Infosessie ACS-zuivel

Transcriptie

1 Infosessie ACS-zuivel Sint-Martens-Latem, BCZ-CBL Programma Onthaal & Inleiding Presentaties ACS-zuivel als sluitstuk van BCZ-project voedselveiligheid zuivel, R. Debergh Wettelijk kader en filosofie van de autocontrolegidsen, P. Vanthemsche Inhoud ACS-zuivel, B. Vandewaetere Audit ACS-zuivel, J. Inghelram Opleiding ACS-zuivel, L. Jacxsens Vragen en antwoorden met expertenpanel Cocktail BCZ-CBL 2

2 ACS-zuivel als sluitstuk van BCZproject voedselveiligheid zuivel R. Debergh Secretaris-generaal BCZ BCZ-CBL ACS-zuivel: sluitstuk van het BCZproject voedselveiligheid zuivel Voorstelling BCZ BCZ-project voedselveiligheid zuivel BCZ engageert zich Zuivelindustrie bijt spits af BCZ-CBL 4

3 Voorstelling BCZ 37 leden uit zuivelindustrie 32 verwerkingseenheden (-plaatsen) Hoge representativiteit: Melkophaling : 99% Toegevoegde waarde : 93,7 % Werknemers : 93,0 % Aantal bedrijven : 25 % (37/150) bedrijven die nog geen lid zijn, zijn van harte welkom BCZ-CBL 5 Bedrijfseconomisch belang sector Kerncijfers Belgische zuivelindustrie: omzet: 3,4 miljard EUR uitvoer: 2,1 miljard EUR investeringen: 82 miljoen EUR werknemers: opgehaalde melk: miljoen liter melkveehouders: Belangrijkste branche voedingsmiddelenindustrie BCZ-CBL 6

4 Voorstelling BCZ Missie Als vertegenwoordiger van de zuivelindustrie in België neemt BCZ deel aan het maatschappelijk debat over onderwerpen waar melk en zuivelproducten aan de orde zijn. BCZ informeert en adviseert haar leden op een professionele en pro-actieve wijze. Dit zowel op regionaal, federaal als op internationaal vlak. BCZ-CBL 7 Visie Voorstelling BCZ Bijdragen tot een duurzame zuivelsector in België. Speciale aandacht: Kwaliteitsbewaking en voedselveiligheid BCZ-CBL 8

5 BCZ-project voedselveiligheid zuivel Doorlichting zuivelketen op risico s voor volksgezondheid door onafhankelijk expert Doelstelling nieuwe crisissen voorkomen verdere verfijning en optimalisering huidige ketenbewakingssysteem 1 april december 2001 Twee onderdelen Traject hoeve tot en met ontvangst zuivelfabriek Verwerking BCZ-CBL 9 Algemeen besluit deel 1 Melk is een veilige grondstof Ketenbewakingsprogramma inzake kwaliteit en veiligheid melk is coherent en complementair Permanente ketenbewaking in kritische punten zuivelketen, met name: ophaling melk opslag melk Sanctionering bij niet-conforme melk Specifieke punten zijn voor verbetering vatbaar BCZ-CBL 10

6 Ondernomen acties n.a.v. doorlichting deel 1 Conclusie Residuen remstoffen Opleiding RMOchauffeurs kan beter Geen monitoring op schadelijke microorganismen Nood aan meer en betere controle hoevezuivelproducten ondernomen actie 1. Strengere reglementering sinds (systematische analyse) 2. Analyses op RMO Geharmoniseerde opleiding, duur x 2, samenwerking FAVV IO - BCZ Systematische warmtebehandeling zuivelindustrie schakelt risico uit Toch monitoring vanaf KB kwaliteitscontrole hoevezuivelproducten 2. Rigoureus controlesysteem nodig Deel 2 v/h project: verwerking (I) Doelstelling Niveau waarop voedselveiligheid geborgd wordt in de zuivelindustrie in kaart brengen Enquête bij zuivelbedrijven (30 deelnemers, participatiegraad 91% vs 20 % in de voedingsindustrie) Bedrijfsbezoeken (10 bedrijven) Benchmark BCZ-CBL 12

7 Project: verwerking (II) Resultaten enquête 4 categorieën van bedrijven Categorie A B C D 29,4% 41,2% 26,5% 2,9% Voedselveiligheidsbeleid Zeer goed Goed Matig tot behoorlijk Slecht BCZ-CBL 13 Project: verwerking (III) Aanbeveling: uitwerking olympisch minimum voor Belgische zuivelindustrie, vooral nodig voor de categorie C en D Autocontrolegids voor de zuivelindustrie ACS-zuivel BCZ-CBL 14

8 Uitwerking gids Uitwerking nagenoeg geheel in eigen beheer Start uitwerking gids: Consultatie van BCZ-werkgroep hygiëne Voorbereidingsfase: 7-maal Goedkeuringsproces: 3-maal Finale consultatie BCZ-leden: maart 2003 Indiening FAVV: Publicatie KB autocontrole: Ontvangst commentaren FAVV-cel validatie: Indiening aangepaste gids: BCZ-CBL 15 Goedkeuring gids Ontvangst commentaren FAVV FAVV-Cel Validatie: FAVV-Wetenschappelijk Comité: Indiening aangepaste gids: Finale goedkeuring ACS-zuivel FAVV-Wetenschappelijk Comité: FAVV-cel validatie: Publicatie Belgisch Staatsblad: Goedkeuring door BELAC Complementariteit met norm EN-45011: BCZ-CBL 16

9 ACS-zuivel ACS = autocontrolesysteem ACS-zuivel: autocontrolegids voor de zuivelindustrie Werkinstrument op maat van de zuivelindustrie ( presentatie B. Vandewaetere) ACS-zuivel voldoet aan de wettelijke eisen voor een autocontrolegids Goedkeuring door FAVV Correcte implementatie op bedrijfsniveau garandeert: wettelijk erkend autocontrolesysteem FAVV-bonus Na audit door OCI of FAVV! ( presentaties FAVV) BCZ-CBL 17 BCZ engageert zich ACS-zuivel is een voorbeeld van een kwaliteitssysteem evolutief! Aanpassing aan nieuwe wetgeving & kennis vb. hygiëneverordeningen ( ) Vereenvoudiging voor zeer kleine zuivelbedrijven in samenspraak met die bedrijven Uitwerking van sectoraal monsternameplan zuivelindustrie tegen Vorming (algemeen en op maat ) i.s.m. IPV Bijstand BCZ-CBL 18

10 Zuivelindustrie bijt spits af Allereerste sectorgids door FAVV goedgekeurd in de voedingsindustrie en in alle schakels van de voedselketen!! Volgende goedgekeurde gids: IKM of liever ACS-productie Ganse zuivelsector gecoverd Communicatie BCZ-CBL 19 FAVV FAVV Business plan Autocontrole Piet Vanthemsche Gedelegeerd Bestuurder 20 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

11 FAVV Het kernproces van het FAVV 21 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FAVV Het FAVV en zijn stakeholders - basisschema Politieke en administratieve overheid Bedrijven Sectoren Objectieven Reglementen Audit Controle Veiligheid Garanderen Kader voor veiligheid creëren Informeren Consument Resultatencultuur 22 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

12 FAVV De strategische visie leidt het FAVV naar 5 resultaatgebieden die worden ondersteund door de gekozen strategische doelstellingen Resultaat Een veilige voedselketen -Blootstelling van consumenten zo laag mogelijk -Beperken van incidenten Samenwerking Een betrouwbaar imago -Een groter consumentenvertrouwen -Goed concurrentievermogen -Het FAVV als autoriteit en referentie Complementariteit met sectoren bereiken Publiek-private samenwerking Operationeel uitmuntende dienstverlening -Een efficiënte overheidsdienst -Een transparante werking Een stabiel juridisch kader - Administratieve vereenvoudiging Samenwerking met andere overheden Processen Efficiënte risico-evaluatie Doelmatig en efficiënt crisismanagement Communicatie naar consumenten en bedrijven Actualiseren van bestaande financieringsmechanismen Inwerken in de Europese context Van inspectie naar audit Organisatie & Mensen Kwaliteitszorg Geïntegreerd informatie- en gegevensbeheer Competente en goed opgeleide medewerkers 23 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FAVV Het activiteitenmodel van het FAVV Algemeen Beheer Risico Beoordeling Uitvoering Controles Opvolging Controles Controleplannen Programmabeleid Analyseslabo s Ondersteunende Diensten Strategie richting geven Management controle aktiviteiten Uitvoering Relaties met stakeholders Uitwerken Crisisstrategie Opstellen managementplannen Bepalen communicatiestrategie Opstellen en beheer Communicatieprogr amma s Crisis- en incidentenmanagement Interne Audit & Kwaliteitszorg Preventie en bescherming op het werk Vakbondsoverleg Uitwerken risicostrategie Ondersteunen Wetenschappelijk comite Opvolgen en evaluatie van risicobeoordeling CODA dierenziekten Opzetten traceerbaarheid Synthese & evaluatie van controle- & analyseresultaten Analyse input van de sectoren Analyse van Europese berichten (RASFF) Analyse van meldingen/klachten kernactiviteit Rapportering aan derden Uitwerken controlestrategie Opvolgen Wetgevend kader ControleProgramma evaluatie Relatiebeheer met (lokale) overheden Ontwerpen Controle Programma Richtlijnen voor Controles Validatie van sectorgidsen Advies geven rond wetgeving Vereenvoudiging van wetgeving Omzetten (EU) reglementering supportactiviteit Vastleggen Partner Strategie Subcontractors en Sectoren relatiebeheer Opstellen Controle checklists Workforce Planning Opmaak controle planning per sector/pce Opmaken planning binnen PCE Coordinatie en evaluatie van buitendiensten Europese RAS opvolging Vastleggen Controle & inspectie strategie Opvolging (sub)contractors evaluatie van performantie van controles Fraude-bestrijding Uitvoering controles uit controleprogramma Uitvoering controles - op aanvraag - verplicht - ten dienste - grensposten Uitvoeren controles voor derden Controle op de werking van OCI ACS-audits op aanvraag uitgevoerd voor derden Vastleggen van richtlijnen voor opvolging Contractor Performance Monitoring opzetten verbeteringsprogrammma s Afleveren erkenningen Afleveren certificaten Feedback naar bedrijven Opvolgen vaststellingen (non conformiteiten wanbetalers, PV s) Opvolgingscontrole meldingsplicht klachten controlerapportering Vastleggen Labo Strategie & kwaliteitsnormen Erkennen van Labo s Labo Planning & prijsopvolging Dispatching van monsters Uitvoeren van labo analyses Organisatie ringtesten Uitvoeren van analyses voor derden Laborapportering uitgevoerd met partners Strategische planning voor budget, HR, ICT Uitvoeren Budget Controle HR Management ICT service levels & partner mgmt Facturatie & Inningen (Budg+Analyt) Boekhouding Opleiding geven Ondersteuning logistiek, juridisch, vertalen ICT operationeel beheer Fondsenbeheer voor derden 24 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

13 FAVV Autocontrole - Wijziging tov vroeger? Vroeger : - KB 7 maart 1994 erkenning van melkinrichtingen Nu : Autocontrole Meldingsplicht - KB 14 november 2003 Autocontrole Autocontrole (7 principes HACCP) Verplicht - Voedselveiligheid & kwaliteit - Traceerbaarheid - Meldingsplicht Gidsen (goedkeuring FAVV, BELAC) Vrijwillig 25 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FAVV Traceerbaarheid Identificatie en registratie - bedrijven en vestigingseenheden - producten Register IN Register OUT Verband 26 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

14 FAVV Gidsen Doel en nut van gidsen: Hulpmiddel ontwikkeling eigen acs Vereenvoudigt de contrôle op de autocontrole Financieel voordeel Validatieproces: - Cel Validatie Gidsen, - Wetenschappelijk Comité, 27 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Gidsen FAVV Gids ACS zuivel - gevalideerd op Validatie: - publicatie staatsblad - notificatie Europese Commissie - publicatie 28 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

15 FAVV Autocontrolesystemen toepassing Bedrijven met extern geborgd autocontrolesysteem (acs) Externe audit/ keuring/inspectie zonder externe borging met formeel uitgewerkt acs zonder formeel uitgewerkt acs geaccrediteerde controle organismen audit audit informatie inspectie inspectie inspectie FAVV 29 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FAVV FAVV personeelsplan 2005 Algemeen Beheer Risico Beoordeling Uitvoering Controles Opvolging Controles Controleplannen Programmabeleid Analyseslabo s Ondersteunende Diensten Strategie richting geven Management controle aktiviteiten Uitvoering Relaties met stakeholders 34 FTE s Uitwerken Crisisstrategie Opstellen managementplannen 16.5 niv A 6 niv B Bepalen communicatiestrategie niv C 6 5 niv D Opstellen en beheer Communicatieprogr amma s Crisis- en incidentenmanagement Interne Audit & Kwaliteitszorg Preventie en bescherming op het werk Vakbondsoverleg Uitwerken risicostrategie Ondersteunen Wetenschappelijk comite 77 FTE s Opvolgen en evaluatie van risicobeoordeling CODA dierenziekten Opzetten traceerbaarheid Synthese & evaluatie van controle- & analyseresultaten Analyse input van de sectoren Analyse van Europese berichten (RASFF) Analyse van meldingen/klachten Rapportering aan derden Uitwerken controlestrategie Opvolgen Wetgevend kader 52 niv A ControleProgramma evaluatie 9 niv B Relatiebeheer met (lokale) overheden 11 niv C 5 niv D Ontwerpen Controle Programma Richtlijnen voor Controles Validatie van sectorgidsen Advies geven rond wetgeving Vereenvoudiging van wetgeving Omzetten (EU) reglementering Vastleggen Partner Strategie 90 FTE s Subcontractors en Sectoren relatiebeheer Opstellen Controle checklists Workforce Planning 696 FTE s 522 Techn 211 niv A 247 niv B 60 niv C 4 niv D Opmaak controle planning per sector/pce Opmaken planning binnen PCE Coordinatie en evaluatie van buitendiensten Europese RAS opvolging 42 niv A 7 niv B 25 niv C 16 niv D Vastleggen Controle & inspectie strategie Opvolging (sub)contractors evaluatie van performantie van controles Fraude-bestrijding Uitvoering controles uit controleprogramma Uitvoering Controles op aanvraag - verplicht - ten dienste - grensposten Uitvoeren controles voor derden Controle op de werking van OCI ACS-audits op aanvraag Vastleggen van richtlijnen voor opvolging Contractor Performance Monitoring opzetten verbeteringsprogrammma s 174 Staff 45 niv A 6 niv B 71 niv C 52 niv D Afleveren erkenningen Afleveren certificaten Feedback naar bedrijven Opvolgen vaststellingen (non conformiteiten wanbetalers, PV s) Opvolgingscontrole meldingsplicht klachten controlerapportering Vastleggen Labo Strategie & kwaliteitsnormen 162 FTE s 43 Erkennen nivan A Labo s 68 niv B 17 niv C 34 niv D Labo Planning & prijsopvolging Dispatching van monsters Uitvoeren van labo analyses Organisatie ringtesten Uitvoeren van analyses voor derden Laborapportering Strategische planning voor budget, HR, ICT 231 FTE s 64 niv A 44 niv B Uitvoeren Budget Controle HR Management ICT service levels & 56 partner niv mgmt C 66 niv D Facturatie & Inningen (Budg+Analyt) Boekhouding Opleiding geven Ondersteuning logistiek, juridisch, vertalen ICT operationeel beheer Fondsenbeheer voor derden 30 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

16 FAVV Vergelijking 50% en 100% bedrijven met gevalideerd ACS Benodigd aantal controleurs in 2008 FTE s % ACS %ACS Totaal Primaire Productie Transformatie Toeleveranciers T NT T NT %ACS %ACS ,5 109, , ,3 49, ,5 Distributie ,5 34, ,1 Andere (BIRB, NOE, NICE en GIP) Totaal ,4 216, ,8 31 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FAVV Personeelsplan scenario op basis van volledig aanwezige autocontrole en na BPR en automatisering Algemeen Beheer Risico Beoordeling Uitvoering Controles Opvolging Controles Controleplannen Programmabeleid Analyseslabo s Ondersteunende Diensten Strategie richting geven Relaties met stakeholders 34 FTE s Uitwerken Crisisstrategie Uitwerken risicostrategie Ondersteunen Wetenschappelijk comite 74 FTE s Uitwerken controlestrategie Opvolgen Wetgevend kader Vastleggen Partner Strategie 86 FTE s Subcontractors en Sectoren relatiebeheer Vastleggen Controle & inspectie strategie Vastleggen van richtlijnen voor opvolging Vastleggen Labo Strategie & kwaliteitsnormen 149 FTE s Strategische planning voor budget, HR, ICT 215 FTE s Management controle aktiviteiten Opstellen managementplannen Bepalen communicatiestrategie Opvolgen en evaluatie van risicobeoordeling CODA dierenziekten Opzetten traceerbaarheid ControleProgramma evaluatie Relatiebeheer met (lokale) overheden Opstellen Controle checklists Workforce Planning 522 FTE s Opvolging (sub)contractors evaluatie van performantie van controles Fraude-bestrijding Contractor Performance Monitoring opzetten verbeteringsprogrammma s Erkennen van Labo s Labo Planning & prijsopvolging Uitvoeren Budget Controle HR Management ICT service levels & partner mgmt Uitvoering Opstellen en beheer Communicatieprogr amma s Crisis- en incidentenmanagement Interne Audit & Kwaliteitszorg Preventie en bescherming op het werk Vakbondsoverleg Synthese & evaluatie van controle- & analyseresultaten Analyse input van de sectoren Analyse van Europese berichten (RASFF) Analyse van meldingen/klachten Rapportering aan derden Ontwerpen Controle Programma Richtlijnen voor Controles Validatie van sectorgidsen Advies geven rond wetgeving Vereenvoudiging van wetgeving Omzetten (EU) reglementering Opmaak controle planning per 370 sector/pce controleurs support Opmaken planning binnen PCE Coordinatie en evaluatie van buitendiensten Europese RAS opvolging Uitvoering controles uit controleprogramma Uitvoering Controles op aanvraag - verplicht - ten dienste - grensposten Afleveren erkenningen Afleveren certificaten Feedback naar bedrijven Opvolgen vaststellingen Uitvoeren controles (non conformiteiten voor derden wanbetalers, PV s) Opvolgingscontrole Controle 89,5 op de FTE s meldingsplicht werking van OCI klachten ACS-audits ACS op audits controlerapportering aanvraag Dispatching van monsters Uitvoeren van labo analyses Organisatie ringtesten Uitvoeren van analyses voor derden Laborapportering Facturatie & Inningen (Budg+Analyt) Boekhouding Opleiding geven Ondersteuning logistiek, juridisch, vertalen ICT operationeel beheer Fondsenbeheer voor derden 32 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

17 FAVV Financiering Eerste 2 jaar - KB autocontrole van toepassing - Verhoogde aandacht aanwezigheid acs - Validatie autocontrolesysteem CI (voorwaarde : gevalideerde gids) bonus minder controles FAVV geen bonus minder controles Na 2 jaar - Bonus ook na validatie acs door FAVV 33 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FAVV Een praktisch voorbeeld met goedgekeurde gids zonder goedgekeurde ACS OCI ACS FAVV geen geen ACS FAVV gevalideerd gevalideerd gevalideerd gevalideerd gevalideerd ACS basisbedrag , , , , ,3 916, , na ,3 916, , transformatie basisbedrag 100 w erknemers variabel totaal w erknemers variabel totaal eenmanszaak > BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

18 FAVV Vergelijking inkomsten 2005 versus inkomsten % Retributies certificatie keuring controle/inspectie op aanvraag non-conformiteiten residuen controlerechten Heffingen controle/inspectie - controleplan BSE andere totaal inningen dotatie EU Totaal Retributies certificatie keuring controle/inspectie op aanvraag pm non-conformiteiten residuen controlerechten Heffingen controle/inspectie controleplan BSE andere totaal inningen dotatie EU Totaal ACS validatie TOTAAL BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FAVV Vergelijking inkomsten 2005 versus inkomsten % Retributies certificatie keuring controle/inspectie op aanvraag non-conformiteiten residuen controlerechten Heffingen controle/inspectie - controleplan BSE andere totaal inningen dotatie EU Totaal Retributies certificatie keuring controle/inspectie op aanvraag pm non-conformiteiten residuen controlerechten Heffingen controle/inspectie controleplan BSE andere totaal inningen dotatie EU Totaal ACS validatie TOTAAL BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen

19 FAVV Conclusie Validatie sectorgids ACS zuivel is een feit Bedrijven hebben nu de tijd om dit om te zetten in kwaliteitshandboek met eigen risico analyse Vanaf 2006 is er een eerste (beperkt) financiëel voordeel Vanaf 2008 belangrijk financiëel voordeel 37 BCZ infosessie 25/02/2005 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen ACS-zuivel: inhoud B. Vandewaetere BCZ-consulent BCZ-CBL

20 Inhoud ACS-zuivel 1. Inleiding 2. Basisvereisten voor een kwaliteitssysteem 3. Borging van de voedselveiligheid Goede hygiënische praktijken HACCP-plannen per producttype Productstromen naar de dierenvoeding 4. Checklist wetgeving 5. Toepassingsmodaliteiten 6. Afkortingslijst BCZ-CBL Toepassingsveld Alle Belgische zuivelbedrijven erkend volgens zuivelhygiënerichtlijn 92/46/EEG Vanaf ontvangst grondstoffen overdracht aan volgende schakel uit de keten Uitsluitingen: Ophaling, transport van melk & reiniging van RMO s Gids voor autocontrole voor de ophaling en het transport van rauwe melk Bereiding van room- en melkijs ACS-consumptie-ijs Hoevezuivelbereiding Autocontrolegids voor de verwerking van hoevezuivel Vervoer door derden Gids FEBETRA/SAV BCZ-CBL 40

21 2. Basisvereisten Q-systeem (I) Uitgangspunt Een goed werkend autocontrolesysteem moet ondersteund worden door een Q-systeem Gebaseerd op ISO-systematiek Normen en aanbevelingen Normen: moeten gerespecteerd worden (wetgeving of sectorale eisen) Aanbeveling: streefdoel (nooit uit wetgeving) 11 onderdelen BCZ-CBL Basisvereisten Q-systeem (II) 1. Kwaliteitsbeleid 2. Organisatiestructuur, bevoegdheden en managementverantwoordelijkheden 3. GHP / GMP / HACCP: hygiëne-, product- en procesbeheersing 4. Documentbeheersing 5. Traceerbaarheid 6. Meting van leveranciersprestaties 7. Interne audits 8. Preventieve en corrigerende maatregelen 9. Afwijkende producten 10.Klachtenafhandeling 11.Terughalen van product (recall) BCZ-CBL 42

22 2. Basisvereisten Q-systeem (III) Traceerbaarheid Kader: KB autocontrole Sectorspecifieke invulling in gids: Bedrijf bepaalt graad van interne traceerbaarheid Gebruik van breekpunten voor continue processen (vloeibare producten) vb. breekpunt = reiniging productielijn/opslagtank Tanks die nagenoeg nooit leegkomen (vb. zout) / productielijnen die zelden worden gereinigd (vb. melkpoeder: droge omgeving!) Bij probleem: pas vrijgave producten na gunstige resultaten Aanbeveling: geïnformatiseerde registratie BCZ-CBL Goede Hygiënische Praktijken (I) Uitgangspunt Elementaire GHP s moeten toegepast worden om een beheersbaar HACCP-plan te hebben Normen en aanbevelingen Normen: moeten gerespecteerd worden (wetgeving of sectorale eisen) Aanbeveling: streefdoel (nooit uit wetgeving) 7 onderdelen BCZ-CBL 44

23 3.1. Goede Hygiënische Praktijken (II) 1. Productieomgeving 2. Machines, apparatuur en gereedschappen 3. Personeelsvoorzieningen 4. Reiniging en desinfectie 5. Afval / afvalverwijdering 6. Ongediertebestrijding 7. Personeel Praktijkgerichte bijlagen: vermijden kruiscontaminatie, procedure glasbreuk, wateranalyse, vervoer en transport in eigen beheer, voorbeeldprocedures voor reiniging en desinfectie, BCZ-CBL HACCP-plannen (I) 12 gedetailleerde productvoorbeelden Sectorvoorbeelden veralgemening Geen normen (auditeurs/inspecteurs)! Moeten aan bedrijfssituatie worden aangepast Niet elke procestechnologie of innovatief product werd besproken Vallen steeds ACS-zuivel (cf. toepassingsveld gids) Toepassen zelfde systematiek Gebaseerd op 12 stappenplan van Codex Alimentarius BCZ-CBL 46

24 3.2. HACCP-plannen (II) 1. UHT-consumptiemelkdranken en UHT-room 2. Gesteriliseerde consumptiemelkdranken en room 3. Gepasteuriseerde consumptiemelkdranken en room 4. Gefermenteerde melk 5. Thermisch behandelde gefermenteerde melk 6. Verse kaas 7. Harde kaas op basis van gepasteuriseerde melk 8. Mozzarella op basis van gepasteuriseerde melk 9. Zachte kaas op basis van gepasteuriseerde melk 10.Zure boter op basis van gepasteuriseerde melk, verse zure karnemelk, thermisch behandelde zure karnemelk 11.Melkpoeder 12.Neutrale desserts BCZ-CBL HACCP-plannen (III) Stap 1 - Samenstelling HACCP team Richtlijnen voor evenwichtige samenstelling HACCP-team Stap 2 Productbeschrijving Scope voorbeeld Relevante wetgeving Voorwaarden uitrusting Grondstoffen: ingredienten (melk, nietzuivelgrondstoffen, toevoegsels), verpakkingsmateriaal Microbiologische criteria Chemische criteria vb. UHT-melkdranken met vruchtensappen» verwijzing naar normen voor zware metalen en mycotoxines (patuline voor appelsap en ochratoxine A voor druivensap) Etikettering: keurmerk, allergenen BCZ-CBL 48

25 3.2. HACCP-plannen (IV) Stap 3 Verwacht gebruik van het product Stap 4 Procesflow Richtlijnen inzake opstellen procesflow Voorbeeld van procesflow Stap 5 - Verificatie procesflow Verificatie op terrein BCZ-CBL 49 BCZ-CBL 50

26 3.2. HACCP-plannen (V) Stap 6 Gevarenanalyse Bepaling gevaren die mee worden genomen in scope van HACCP-plan Microbiologische, chemische en fysische gevaren Alle grondstoffen (uitgebreide literatuurlijst): Melk en zuivelproducten Andere niet-zuivelgrondstoffen Toevoegsels Verpakkingsmaterialen Productie-omgeving Personeel Voor microbiologische gevaren: Voor determinerende hittebehandeling Tijdens determinerende hittebehandeling Na determinerende hittebehandeling BCZ-CBL HACCP-plannen (VI) Stap 7 - Risicoanalyse (CCP s) Per processtap wordt een HACCP-studie uitgevoerd (op basis van beslissingsmatrix) CCP (Kritisch Controlepunt): systematische opvolging is vereist PVA (Punt van Aandacht): GMP of GHP die verscherpte aandacht vereist GMP & GHP: toepassing basisregels volstaan voor beheersing Uitgebreide motivatie voor elk gevaar! VOORBEELDEN: AANPASSING NODIG! BCZ-CBL 52

27 BCZ-CBL HACCP-plannen (VII) Stap 8, 9 & 10 Codex: toleranties voor CCP s vastleggen, Monitoring van CCP s & corrigerende maatregelen Gids: beheersingstabel voor elke geïdentificeerde CCP, PVA, GMP & GHP referentienorm voor elke CCP opgenomen Vb. UHT-behandeling consumptiemelk: 135 C, 1 sec. Systematiek en voorbeeldtabellen voor beheersing van CCP s & PVA s op bedrijfsniveau BCZ-CBL 54

28 3.2. HACCP-plannen (VIII) Stap 11 Verificatie Richtlijnen ter verificatie van HACCP-plan Vb. via monsternameplan Per producttype werd monsternameplan opgesteld Controle methodes reiniging & desinfectie Microbiologische gevaren: bedrijfsindividueel Chemische gevaren: vnl. sectorale monitoring Water Analyse in geaccrediteerde labo s of in eigen labo s mits ringtesten Stap 12 - Documentatie BCZ-CBL 55 BCZ-CBL 56

29 3.3. Productstromen naar dierenvoeding Uitgangspunt Ook productstromen naar dierenvoeding vanuit de zuivelindustrie vallen onder KB autocontrole Gebaseerd op OVOCOM-systematiek 1 productsteekkaart (rechtstreekse aanwending mogelijk) vb. melk- en weipoeder, kattenmelk 2 verwerkingskaarten (rechtstreekse aanwending: onmogelijk) Producten met rauwe melk Hittebehandelde producten vb. retours (houdbaarheidsdatum overschreden) Goedkeuring door FAVV & OVOCOM ACS-certificaat GMP-attest BCZ-CBL Checklist Wetgeving Uitgangspunt Aantonen dat alle wetgeving die van toepassing is op zuivelindustrie en valt onder FAVV-bevoegdheid werd behandeld Welke wettelijke aspecten? Voedselveiligheid: invulling in gids Andere kwaliteit: referentie naar wetgeving BCZ-CBL 58

30 5. Toepassingsmodaliteiten (I) Certificeringsregeling Voorwaarden waaraan CI s moeten voldoen Auditduur (uitgedrukt mandagen): i.f.v. aantal producttypes Initiële validatie-audit: 3-jaarlijks Opvolgingsaudit: Tijdsbesteding: 50% van initiële validatie-audit Tussenliggende jaren Exclusief voorbereiding, rapportering, voorafgaandelijke bezoeken en andere administratieve handelingen Nog toe te voegen: mandagen voor productstromen naar de dierenvoeding (certificeringsregeling OVOCOM) Gecombineerde audits mogelijk! BCZ-CBL Toepassingsmodaliteiten (II) Aantal producttype(s) of meer Aantal mandagen (initiële validatie-audit) 1,25 1,5 1,75 2 BCZ-CBL 60

31 5. Toepassingsmodaliteiten (II) BCZ-CBL 61 ACS-zuivel op BCZ-website Alleen leden Voedselveiligheid ACS-zuivel Alle documenten zijn downloadbaar in Wordformaat Paswoord voor toegang ledengedeelte nodig? naar: BCZ-CBL 62

32 Aankoopvoorwaarden ACS-zuivel Zuivelbedrijven 10 werknemers Zuivelbedrijven < 10 werknemers Derden Voor bedrijven uit zuivelindustrie is korting van 125 mogelijk bij volgen van deze infosessie of opleiding ACS-zuivel (via IPV) Zie BCZ-website open gedeelte rubriek autocontrolegids BCZ-CBL 63 Autocontrole, organisatie van de controles Jacques Inghelram Coördinator Cel Validatie Gidsen Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen oktober 2004

33 I. Delegatie II. Validatie van het autocontrolesysteem oktober 2004 Deel I Delegatie oktober 2004

34 Delegatie 1. Wie? Inspectie- en certificeringsinstellingen, 2. Wat? geaccrediteerd BELAC erkend FAVV De validatie van de toepassing van de autocontrolesystemen, De controle op de waarborgen geboden door deze systemen oktober 2004 Volgt het bedrijf een gids? Delegatie ja 5. Validatie nee Autocontrolesysteem Is de gids gevalideerd door FAVV? nee ja Zijn er hiervoor CI s KI s geaccrediteerd bij Belac & erkend bij het FAVV? nee ja Heeft het FAVV beslist om te delegeren? steeds Kiest het bedrijf een audit door CI -KI? nee ja Bedrijf doet aanvraag bij CI - KI Bedrijf doet aanvraag bij FAVV conformiteits-audit door CI - KI Conformiteits-audit door FAVV oktober 2004

35 Delegatie 3. Accreditatie door Belac Gids: geen tegenstrijdigheden met de accreditatienorm CI s : werking conform de accreditatienorm 4. Erkenning door FAVV accreditatie kwalificatie auditoren onafhankelijkheid beroepsgeheim oktober 2004 Delegatie 4. Erkenning door FAVV (vervolg) Voldoen aan volgende voorschriften Instructies FAVV volgen Rhm inspectieverslagen FAVV Deelname aan validatie- en bemonsteringsprogramma s Meldingsplicht Ter beschikking stellen van verslagen, Wijzigingen CI meedelen oktober 2004

36 Delegatie 5. Praktische mogelijkheden Valorisatie aanwezige kwaliteitssystemen (competentie Belac) gecombineerde audits Eerst acs, daarna bestaande kwaliteitssysteem Reductie aantal mandagen oktober 2004 Deel II Validatie van het autocontrolesysteem oktober 2004

37 Gids 1 Acs Gids 2 P-audit (trans) Generieke CL transf + gr.dist P-insp (retail) Generieke CL retail P-insp (prim) Generieke CL primaire prod. Verslag Leidraad Sector 1 Sector specifieke CL sector 1 Leidraad Sector 2 Sector specifieke CL sector 2 Validatie acs oktober 2004 Validatie autocontrolesysteem 1. Definities Autocontrole = de maatregelen van de exploitant om te garanderen - De voedselveiligheid - De wettelijke kwaliteit + toezicht op de naleving - Traceerbaarheid Gids = document, opgesteld door de sector en bestemd voor de exploitanten van die sector, met aanwijzingen omtrent HOE men kan voldoen aan de wettelijk opgelegde autocontrole 74 Leidraad = document (controle-instrument) dat opgesteld is door het FAVV en dat de interpretatie van de vragen in de (specifieke) checklisten omvat, alsook de referenties naar de relevante wetgeving en de van toepassing zijnde gids bestemming PCE s, CI s 20 oktober 2004

38 Validatie autocontrolesysteem 2. Conformiteits-audit procedure 1. Vooronderzoek 2. Administratieve voorbereiding documentair vooronderzoek ter plaatse 3. Documentair vooronderzoek ter plaatse a) Nagaan of de inrichting auditwaardig is. b) Vervolledigen van de administratieve gegevens : 4. Administratieve voorbereiding conformiteitsaudit oktober 2004 Validatie autocontrolesysteem 2. Conformiteits-audit procedure (vervolg) 5. conformiteitsaudit a) Openingsvergadering: b) Onderzoek en evaluatie van de resultaten: i. Evaluatie van het autocontrolesysteem door controle van documenten, procedures en instructies: ii. Overeenstemming: een toetsing van wat er geschreven staat : iii. Evaluatie van de resultaten door auditteam c) Slotvergadering 6. Afsluiten van de conformiteits-audit oktober 2004

39 Validatie autocontrolesysteem 3. Structuur Checklist, leidraad, verslag I. Sleutelelement 1 : Beheerssysteem voedselveiligheid (oa beleid, interne audit, traceerbaarheid, klachten, ) II. Sleutelelement 2 : Goede praktijken (oa reiniging, onderhoud, opleiding, ) III. Sleutelelement 3 : Gevarennalyse en CCP s (oa 7 HACCP principes) oktober 2004 Validatie autocontrolesysteem 4. Evaluatiesysteem Checklist Evaluatie - Documentatie - Implementatie Quotatie - CODES : ("0" = niet beoordeeld) - + = voldoet - +* = voldoet met opmerking - B = Minor non-conformiteit plan van aanpak vereist - A = Major non-conformiteit onmiddellijk te verhelpen - X = niet van toepassing De NC worden verduidelijkt in een apart verslag oktober 2004

40 Validatie autocontrolesysteem 4. Evaluatiesysteem Checklist (vervolg) A - non conformiteit (major NC) = Deze inbreuk is ontoelaatbaar en moet onmiddellijk weggewerkt worden. Een inbreuk op de norm (in de auditcriteria duidelijk gespecificeerd) Een direct gevaar voor de goede werking van het autocontrolesysteem Te veel B s op hetzelfde item oktober 2004 Validatie autocontrolesysteem 4. Evaluatiesysteem Checklist (vervolg) B - non conformiteit (minor NC) = Dit is een gedeeltelijke tekortkoming en moet op korte termijn weggewerkt worden. Hier is een goed plan van aanpak vereist. Geen direct gevaar, maar kan toch gevolgen hebben voor de goede werking van het autocontrolesysteem Te veel +* op hetzelfde item oktober 2004

41 Validatie autocontrolesysteem 5. Besluit Uniforme benadering door auditoren CI en FAVV FAVV stimuleert werken met gidsen Checklisten zullen gepubliceerd worden transparantie Win-win situatie FAVV - Bedrijven oktober 2004 Lijst afkortingen ACS : Auto Controle Systeem BELAC : Belgisch Accreditatie organisme BS : Belgisch staatsblad CCP : kritische contrôle punten CI : certificeringsinstelling CL : Checklist FAVV : Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen FOD : Federale Overheidsdienst Volksgezondheid KB : Koninklijk besluit MB : Ministerieel besluit NC : Non-conformiteit PCE : Provinciale contrôle eenheid WetCom : Wetenschappelijk Comité oktober 2004

42 Website Website : > beroepssectoren > autocontrole KB Autocontrole & MB Meldingsplicht Procedure gidsen Autocontrole checklist > beroepssectoren > meldingsplicht KB Autocontrole & MB Meldingsplicht Meldingsplicht en meldingslimieten Notificatie-meldpunten in de provincies oktober 2004 OPLEIDING ACS-ZUIVEL Implementatie van de autocontrolegids voor de zuivelindustrie Liesbeth Jacxsens Leen Heirlings Laboratorium voor Levensmiddelenmicrobiologie en conservering Vakgroep Voedselveiligheid en Voedselkwaliteit Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen - Universiteit Gent

43 Samenwerking BCZ IPV - UGent Jarenlange samenwerking basiscursus zuivel voor arbeiders (9 halve dagen) Sinds 3-tal jaren hygiënetrainingen voor productiemedewerkers op maat van bedrijf groot succes 11 bedrijven ± 800 personen Opleiding kaderleden (jarenlange samenwerking) Opbouw opleiding Opbouw van de opleiding op bedrijfsmaat : Module A Module B Submodule B1 Submodule B2 Submodule B3 Module C Module D

44 Intrabedrijfsopleiding (1) Modulair aangeboden aan individuele bedrijven Modules kunnen onafhankelijk en afzonderlijk worden aangevraagd Module B : wel noodzakelijk module A uit te laten voeren inschatting aantal begeleidingssessies in module B Intrabedrijfsopleiding (2) Deze cursus richt zich in eerste instantie op de kwaliteitsverantwoordelijke en zijn naaste medewerkers. De opleiding moet hen in staat stellen de vereisten van de ACS-zuivel op een correcte manier te interpreteren, te vertalen naar de eigen bedrijfssituatie en in de praktijk te brengen.

45 Intrabedrijfsopleiding (3) Module A Projectvoorbereiding Max. 4 halve dagen Doorlichting en initiële toetsing van het bestaande systeem ten opzichte van de eisen van de ACS-gids dmv. cross-referentietabel tov. BRC/IFS/HACCPcertificatie/ISO 9000 of niet gecertificeerd systeem (GHP-HACCP) Samenvatting van de stand van zaken (= verslag) en opmaak van de planning voor de verdere uitwerking / aanpassing van het systeem via module B Intrabedrijfsopleiding (4) Module B Begeleiding Max. 15 halve dagen Begeleiding bij de uitbouw van het autocontrolesysteem conform de eisen van de ACS-eisen en/of de implementatie van de ACS-eisen in het bestaande extern gecertificeerde kwaliteitssysteem (ISO/BRC/IFS/ ) Een trainer zal het bedrijf de methodiek aanreiken tot het uitwerken van de vereiste aanpassingen in het bedrijfseigen kwaliteitssysteem uitgaande van de vereisten en de voorbeelden opgenomen in de ACS-gids

46 Intrabedrijfsopleiding (5) Module B Begeleiding Naargelang de behoefte kan gekozen worden voor 1 of meerdere submodules: Submodule B1: Basisvereisten voor en kwaliteitssysteem (sleutelelement I) Submodule B2: Goede hygiënische praktijken (sleutelelement III) Submodule B3: HACCP (sleutelelement II) Voor elke submodule zijn er opvolgingssessies voorzien (zie Module D) Intrabedrijfsopleiding (6) Module C Hygiënetraining Max. 5 halve dagen Vertaling van het autocontrolesysteem naar het uitvoerend personeel: Kader verduidelijken waarin het autocontrolesysteem tot stand kwam (wetgeving) Toelichten van de belangrijkste procedures / werkinstructies Algemene toelichting van de taken en verantwoordelijkheden binnen het autocontrolesysteem Voorbereiding met kwaliteitsverantwoordelijke van bedrijf is aangewezen

47 Intrabedrijfsopleiding (7) Module D Opvolgingssessies Max. 4 halve dagen/jaar Begeleiding van het HACCP-team / kwaliteitsteam Optimaliseren of bijsturen van het autocontrolesysteem zoals uitgewerkt in module B na een periode van implementatie Bijsturen van het kwaliteitszorgsysteem in navolging van een externe audit Opmaak van een verbeterplan in navolging van een externe audit Aanpassingen van het autocontrolesysteem bij versiewijzigingen van de ACS-zuivel Contactpersonen BCZ: IPV: Bart Vandewaetere bart.vandewaetere@bcz-cbl.be 016/ Vlaanderen: Tom De Cock de.cock.tom@ipv-ifp.be 02/ Wallonië: Jean-Dennis Hennebert hennebert.jean.dennis@ipv-ifp.be 02/

48 Vragen en antwoorden Expertenpanel FAVV Certibel BCZ Voorstelling experten Vragen en antwoorden BCZ-CBL 95