Vrijwilligersbeleid 2009 t/m 2012

Transcriptie

1 Vrijwilligersbeleid 2009 t/m 2012 Onbetaalbare waarde De helpende handen van onze stad. Zijn daar waar ze mee kunnen dragen. Vanzelfsprekend en zonder vragen. Last verlichtend waar die zwaar is. Zoals het verkwikking biedende water. Gratis maar qua belang schier onschatbaar. Schenkt u deze stad zeer bijzondere waarde. Jan Graafland 28 oktober 2009

2 Inleiding Wet maatschappelijke ondersteuning De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is een participatiewet en omvat activiteiten die het mensen mogelijk maakt om mee te doen in de samenleving. Het uitgangspunt van de Wmo is dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor hun welzijn en daar zonodig ondersteuning bij vragen binnen hun eigen netwerk. Daar waar men er met het eigen netwerk niet uitkomt, kan een beroep gedaan worden op professionele organisaties. In de Wmo zijn 9 prestatievelden benoemd. In deze nota worden de kaders voor prestatieveld 4 van de Wmo op het beleidsterrein vrijwilligerswerk 1 uitgewerkt. Terugblik besluitvorming gemeenteraad vrijwilligerswerk De gemeenteraad van Gouda heeft op 12 december 2007 besloten om kennis te nemen van de beleidsnota Vrijwilligerswerk & Mantelzorg en heeft ingestemd met: het vormgeven van één frontoffice voor informatie, advies en doorverwijzing voor vrijwilligers én mantelzorgers bij het Wmo-loket van de gemeente in de Stadswinkel; nader onderzoek naar de vormgeving van de BackOffice voor de ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers en daarvoor samen met partijen in het veld (waaronder Bureau Informele Zorg) een voorstel ontwikkelen waarin met de verschillen tussen beide groepen voldoende rekening wordt gehouden. De raad heeft ingestemd met een doorstart van de volgende speerpunten voor vrijwilligers: werken aan het versterken van de samenwerking tussen de bestaande vrijwilligers initiatieven van de verschillende organisaties; faciliteren van vrijwilligers via scholing, training en het verminderen van de regeldruk en het ondersteunen of bemiddelen bij ondersteuning bij zaken zoals boekhouding en dergelijke. meer erkennen en waarderen van vrijwilligers; het vergroten van de participatie in het vrijwilligerswerk door deelname van uitkeringsgerechtigden; werken aan het versterken van de samenwerking tussen de bestaande vrijwilligers initiatieven van de verschillende organisaties. Tevens heeft de gemeenteraad besloten om met de volgende speerpunten voor mantelzorgers een start te maken: inzetten op het vinden van de mantelzorger en het ondersteunen van de mantelzorger; faciliteren van Mantelzorgers o.a. via scholing, training en respijtzorg; meer erkennen en waarderen van mantelzorgers, mogelijkheden van vergoeding bezien; regionaal optrekken bij onderdelen die wat schaalgrootte betreft beter vanuit die schaal ontwikkeld kunnen worden. Alhoewel zowel vrijwilligerswerk als mantelzorg inzet voor de naasten betreft verschillen ze naar inhoud en motivatie. Daarom is seperaat een nota vrijwilligersbeleid opgesteld. In 2010 wordt een nota mantelzorg opgesteld. Deze doelgroep wordt dan ook niet behandeld in deze nota. Tenslotte heeft de raad besloten dat zij een geactualiseerde beleidsnota wil ontvangen waarbij het veld is betrokken. De raad heeft aangegeven dat notities en adviezen van onder andere ministerie van VWS en Wmo-raad Gouda verwerkt moeten worden en dat de genoemde speerpunten uitgewerkt moeten zijn. 1 Onder vrijwilligerswerk verstaan we: werk dat in enig georganiseerd verband, onverplicht en onbetaald, verricht wordt ten behoeve van anderen of de samenleving. Vrijwilligersbeleid gaat dan ook verder dan alleen prestatieveld 4 van de Wmo. Immers ook binnen andere prestatievelden is een rol voor vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties weggelegd. In feite draait het om het bevorderen van actief burgerschap. 2

3 Vrijwilligersbeleid 2009 t/m 2012 De gemeente Gouda heeft haar visie op de Wmo verwoord in de Goudse Wmo visie en in deze beleidsnotitie vrijwilligersbeleid 2009 t/m 2012 wordt - binnen de vastgestelde kaders - nader uitgewerkt wat de gemeente Gouda de komende vier jaar wil bereiken en gaat doen wat betreft het vrijwilligersbeleid. De notitie sluit naadloos aan op de onlangs verschenen nota Basisfuncties lokale ondersteuning vrijwilligerswerk en mantelzorg (Ministerie VWS, mei 2009), waarin een globaal richtinggevend kader wordt geschetst voor verdere beleidsontwikkeling. 2 Gelet op de verschillen tussen mantelzorgers en vrijwilligers is gekozen voor de verdere uitwerking van bovengenoemd raadsbesluit per doelgroep, waarbij een start gemaakt wordt met vrijwilligersbeleid. Hierbij treft u de geactualiseerde nota Vrijwilligersbeleid 2009 t/m 2012 aan. Leeswijzer In deze nota Vrijwilligersbeleid Gouda 2009 t/m 2012 staan wij stil bij: de positie van vrijwilligers en georganiseerd vrijwilligerswerk (dit vanuit de in juli 2007 vastgestelde nota uitgangspunten en visie maatschappelijke ondersteuning Gouda); de visie, doelstellingen en indicatoren voor vrijwilligersbeleid (met een doorkijk naar nog nader te actualiseren beleidsregels als voortvloeisel uit deze beleidsnotitie); de uitgewerkte speerpunten voor vrijwilligerswerk randvoorwaarden (financiële middelen, tijdsplanning). In de bijlage vindt u de nota Basisfuncties lokale ondersteuning vrijwilligerswerk en mantelzorg van het Ministerie VWS, mei Het betreft hier de basisfuncties vertalen maatschappelijke ontwikkelingen, verbinden en makelen versterken, verbreiden en verankeren. Geheel vrijblijvend zijn deze basisfuncties niet. Het Rijk wil dat gemeenten in hun volgende Wmo-beleidsplan deze basisfuncties opnemen (zie verder de bijlage). 3

4 1. De positie van vrijwilligers en georganiseerd vrijwilligerswerk Uitgangspunten en visie maatschappelijke ondersteuning Gouda In juli 2007 zijn de Uitgangspunten en visie maatschappelijke ondersteuning Gouda vastgesteld. Eén van de vastgestelde uitgangspunten is inzetten op zelfredzaamheid. Het uitgangspunt is dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor hun leven, hun welzijn. Als het nodig is zullen zij een beroep doen op hun eigen netwerk. Dat zijn familie, vrienden, de buurt of bijvoorbeeld een kerkgenootschap. Deze eigen verantwoordelijkheid vraagt van burgers een pro-actieve houding, bijvoorbeeld in de vorm van anticiperen op een volgende levensfase wat kan ik zelf doen om op een prettige manier oud te worden. Af en toe moeten mensen een drempel over. Voor sommige mensen is het namelijk moeilijker om hulp te vragen aan het eigen netwerk dan aan een professionele organisatie. In bepaalde situaties kom je er niet uit met hulp van je netwerk. Dan kun je terecht bij een professionele organisatie. Onder zelfredzaamheid verstaan we dat elk mens zichzelf kan redden in de Goudse samenleving. Dat hoeft niet altijd volledig zelfstandig te zijn. Hierbij past dat we in de Goudse visie op de maatschappelijke ondersteuning de volgende zaken voor ogen hebben: Inzetten op vrijwilligerswerk en ondersteuning van vrijwilligers; Inzetten op mantelzorgondersteuning; Inzetten op sociale cohesie, vrijwillige verbanden Inzetten op het verbreden van netwerken. De belangrijke positie van vrijwilligers en georganiseerd vrijwilligerswerk wordt duidelijk in het volgende schema (bron: vastgestelde nota Uitgangspunten en visie maatschappelijke ondersteuning Gouda). Dit plaatje laat zien dat inzet van professionals pas aan de orde is als extra aandacht nodig is en gekwalificeerde ondersteuning geleverd moet worden. professionals opvang en zorg individuele verstrekkingen info, advies en ondersteuning (aanvullende specifieke voorzieningen) mantelzorg en vrijwilligers sociale infrastructuur en voorzieningen voor burgers (algemene voorzieningen) 4

5 De gemeentelijke hoofddoelstelling op het gebied van het brede welzijnswerk in Gouda is het versterken van het zelforganiserend vermogen van de samenleving. Dit is opgenomen in de in juli 2007 vastgestelde Goudse visie op de Wmo welke als basis dient voor het brede Goudse welzijnswerk. Met breed welzijnswerk doelen we niet alleen op activiteiten georganiseerd door welzijnsorganisaties; overal waar in deze nota de term breed welzijnswerk gebruikt wordt, wordt zowel het professionele welzijnswerk 3 (hieronder vallen activiteiten die in Gouda op dit moment worden uitgevoerd door bijvoorbeeld factor G, Stichting Gouds Seniorenwerk en Hulpdienst, Kwadraad) als op werk dat uitgevoerd wordt door verenigingen en vrijwilligersorganisaties 4 op het terrein van welzijn, sport en cultuur. Sport- en cultuurorganisaties zijn geen welzijnsorganisaties maar dragen wel bij aan het welzijnsbevinden. Uitgangspunten vrijwilligersbeleid 2009 t/m 2012 Deze nota vrijwilligersbeleid 2009 t/m 2012 behelst de volgende componenten met betrekking tot zelfredzaamheid / zelforganiserend vermogen: Inzetten op vrijwilligerswerk Ondersteuning van vrijwilligers Bij zelforganiserend vermogen van de maatschappij staat het benutten van de eigen kracht/zelfredzaamheid van mensen centraal. De samenleving beschikt over veel kennis en expertise en de talenten van bewoners staan hierin centraal. Aansluiten bij de eigen kracht van mensen betekent een belangrijke(re) rol voor vrijwilligerswerk en activiteiten die door mensen zelf georganiseerd worden. Doordat de gemeente, waar nodig, de voorwaarden schept dat mensen zich actief inzetten, ontstaat een nieuwe basis en nemen bewoners beter deel aan de dagelijkse gang van zaken in de wijk, waardoor de betrokkenheid en de sociale cohesie toeneemt. Deelnemen aan de samenleving betekent een bijdrage leveren in de zin van werk, leren, jezelf ontplooien, maar ook door mee te doen aan sociale of maatschappelijke activiteiten. Als de gemeente burgers prikkelt om mee te doen, draagt dat bij aan een zelfredzame samenleving. We willen het zelforganiserend vermogen van mensen behouden en stimuleren door vrijwillige inzet van mensen te versterken en door de eigen verantwoordelijkheid, persoonlijke netwerken en de eigen kracht waar mogelijk te stimuleren en aan te spreken door o.a.: Georganiseerd vrijwilligerswerk te stimuleren, waar nodig met hulp van professionele welzijnswerkers; Samenwerking en synergie tussen professionele en vrijwillige inzet te bevorderen met als uitgangspunt dat vrijwilligersactiviteiten en welzijnswerk uitgevoerd door professionals aanvullend op elkaar zijn en naar elkaar verwijzen. Meer inzetten op vrijwilligerswerk, versterken van het zelforganiserend vermogen van de maatschappij, dus meer beroep doen op vrijwilligers leidt mogelijk tot een verschuiving van inzet aan professionals. De kracht van professionele welzijnsorganisaties kan daardoor meer gericht worden op de toeleiding naar het brede welzijnsaanbod 5 en professionele welzijnsorganisaties krijgen meer dan nu een doorverwijsfunctie naar de verenigingen waar (welzijns)activiteiten daadwerkelijk georganiseerd worden. Dit betekent dat in plaats van zelf organiseren van activiteiten het professionele welzijnswerk zich meer zal richten op de ondersteuning van vrijwilligers die deze activiteiten organiseren en dus dienend, aanvullend en ondersteunend naar andere instellingen is. Een voorbeeld: op dit moment worden vanuit de professionele welzijnsorganisaties sportactiviteiten met een incidenteel karakter aangeboden binnen het jongerenwerk om jongeren zonder een zinvolle vrijetijdsbesteding te bereiken. De reguliere sportaanbieders kunnen voor een structureel aanbod zorgen. Door de incidentele activiteiten te koppelen aan het reguliere sportaanbod komt de toeleiding automatisch tot stand. 3 Met het professionele welzijnwerk bedoelen wij de organisaties die werken met betaalde krachten. Dit laat onverlet dat vrijwilligersorganisaties ook professioneel kunnen werken. 4 Met vrijwilligersorganisaties bedoelen wij de organisaties die werken met krachten die onverplicht en onbetaald werk verrichten ten behoeve van anderen of de samenleving. 5 het brede welzijnsaanbod omhelst naast aanbod van welzijnsactiviteiten ook aanbod op het gebied van sport en cultuur 5

6 De verhouding tussen professionele instellingen en vrijwilligers (en mantelzorgers) is er een van wederzijdse afhankelijkheid en ondersteuning. Het professionele welzijnswerk ondersteunt, versterkt en is afgestemd op vrijwillige inzet en mantelzorg. Zo investeert het professionele welzijnswerk in een grotere betrokkenheid en maatschappelijke inzet van burgers. 6

7 2. Visie, doelstellingen en indicatoren vrijwilligerswerk Goudse visie op het vrijwilligerswerk: De vrijwillige inzet van burgers, zowel informeel en ongeorganiseerd (kleinschalig burgerinitiatief) als in georganiseerd verband (vrijwilligersorganisaties en bijvoorbeeld sport), vormt een onmisbaar deel van de civil society. Vrijwilligerswerk is ook bij uitstek het voertuig voor burgers om verantwoordelijkheid te nemen en niet alles van een ander of de overheid te verwachten. Met zijn vrijwillige inzet is de burger niet slechts consument van publieke diensten, maar levert hij actief een bijdrage. De gemeente wil de komende jaren inzetten op een samenleving met meer zelfredzaamheid, onderlinge betrokkenheid en hulp. Voor informatie, advies en ondersteuning dienen vrijwilligers en hun organisaties dan ook, indien nodig, aan te kunnen kloppen bij de gemeente. De gemeente is daarbij ondersteunend, waarderend en faciliterend. Kortom: Met elkaar voor elkaar; de winst zit in het meedoen! De gemeente Gouda wil de eigen kracht en potentie binnen de Goudse samenleving meer dan voorheen stimuleren en versterken 6 en wil daarom de infrastructuur en ondersteuning voor vrijwilligers versterken en kwalitatief verbeteren. De gemeente beoogt daarbij de volgende maatschappelijke effecten te behouden dan wel te bewerkstelligen: Floreren van (netwerk van) verenigingen en instellingen van vrijwilligers Minimaal behoud van het aantal mensen dat vrijwilligerswerk doet Meer mensen maken gebruik van vrijwilligerswerk, waardoor professioneel welzijnswerk aanvullend ingezet kan worden voor ondersteuning van vrijwilligersactiviteiten of activiteiten die niet door vrijwilligers kunnen worden verricht. Vrijwilligers (en mantelzorgers) zijn het cement en de katalysator van het zelforganiserend vermogen van de Goudse samenleving. Als gemeente willen we de infrastructuur van vrijwilligers en hun organisaties optimaliseren en ondersteunen. Doelstellingen en indicatoren vrijwilligerswerk: Centrale doelstelling: Een voor alle burgers toegankelijke vrijwilligersinfrastructuur in stand houden en versterken. We willen bereiken dat in 2012: het aantal actieve vrijwilligers in Gouda minimaal gelijk blijft t.o.v. 2009; de totale vrijwillige inzet in tijd van de Goudse bevolking minimaal gelijk blijft t.o.v. 2009; 75% van de vrijwilligers en 80% van de verenigingen 7 bekend is met en tevreden is over het ondersteuningsaanbod van het VIP Nieuwe Stijl (Vrijwilligers Informatie Punt); Dit gaan we meten met de volgende indicatoren 8 : a. het aantal actieve vrijwilligers in Gouda b. de vrijwillige inzet van tijd van de Goudse bevolking c. bekendheid en tevredenheid met het ondersteuningsaanbod van het VIP Nieuwe Stijl 6 zie nota uitgangspunten en visie maatschappelijke ondersteuning, juli in 2010 wordt een meetmethode ontwikkeld om de indicator bekendheid met en tevredenheid over het ondersteuningsaanbod van het VIP van verenigingen te kunnen meten. 8 Indicatoren over inwoners van Gouda gaan over inwoners van 18 jaar en ouder (de bevolkingsenquête gaat alleen naar volwassenen) 7

8 Om de doelstellingen te meten sluiten we zo veel mogelijk aan bij bestaande metingen zoals de bevolkingsenquête uit de stadsmonitor. Een doorkijk naar inhoudelijke beleidsregels vrijwilligerswerk In december 2008 heeft het college van BenW voor het eerst inhoudelijke beleidsregels vastgesteld op basis waarvan instellingen subsidie aan kunnen vragen. Deze inhoudelijke beleidsregels 2010 e.v. omschrijven voor welke doeleinden de gemeente haar middelen vanaf 2010 wil inzetten zodat, via de activiteiten van de gesubsidieerde instellingen, de door haar gewenste maatschappelijke effecten bereikt worden, oftewel: de gemeente heeft met haar beleidsregels het wat (het beoogde resultaat) vastgesteld, terwijl aanbieders zich richten op het hoe. Op basis van de beleidsregels kunnen aanbieders een subsidieaanvraag indienen. Om ervoor te zorgen dat de beleidsregels op het brede terrein van welzijnswerk overeenkomen met de Goudse visie en uitgangspunten op maatschappelijke ontwikkeling worden na vaststelling van de kaders uit deze notitie (voor prestatieveld 4) de beleidsregels 2010 e.v. voor dat terrein herijkt 9. De Goudse Wmo-visie en de hoofddoelstelling op vrijwilligerswerk zoals in deze nota geformuleerd wordt doorvertaald in deze beleidsregels. Naar aanleiding van de in deze nota geformuleerde kaders zullen de beleidsregels met betrekking tot het vrijwilligersbeleid dan ook aangescherpt worden, zodat het afwegingskader dat de gemeente met deze beleidsregels hanteren zal, volledig overeenkomt met het meest recente beleid. Aanscherping van beleidsregels maakt het dus mogelijk om de financiële instrumenten gerichter in te zetten op het versterken van het zelforganiserend vermogen van de Goudse samenleving. Een voorbeeld: Een beleidsregel: erkenning en waardering vrijwilligers draagt bij aan de doelstelling het aantal actieve vrijwilligers in Gouda blijft minimaal gelijk t.o.v Hierdoor wordt bijgedragen aan het volgende maatschappelijk effect: floreren van (netwerk van) verenigingen en instellingen van vrijwilligers. Zowel deze doelstelling als deze beleidsregel zijn geen onderdeel van de huidige vastgestelde beleidsregels en vormen dus een aanscherping. 9 Na vaststelling van deze nota vrijwilligerswerk zal het college over voorstellen voor aangescherpte beleidsregels naar verwachting uiterlijk begin 2010 een besluit nemen zodat uitvoering van het beleid in 2011 kan geschieden. 8

9 3. Uitwerking speerpunten Op 2 februari 2009 heeft er een vruchtbare bijeenkomst plaatsgevonden met vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties 10. Tijdens deze bijeenkomst hebben de aanwezigen aangegeven waar zij behoefte aan hebben en wat zij van de gemeente verwachten. In dit hoofdstuk wordt naar aanleiding van een overzicht met verbeterpunten en kansen aangegeven op welke speerpunten we ons de komende 4 jaar gaat richten en wat er per speerpunt concreet wordt ondernomen. Hierbij is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de resultaten van voornoemde vrijwilligersbijeenkomst. Verbeterpunten Bekendheid ondersteuningsaanbod vrijwilligers Kwaliteitsslag vacaturebank Meer zicht op wensen en behoeften van vrijwilligers Samenwerking tussen vrijwilligersorganisaties Samenwerking tussen vrijwilligersorganisaties en professionele organisaties Gemeentelijke regelgeving is soms onnodig complex voor vrijwilligers(organisaties) Relatief weinig vrijwilligers onder jongeren en allochtonen Werving en behoud van vrijwilligers Deskundigheidsbevordering Kansen Veel burgers voelen zich medeverantwoordelijk voor leefbaarheid in buurt en voor hun buurtbewoners Verzilvering sociale kapitaal samenleving door vrijwillige inzet extra te stimuleren en te ondersteunen Uitbreiding en/of kwaliteitsverbetering ondersteuning vrijwilligers Meer samenwerking tussen vrijwilligers(organisaties) onderling en vrijwilligers en professionals Professioneel welzijnswerk draagt (indien gewenst) bij aan vrijwillige inzet Speerpunten 2009 t/m 2012: 1. Ontwikkeling van het Vrijwilligersinformatiepunt Nieuwe Stijl 2. Versterking van de samenwerking tussen de bestaande vrijwilligersinitiatieven 3. Faciliteren van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties 4. Vermindering van regeldruk en het ondersteunen bij bestuurlijke zaken 5. Meer erkenning en waardering van de vrijwilligers 6. Vergroting van de participatie in het vrijwilligerswerk, zorgen dat er voldoende vrijwilligers blijven, o.a. ook jongeren/allochtonen/uitkeringsgerechtigden. ad 1. Ontwikkeling van het Vrijwilligersinformatiepunt (VIP) Nieuwe Stijl. Hoe ziet het VIP Nieuwe Stijl eruit? Het VIP Nieuwe Stijl wordt een nieuwe manier van werken. Het VIP werkt als kennismakelaar, kennisbank en koppelaar waarbij innovatie voortdurende aandacht heeft. Flexibiliteit, continuïteit en klantgerichtheid en de verbeterpunten die zijn aangegeven in de bijeenkomst met het veld in februari 2009, zijn belangrijke uitgangspunten. Het VIP Nieuwe Stijl bestaat uit de volgende onderdelen: a. Makelaar b. Digitale vacaturebank c. Fysiek ontmoetingspunt 10 Verslag vrijwilligersbijeenkomst d.d

10 a. Makelaar Binnen de VIP Nieuwe Stijl werken bemiddelaars. Zij leggen verbindingen tussen de verschillende partijen op het gebied van vrijwilligerswerk. Zij ondersteunen de vrijwilligersorganisaties en de vrijwilligers, door vraag en aanbod bij elkaar te brengen en te functioneren als kenniscentrum. Belangrijke onderdelen van dit werk zal zijn de promotie van het vrijwilligerswerk en het vertalen van ideeën en wensen van partijen in concrete plannen, projecten en aanbod van diensten. Het VIP is op de hoogte van de verschillende soorten vrijwilligerswerk; natuur, recreatie, zorg, sport en cultuur. De bemiddelaar weet wat er speelt in de verschillende werkvelden en wat er nodig is. Het is tevens de bedoeling dat samengewerkt wordt met de makelaar amateurkunst Sport.Gouda. Het VIP Nieuwe Stijl is verankerd in het Goudse verenigingsleven, een vraagbaak voor vele mensen en organisaties en heeft een grote mate van hands-on mentaliteit. b. Digitale Vacaturebank: beter en gebruiksvriendelijker De digitale vacaturebank wordt gebruiksvriendelijker gemaakt 11. De vacaturebank wordt regelmatig geactualiseerd. De vrijwilligersorganisaties hebben hierin ook een verantwoordelijkheid. Met gezamenlijke inspanning kan er voor worden gezorgd dat de vacaturebank up-todate blijft. De gemeente brengt de digitale vacaturebank meer onder de aandacht van de burgers. Enerzijds zal dit gebeuren door de link op de site van de gemeente Gouda gebruiksvriendelijker te maken. Anderzijds zal er met regelmaat aandacht aan worden besteed op de gemeentepagina in de lokale krant. Bijvoorbeeld door een advertentie, de publicatie van meerdere vacatures of door aandacht te geven aan een geslaagde match. De gemeente motiveert vrijwilligersorganisaties en instellingen gebruik te maken van de digitale vacaturebank. Een persoonlijke benadering levert hierbij het beste resultaat op. c. Fysiek ontmoetingspunt: laagdrempelig Er komt een fysiek ontmoetingspunt dat vooralsnog bij de gemeente (Stadswinkel) wordt ingericht en in de toekomst een plek zal krijgen in het Huis van de Stad. De toegang tot dit punt is laagdrempelig. De openingstijden zijn helder. Het punt is voldoende bemand. De medewerkers zullen mensen actief ondersteunen bij het zoeken naar vrijwilligerswerk en organisaties actief helpen bij vragen op het gebied van vrijwilligers, in de brede zin van het woord. Vragen over de uitvoering van bestuurstaken of administratieve taken vallen hier ook onder. De medewerkers zijn goed op de hoogte van de rechten en plichten van vrijwilligers en van relevante wet- en regelgeving. Het VIP Nieuwe Stijl zal enerzijds faciliterend zijn ten aanzien van organisaties die gebruik maken van vrijwilligers en anderzijds richting inwoners een informatieve functie hebben. De faciliterende rol wil zeggen dat het VIP goed samenwerkt met de diverse organisaties, want alleen dan kan zij haar rol goed vervullen. VIP Nieuwe Stijl en Maatschappelijke Stage Goed onderwijs bereidt leerlingen voor op hun rol in en bijdrage aan de samenleving. De maatschappelijke stage is van belang voor de toekomst van jongeren en voor hun deelname aan vrijwilligerswerk. Jongeren krijgen zelf de kans te ontdekken hoe leuk het is om verantwoordelijkheid te nemen voor anderen, de buurt, de politiek, de samenleving. Op die manier kan de maatschappelijke stage banden tussen verschillende groepen mensen tot stand brengen. De maatschappelijke stage is geen 'gewone' stage waarmee praktijkervaring in een beroep wordt opgedaan. Het gaat erom anderen te helpen door het doen van vrijwilligerswerk. Doel hiervan is dat jongeren tijdens 11 Zie overdracht opdracht versterking VIP door BMC d.d De gebruikers hebben diverse knelpunten en wensen t.a.v. het systeem aangegeven. Deze knelpunten en wensen worden met de applicatiebeheerder ID plein besproken en daar waar mogelijk aangepakt en toegevoegd. 10

11 hun schooltijd kennis te laten maken met de samenleving door een onbetaalde bijdrage te leveren aan deze samenleving. Met de komst van de verplichte maatschappelijke stage in het voortgezet onderwijs is het belangrijk vraag en aanbod goed aan elkaar te koppelen. Ook de communicatie tussen scholen en stagebieders moet goed geregeld zijn. De gemeente heeft van het rijk de taak gekregen deze communicatie goed te laten verlopen. Gouda grijpt deze kans dan ook om jongeren te leiden naar het vrijwilligerswerk. Het VIP heeft door de goede contacten met de professionele en vrijwilligersorganisaties een goede kennis van het vacatureaanbod. Scholen kunnen hier gebruik van maken en kunnen hun scholieren aan een vacature koppelen. De scholen blijven verantwoordelijk voor het plaatsen van hun leerlingen en de gemeente Gouda zorgt voor een plek waar vraag en aanbod elkaar kan vinden. ad 2. Versterking van de samenwerking tussen de bestaande vrijwilligersinitiatieven a. Bekendheid: beter en up to date Samenwerking kan alleen plaatsvinden als men van het bestaan van de andere initiatieven afweet. Een actuele databank, waar vrijwilligersinitiatieven zich in kunnen laten opnemen is hiervoor een geschikt middel. Deze databank wordt opgezet en zal gelinkt worden met de digitale vacaturebank en dus ook met de gemeentelijke site. Daarnaast zal de databank in foldervorm beschikbaar zijn op de daarvoor geëigende plaatsen zoals de gemeentebalie of bibliotheken. Deze databank wordt regelmatig geschoond en geactualiseerd. Voorts worden de mogelijkheden onderzocht het interactief verkeer tussen vrijwilligers en organisaties te bevorderen, bijvoorbeeld een digitaal ontmoetingspunt via fora. b. Ontmoeting: fysiek en digitaal De gemeente gaat door met het jaarlijks organiseren van een inhoudelijke bijeenkomst voor alle vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties om over het vrijwilligersbeleid te spreken. Bij deze bijeenkomst wordt zowel rekening gehouden met de verschillende sectoren van vrijwilligersorganisaties als met het onderscheid tussen de aanwezige individuele vrijwilliger en de organisatie in haar geheel. Jaarlijks kiezen we in samenspraak met de betrokkenen een thema van de bijeenkomst. Naast de jaarlijkse bijeenkomst wordt de mogelijkheid geboden als sector bij elkaar te komen en sectorspecifieke zaken te bespreken. De medewerkers van het VIP Nieuwe Stijl ondersteunen en begeleiden dit. Met een actuele databank zijn de vrijwilligersorganisaties in staat elkaar ook persoonlijk op te zoeken. c. Marktplaats voor vrijwilligersorganisaties Wat de een zoekt heeft soms de ander. Dit geldt voor praktische zaken als vergaderruimte of materiaal, maar ook voor personele ondersteuning zoals een administrateur of een penningmeester. Er komt een centraal digitaal punt waar vraag en aanbod samengebracht worden. De gemeente ontwikkelt en beheert het 11

12 digitale punt. De vrijwilligersorganisaties zijn verantwoordelijk voor het vullen en actualiseren van deze marktplaats. ad. 3 Faciliteren van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties a. Werven en behouden van vrijwilligers: belangrijk Het werven en behouden van vrijwilligers is de verantwoordelijkheid van de vrijwilligersorganisaties. De gemeente kan hierbij alleen ondersteunend zijn. De digitale vacaturebank is hiervoor al een goed middel. Daarnaast kunnen de organisaties bij het VIP Nieuwe Stijl terecht voor advies. Dit vereist goede communicatie tussen medewerkers van het VIP en organisaties. b. Extra aandacht voor jongeren en allochtonen Het VIP Nieuwe Stijl zal een informerende, stimulerende en adviserende rol spelen inzake het werven en behouden van moeilijk bereikbare groepen zoals jongeren en allochtonen. Ten aanzien van allochtonen zijn al een aantal projecten gestart: 1001 kracht is hiervan een voorbeeld. Verder gaan we onderzoeken hoe we voor vrijwilligers gebruik kunnen maken van de EVC-procedure (Erkennen-Verworven-Competenties). Via EVC-procedures kunnen mensen kennis en ervaring officieel laten erkennen en vast laten leggen in een Ervaringscertificaat. Hierdoor worden jongeren en wellicht ook allochtonen meer gestimuleerd om vrijwilligerswerk te doen. Deze EVC procedure wordt gedeeltelijk al gehanteerd (via het RPA) en in het kader van jeugdwerkeloosheid wordt deze procedure in 2010 verder ingebed. Deskundigheidsbevordering: nodig Elk soort vrijwilligerswerk vraagt specifieke deskundigheid. Vele organisaties regelen zelf dat hun vrijwilligers deze specifieke deskundigheid krijgen door o.a. cursussen of mentorschap. Naast de specifieke deskundigheid zijn er ook algemene zaken waarmee een vrijwilliger, ongeacht in welke organisatie, te maken krijgt. Te denken valt dan aan vergadertechnieken, notuleren, fondsenwerving en wet-en regelgeving. Deskundigheidsbevordering op dit gebied kan goed gezamenlijk worden aangeboden. Dit scheelt de organisaties tijd en geld. Vanuit het VIP Nieuwe Stijl zullen jaarlijks minstens twee cursussen of workshops aangeboden worden. Vooraf wordt een behoeftepeiling gedaan. ad. 4 Vermindering van regeldruk en het ondersteunen bij bestuurlijke zaken a. Ondersteuning en delen van kennis Een fysiek punt waar vrijwilligers(organisaties) terecht kunnen met hun vragen en knelpunten zorgt ervoor dat organisaties het wiel niet opnieuw hoeven uit te vinden. Zij kunnen gebruik maken van ervaringen van andere vrijwilligers(organisaties) en de kennis van de medewerkers van het VIP Nieuwe Stijl. Daarnaast worden vrijwilligersorganisaties door het VIP tijdig op de hoogte gesteld van veranderde wet-of regelgeving waardoor zij voldoende tijd hebben hierop te anticiperen. b. Vereenvoudigen van gemeentelijke procedures De gemeente gaat onderzoeken of het mogelijk is de gemeentelijke procedures waarmee vrijwilligersorganisaties te maken krijgen te vereenvoudigen. Zo is het aanvragen en verantwoorden van de subsidie elk jaar een terugkerende tijdrovende klus voor besturen. Organisaties zouden erbij gebaat zijn als deze procedure wordt aangepast door bijvoorbeeld niet alles opnieuw te moeten invullen, maar alleen dat wat gewijzigd is t.o.v. het voorgaande jaar. Andere procedures zijn bijvoorbeeld de aanvraag van vergunningen en ARBO-plannen. Belangrijk is ook bekendmaken van welke faciliteiten er reeds zijn, zoals de vrijwilligersverzekering. 12

13 ad. 5 Meer erkenning en waardering van de vrijwilligers a. Individuele waardering De gemeente gaat door met het uitreiken van de vrijwilligerspenning aan individuele vrijwilligers. De criteria hiervoor zijn bekend. Elke individuele waardering is natuurlijk indirect ook een waardering voor de vrijwilligers in het algemeen. b. Groepswaardering Ook het vrijwilligersontbijt/aperitief zal worden gecontinueerd. Eens per jaar zullen alle vrijwilligers worden uitgenodigd voor een ontspannend samenzijn. Met deze bijeenkomsten geeft de gemeente blijk van haar waardering voor het werk dat de vrijwilligers in Gouda verzetten. c. Algemene erkenning en waardering Het uiting geven aan erkenning en waardering van vrijwilligerswerk moet niet bij incidentele momenten blijven. De gemeente wil het gehele jaar meer aandacht besteden aan het vrijwilligerswerk. Het idee is om regelmatig via de pers en bij bepaalde gelegenheden aandacht te besteden aan vrijwilligers en aan wat zij voor de Goudse samenleving betekenen. De gemeente zal ook zo veel mogelijk aansluiten bij regionale, landelijke en zelfs internationale campagnes voor het vrijwilligerswerk. Denk hierbij aan NL DOET (tot voor kort bekend onder de naam Make A Difference Day ) en het Europese jaar van het Vrijwilligerswerk. ad. 6 Vergroting van de participatie in het vrijwilligerswerk Deelname van uitkeringsgerechtigden De Dienst Werk, Inkomen en Zorg (WIZ) zal voortgaan op de weg uitkeringsgerechtigden meer op vrijwilligerswerk te wijzen, zodat zij zinvolle vervangende arbeid hebben. Dit gebeurt al in het kader van reïntegratie. Tevens is hiervoor aandacht bij het Werkplein (UWV-werkbedrijf/gemeente). Deelname jongeren/allochtonen Zie hierboven (3b). 13

14 4. Randvoorwaarden Om de speerpunten te verwezenlijken zijn de volgende randvoorwaarden nodig: Voldoende personele inzet In de komende vier jaar zal veel moeten worden opgezet en worden ontwikkeld. Om dit stevig te kunnen doen en de beloften ook waar te kunnen maken is voor deze periode een groei naar een inzet van om en nabij 2,5 fte nodig. Een fysiek punt Er zal zo snel mogelijk (vanuit de gemeente) een fysiek punt moeten worden ingericht van waaruit de activiteiten kunnen plaatsvinden en kunnen worden ontwikkeld. Voor de eerste periode zal hiervoor aansluiting bij Loket zorg en welzijn van de dienst WIZ van de gemeente gezocht worden. In de toekomst zal het VIP Nieuwe Stijl een plek krijgen in het Huis van de Stad. Een implementatieplan In een implementatieplan zal beschreven worden welke activiteiten door wie op welk moment opgezet en uitgevoerd gaan worden. Tevens wordt binnen dit plan aandacht besteed aan de rol en positie van het VIP Nieuwe Stijl binnen het gehele vrijwilligersbeleid. Reflectie en verantwoording Met elkaar voor elkaar! Tijdens de implementatieperiode zal er nauw contact moeten blijven met de doelgroep. Enerzijds zal dit gaan via de geëigende kanalen (Wmo-raad). Anderzijds zal er ook op grotere schaal verantwoording moeten worden afgelegd, bijvoorbeeld tijdens de jaarlijkse themabijeenkomsten. Telkens weer zal de vraag gesteld moeten worden: Doen we de juiste dingen voor de juiste mensen? Draagvlak met het veld Het VIP Nieuwe Stijl moet in nauwe samenwerking met de vrijwilligersorganisaties functioneren. De vele Goudse organisaties die gebruik maken van vrijwilligers moeten de meerwaarde hiervan ondervinden. Financiële middelen Om de speerpunten te bereiken zijn structurele middelen nodig. Binnen de gemeentelijke begroting zijn de volgende gelden beschikbaar voor vrijwilligersbeleid. Beschikbaar voor prestatieveld 4 - Vrijwilligers: Maatschappelijke stage: ,- VIP: ,- Vrijwilligersbedankje: ,- Overig (incl. vrijwilligersverzekering): ,- Totaal te besteden: ,- Hoe in te zetten na besluitvorming: Structurele kosten VIP Nieuwe Stijl: - personeel ,- - organisatiekosten, ICT, e.d ,- Vrijwilligersbedankje: ,- Vrijwilligersverzekering: ,- Overig: 3.000,- Totaal ,- 14