Voorwoord. 10 jaar KBI. 10 jaar kwaliteitsborging. KBI-jaarboek

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Voorwoord. 10 jaar KBI. 10 jaar kwaliteitsborging. KBI-jaarboek"

Transcriptie

1 jaarboek

2

3 Inhoud Voorwoord Stichting KBI certificeren de beoordelingsrichtlijnen Stappenplan BRL terugblik doorkijk naar Certificerende instellingen Colofon KBI-jaarboek

4 Voorwoord 10 jaar KBI 10 jaar kwaliteitsborging KBI-jaarboek

5 Het is ruim 10 jaar geleden dat de installatiebranche het initiatief nam tot oprichting van de Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector (KBI). Eind jaren 90 waren het Uneto en VNI die aan de wieg stonden van KBI. Na uitgebreide studie en consultatie achtte de toen inmiddels ontstane branchevereniging Uneto-VNI de tijd rijp voor KBI. KBI is sindsdien de onafhankelijke stichting die certificatieschema s beheert die van belang zijn voor de installatiesector, veelal met een relatie tot de bouwsector. De stakeholders in en om onze sector wensen certificatieschema s waarbij de kwaliteitsborging van de installatiebedrijven niet alleen zou worden beoordeeld op basis van hun potentie, maar vooral ook op basis van de door hen uitgevoerde of in uitvoering zijnde werken. Daarom werd er gekozen voor proces-product certificatieregelingen. Het gaat de klant uiteindelijk om de kwaliteit en de veiligheid van het geleverde eindproduct: de installatie. Binnen het installatiebedrijf gaat het ook om een goed borgen van het voortbrengingsproces. Want daarmee is eveneens winst te behalen, door een vermindering van de faalkosten. De huidige BRL6000 regeling maakt dit allemaal mogelijk. Een onafhankelijke derde, de Certificerende Instelling (CI), onder toezicht van het Centraal College van Deskundigen van KBI (CCvD) en de Raad van Accreditatie (RvA), beoordeelt de kwaliteit van het installatiebedrijf en de door dit bedrijf geleverde diensten en producten. Op basis hiervan wordt het bedrijf BLR6000 gecertificeerd en geeft de CI aan dat er een gerechtvaardigd vertrouwen bestaat dat dit bedrijf op een bepaald gebied goede diensten en producten levert. De CI controleert dit vervolgens met enige regelmaat. Tevens werd besloten aan het BRL6000-systeem het KOMO-Instal kwaliteitskeurmerk te verbinden. Inmiddels zijn er ruim 2600 BRL6000 deelcertificaten verstrekt. Naar schatting is de omzet van de BRL6000 KOMO-Instal gecertificeerde bedrijven ca. 60% van de totale omzet van deze sector binnen de B & U. Ook andere regelingen naast de BRL6000-serie Omdat marktpartijen en overheid dit wenselijk achtten, beheert KBI naast het BRL6000 schema ook een aantal andere specifieke schema s: BRL6010 gericht op Legionella preventie; BRL8000-serie gericht op de Tuinbouwkasinstallaties; BRL8010 betreft het Ventilatie Prestatie Keur voor Woningen, Scholen en Kinderdagverblijven; BRL1201 betreft Bliksembeveiliging; BRL9500-serie betreft het Energielabel en het EPAmaatwerkadvies. Men kan stellen dat KBI hiermee haar bestaansrecht heeft bewezen. KBI is te karakteriseren als een kleine en efficiënte organisatie die certificatieschema s voor de bouw- en installatiesector beheert. Ik schrijf bewust de bouw- en installatiesector, omdat we deze niet van elkaar kunnen scheiden, als we over prestaties op het gebied van energie, binnenklimaat, gezondheid en veiligheid in gebouwen spreken. Steeds vaker blijkt dat we bij uitwerking van de kwaliteitsschema s de goede werking en beoordeling van installaties en hun prestatie in samenhang met de kwaliteit van het gebouw en haar directie omgeving moeten bezien. Het gaat om het beoordelen en borgen van de kwaliteit van een installatie die functioneert binnen het gebouw. Dit vereist een integrale aanpak. Bij een Ventilatie Prestatie Keur kunnen we niet alleen naar het ventilatiesysteem kijken; de bouwkundige voorzieningen moeten we eveneens mee beoordelen. Dit speelt een steeds grotere rol bij gebouwen met veronderstelde goede isolatie, luchtdichtheid en zonwering die de warmte- en koude vraag moeten reduceren en waarbij duurzame installatietechnieken voor een verdere reductie van het energiegebruik moeten zorgen. Duurzame energietoepassingen en de ontwikkeling van energieneutrale gebouwen, die al voor 2018 zal gaan plaatsvinden, zullen daarom de komende jaren extra inspanning van KBI en daarmee samenwerkende partijen vragen. KBI heeft dan ook vooral behoefte aan eenduidige, transparante bepalingsmethoden zoals die bijvoorbeeld al zijn vastgelegd in de diverse, gepubliceerde ISSO-publicaties en in degenen die nog in ontwikkeling zijn. Het is hierbij van belang dat deze technische richtlijnen, maar ook normen waarop de BRL s zich baseren, zodanig gestructureerd zijn dat we hier eenvoudig naar kunnen verwijzen. Voor de projectontwikkelaar en de gebouweigenaar is het essentieel dat de investeringen in de duurzame energietechnieken rendabel zijn en dat de prestatie gedurende de levensduur kan worden gegarandeerd. Kwaliteitsborgingsystemen zullen daar een belangrijke bijdrage aan kunnen leveren. Het installatiebedrijf kan hiermee aantonen dat de veronderstelde prestaties ook geborgd zijn. De verdere ontwikkeling richting een energieneutrale gebouwde omgeving zal een enorme uitdaging zijn voor de bouw- en installatiesector, waarbij kwaliteitsborging essentieel is. Hier ligt voor de komende jaren een belangrijke uitdaging voor de sector en KBI. Energieneutrale gebouwen zijn alleen te realiseren als geen van de betrokken partijen faalt en alle partijen de afgesproken kwaliteit realiseren. Daarin is kwaliteitsborging een belangrijk hulpmiddel voor de bedrijven om hun intern proces goed te beheersen en daarmee faalkosten te voorkomen en voor hun klanten de betrouwbaarheid van de aangeboden diensten en installatieprestatie te waarborgen. Rotterdam, 10 januari 2012 Jaap Hogeling, Directeur KBI 3 KBI-jaarboek

6 1 Stichting KBI? Stichting KBI is hét loket voor certificering in de installatiesector. Kerntaak van de stichting is het herkenbaar maken van kwaliteit in de installatiesector. Dit doet KBI middels het coördineren en harmoniseren van certificatieregelingen binnen de installatiesector, en het realiseren van technisch-inhoudelijke afstemming van deze regelingen met bouwverwante sectoren. Vanaf 2000 beheert KBI een aantal regelingen die in opdracht van derden - overheid, Uneto-VNI en andere (branche)organisaties zijn opgesteld. Organisatie KBI Stichting KBI bestaat uit een Bestuur onder voorzitterschap van A.C. (Aad) Fonteine, een Centraal College van Deskundigen (CCvD) met als voorzitter ir. A.C. (Aart) de Geus en een uitvoerend bureau. Directeur van de Stichting is ir. J.N.M. (Jaap) Hogeling. drs.ir. A.J. (Ton) van Oostwaard is secretaris en in samenwerking met mevrouw F. (Frances) van den Bergh belast met het functioneren van de organisatie. Werkwijze Voor het beheer van en het toezicht op de correcte uitvoering van een regeling is het Centraal College van Deskundigen (CCvD) in het leven geroepen. In dit college zijn alle partijen vertegenwoordigd die belang hebben bij een regeling. Het CCvD is verantwoordelijk voor het behoud van de kwaliteit van een regeling en de correcte uitvoering daarvan door de certificatieinstellingen. Voor het opstellen en het onderhoud van een certificatieregeling maakt het college gebruik van de onder zijn verantwoording functionerende Technische Commissies. Omvang en aard van certificatieregelingen Het aantal regelingen dat KBI beheert, is de afgelopen periode gegroeid. Deze groei is voor een belangrijk deel veroorzaakt door het verzoek van derden om het opstellen van een regeling te begeleiden en vervolgens in beheer te nemen. De verwachting is dat deze groei als gevolg van verdere deregulering en specialisatie van diensten de komende jaren gaat doorzetten. Voortdurend gaat daarbij ook aandacht uit naar verbetering en actualisatie van bestaande certificatieregelingen. Uniforme structuur certificatieregelingen Alle regelingen worden op uniforme wijze ingericht. Dat wil zeggen de structuur is uniform: format en inhoudsopgave, de inhoud wijzigt per regeling. Ook wordt zoveel mogelijk gebruikgemaakt van de reeds in normen en Guides gestandaardiseerde termen en begrippen. Dit komt de transparantie en een efficiënt beheer van de regelingen maar ook de herkenbaarheid van de KBI-regeling in de markt ten goede. Bovendien stelt het bedrijven in staat de regelingen te begrijpen en te hanteren. Toezicht door Raad voor Accreditatie en Certificerende Instellingen Bij het opstellen van een regeling wordt in de inleiding verwezen naar de grondslag van de regeling en toegelicht waarom voor de betreffende norm is gekozen. De RvA ziet toe op een consequente toepassing van de grondslag in de Beoordelingsrichtlijnen. Het is daarom van groot belang om bij de totstandkoming van een BRL voorlopige versies ervan ter beoordeling voor te leggen aan de RvA. Na vaststelling van een BRL door de CCvD is het tenslotte de RvA die bepaalt of een BRL (schema volgens de officiële benaming van RvA) rijp is om beheerd te mogen worden door KBI, die daarmee de status krijgt van schemabeheerder. In uitzonderingsgevallen kan besloten worden om een certificatieregeling niet door de Raad voor Accreditatie te laten accrediteren. Dit is bijvoorbeeld het geval in een situatie waar slechts een beperkt aantal potentiële certificaathouders zijn en waar de kosten van accreditatie relatief hoog zijn. KBI-jaarboek

7 Overzicht Bestuursleden Naam Namens De heer A.C. Fonteine (voorzitter) De heer ir. B.D. Gieskens Bouwend Nederland De heer ir. J.J.N.M. Hogeling (directeur) KBI De heer ir. W.G.M.D. van Gils UNETO-VNI De heer R. Hendriks UNETO-VNI De heer E.A. van Nieuwenhuijsen UNETO-VNI De heer drs. H.H.F.M. van den Oever (penningmeester) UNETO-VNI Overzicht Centraal College Van Deskundigen Naam De heer ir. A.C. de Geus De heer ir. A.A. Koedam De heer ir. C.B. Zandijk De heer H. Sijbring De heer ing. E. van der Blom De heer R. Velsink De heer drs. B.H.M. Bos De heer C.G. Geitenbeek De heer W.S.P. van Ophem De heer J.B.J. Luttikhold De heer drs.ing. O.G. van Rijsbergen De heer ir. J.J.N.M. Hogeling De heer ing. G.P. Gijsbers Namens Voorzitter Aedes NLingenieurs NVI (i.o.) UNETO-VNI UNETO-VNI Vastgoedbelang VEWIN VOC VOC (plaatsvervanger) Woonbond Kennis- en Adviescentrum KBI AvEPA Overzicht bureaumedewerkers van KBI Naam De heer ir. J.J.N.M. Hogeling De heer drs.ir. A.J. van Oostwaard Mevrouw F.C. van den Bergh Functie Directeur KBI Secretaris KBI Secretariaat KBI 5 KBI-jaarboek

8 2 certificeren Wat is certificeren? Een certificaat is een getuigschrift of bewijsstuk. Een bedrijf kan met deze schriftelijke verklaring aantonen dat het geleverde product of de dienst aan de verwachtingen van de opdrachtgever en de overheid voldoet. Certificering kan: door de overheid verplichtend worden voorgeschreven als producten of diensten aan wettelijke eisen moeten voldoen; als voorwaarde worden gesteld door opdrachtgevers bij het in aanmerking komen voor een bepaalde opdracht, of; uit het oogpunt van het beheersen van omvangrijke en complexe bedrijfsprocessen zinvol zijn. Certificerende instelling Voordat een bedrijf een certificaat mag voeren, moet het zich eerst certificeren. Certificatie is de procedure waarbij een derde, onafhankelijke partij schriftelijk te kennen geeft dat een product, proces of dienst voldoet aan vastgelegde eisen. Die derde partij is in de meeste gevallen een certificerende instelling, vaak ook als CI afgekort. Raad voor Accreditatie Een certificerende instelling wordt op zijn beurt beoordeeld door een accreditatie-instelling. In Nederland vindt dit type toezicht via de Raad voor Accreditatie plaats. Accreditatie is de procedure waarbij een bevoegde instantie aan een organisatie of persoon de formele erkenning geeft, dat deze bevoegd is om de certificering uit te voeren. Zonder geaccrediteerd te zijn, mag een certificerende instelling de leverancier van een product of dienst niet certificeren. Beoordelingsrichtlijn Als uw bedrijf zich voor het leveren van een product of dienst wil certificeren, dan zult u een aantal procedures moeten doorlopen die min of meer gestandaardiseerd zijn. Deze gestandaardiseerde werkwijze is vastgelegd in een certificeringsregeling, ook wel een Beoordelingsrichtlijn genoemd. Als u de omschreven werkwijze aantoonbaar hanteert, kan uw bedrijf worden gecertificeerd en ontvangt u een (proces)certificaat. Beoordelingsrichtlijnen worden veelal beheerd door (door de Raad voor Accreditatie) geaccepteerde schemabeheerders. KBI is er hier één van. Het meest bekende procescertificaat binnen KBI is KOMO INSTAL, maar ook beheert KBI beoordelingsrichtlijnen waarmee organisaties in het bezit kunnen komen van een NL-EPBD-certificaat (voor energielabelling), het BliksemVeilig Certificaat (bliksembeveiligingsinstallaties), het procescertificaat Ventilatie Prestatie Keuring of het HortiQ Certified Process & Productcertificaat (voor bedrijven in de kassentuinbouw). Een voorbeeld: certificatie voor BRL6000 Beoordelingsrichtlijn BRL6000 bevat de eisen voor de te volgen procedures en processen als bedrijven zich willen certificeren voor het ontwerpen, installeren en beheren van installaties. Dit kunnen verschillende installaties zijn. Installaties voor de elektriciteits- of gasvoorziening, (drink)watervoorziening, riolering, ventilatie en installaties waarbij de energie duurzaam wordt opgewekt zoals een warmtepomp(boiler) of zonneboilers. Het volgende schema geeft een overzicht van de partijen die betrokken zijn bij het opstellen van deze certificatieregeling. Raad voor Accreditatie RvA beoordeling via accreditatienorm Certificerende instelling CI beoordeling via beoordelingsrichtlijn Certificaathouder Vraag naar gegarandeerde kwaliteit Bouwopdrachtgever Vaststellen eisen BRL afsluiten gebruiksovereenkomst College van deskundigen CCvD Toelichting op het schema van beneden naar boven Opdrachtgevers, regelgevers en handhavende instanties vragen een gegarandeerde kwaliteit van ontworpen, geïnstalleerde en/of beheerde installaties. Het bezitten van een procescertificaat overtuigt deze partijen ervan dat een bedrijf een kwaliteit levert die minimaal voldoet aan de installatietech- KBI-jaarboek

9 nische eisen in het Bouwbesluit. Door aantoonbaar te werken volgens bepaalde procedures kunnen zij in het bezit komen van een procescertificaat. Zowel potentiële certificaathouders als certificerende instellingen worden beoordeeld: - Als het gaat om de beoordeling van certificerende instellingen spreken we van accreditatie. De Raad voor Accreditatie voert een toelatingsonderzoek bij een certificatie-instelling uit; dit wordt in de eerste vier jaar elk jaar herhaald, daarna wordt het beoordelingssysteem geëvalueerd en zonodig aangepast; - De potentiële certificaathouder wordt beoordeeld door een certificerende instelling: dit type toezicht wordt certificatie genoemd. Net zoals bij accreditatie vindt een toelatingsonderzoek plaats en worden periodiek audits uitgevoerd: de eerste audit vindt na een half jaar plaats. Vervolgens vinden de audits jaarlijks plaats. Een beoordelingsrichtlijn (BRL) wordt ontworpen en daarna vastgesteld door het Centraal College van Deskundigen (CCvD). Het CCvD van KBI bestaat uit belanghebbende marktpartijen; zowel vertegenwoordigers van leveranciers als van klanten want een brede vertegenwoordiging vergroot het draagvlak voor de certificeringsregeling. De totstandkoming van de BRL gebeurt volgens een vastomlijnde procedure, waarbij de inbreng van hoogwaardige expertise van marktpartijen in de vorm van een selectief samengestelde Technische Commissie en het leveren van openbare kritiek vaste onderdelen vormen. Dit alles staat onder toezicht van het CCvD, die op zijn beurt weer onder toezicht staat van de Raad voor Accreditatie. Na vaststelling van de beoordelingsrichtlijn in het CCvD en aanvaarding van de BRL door de Harmonisatie Commissie Bouw biedt KBI de BRL aan ter acceptatie aan de Raad voor Accreditatie(RvA). Na acceptatie van de BRL door de RvA sluit KBI gebruiksovereenkomsten met Certificerende Instellingen af die het certificaat willen gaan uitgeven. Let wel: voordat de Certificerende Instellingen zijn gerechtigd te certificeren moeten zij zich wel eerst door de RvA laten accrediteren. KBI faciliteert het ontwerp van beoordelingsrichtlijnen, beheert en onderhoudt deze, en informeert alle belanghebbende en geïnteresseerde partijen hierover. Voldoen aan installatietechnische eisen Bouwbesluit Aantoonbaar kwaliteitsbewijs/beheersing interne bedrijfsprocessen Certificering voor BRL a Operationele deelregelingen BRL (verplicht) BRL t/m BRL a Keuze deelgebieden 1b Keuze deelactiviteiten 1 b Deelactiviteiten a. ontwerpen b. Installeren c. beheren zie BRL en gekozen deelregelingen bestelregelingen via 2. Inventarisatie en implementatie organisatie gerichte en projectgerichte eisen download model-kwaliteitshandboek BRL 6000 op 3. Vastleggen in kwaliteitshandboek of aanpassen bestaand kwaliteitssysteem zie overzicht certificerende instellingen BRL Keuze certificatie-instelling /aanvraag offerte Organisatie gericht Bezit en beheer meet- en beproevingsmiddelen Interne kwaliteitsbewaking - kwaliteitsbeleid - taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en vakbekwaamheden - controle activiteiten - beschrijving van procedures - procedure eisen 5. Toelatingsonderzoek organisatie gericht en project gericht Project gericht Opdrachtformulering-bevestiging Programma van Eisen Ontwerp Controle bouwkundige randvoorwaarden Uitvoering Gebruikshandleiding Risicoanalyse en beheersplan Onderhoudsschema Uitvoering onderhoud 6. Certificatie KOMO INSTAL procescertificaat eerste drie jaar 1 x per jaar daarna verlenging met 3 jaar 7. Vervolginspecties 7 KBI-jaarboek

10 De weg naar certificering schematisch afgelegd Als bedrijven zich willen certificeren zullen zij een aantal dingen moeten regelen. In het schema op blz. 9 is dit voor BRL6000 toegelicht. Voor het verkrijgen van een certificaat volgens andere beoordelingsrichtlijnen gelden gelijksoortige stappen. De voordelen Als een bedrijf voldoet aan de eisen zoals deze bijvoorbeeld in BRL6000 zijn beschreven, ontvangt u het KOMO INSTAL procescertificaat. Met dit procescertificaat kan een bedrijf: aan opdrachtgevers en gemeenten aantoonbaar maken dat uw ontwerpen en installaties voldoen aan de wettelijke eisen in het Bouwbesluit; zich bij potentiële opdrachtgevers presenteren als een bedrijf dat structureel bezig is met kwaliteitsverbetering; tot betere en duidelijker afspraken met toeleveranciers komen; zijn interne werkprocessen beter beheersen waardoor foutkosten en daarmee samenhangende faalkosten tot een minimum worden beperkt. Een rendabele investering! Aan certificatie zijn kosten verbonden. Deze kosten bestaan uit: een vergoeding aan de certificerende instelling voor het uitvoeren van het toelatingsonderzoek en de periodiek uit te voeren audits; aanschafkosten voor de eventueel te gebruiken tools zoals NEN-normen en ISSO-publicaties; mogelijke opleidingskosten ter vergroting van de kennis en vaardigheden van uw medewerkers. Ook moeten er misschien bepaalde procedures binnen uw organisatie aangepast worden. Een certificaat verdient zichzelf over het algemeen snel terug. De overheid beschouwt certificeringsregelingen steeds meer als alternatief middel om zonder regelgeving toch een bepaalde kwaliteit te garanderen. Opdrachtgevers gaan in toenemende mate in zee met gecertificeerde bedrijven. KBI-jaarboek

11 3 de beoordelingsrichtlijnen Stichting KBI beheert een aantal certificatieregelingen voor de installatiesector. Eén van die regelingen is de BRL6000. BRL6000 is een zogenoemde koepelregeling, bestaande uit een algemene regeling en een (groeiend) aantal deelregelingen. Het voordeel van de BRL6000 ten opzichte van eerdere regelingen is dat bedrijven zich nu gemakkelijker laten certificeren. Ook beheert KBI een aantal regelingen gericht op het minimaliseren van bepaalde veiligheids- en gezondheidsrisico s en regelingen gericht op het bepalen van de energieprestatie en het energetische verbeterpotentieel. BRL6000 Ontwerpen, installeren en beheren van installaties Certificatie-instellingen hanteren bij de behandeling van een aanvraag voor, c.q. de instandhouding van een procescertificaat voor het ontwerpen, installeren en beheren van installaties de in BRL6000 opgenomen eisen. Deze certificatie-instellingen zijn hiervoor door de Raad voor Accreditatie geaccrediteerd. De af te geven kwaliteitsverklaringen worden aangeduid als: KOMO INSTAL procescertificaat. Nr. BRL6000 Huidige bijzondere delen Nummer 1 Elektriciteit en Elektrotechnische installaties van individuele woningen verlichting Middelgrote elektrotechnische installaties (tot en met 80A) van bouwwerken, anders dan individuele woningen Grote elektrotechnische installaties (>3 x 80A) van bouwwerken, anders dan individuele woningen 2 Gas Gasinstallaties en gasverbrandingstoestellen < 130 kw van individuele woningen Middelgrote gasinstallaties (tot en met G16) en gasverbranding stoestellen van bouwwerken, anders dan individuele woningen Grote gasinstallaties (> G16) en gasverbrandingstoestellen van bouwwerken, anders dan individuele woningen Gasinstallaties en gashaarden Onderhoud en beheer van gasverbrandingstoestellen <130kW * 3 Water en Leidingwaterinstallaties van individuele woningen waterafvoer Leidingwaterinstallaties van bouwwerken, anders dan individuele woningen Leidingwaterinstallaties van bouwwerken, anders dan c individuele woningen (beheer) Tijdelijke drinkwaterinstallaties Individuele warmtepompboilers van woningen Zonneboilers van individuele woningen Rioleringsinstallaties van bouwwerken Rioleringsinstallaties van bouwwerken (beheer) c 4 Klimaatinstallaties Ventilatievoorzieningen van woningen * Lage-temperatuur-verwarmingsinstallaties van woningen en woongebouwen Individuele (combi-) warmtepompen van woningen Klein collectief warmtepompsystemen van woningen Tabel 1: Clusterindeling BRL KBI-jaarboek

12 Het Algemene Deel (BRL Deel ) bevat de eisen die altijd voor het ontwerpen, installeren en/of beheren van een installatie gelden, ongeacht de soort installatie. Dit zijn onder meer de algemene eisen aan de organisatie van een bedrijf. De Bijzondere Delen worden gekenmerkt door nadere bepalingen voor het soort en grootte van de installatie en soort activiteit (bijvoorbeeld: ontwerpen (a), installeren (b), beheren (c)). De nummering van hoofdstukken, paragrafen en onderdelen in de Bijzondere Delen is gelijk aan de nummering in het Algemene Deel. Een groot deel van de Bijzondere Delen is geaccrediteerd en operationeel. Met een * zijn de regelingen aangegeven die wel operationeel maar nog niet geaccrediteerd zijn. De schuingedrukte regelingen zijn nog niet operationeel. De beoordelingsrichtlijn bevat niet alleen eisen waaraan de certificaathouder moet voldoen, maar ook eisen waaraan de certificatie-instelling moet voldoen. Naast de eisen die in de beoordelingsrichtlijn zijn vastgelegd, kan een certificatie-instelling aanvullende eisen stellen, in de zin van algemene procedureeisen van certificatie. Hiervoor komen alleen eisen en voorwaarden in aanmerking zoals die zijn vastgelegd in het algemeen certificatiereglement van de betreffende instelling. Overige regelingen Naast de BRL6000 beheert KBI een aantal andere regelingen: BRL9500 Energieprestatieadvisering In het Besluit Energieprestatie Gebouwen is vastgelegd dat bij de bouw, verhuur of verkoop van een gebouw, de eigenaar een energieprestatiecertificaat (energielabel) heeft of verstrekt aan de nieuwe huurder of koper. Een energielabel dient volgens de Regeling Energieprestatie Gebouwen te worden afgegeven door een adviseur met een geldig NL-EPBD procescertificaat als bedoeld in BRL 9500, delen 00, 01 en 03 en volgens de bepalingsmethode zoals vastgelegd in de ISSO 75 en 82 publicaties. KBI beheert de BRL9500. Naast de delen die relevant zijn voor het energielabel hebben twee andere bijzondere delen (02/04) betrekking op het vrijwillige energiemaatwerkadvies. Aan de bepalingen in het algemene deel (00) moet altijd worden voldaan; afhankelijk van het soort dienst (label/advies) en soort gebouw (woningbouw/ utiliteit) kunnen bedrijven zich voor elk bijzonder deel afzonderlijk certificeren. BRL 9501 Methoden voor het berekenen van het energiegebruik van gebouwen op basis van de EDR In de Regeling Energieprestatie Gebouwen is vastgelegd dat bij het opstellen van een energieprestatiecertificaat voor de berekening van de Energie Index gebruik wordt gemaakt van een op basis van BRL9501 geattesteerd rekenprogramma. KBI beheert deze voor softwareleveranciers belangrijke BRL9501. BRL1201 Ontwerpen, leveren en installeren van bliksembeveiligingsinstallaties De beoordelingsrichtlijn 1201 heeft betrekking op het ontwerpen en leveren van installaties voor bliksembeveiliging. De beoordelingsrichtlijn bestrijkt het hele traject van aanvraag voor een bliksembeveiligingsinstallatie via opname, ontwerp en uitvoering tot de oplevering van de installatie. De beoordelingsrichtlijn heeft tevens betrekking op uitbreiding van een bestaande installatie. De inspectie van bestaande installaties valt buiten de reikwijdte van dit certificaat. BRL6010 Legionellapreventie-advisering voor collectieve watervoorzieningen en leidingwaterinstallaties De op te stellen risicoanalyse voor legionellapreventie mag alleen nog worden uitgevoerd en opgesteld door een gecertificeerd bedrijf op basis van de BRL 6010 (hoofdstuk 4, artikel 37 Drinkwaterbesluit). De Overige regelingen brl EnergiePrestatie Advisering Woningen en Gebouwen Algemeen deel Energieprestatiecertificaat, bestaande woningen EPA-maatwerkadvies, bestaande woningen Energieprestatiecertificaat, bestaande utiliteitsgebouwen EPA-maatwerkadvies, bestaande utiliteitsgebouwen Methoden voor het berekenen van het energiegebruik van gebouwen op basis van de EDR Bliksembeveiligingsinstallaties Collectieve leidingwaterinstallaties (legionella) Tuinbouwkasconstructies en installaties Tuinbouwkasconstructies en installaties (kwaliteitssysteem) Ventilatieprestatiekeur woningen, scholen en kinderdagverblijven BRL9500 BRL BRL BRL BRL BRL BRL9501 BRL1201 BRL6010 BRL8000 BRL8001 BRL8010 Tabel 2: overige regelingen KBI-jaarboek

13 BRL6010 bevat eisen met betrekking tot legionellapreventie-advisering in collectieve leidingwaterinstallaties. Deze BRL vormt de basis voor het afgeven van procescertificaten aan bedrijven, zoals installatiebedrijven en installatieadviseurs. Het certificaat geldt als voldoende bewijs dat de risicoanalyse en het beheersplan voldoen aan de eisen in de wettelijke regeling m.b.t. legionellapreventie in leidingwaterinstallaties. BRL8000 en BRL8001 Ontwerpen en bouwen van tuinbouwkasconstructies en -installaties en Bedrijven in de kassenbouwsector Bedrijven die zich met het ontwerpen of bouwen van constructies of installaties voor tuinbouwkassen of bedrijfsgebouwen voor de op beschermde teelten gerichte tuinbouw bezighouden, kunnen zich middels BRL8000 laten certificeren voor het ontwerpen en bouwen van: 1. Tuinbouwkasconstructies; 2. Warmtetechnische en CO 2 -installaties van tuinbouwkassen; 3. Watertechnische installaties van tuinbouwkassen. De BRL verwijst naar ISSO-publicaties 86 (warmtetechnische en CO 2 -installaties), 87 (watertechnische installaties) en 88 (constructies van tuinbouwkassen). De proceseisen staan in de beoordelingsrichtlijn zelf volledig omschreven. of rechtstreeks materialen aan tuinbouwbedrijven toeleveren. BRL8010 Beoordelen van ventilatievoorzieningen in woningen De nieuwe BRL 8010 biedt (installatie)bedrijven de mogelijkheid om de kwaliteit van gerealiseerde ventilatievoorzieningen van woningen onder certificatie te beoordelen. Hierbij kan het gaan om nieuwe ventilatievoorzieningen, maar ook om bestaande. Bij een nieuwe voorziening kan worden beoordeeld of er gemaakt is, wat is afgesproken. Bij een bestaande ventilatievoorziening worden alleen de prestaties beoordeeld. De beoordeling kan ook worden toegepast op al dan niet onder certificatie (op basis van deel 10 van BRL 6000) uitgevoerde ventilatievoorzieningen. In 2012 zal deze regeling worden uitgebreid naar scholen en kinderdagverblijven. Waar BRL8000 eisen stelt aan het product en het proces (de dienst), zijn in BRL8001 eisen opgenomen ten aanzien van het kwaliteitsmanagementsysteem, met uitzondering van die eisen die aan het product of de dienst worden gesteld. De BRL8001 is vooral bedoeld voor bedrijven die toeleveren aan bedrijven die constructies of installaties ontwerpen en bouwen, 11 KBI-jaarboek

14 4 Stappenplan BRL9500 versie van de richtlijn (de Recast-EPBD) leggen alle lidstaten minimumeisen op ten aanzien van de energieprestatie van nieuwe gebouwen. Ook dient de energieprestatie bij oplevering van een nieuwe gebouw of bij een koop- of huurtransactie van bestaande gebouwen via een energielabel zichtbaar worden gemaakt. De Nederlandse overheid stelt dat een energielabel alleen mag worden afgegeven door een EPA-adviseur die op basis van BRL9500 gecertificeerd is. De Minister van Binnenlandse Zaken heeft aangekondigd dat een koopwoning zonder label niet meer van eigenaar kan wisselen; huurders zijn bij een nieuw huurcontract een deel van de huur niet verschuldigd zolang de verhuurder de woning niet heeft gelabeld. Hoe te komen tot certificering: een voorbeeld Stappenplan naar certificering voor BRL9500 Energieprestatieadvisering Certificeren lijkt ingewikkeld, maar in de praktijk valt het meestal erg mee. In veel bedrijven zijn immers al belangrijke stappen in kwaliteitsmanagement gezet in de vorm van ISO-certificering of anderszins. In dit artikel wordt de weg naar certificering nader toegelicht aan de hand van BRL9500 Energieprestatieadvisering. Voor andere Beoordelingsrichtlijnen gelden in principe dezelfde processtappen. Achtergrond Met de implementatie van de Europese richtlijn Energy Performance Buildings Directive (EPBD) moeten bedrijven die Energieprestatiecertificaten (hierna energielabels genoemd) voor gebouwen willen gaan afgeven zich verplicht certificeren. Dat wil zeggen dat zij hun werkprocessen zodanig dienen in te richten dat zowel opdrachtgevers als de overheid er op mogen vertrouwen dat een afgegeven energielabel de wettelijk vereiste kwaliteit heeft. Hoe zij te werk moeten gaan, wordt bepaald in Beoordelingsrichtlijn BRL9500. Tegelijkertijd bevat de Beoordelingsrichtlijn min of meer gestandaardiseerde procedures voor uitgebreidere energiebesparingsadviezen, de zogenaamde EPA-maatwerkrapporten (hierna verder maatwerkrapporten genoemd) Energy Performance Buildings Directive De Europese richtlijn Energy Performance Buildings Directive (EPBD), in de Nederlandse regelgeving geïmplementeerd via de Regeling en het Besluit Energieprestatie Gebouwen, en de inmiddels aangescherpte Welke stappen moet u doorlopen om gecertificeerd te worden? Als uw bedrijf energielabels en/of maatwerkrapporten wil gaan afgeven, dan zal uw bedrijf moeten voldoen aan de proces- en procedure-eisen in Beoordelingsrichtlijn BRL9500. In het traject naar certificering zult u een aantal stappen moeten doorlopen: U moet bepalen met welk type dienst u zich in welke markt(en) gaat bezighouden en bepalen voor welke deelregelingen uw bedrijf gecertificeerd wil worden. U zult uw organisatie en uw werkwijze moeten toetsen aan de gestelde eisen in de regeling(en) en uw werkprocessen eventueel hierop moeten aanpassen. U moet een Intern Kwaliteitshandboek gemaakt en operationeel hebben. U zult certificatie-instellingen om een offerte voor certificering moeten vragen. Uw organisatie ondergaat een toelatingsonderzoek door de certificatie-instelling. Bij een positieve beslissing sluit u een contract met de certificatie-instelling en ontvangt u het certificaat. U zorgt er vervolgens voor dat uw organisatie blijft voldoen aan alle eisen die de Beoordelingsrichtlijn aan u stelt. 1. Voor welke deelregelingen wilt u zich certificeren? In beoordelingsrichtlijn BRL9500 zijn niet alleen de procedure-eisen voor het afgeven van wettelijk verplichte energielabels opgenomen, maar ook de procedure-eisen voor de op vrijwillige basis af te geven maatwerkrapporten. Ook is er een onderscheid gemaakt naar woningbouw en utiliteitsbouw. BRL9500 kent hierdoor een algemeen deel met bepalingen waaraan iedere aanvrager moet voldoen en op dit moment vier deelregelingen. KBI-jaarboek

15 Deelregelingen BRL9500 keurmerk BRL Aard keurmerk procescertificaat BRL 9500 deel 00 - Algemeen deel (verplicht) - BRL 9500 deel 01 Bestaande woningbouw, Energieprestatiecertificaat Wettelijk verplicht BRL 9500 deel 02 Bestaande woningbouw, EPA maatwerkrapport Vrijwillig BRL 9500 deel 03 Bestaande utiliteitsbouw, Energieprestatiecertificaat Wettelijk verplicht BRL 9500 deel 04 Bestaande utiliteitsbouw, EPA maatwerkrapport Vrijwillig Als gevolg van de aanscherping van de EPBD en de hieruit voortvloeiende eis met betrekking tot het energielabel voor nieuw opgeleverde gebouwen, worden in 2012 twee deelregelingen aan de BRL9500 toegevoegd: BRL 9500 deel 05 Nieuwbouw woningbouw Wettelijk verplicht BRL 9500 deel 06 Nieuwbouw utiliteitsbouw Wettelijk verplicht 2 Waar moet uw bedrijf aan voldoen? In het algemene deel en de gekozen bijzondere delen zijn de eisen opgenomen waaraan uw organisatie als aanvrager, maar ook de certificerende instelling moeten voldoen. Eisen voor de aanvrager hebben met name betrekking op: het interne werkproces, het gaat hierbij zowel om eisen aan de werkwijze van de organisatie zelf (organisatiegerichte eisen), als om eisen rondom het afgeven van een energieprestatiecertificaat of EPA maatwerkrapport (projectgerichte eisen); de interne kwaliteitsbewaking, er moet bijvoorbeeld een kwaliteitshandboek aanwezig en operationeel zijn. In dit handboek worden de in het interne werkproces gevolgde procedures vastgelegd; de vakbekwaamheidseisen van de betrokken EPAopnemers en EPA-adviseurs. Over welk opleidingsniveau en of werkervaring dienen zij te beschikken. Deze eisen variëren per deelregeling; het gebruik van het procescertificaat, voorzien van het NL-EPBD keurmerk voor het energielabel of het KOMO-keurmerk voor het maatwerkrapport. De beoordelingsrichtlijn stelt eveneens eisen aan de certificerende instelling. Het gaat hierbij om de omvang van het uit te voeren toelatingsonderzoek, de vervolgcontroles, en de vakbekwaamheid van de betrokken auditors en inspecteurs. De verschillende delen verwijzen naar ISSO-publicaties. Deze beschrijven de werkwijze bij het opstellen van het energieprestatiecertificaat en EPA-maatwerkrapporten en rekenregels voor de energieprestatie van het gebouw. ISSO-publicaties 82.1 en 82.2 hebben betrekking op de woningbouw, ISSO-publicaties 75.1 en 75.2 betreffen de utiliteitsbouw. Voor het berekenen van de energieprestatie ten behoeve van de Energieprestatiecertificaten moet men ook geattesteerde software aanschaffen. De ISSO-publicaties verwijzen hiervoor naar Beoordelingsrichtlijn BRL9501, de beoordelingsgrondslag voor de rekensoftware. Zo n attest, een soort certificaat, kunnen leveranciers van softwarepakketten verkrijgen als hun software getoetst en goedgekeurd is volgens BRL Wat moet er in het Intern Kwaliteits Handboek (IKB) komen? De organisatiegerichte en projectgerichte procedures en processen worden vastgelegd in een Intern Kwaliteitshandboek (IKB). Op de site van KBI is voor zowel de woningbouw als de utiliteitsbouw, een model kwaliteitshandboek BRL9500 (versies 2012) te downloaden die hiervoor te gebruiken is. 13 KBI-jaarboek

16 Tabel: in het handboek te beschrijven organisatiegerichte en projectgerichte procedures Organisatiegericht Projectgericht A1 Kwaliteitsbeleid/directieverklaring B1 Informeren opdrachtgever A2 Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden B2 Opname huidige situatie A3 Interne kwaliteitsbewaking B3 Berekening Energie Index (EI) A4 Beheersing vakbekwaamheidseisen B4 Keuze van de energiebesparingsmaatregelen A5 Documentenbeheer B5 Levering energielabel / maatwerkrapport A6 Projectenregistratie B6 Afmelding energielabel / maatwerkrapport A7 A8 Beheer van projectdossiers Klachtenbehandeling 4 Wie gaat mijn bedrijf certificeren? Uw bedrijf selecteert een certificatie-instelling. Op de site van Stichting KBI vindt u de certificatie-instellingen die gerechtigd zijn om certificaten af te geven voor de BRL9500 en die u dus om een offerte kunt vragen. Een certificatie-instelling verleent de klant vooraf alle benodigde informatie over de certificatiedienst die aangeboden wordt. Wat zijn de spelregels (reglementen), welke eisen zijn van toepassing, hoeveel gaat het kosten en hoe lang duurt het traject onder normale omstandigheden. 5 Wanneer vindt het toelatingsonderzoek plaats en waar wordt dan naar gekeken? Door de door u gekozen certificatie-instelling wordt er een toelatingsonderzoek uitgevoerd op het moment dat u: minimaal 1 EPA-adviseur in dienst heeft; het Interne Kwaliteits Handboek (IKB) klaar heeft en u werkt volgens de beschreven procedures; over een softwarepakket met KOMO Attest op basis van BRL9501 beschikt; daadwerkelijk energieprestatiecertificaten en/of EPA-maatwerkrapporten heeft uitgevoerd; én deze ook op de vereiste manier heeft gedocumenteerd (via de vastgelegde procedures en bijlagen uit het IKB). Het onderzoek bestaat uit een organisatiegericht en een projectgericht onderzoek en wordt uitgevoerd door gekwalificeerde auditoren (organisatiegericht) en inspecteurs (projectgericht) van de certificatieinstelling. In het organisatiegerichte onderzoek gaat men vooral na of uw bedrijf en het door u opgestelde en geïmplementeerde kwaliteitshandboek aan alle vereisten voldoet. In het projectgerichte onderzoek worden per deelgebied van de BRL9500 twee projecten gecontroleerd op volledigheid van het dossier en juiste uitvoering volgens de eisen in BRL9500. Eén project wordt op dossier gecontroleerd, het tweede project wordt achteraf in het werk gecontroleerd. Indien blijkt dat u nog niet aan alle gestelde eisen heeft voldaan, worden afspraken gemaakt over de nog te corrigeren zaken en de termijn waarbinnen dit moet gebeuren. Uw bedrijf wordt gecontroleerd door een certificerende instelling. Op hun beurt worden de certificerende instellingen beoordeeld (geaccrediteerd) door de Raad voor Accreditatie. Na het toelatingsonderzoek wordt dit in de eerste vier jaar elk jaar herhaald, daarna wordt het beoordelingssysteem geëvalueerd en zonodig aangepast. 6 Waneer krijg ik welk certificaat? Na afronding van het toelatingsonderzoek komt de certificatie-instelling met een rapport waarin een advies over certificaatverlening is opgenomen. Dit vormt de basis voor het al dan niet verlenen van een procescertificaat. Na een positieve beslissing ontvangt uw bedrijf een NL-EPBD procescertificaat (voor het energielabel) en/of een KOMO-procescertificaat (voor het maatwerkrapport). 7 Hoe vinden de jaarlijkse controles plaats? Regelmatig krijgt u als certificaathouder controle of u aan de eisen blijft voldoen. Een half jaar na verlening van het certificaat en vervolgens jaarlijks vinden vervolginspecties plaats. Ook bij de jaarlijkse audits wordt onderscheid gemaakt tussen een organisatiegericht en een projectgericht onderzoek. Voor het projectgerichte onderzoek zult u uw certificatie-instelling op de hoogte moeten houden van de lopende projecten. De omvang van de organisatiegerichte audits is afhankelijk van het aantal personen binnen het bedrijf dat werkzaamheden uitvoert in het kader van de energielabels en/of maatwerkrapporten. De omvang van de projectgerichte audits is afhankelijk van het aantal energielabels en/of maatwerkrapporten dat uw bedrijf per jaar afgeeft. KBI-jaarboek

17 Wettelijk verplicht label bij verhuur / verkoop j Afmelden energielabels en maatwerkrapporten Met een geldig procescertificaat kunt u energielabels en/of maatwerkadviezen gaan afgeven. Een energielabel is daarbij pas rechtsgeldig als deze is afgemeld bij het landelijke energielabelregister. Deze wordt beheerd door Agentschap NL. Agentschap NL voorziet hiertoe het energielabel van een uniek energielabelnummer. Voor maatwerkrapporten geldt ook een plicht tot afmelding; een beheerder is echter nog niet aangewezen. Voor meer informatie: zie 15 KBI-jaarboek

18 5 terugblik 2011 Draagvlak certificering neemt toe Het verheugt KBI te zien dat het draagvlak voor certificering in de bouw- en installatiesector langzaam maar zeker toeneemt. Daarbij komt de groeiende waardering van de overheid tot uitdrukking via de directe verwijzing naar certificatieschema s in wet- en regelgeving. Dit geldt inmiddels voor de schema s opgesteld rond het energielabel en legionellapreventieadvisering. KBI verwacht meer initiatieven op dit gebied, mede als gevolg van de implementatie van Europese wetgeving rond de introductie van duurzame energieconcepten en de wens van de Nederlandse overheid deze met zo min mogelijk administratieve lasten in te voeren. Door KBI is een serieuze start gemaakt met de revisie van bestaande beoordelingsrichtlijnen, nodig in verband met gewijzigde regelgeving en/of normering, en aangescherpte eisen vanuit de Raad voor Accreditatie. Inmiddels is een flinke stap gezet met de revisie van een aantal operationele regelingen: van BRL 6000 het Algemene deel (deel 00) en de Bijzondere Delen (01 t/m 08C) en BRL6010 (Legionellapreventie). De revisie richt zich vooral op het actualiseren en transparanter maken van de eisen van de BRL s en achterliggende normen en richtlijnen, zodat niet alleen de toezichthouders maar ook de certificaathouders en klanten beter in staat zijn om te beoordelen om zeker te stellen dat ieder waar voor zijn geld krijgt. Al in 2011 is daarbij ingespeeld op de introductie van het nieuwe Bouwbesluit (van kracht per 1 april 2012). In het 4e kwartaal van 2011 zijn nieuwe versies van het algemene deel en bijzondere delen van de BRL9500 Energieprestatieadvisering (BRL en BRL t/m 04 in werking getreden. Delen 00, 01 en 03 rondom het energielabel voor woningbouw en utiliteitsbouw zijn inhoudelijk aangepast; de delen 02 en 04 zijn in lijn hiermee aangepast, maar kennen inhoudelijk geen nieuwe eisen. Per 1 december 2011 moeten certificerende instellingen en certificaathouders zich aan de nieuwe versies houden. Een overzicht van wijzigingen is in een apart document te vinden op Parallel hieraan zijn ook nieuwe versies van ISSO publicatie 75.1 (EPA-Utiliteitsbouw, Energielabel en Algemeen deel) en ISSO-publicatie 82.1 (EPA-Woningbouw, Energielabel en Algemeen deel) beschikbaar gekomen. Nieuwe richtlijnen zijn bij KBI in voorbereiding genomen. In het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer, het Besluit Bodemkwaliteit, het Besluit Lozen Buiten inrichting, het Besluit Omgevingsrecht en het Waterbesluit zal bijvoorbeeld worden verwezen naar een momenteel in ontwikkeling zijnde certificatieregeling voor warmte-koudeopslag in de bodem. Hierbij worden eisen gesteld aan het ondergrondse (schemabeheerder SIKB) en bovengrondse deel (schemabeheerder KBI). In 2011 is ook een start gemaakt met de uitbreiding van de operationele BRL8010 VentilatiePrestatieKeur voor woningen naar scholen en kinderdagverblijven. De kosten van bestaande certificatieregelingen zijn in 2011 ook kritisch tegen het licht gehouden. Voor sommige branches is het onder accreditatie brengen of houden van een certificatieregeling kostentechnisch niet haalbaar gebleken. Dit heeft KBI in 2011 doen besluiten om de mogelijkheid te bieden om het toezicht op de certificatie-instellingen door of namens KBI te laten plaatsvinden. Deze andere, maar wel gelijkwaardige manier van toezicht geldt inmiddels voor BRL1201: bliksembeveiliging, en voor BRL8010: VentilatiePrestatieKeur voor woningen (uit te breiden met scholen en kinderdagverblijven). Met de mogelijkheid om in mogelijke afwachting van accreditatie direct onder toezicht van KBI van start te gaan met een vastgestelde BRL is de slagkracht in het bijzonder bij de introductie van nieuwe technieken aanmerkelijk verhoogd. KBI-jaarboek

19 6 doorkijk naar KBI in 2012 Er blijft in 2012 veel te doen voor KBI. Belangrijke projecten en aandachtspunten zijn: de revisie van de bestaande Beoordelingsrichtlijnen die nog niet in 2011 zijn aangepast, in samenhang ook met de introductie van het Nieuwe Bouwbesluit de introductie van de EPG voor Nieuwbouw en het Nader Voorschrift voor de bestaande bouw het uitwerking geven aan de samenwerking met andere bouwdelen het versterken van de concurrentiekracht van nieuwe technieken (bijvoorbeeld duurzame energieconcepten) met behulp van certificatie Revisie bestaande Beoordelingsrichtlijnen In 2010 heeft de RvA (Raad van Accreditatie) ingestemd met het plan van aanpak voor de revisie van de BRL Dat was nodig omdat: al langer vigerende schema s gebruiksklaar te maken voor de toekomst; te kunnen voldoen aan de aangescherpte eisen van de Raad voor Accreditatie (T-33) en daarmee geaccrediteerd te blijven; in te kunnen spelen op het toenemende belang van certificering bij deregulering van overheidsregelingen, vooral op het gebied van veiligheid, gezondheid en duurzaamheid het onderscheidend vermogen van certificatieregelingen te verhogen De eerste helft van 2012 zal KBI bezig zijn met het opstellen van nieuwe documenten voor BRL t/m 8c en BRL In deze periode zullen de Technische Commissies de inmiddels voorgestelde wijzigingen, mede als gevolg van het verwachte nieuwe Bouwbesluit, de uitgevoer de validatieonderzoeken en de eerste quick scan van de Raad voor Accreditatie, in de Beoordelings richt lijnen, behandelen. Eventuele opmerkingen zullen dan nog in de nieuwe BRL s worden verwerkt, waarna deze ter voorlopige vaststelling van de CCvD kunnen worden aangeboden. Daarna zullen achtereenvolgens KOMO/HCB en de Raad voor Accreditatie de regelingen beoordelen. Na eventuele verwerking van de resultaten uit deze beoordelingen zullen de BRL s ter vaststelling aan het CCvD worden aangeboden en kunnen de BRL s naar verwachting rond de zomer 2012 bindend verklaard worden. De definitieve invoering zal dan op zijn vroegst per eind 2012 plaatsvinden. Eenzelfde procedure zal KBI in 2012 starten voor BRL en BRL Introductie van de EPG Het jaar 2012 staat voor een belangrijk deel ook in het teken van de invoering van de nieuwe energieprestatienorm voor gebouwen (EPG). Deze norm, de NEN7120, bevat een vernieuwde rekenmethode voor de bepaling van de energieprestatie van gebouwen en vervangt de bestaande normen voor de energieprestatie voor woningbouw NEN 5128 en utiliteitsbouw NEN NEN7120 (fig. 1) wordt aangewezen in het nieuwe Bouwbesluit. Figuur 1 Van belang voor de bedrijven die zich met energieprestatieadvisering bezig houden is dat er twee nieuwe Bijzondere Delen ( en ) zullen worden toegevoegd aan BRL9500, waarlangs bedrijven zich respectievelijk kunnen certificeren voor het afgeven van energieprestatiecertificaten voor nieuwe woningen en utiliteitsgebouwen. Fig. 2 schets de verwachte situatie De personen die energielabels voor nieuwbouw willen gaan afgeven een speciaal hiervoor ontwikkeld examen dienen af te leggen. Het behaalde diploma/vakbekwaamheidsbewijs heeft een maximale geldigheid van vijf jaar. Een nieuw bewijs wordt afgegeven als men in die vijf jaar minimaal een aantal door het CCvD erkende opfriscursussen volgt of als men opnieuw examen doet. In 2012 wordt verder nagedacht over wat er met de rekenmethodiek voor de bestaande bouw dient te gebeuren. Overwogen wordt om ook in de rekenmethodiek voor de bestaande bouw wijzigingen aan te brengen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat er één norm is voor nieuwbouw én bestaande bouw. 17 KBI-jaarboek

20 grondse deel) en KBI (bovengrondse installatie met hiertoe met instemming van het CCvD ingestelde TC ). Uitgangspunt is beide delen onder accreditatie te brengen. Figuur 2 Samenwerking met bouwdelen Dat certificatie een dynamisch proces is blijkt uit het feit, dat diverse vormen van kwaliteitsborging of certificering aan het ontstaan zijn. Dit vanuit verschillende invalshoeken. Zo blijken kritische opdrachtgevers en consumenten een belangrijke motor te zijn voor een vorm van certificering, gericht op een kritische toets van het eindproduct. Marktpartijen in de bouw- en installatiesector, die weten hoe een bouwwerk met installaties tot stand komt weten dat juist voor het realiseren van een betrouwbaar eindproduct het hele ontwerpen uitvoeringsdeel daarvoor essentieel is. Dan zijn er nog de vele partijen aan de aanbodkant, die vanuit en op basis van specialistische expertise, gericht op bouwdelen met initiatieven komen. Juist voor deze groep is het van belang, dat de ook andere delen van het bouwwerk op een soortgelijk kwaliteitsniveau worden gerealiseerd. Het is nu eenmaal zo, dat de zwakste schakel de sterkte van de ketting bepaalt. KBI staat open voor samenwerking met de andere partijen in de bouwketen. Hierna volgen enkele voorbeelden daarvan. 1 BRL 8010-ventilatie prestatiekeur Opleveringskeuring: BRL8010: VPK Beoordelen van ventilatievoorzieningen van woningen, scholen en kinderdagverblijven. De BRL8010 VPK Beoordelen van ventilatievoorzieningen van woningen, scholen en kinderdagverblijven is een uitbreiding van BRL8010, die reeds operationeel is voor woningen. Na voorlopige vaststelling van de concept-brl8010 is het document ter kritiek gelegd. Aan de orde is nu het verwerken van de kritiek, het realiseren van de aansluiting op het bouwbesluit 2012 en het op basis hiervan ter definitieve vaststelling voorleggen van BRL8010 aan het CCvD. 2 de BRL Warmte Koude Opslag (WKO) In ontwikkeling is een BRL WKO, tot stand te brengen in een samenwerkingstraject tussen SIKB (onder- 3 brl op het gebied van zonenergie systemen Beoordelingsrichtlijn Ontwerp, productie, montage en installatie van zonne-energiesystemen. Op uitnodiging van SKG en IKOB-BKB participeert KBI in het College van Deskundigen van KOMO Solar (werktitel). Uitgangspunt van de samenwerking is het integreren van de bouwkundige aspecten van het monteren van PV- en zonthermische systemen met het installatiedeel. Als basis voor het installatiedeel dient de nog aan te passen en uit te breiden BRL , installeren van individuele zonneboilers van woningen. Versterken concurrentiekracht (installatie)technieken door middel van certificering KBI zal zich ook in 2012 inzetten om de waarde van certificatie bij de introductie van nieuwe technieken of combinaties van technieken binnen de installatiesector te versterken. Met de door KBI gehanteerde brede beoordelingssystematiek leidend tot kwaliteitsborging van zowel het toegepaste eindproduct als het gevolgde proces, kunnen zowel marktpartijen als overheden hun voordeel doen met het effectief reguleren van kwaliteit. De in publiek-/private samenwerking tot stand gekomen certificatieschema s zoals de BRL6000 Ontwerpen, installeren en beheren van installaties en BRL9500 Energieprestatieadvisering, zijn geslaagde voorbeelden hiervan. Certificatie biedt marktpartijen de garantie dat minimaal aan alle wettelijke eisen wordt voldaan. Juist als die eisen slechts op het niveau van een algemene zorgplicht zijn geformuleerd. Wat steeds vaker het geval is. Opdrachtgevers kunnen deze aansprakelijkheid voor schade die consumenten leiden als gevolg van niet functionerende producten voorkomen door zich te verzekeren van gecertificeerde deskundigheid. Zoals een grote opdrachtgever in de vastgoedsector onlangs op het Congres over Legionellapreventie zei: je moet het als organisatie domweg niet willen om het risico te lopen aansprakelijk te worden gesteld voor de gevolgen van een slecht functionerende installatie. Niet alleen brengt aansprakelijkheid ongewenst hoge kosten met zich mee, maar het doet vooral afbreuk aan een jarenlang zorgvuldig opgebouwde reputatie. En ook als gevolg van de tendens naar het formuleren van eisen op het niveau van prestatie-eisen voorziet KBI alleen maar meer vraag naar gecertificeerde kwaliteit. Voor de Nederlandse overheid wordt 2012 een belangrijk jaar. Met een groeiend aantal Europese energieprestatie-eisen laat de Europese Commissie zien dat het haar menens is waar het gaat om het KBI-jaarboek

21 realiseren van CO 2 -reductie. Nieuwe of aangescherpte richtlijnen worden gemaakt. Op korte termijn heeft Nederland waar het gaat het borgen van energieprestaties van toegepaste installaties of installatiesystemen te maken met de implementatie van: de recast-epbd: deze eist onder andere een regelmatige inspectie van de energetische prestatie van c.v.-ketels (vanaf 20 kw) en airco-installaties (vanaf 12 kw) inclusief eventueel relevant verbeteradvies. Ook dient te worden gerapporteerd of het vastgestelde vermogen past bij de verwarming- of koelbehoefte van het gebouw. de Duurzame Energie Richtlijn van de EU: deze verplicht de Nederlandse overheid per 2013 te regelen dat duurzame energietoepassingen onder certificatie worden gerealiseerd. Nederland heeft rond beide richtlijnen nog keuzes te maken waar het gaat om de wijze waarop deze verplichtingen geïmplementeerd worden. Hierover wordt nog volop gediscussieerd. In de huidige politieke context lijkt het echter niet meer dan logisch waar mogelijk gebruik te maken van een al bestaand certificatiesysteem. Een systeem dat de meeste kans op het realiseren van de Europese en nationale doelstellingen geeft. Bestaande KBI-regelingen c.q. Bijzondere Delen van BRL6000 lenen zich uitstekend om hierin de genoemde controles op de energieprestatie van installaties of duurzame energieconcepten te integreren. Bij certificatie gaan kosten veelal voor de baat uit. Het is niet meer dan logisch dat overheden een afweging maken hoe maatschappelijke doelstellingen kosteneffectief gerealiseerd kunnen worden, en dat installatiebedrijven en certificerende instellingen kritisch naar de marktperspectieven kijken. Certificatie heeft alleen toekomst als beider belangen gediend worden en partijen op grond van een positieve verwachting durven te investeren. In het licht van de al eerder genoemde toename van de mogelijke manieren van certificeren, kijkt KBI ook kritisch naar haar eigen positie. Afhankelijk van specifieke marktomstandigheden en ambitieniveaus, kunnen verschillende systemen volgens KBI prima naast elkaar bestaan. Wel streeft KBI nadrukkelijk ernaar dat deze qua ambitie en werkwijze beter op elkaar aansluiten. Zodat ook het onderscheid voor iedereen meer helder is en partijen een afgewogen keuze kunnen maken. 19 KBI-jaarboek

22 7 Certificerende instellingen Onderstaand een overzicht van de certificerende instellingen Certificatie-instellingen Gebruiks- Gerechtigd Accreditatie adres telefoon overeenkomst voor RvA voor kbi voor certificeren BRL IKOB-BKB 9501, Postbus GB Houten Bureau Veritas Certification t/m Postbus Nederland BV (delen 1-8) GD Amersfoort DNV Certification bv t/m Postbus AN Rotterdam Dekra Certification 6000, 9500, t/m Postbus (delen , 6802 ED 1-8, 10 en 16), / Arnhem 9500 en 6010 (in behandeling) 6010 KIWA nv 6000 (delen t/m Postbus (1-8, 10 en 16), , 2280 AB 9500, 9501, / Rijswijk 6010, 8000, (in behandeling), 8001, , 6010 MKB Certificatie bv 6000 (delen 1-8) t/m Barbarastraat HK Geleen SKW Certificatie Ringveste DD Houten TUV Rheinland Nederland B.V Postbus AM Apeldoorn Voor een overzicht van alle certificaathouders kunt u onze website raadplegen. KBI-jaarboek

23 colofon Uitgave Kwaliteitsborging voor de bouw- en installatiesector (KBI) Postbus AW Rotterdam Tel Fax Eindredactie, vormgeving en opmaak Stijlmeesters KBI, Anneli van Kleven - Pijpers Ton van Oostwaard Jaap Hogeling KBI en degenen die aan de samenstelling van dit jaarboek hebben medegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij zowel het verzamelen als bij het verwerken en opstellen van de in dit jaarboek vervatte gegevens. Nochtans moet hier niet worden uitgesloten dat dit jaarboek onvolledig is of dat zij onjuistheden of onvolkomenheden bevat. Degenen die van dit jaarboek en daarin vermelde gegevens gebruik maakt, aanvaardt dan ook daarvoor zelf het risico. KBI en degenen die aan de samenstelling van dit jaarboek hebben medegewerkt, sluiten iedere aansprakelijkheid uit voor zowel schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van deze gegevens als schade welke zou kunnen ontstaan als gevolg van de onvolledigheden, onjuistheden of onvolkomenheden van dit jaarboek. Voor aanvullingen, correcties etc. houden wij ons ten zeerste aanbevolen. Niets uit dit jaarboek mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, getransformeerd tot software en of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door middel van druk, fotokopie of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Bestuur van KBI. januari 2012, KBI, Rotterdam 21 KBI-jaarboek

24 Beoordelingsrichtlijnen ook digitaal te raadplegen via ISSO-digitaal.nl Maak nu gratis kennis met ISSO-digitaal, vraag de gratis proeflicentie aan op Kruisplein DB Rotterdam Postbus AN Rotterdam telefoon fax

1. Voor welke deelregelingen wilt u zich certificeren?

1. Voor welke deelregelingen wilt u zich certificeren? Stappenplan naar certificering voor BRL9500 Energieprestatieadvisering Certificeren lijkt ingewikkeld, maar in de praktijk valt het meestal erg mee. In veel bedrijven zijn immers al belangrijke stappen

Nadere informatie

Certificering voor ontwerpen, installeren en beheren van installaties conform BRL6000

Certificering voor ontwerpen, installeren en beheren van installaties conform BRL6000 Certificering voor ontwerpen, installeren en beheren van installaties conform BRL6000 Rotterdam, juli 2013 1 Certificering voor installatietechniek conform de BRL6000 Deze toelichting beschrijft de stappen

Nadere informatie

Certificering voor Energieprestatieadvisering. conform BRL9500 voor woningen en utiliteitsgebouwen

Certificering voor Energieprestatieadvisering. conform BRL9500 voor woningen en utiliteitsgebouwen Certificering voor Energieprestatieadvisering conform BRL9500 voor woningen en utiliteitsgebouwen 1 Deze toelichting op het certificatietraject voor de BRL 9500 is door ISSO in samenwerking met KBI ontwikkeld.

Nadere informatie

BRL6000 Installatietechniek

BRL6000 Installatietechniek CERTIFICERING VOOR INSTALLATIETECHNIEK Sinds 2005 kent Nederland een nieuwe certificatieregeling voor bedrijven die zich willen certificeren voor het ontwerpen, installeren en beheren van installaties,

Nadere informatie

Positie van BRL s bij certificering van bedrijven. www.kbi.nl. Wil van Ophem. Nationaal Congres Warmtepompen te Ede, 23 mei 2013. Presentatie vandaag

Positie van BRL s bij certificering van bedrijven. www.kbi.nl. Wil van Ophem. Nationaal Congres Warmtepompen te Ede, 23 mei 2013. Presentatie vandaag Positie van BRL s bij certificering van bedrijven www.kbi.nl Wil van Ophem Nationaal Congres Warmtepompen te Ede, 23 mei 2013 Presentatie vandaag www.kbi.nl Certificering - Structuur BRL6000-serie Wat

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 02 2006-12-06

BRL 9500 Deel 02 2006-12-06 BRL 9500 Deel 02 2006-12-06 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het KOMO -procescertificaat voor het afgeven

Nadere informatie

BRL 9500 Deel

BRL 9500 Deel BRL 9500 Deel 00 2006-12-06 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging

Nadere informatie

Veelgestelde vragen BRL9500

Veelgestelde vragen BRL9500 Veelgestelde vragen BRL9500 1. Waarom de BRL9500? Bedrijven die energieprestatiecertificaten ofwel energielabels voor gebouwen willen gaan afgeven zullen zich verplicht moeten certificeren voor BRL9500.

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 03 2006-12-06

BRL 9500 Deel 03 2006-12-06 BRL 9500 Deel 03 2006-12-06 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor het

Nadere informatie

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL BRL 9500 Deel 01 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN 2009-08-20 voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor het

Nadere informatie

BRL s. drs. ir. T. (Ton) van Oostwaard. Presentatie Workshop BRL6000-10/ 03-02-2009

BRL s. drs. ir. T. (Ton) van Oostwaard. Presentatie Workshop BRL6000-10/ 03-02-2009 Het Wat en Waarom van Komo Instal BRL s drs. ir. T. (Ton) van Oostwaard Presentatie Workshop BRL6000-10/ 03-02-2009 Inhoud Het Wat en Waarom van KOMO INSTAL Organisatiestructuur KBI Wat is een BRL? BRL6000

Nadere informatie

KvINL. Wijzigingsblad d.d. 1 augustus 2015 bij BRL 9500, deel 00 ENERGIEPRESTATIEADVISERING, ALGEMEEN DEEL

KvINL. Wijzigingsblad d.d. 1 augustus 2015 bij BRL 9500, deel 00 ENERGIEPRESTATIEADVISERING, ALGEMEEN DEEL Wijzigingsblad d.d. 1 augustus 2015 bij BRL 9500, deel 00 ENERGIEPRESTATIEADVISERING, ALGEMEEN DEEL Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteit voor Installaties Nederland op 17 april 2015. Aanvaard

Nadere informatie

Presentatie Workshop. Borging en registratie van kwaliteit - Welke instrumenten hebben we nodig? Rotterdam, 3 juli 2014. W.

Presentatie Workshop. Borging en registratie van kwaliteit - Welke instrumenten hebben we nodig? Rotterdam, 3 juli 2014. W. Presentatie Workshop Borging en registratie van kwaliteit - Welke instrumenten hebben we nodig? Rotterdam, 3 juli 2014 W. van Ophem KvINL is een onafhankelijke en deskundige organisatie op het gebied van

Nadere informatie

BRL 9500 Deel

BRL 9500 Deel BRL 9500 Deel 01 2006-12-06 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor het

Nadere informatie

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL BRL 9500 Deel 03 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN 2009-08-20 voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor het

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 06 concept 2012-04-26

BRL 9500 Deel 06 concept 2012-04-26 BRL 9500 Deel 06 concept 2012-04-26 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 00 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING

BRL 9500 Deel 00 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BRL 9500 Deel 00 2011-08-31 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging

Nadere informatie

Besluitenlijst CCvD-bijeenkomst 29-11-2011, schriftelijk vastgesteld d.d. 15-12- 2011

Besluitenlijst CCvD-bijeenkomst 29-11-2011, schriftelijk vastgesteld d.d. 15-12- 2011 Besluitenlijst CCvD 2011 Besluitenlijst CCvD-bijeenkomst 29-11-2011, schriftelijk vastgesteld d.d. 15-12- 2011 Besluit CB29112011-01 Aanvullende eisen opfrisbijeenkomsten en geldigheidsduur diploma s BRL9500

Nadere informatie

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL BRL 9500 Deel 06 d.d. 17 april 2015 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor

Nadere informatie

BRL 6000 Deel 09 2005-11-18

BRL 6000 Deel 09 2005-11-18 BRL 6000 Deel 09 2005-11-18 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO INSTAL procescertificaat voor ONTWERPEN, INSTALLEREN EN BEHEREN VAN INSTALLATIES ONTWERPEN EN INSTALLEREN VAN TIJDELIJKE DRINKWATERINSTALLATIES

Nadere informatie

KBI. Vergelijkingsdocument BRL6001-BRL6000

KBI. Vergelijkingsdocument BRL6001-BRL6000 20.03 2006 KBI Vergelijkingsdocument BRL6001-BRL6000 Inhoudelijke gevolgen van de overgang van BRL 6001 naar BRL 6000 De overgang van BRL 6001 naar BRL 6000 heeft naast administratieve ook enkele inhoudelijke

Nadere informatie

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL BRL 9500 Deel 01 2011-08-31 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor het

Nadere informatie

BRL 9500 Deel oktober 2016

BRL 9500 Deel oktober 2016 BRL 9500 Deel 01 21 oktober 2016 BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor Energieprestatieadvisering, voor het NL-EPBD -procescertificaat Vastgesteld door

Nadere informatie

BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het HortiQ kwaliteitssysteemcertificaat voor BEDRIJVEN IN DE KASSENBOUWSECTOR

BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het HortiQ kwaliteitssysteemcertificaat voor BEDRIJVEN IN DE KASSENBOUWSECTOR BRL 8001 2008-10-08 BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het HortiQ kwaliteitssysteemcertificaat voor BEDRIJVEN IN DE KASSENBOUWSECTOR Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector

Nadere informatie

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL BRL 9500 Deel 05 concept 2012-04-26 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor

Nadere informatie

Energielabels Inhoudelijke gevolgen van de overgang naar de nieuwe BRL 9500, d.d. 2011-08-31

Energielabels Inhoudelijke gevolgen van de overgang naar de nieuwe BRL 9500, d.d. 2011-08-31 Energielabels Inhoudelijke gevolgen van de overgang naar de nieuwe BRL 9500, d.d. 2011-08-31 KBI heeft per 31 augustus 2011 nieuwe versies vastgesteld van BRL 9500-00, 01 en 03. De overgang van BRL 9500,

Nadere informatie

Certificering Legionellapreventie

Certificering Legionellapreventie Rose Derwort Kiwa Nederland B.V. Partner for progress Certificering Legionellapreventie onderwerpen Certificering wet en regelgeving criteria en controle Kwaliteitsverklaringen KOMO INSTAL procescertificaat

Nadere informatie

Algemene informatie bij dit wijzigingsblad Dit wijzigingsblad (WB) geeft vervangende bepalingen bij BRL 9500, deel 01, d.d

Algemene informatie bij dit wijzigingsblad Dit wijzigingsblad (WB) geeft vervangende bepalingen bij BRL 9500, deel 01, d.d WB 9500-01, d.d. 5 juni 2014 bij BRL 9500, deel 01 ENERGIEPRESTATIEADVISERING, BIJZONDER DEEL ENERGIE-INDEX, BESTAANDE WONINGEN Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteit voor Installaties Nederland

Nadere informatie

Kwaliteitsborging. Voorkomen van installatiefouten leidt tot hoog rendement zonnepanelen

Kwaliteitsborging. Voorkomen van installatiefouten leidt tot hoog rendement zonnepanelen Kwaliteitsborging Voorkomen van installatiefouten leidt tot hoog rendement zonnepanelen W. van Ophem, directeur KvINL Solar Solutions Expo, 15 & 16 april 2015 - Wie - Wat Wie- Wat- Waarom KvINL - Is een

Nadere informatie

KvINL. WB 9500-01 d.d. 1 augustus 2015 bij BRL 9500, deel 01 ENERGIEPRESTATIEADVISERING, BIJZONDER DEEL ENERGIE-INDEX, BESTAANDE WONINGEN

KvINL. WB 9500-01 d.d. 1 augustus 2015 bij BRL 9500, deel 01 ENERGIEPRESTATIEADVISERING, BIJZONDER DEEL ENERGIE-INDEX, BESTAANDE WONINGEN WB 9500-01 d.d. 1 augustus 2015 bij BRL 9500, deel 01 ENERGIEPRESTATIEADVISERING, BIJZONDER DEEL ENERGIE-INDEX, BESTAANDE WONINGEN Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteit voor Installaties

Nadere informatie

Gemeten kwaliteit EPA BRL9500 door Certificerende Instellingen

Gemeten kwaliteit EPA BRL9500 door Certificerende Instellingen Gemeten kwaliteit EPA BRL9500 door Certificerende Instellingen Verbetering EPA kwaliteit in 2016 zichtbaar? Nationale EPA-dag RvO, Den Haag, 5 april 2017 Wil van Ophem, directeur KvINL Inhoud Intro KvINL

Nadere informatie

BRL 6000 Deel 013 2005-11-18

BRL 6000 Deel 013 2005-11-18 BRL 6000 Deel 013 2005-11-18 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO INSTAL procescertificaat voor ONTWERPEN, INSTALLEREN EN BEHEREN VAN INSTALLATIES INSTALLEREN VAN INDIVIDUELE (COMBI-)WARMTEPOMPEN

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 05 concept xx-xxxx 2016

BRL 9500 Deel 05 concept xx-xxxx 2016 BRL 9500 Deel 05 concept xx-xxxx 2016 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 04 2006-12-06

BRL 9500 Deel 04 2006-12-06 BRL 9500 Deel 04 2006-12-06 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het KOMO -procescertificaat voor het afgeven

Nadere informatie

WIJZIGINGSBLAD BRL 1332 Het thermisch isoleren met een in situ spraysysteem van polyurethaanschuim. Pagina 1 van 5 d.d. 2015-07-29

WIJZIGINGSBLAD BRL 1332 Het thermisch isoleren met een in situ spraysysteem van polyurethaanschuim. Pagina 1 van 5 d.d. 2015-07-29 Pagina 1 van 5 d.d. 2015-07-29 Dit wijzigingsblad behoort bij BRL 1332 d.d. 2013-01-02. Vaststelling, aanvaarding en bindend verklaring Vastgesteld door het College van Deskundigen Na-Isolatie d.d. 01-07-2015.

Nadere informatie

Besluit CB Vaststellingsbesluit BRL AB Het CCvD heeft kennis genomen van het Bijzondere Deel BRL AB van 16 juni 2016.

Besluit CB Vaststellingsbesluit BRL AB Het CCvD heeft kennis genomen van het Bijzondere Deel BRL AB van 16 juni 2016. Besluitenlijsten CCvD 2016 (definitief) Besluitenlijst CCvD 1 december 2016 n.v.t. Besluitenlijst CCvD-bijeenkomst 23-09-2016 Besluit CB 23092016-01 Vaststellingsbesluit BRL 6000-10AB Het CCvD heeft kennis

Nadere informatie

Wijzigingsblad d.d. 2012-09-27 bij BRL 9501

Wijzigingsblad d.d. 2012-09-27 bij BRL 9501 KBI Wijzigingsblad d.d. 2012-09-27 bij BRL 9501 Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector op 27 september 2012 Aanvaard door de Harmonisatie Commissie Bouw van de Stichting

Nadere informatie

Derde onderzoek naar de betrouwbaarheid van energielabels bij woningen. Datum 17 augustus 2011 Status definitief

Derde onderzoek naar de betrouwbaarheid van energielabels bij woningen. Datum 17 augustus 2011 Status definitief Derde onderzoek naar de betrouwbaarheid van energielabels bij woningen Datum 17 augustus 2011 Status definitief Colofon VROM-Inspectie Directie Uitvoering Bouwen aan kwaliteit Nieuwe Uitleg 1 Postbus 16191

Nadere informatie

Overzicht besluiten CCvD 2012 en eerdere jaren Besluiten CCvD 2012 Besluit CB (schriftelijke besluitvorming) Besluit CB

Overzicht besluiten CCvD 2012 en eerdere jaren Besluiten CCvD 2012 Besluit CB (schriftelijke besluitvorming) Besluit CB Overzicht besluiten CCvD 2012 en eerdere jaren In dit overzicht zijn opgenomen de besluiten van het CCvD van 2012 en eerdere jaren, op 29-01-2015 door het CCvD vastgesteld (als zijnde nog actueel en van

Nadere informatie

Borgen Kwaliteit van opleidingen & examinering

Borgen Kwaliteit van opleidingen & examinering Borgen Kwaliteit van opleidingen & examinering en de rol van KvINL hierin Wil van Ophem, 13 oktober 2017 Utrecht Wie- Wat- Waarom KvINL - Wie - Wat - Onafhankelijke stichting - Uit fusie stichting SEI

Nadere informatie

Besluitenlijsten CCvD Besluitenlijst CCvD-bijeenkomst

Besluitenlijsten CCvD Besluitenlijst CCvD-bijeenkomst Besluitenlijsten CCvD 2015 Besluitenlijst CCvD-bijeenkomst 09-12-2015 Besluit CB 09122015-01 Vaststellingsbesluit BRL1201 Bliksembeveiliging Het CCvD heeft kennis genomen van de vakbekwaamheidseisen voor

Nadere informatie

Hieronder vind u onze bevindingen. Ter verduidelijking zijn de meest relevante onderdelen van wetsteksten in kaders toegevoegd.

Hieronder vind u onze bevindingen. Ter verduidelijking zijn de meest relevante onderdelen van wetsteksten in kaders toegevoegd. Retouradres Postbus 2232 3500 GE UTRECHT BodemenergieNL Martin Bloemendaal Postbus 1072 3430 BB Nieuwegein Nederland Rijkswaterstaat Water, Griffioenlaan 2 3526 LA Utrecht UTRECHT Postbus 2232 3500 GE

Nadere informatie

Wijzigingsblad BRL 5023 d.d

Wijzigingsblad BRL 5023 d.d Het proces van het meten van trillingen Vastgesteld door CvD Bouwtechnische Diensten d.d. 18 oktober 2013. Aanvaard door de KOMO Kwaliteits- en Toetsingscommissie d.d. 20-11-2015. Bindend verklaard door

Nadere informatie

Examinering volgens Persoonscertificatie. Nikta Certificatie heeft diverse Certificatieregelingen,

Examinering volgens Persoonscertificatie. Nikta Certificatie heeft diverse Certificatieregelingen, Examinering volgens Persoonscertificatie Nikta Certificatie heeft diverse Certificatieregelingen, op basis van de NEN-EN ISO-IEC 17024:2003. PERSOONS CERTIFICATIE 1. Persoonscertificatie Een persoonscertificaat

Nadere informatie

WB 9501 Wijzigingsblad d.d. 4 december 2014 bij BRL 9501

WB 9501 Wijzigingsblad d.d. 4 december 2014 bij BRL 9501 WB 9501 Wijzigingsblad d.d. 4 december 2014 bij BRL 9501 Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteit voor Installaties Nederland op 4 december 2014 Aanvaard door de Harmonisatie Commissie Bouw

Nadere informatie

Wat certificatie voor u betekent. www.kbi.nl www.sikb.nl

Wat certificatie voor u betekent. www.kbi.nl www.sikb.nl Wat certificatie voor u betekent www.kbi.nl www.sikb.nl Arthur de Groof & Wil van Ophem Dordrecht & Amersfoort, 26 & 28 november 2013 Presentatie vandaag Ontwikkeling Regeling bodemkwaliteit en ondersteunende

Nadere informatie

BRL 6000 Deel 08C 30-04-2013

BRL 6000 Deel 08C 30-04-2013 BRL 6000 Deel 08C 30-04-2013 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO INSTAL productcertificaat voor ONTWERPEN, INSTALLEREN EN BEHEREN VAN INSTALLATIES Techniek gebied INST Vastgesteld door het CCvD

Nadere informatie

Wijzigingsblad BRL 2813

Wijzigingsblad BRL 2813 Wijzigingsblad BRL 2813 Bouwelementen van beton 31 december 2014 Vaststelling, aanvaarding en bindend verklaring Vastgesteld door College van Deskundigen Constructief Beton d.d. 12 november 2014. Aanvaard

Nadere informatie

Toelichtende notitie bij de ter kritiek gepubliceerde BRL9500, BRL9501 en ISSO-publicaties 75.1 en 82.1.

Toelichtende notitie bij de ter kritiek gepubliceerde BRL9500, BRL9501 en ISSO-publicaties 75.1 en 82.1. Toelichtende notitie bij de ter kritiek gepubliceerde BRL9500, BRL9501 en ISSO-publicaties 75.1 en 82.1. In dit document wordt uitgebreid stilgestaan bij de context waarbinnen de kwaliteitsrichtlijnen,

Nadere informatie

Handleiding Intern kwaliteitshandboek voor Energieprestatieadvisering. conform BRL9500 voor woningen

Handleiding Intern kwaliteitshandboek voor Energieprestatieadvisering. conform BRL9500 voor woningen Handleiding Intern kwaliteitshandboek voor Energieprestatieadvisering conform BRL9500 voor woningen Deze handleiding is door ISS in samenwerking met KBI ontwikkeld. ISS is in 1974 opgericht door de installatiesector

Nadere informatie

KBI Wijzigingsblad d.d. 2008-03-07 bij BRL 9500-01

KBI Wijzigingsblad d.d. 2008-03-07 bij BRL 9500-01 KBI Wijzigingsblad d.d. 2008-03-07 bij BRL 9500-01 ENERGIEPRESTATIEADVISERING, BIJZONDER DEEL ENERGIEPRESTATIECERTIFICAAT, BESTAANDE WONINGEN Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging

Nadere informatie

Wat betekent het Wijzigingsbesluit bodemenergiesystemen voor uw bedrijf? Stappenplan voor uw certificering en erkenning voor bodemenergiesystemen

Wat betekent het Wijzigingsbesluit bodemenergiesystemen voor uw bedrijf? Stappenplan voor uw certificering en erkenning voor bodemenergiesystemen Wat betekent het Wijzigingsbesluit bodemenergiesystemen voor uw bedrijf? Stappenplan voor uw certificering en erkenning voor bodemenergiesystemen Het WijzigingsBesluit bodemenergiesystemen is van toepassing

Nadere informatie

Beoordelingssystematiek Gecontroleerde kwaliteitsverklaringen en gecontroleerde gelijkwaardigheidsverklaringen

Beoordelingssystematiek Gecontroleerde kwaliteitsverklaringen en gecontroleerde gelijkwaardigheidsverklaringen Beoordelingssystematiek gelijkwaardigheid- en kwaliteitsverklaringen 01-07-2010 Beoordelingssystematiek Gecontroleerde kwaliteitsverklaringen en gecontroleerde gelijkwaardigheidsverklaringen Inleiding

Nadere informatie

KBI. Centraal College van Deskundigen. Huishoudelijk Reglement CCvD

KBI. Centraal College van Deskundigen. Huishoudelijk Reglement CCvD Datum: 16-12-2010 CCvD KBI Centraal College van Deskundigen Huishoudelijk Reglement CCvD D03 Vastgesteld door het CCvD op 18.11 2005 16.02 2006: Artikel 8.1 en 8.2 gewijzigd, instemming door CCvD op 21.02

Nadere informatie

Wijzigingsblad BRL 4702

Wijzigingsblad BRL 4702 Het gebruik van deze beoordelingsrichtlijn door derden, voor welk doel dan ook, is uitsluitend toegestaan nadat een schriftelijke overeenkomst met SGS INTRON Certificatie, KIWA, IKOB-BKB is gesloten waarin

Nadere informatie

Kwaliteitsborging in de vernieuwde erkenningsregelingen Fred Vos UNETO-VNI Marco Hofman ISSO

Kwaliteitsborging in de vernieuwde erkenningsregelingen Fred Vos UNETO-VNI Marco Hofman ISSO Kwaliteitsborging in de vernieuwde erkenningsregelingen Fred Vos UNETO-VNI Marco Hofman ISSO Workshop Luchtkwaliteit binnen de wet kwaliteitsborging bouw 4 mei 2017 Kwaliteitsborging in de vernieuwde erkenningsregelingen

Nadere informatie

Handleiding voor het opstellen van een Intern kwaliteitshandboek. Energieprestatieadvisering Woningbouw BRL9500

Handleiding voor het opstellen van een Intern kwaliteitshandboek. Energieprestatieadvisering Woningbouw BRL9500 Handleiding voor het opstellen van een Intern kwaliteitshandboek Energieprestatieadvisering Woningbouw BRL9500 Deze geactualiseerde handleiding is gebaseerd op BRL9500, versies 00, 01 en 02, Versie 31

Nadere informatie

BRL 6000 Deel 014 2005-11-18

BRL 6000 Deel 014 2005-11-18 BRL 6000 Deel 014 2005-11-18 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO INSTAL procescertificaat voor ONTWERPEN, INSTALLEREN EN BEHEREN VAN INSTALLATIES INSTALLEREN VAN INDIVIDUELE ZONNEBOILERS VAN

Nadere informatie

BRL 6000 Deel 00 30-04-2013

BRL 6000 Deel 00 30-04-2013 BRL 6000 Deel 00 30-04-2013 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO INSTAL productcertificaat voor ONTWERPEN, INSTALLEREN EN BEHEREN VAN INSTALLATIES Techniek gebied INST Vastgesteld door het CCvD

Nadere informatie

, J.B.J. Luttikhold. 2 drs. G.J. Zoetbrood. KOMO INSTAL procescertificaat. 4-Elements Systeemtechniek. Besluit bodemkwaliteit

, J.B.J. Luttikhold. 2 drs. G.J. Zoetbrood. KOMO INSTAL procescertificaat. 4-Elements Systeemtechniek. Besluit bodemkwaliteit KOMO INSTAL procescertificaat Meander 1051 6825 MJ Arnhem Nederland Tel.: +31 88 96 83000 www.dekra-certification.com Geïnstalleerd In bouwwerk Nummer: K2183547 pag. 1 van 5 Dit certificaat is geldig tot:

Nadere informatie

Certificering: Workshop hoe werkt dat? Regionale Bodemdagen Ketenhandhaving 2010 door SIKB en CI (Kiwa-Intron-Eerland)

Certificering: Workshop hoe werkt dat? Regionale Bodemdagen Ketenhandhaving 2010 door SIKB en CI (Kiwa-Intron-Eerland) Certificering: Workshop hoe werkt dat? Regionale Bodemdagen Ketenhandhaving 2010 door SIKB en CI (Kiwa-Intron-Eerland) Inleiding Beleid overheid Wet: Bodemkwaliteit Toezicht CI's en bevoegd gezag Normen

Nadere informatie

BRL 9935 Deel 01. Beoordelingsrichtlijn. Bijzonder deel 01: kritiekversie d.d

BRL 9935 Deel 01. Beoordelingsrichtlijn. Bijzonder deel 01: kritiekversie d.d BRL 9935 Deel 01 kritiekversie d.d. 2016-01-15 Beoordelingsrichtlijn voor het KOMO -procescertificaat voor het ontwerpen, aanbrengen en inspecteren en onderhouden van voorzieningen tegen valgevaar op daken

Nadere informatie

Inhoudelijke gevolgen van actualisatie van BRL 6000-01 t/m 08

Inhoudelijke gevolgen van actualisatie van BRL 6000-01 t/m 08 Inhoudelijke gevolgen van actualisatie van BRL 6000-01 t/m 08 (versie 30 april 2013 met wijzigingsbladen d.d. 30 september 2013 versus de versie van 18 november 2005) KBI heeft met instemming van het Centraal

Nadere informatie

Wijzigingsblad BRL 2202 (zonwerend)(warmtereflecterend) isolerend dubbelglas voor thermische isolatie 31 december 2014

Wijzigingsblad BRL 2202 (zonwerend)(warmtereflecterend) isolerend dubbelglas voor thermische isolatie 31 december 2014 Wijzigingsblad BRL 2202 (zonwerend)(warmtereflecterend) isolerend dubbelglas voor thermische isolatie 31 december 2014 Vaststelling, aanvaarding en bindend verklaring Vastgesteld door College van Deskundigen

Nadere informatie

De corporatiedag 2017

De corporatiedag 2017 De corporatiedag 2017 1972 Wet en regelgeving Energieprestatie Terugblik, stand van zaken, toekomst 2017 2050 Kees Arkesteijn, projectcoördinator ISSO, met medewerking van Wim Plokker (VABI) De weg die

Nadere informatie

Raad voor Accreditatie. Reglement voor de Beoordeling en Acceptatie van Schemabeheerders

Raad voor Accreditatie. Reglement voor de Beoordeling en Acceptatie van Schemabeheerders Raad voor Accreditatie Reglement voor de Beoordeling en Acceptatie van Schemabeheerders Document code: RvA-R013 Datum inwerkingtreding: 1 januari 2008 RvA-Reglementen beschrijven de regels waaraan organisaties

Nadere informatie

Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector. Centraal College van Deskundigen Installatiesector. Huishoudelijk Reglement CCvDI

Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector. Centraal College van Deskundigen Installatiesector. Huishoudelijk Reglement CCvDI Datum: 24.10 2005 Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector CCvDI Centraal College van Deskundigen Installatiesector Huishoudelijk Reglement CCvDI D03 Vastgesteld door het CCvDI op. Artikel 1 algemeen

Nadere informatie

BRL 6000 Deel 01 30-04-2013

BRL 6000 Deel 01 30-04-2013 BRL 6000 Deel 01 30-04-2013 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO INSTAL productcertificaat voor ONTWERPEN, INSTALLEREN EN BEHEREN VAN INSTALLATIES Techniek gebied INST Vastgesteld door het CCvD

Nadere informatie

Aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Mevrouw drs. K.H. Ollongren Postbus EA DEN HAAG. Geachte mevrouw Ollongren,

Aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Mevrouw drs. K.H. Ollongren Postbus EA DEN HAAG. Geachte mevrouw Ollongren, Aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Mevrouw drs. K.H. Ollongren Postbus 20011 2500 EA DEN HAAG Datum 6 december 2017 Onderwerp Wijziging Regeling energieprestatie gebouwen Uw

Nadere informatie

Certificering Mechanisch boren

Certificering Mechanisch boren SIKB, 18 juni 2010 Partner for progress Certificering Mechanisch boren BRL 2100, protocol 2101 Jan Keijzer Inhoud van de prestatie 1. Inleiding 2. Het certificatieproces 3. Planning tot 31-12-2010 Presentatie

Nadere informatie

ECO-design & ECO-Energy-label Maken deze 2 EU richtlijnen verschil? Wordt de invoering van de EPBD en RES richtlijn hierdoor eenvoudiger?

ECO-design & ECO-Energy-label Maken deze 2 EU richtlijnen verschil? Wordt de invoering van de EPBD en RES richtlijn hierdoor eenvoudiger? ECO-design & ECO-Energy-label Maken deze 2 EU richtlijnen verschil? Wordt de invoering van de EPBD en RES richtlijn hierdoor eenvoudiger? Jaap Hogeling ISSO: international projects and standards directeur

Nadere informatie

Waar moeten instrumenten voor kwaliteitsborging aan voldoen? Hajé van Egmond

Waar moeten instrumenten voor kwaliteitsborging aan voldoen? Hajé van Egmond Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen Waar moeten instrumenten voor kwaliteitsborging aan voldoen? Hajé van Egmond Wat gaan we bespreken? Hoe zit de wetgeving straks in elkaar? Welke eisen worden er bij

Nadere informatie

Roadmap CO-certificering. In heldere stappen voldoen aan de nieuwe CO-certificering

Roadmap CO-certificering. In heldere stappen voldoen aan de nieuwe CO-certificering Roadmap CO-certificering In heldere stappen voldoen aan de nieuwe CO-certificering Roadmap CO-certificering Op 28 mei heeft de Tweede kamer het wetsvoorstel Certificering gasverbrandingsinstallaties aangenomen.

Nadere informatie

Datum Oktober 2017 GASTEC QA ALGEMENE EISEN

Datum Oktober 2017 GASTEC QA ALGEMENE EISEN Datum Oktober 2017 GASTEC QA ALGEMENE EISEN 253/160324 Voorwoord Kiwa Deze zijn goedgekeurd door het College van Deskundigen GASTEC QA, waarin belanghebbende partijen op het gebied van gas gerelateerde

Nadere informatie

Techniek gebied INST. Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector op 20 maart 2012

Techniek gebied INST. Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector op 20 maart 2012 BRL 6010 30-04-2013 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO INSTAL productcertificaat voor het LEGIONELLAPREVENTIE-ADVIES VOOR Techniek gebied INST Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging

Nadere informatie

Wijzigingsblad BRL

Wijzigingsblad BRL Dit wijzigingsblad behoort bij BRL 0105 d.d. 10-09-2012 Vaststelling, aanvaarding en bindend verklaring Vastgesteld door het College van Deskundigen voor metalen gevelelementen d.d. 16-11-2014. Aanvaard

Nadere informatie

KvINL. Centraal College van Deskundigen. Huishoudelijk Reglement CCvD

KvINL. Centraal College van Deskundigen. Huishoudelijk Reglement CCvD Datum: 17-03-2016 CCvD KvINL Centraal College van Deskundigen Huishoudelijk Reglement CCvD D03 Vastgesteld door het CCvD op 18.11 2005 16.02 2006: Artikel 8.1 en 8.2 gewijzigd, instemming door CCvD op

Nadere informatie

, J.B.J. Luttikhold. j B.T.M. Holtus. KOMO INSTAL procescertificaat. Hoppenbrouwers Techniek B.V. INSTAL. Besluit bodemkwaliteit

, J.B.J. Luttikhold. j B.T.M. Holtus. KOMO INSTAL procescertificaat. Hoppenbrouwers Techniek B.V. INSTAL. Besluit bodemkwaliteit KOMO INSTAL procescertificaat Meander 1051 6825 MJ Arnhem Nederland Tel.: +31 88 96 83000 www.dekra-certification.nl Nummer: K2184720 pag. 1 van 5 Dit certificaat is geldig tot: 1 december 2021 Dit certificaat

Nadere informatie

Vakbekwaamheidseisen en -bewijzen in het kader van procescertificering voor het ontwerpen, installeren en beheren van gebouwinstallaties

Vakbekwaamheidseisen en -bewijzen in het kader van procescertificering voor het ontwerpen, installeren en beheren van gebouwinstallaties Vakbekwaamheidseisen en -bewijzen in het kader van procescertificering voor het ontwerpen, installeren en beheren van gebouwinstallaties PRC divisie Bouwcentrum MCM Advies 7 juni 2007 INHOUDSOPGAVE...

Nadere informatie

Regeling bijhouden vakbekwaamheid EPA-adviseur-/opnemer V1.7

Regeling bijhouden vakbekwaamheid EPA-adviseur-/opnemer V1.7 Regeling bijhouden vakbekwaamheid EPA-adviseur-/opnemer 31-10-2017 V1.7 Inleiding De Examencommissie EPA ressorteert onder de COEC van KvINL. De COEC heeft een richtlijn ontwikkeld voor het bijhouden van

Nadere informatie

Energiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn.

Energiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn. Programma Energiebesparing & Betonkernactivering Energiebesparing Europa Nederland Besparingspotentieel Specialisten gevraagd? Betonkernactivering Publicatie Leergang Kees Arkesteijn 1 2 Energiebesparing

Nadere informatie

Wijzigingsblad BRL

Wijzigingsblad BRL Dit wijzigingsblad behoort bij BRL 2701 d.d. 12-12-2012. Vaststelling, aanvaarding en bindend verklaring Vastgesteld door het College van Deskundigen voor metalen gevelelementen d.d. 20-11-2014. Aanvaard

Nadere informatie

Wijzigingsblad d.d bij BRL 9501

Wijzigingsblad d.d bij BRL 9501 KBI Wijzigingsblad d.d. 2011-09-23 bij BRL 9501 Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector op 6 september 2011. Aanvaard door de Harmonisatie Commissie Bouw van de Stichting

Nadere informatie

SCIOS certificatieregeling

SCIOS certificatieregeling SCIOS certificatieregeling SCIOS certificatieregeling SCIOS certificatieregeling is een kwaliteitsmanagementsysteem voor het uitvoeren voor inspectie- en onderhoudswerkzaamheden aan technische installaties.

Nadere informatie

Oplevertoets Nieuwbouw/ Zeer Energiezuinige woningen. Netto warmte vraag ZEW. Kees Arkesteijn (ISSO)

Oplevertoets Nieuwbouw/ Zeer Energiezuinige woningen. Netto warmte vraag ZEW. Kees Arkesteijn (ISSO) Oplevertoets Nieuwbouw/ Zeer Energiezuinige woningen Netto warmte vraag ZEW Kees Arkesteijn (ISSO) Programma 1. Oplevertoets 2011 2. Wet- en regelgeving EPV 3. Opnameprotocol & aanpassingen 4. Eisen BRL

Nadere informatie

Overzicht besluiten CCvD 2018, vastgesteld d.d.20 februari

Overzicht besluiten CCvD 2018, vastgesteld d.d.20 februari Overzicht besluiten CCvD 2018 en eerdere jaren In dit overzicht zijn opgenomen de besluiten van het CCvD van 2018 en eerdere jaren, op 20 februari 2019 door het CCvD vastgesteld (als zijnde nog actueel

Nadere informatie

TRIPARTIETE OVEREENKOMST 2015

TRIPARTIETE OVEREENKOMST 2015 TRIPARTIETE OVEREENKOMST 2015 Partijen, De Minister voor Wonen en Rijksdienst en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, handelend in de hoedanigheid van bestuursorgaan en vertegenwoordiger van

Nadere informatie

Beoordelingsprogramma CCV-certificatieschema Installeren Brandmeldinstallaties

Beoordelingsprogramma CCV-certificatieschema Installeren Brandmeldinstallaties Een gecertificeerd bedrijf moet voldoen aan het CCV Certificatieschema Brandmeldinstallaties (verder genoemd het Schema). De beoordeling wordt uitgevoerd aan de hand van het volgende programma. In de kolom

Nadere informatie

Nieuwe energieprestatienorm

Nieuwe energieprestatienorm Nieuwe energieprestatienorm >> Als het gaat om energie en klimaat De tools Uw weg vinden in de nieuwe energieprestatienorm, wie helpt u daarbij? Heeft u hem al in huis, de nieuwe energieprestatienorm NEN

Nadere informatie

2 drs. G.J. Zoetbrood. E R.C. Verhagen. KOMO INSTAL procescertificaat

2 drs. G.J. Zoetbrood. E R.C. Verhagen. KOMO INSTAL procescertificaat KOMO INSTAL procescertificaat Meander 1051 6825 MJ Arnhem Nederland Tel.: +31 88 96 83000 www.dekra-certification.nl Beheren van energiecentrales van bodemenergiesystemen van woongebouwen en/of utiliteitsgebouwen

Nadere informatie

Vragen en antwoorden toezichtondersteunende private kwaliteitssystemen Versiedatum: 13 september 2016

Vragen en antwoorden toezichtondersteunende private kwaliteitssystemen Versiedatum: 13 september 2016 Vragen en antwoorden toezichtondersteunende private kwaliteitssystemen Versiedatum: 13 september 2016 Korte inleiding In 2014 heeft de Taskforce Voedselvertrouwen een set criteria opgesteld waaraan private

Nadere informatie

Toelichting. Accreditatieschema AS SIKB 6700 Inspectie bodembeschermende voorzieningen, onderliggende protocollen en examenreglement

Toelichting. Accreditatieschema AS SIKB 6700 Inspectie bodembeschermende voorzieningen, onderliggende protocollen en examenreglement Toelichting Accreditatieschema AS SIKB 6700 Inspectie bodembeschermende voorzieningen, onderliggende protocollen en examenreglement 25 juni 2012 pagina 1 van 7 1 Inleiding Waarom inspecties van bodembeschermende

Nadere informatie

Wijzigingsblad BRL

Wijzigingsblad BRL Dit wijzigingsblad behoort bij BRL 3131 d.d. 16-03-2004 en vervangt het wijzigingsblad d.d. 30-01- 2013 Vaststelling, aanvaarding en bindend verklaring Vastgesteld door het College van Deskundigen Metalen

Nadere informatie

WAT IS EEN CUR-AANBEVELING? Doel, positie en status

WAT IS EEN CUR-AANBEVELING? Doel, positie en status WAT IS EEN CUR-AANBEVELING? Doel, positie en status Inhoud 1 Wat hebt u aan een CUR-Aanbeveling?...3 2 Wat is een CUR-Aanbeveling?...4 3 Opstellen van een CUR-Aanbeveling...6 2 1 Wat hebt u aan een CUR-Aanbeveling?

Nadere informatie

BRL 9600 Nationale Beoordelingsrichtlijn

BRL 9600 Nationale Beoordelingsrichtlijn BRL 9600 2004-03-01 Nationale Beoordelingsrichtlijn Aanvaard door de Harmonisatie Commissie Bouw van de Stichting Bouwkwaliteit d.d. 21 juli 2004. voor het KOMO-procescertificaat voor Afbouwwerkzaamheden

Nadere informatie

4. De toetsing vindt of individueel (per systeem of schema) plaats of breder (per sector, groep, formule).

4. De toetsing vindt of individueel (per systeem of schema) plaats of breder (per sector, groep, formule). Criteria voor toezichtondersteuning door private kwaliteitssystemen Introductie Omdat de overheid moet zorgen voor een passende infrastructuur voor nalevingstoezicht, opsporing en vervolging in het kader

Nadere informatie

FEDEC ROADMAP 'OVERZICHT VAN INSTRUMENTEN MET BETREKKING OP ENERGIEBESPARING'

FEDEC ROADMAP 'OVERZICHT VAN INSTRUMENTEN MET BETREKKING OP ENERGIEBESPARING' FEDEC ROADMAP 'OVERZICHT VAN INSTRUMENTEN MET BETREKKING OP ENERGIEBESPARING' INHOUDSOPGAVEN INTRODUCTIE 2 BREEAM NL 3 MEERJARENAFSPRAKEN 5 ENE RGIE-AUDIT 7 ENERGIELABEL VOOR WONINGEN 9 Introductie FedEC

Nadere informatie

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO)

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO) Energieprestatie Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector Kees Arkesteijn (ISSO) Programma 1. Inleiding Energieprestatie gebouwen 2. Methoden bepaling Energieprestatie 3. Wet en

Nadere informatie