LIMBURGS INVESTERINGSPACT

Transcriptie

1 LIMBURGS INVESTERINGSPACT HERSTEL DE VERBINDINGEN TOEGANGSPOORT EUROPA

2 Maastricht, april 2016 Colofon Provincie Limburg bezoekadres: Limburglaan 10 te Maastricht postadres: Postbus 5700, 6202 MA Maastricht tel.: +31 (0) limburgs investeringspact 2

3 uik en sel Keulen Düsseldorf M Gladbach mond HERSTEL DE VERBINDINGEN Duitsland rlen Versterk Vitaliseer Verbind VERSTERK DE ECONOMIE Aken Keulen Vitaliseer Verbind VITALISEER DE SAMENLEVING Verbind VERBIND CORRIDORS EN STEDEN 3

4 VOORWOORD Beste partner van Limburg, Limburg biedt vele kansen, zowel voor haar eigen inwoners als voor heel Nederland. Om verder te kunnen bouwen aan deze kansen en om ze uiteindelijk te kunnen benutten, wil Limburg graag met u samenwerken. Daarom stellen wij u voor om een regionaal investeringspact met Limburg af te sluiten. Een pact waarin nationaal draagvlak voor en betrokkenheid bij regionale investeringen in stedelijke ontwikkeling, economische versnelling en een vitale samenleving in Limburg centraal staan. Limburg gaat voor een toekomst waarin ambitie, veerkracht en vertrouwen de verbindende elementen zijn. Een toekomst met een krachtige regionale economische motor voor onze steden. En een toekomst met een sterke kenniseconomie door de opbouw van Brightlands met vier innovatieve campuslocaties in Venlo, Sittard-Geleen, Maastricht en Heerlen. Naast deze economische ambities, investeert Limburg ook in de sociale samenhang binnen onze samenleving. Dit doen we door een sociale agenda te ontwikkelen die iedereen in onze maatschappij de kans biedt om optimaal te participeren, in het bijzonder door werk en scholing. Zo bouwen we de komende jaren verder aan de kansen die Limburg te bieden heeft aan haar inwoners en aan Nederland. De internationale ligging van Limburg heeft een unieke betekenis als het gaat om het realiseren van bovenstaande regionale ambities en de versterking van de positie van Nederland binnen (Noordwest-) Europa. Limburg ziet concrete mogelijkheden om de grenzen te overstijgen, door te denken vanuit verbindingen in plaats van in barrières. Zowel op persoonlijk vlak, tussen mensen in Nederland, Limburg en het omringende buitenland, als fysiek, in de vorm van een grensoverschrijdende infrastructuur. Wij willen grensoverschrijdend werken, ondernemen en innoveren stimuleren. Ook willen wij onderzoekers en studenten ondersteunen door grensbarrières weg te nemen. Dat vraagt van Nederland om een actief buurlandenbeleid richting Duitsland en België. En dat vereist investeringen in onderwijs en scholing plus fiscale en sociale wetgeving die werken over de grens aanmoedigt, in plaats van ontmoedigt. Vanuit uw verantwoordelijkheid voor het opstellen van het verkiezingsprogramma van uw partij, vragen wij om landelijke steun bij onze inzet en ambities. Een regionaal investeringspact is hiervoor noodzakelijk. Met een dergelijk pact kan nationaal beleid toegespitst worden op Limburg, waarbij de uitzonderlijke kansen en uitdagingen die er liggen het uitgangspunt vormen. Wij dagen u uit om, met dit ambitiedocument als leidraad, richtinggevende actiepunten op te nemen in uw verkiezingsprogramma s. Zodat de kloof tussen politiek en de burger, die veel Limburgers voelen, wordt overbrugd. Waardoor aan de hand van concrete investeringen gebouwd wordt aan een duurzame, innovatieve en sociale toekomst voor Limburg én Nederland. Hierna schetsen wij de contouren van het Limburgse investeringspact. Samengevat vragen we, na nauwe afstemming met de burgemeesters van de vijf grote steden Maastricht, Heerlen, Sittard-Geleen, Venlo en Roermond (mede in afstemming met Weert), uw steun voor de volgende drie actielijnen: 4

5 oermond Duitsland Heerlen r Versterk Aken Keulen Vitaliseer Vitaliseer Verbind Versterk de economie Door kennis en kunde uit te bouwen en constant te versterken, zorgen wij voor regionale veerkracht en meer innovatievermogen. Limburg stimuleert daarom de opbouw en doorontwikkeling van Brightlands met vier regionale campuslocaties: de Chemelot Campus, de Maastricht Health Campus, de Greenport Venlo Campus en de Smart Services Campus in Heerlen. Ook stimuleren we excellent vakmanschap binnen florerende MKB-bedrijven, omdat dit tot de kern van onze regionale kracht behoort. Verbind Vitaliseer de samenleving Economische structuurversterking heeft alleen kans van slagen als iedereen zich betrokken voelt. Via scholing en werk zetten we het volledige arbeidspotentieel van Limburg in. Hierdoor staat niemand meer langs de kant. Ook investeren we in welzijn en volkshuisvesting, zodat steden en plattelandsgebieden leefbaar blijven. Verbind Verbind corridors en steden Goede verbindingen zijn essentiële voorwaarden om Limburg voor de toekomst voor te bereiden. Dat betekent investeren in stedelijke kernkwaliteiten, in grensoverschrijdende infrastructuur, in digitale breedbandverbindingen en uitbouw van duurzame vormen van energieopwekking. Drs. Th.J.F.M. Bovens Gouverneur van de provincie Limburg 5

6 INVESTERINGSPACT 1. Sociale agenda 2. Recreatie en Natuur 3. Brightlands 4. MECC Door heel Limburg werken mensen Limburg heeft een uniek landschap, Limburgse bedrijven, Iedereen kent het Maastricht samen aan vitaliteit. De zorg, het zowel voor de inwoners als kennisinstellingen en overheden Exhibtion & Congress Centre onderwijs en het verenigingsleven bezoekers van buiten. Maar natuur, investeren volop in de regionale MECC van de Tefaf, de grootste voelen zich verbonden om te landbouw, toerisme en wonen economie. Investeringen renderen kunstbeurs ter wereld. Stap voor werken aan positieve gezondheid. hebben allemaal ruimte nodig. het meest in sterke economische stap moderniseren we het MECC, Alleen met gerichte investeringen Daarom werkt Limburg aan slimme clusters zoals in de vier Brightlands zodat het kan uitgroeien tot een via de breed gedragen Sociale combinaties van al deze functies. campussen. Zo werkt Limburg internationaal congrescentrum. Door Agenda lopen we de achterstanden Bijvoorbeeld rond de Maasplassen mee aan de nationale ambitie om de samenhang met Brightlands op de arbeidsmarkt versneld om de recreatie te versterken. in de Top 5 van meest innovatieve Health Campus en met nationale in en kunnen we het onderwijs En rond Weert, waar volop ingezet kenniseconomieën ter wereld te steun wordt Maastricht dé kennis- versterken. Want ieder mens telt wordt om de natuur te versterken, in komen. en ontmoetingslocatie, bijv. op het mee. Maatwerk is het devies. lijn met de andere Nationale Parken vlak van medische technologie. die Limburg rijk is. 5. Logistiek en Agrobusiness 6. IBA Parkstad 7. Einstein telescoop Venlo is de logistieke hotspot en versterkt de stad Zuid-Limburg is de perfecte locatie het scharnierpunt van Nederland In Parkstad biedt het concept van voor de bouw van de Einstein naar het Ruhrgebied en verder. Ook de Internationale Bau Ausstellung telescoop. Dit biedt de combinatie werkt de agrarische sector hard (IBA) nieuw elan. Inwoners en van geschikte geografische aan oplossingen voor wereldwijde, gemeenten geven samen vorm omstandigheden voor de bouw maatschappelijke uitdagingen. aan een nieuwe inrichting van deze (ondergrond) en de benodigde Wetenschappers en ondernemers voormalige Oostelijke mijnstreek. kennis (centraal gelegen voor zetten zich samen in voor voedsel- Ook hier gaan investeringen in onderzoeksinstituten). voeding-gezondheid van de duurzaamheid en ondernemerschap toekomst. Met smart logistics, hand in hand. De toeristische sector nieuwe productontwikkeling (o.a. krijgt net als de bouwsector een proteïne) en hightech-tuinbouw extra impuls door breed in te zetten komen duurzame waardeketens op energiebesparing. tot stand. 6

7 TOEGANGSPOORT EUROPA 7

8 8

9 VERSTERK DE ECONOMIE 9

10 Investeren in de kenniseconomie Duurzame ontwikkeling centraal De Provincie Limburg stimuleert en investeert in de regionale economie en bijbehorende kennisinfrastructuur. De regionale ontwikkelingsmaatschappij LIOF zet zich in voor het MKB en zorgt dat kennis voor deze sector verzilverd wordt. De grootste Limburgse werkgevers en kennisinstellingen in Limburg hebben daarnaast gezamenlijk Brightlands opgezet. Brightlands omvat de opbouw en doorontwikkeling van vier campussen die zowel individueel als gezamenlijk een sterke positie hebben in het veld van kennisontwikkeling en kennistoepassing: Chemelot Campus (Sittard-Geleen), gericht op onderzoek naar en toepassing van chemie en materialen. Greenport Venlo Campus, gericht op toegepast onderzoek in de agrofoodsector. Maastricht Health Campus, gespecialiseerd in medische technologie. Smart Services Campus (Heerlen), die zich richt op slimme toepassingen van onder andere big data. Met dit economisch beleid draagt Limburg bij aan de nationale ambitie om een plek in de Top 5 van de meest innovatieve kenniseconomieën ter wereld te veroveren. Limburg is de op een na meest aantrekkelijke binnenlandse toeristische bestemming. Denk aan onze bijzondere historische binnensteden, grensoverschrijdende natuurgebieden, zoals de Meinweg en Kempenerbrook, het watertoerisme bij de Maasplassen en het Zuid-Limburgse Heuvelland. Het is echter dringen geblazen om invulling van de beschikbare ruimte: landschap, natuur, milieu en wonen vechten om voorrang. Duurzame ontwikkeling staat echter centraal in Limburg. Wij zoeken daarom oplossingen door de duurzame combinatie van functies. 10

11 Duurzame combinaties in de praktijk: Geen vitale steden zonder krachtig ommeland. Werk maken van het saneren van asbest door een koppeling te maken met de energieagenda. Sloop en renovatie van verouderde bebouwing om woonen detailfuncties in de steden te versterken. Vitaliseren van de voormalige Oostelijke Mijnstreek via de Internationale Bau Ausstellung (IBA) Parkstad. Politieke keuzes Om dit beleid voort te zetten en door te ontwikkelen, worden politieke keuzes gevraagd, zodat het investeringspact binnen de door Europa gestelde maatschappelijke uitdagingen (Societal Challenges) past. Deze keuzes zijn: 1. Onderken het belang van sterke economische clustervorming (via campusvorming), ook buiten de bekende mainports Amsterdam, Rotterdam en Eindhoven. Voorkom daarmee een sociale en economische tweedeling in Nederland. Investeer in grootschalig funderend onderzoek verspreid over het land, zoals in de Einstein Telescoop. Stel een nationale investeringsbank in (motie Samsom/Slob) en maak met publiek geld maatschappelijke en economische versnelling mogelijk. Hierdoor kan aansluiting tot wereldwijde ontwikkelingen gerealiseerd worden (economische acupunctuurbeleid). Zorg voor gerichte ondersteuning van het MKB -immers de motor voor economische groei- en bied experimenteerruimte en investeringsfaciliteiten. Investeer gericht in de circulaire economie, zodat ondernemers, onderzoekers en steden (o.a. Venlo) hun duurzame ambities kunnen waarmaken. 2. Denk globaal, handel regionaal door: Zorg te dragen voor regionale ondernemersloketten, als punten waar middelgrote en kleine bedrijven (inclusief zzp-ers) toegang hebben tot de laatste ontwikkelingen op het vlak van toegepaste kennis en als volwaardige aanpreekpunten naast de gecentraliseerde Kamer van Koophandel. Voorkom al te grote verschillen tussen Nederland en buurlanden wat betreft belastingen (accijnzen) en sociale zekerheid: maak actief gebruik van de grensoverschrijdende agglomeratie-effecten en pas hiervoor de grenseffecttoets toe. Versnel het leggen van slimme verbindingen tussen ondernemers in diverse sectoren, zoals recreatie, natuur, energie en milieu, door regionale inzet te onderkennen en experimenten mogelijk te maken. Hiervoor is onder andere nodig dat binnen de omgevingsvisie regionaal maatwerk binnen pilots mogelijk blijft. Zo kunnen de ontwikkelingskansen rondom Chemelot in relatie tot de Westelijke Mijnstreek optimaal worden ingevuld (zoals beschreven in de Chemelot visie 2025). En zo kunnen de partners op regionaal niveau (economische) meerwaarde creëren door natuur, recreatie en duurzame energieopwekking in samenhang te bekijken. Het natuur- en waterrijke gebied tussen Roermond en Weert (van Maasplassen tot Grenspark Kempen-Broek) kan zo opbloeien. 11

12 12

13 VITALISEER DE SAMENLEVING 13

14 Economische structuurversterking werkt Het economisch beleid in Limburg werpt zijn vruchten af. Steeds meer mensen hebben weer werk. Toch zijn er tegelijkertijd zorgen over de toekomst, het inkomen en het opleidingsniveau onder jongeren. De sociale samenhang staat onder druk. De Limburgse gemeenten, waar nodig met steun van de Provincie, investeren volop in participatie, onderwijs en welzijn. Uiteraard ook met het oog op de gevolgen van de vergrijzing van de Limburgse bevolking. Via school, maatschappelijke organisaties en de overheid, worden burgers bij initiatieven in hun eigen buurt, wijk, dorp of stad betrokken. Dat doen we door maatwerk te bieden. Dat is niet overal even makkelijk. In enkele regio s, met name rondom Heerlen, wordt sociale armoede en de afstand tot de arbeidsmarkt binnen veel gezinnen als normaal gezien. Dit is geen typisch Limburgs probleem, maar een verschijnsel dat ook op andere plekken in Nederland voorkomt. Denk aan de voorheen snel verstedelijkte gebieden als Rotterdam- Zuid, Delfzijl, Den Helder, Purmerend en Enschede. Door de toenemende vergrijzing in onze regio, wordt de sociale problematiek in sommige delen van de provincie echter versterkt. Bovendien trekken veel talentvolle jongeren met een goede opleiding weg uit Limburg. Met een stevige sociale agenda Een stevige sociale agenda is dus noodzakelijk als we tot een sterkere economische en sociale structuur voor Limburg willen komen. Daarom betrekken we mensen bij hun eigen toekomst, bieden we ze via scholing uitzicht op werk en zetten we in op vitaliteit en positieve gezondheid in brede zin. Kortom: Iedereen moet mee kunnen doen. Dit kunnen we echter niet alleen. Landelijke steun kunnen we hard gebruiken. Door genoeg middelen vrij te maken voor volkshuisvesting, participatie, onderwijs, zorg en gezondheid in krachtige steden en dorpen, zorgen we ervoor dat toekomstige generaties volop kunnen meedoen in onze samenleving. Poort van Europa Tor Europas Porte de l Europe Benutten van grensligging begint met buurtaal 14

15 Politieke keuzes Wij vragen daarom om de volgende keuzes: 1. Nationale betrokkenheid bij goed onderwijs op alle niveaus en in alle regio s van Nederland: Investeer in vakmanschap. Laat onze vakmensen tot de beste van Europa behoren en ook inzetbaar zijn over de grens. Regel daarom de diplomaerkenning met Duitsland en slecht de barrières op de euregionale arbeidsmarkt (conform de citydeal Eurolab ). Zet in op betere aansluiting tussen het onderwijs, het bedrijfsleven en de arbeidsmarkt via regionale human capital agenda s. Benut daarom de grensoverschrijdende kansen die Limburg biedt als het gaat om Euregionale beroepskwalificaties, buurtalen en het faciliteren van stages over de grens. Geef een daadwerkelijke impuls in het onderwijs voor volwassenen, zodat mensen blijven leren en zich ontwikkelen. Verhoog de kwaliteit en het loopbaanperspectief van alle leerkrachten met een gerichte regionale benadering, zodat de beste leerkrachten in Limburg voor de klas staan. 2. Neem positieve gezondheid en welzijnsbeleid serieus en ondersteun de ambitie om de gezondheidsverschillen in te lopen: Breid de Wolbert-gelden uit. Blijf ook in de regio investeren in zorginstellingen; gebiedsgericht en op menselijke schaal. Rol regionale voorbeeldprojecten als de gezonde basisschool van de toekomst uit, zodat er tijdens onderwijstijd meer aandacht is voor beweging, gezondheid en creativiteit. Maak partnerschappen tussen gemeenten, woningcorporaties en andere maatschappelijke spelers mogelijk en pak zo de diverse welzijnstaken in de woonwijk samen op. Merk Limburg aan als experimenteerregio positieve gezondheid. Dan kunnen wij verder bouwen aan duurzame zorgvernieuwing en gaat betere zorg hand in hand met kostenbewustzijn. Zo werken zorgverzekeraars, zorgaanbieders en gemeenten met de Limburgers samen aan een vitalere bevolking. 3. Entameer de regionale investeringskracht voor een veilige woon- en leefomgeving, zodat we gezamenlijk blijven werken aan vitale steden en dorpen: Blijf oog hebben voor de financiële investeringskansen bij woningcorporaties, particuliere verhuurders en eigenwoningbezitters binnen de verschillende fiscale en financiële regelingen. En neem bij de verhuurderheffing de obstakels weg om in te spelen op de regionale vraag. Zorg voor voldoende nationale ondersteuning bij lokale initiatieven om de leefomgeving op te waarderen en te verduurzamen. Bijvoorbeeld door de oprichting van een nationaal (matchings-) fonds ten behoeve van een kwaliteitsimpuls voor steden en dorpen. 15

16 AMBITIES OM ACHTERSTANDEN VERSNELD IN TE LOPEN Sociaal Actief Arbeidsperspectief Goede gezondheid 16

17 Percentage vroegtijdig schoolverlaters Gezondheidsmonitor Ervaren gezondheid (goed/zeer goed) Nederland 2.9% Totaal Limburg 2.8% Noord-Limburg Midden-Limburg 2.4% 2.7% 76,5% 70,4% Nederland GGD Zuid-Limburg 19 tot 65 Jaar Westelijke-Mijnstreek 3.1% Oostelijk Zuid-Limburg Maastricht-Mergelland 3.0% 3.3% 80,7% 76,4% Nederland GGD Zuid-Limburg Netto arbeidsparticipatie Laaggeletterdheid 59,5% 64,3% 64% 75% 13,8% Limburg 11,9% Nederland Zuid-Limburg Noord-Midden Limburg Nederland EU2020 DOEL Contact met familie, vrienden en buren is boven gemiddeld (Limburg in %) Vroegtijdig schoolverlaters zonder diploma (Gemiddelde in %) Familie 85% 5,5% 4,3% 3,8% Vrienden 79% Buren 63% Zuid-Limburg Noord-Midden Limburg Nederland 17

18 18

19 VERBIND CORRIDORS EN STEDEN 19

20 Verbindende schakel Limburg is strategisch gezien de verbindende schakel tussen Nederland en de rest van Europa. Verschillende Europese hoofdcorridors lopen door Limburg. Onze provincie is een logistieke levensader en de plek waar veel producten worden bewerkt en overgeslagen. De aansluiting van deze corridors op de rest van het continent is daarom essentieel. Op die manier wordt Limburg een plek waar economische innovatiekracht, een sterke arbeidsmarkt en slimme logistiek samenkomen. Zo geeft onze regio een enorme impuls aan de toekomstige groei van Nederland. Investeren in verbindingen Grensoverschrijdende kansen Om deze kansen te benutten, zijn publieke investeringen nodig. Zeker in die gebieden waar de maatschappelijke uitdagingen het grootst zijn. Door nu slim het Europese en nationale belastinggeld in te zetten, wordt het fundament gelegd voor verdere groei en kansen voor de toekomst. Het vliegwiel treedt in werking als de Rijksoverheid niet wegkijkt maar nu durft aan te pakken. Een bredere focus dan op de driehoek Amsterdam-Rotterdam-Eindhoven alleen, is daarom vereist. Vanuit Limburg gezien zijn er nadrukkelijk kansen om de driehoek verder richting de Europese krachtcentra uit te bouwen: richting Duisburg-Essen, Aken, Keulen, Luik, Hasselt en Leuven. In het MIRT-onderzoek Verlengde Kennisas A2 verruimen we reeds het blikveld richting een breed ontwikkelingspad voor heel Nederland, inclusief deze grensoverschrijdende kansen. Kies daarom voor de ontwikkeling van alle regio s in Nederland én de verbindingen met Europa. Heb aandacht voor de kansen die ontstaan als de Europese corridors A2 en A67 worden verbreed en de grensoverschrijdende spoorverbindingen werkelijk tot stand komen. Met de opwaardering van deze missing links (zie kaartje) tot Europese transnationale verbindingen blijft de poortfunctie van Nederland tot het Europese continent ook in de toekomst gegarandeerd. Zorg ook voor meer evenwicht op het gebied van ruimtelijke ordening en de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland. De groeipotentie van grensoverschrijdende stedelijke agglomeraties, met een centrale positie voor Limburgse steden als Maastricht, Sittard-Geleen en Heerlen, wordt nog te vaak onderbelicht. 20

21 GRENSOVERSCHRIJDENDE TREINVERBINDINGEN Eindhoven Amsterdam Rotterdam Roosendaal Antwerpen Venlo Hamont Antwerpen Weert Roermond Düsseldorf M Gladbach België Sittard Heerlen Duitsland Maastricht Luik Leuven Brussel Aken Keulen 21

22 Politieke keuzes Wij vragen u daarom bijvoorbeeld binnen de Nationale Omgevingsvisie aandacht te besteden aan de volgende zaken: 1. De verdere doorontwikkeling van de A2-corridor van Amsterdam richting Zuid-Europa maakt Nederland als kennistransfer nog krachtiger, door: De ruimtelijke vertaling van Brightlands in de fysieke, stedelijke infrastructuur tussen Maastricht - Sittard-Geleen - Heerlen. Op die manier ontstaat ontwikkelruimte voor de visie Chemelot2025 en wordt het gebied tot één van de belangrijkste Europese grensoverschrijdende agglomeraties, met bijhorende sterke, onderliggende OV-verbindingen tussen de campussen (via bus en/of tram) en richting Aken, Luik en Hasselt / Leuven (via trein). De uitbouw van de digitale verbindingen tussen universiteiten en met de Smart Services campus in Heerlen. De upgrade van het Maastricht Exhibition Congress Centre (MECC) tot internationaal congrescentrum voor toekomstige medische technologie naast de TEFAF; Maak in het Luchthavenbesluit voor Maastricht Aachen Airport (MAA) het volledige baangebruik (2.750 meter) mogelijk en houdt het One Group of Airports system in stand zodat er voor de luchtverkeersleidingskosten geen ongelijk speelveld voor MAA ontstaat. 2. Versterk de nationale positie van Venlo als logistieke hotspot en scharnierpunt naar het Ruhrgebied. Ook voor de doorvoer van goederen is de infrastructurele verbetering van de spoorverbindingen op de as Eindhoven-Venlo- Düsseldorf van cruciaal belang voor Nederland als handelsland (met Rotterdam als mainport). Help ons de modal shift mogelijk te maken, zodat al op korte termijn de logistiek minder belastend is voor mens en milieu. Zo kunnen we tegelijk het energieverbruik en de fijnstofuitstoot verminderen als de toegevoegde waarde en de werkgelegenheid vergroten. Slimme combinaties: asbest eraf & verduurzaming energie 22

23 3. Investeer in sterke en aantrekkelijke Limburgse steden om de werkgelegenheid te verbeteren en de sociale samenhang te versterken. Dat betekent wel vanuit de Rijksoverheid: Investeringen in een aantrekkelijk cultureel klimaat. Een goede spreiding van culturele (BIS-) instellingen en evenementen is daarbij noodzakelijk. Culturele voorzieningen in de regio dragen bij aan culturele en sociale opwaartse mobiliteit. Nationale (financiële) betrokkenheid bij de stedelijke transformatie van Heerlen en omgeving via het Duitse concept van de Internationale Bau Ausstellung (IBA) Parkstad. Structurele ondersteuning voor veilige steden: alleen met meer politie- en opsporingscapaciteit kunnen we de veiligheid voor de inwoners garanderen en de ontwrichting door criminele organisaties tegengaan. Onderkenning van het belang van detailhandel in steden als Roermond en voorzieningen op het platteland. Regionaal richten we ons daarom op het kleinbedrijf, onder meer met een leegstandsaanpak om steden aantrekkelijk te houden. Een landelijke programmatische aanpak zou ons daarbij helpen. Dat geldt ook voor de aanleg van breedbandinternet in het buitengebied, waar alleen met landelijke steun de Europese ban op steun voor de opwaardering tot 100 Mbit/s doorbroken kan worden. 4. Investeer in de regionale en grensoverschrijdende energie-infrastructuur om lokale energieprojecten mogelijk te maken. Deze verbindingen dragen bij aan de Europese doelstellingen voor de Energie-unie en zorgen voor de optimalisering van duurzame energie (zowel elektriciteit als warmte). Landelijk zijn er dan wel oplossingen nodig voor de volgende zaken: De problematiek van de postcoderoos waar veel lokale buurtinitiatieven tegen aan lopen. De SDE+ systematiek, die het combineren van doelstellingen eerder vertraagt dan versnelt. Vanuit Limburg zouden we graag zien dat een verbeterde systematiek bijdraagt aan onze asbestaanpak (zie verder). Het optimaliseren van de mix, zodat warmtenetten en geothermie optimaal kunnen worden uitgerold. Graag zien we daarnaast dat bij de duurzame doelstellingen ook aandacht is voor het opruimen van oude troep. Een landelijke aanpak en fondsvorming ten behoeve van een integrale benadering voor asbestsanering kan Limburg ondersteunen om als proefregio nieuwe concepten te bedenken en in de praktijk uit te testen. Daarbij ook rekening houdend met de rol die het onderwijs daarbij kan spelen (zowel initieel als post-initieel). 23

24