Fact sheet. Amsterdam blijft populaire locatie voor toeristen. Minder Britten en Amerikanen in Amsterdam. nummer 4 augustus 2008

Transcriptie

1 Fact sheet nummer 4 augustus 2008 Amsterdam blijft populaire locatie voor toeristen Het toerisme in Amsterdam groeit al enkele jaren in een rap tempo. Ook in 2007 werd er weer voor het derde achtereenvolgende jaar een recordaantal hotelgasten en overnachtingen geregistreerd. Opmerkelijk is dat deze groei vooral aan de binnenlandse bezoekers te danken is. Hun aandeel in het totaal aantal bezoekers in de stad is sinds 2003 van 13% naar 20% toegenomen. De toeristische sector in Amsterdam heeft in 2007 bijna 5 miljard omgezet en het aantal banen is gestegen tot meer dan Wel groeide het toerisme in Amsterdam minder snel dan landelijk en verbleven de hotelgasten korter in de stad dan daarvoor. In 2007 waren er 4,9 miljoen hotelgasten in Amsterdam goed voor 8,8 miljoen overnachtingen. Het aantal gasten is met circa 4% toegeno- Hotelgasten en overnachtingen in Amsterdam, x men ten opzichte van 2006 ( ). Een jaar daarvoor groeide het aantal gasten met 6% en in 2004 en 2005 met circa 9% per jaar. De groei van het aantal overnachtingen in 2007 is met 3% ( ) minder sterk dan in de voorgaande jaren. 1 Dit komt door het korter verblijf van gasten in Amsterdamse hotels: gemiddeld 1,82 nachten. In 2003 was de verblijfsduur nog 1,91 nachten. Deze dalende trend geldt overigens voor alle hotels in Nederland: landelijk ligt de gemiddelde verblijfsduur op 1,78 nachten en is ook lager dan in 2003 (1,90) gasten 2004 overnachtingen Minder Britten en Amerikanen in Amsterdam De Amsterdamse toeristische markt bestaat voor een groot deel uit West-Europeanen (36%), Nederlanders (20%) en toeristen uit Noord-Amerika (14%). In 2007 is het aantal West-Europese en Noord-Amerikaanse toeristen voor het eerst sinds 2003 afgenomen.

2 Hotelgasten in Amsterdam naar herkomst, % 6% 2% 20% Nederland overig Europa Groot-Brittannië Verenigde Staten 2 12% Spanje Duitsland overig Amerika Azië Frankrijk Afrika en Oceanië Italië 19% 17% 4% 5% 5% 6% Dit gold vooral voor Britten (-6%), toeristen uit de Verenigde Staten (-7%) en Canadezen (-8%). De verslechterende Britse economie, de hypotheekcrisis in Amerika, maar vooral de dure euro liggen hieraan ten grondslag. 2 Deze afname is ruimschoots gecompenseerd door de aanzienlijke groei van het Nederlandse toerisme naar Amsterdam (+26%). Het aantal hotelgasten uit Nederland heeft in 2007 bijna één miljoen bereikt, een verdubbeling sinds In de afgelopen vijf jaar heeft het aantal Nederlandse hotelgasten in Amsterdam het aantal Britse ( ) en Amerikaanse ( ) gasten ingehaald. De toegenomen populariteit van Amsterdam onder binnenlandse toeristen kan verklaard worden door de gunstige economische situatie in Nederland, maar ook door de groeiende belangstelling voor korte hotelvakanties onder de bevolking. 3 Verder kon het slechte weer een rol spelen: tijdens de natte zomer van 2007 werden er meer vakanties in hotels doorgebracht en minder op campings. Opmars nieuwe toeristische markten Andere snel groeiende toeristengroepen in Amsterdam zijn Oost- en Zuid-Europeanen, Brazilianen en Chinezen. Ook neemt het toerisme uit India toe, maar deze markt (17.000) is nog relatief klein. Uit Oost-Europa komen onder andere meer Russen en Polen: deze twee markten zijn in de afgelopen vijf jaar meer dan verdubbeld. Verder groeit de populariteit van Amsterdam in Spanje. De Spaanse markt is sinds 2003 met driekwart toegenomen en is inmiddels de omvang van het toerisme uit Duitsland en Frankrijk voorbijgestreefd. Een mogelijke verklaring hiervoor is het toenemende aantal low cost -verbindingen en de groeiende vakantieparticipatie van de Spanjaarden. Een andere nieuwe groeiende markt is Brazilië. Sinds 2005 is het aantal Braziliaanse toeristen bijna verdrievoudigd. Daarnaast kwamen er in 2007 ook meer toeristen uit China (+38%). De groeiende economieën in Azië, maar ook in Brazilië en Rusland zorgen ervoor dat bevolking Groei hotelgasten in Amsterdam naar herkomst, 2007 t.o.v % Nederland Spanje overig Europa Afrika en Oceanië overig Amerika Azië Frankrijk Italië Duitsland Groot-Brittannië Verenigde Staten

3 Hotelgasten, overnachtingen, verblijfsduur en gemiddelde bedbezetting in Amsterdamse hotels per kwartaal, 2007 gemiddelde gasten overnachtingen verblijfsduur bedbezetting (%) 1 kwartaal , kwartaal , kwartaal , kwartaal ,75 59 totaal , Hotelgasten in Amsterdam per maand, 2006 en x jan feb mrt april mei juni juli aug sep okt nov dec in de zogenaamde BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India en China) in toenemende mate gaat reizen, ook naar Amsterdam. Deze opkomende toeristische markten zijn nog relatief klein, maar duidelijk is dat het Amsterdamse bezoekersprofiel zich aan het veranderen is. Groei toerisme vooral in eerste kwartaal Het jaar 2007 begon met een spectaculaire groei van het aantal hotelgasten, vooral Nederlanders (+40%) en Spanjaarden (+27%). In totaal kwamen er 12% meer toeristen tijdens de eerste drie maanden van 2007 dan tijdens dezelfde periode in Maar daarna vlakte deze groei af tot gemiddeld 2% per kwartaal. De piek in het toerisme in Amsterdam is traditioneel in het derde kwartaal rond augustus. Niet alleen het aantal bezoekers is dan het grootst; ze blijven in augustus ook langer dan op de andere momenten van het jaar, minimaal twee nachten. Hoewel het aantal gasten over het hele jaar 2007 hoger bleef dan in 2006, kwamen er in augustus 2007 iets minder toeristen dan een jaar daarvoor. Toch is in augustus ieder jaar circa driekwart van het totaal aantal hotelbedden bezet, de helft meer dan bijvoorbeeld in januari. Amsterdamse hotels volgeboekt in het hoogseizoen 4 Op 1 juli 2008 telt Amsterdam 357 hotels met de totale capaciteit van bijna kamers en bedden. Wie een hotelkamer zoekt in het hoogseizoen maakt het meeste kans bij luxe Bedbezetting hotels in Amsterdam naar sterklassen per maand, % jan feb mrt april mei juni juli aug sep okt nov dec 0-2 sterren 3 sterren 4-5 sterren

4 4 accommodaties (hotels met 4-5 sterren). Ze hebben relatief de grootste capaciteit: meer dan 40% van alle kamers en bedden in de stad. Tegelijkertijd blijven toeristen in de luxere hotels relatief het kortst (1,6 nachten), zodat de gemiddelde bedbezetting iets lager ligt dan bij de andere hotelcategorieën. Maar bij het luxere hotelsegment is ook een tweedeling te zien. Viersterrenhotels hebben het relatief drukker dan vijfsterrenhotels. Ze hebben niet alleen een hogere bedbezetting, 5 maar ook een hoge kamerbezetting. 6 De driesterrenhotels, die circa één derde van de bedden- en kamercapaciteit in Amsterdam bieden, zijn erg populair en zitten relatief vol in het hoogseizoen. Eén op de drie toeristen in de stad kiest voor deze hotels en verblijft daar gemiddeld twee nachten, zodat de bedbezetting in de drukke maanden (april, augustus) tot circa 80% kan stijgen en de kamerbezetting op jaarbasis op 80% ligt. 7 Budgetaccommodaties (0-2 sterren) hebben het ook druk in het hoogseizoen. 8 Ze hebben tezamen relatief de minste capaciteit (27% van alle bedden), maar gasten verblijven daar langer dan in de andere hotels, gemiddeld meer dan twee nachten, in het bijzonder in de lente- en zomermaanden. Vergeleken met de andere Europese steden had alleen Londen (83%) een nog hogere kamerbezetting in 2007 dan Amsterdam. 9 Om de krapte op de hotelmarkt te verminderen werkt de gemeente sinds 2007 aan een nieuw hotelbeleid. Tot 2015 moet dit leiden tot de toevoeging van extra kamers. Bijna recreatieve bezoekers op een dag Naast de hotelgasten die in Amsterdam verblijven wordt de hoofdstad ook elke dag bezocht door andere niet-amsterdammers die hier komen werken, studeren of recreëren. Naar schatting kan het totaal aantal mensen in Amsterdam op een gemiddelde dag tot bijna één miljoen oplopen, waarvan bijna een kwart niet-amsterdammers zijn. 10 Het leeuwen deel hiervan zijn mensen die voor hun werk of studie naar Amsterdam komen: forensen, studenten en zakenreizigers. Op een doordeweekse dag kan hun aantal tot meer dan oplopen, maar in het weekend is dit aanzienlijk minder. Het aantal bezoekers met uitsluitend recreatieve doeleinden (toeristen, dagbezoekers en winkelend publiek) kan variëren tussen door de week en in het weekend. In het hoogseizoen kunnen deze aantallen nog verder oplopen. Een groot deel van deze recreatieve bezoekers is in de binnenstad te vinden, waar belangrijke attracties van Amsterdam zijn geconcentreerd (op Dam, Damrak, Rokin, Leidseplein, Rembrandtplein, grachtengordel) net als de meest bezochte winkelstraten (Kalverstraat, Nieuwendijk, Leidsestraat). Architectuur en sfeer best gewaardeerd in Amsterdam Amsterdam is de negende populairste stad in de wereld. 11 Als stedelijke vakantiebestemming is Amsterdam aantrekkelijk door de goede bereikbaarheid en trekt bezoekers uit nabijgelegen regio s (Vlaanderen en Nordrhein-Westfalen) en de andere Europese steden (Londen, Parijs, Madrid en Barcelona). 12 Verder trekt Amsterdam bezoekers uit gebieden met een hoge econo- Samenstelling van publiek in Amsterdam per dag % inwoners doordeweekse dag forensen/studenten hotelgasten dagbezoekers weekend bron: O+S/CBS/ATCB/RWS

5 mische ontwikkeling en veel koopkracht (Zuid- Duitsland, Noord-Italië, Californië, New York, Texas, Illinois en Florida). Bezoekers komen hier vooral voor de cultuur (38%), sfeer (26%) en musea (24%), maar ook om te winkelen (11%) of een coffeeshop te bezoeken (7%). Het recreatieve programma van een toeristische bezoeker ziet er gewoonlijk als volgt uit: een wandeling door de stad, winkelen, eten buiten de deur, rondvaarten en een bezoek aan twee musea. Zakenreizigers doen overigens ook aan recreatie in Amsterdam: wandelen, rondvaarten, museumbezoek, uit eten en winkelen. De architectuur (39%) en de sfeer (33%) in Amsterdam zijn het hoogst gewaardeerd. Maar ook worden Amsterdammers geprezen voor hun tolerantie en talenkennis. Vuil (11%) en drukte (10%) in de stad zijn de meest genoemde negatieve aspecten. Toename toeristenbestedingen In 2007 bedroegen de totale toeristenbestedingen bijna 5 miljard, 10% meer dan in Een verblijfsbezoeker geeft daarbij ruim twee keer zoveel uit ( 124) als een dagbezoeker ( 53). Zijn geld gaat vooral uit naar accommodatie, eten en winkelen. De uitgaven aan attracties en musea zijn relatief klein, minder dan 10% van de dagelijkse bestedingen van verblijfstoeristen. De groei van de toeristische uitgaven is vermoedelijk deels aan de gestegen hotelprijzen te wijten, maar ook aan de toegenomen uitgaven in de winkels. De niet-eu bewoners, die recht hebben op taxfree winkelen in Nederland, gaven in 2007 tezamen 28% meer uit dan in Het gemiddelde bedrag waarover de BTW-teruggave wordt gevraagd is 524. Met het snel groeiende toerisme uit de niet-eu landen neemt het aantal taxfree transacties die ze maken gestaag toe en mede daardoor ook de taxfree omzet in Amsterdam. Chinezen en Russen doen relatief gezien het grootste aantal taxfree transacties. Daarbij declareren Chinezen gemiddeld een grotere aankoopsom ( 728) dan Russen ( 494). Wel groeit het aantal transacties gemaakt door Russen tien keer sneller (+62%) en daarmee ook de omzet van hun aankopen. Twee op de vijf toeristen maken rondvaart De veruit populairste attractie in Amsterdam is een rondvaart. Meer dan 40% van de verblijfstoeristen in de stad zegt een rondvaart te hebben gemaakt. 15 Het aantal rondvaarten neemt proportioneel toe met het groeiende toerisme. In 2007 hebben in totaal meer dan drie miljoen mensen een rondvaart gemaakt over de Amsterdamse grachten, 3% meer dan in De andere populaire Amsterdamse attracties zijn Amsterdam ArenA, het Van Gogh Museum, Artis en het Anne Frank Huis. Voor het Rijksmuseum was 2006 een uitzonderlijk succesvol jaar vanwege de vele evenementen in het kader van het jaarthema Rembrandt 400. In 2007 telde het Rijksmuseum 15% minder bezoekers dan één jaar daarvoor, maar nog altijd meer dan in Meer internationale congressen Amsterdam is terug in de top tien internationale congressteden en heeft haar positie wereldwijd verbeterd van de twaalfde plaats in 2006 naar de negende in Het aantal internationale congressen in Amsterdam is gestegen van 67 in 2006 naar 82 in Daarmee concurreert de Nederlandse hoofdstad met Europese hoofdsteden als Boedapest, Lissabon en Madrid. De koplopers zijn Wenen (154), Berlijn (123) en Parijs (115). Dit blijkt uit de ICCA-ranglijst die 5 Bezoekers (x 1.000) aan de meest bezochte attractiepunten in Amsterdam, toename t.o.v Rondvaarten Amsterdam ArenA Van Goghmuseum Artis en Aquarium Anne Frank Huis Holland Casino Amsterdam Rijksmuseum dependance Schiphol Diamantslijperijen van DFA Madame Tussauds Amsterdam Sexmuseum Amsterdam Venustempel bron: musea/atcb

6 6 wereldwijd geldt als een van de meest gezaghebbende voor de congressector. 16 De andere organisatie die internationale congressen in de wereld registreert is UIA. Maar deze organisatie heeft voorlopig nog geen cijfers over 2007 beschikbaar gesteld. In 2006 registreerde UIA 117 internationale congressen in Amsterdam, 19% meer dan in Daarmee is Amsterdam als congresstad een plaats omhoog verschoven naar nummer negen op de wereldranglijst in Het verschil in het aantal congressen volgens ICCA en UIA komt door verschillende definities van internationale congressen. ICCA registreert onder andere geen eenmalige bijeenkomsten, maar UIA wel. Groei werkgelegenheid in horeca en recreatie 17 De banengroei, die zich in de toeristische branches al in 2006 voorzichtig had aangekondigd, is tijdens 2007 doorgezet. Na ongeveer vijf jaar stagnatie groeit de werkgelegenheid in de toeristische sector nu iets sneller dan die van de andere sectoren in Amsterdam. In 2007 nam het aantal grote banen hier met 4% toe (tegen het gemiddelde +2%) en het aantal kleine banen met 8% (tegen het gemiddelde +5%). 18 Op 1 januari 2008 telde de Amsterdamse toeristische sector grote banen (12 uur en meer per week) en kleine banen (minder dan 12 uur per week). Het aantal grote banen is echter nog onder het niveau van 2002 (37.400), hoewel het aantal kleine banen ongekend hoog is. De banengroei zit vooral in de horecabranches (restaurants en cafés) en recreatie (cultuur en amusement). Tijdens 2007 kwamen er circa 800 nieuwe grote banen (+5%) en 600 kleine banen (+8%) in de horeca bij en 800 grote banen (+14%) en ruim 200 kleine banen (+13%) in de recreatie. Bij logiesbedrijven (hotels, pensions, campings) groeit vooral het aantal nieuwe grote banen (+400 of + 6%). Bij de andere branches wordt er nog geen of relatief weinig nieuw personeel aangenomen. Groei toerisme in Amsterdam trager dan in Nederland Opmerkelijk is dat hoewel het aantal toeristen in Amsterdam sinds 2005 ieder jaar een nieuw record bereikt, het groeitempo (+4%) voor het tweede achtereenvolgende jaar achterblijft bij het landelijke gemiddelde (+7%). Een mogelijke verklaring hiervoor is het gebrek aan hotelcapaciteit in Amsterdam. In 2007 hebben alle hotels van Nederland 19,2 miljoen gasten ontvangen. Ook in de gemeenten in de buurt van Amsterdam groeide het aantal hotelgasten in 2007 sneller (+18%) dan in Amsterdam zelf. Naast de 4,9 miljoen toeristen die in Amsterdam overnachten, zijn er nog 1,4 miljoen die in een hotel in een van de regiogemeenten slapen. In 2007 telt Groot- Amsterdam 6,3 miljoen hotelgasten, 7% meer dan in De regionale groei is net als in Amsterdam in grote mate te danken aan de binnenlandse toeristen (+22%). Werkzame personen (totaal grote en kleine banen) in toeristische bedrijfstakken in Amsterdam, 1 januari x horeca* logies recreatie vervoer overig** * Horeca exclusief logies. ** Reisorganisaties, toeristische goederen. bron: O+S

7 Hotelgasten per provincie en COROP gebied in Noord-Holland, 2007 % & groei hotelgasten in 2007 t.o.v daling hotelgasten in 2007 t.o.v meer dan tot tot minder dan A Kop van Noord-Holland B Alkmaar e.o. A +13% C IJmond D Zaanstreek E Agglomeratie Haarlem F Groot-Amsterdam G Het Gooi en Vechtstreek H Flevoland +14% B C -21% D -2% +24% E -5% +7% F H -2% G /bewerking O+S

8 8 Noten 1 In 2004 en 2006 groeide het aantal overnachtingen met 8% per jaar en in 2005 met 5%. Bron: CBS. 2 Toerisme in Perspectief, NBTC, januari Toekomstvisie vakantiemarkt , NBTC-NIPO Research. 4 Er bestaan twee criteria waarmee wordt aangegeven in hoeverre een hotel bezet is: bedbezetting en kamerbezetting. Bedbezetting wordt berekend door het CBS aan de hand van het aantal bedden en het aantal overnachtingen. De gemiddelde bedbezetting over het hele jaar 2007 in alle hotels in Amsterdam was 63%. In augustus liep deze echter op tot 74%. De kamerbezetting wordt door hotels zelf berekend. Volgens de hotelenquête van O+S was de kamerbezetting in 2007 voor alle hotels tezamen 76% en voor hotels met drie, vier of vijf sterren 80%. Volgens Deloitte dat vooral hotels met drie, vier en vijf sterren onderzoekt lag de gemiddelde kamerbezetting in 2007 op 81% en in augustus en september op respectievelijk 87% en 89%. 5 Volgens het CBS is bij de viersterrenhotels in augustus ruim 70% van de bedden bezet. Bij de vijfsterrenhotels is dat 64%. 6 Volgens de enquête van O+S was de gemiddelde kamerbezetting in 2007 bij viersterrenhotels 82% en bij vijfsterrenhotels 72%. 7 Ter vergelijking: het landelijke gemiddelde is 68,2%. Bron: KPMG Hospitality Index In juli en augustus 2007 was meer dan driekwart van de bedden bezet. Bron: CBS. 9 HotelBenchmark Survey by Deloitte, De schatting is gemaakt door O+S op basis van gegevens van O+S, CBS, ATCB, Laagland advies en het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. 11 De ranglijst van de populairste wereldsteden (City Brand Index) is samengesteld door de Amerikaanse regeringsadviseur Simon Anholt in De 40 steden in het onderzoek werden beoordeeld op bekendheid, schoonheid, economische aspecten, veiligheid, levensstijl en levenskwaliteit 12 Amsterdam Visitors Profile, maart Bron: ATCB. 13 Deze bedragen zijn niet gecorrigeerd voor inflatie. Bron: ATCB. 14 Bron: Global Refund. Global Refund is het bedrijf dat voor taxfree winkels de BTW-teruggave regelt. In Nederland kan iedereen die woonachtig is buiten de Europese Unie de BTW terugvorderen op alle aankopen mits de totale aankopen (inclusief BTW) minimaal 50 op één dag in één winkel bedragen. 15 Amsterdam Visitors Profile, maart 2008, Amsterdam Toerisme & Congres Bureau. Dit onderzoek was uitgevoerd in de periode en is gebaseerd op interviews met meer dan bezoekers van Amsterdam. 16 De andere organisatie die internationale congressen in de wereld registreert is UIA. Maar deze organisatie heeft voorlopig nog geen cijfers over 2007 beschikbaar gesteld. In 2006 registreerde UIA 117 internationale congressen in Amsterdam, 19% meer dan in Daarmee is Amsterdam als congresstad een plaats omhoog verschoven naar nummer negen op de wereldranglijst in Het verschil in het aantal congressen volgens ICCA en UIA komt door verschillende definities van internationale congressen. ICCA registreert onder andere geen eenmalige bijenkomsten, maar UIA wel. 17 Tot de toeristische sector worden de volgende branches gerekend: horeca, cultuur en recreatie (o.a. musea, amusement), personenvervoer (o.a. taxi), reisbureaus, detailhandel in souvenirs e.d. Het toerisme heeft een onmiskenbaar stimulerende effect op het aantal banen in deze branches, hoewel ze niet altijd direct door het toerisme tot stand zijn gekomen. 18 Volgens de definitie van het CBS vallen alle banen voor 12 uur of meer per week onder de categorie grote banen en banen voor minder dan 12 uur per week onder de kleine banen. 19 Aalsmeer, Amstelveen, Beemster, Diemen, Edam-Volendam, Graft-De Rijp, Haarlemmermeer, Landsmeer, Oostzaan, Ouder- Amstel, Purmerend, Uithoorn, Waterland en Zeevang. Samen met Amsterdam vormen deze gemeenten Groot-Amsterdam. Geraadpleegde bronnen Amsterdam Toerisme & Congres Bureau (ATCB) Nederlands Bureau voor Toerisme en Congresen (NBTC) Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) Colofon Weesperstraat VN Amsterdam Telefoon Fax algemeen@os.amsterdam.nl Weesperstraat VN Amsterdam Telefoon Fax info@ez.amsterdam.nl Auteur: drs. T. Fedorova