Wethouderbijeenkomst over laaggeletterdheid

Transcriptie

1 We kunnen het alleen samen Wethouderbijeenkomst over laaggeletterdheid Op donderdag 19 januari 2017 kwamen we met een aantal wethouders uit Oost-Nederland in Arnhem bijeen om te praten over laaggeletterdheid. Als vervolg op de succesvolle bijeenkomst op 7 december 2016 gingen we verder in op de vraag wat de juiste aanpak is binnen én vanuit gemeenten als het gaat om laaggeletterdheid. Wat zijn concrete praktische stappen die een gemeente kan ondernemen om laaggeletterdheid terug te dringen? Het was een ochtend samen; vol inspiratie, ervaringen delen en van elkaar leren. Onze dagvoorzitter: Arjan Te lintelo U en collega wethouders, vanuit verschillende domeinen, gaan straks delen wat er vanuit de praktijk allemaal mogelijk is om laaggeletterdheid het hoofd te bieden. We hopen dat u na deze ochtend met inspiratie en concrete voorbeelden van collega s naar huis gaat. Maar we hopen vooral dat u zich durft te verbinden. Met een thema, een voorbeeld, een best practice uit het land. En daarmee aan de slag durft te gaan. Aansluiting, dat is waar we voor gaan. Aansluiting van mensen die moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. Dat is waar deze bijeenkomst over gaat. Fijn dat u er bent! voor een integrale aanpak is samenwerking van groot belang. kijk over de grenzen, laat afdelingen hun krachten bundelen Ik vind dat we als samenwerkende partners, als speelveld, een gezamenlijk concept moeten gaan bedenken. Zowel voor de taalverwerving, om laaggeletterdheid op te lossen, als voor de inburgering. Samen focussen op participatie. Dat kan door een integrale aanpak. De formule educatie moet gekoppeld worden aan de nonformele educatie. De formele educatie is vaak een taaltraject of een inburgeringscursus. En daarvan zeggen wij, ook als ROC van Twente, die trajecten moeten we gaan verrijken. We moeten onze deelnemers meer actief in de samenleving krijgen, vanaf het begin dat ze met zo n cursus beginnen. Het zou mooi zijn dat alle deelnemers, naast hun inburgeringscursus of taaltraject, (vrijwilligers-)werk gaan doen. Voor een integrale aanpak is samenwerken tussen partijen van belang. Probeer niet alleen in één kolom te kijken, alleen de kolom educatie of alleen de kolom inburgering. Soms zijn er hele mooie mix- en matches mogelijk. Laat bijvoorbeeld afdelingen binnen uw gemeente de krachten bundelen en samenwerken. Inspirerende spreker: Edwin Kamp

2 Wethouder Lara de Brito (Wageningen) Mensen die laaggeletterd zijn en die moeite hebben met digitale vaardigheden en met rekenen, met basale vaardigheden, worden gewoon ziek. Die worden ziek van het verbloemen, van de schaamte. Het begint bij de gemeente, met een wethouder die voor het thema staat. Die begrijpt hoe groot het probleem van laaggeletterdheid is en die echt de boer op gaat. Ik ben in Wageningen gezegend met heel veel partijen die zich bezighouden met laaggeletterdheid. En met een bibliotheek die - en dat durf ik te zeggen - een voorbeeld is voor Nederland. Op die plek komt heel veel samen, een ontmoetingsplek. Het probleem is en blijft: hoe bereik je mensen? Dat doen wij onder andere door het gebruik van taalambassadeurs. We werven lokaal ambassadeurs. Maar als gemeente kunnen we ook veel in onze subsidierelaties. We maken met de organisaties waar we mee werken afspraken over signaleren, bijvoorbeeld. Het begint ook bij het goede voorbeeld geven als gemeente zelf. Dat we in al onze contacten ook bedenken hoe we zelf communiceren. Het begint bij de gemeente, met een wethouder die voor het thema staat. Die begrijpt hoe groot het probleem is en die echt de boer op gaat. Wethouder Fouad Sidali (Culemborg) In Culemborg hebben we gezegd: we gaan niet op zoek naar een systeem, waar mensen in passen. Nee, we gaan uit van de leefwereld waar een systeem zich op aanpast. Hoe kunnen mensen zich vrij uiten en zonder taboe, werken aan het probleem dat ze hebben? Wat we gedaan hebben is dat we naast Taal, Rekenen en Digitale Vaardigheden, een aantal leefdomeinen toegevoegd hebben, namelijk Opvoeden, Rondkomen en Zorg. Vanuit vragen die op die gebieden spelen, bijvoorbeeld over de school van de kinderen, spelen we in op taal. We zijn ook een charmeoffensief begonnen naar bedrijven. Heel veel bedrijven houden de boot af en zeggen: bij mij speelt het niet. En daarom stellen wij niet u moet, maar zou u willen?. Wij zetten onder andere stagiaires in, jonge mensen van het ROC. Zij zeggen later gaan we ooit werken, misschien wel binnen uw bedrijf, ik zou het fijn vinden dat mensen binnen dit bedrijf geholpen worden als ze problemen hebben met taal en digitale vaardigheden. Zullen wij u, als werkgever, helpen om die mensen op te sporen? Deze aanpak werkt. projectleider Stichting lezen & Schrijven Gonneke Bennes (sprak namens wethouder Hoogeveen) In Hoogeveen gebruiken ze de Taalmeter, een digitaal screeninginstrument waarmee je een indicatie kunt krijgen of iemand laaggeletterd is. Via de Taalmeter kunnen mensen naar het Taalhuis in Hoogeveen voor een taaltraject op maat. Bij het invoeren van de Taalmeter vroegen de klantmanagers zich af: krijg ik dan nóg meer werk op mijn bordje? Wat levert het mij op? Het is erg lastig afstemmen, want als de mensen die het uiteindelijk moeten gaan doen gaan steigeren, werkt het niet. Daarom hebben ze een speeddate-lunch met laaggeletterden en taalambassadeurs georganiseerd. Daar ontmoetten ze mensen die konden uitleggen wat het is om laaggeletterd te zijn. Wat ze daarin ervaren en waar ze tegenaan lopen. Dat was erg zinvol. In Hoogeveen zijn afgelopen jaar 140 Taalmeters afgenomen en 42 mensen doorverwezen naar een passend traject.

3 wethouder Bert van Swam (West maas en waal) Een ambassadeur uit onze gemeente gaat nu een boek schrijven en wij gaan dat uitgeven We hebben acht dorpen en we hebben in elk dorp een ambassadeur. Dat is een bekende waarvan iedereen weet dat het dé taalambassadeur is. Deze persoon vertelt dat hij of zij ooit ook laaggeletterd was en hoe het verder is gekomen. Tijdens een bijeenkomst leerde ik een ambassadeur uit mijn eigen gemeente kennen. En die kende ik al jaren! Ze was toiletjuffrouw en sprak met iedereen! Ik had er geen moment bij stilgestaan dat zij laaggeletterd was. Het is dichterbij dan je denkt. Een andere laaggeletterde die mij haar verhaal vertelde is ambitieus en zij gaat nu een boek schrijven. Wij als gemeente gaan dat boek voor haar uitgeven. Zo krijgen mensen binnen onze gemeente de kans om echt aan de slag te gaan met de moeite die ze hebben met lezen en schrijven. Zoals binnen zoveel bedrijven, ook binnen de gemeentelijke afvalservice Breda, wordt alles digitaal. Daar gaan ze werken met een tablet. Mooi, maar moeilijk voor veel mensen. Daarom is het project Tablet en Taal gestart. Een laagdrempelige manier om aan taal te werken. 71 medewerkers van de afvalservice hebben een intakegesprek gekregen door een onderwijskundig specialist, om het taalniveau te bepalen. Er is gezegd: iedereen die onder 2F scoort - een beetje een technische term die aangeeft wat het niveau is - is verplicht om op cursus te gaan. Dit was een wat minder hoge drempel, want als je direct naar het ROC wordt gestuurd, is dat een grotere stap. Gewoon leren werken met je tablet, zodat je nog beter je werk kunt doen, dat is laagdrempeliger. En zo zijn alle medewerkers gescreend. Onze wethouder zegt: je moet als gemeente ook zelf het voorbeeld geven. Door in je eigen organisatie te beginnen, want daar zijn ook medewerkers die moeite hebben lezen en schrijven, geef je een signaal af. Rayoncoördinator Stichting lezen & Schrijven Jeroen Weijers (sprak namens gemeente Breda en werkbedrijf senzer) Bij iedereen die binnenkomt bij werkbedrijf Senzer nemen ze de Taalmeter (1F) af. De consulenten doen de Taalmeter, voeren het gesprek over de uitslag en geven daarna een signaal aan het ROC. Het ROC neemt dan binnen twee dagen contact op met de persoon in kwestie. De snelle opvolging is van groot belang, omdat je de mensen moet vasthouden. Het is al een stap om actie te ondernemen. Men wordt dan vervolgens uitgenodigd voor een echte intake en krijgt een aanbod voor een passend taaltraject. Dat kan bij het ROC zijn of bij een andere taalaanbieder. We zijn in september 2016 gestart en er zijn uiteindelijk 40 mensen aangemeld bij het ROC. Er loopt nu een aanvraag bij de gemeente om het uit te breiden, zodat we nog meer mensen kunnen helpen. Na afname van de taalmeter is een snelle opvolging van groot belang, je moet de mensen zien vast te houden

4 wij betrekken mensen die moeite hebben met taal actief binnen sportverenigingen projectleider Stichting Lezen & Schrijven Lidy Hampsink (sprak namens gemeente Borger-Odoorn) In Borger-Odoorn zijn de sociale wijkteams erg belangrijk als het gaat om laaggeletterdheid. De mensen binnen die teams hebben nu de opdracht gekregen om binnen elk gesprek dat ze voeren, met alle burgers die een beroep op hen doen, standaard en systematisch, de mensen te screenen of ze mogelijk laaggeletterd zijn. Dat gaan ze niet meer doen in een gesprek, maar ze laten iedereen de Taalverkenner invullen. De taalverkenner is een soort taalopdrachtje waarmee je heel snel kunt kijken of iemand op eindniveau basisschool zit of niet. De taalambassadeur in Borger-Odoorn is onderdeel van de sociale wijkteams. Zij weet wat daar leeft en wat haalbaar is voor de mensen die het moeten uitvoeren. De mensen uit de wijkteams moeten niet het gevoel hebben dat ze het moeten van een beleidsambtenaar of wethouder. Ze moeten intrinsiek mensen die laaggeletterd zijn, willen helpen. Dit is de randvoorwaarde voor succes, volgens mij. voorzitter taalsamenwerking Folkert Jellesma (steenwijkerland) wethouder Irene ten Seldam (almelo) Bij ons wilden we mensen die moeite hebben met taal meer actief betrekken. Daarom zijn we een samenwerking met sportverenigingen aangegaan. Op de clubs ontstaat contact, een echte verbinding. Door het gesprek aan te gaan en te zoeken naar de juiste woorden, kom je al een heel eind. Na een tijdje geven wij aan een ROC aan dat er behoefte is aan een educatief element. Wij gaan niet bij u in de schoolbanken zitten, de betrokkene voelt zich prettig hier, komt u maar naar ons, zeggen wij. Wij houden het dus op het verenigingsniveau. We betrekken ook maatschappelijk betrokken organisaties en vragen: is hier plek voor een werknemer of een snuffelstage? Zo hebben we al meerdere mensen naar een diploma of baan begeleid. Wij werken met een taalcoördinator. Deze persoon heeft 16 uur per week om de hele zaak te coördineren. En ik moet zeggen, dat werkt heel goed. Het is erg belangrijk dat er altijd iemand is die aanspreekbaar is, die goed in het thema zit en die contacten kan leggen. Ons Taalpunt is gevestigd in de bibliotheek. Twee ochtenden in de week kunnen mensen die vragen hebben over lezen en schrijven daar terecht. Het is tegenwoordig ook ruim bekend via de plaatselijke media, die de openingstijden communiceren. Ons promo-team helpt bij promotie en naamsbekendheid.

5 Afsluiting en verbinding Na de pitches is het tijd om vragen te stellen en contact op te nemen met die ene inspirerende collega -wethouder, door de pitch-borden in te vullen. Met een ansichtkaart aan onszelf eindigen we de dag. De ansichtkaart is als herinnering én motivatie om daadwerkelijk actie te ondernemen naar iedereen toegestuurd. De projectleiders nemen contact op met alle wethouders voor vervolgstappen. Steenwijkerland te structureren Wageningen, stadscollege stadscollege Wageningen en hoogeveen Jos Niels als ambassadeur + meedenker vragen + investeren in bewustwording Het verhaal van de taalmeter Iemand van stichting lezen & schrijven uitnodigen in ons sociaal team NVT Inzet taalverkenner tijdens keukentafelgesprek + in elke kern een herkenbare ambassadeur Culemborg samen met de stichting lezen & schrijven taalhuizen onderdeel maken van de 4 vierkanten Wageningen verenigingen en sport nog meer betrekken NVT Verbinding zoeken sport, sociaal, onderwijs en arbeid U krijgt de kaart toegestuurd, als motivatie om daadwerkelijk actie te ondernemen Culemborg en almelo verbinding participatie, economie en sport, Als gemeente het goede voorbeeld geven organisatie van deze dag concreet laaggeletterden bereiken en concreet groei te laten zien als resultaat Meer informatie en contact Wilt u meer informatie of contactgegevens van andere wethouders? Dan kunt u contact opnemen met de projectleider van Stichting Lezen & Schrijven, Gonneke Bennes: gonneke@lezenenschrijven.nl Wilt u het verslag van de bijeenkomst van 7 december ontvangen? Ook dan kunt u contact opnemen met Gonneke Bennes.