Zwolle 038-4201840 Inhoudsopgave 1. Kenmerken en Risico s 2. Visie op actief burgerschap 3. Hoofddoelen 4. Aanbod
Nadere informatieActief Burgerschap. Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau-
Actief Burgerschap Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau- Inhoud INLEIDING... 3 VISIE OP ACTIEF BURGERSCHAP... 3 1) BURGERSCHAP... 4 DRIE DOMEINEN... 4 2) ACTIEF BURGERSCHAP:
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP 05OC CDS T KOMPAS
20171101 ACTIEF BURGERSCHAP 05OC CDS T KOMPAS INHOUD Voorwoord... 1 Burgerschap en sociale competenties... 2 burgerschap en openheid naar de samenleving... 2 Burgerschap en democratische rechtsstaat...
Nadere informatieobs Jaarfke Torum 15 9679 CL Scheemda Postbus 60 9679 ZH Scheemda 0597 592524 jaarfke@planet.nl
obs Jaarfke Torum 15 9679 CL Scheemda Postbus 60 9679 ZH Scheemda 0597 592524 jaarfke@planet.nl 1 Actief burgerschap en sociale integratie: Door de toenemende individualisering in onze samenleving is goed
Nadere informatieDe Onderwijsraad heeft in deze zes kerndoelen geformuleerd waar het primair onderwijs aan moet voldoen inzake Actief Burgerschap:
Actief Burgerschap Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Actief Burgerschap: een nadere kennismaking 3 3. Actief Burgerschap: een doel en een middel 4 4. Actief Burgerschap: Hoe leren we dit aan? 5 5. Actief
Nadere informatieVoorwoord. Burgerschapsbeleidsplan versie Voor wie: Dit burgerschapsbeleidsplan is bestemd voor alle groepen van bs. De Avonturijn.
Voor wie: Voorwoord Dit burgerschapsbeleidsplan is bestemd voor alle groepen van bs. De Avonturijn. Burgerschap is de bereidheid en het vermogen van jongeren om deel uit te maken van een gemeenschap en
Nadere informatie2013-2017. Actief burgerschap en sociale integratie
201-2017 Actief burgerschap en sociale integratie Inhoudsopgave: Kwaliteitszorg actief burgerschap en sociale integratie Visie en planmatigheid Visie Doelen Invulling Verantwoording Resultaten Risico s
Nadere informatieACTIEF BURGERSCHAP. Op CDS t Kompas
ACTIEF BURGERSCHAP Op CDS t Kompas ACTIEF BURGERSCHAP Voorwoord Kinderen voorbereiden op hun rol van burger in de samenleving is al eeuwenlang een taak van het onderwijs. In de Wet op Primair Onderwijs
Nadere informatieSOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Algemene vorming op het einde van de derde graad secundair onderwijs Voor de sociale
Nadere informatieReflecteren. op binnen- en buitenschoolse burgerschapservaringen
Reflecteren op binnen- en buitenschoolse burgerschapservaringen 1 Het doel van de waaier Kinderen komen in het dagelijks leven in aanraking met tal van burgerschapservaringen. Deze ervaringen nemen zij
Nadere informatieActief Burgerschap. JPS de Wiekslag. Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau-
JPS de Wiekslag Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau- Inhoud INLEIDING... 3 VISIE OP ACTIEF BURGERSCHAP... 3 1) BURGERSCHAP... 4 DRIE DOMEINEN... 4 2) ACTIEF BURGERSCHAP: HOE
Nadere informatieBurgerschapsvorming op CCZ
Burgerschapsvorming op CCZ Visie Een groot deel van alle leerlingen in het voortgezet onderwijs zit op het VMBO. Jonge mensen met verschillende achtergronden, capaciteiten, culturen en leerstijlen. Zij
Nadere informatieBurgerschap: Aanbod per hoofddoel
Burgerschap: Aanbod per hoofddoel HOOFDDOEL 1 We voeden onze leerlingen op tot fatsoenlijke evenwichtige mensen die respectvol (vanuit duidelijke waarden en normen omgaan met de medemens.) Trefwoord De
Nadere informatieBurgerschap en sociale integratie
www.defonteinharmelen.nl Hendriklaan 5, 3481 VR Harmelen Burgerschap en sociale integratie Een wijde blik, verruimt het denken 1. Inleiding Onze samenleving verandert. We beseffen dat voor het behoud en
Nadere informatieProt.chr.basisschool De Rietlanden. Visiestuk Actief Burgerschap & Sociale Integratie
Prot.chr.basisschool De Rietlanden Visiestuk Actief Burgerschap & Sociale Integratie Hoofdstuk 1 Kenmerken van onze leerlingen en risico s De school is gevestigd op het voormalige eiland Marken. Het grootste
Nadere informatieActief Burgerschap. Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen
Actief Burgerschap Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen OBS De Hobbitstee Leerdam 2010 Met open vizier.. 2 Inhoudsopgave Inleiding 4 Hoofdstuk 1 : Actief Burgerschap: een nadere kennismaking
Nadere informatieWat is de identiteit voor de schoolraad van de PBS?
Wat is de identiteit voor de schoolraad van de PBS? 1. Levensbeschouwelijke (religieuze) identiteit : Over het algemeen geldt dat een ieder van het team zich achter de levensbeschouwelijke identiteit die
Nadere informatieHoofdstuk 2 Wat vinden wij als school belangrijk?
Hoofdstuk 2 Wat vinden wij als school belangrijk? Wij willen dat uw kind met plezier naar school gaat en zich daar zo optimaal mogelijk ontwikkelt. Onze rol daarbij is goed onderwijs geven door goed opgeleide
Nadere informatieFormat Actief Burgerschap
Format Actief Burgerschap Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau- Inhoud INLEIDING... 3 VISIE OP ACTIEF BURGERSCHAP... 3 1) BURGERSCHAP... 4 DRIE DOMEINEN... 4 ) ACTIEF BURGERSCHAP:
Nadere informatieIdentiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter
Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter Onze ideologie We zien iedereen als uniek en waardevol. Ieder kind heeft talenten en samen gaan we die ontdekken en ontwikkelen. Hierdoor kunnen
Nadere informatieBurgerschap in kaart gebracht
SLO is het nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling. Al 35 jaar geven wij inhoud aan leren en innovatie in de driehoek beleid, wetenschap en onderwijspraktijk. De kern van onze expertise betreft
Nadere informatieOBS De Dorpsakker Assendelft
BELEIDSPLAN ACTIEF BURGERSCHAP Juni 2018 OBS De Dorpsakker Assendelft Er is maar 1 wereld en die is van ons allemaal (Jitske Kramer) INHOUDSOPGAVE ACTIEF BURGERSCHAP INLEIDING pagina 3 HOOFDSTUK 1: een
Nadere informatieActief Burgerschap. OBS Prinses Wilhelmina. Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau-
OBS Prinses Wilhelmina Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau- Inhoud INLEIDING... 3 VISIE OP ACTIEF BURGERSCHAP... 3 1) BURGERSCHAP... 4 DRIE DOMEINEN... 4 2) ACTIEF BURGERSCHAP:
Nadere informatieDe Vreedzame School Sociale competentie en actief burgerschap
De Vreedzame School Sociale competentie en actief burgerschap Congres Leve het jonge kind! 2011 Deelsessie Democraatjes in de dop? Mirjam van der Ven, Eduniek Aanleidingen voor het ontstaan van De Vreedzame
Nadere informatie2. Waar staat de school voor?
2. Waar staat de school voor? Missie en Visie Het Rondeel gaat uit van de Wet op het Basisonderwijs. Het onderwijs omvat de kerndoelen en vakgebieden die daarin zijn voorgeschreven. Daarnaast zijn ook
Nadere informatieAantekening Levensbeschouwing Hoofdstuk 2: Waarden en normen
Aantekening Levensbeschouwing Hoofdstuk 2: Waarden en normen Aantekening door C. 814 woorden 16 januari 2014 5,6 52 keer beoordeeld Vak Methode Levensbeschouwing Standpunt Waarden, normen en moraal Waarde:
Nadere informatieToezicht op Burgerschap en Integratie
Toezicht op Burgerschap en Integratie Inhoudsopgave Voorwoord 2 1. Inleiding 3 2. Wat is burgerschap 4 3. Toezicht op burgerschap en integratie 6 4. Meer informatie over burgerschap en integratie 12 Bijlage
Nadere informatieBELEIDSPLAN ACTIEF BURGERSCHAP De Bukehof
BELEIDSPLAN ACTIEF BURGERSCHAP De Bukehof 2015 2018 Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen INHOUDSOPGAVE INLEIDING HOOFDSTUK 1 ACTIEF BURGERSCHAP: Een nadere kennismaking HOOFDSTUK 2 ACTIEF
Nadere informatieLEERLINGENRAAD MEESTER KREMERSCHOOL
LEERLINGENRAAD MEESTER KREMERSCHOOL INHOUD 1. Wat is een leerlingenraad? a. Visie b. Doel c. Gespreksonderwerpen 2. Wie zitten erin? a. Lidmaatschap/samenstelling b. Verkiezingen c. Criteria 3. Vergaderingen
Nadere informatieFunctieprofiel. Leraar. op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE. Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling.
Functieprofiel Leraar op OBS Het Toverkruid LA, 1,0 FTE Aanstelling voor een jaar welke bij goed functioneren kan leiden tot een vaste aanstelling. April 2018 Specifieke competenties teamlid OBS Het Toverkruid
Nadere informatie1.0 initiële versie. Copy No Naam Locatie
Document Controle Wijzigingshistorie Datum Auteur Versie Wijziging 28 februari 2012 Paul Bouw/ Rob van Leijenhorst 15 januari 2013 Paul Bouw/ Rob van Leijenhorst 1.0 initiële versie 2.0 Na een WMK studiedag
Nadere informatie- Extra informatie. - Waarom een anti-pestprotocol. Inhoudsopgave: - Uitgangspunten. - Kwink. - Preventieve maatregelen. - Handelen bij pestgedrag.
Anti-pestprotocol Inhoudsopgave: - Waarom een anti-pestprotocol. - Uitgangspunten. - Kwink. - Preventieve maatregelen. - Handelen bij pestgedrag. - Evaluatie. - Extra informatie 1 Waarom een anti-pestprotocol?
Nadere informatieVisiestuk Actief Burgerschap & Sociale Cohesie
Visiestuk Actief Burgerschap & Sociale Cohesie Hoofdstuk 1, Kenmerken van de omgeving en de leerlingen De leerlingen van de Bavoschool leven in de dorpsgemeenschap Ursem/Rustenburg. Het grootste deel van
Nadere informatieIdentiteit in woorden Stichting St. Josephscholen Nijmegen
Identiteit in woorden Stichting St. Josephscholen Nijmegen Inleiding De commissie identiteit, in opdracht van het bestuur en de directies van de Stichting St. Josephscholen, heeft de identiteit van de
Nadere informatieActief Burgerschap. Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau-
Actief Burgerschap Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen -Thé Lau- Inhoud INLEIDING... 3 VISIE OP ACTIEF BURGERSCHAP... 3 1) BURGERSCHAP... 4 DRIE DOMEINEN... 4 2) ACTIEF BURGERSCHAP:
Nadere informatieInhoud. 1. Wat verstaan we onder een leerlingenraad. 2. Waarom een leerlingenraad? 3. Opzet en organisatie van een leerlingenraad
Inhoud 1. Wat verstaan we onder een leerlingenraad 2. Waarom een leerlingenraad? 3. Opzet en organisatie van een leerlingenraad a. samenenstelling van de raad/verkiezingen b. Wat kan zoal op de agenda
Nadere informatieVisiedocument: Burgerschap in het vmbo van Wellantcollege
Visiedocument: Burgerschap in het vmbo van Wellantcollege Visiedocument: Burgerschap in het vmbo van Wellantcollege Inleiding Dit Wellant visiedocument beschrijft de algemene visie van Wellantcollege t.a.v.
Nadere informatieLeermiddelenanalyse Burgerschapsvorming. Analyse-instrument PO SLO. Juli 2013
Leermiddelenanalyse Burgerschapsvorming Analyse-instrument PO Deel I: Achtergrondgegevens Deel II: Inhoudelijke aspecten Deel III: Didactische aspecten SLO Juli 2013 DEEL I: ACHTERGRONDGEGEVENS Titel Auteurs
Nadere informatieOpvoedingsproject. Nieuwen Bosch Humaniora Gent
Opvoedingsproject Nieuwen Bosch Humaniora Gent Onze school wil aan jongeren kwalitatief hoogstaand onderwijs bieden in een hartelijk klimaat van samenwerken en samenleven stimuleren we de leerlingen vanuit
Nadere informatieOuderavond De Vreedzame School
Ouderavond De Vreedzame School www.onderwijsmaakjesamen.nl 1 www.onderwijsmaakjesamen.nl 2 Agenda Binnenkomer De vreedzame school Voorbeelden uit blokken Zelf ervaren in de klas Afsluiter www.onderwijsmaakjesamen.nl
Nadere informatieEEN SPECIALE UITGAVE VAN DE WEEKBERT
EEN SPECIALE UITGAVE VAN DE WEEKBERT Beste lezer, Voor u hebben wij deze speciale uitgave van de Weekbert gemaakt als naslagwerkje op de informatieavond over de Vreedzame School, die u zojuist bezocht
Nadere informatieBeleid Actief Burgerschap en Sociale integratie op ICBS De Bonte Mol (juni 2013)
Beleid Actief Burgerschap en Sociale integratie op ICBS De Bonte Mol (juni 2013) Wat is wordt hieronder verstaan? Actief burgerschap verwijst naar de bereidheid en het vermogen deel uit te maken van een
Nadere informatieIdentiteit van de Koos Meindertsschool
Identiteit van de Koos Meindertsschool 1. Identiteit - het karakter van de school Wij zijn een open school waarin een ieder gelijkwaardig is. Wij heten elk kind welkom op de Koos Meindertsschool, ongeacht
Nadere informatieActief Burgerschap op Eijkhagen 2013-2014
Actief Burgerschap op Eijkhagen 2013-2014 In de samenleving ontstaan nieuwe opvattingen over de manier waarop individuele burgers in de maatschappij behoren te staan: meer betrokken, meer gericht op het
Nadere informatieBurgerschapsvorming LVGS
Burgerschapsvorming LVGS Jacomijn van der Kooij Hoop 2 Een brede blik op burgerschap Mini-college Burgerschapsvorming en goed onderwijs Sinds 2006 verplicht: Wet actief burgerschap en sociale integratie.
Nadere informatieGemeentelijke basisschool De Knipoog Cardijnlaan 10 2290 Vorselaar 014/51 27 00 0478/28 82 63 014/ 51 88 97 directie@deknipoog.be
Gemeentelijke basisschool De Knipoog Cardijnlaan 10 2290 Vorselaar 014/51 27 00 0478/28 82 63 014/ 51 88 97 directie@deknipoog.be Elementen van een pedagogisch project 1 GEGEVENS M.B.T. DE SITUERING VAN
Nadere informatieBeste ouder(s)/ verzorger(s) van leerlingen in de groepen 3 t/m 6 voor het komend schooljaar,
de kunst van het leren Nieuwveen, 19 maart 2015 Aan : Ouder(s)/verzorger(s) met kinderen in de groepen 3 t/m 6 voor het komend schooljaar Betreft : Informatie en aanmeldingsformulier, schooljaar 2015-2016;
Nadere informatieBurgerschap en integratie op t Heem
Burgerschap en integratie op t Heem Inleiding Je kunt geen krant openslaan, of er staat wel iets over waarden en normen. Vaak wordt er op een negatieve manier over waarden en normen gesproken : normen
Nadere informatieOnze kernwaarden waar wij vanuit gaan zijn en waar we elkaar ook op willen aanspreken zijn: A andacht R espect K waliteit
1. SCHOOL EN IDENTITEIT Beste ouders/verzorgers, Voor u ligt de schoolgids voor het schooljaar 2019-2020. Een nieuw jaar betekent weer veel nieuwe informatie. De nieuwe/actuele vakanties, roosters, schooltijden
Nadere informatieEthische optiek = hoe is de benadering dat mensen het uiteindelijk goede behoren te doen.
Samenvatting door A. 1576 woorden 4 december 2014 1,3 2 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Paragraaf 2 De ethische optiek 1 inleiding Ethiek gaat over goed en kwaad in het menselijk handelen. Onderscheid
Nadere informatieBeleid Actief burgerschap & Sociale integratie
Beleid Actief burgerschap & Sociale integratie 1. Inleiding 1.1 Wetgeving Eind 2005 is een (onderwijs)wet aangenomen die scholen vraagt aandacht te besteden aan 'actief burgerschap en sociale integratie'.
Nadere informatie-Onze school behoort tot het officieel gesubsidieerd onderwijsnet. Het schoolbestuur is de gemeente Olen.
Pedagogisch project 1. situering onderwijsinstelling 2. levensbeschouwelijke uitgangspunten 3. visie op ontwikkeling en opvoeding 4. het schoolconcept 1. Situering onderwijsinstelling 1.1 Een gemeenteschool:
Nadere informatieAnkerpunten voor morgen
Ankerpunten voor morgen Wat doen we? Van waaruit doen we dat? Deus Caritas Est : deze boodschap maakte Pieter Jozef Triest gevoelig voor de noden van zijn tijd. Vertaald naar vandaag, is ook onze zendingsopdracht:
Nadere informatieBurgerschap. KBS De Vlieger 2/4
Burgerschap KBS De Vlieger 2/4 Inhoudsopgave Blz 2 Blz 3 Blz.4 Visie burgerschapsvorming Hoofdstuk 1: Kenmerken van de leerlingen, de ouders en de omgeving. Hoofdstuk 2: Visie op burgerschap Blz.7 Hoofdstuk
Nadere informatieLevensbeschouwend onderwijs in de dagelijkse praktijk
Levensbeschouwend onderwijs in de dagelijkse praktijk (Notitie Hans Teegelbeckers) Doel van deze notitie is te beschrijven hoe scholen voor openbaar primair en voortgezet onderwijs hun pluriforme opdracht
Nadere informatieDe Vreedzame School. Sociale competentie en actief burgerschap in het basisonderwijs
De Vreedzame School Sociale competentie en actief burgerschap in het basisonderwijs Aanleidingen voor het ontstaan van De Vreedzame School (1999) toenemende gedragsproblematiek in scholen grensoverschrijdend
Nadere informatieBurgerschap in kaart gebracht
Burgerschap in kaart gebracht SLO is het nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling. Al 35 jaar geven wij inhoud aan leren en innovatie in de driehoek beleid, wetenschap en onderwijspraktijk. De kern
Nadere informatieGRO TE REIS. Het leven is één WAAR DE SCHOOL VOOR STAAT 2
Schoolbrochure GRO TE REIS Het leven is één WAAR DE SCHOOL VOOR STAAT 2 het onderwijsaanbod 8 typisch Daltonschool 14 WAAR DE SCHOOL VOOR STAAT Onze kernwaarden 1 3 4 5 6 7 2 3 Leren leven, leren leren
Nadere informatieSamen doen. Zorgvisie. Zorg- en dienstverlening van A tot Z
Samen doen Zorgvisie Zorg- en dienstverlening van A tot Z Wat en hoe? 3 W Samen met de cliënt bepalen we wát we gaan doen en hóe we het gaan doen. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen op diverse
Nadere informatieActief Burgerschap. o.b.s. de Wezeboom Ruinerwold (Oosteinde) 1 Actief Burgerschap versie o.b.s. de Wezeboom
Actief Burgerschap o.b.s. de Wezeboom Ruinerwold (Oosteinde) 1 Actief Burgerschap versie 10-07-2016 o.b.s. de Wezeboom 1. Bovenschools gedeelte Actief Burgerschap Actief burgerschap verwijst naar de bereidheid
Nadere informatieVisiestuk Actief Burgerschap & Sociale Cohesie
Visiestuk Actief Burgerschap & Sociale Cohesie Hoofdstuk 1, Kenmerken van de leerlingen, de ouders en de omgeving Leerlingen Onze leerlingen zijn te typeren als kinderen merendeels geboren en getogen in
Nadere informatieAchtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt:
Achtergrond Basisschool De Regenboog staat in de wijk Zuid-west in Boekel en valt onder het bestuur van Zicht PO. Evenals de andere scholen onder dit bestuur gaan wij de komende periode vorm geven aan
Nadere informatieWAARDEGOED. betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten
WAARDEGOED betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten 1 HET DOEL VAN ONDERWIJS Jongeren kennis en vaardigheden aanreiken
Nadere informatie1. SCHOOL EN IDENTITEIT. Beste ouders/verzorgers,
1. SCHOOL EN IDENTITEIT Beste ouders/verzorgers, Voor u ligt de schoolgids voor het schooljaar 2018-2019. Een nieuw jaar betekent weer veel nieuwe informatie. De nieuwe/actuele vakanties, roosters, schooltijden
Nadere informatieBeleid Kanjertraining op De Meeander
Beleid Kanjertraining op De Meeander Voor u ligt het beleidsstuk Kanjertraining. We hopen dat het zicht geeft op wat we doen op school en waar we voor staan. Kanjertraining is meer dan een lesmethode.
Nadere informatieLeerlingenraad en reglement
Frankenskamp 4 3848 DE Harderwijk 0341-426704 - directiebron@debronharderwijk.nl - www.debronharderwijk.nl Leerlingenraad en reglement CBS DE BRON, EEN SCHOOL MET MEERWAARDE. Leerlingenraad. Kwaliteitszorg
Nadere informatieLANDSEXAMEN VWO
LANDSEXAMEN VWO 2018-2019 Examenprogramma I&S/MAATSCHAPPIJLEER V.W.O. 1 Het eindexamen Het vak Individu en Samenleving/maatschappijleer (I&S/maatschappijleer) kent slechts het commissie-examen. Er is voor
Nadere informatieTOEZICHTKADER ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE
TOEZICHTKADER ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE Inspectie van het Onderwijs Utrecht, mei 2006 1. Inleiding Met ingang van 1 februari 2006 is de opdracht van het onderwijs om jonge mensen voor te
Nadere informatieCBS De Wegwijzer Protocol Intercultureel leren, actief burgerschap en sociale integratie
CBS De Wegwijzer Protocol Intercultureel leren, actief burgerschap en sociale integratie Datum eerste versie 01-09-2011 Datum laatste versie 01-09-2014 Documenteigenaar Team CBS De Wegwijzer Datum volgende
Nadere informatiePedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam
Pedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam Inleiding: ATB de Springplank, een algemeen toegankelijke basisschool en Vlietkinderen, maatwerk in kinderopvang, beiden gehuisvest
Nadere informatieKernleerplan actief burgerschap en sociale integratie
SLO is het nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling. Al 35 jaar geven wij inhoud aan leren en innovatie in de driehoek beleid, wetenschap en onderwijspraktijk. De kern van onze expertise betreft
Nadere informatieGedragsprotocol. Trots zijn op jezelf en op elkaar!
Gedragsprotocol Trots zijn op jezelf en op elkaar! Voorwoord Op de Ekke de Haan verwachten we dat de leerlingen, leerkrachten en ouders op een prettige manier met elkaar omgaan. Het is belangrijk dat er
Nadere informatieActief Burgerschap. De Brummelbos Erica 2015-2016. In een wereld leven van, voor en met elkaar!
Actief Burgerschap De Brummelbos Erica 2015-2016 In een wereld leven van, voor en met elkaar! 1 Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1 : Actief Burgerschap Hoofdstuk 2 : Actief Burgerschap: een doel en een
Nadere informatie