Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Transcriptie

1 Cliëntervaringsonderzoek Wmo Gemeente Valkenswaard Rapport September 2016 I. Dooms A. van den Heuvel A. Olsthoorn Projectnummer: Correspondentienummer: DH

2 INHOUD INLEIDING 1 SAMENVATTING 3 HOOFDSTUK 1 CONTACT MET DE GEMEENTE Het contact Hulpvraag Het gesprek Cliëntondersteuning 11 HOOFDSTUK 2 DE ONDERSTEUNING De ontvangen ondersteuning Kwaliteit van de ondersteuning Andere vormen van ondersteuning Effect van de ondersteuning op het leven van de cliënten Opmerkingen over ondersteuning 19 BIJLAGE1 ACHTERGRONDKENMERKEN 21 BIJLAGE 2 TABELLEN 24

3 Inleiding Vanaf 2016 zijn gemeenten vanuit de Wmo verplicht om een cliëntervaringsonderzoek uit te (laten) voeren. Voor u ligt het rapport Cliëntervaringsonderzoek Wmo (CEO Wmo) waarmee de gemeente aan deze verplichting voldoet. De gehanteerde vragenlijst van dit onderzoek is de Modellijst Cliëntervaring Wmo. Doelstelling van het onderzoek is te achterhalen wat de cliëntervaringen zijn van Wmocliënten in uw gemeente. Het onderzoek gaat in op thema s als toegankelijkheid van voorzieningen, kwaliteit van voorzieningen en welk effect de cliënten ondervinden op hun zelfredzaamheid. Vanwege de uniformiteit van de vragenlijst kunnen de uitkomsten met andere gemeenten vergeleken worden (benchmark) om van elkaar te leren. Daarnaast heeft het onderzoek een signaleringsfunctie. De uitkomsten van dit onderzoek kunnen leiden tot een signaal waardoor verder (verdiepend) onderzoek nodig is. Wmo 2015 Gemeenten hebben in de nieuwe Wmo een bredere verantwoordelijkheid voor de deelname van mensen met een beperking of psychische problematiek aan het maatschappelijke verkeer (participatie). Ook moeten zij een passende ondersteuning bieden waarmee mensen in staat zijn tot het uitvoeren van de noodzakelijke algemene dagelijkse levensverrichtingen en het voeren van een gestructureerd huishouden (zelfredzaamheid). Mensen die voor hun begeleiding (gericht op bevordering, behoud of compensatie van de zelfredzaamheid) een beroep deden op de AWBZ, kunnen zich nu wenden tot de gemeente. Het gedeelte van deze doelgroep dat verzorging nodig heeft die in het verlengde van de begeleiding wordt geleverd en daarmee samenhangt, valt sinds 1 januari 2015 ook onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Doelgroep De doelgroep van het onderzoek zijn Wmo-cliënten die een maatwerkvoorziening hebben (ontvangen) in De meeste respondenten ontvangen huishoudelijke hulp of hebben een vervoersvoorziening. Een deel van de respondenten ontvangt meerdere vormen van ondersteuning. Bij het aanschrijven van cliënten zijn twee groepen onderscheiden: Inwoners die in 2015 (opnieuw) Wmo-cliënt zijn geworden. Inwoners die vóór 2015 Wmo-cliënt zijn geworden en sindsdien niet meer door een consulent zijn gezien. Aan mensen die minder dan twaalf maanden geleden contact hebben opgenomen met de gemeente is gevraagd de vragen over het contact in te vullen. Wanneer dit langer dan twaalf maanden geleden was, leert de ervaring dat mensen dit zich vaak niet meer goed kunnen herinneren, wat de betrouwbaarheid niet ten goede komt. 1/32

4 Steekproef en respons Op aanwijzing van BMC hebben de deelnemende gemeenten een steekproef getrokken uit het Wmo-cliëntenbestand. In totaal zijn in uw gemeente 702 Wmo-cliënten aangeschreven, waarvan 233 cliënten hebben deelgenomen aan dit onderzoek door een (online) vragenlijst in te vullen. 1 Daarmee is de respons 33,2%. In de referentiegroep is de gemiddelde respons 37,9%. De resultaten voor uw gemeente als geheel zijn betrouwbaar met een betrouwbaarheid van 95% en een foutmarge van 5%. Betrouwbaar wil zeggen dat als het onderzoek op dezelfde wijze wordt herhaald, er (ongeveer) dezelfde uitkomsten uit voortkomen. Een betrouwbaarheidsniveau van 95%, met een foutmarge van 5% betekent dat als het onderzoek 100 keer wordt uitgevoerd, de resultaten in 95 van de 100 gevallen 5% of minder van elkaar afwijken. Het absoluut aantal respondenten is van invloed op de betrouwbaarheid. Op het moment van schrijven zijn er 26 gemeenten waarvan de resultaten van het CEO zijn verzameld. 2 Deze gemeenten gelden als uw referentiegroep in dit rapport. Het is voor alle gemeenten verplicht om de vragenlijst te starten met de tien verplichte vragen. De resultaten van de verplichte CEO-vragen worden straks op de website geplaatst. Hierdoor is vergelijking met iedere gemeente in Nederland mogelijk. Leeswijzer Hoofdstuk 1 gaat in op de ervaringen van respondenten met het contact met de gemeentelijke toegang, gevolgd door hoofdstuk 2 waar de ervaringen met de ondersteuning in worden beschreven. In bijlage 1 treft u de achtergrondgegevens van de respondenten. In bijlage 2 staan de uitkomsten van alle vragen op een rij, afgezet tegen de referentiegroep. 1 Het aantal geretourneerde vragenlijsten bedroeg 229 op papier plus 27 online. Een deel hiervan was echter niet leesbaar of voor minder dan de helft ingevuld en daardoor niet meegenomen in de uiteindelijke respons. 2 Heerenveen, Smallingerland, Raalte, Apeldoorn, Barneveld, Brummen, Voorst, Woudenberg, Beemster, Oostzaan, Purmerend, Gouda. Den Haag, Krimpen aan den IJssel, West Maas en Waal, Boekel, Valkenswaard, Wormerland, Beek, Vaals, Heeze-Leende, Landerd, Cranendonck, Kaag en Braassem, Leidschendam-Voorburg, Wassenaar. 2/32

5 Samenvatting De gemeente Valkenswaard heeft deelgenomen aan het cliëntervaringsonderzoek onder Wmo-cliënten. Dit onderzoek is vanaf 2016 verplicht voor alle gemeenten in Nederland. De eerste tien vragen van het onderzoek zijn verplicht, evenals de manier waarop en de doelgroep waaronder het onderzoek wordt uitgevoerd. Uw gemeente heeft ervoor gekozen om deze verplichte tien vragen aan te vullen met de modelvragenlijst. Deze vragenlijst gaat in op thema s, zoals de hulpvraag van de cliënt, het contact met de gemeente, de ontvangen ondersteuning en de kwaliteit en het effect van deze ondersteuning. Dit onderzoek geeft daarmee inzicht in de ervaringen van Wmo-cliënten met de gemeente en de ondersteuning die zij ontvangen. De resultaten worden vergeleken met een referentiegroep van andere gemeenten die dezelfde vragen hebben gesteld aan Wmocliënten. De doelgroep van het onderzoek zijn Wmo-cliënten die een maatwerkvoorziening hebben (ontvangen) in Contact met de gemeente Inwoners van de gemeente Valkenswaard nemen met een ondersteuningsvraag of probleem contact op met het Wmo-loket. Voor Wmo-cliënten speelden verschillende redenen om contact op te nemen met de gemeente. Het huishoudelijke werk thuis niet meer aankunnen en het nergens meer naartoe kunnen omdat het aan vervoer ontbreekt, zijn de twee meest genoemde redenen om contact op te nemen met de gemeente, voor respectievelijk 32% en 40% van de respondenten. Het gesprek 25% van de respondenten geeft aan de afgelopen twaalf maanden een (keukentafel)gesprek te hebben gehad. Dit is minder dan in de referentiegroep waar 48% een keukentafelgesprek heeft gehad. Van de respondenten die een gesprek hebben gehad geeft 79% aan dat er ook nog een naaste (zoals een partner, familielid of bekende) bij het gesprek aanwezig was. Respondenten zijn gevraagd naar hun ervaringen en tevredenheid over dit gesprek. Een meerderheid van de respondenten geeft aan dat zij tevreden zijn over de medewerker waar ze contact mee hadden en de manier waarop er naar hen geluisterd werd. 58% van de respondenten is (zeer) tevreden over de gekozen oplossing. Dat is wat minder dan in de referentiegroep waar 70% van de cliënten (zeer) tevreden is. Clientondersteuning Wanneer cliënten hulp nodig hebben bij het aanvragen of melden van een probleem of hulpvraag kan cliëntondersteuning worden geboden. Gemeenten zijn verplicht om deze voorziening kosteloos voor alle groepen burgers te organiseren. 30% van de respondenten geeft aan dat zij wisten dat zij gebruik konden maken van cliëntondersteuning. In de referentiegroep wist 27% van de respondenten van deze mogelijkheid. 3/32

6 De ondersteuning Het doel van het contact met de gemeente is te komen tot passende ondersteuning. Het belangrijkste onderdeel daarvan zijn voorzieningen waarvoor de gemeente een besluit afgeeft. Respondenten is gevraagd welke voorzieningen dit zijn. De meest voorkomende voorzieningen onder respondenten zijn hulp bij het huishouden (19%) en collectieve vervoerspas (48%). In de referentiegroep is dit respectievelijk 61% en 40%. Met name het verschil tussen de referentiegroep en Valkenswaard met betrekking tot hulp bij het huishouden is opmerkelijk. Een logeervoorziening of beschermd wonen zijn het minst als voorziening toegekend, namelijk bij 0% en 4% van de respondenten. Dit komt nagenoeg overeen met de referentiegroep. Een meerderheid van de respondenten geeft aan dat de ondersteuning aan de wensen (78%) en behoeften (77%) voldoet. Het effect van de ondersteuning Zowel formele als informele ondersteuning dragen bij aan de oplossing van de hulpvraag. De verhoudingen van deze twee vormen van ondersteuning kunnen per cliënt verschillen. Belangrijker is het effect van de ondersteuning. Respondenten is naar dit effect gevraagd. Van de respondenten geeft een ruime meerderheid aan dat zij door de ondersteuning beter de dingen kunnen doen die zij willen (73%) en zich beter kunnen redden (71%). In de referentiegroep is dit respectievelijk 76% en 80%. 69% van de respondenten is het (helemaal) eens met de stelling dat zij door de ondersteuning een betere kwaliteit van leven ervaren. Dit is net iets minder dan de referentiegroep (77%). 4/32

7 Hoofdstuk 1 Contact met de gemeente 1.1 Het contact Iedere gemeente organiseert de toegang tot ondersteuning op zijn eigen manier. Sommige gemeenten kiezen voor het Wmo-loket, andere gemeenten voor sociale (wijk)teams waar mensen terechtkunnen met hun hulpvraag. Wat het wijkteam precies doet (vraagverheldering, verwijzing of ook lichte ondersteuning), verschilt per gemeente. In de gemeente Valkenswaard wordt gewerkt met een Sociaal Team. Wanneer men vragen heeft over welzijn en zorg dan komt een medewerker van het Sociaal Team, afhankelijk van de vraag, bij de inwoners langs om de hulpvraag te bespreken. De volgende figuur toont de ervaring van Wmo-cliënten met de toegang in de gemeente Valkenswaard. Figuur 1 Ervaring met het contact met de gemeente (%) Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Niet mee eens Helemaal niet mee eens Gemeente G E M E E N TE R E F E R E NTI E G R OE P 29% 31% In Valkenswaard wist 57% van de respondenten waar zij moesten zijn met hun hulpvraag. Dit is een kleiner aandeel dan in de referentiegroep, waar 75% dit wist. Van de respondenten geeft 55% aan dat zij het (helemaal) eens zijn met de stelling dat zij snel werden geholpen. In de referentiegroep is 72% van de respondenten het hiermee eens. 59% van de respondenten in Valkenswaard is van mening dat zij in een gesprek met de medewerker 5/32

8 samen naar oplossingen hebben gezocht. Over het algemeen zijn cliënten in Valkenswaard net iets minder tevreden over het contact met de gemeente dan in de referentiegroep. Inwoners kloppen met verschillende ondersteuningsvragen bij de gemeente aan. Denk daarbij bijvoorbeeld aan ondersteuningsvragen rond vervoer, verplaatsen in en om de woning, aanpassingen in de woning, andere mensen ontmoeten en sociale contacten onderhouden, (begeleiding bij) hulp bij het huishouden en begeleiding/dagbesteding. Figuur 2 Redenen om contact op te nemen met de gemeente (% ja t.o.v. ja/nee) In Valkenswaard neemt in vergelijking met de referentiegroep een kleiner aandeel van de respondenten contact op met de gemeente omdat hun omgeving niet of niet meer kan ondersteunen. Iets meer dan de helft van de respondenten in Valkenswaard wist niet waar en hoe ze ondersteuning konden regelen voordat ze contact opnamen met de gemeente. 6/32

9 1.2 Hulpvraag Inwoners met belemmeringen op het gebied van zelfredzaamheid en participatie kunnen ondersteuning vragen bij de gemeente. Figuur 3 De hulpvraag (% ja) We zien dat de verdeling van type hulpvraag in Valkenswaard op een aantal vlakken overeenkomt met de verdeling in de referentiegroep. Ook in Valkenswaard is het niet meer aankunnen van huishoudelijk (32%) werk een veelvoorkomende reden om contact op te nemen met de gemeente. Toch is het verschil met de referentiegroep (65%) op dit vlak opmerkelijk. Er zijn in vergelijking met de referentiegroep meer respondenten die contact opnemen omdat zij nergens naartoe kunnen omdat ze geen vervoer hebben (40% van de cliënten). 7/32

10 Figuur 4 Eerder contact opgenomen over (andere) ondersteuningsvraag (%) Aan de respondenten is gevraagd of zij eerder contact hebben opgenomen over een (andere) ondersteuningsvraag of -probleem. Voor de respondenten in Valkenswaard geldt dit voor 26% van de respondenten, dit is minder dan in de referentiegroep. 1.3 Het gesprek In de Wmo 2015 is het automatische recht op zorg en ondersteuning komen te vervallen. Er wordt niet langer gesproken over compensatieplicht ; de gemeente heeft nu een resultaatverplichting : niet de compensatie van een gebrek staat centraal, maar het zorgdragen voor een resultaat. Er is ruimte voor andere, mogelijk beter passende oplossingen. Gemeenten moeten bij een verzoek om ondersteuning (de melding) van inwoners altijd zorgvuldig onderzoeken wat er aan de hand is. In de meeste gevallen betekent dit een gesprek tussen (iemand namens) de gemeente en de burger. Soms is een persoonlijk gesprek niet nodig. Bijvoorbeeld bij cliënten die al jaren bekend zijn of die kortgeleden nog gesproken zijn. De gemeente maakt deze afweging. 8/32

11 Figuur 5 Een (keukentafel)gesprek gehad in de afgelopen 12 maanden (%) 25% van de respondenten heeft in de afgelopen twaalf maanden een (keukentafel)gesprek gehad. Dit is een kleiner aandeel dan in de referentiegroep waar dit voor 48% van de respondenten geldt. Het kan voor de cliënt belangrijk zijn dat het gesprek wordt gevoerd samen met iemand anders die de situatie goed kent, zoals een goede kennis, familielid of mantelzorger. Een cliënt kan voor ondersteuning bij het gesprek ook gratis gebruikmaken van een onafhankelijke cliëntondersteuner (hierover meer in de volgende paragraaf). Dit kan ook iemand van de gemeente zijn, zolang deze persoon maar onafhankelijk kan handelen. Figuur 6 Wie was er nog meer aanwezig bij het (keukentafel)gesprek? (%) 9/32

12 Uit de vorige figuur kan worden opgemaakt dat er in Valkenswaard bij 79% van de door de respondenten gevoerde (keukentafel)gesprekken nog iemand anders aanwezig is geweest. De respondenten konden meerdere opties van aanwezigen aanvinken. Hierdoor kunnen de percentages tot hoger dan 100% optellen. Bij het zoeken naar oplossingen voor cliënten wordt steeds meer uitgegaan van de eigen kracht van cliënten: wat de cliënt zelf kan doen of zelf via de sociale omgeving kan organiseren. Hierbij is de persoonlijke situatie van de cliënt van belang. De persoonlijke situatie in beeld brengen zorgt ervoor dat burgers zich serieus genomen voelen en dit zorgt doorgaans voor meer tevreden klanten. In de volgende figuur wordt weergegeven hoe de uitkomst is in uw gemeente met betrekking tot het (keukentafel)gesprek. Figuur 7 Mening over het (keukentafel)gesprek (%) Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Gemeente G E M E E N TE R E F E R E NTI E G R OE P 29% 31% De respondenten zijn het meest tevreden over hoe het contact verliep met degene waarmee ze een gesprek hadden. 69% van de respondenten is hier (zeer) tevreden over. In de referentiegroep is men het meest tevreden over de manier waarop er geluisterd werd. 58% van de respondenten is (zeer) tevreden over de gekozen oplossing. Dat is minder dan in de referentiegroep waar 70% van de cliënten (zeer) tevreden is. 10/32

13 1.4 Cliëntondersteuning De Wmo 2015 bepaalt dat gemeenten onafhankelijke cliëntondersteuning moeten bieden. Het moet gratis zijn, levensbreed, onafhankelijk en in het belang van de cliënt. Voor gemeenten betekende dit een herijking van het beleid voor cliëntondersteuning. Het verschilt per gemeente welke organisatie de onafhankelijke cliëntondersteuning invult; vaak wordt het geboden via MEE of via een welzijnsstichting. De Wmo 2015 definieert cliëntondersteuning als: 'Onafhankelijke ondersteuning met informatie, advies en algemene ondersteuning die bijdraagt aan het versterken van de zelfredzaamheid en participatie en het verkrijgen van een zo integraal mogelijke dienstverlening op het gebied van maatschappelijke ondersteuning, preventieve zorg, zorg, jeugdhulp, onderwijs, welzijn, wonen, werk en inkomen. Figuur 8 Bekendheid gebruik onafhankelijke cliëntondersteuner (%) Bijna een derde van de respondenten in Valkenswaard weet dat zij gebruik kunnen maken van een onafhankelijke cliëntondersteuner. Dit is een iets groter aandeel dan in de referentiegroep, waar 27% bekend is met de cliëntondersteuner. 11/32

14 Hoofdstuk 2 De ondersteuning 2.1 De ontvangen ondersteuning De doelgroep van dit onderzoek zijn cliënten met in ieder geval een Wmomaatwerkvoorziening. Daarnaast kunnen ze natuurlijk ook nog informele ondersteuning ontvangen of gebruikmaken van algemene of particuliere voorzieningen. Figuur 9 Ondersteuningsvormen (% ja) We zien dat de verdeling van type ondersteuningsvorm in Valkenswaard behoorlijk afwijkt van de verdeling in de referentiegroep. De meest ontvangen ondersteuning in Valkenswaard is een collectief vervoerpasje (48%), gevolgd door hulp bij het huishouden (19%) en een scootmobiel. Met name het verschil met de referentiegroep bij hulp in het huishouden is groot; in de referentiegroep ontvangt 61% van de cliënten huishoudelijke hulp. 12/32

15 2.2 Kwaliteit van de ondersteuning Het gaat er bij de kwaliteit van ondersteuning om hoe cliënten de kwaliteit van de ondersteuning ervaren, het gaat niet om de objectieve kwaliteit van ondersteuning. Figuur 10 Mening over de kwaliteit van de ondersteuning (%) Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Niet mee eens Helemaal niet mee eens Gemeente G E M E E N TE R E F E R E NTI E G R OE P 29% 31% 70% van de respondenten in Valkenswaard vindt de kwaliteit van de ondersteuning die zij krijgen goed. 7% van de respondenten in Valkenswaard is het niet eens met deze stelling. 68% van de respondenten vindt de ondersteuning die zij krijgen passen bij hun hulpvraag. 10% van de respondenten is de tegenovergestelde mening toegedaan. De waardering over de kwaliteit van de ondersteuning is in Valkenswaard net iets minder positief dan in de referentiegroep. 13/32

16 Figuur 11 Mate waarin de ondersteuning voldoet (%) Ja, helemaal Grotendeels Een beetje Nee, helemaal niet Gemeente G E M E E N TE R E F E R E NTI E G R OE P 29% 31% Voor het merendeel van de respondenten in Valkenswaard geldt dat de ondersteuning voldoet aan hun wensen en behoeften. In vergelijking met de referentiegroep zijn er in Valkenswaard iets minder cliënten van mening dat de ondersteuning helemaal of grotendeels voldoet aan hun wensen en behoeften. Vanwege forse bezuinigingsopgaven werd in de aanloop naar de Wmo 2015 al duidelijk dat veel gemeenten voornemens waren om de bezuinigingen te realiseren door de huishoudelijke ondersteuning te beperken of in het geheel stop te zetten. In 2015 zijn in Nederland grote herindicatie-operaties uitgevoerd en hebben veel mensen minder uren gekregen 3. De volgende figuur laat zien bij hoeveel cliënten er in het afgelopen jaar iets veranderd is in de ondersteuning die men ontvangt. 3 De Centrale Raad van Beroep heeft op 18 mei 2016, in een drietal rechtszaken die waren aangespannen tegen de gemeenten Utrecht en Aa en Hunze, verklaard dat gemeenten zonder duidelijke onderbouwing niet mogen korten op huishoudelijke hulp die valt onder de nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning 2015 (Wmo). 14/32

17 Figuur 12 Het afgelopen jaar iets veranderd in de ondersteuning (%) 15% van de respondenten in Valkenswaard geeft aan dat er het afgelopen jaar iets veranderd is in de ondersteuning. Dit is een kleiner deel dan in de referentiegroep waar ongeveer een kwart van de respondenten aangeeft dat er voor hen iets is veranderd in de ondersteuning. 2.3 Andere vormen van ondersteuning Veel Wmo-cliënten hebben vaak ook andere vormen van ondersteuning en zorg. Het gaat dan bijvoorbeeld om algemene voorzieningen, informele hulp van vrijwilligers en/of mantelzorgers, maar ook zelf ingekochte particuliere hulp. Tezamen geeft dit een totaalbeeld van de zorgzwaarte en het zorggebruik van Wmo-cliënten. 15/32

18 Figuur 13 Andere ondersteuningsvormen (% ja) Het is opvallend dat in Valkenswaard min of meer in dezelfde mate gebruik wordt gemaakt van andere ondersteuningsvormen als in de referentiegroep. De ondersteuningsvorm die het meest voorkomt, is hulp van een partner, familie, vrienden of buren. Mantelzorgers Mantelzorgers zijn mensen die langdurig en onbetaald zorgen voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende persoon uit hun omgeving. Dit kan een partner, ouder of kind zijn, maar ook een ander familielid, vriend of kennis. De ondersteuning van Wmo-cliënten door mantelzorgers is heel belangrijk. Sinds de Wmo 2015 wordt er ook meer gevraagd van cliënten zelf en hun netwerk. Daarbij moet in de gaten worden gehouden of de mantelzorger niet overbelast is of dreigt te raken. 16/32

19 Figuur 14 Kan de naaste de hulp aan? (%) De helft van de respondenten heeft het idee dan hun naaste die voor hen zorgt, de hulp aankan. Eén op de vijf respondenten heeft het idee dat hun naaste de hulp niet aan kan. Deze verdeling komt sterk overeen met de verdeling in de referentiegroep. 2.4 Effect van de ondersteuning op het leven van de cliënten Gemeenten hebben in de nieuwe Wmo een bredere verantwoordelijkheid voor de deelname van mensen met een beperking of psychische problematiek aan het maatschappelijke verkeer (participatie). Ook moeten zij een passende ondersteuning bieden waarmee mensen in staat zijn tot het uitvoeren van de noodzakelijke algemene dagelijkse levensverrichtingen en het voeren van een gestructureerd huishouden (zelfredzaamheid). Het effect van de Wmo-ondersteuning op zelfredzaamheid en participatie wordt gemeten via de ervaring van klanten met de volgende stellingen: Door de ondersteuning die ik krijg, kan ik beter de dingen doen die ik wil. Door de ondersteuning die ik krijg, kan ik mij beter redden. Door de ondersteuning die ik krijg, heb ik een betere kwaliteit van leven. 17/32

20 Figuur 15 Effect van de ondersteuning Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Niet mee eens Helemaal niet mee eens Gemeente G E M E E N TE R E F E R E NTI E G R OE P 29% 31% 73% van de respondenten in Valkenswaard onderschrijft de stelling dat zij door de ondersteuning die zij krijgen beter de dingen kunnen doen die zij willen. 71% is van mening dat zij zich door de ondersteuning beter kunnen redden (81% bij de referentiegroep) en 69% vindt dat zij door de ondersteuning een betere kwaliteit van leven hebben. Zelfredzaamheid en participatie zijn ook nader uitgewerkt in een onderverdeling van de algemene dagelijkse levensverrichtingen. In de volgende figuur ziet u de uitkomsten van het ervaren effect van alle ondersteuning die cliënten ontvangen (zowel formeel als informeel) op deze verschillende aspecten van zelfredzaamheid en participatie. 18/32

21 Figuur 16 Bijdrage van de ondersteuning aan: Ja, helemaal Grotendeels Een beetje Nee, helemaal niet Gemeente G E M E E N TE R E F E R E NTI E G R OE P 29% 31% De ondersteuning (zowel formeel als informeel) draagt voor de respondenten in Valkenswaard het meest bij aan het op orde houden van de financiën, gevolgd door binnen en buiten rondlopen/rijden en de mogelijkheid om familie, vrienden of anderen te spreken. Voor respectievelijk 63% en twee keer 62% van de respondenten worden beide effecten helemaal of grotendeels mogelijk gemaakt door de ondersteuning. Het kunnen helpen van anderen wordt slechts beperkt als effect van de ontvangen ondersteuning ervaren. Dit is ook zo in de referentiegroep, zij het dat het effect in Valkenswaard toch iets meer wordt ervaren. De bijdrage van de ondersteuning aan het wassen, kleden en verzorgen wordt in Valkenswaard minder ervaren (55%) dan in de referentiegroep (63%). 2.5 Opmerkingen over ondersteuning In een open tekstvlak konden de respondenten opmerkingen schrijven over de ondersteuning die zij ontvangen. De volgende tabel geeft een top 5 van de meest genoemde opmerkingen weer. 4 Een deel van de respondenten gebruikt het open tekstvlak om hun beperking en de vorm van ondersteuning die zij hebben te omschrijven. Of om aan te geven dat zij geen ondersteuning ontvangen. Deze opmerkingen zijn buiten de top 5 gelaten. 4 Deze staat niet noodzakelijk in de juiste volgorde. Het betreft commentaar van cliënten dat op velerlei manieren geïnterpreteerd kan worden en valt dus niet te turven. 19/32

22 Tabel 1 Top 5 opmerkingen over de ondersteuning (%) Opmerking 1 Tevreden over ontvangen ondersteuning 2 Ontevreden over aantal uur hulp/zorg/begeleiding (afname) 3 Ontevreden over taxivervoer(pasje) 4 Ontevreden over contact/communicatie met de gemeente 5 Geen contact met de gemeente/(mis)communicatie De meest genoemde opmerkingen zijn een uiting van tevredenheid over de ontvangen ondersteuning. Vervolgens zijn het verschillende kritische opmerkingen die het meest worden genoemd. Hieronder staan per opmerking enkele citaten weergegeven. Deze zijn illustratief voor het totaal. 1. Doordat ik deze ondersteuning krijg, krijg ik de kans om mezelf te ontwikkelen en de opleiding te volgen die bij mij past. Ik hoop dat ik in de toekomst daardoor een baan kan vinden. De heer (anoniem) geeft een grote constructieve bijdrage aan de kwaliteit van mijn leven. Hij zorgt voor een luisterend oor en denkt actief mee bij het oplossen van de dingen waar ik in het leven tegen aan loop. Ik ben erg blij met het taxivervoer, echter een nadeel is dat is soms erg lang moet wachten. 2. Zou wel iets tijd mogen krijgen voor de huishouding, er blijft veel liggen. Soms is iets meer ondersteuning welkom, maar op het moment kan ik me ermee redden. De hulp is veel te weinig. Mevrouw kan niets meer zien en is inmiddels 95 jaar en krijgt 4 uur per week hulp, net genoeg om niet helemaal te vervuilen. 3. Slechte planning taxivervoer. Halen eerst mij op en 15 minuten later de buurman. Had gelijktijdig gekund! Het taxivervoer, taxibus en Valys zou ik graag verhoogd zien, qua zones, meer kilometers. Taxi bus vaak te laat, lang onderweg, rit uit het systeem verdwenen. 4. De gemeente had mij uit zichzelf meteen duidelijkheid over de volgende zaken moeten geven. Toewijzing van hogere budgetten van mijn zorgverleners. Welk bedrag precies voor mijn vervoersvergoeding dient en hoe ik dit dien aan te wenden en verantwoorden. Ik heb hier zelf achter moeten komen door te bellen met de SVB en de gemeente. De ondersteuning die ik krijg is erg goed, maar mijn hulpvraag, zoals die ook in mijn beschikking is uitgedrukt, is hiermee nog niet volledig beantwoord. Doordat mijn problematiek zich voordoet op diverse levensgebieden, is de zeer beperkte indicatie die ik heb gekregen in mijn ogen onvoldoende. 5. Heb geen ervaring wacht nog steeds op telefoon. Heb nog geen hulpmiddel toegewezen gekregen, duurt allemaal erg lang. Heb heel slechte ervaring met keukentafelgesprek als eerste contact met de gemeente. 20/32

23 Bijlage 1 Achtergrondkenmerken Achtergrond cliënten Tabel 2 Leeftijd respondenten (%) Uw gemeente 0 t/m 17 1% 1% 18 t/m 25 4% 2% 26 t/m 35 3% 3% 36 t/m 45 4% 4% 46 t/m 55 7% 7% 56 t/m 65 12% 11% 66 t/m 74 17% 15% % 56% Ook is gevraagd naar het opleidingsniveau. De uitkomst op die vraag geeft het onderstaande beeld. Tabel 3 Opleidingsniveau respondenten (%) Uw gemeente Lagere school/basisschool 33% 39% Lager of voorbereidend beroepsonderwijs/vmbo basis kader 19% 23% VMBO theoretisch/mavo/(m)ulo 13% 15% HAVO, MMS, HBS, VWO 9% 7% MBO 0% 0% HBO/Universiteit 18% 8% Anders 8% 7% 47% van de respondenten in uw gemeente heeft hulp gehad bij het invullen van de vragenlijst. In de referentiegroep is dit 46%. Op de vraag of de cliënt een beperking of aandoening heeft, antwoordt 83% ja. Bij degenen die een beperking of aandoening hebben, ligt dit op het volgende vlak (zie figuur 17). 21/32

24 Figuur 17 Soort beperking/aandoening Bij Anders zijn de volgende klachten het meest genoemd: 1. Hart en vaatziekten/longziekte 2. Suikerziekte 3. Autisme Aan de cliënt is gevraagd wat zijn of haar woonsituatie is. Dit kan natuurlijk gevolgen hebben voor de ondersteuning die iemand nodig heeft. De volgende tabel laat zien hoe de woonsituatie van de respondenten eruit ziet. Tabel 4 Woonsituatie respondenten (%) Uw gemeente Ik woon zelfstandig 75% 74% Ik woon zelfstandig in een aangepaste woning 3% 11% Ik woon bij mijn ouders/verzorgers 6% 4% Ik woon in een tehuis/instelling 9% 5% Ik woon in bij mijn kinderen 0% 1% Anders 7% 5% 22/32

25 Er wordt steeds vaker van burgers verwacht dat ze ook financieel zelfredzaam zijn; dat ze zelf in staat zijn om voorzieningen aan te schaffen. Voorzieningen die eerder via de gemeente te verkrijgen waren op basis van een indicatie worden steeds vaker als algemene voorzieningen gezien die burgers zelf kunnen aanschaffen. Daarom is er een vraag opgenomen of de cliënt financieel kan rondkomen. De uitkomsten daarvan ziet u hieronder. Figuur 18 Financieel kunnen rondkomen? De mate waarin de respondenten in Valkenswaard zeggen te kunnen rondkomen, komt in sterke mate overeen met de ervaringen in de referentiegroep. Van de respondenten kan 16% niet of nauwelijks rondkomen. 23/32

26 Bijlage 2 Tabellen BLOK 1: Contact Aantal Aantal Uw gemeente respondenten per respondenten per vraag vraag Contact Ik wist waar ik moest zijn met mijn hulpvraag (%(helemaal) mee eens) Ik werd snel geholpen (%(helemaal) mee eens) De medewerker nam mij serieus (%(helemaal) mee eens) 57% N=120 75% N= % N=115 72% N= % N=113 84% N=4644 De medewerker en ik hebben in het gesprek samen naar oplossingen gezocht (%(helemaal) 59% N=107 73% N=4339 mee eens) Gebruik onafhankelijke cliëntondersteuner Wist u dat u gebruik kon maken van een onafhankelijke 30% N=216 27% N=5994 cliëntondersteuner? (%ja) BLOK 2: Kwaliteit van de ondersteuning Aantal Aantal Uw gemeente respondenten per respondenten per vraag vraag Kwaliteit van de ondersteuning Ik vind de kwaliteit van de ondersteuning die ik krijg goed 70% N=145 81% N=5987 (%(helemaal) mee eens) De ondersteuning die ik krijg past bij mijn hulpvraag (%(helemaal) 69% N=150 78% N=5936 mee eens) 24/32

27 BLOK 3: Wat levert de ondersteuning mij op? Aantal Aantal Uw gemeente respondenten per respondenten per vraag vraag Wat levert de ondersteuning mij op? Door de ondersteuning kan ik beter de dingen doen die ik wil 73% N=133 76% N=5684 (%(helemaal) mee eens) Door de ondersteuning kan ik mij beter redden (%(helemaal) mee 70% N=135 80% N=5866 eens) Door de ondersteuning heb ik een betere kwaliteit van leven 70% N=136 76% N=5816 (%(helemaal) mee eens) 25/32

28 BLOK 4: Extra vragen contact met de gemeente Aantal Aantal Uw gemeente respondenten per respondenten per vraag vraag Contact Heeft u eerder contact met de gemeente gehad over een (andere) ondersteuningsvraag of -probleem? Ja 26% N=211 38% N=3019 Nee 65% N=211 50% N=3019 Weet ik niet 65% N=211 50% N=3019 Waarom nam u contact op (of iemand namens u) met de gemeente? Omdat ik moeite heb me zelf te wassen en te kleden (%ja) Omdat ik het huishoudelijke werk thuis niet meer aan kan (%ja) 13% N=163 23% N= % N=163 65% N=2704 Omdat ik nergens meer naartoe kan omdat ik geen vervoer heb 40% N=163 35% N=2704 (%ja) Omdat ik niet meer binnenshuis rond kan lopen/rijden (%ja) 6% N=163 9% N=2704 Omdat ik me eenzaam voel en meer contact wil met andere 6% N=163 15% N=2704 mensen (%ja) Omdat ik overdag niks te doen heb (%ja) 6% N=163 8% N=2704 Omdat ik moeite heb om mijn financiële zaken te regelen en de 12% N=163 14% N=2704 administratie te doen (%ja) Omdat ik niet weet hoe ik bepaalde problemen kan oplossen 16% N=163 19% N=2704 en wat ik moet kiezen (%ja) Omdat ik als mantelzorger overbelast ben of dreig te raken 10% N=163 10% N=2704 (%ja) Anders (%ja) 31% N=163 20% N=2704 Redenen om naar de gemeente te gaan Ik wist niet waar en hoe ik ondersteuning kon regelen (%ja) Ik overzag het probleem en de keuzes niet meer (%ja) 53% N=91 47% N= % N=64 43% N=964 26/32

29 Mijn omgeving (partner, kind, ouder) kan mij niet, of niet meer, 46% N=68 61% N=1343 ondersteunen (%ja) Ik ben doorverwezen door mijn huisarts of door een andere 59% N=92 71% N=1804 zorgverlener (%ja) Heeft u in de afgelopen 12 maanden een (keukentafel)gesprek gehad op afspraak namens de gemeente? Ja 25% N=224 48% N=3989 Nee 74% N=224 47% N=3989 Weet ik niet 1% N=224 5% N=3989 Was er bij het (keukentafel)gesprek nog iemand anders aanwezig? Ja, een naaste (zoals partner, kind, ouder, vriend) (%aangekruist) Ja, een onafhankelijke cliëntondersteuner (%aangekruist) 66% N=56 50% N= % N=56 10% N=1869 Ja, iemand anders (%aangekruist) 29% N=56 21% N=1869 Nee (%aangekruist) 21% N=56 27% N=1869 Bent u tevreden over: Het contact met degene met wie u het (keukentafel)gesprek had 69% N=55 77% N=1844 (%(heel) tevreden) De manier waarop er naar u geluisterd werd (%(heel) tevreden) De deskundigheid van de medewerker (%(heel) tevreden) De gekozen oplossing (%(heel) tevreden) 67% N=55 80% N= % N=54 71% N= % N=55 70% N= /32

30 BLOK 5: Ervaringen met de ondersteuning vanuit de gemeente Aantal Aantal Uw gemeente respondenten per respondenten per vraag vraag Ervaringen met de ondersteuning vanuit de gemeente Welke ondersteuning ontvangt u of heeft u ontvangen vanuit de gemeente? Rolstoel (%ja) 16% N=171 15% N=3276 Scootmobiel (of aangepaste fiets, auto, buggy enzovoorts) (%ja) 14% N=171 17% N=3276 Hulp bij het huishouden (%ja) 19% N=171 61% N=3276 Woonvoorziening/woningaanpassing (zoals bijvoorbeeld een traplift) (%ja) Collectief vervoerspasje (regiotaxi, Wmo-taxi, deeltaxi) (%ja) Financiële vergoeding voor vervoer (%ja) 5% N=171 12% N= % N=171 40% N=3276 4% N=171 6% N=3276 Begeleiding bij het zelfstandig wonen (bijvoorbeeld hulp bij de 7% N=171 11% N=3276 administratie) (%ja) Begeleiding bij structuur aanbrengen (zoals dagritme, spreiding maaltijden, bezigheden en 12% N=171 12% N=3276 dergelijke) (%ja) Begeleiding bij dagbesteding/regie (%ja) 11% N=171 14% N=3276 Logeervoorziening/logeerhuis (%ja) 0% N=171 1% N=3276 Ik woon in een beschermde woonvorm vanwege psychische 4% N=171 2% N=3276 problemen (%ja) Anders (%ja) 23% N=171 10% N=3276 Kwaliteit van alle ondersteuningen Voldoet de ondersteuning aan uw wensen (% helemaal/grotendeels) Voldoet de ondersteuning aan uw behoeften (% helemaal/grotendeels) 78% N=113 85% N= % N=101 81% N=1925 Is er in het afgelopen jaar iets veranderd in de ondersteuning die u ontvangt van de gemeente? Ja 15% N=133 24% N=2492 Nee 75% N=133 66% N=2492 Weet ik niet 10% N=133 9% N= /32

31 BLOK 6: Overige ondersteuning Aantal Aantal Uw gemeente respondenten per respondenten per vraag vraag Overige ondersteuning Maakt u gebruik van voorzieningen, zoals bijvoorbeeld de inloop of activiteiten in het buurthuis, klussendienst, 8% N=142 20% N=2181 boodschappenservice, was- en strijkservice? (%ja) Heeft u een particuliere schoonmaakster die helpt bij het 29% N=142 21% N=2181 huishouden? (%ja) Krijgt u of uw partner hulp van een individuele vrijwilliger (bijvoorbeeld een maatje, coach)? 6% N=142 10% N=2181 (%ja) Ontvangt u hulp van uw partner, van uw familie, vrienden of buren? 88% N=142 83% N=2181 (%ja) Heeft u het idee dat uw naaste die voor u zorgt het aankan? Ja 50% N=115 53% N=1352 Nee 27% N=115 22% N=1352 Weet ik niet 23% N=115 24% N= /32

32 BLOK 7 Effect(en) van ondersteuning op zelfredzaamheid en participatie Aantal Aantal Uw gemeente respondenten per respondenten per vraag vraag binnen en buiten uw huis rond Effect(en) van ondersteuning op zelfredzaamheid en participatie Dragen ondersteuning en hulpmiddel(en) bij aan lopen/rijden 61% N=109 62% N=1888 (% helemaal/grotendeels) u wassen, kleden en verzorgen (% helemaal/grotendeels) uw huishouden regelen en op orde houden(% helemaal/grotendeels) uw financiën regelen en op orde houden(% helemaal/grotendeels) 55% N=77 63% N= % N=98 64% N= % N=96 68% N=1771 de mogelijkheid om familie, vrienden en anderen te zien en 62% N=114 64% N=1981 spreken(% helemaal/grotendeels) anderen helpen (% helemaal/grotendeels) werken en/of leren (% helemaal/grotendeels) 24% N=54 21% N=926 39% N=56 24% N=883 30/32

33 BLOK 8: Over uzelf Aantal Aantal Uw gemeente respondenten per respondenten per vraag vraag Over uzelf Bent u een man of een vrouw? Man 43% N=210 32% N=2801 Vrouw 57% N=210 68% N=2801 Wat is uw leeftijd? 0 t/m 17 1% N=225 1% N= t/m 25 4% N=225 2% N= t/m 35 3% N=225 3% N= t/m 45 4% N=225 4% N= t/m 55 7% N=225 7% N= t/m 65 12% N=225 11% N= t/m 74 17% N=225 15% N= % N=225 56% N=3729 Heeft u beperkingen of aandoeningen (%ja) 83% N=213 90% N=3305 Beperking of aandoening Leggen van sociale contacten (% aangekruist) Lichamelijke handicap (% aangekruist) 24% N=159 15% N= % N=159 43% N=2870 Gedragsproblemen (% aangekruist) 7% N=159 5% N=2870 Geheugen- en oriëntatieproblemen 25% N=159 23% N=2870 (% aangekruist) Zintuiglijke beperking (% aangekruist) Verstandelijke beperking (% aangekruist) Bewegen en verplaatsen (% aangekruist) Psychisch functioneren (% aangekruist) 6% N=159 10% N=2870 4% N=159 9% N= % N=159 64% N= % N=159 17% N=2870 Anders(% aangekruist) 23% N=159 13% N=2870 Wat is uw woonsituatie? Ik woon zelfstandig 75% N=221 74% N= /32

34 Ik woon zelfstandig in een aangepaste woning 3% N=221 11% N=3815 Ik woon bij mijn ouders/verzorgers 6% N=221 4% N=3815 Ik woon in een tehuis/ instelling 9% N=221 5% N=3815 Ik woon in bij mijn kinderen 0% N=221 1% N=3815 Anders 8% N=182 7% N=2321 Wat is uw hoogst afgeronde opleiding? Lagere school/ Basisschool 33% N=182 39% N=2321 Lager of voorbereidend beroepsonderwijs/ VMBO basis 19% N=182 23% N=2321 kader VMBO theoretisch/ MAVO/ (M)ULO 13% N=182 15% N=2321 HAVO, MMS, HBS, VWO 9% N=182 7% N=2321 MBO 0% N=182 0% N=2321 HBO/Universiteit 18% N=182 8% N=2321 In hoeverre kunt u financieel rondkomen? (%(zeer) goed) 39% N=224 34% N=3409 Heeft u hulp gehad bij het invullen van deze vragenlijst? Nee 53% N=224 46% N=3115 Ja, van een naaste (bijvoorbeeld partner, familielid of vriend) 39% N=224 41% N=3115 Ja, van een hulp- of zorgverlener 6% N=224 10% N=3115 Ja, van iemand anders 1% N=224 3% N= /32

35 TELEFOON WEBSITE