5. Pestprotocol CBS Goudenstein

Transcriptie

1 5. Pestprotocol CBS Goudenstein Doel Met dit pestprotocol onderdeel van het Veiligheidsbeleid van de school willen we leerkrachten en ouders duidelijkheid verschaffen over wat wij onder pesten verstaan, kenmerken van pestgedrag, kenmerken van kinderen die met pesten te maken krijgen, de wijze waarop de school probeert om pesten te voorkomen en de aanpak van school als er toch gepest wordt. I. VERKENNING VAN HET PROBLEEM Begripsomschrijving Plagen mag wel, pesten mag niet. Maar wanneer is het nog plagen en wanneer wordt het pesten? plagen Bij plagen is er sprake van incidenten. Plagen gebeurt vaak spontaan, het duurt niet lang en is onregelmatig. Bij plagen zijn de kinderen gelijk aan elkaar; er is een gelijke machtsverhouding. De rollen liggen niet vast: de ene keer plaagt de één, de andere keer plaagt de ander. Plagen gebeurt zonder kwade bijbedoelingen en is daarom vaak leuk, plezierig en grappig. Bij plagen loopt de geplaagde geen blijvende psychische en/of fysieke schade op en is in staat zich te verweren. pesten Bij pesten is het ene kind sterker en het andere kind zwakker. Het is steeds hetzelfde kind dat wint en hetzelfde kind dat verliest. Vaak gebeurt pesten niet één keer, maar het gepeste kind is steeds weer de klos. Het sterkere kind, de pester, heeft een grotere mond en anderen kijken tegen hem of haar op. De pestkop heeft geen positieve bedoelingen. Hij of zij wil pijn doen, vernielen of kwetsen. Het gepeste kind voelt zich eenzaam en verdrietig, hij of zij is onzeker en bang. definitie van pesten Een persoon wordt getreiterd of gepest als hij of zij herhaaldelijk en langdurig blootstaat aan negatieve handelingen verricht door één of meerdere personen. Vormen van pesten Ze gebruiken steeds een vervelende bijnaam Ze kiezen je niet met gym, spelletjes of samenwerken Je mag niet meedoen Niemand wil naast je zitten Er wordt niet naar je geluisterd Ze maken je belachelijk Je krijgt duwen en porren Ze maken grapjes over je Je wordt uitgescholden Ze noemen je homo of lesbisch Je wordt uitgelachen Ze maken je spullen kapot Ze pakken je spullen af

2 Ze roddelen over je Ze geven briefjes door over jou Je krijgt steeds de schuld Je wordt opgewacht of achtervolgd Ze discrimineren je Je wordt bedreigd Je wordt geslagen of geschopt Je wordt aangeraakt of betast Je moet tegen je zin meedoen met spelletjes Digitaal pesten Op internet of via de telefoon kun je ook gepest worden. Het hacken van -accounts, bedreigingen of het plaatsen van vervelende foto s zijn voorbeelden van digitaal pesten. Op internet of via de telefoon kun je ook door iemand gepest worden die je niet kent. Juist dit onbekende maakt het pesten via msn, mail, chats, sms, telefoontjes zo vervelend. Kenmerken van pesterijen De daders zijn sterker, ouder of met meer Het pesten is tegen je zin, maar je kunt het niet stoppen Het gebeurt vaker dan een paar keer, soms weken of maanden lang Het gebeurt meestal zo dat volwassenen het niet merken Je hebt verdriet en pijn, het pesten maakt je angstig of bang Factoren waardoor kinderen slachtoffer kunnen worden van pesten Anders zijn; bijvoorbeeld andere huidskleur, andere kleding Bereikbaar zijn; de zondebok is het slachtoffer van het afreageren van de frustratie, zonder dat de bron van de frustratie bereikbaar is Weerloos zijn; alleen degenen die niets terug kunnen doen, worden uitgekozen als slachtoffer Eerder zondebok geweest zijn; wie eenmaal als zondebok bestempeld is, kan deze cyclus maar moeilijk doorbreken Onhandig sociaal gedrag; kinderen bemoeien zich teveel met anderen, gedragen zich irritant, klikken, maken grapjes op het verkeerde moment Kenmerken van gepeste kinderen De slachtoffers van pesten kunnen worden ingedeeld in passieve en provocerende slachtoffers. Passieve slachtoffers zijn meestal voorzichtig, gevoelig en stil. In de lagere groepen reageren ze vaak met huilen en doen niets terug als ze worden aangevallen. Hun gedrag en houding zenden als het ware uit, dat zij zich angstig, onzeker en waardeloos voelen. Ze zijn niet agressief en opdringerig. Provocerende slachtoffers vertonen naast een angstig reactiepatroon tevens een agressief reactiepatroon. Zij hebben vaak concentratieproblemen en vertonen een gedrag dat irritatie en spanning oproept in hun omgeving. Over het algemeen zijn slachtoffers fysiek zwakker dan gemiddeld. Gedragingen van gepeste kinderen Volgzaam gedrag; leerlingen voeren bevelen van klasgenoten uit. Sociaal ineffectief gedrag; de leerlingen zoeken contact met hun klasgenoten, maar op een hinderlijke en naïeve manier.

3 Onderworpen gedrag; deze leerlingen zijn eerder zondebok geweest en hebben daardoor niet de sociale vaardigheden geleerd, die hen in staat stellen om zich te handhaven. Ander gedrag; deze leerlingen kenmerken zich door 'anders-zijn'. Dit kan betrekking hebben op het gedrag, de motivatie, haardracht enz. Afkoopgedrag; deze leerlingen kopen zich vrij door middel van snoep en geschenken aan medeleerlingen. Klikgedrag; deze leerlingen overtreden een groepsnorm door argeloos met de docenten over medeleerlingen te praten. Aandachttrekkend gedrag; deze leerlingen schijnen er een genoegen in te scheppen het 'lijdend voorwerp' te zijn. Gevolgen voor het slachtoffer Pesten en gepest worden kan grote gevolgen hebben voor zowel de slachtoffers, de pesters als de overige kinderen. Het is onjuist om te denken dat het voor het slachtoffer niet zo erg is. Ze ervaren niet alleen de gevolgen op korte termijn, maar ook de gevolgen op lange termijn. Mogelijke gevolgen voor het slachtoffer zijn: een negatief zelfbeeld een lage zelfwaardering faalangst verslechtering van de schoolprestaties angst om naar school te gaan geïsoleerd raken onzekerheid in sociale relaties gevoelens van eenzaamheid psycho-somatische klachten en ernstige psychische problemen Ook op latere leeftijd kunnen slachtoffers de negatieve gevolgen zelfs nog ervaren. Ze voelen zich bijvoorbeeld snel machteloos of buitengesloten, hebben weinig zelfvertrouwen en kunnen zelfs op latere leeftijd slachtoffer van pesten worden. II. VISIE EN BELEID VAN DE SCHOOL Visie We spreken over pesten als een persoon herhaaldelijk en langdurig blootstaat aan negatieve handelingen verricht door één of meerdere personen. Pestgedrag zien we gebeuren in situaties waarin één of meerdere kinderen opvallen door een tekortkoming op sociaal, emotioneel, cognitief, lichamelijk gebied. Dat kan het gepeste kind betreffen, maar evengoed de pestkop, of beide. Pesten wordt op onze school beslist niet geaccepteerd. Waar pestgedrag bij ons bekend is, treden we op. We onderkennen het feit dat pestgedrag zich aan de waarneming van leerkrachten kan onttrekken. We realiseren ons ook dat pesten een hardnekkig kwaad is. Zonder ons erbij neer te leggen dat pesten ook op onze school voorkomt, constateren we dat kinderen niet zelden meer moeite hebben om het goede te doen, dan om het kwade te doen. Dat geldt zeker ook in onderlinge contacten. Wij zien voor de school een cruciale rol weggelegd als het gaat over (het aanpakken van) pestproblematiek. De houding van school wordt gekenmerkt door bescherming van de zwakkere en door realistische en genuanceerde inschatting t.a.v. de aard en oorzaak van het pestgedrag. De praktijk leert dat, ook t.a.v. pestproblematiek, zwart-wit denken vaak geen recht doet aan de werkelijkheid. De

4 school ziet het als haar verantwoordelijkheid om eigen inzichten en inschattingen te delen met betrokken ouders. Preventief beleid Omdat we van mening zijn dat pesten minder kans krijgt in een veilige omgeving, willen we hier aangeven op welke wijze de school zich inspant om veiligheid te waarborgen en pesten te voorkomen. voorbeeldfunctie van de leerkracht Als leerkrachten proberen we het klimaat op school positief te beïnvloeden door ons open en kwetsbaar op te stellen naar elkaar, naar kinderen en naar ouders. We proberen vanuit onze geloofsovertuiging Christus te volgen in liefde en barmhartigheid, dienstbaarheid en solidariteit met de zwakkere, rechtvaardigheid en vergeving. schoolregels Om een veilig en gezond schoolklimaat te bevorderen, hanteren we op school de volgende regels: We spreken met respect over anderen en met eerbied over God We zorgen ervoor dat iedereen zich veilig voelt binnen en buiten de school We gaan met de ander om zoals wij willen dat anderen met ons omgaan Zegt iemand STOP dan houd je op We zijn voorzichtig met de spullen van onszelf en van anderen We houden de school en de omgeving netjes We helpen anderen om zich ook aan deze regels te houden Deze regels worden aan het begin van het schooljaar besproken in de klas en vormen de basis voor verdere afspraken in de groep. De uitgangspunten voor deze regels zijn: In ons gedrag, in ons taalgebruik en in onze houding tonen we respect voor kinderen, leerkrachten en ouders We proberen onszelf en andere kinderen die het moeilijk hebben te beschermen, bijvoorbeeld door naar de juf of meester te gaan We zijn zuinig op spullen van onszelf en van een ander en op onze omgeving regels in de klas In de klas worden door leerkracht en leerlingen aan het begin van het schooljaar met elkaar specifieke groepsafspraken gemaakt, die aansluiten bij de basisregels van de school. de andere wang toekeren of oog om oog, tand om tand? In de Bijbel leert God ons in het Oude Testament om onrecht niet buitenproportioneel, maar rechtvaardig te vergelden: oog om oog, tand om tand. In het Nieuwe Testament leert Jezus ons dat vergeven beter is dan vergelden, omdat daaruit de liefde spreekt. Verwachten wij van kinderen dat zij letterlijk de andere wang toekeren of zich zonder verzet laten pesten? Nee, wij willen kinderen aanmoedigen om zichzelf, desnoods actief, te beschermen tegen agressie. Verder achten wij de leerkracht, als derde, beter in staat om rechtvaardigheid (naast barmhartigheid) te betrachten in het nemen van maatregelen, dan kinderen zelf.

5 Terugslaan en terugschelden heeft voor ons de lading van wraakzuchtig oog om oog, tand om tand en dat past niet op onze school. We verwachten van ouders dat zij zich daarin loyaal opstellen. belonen en straffen Wanneer het gedrag van kinderen gecorrigeerd moet worden, doen we dat zoveel mogelijk door goed gedrag te belonen. Kinderen kunnen ook gestraft worden vanwege hun gedrag. We doen dat om goed gedrag te stimuleren en omdat wij vinden dat uit het oogpunt van rechtvaardigheid ontoelaatbaar gedrag niet zonder gevolgen mag blijven. Tegelijk willen wij in het straffen barmhartig zijn. methode Leefstijl Op school gebruiken we in alle groepen de methode Leefstijl voor sociaalemotionele vorming. Daarmee stimuleren we een gezonde ontwikkeling van kinderen op sociaal en emotioneel gebied. Onder die gezonde ontwikkeling verstaan we kort samengevat: een gezond zelfbeeld respect en verantwoordelijkheid voor jezelf, voor de ander en voor de omgeving het vermogen om te reflecteren op eigen gedrag en het vermogen om zich te verplaatsen in de ander Veiligheid op school Basis voor de veiligheid op school zijn de schoolregels: We zorgen ervoor dat iedereen zich veilig voelt op school (regel 2). Handhaving is de verantwoordelijkheid van het team: kinderen staan onder toezicht van de leerkracht; de leerkracht is in de klas, laat kinderen nooit lang alleen; alle leerkrachten houden toezicht binnen en buiten de school; als kinderen buiten spelen, is er pleinwacht; als het veld gebruikt wordt, is er een extra leerkracht die toezicht houdt. Leerkrachten zijn alert; zij zijn op de hoogte van specifieke kenmerken van de groep of van individuele leerlingen en passen hun organisatie en aanpak daaraan aan. Op bepaalde momenten kunnen kinderen voor korte tijd alleen of in groepsverband zijn zonder het fysieke toezicht door een leerkracht. Aanpak van pesten Wanneer de school signalen krijgt van kinderen of ouders dat er toch gepest wordt, gaan we als volgt te werk. De leerkracht gaat in gesprek met het gepeste kind: We tonen medeleven en luisteren en vragen hoe en door wie er wordt gepest We gaan na hoe de leerling zelf reageert, wat doet hij/zij voor tijdens en na het pesten We laten de leerling inzien dat je soms ook op een andere manier kunt reageren We gaan na welke oplossing het kind zelf ziet zitten We benadrukken de sterke kanten van het kind We stimuleren het dat de leerling zich anders/beter opstelt We informeren ouders over de problematiek en de aanpak

6 We geven aan hoe we het kind in bescherming willen nemen, zonder het in een uitzonderingspositie te brengen De leerkracht gaat in gesprek met de pester: We luisteren naar de pester en we zoeken naar de reden van het pesten We laten inzien wat het effect van zijn/haar gedrag is voor de gepeste We laten inzien welke positieve kanten het andere kind heeft We laten excuses aanbieden We spreken bij herhaling de pester er weer op aan en noemen ook de consequenties in geval van herhaling We informeren ouders over de problematiek en de aanpak De leerkracht maakt de problematiek bespreekbaar in de groep: We maken het probleem bespreekbaar in de groep We stimuleren dat de kinderen een eigen standpunt innemen en het gepeste kind in bescherming nemen We bespreken met de leerlingen dat meedoen met de pester leidt tot verergering van het probleem We laten inzien wat het effect van meeloper-gedrag is voor de gepeste We laten inzien welke positieve kanten de gepeste heeft Eventuele vervolgstappen: De leerkracht kan een sociogram maken om de verhoudingen in de groep in kaart te brengen, wat een hulpmiddel kan zijn om een gerichte aanpak op te stellen De leerkracht kan de kinderen (anoniem) via een opstel of een enquête hun oordeel laten geven over pestgedrag in de groep, met als doel om informatie te verzamelen en om de groep verantwoordelijkheid te geven In overleg met direct betrokken ouders kan de school een plan van aanpak opstellen, gericht op de specifieke problematiek die in de groep speelt; dit kan uitmonden in een contract waar kinderen en de leerkracht aan werken, mee instemmen en wat ze ondertekenen De school kan een ouderavond, eventueel met een externe deskundige, organiseren voor de groep of voor alle ouders We schakelen indien nodig hulp in zoals sociale vaardigheidstrainingen, Jeugdgezondheidszorg, huisarts, GGD Vergoeding van schade De school is bereid te bemiddelen tussen ouders om schade aan eigendommen van kinderen, veroorzaakt door kinderen van school, te vergoeden De school doet dat uitsluitend wanneer leerkrachten getuige zijn geweest, evt. gecombineerd met verklaringen van betreffende of andere kinderen/volwassenen. Klachtenregeling Wanneer ouders niet tevreden zijn over de aanpak van school, kunnen zij met hun klacht bij de betreffende leerkracht of de directeur terecht. Wanneer er geen gehoor wordt gevonden of geen oplossing gevonden kan worden in overleg met de

7 leerkracht, directie, MR of bestuur, kan een klacht ingediend worden bij de klachtencommissie. Op iedere school is een contactpersoon aangesteld, die benaderd kan worden indien u een klacht wilt indienen bij de klachtencommissie of de vertrouwenspersoon. Contactpersoon voor Goudenstein is Meta Goedegebuur. De contactpersoon verwijst de klager naar de vertrouwenspersoon die door het bevoegd gezag van de vereniging is benoemd. De klacht kan ook door de contactpersoon, na gehoord te zijn, bij de vertrouwenspersoon gemeld worden. Wanneer er problemen of klachten zijn omtrent de contactpersoon kunt u contact opnemen met het bestuur.