Verslag Voorbespreking Voor- en vroegschools beleid september 2011

Transcriptie

1 Reg. nr Verslag Voorbespreking Voor- en vroegschools beleid september 2011 Aanwezig: Raadsgriffie: Raadsleden en Steunfractieleden: Portefeuillehouder: De heer R. van Schelven, voorzitter, burgemeester Mevrouw M. Georgiades De heer W. Althuis, CU De heer H.J.B. Bakker, VVD De heer R. Burger, SP Mevrouw S. Coenmans, VVD De heer J. Doornbos, CDA Mevrouw M. Mulder, De heer G.J. Sinke, D66 Mevrouw C.B. Vaessen, Groen Links De heer R.C.J. Geertzen Ambtelijke ondersteuning: Mevrouw S. Rijninks, beleidsadviseur Stadontwikkeling De heer G. Hofman, teamhoofd Stadsontwikkeling Genodigden: Verslag: Mevrouw T. Groen, SRKPC De tieer H. Huibers, CPOB De heer J.C.J. van Zutphen, RK onderwijs Verslagbureau More Support, Wamel 1. Opening De voorzitter opent de voorbespreking om uur en heet de aanwezigen van harte welkom. Hij verwelkomt in het bijzonder de vertegenwoordigers van de schoolbesturen. 2. Inleiding door wethouder Geertzen Wethouder Geertzen geeft aan dat de Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE), die sedert 1 januari 2011 van kracht is, er zorg voor moet dragen dat de toegankelijkheid van het peuterspeelzaalwerk wordt vergroot, dat het bereik van de Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) programma's zo groot mogelijk is en dat harmonisatie van het peuterspeelzaalwerk en de kinderopvang wordt bewerkstelligd. Het doel is, dat er toegankelijke voorschoolse voorzieningen ontstaan die voldoen aan de wettelijke basiskwaliteitseisen. Vanaf 2011 ontvangt de Gemeente geoormerkte middelen van het Rijk voor de bestrijding van onderwijsachterstanden. De VVE programma's zijn bestemd voor zeer jonge kinderen met een taal- en/of ontwikkelingsachterstand. Om een slechte start op de basisscholen te voorkomen, krijgen deze kinderen bijscholing via speciale programma's. De wethouder licht de gehanteerde terminologie toe. Voorschoolse educatie begint op de peuterspeelzaal of op het kinderdagverblijf. Vroegschoolse educatie wordt gegeven in de Voorbespreking Raad Culemborg Voor- en vroegschools beleid, 29 september

2 groepen 1 en 2 van de basisschool. Doelgroepkinderen zijn de kinderen die in aanmerking komen voor VVE. De gemeenten bepalen zelf wanneer kinderen tot de doelgroepkinderen behoren. De meeste gemeenten doen dit aan de hand van de zogenaamde 'gewichtenregeling voor het basisonderwijs. Met name kinderen met een lage sociaal economische status (SES) komen hiervoor in aanmerking. Er zijn verschillende programma's. met name voor de taalachterstanden. Het meest gebruikte programma is 'Pyramide'. Dit programma wordt ook in Culemborg gebruikt. Een wezenlijk onderdeel van VVE is de ouderbetrokkenheid Op dit onderdeel moet nog het nodige gebeuren. Al jarenlang wordt met de partners voortdurend gewerkt aan verbetering. Door de Wet OKE is er een nieuwe aanzet gegeven om na te denken over vorm en inhoud. Er bestaat een intensieve betrokkenheid tussen de partners en een grote veranderingsbereidheid. Daardoor is het mogelijk geweest om een kwaliteitsslag te maken. De wethouder merkt tot slot op, dat in 2011 de inspectiebezoeken zijn gepland. Dat betekent dat in het voorjaar van 2012 een inspectierapport zal worden opgesteld. Dat rapport zal dan kunnen worden beschouwd als een nulmeting. 3. Gelegenheid tot het stellen van vragen en discussie De heer Bakker (VVD) heeft op basis van onderliggende stukken geconcludeerd dat 95 procent van de kinderen via het consultatiebureau wordt bereikt. Gesteld wordt, dat het de vraag is hoeveel kinderen met een achterstand zijn te bereiken via de kinderopvang. Ook staat te lezen dat met name kinderen met een lage SES lastig zijn te bereiken. Hier lijkt sprake van een tegenstelling. De heer Bakker vraagt vervolgens of, in het geval het aanbod voor de VVE behoorlijk stijgt, er wel voldoende capaciteit beschikbaar is. Spreker wijst op de genoemde doelstellingen met vermelding van percentages. Hij vraagt hoe deze meting plaatsvindt. Tenslotte wijst de heer Bakker op de eigen bijdrage van de ouders en vraagt of de ouderbijdrage door de Gemeente wordt bepaald, dan wel landelijk is vastgesteld. Mevrouw Mulder (PvdA) vraagt wat de gedachtegang is achter de percentages die bij de doelstellingen worden genoemd. Voorts wijst spreker op bewonersinitiatieven die in andere gemeenten zijn ontstaan. Zij vraagt of dat in lijn is met voorliggend stuk en of dergelijke initiatieven in dit beleid kunnen worden ingepast. De heer Doornbos (CDA) wijst op de ouderbetrokkenheid en verwijst daarbij naar pagina 6, waar wordt gesteld dat het de inzet is om te komen tot een eenduidig "Culemborgbreed" ouderbeleid. Spreker vraagt wat precies wordt bedoeld met ouderbeleid. Op dezelfde pagina staat dat het moeilijk is om mensen te bereiken. Het CDA vraagt hoe de partners dit denken aan te pakken. Tenslotte wijst de heer Doornbos op de eigen bijdrage die ouders vanaf 1 januari 2010 betalen voor kinderen met een indicatiestelling voor VVE. Er wordt in te tekst gesproken over een aangepast tarief. De fractie wil graag weten wat daarmee wordt bedoeld. De heer Althuis (CU) begrijpt dat dit vooral heeft te maken met de lage SES problematiek. Spreker vraagt een toelichting op de probleemstelling. Vervolgens vraagt spreker of het beleid, waarvoor de termijn wordt genoemd, reeds is ingezet vanaf 1 januari van dit jaar. Tenslotte vraagt de heer Althuis of de conclusie juist is, dat hetgeen hier wordt geschreven over ouderbetrokkenheid een continuering betreft van reeds bestaand beleid. Meer concreet, vraagt hij of de komende jaren alleen een extra inspanning wordt verwacht op dit onderdeel. Mevrouw Vaessen (GrL) vraagt aan de vertegenwoordigers van het onderwijs of zij zich kunnen vinden in de doelgroep, zoals deze is vastgesteld door de Gemeente. Voorts wil mevrouw Vaessen weten of de vertegenwoordigers van het onderwijs tevreden zijn met het hier voorliggende stuk. De voorzitter constateert dat in de eerste vraag een vooronderstelling zit, namelijk dat de doelgroep Voorbespreking Raad Culemborg Voor- en vroegschools beleid, 29 september

3 zou zijn bepaald door de Gemeente. Uit de beantwoording zal blijken of dit inderdaad zo is. De heer Burger (SP) wijst er op, dat de begroting vooral op voorschoolse educatie is gericht en vraagt of daar een reden voor bestaat. Ten tweede vraagt de heer Burger of dit beleid mogelijk kan worden geintegreerd in de opzet van de Brede School. De heer Sinke (1366) wijst op de uitspraak dat financien geen belemmeringen vormen, maar vervolgens wordt een hele rij cijfers genoemd. Hij vraagt of aantoonbaar is dat de financien inderdaad geen belemmering vormen voor deelname aan de VVE. De heer Sinke stelt vast dat wordt gesproken over regelmatige monitoring en resultaatmeting. Hij vraagt of de resultaten op de langere termijn daarbij worden bekeken. Onder het kopje 'resultaatgericht handelen' wordt bij de afspraken alleen gesproken over het meten van resultaten. Hij vraagt of er ook afspraken zijn gemaakt over hoe de gemeten resultaten worden omgezet in daadwerkelijk resultaatgericht handelen. Dit is in de tekst niet verder uitgewerkt. Bij de signalering is aangegeven, dat nog wordt gezocht naar een evidence based aanpak. Spreker is benieuwd of deze aanpak inmiddels is gevonden. Verder vraagt de heer Sinke zich af, als wordt gesproken over het hanteren van een taal en een werkwijze, waarom toch wordt gewerkt met twee methoden. Spreker vraagt of het niet wenselijker is om voor een methode te kiezen en of het mogelijk is daarin te sturen. Deze vraag hangt samen met het criterium evidence based. Wethouder Geertzen geeft aan dat deze notitie de resultante is van gezamenlijk werk met de onderwijspartners, onder regie van de Gemeente. De heer Huibers bevestigt dit en zegt als onderwijspartner akkoord te zijn met de manier waarop dit beleid wordt uitgevoerd en zegt daar de nodige inspanningen voor te willen plegen. Mevrouw Groen is eveneens tevreden over de samenwerking. Een onderdeel van wat samen is uitgewerkt, is de combinatie met het reguliere peuterspeelzaalwerk. In januari is daarmee gestart. Er zal goed moeten worden gekeken of dit werkt. Over de opzet van het beleid is spreker tevreden. Er heeft al een eerste evaluatie plaatsgevonden. Daaruit blijkt dat het werkt en dat heel veel VVE-plaatsen zijn ingevuld. Spreker benadrukt nogmaals, dat de combinatie met het reguliere peuterspeelzaalwerk belangrijk is. De heer Van Zutphen wijst op de periode die voor dit nieuwe beleid geldt. Er wordt echter al enkele jaren gewerkt aan het bedienen van de doelgroep. Dit is dan ook een voortzetting van eerder beleid. De financiele stromen zijn echter anders gaan lopen. Toen dat aan de orde kwam, is samen met de Gemeente dit nieuwe beleid opgezet. Spreker kan zich vinden in het geformuleerde beleid en beoordeelt de doelstellingen als zeer ambitieus. Het idee moet echter niet ontstaan dat alle kinderen op het niveau kunnen worden gebracht, zoals in deze ambitie is gesteld. Er zijn altijd kinderen die, ondanks alle inspanningen, dit niveau niet kunnen bereiken. De heer Van Zutphen benadrukt dat het goed is om ambitie te hebben, maar men hierin ook reeel moet blijven. De heer Bakker (VVD) vraagt of de heer Van Zutphen van mening is dat de doelstellingen niet reeel zijn. Wethouder Geertzen ontkent dat. Het gaat er om dat resultaten mogelijkerwijs achter kunnen blijven bij de doelstelling. Deze doelstellingen zijn echter wel gezamenlijk opgesteld. Dit zal voortdurend een onderwerp van gesprek moeten blijven. De heer Huibers heeft de vaststelling van het programma eveneens geconstateerd dat de doelstelling ambitieus is. Aan de andere kant kan met de nieuwe manier waarop de middelen worden ingezet het geheel worden uitgebreid en kunnen de doelstellingen dus ook wat ambitieuzer zijn. Tussentijds zal, middels monitoring, moeten worden bezien of de doelstellingen kunnen worden gecontinueerd, aangepast, of wellicht in het uiterste geval moeten worden bijgesteld. Voorbespreking Raad Culemborg Voor- en vroegschools beleid, 29 september

4 Spreker voegt hier aan toe, dat in geval de doelstellingen niet door honderd procent van de kinderen wordt gehaald, dat niet wil zeggen dat de middelen niet goed zijn ingezet en het beleid zou zijn mislukt. De heer Sinke (066) constateert dat minimumniveaus worden beschreven en vraagt zich af of die nu wel of niet haalbaar zijn. De heer Van Zutphen benadrukt dat de minimumdoelstelling niet door alle kinderen zal worden bereikt. Dat betekent niet dat ingezette middelen niet goed zouden zijn besteed. Daarom is monitoring van groot belang. Op het moment dat de doelstelling niet door honderd procent van de kinderen wordt gehaald, wil dat niet zeggen dat het beleid is mislukt, zoals dit gezamenlijk wordt voorgestaan. Wethouder Geertzen merkt met betrekking tot de ingangsdatum van dit beleid op dat het document inderdaad wat later voorligt. De lage SES problematiek is gerelateerd aan een lage geletterdheid en een gemiddeld lagere scholing. Met name kinderen uit deze groep hebben te maken hebben met onderwijsachterstand. Gebleken is dat deze achterstand met name ontstaat in de vroege levensjaren. Een doelstelling van het Ministerie is om zo vroeg mogelijk te starten met het voorkomen of wegwerken van die achterstand. Daarom ligt het accent op de voorschoolse fase. Tot nu toe is niet gebleken dat er financiele belemmeringen zijn bij ouders om deel te nemen aan het programma. IJit de monitoring zal moeten blijken wat de resultaten zijn en het is logisch dat die resultaten ook worden omgezet naar handelingen. Pas na de eerste meting kan worden gezegd of de resultaten ook daadwerkelijk om te zetten zijn naar concreet handelen. De heer Bakker (VVD) vraagt om verheldering. Er wordt een aantal doelstellingen met percentages genoemd. Dan is de vraag van verschillende fracties ook logisch hoe je dat gaat meten en monitoren. Wethouder Geertzen legt uit, dat hij duidelijk heeft willen maken dat pas na de eerste meting kan worden gekeken wat de resultaten zijn en of die resultaten om te zetten zijn in handelingen. In de voorgaande periode zijn nagenoeg geen metingen verricht. De heer Huibers voegt hier aan toe, dat er voorheen schakelklassen waren en dat er ook wel werd gewerkt met VVE, maar daar zat een ander kader van toetsing en meting achter. Met de huidige geldstromen kunnen zaken meer aan elkaar worden gekoppeld en kan er meer inzet worden geleverd. Ook zijn er andere doelstellingen aan gekoppeld, zoals die van ouderbetrokkenheid. Spreker verwacht daarom ook, dat het succes groter zal zijn omdat de inzet breder is en er meer middelen beschikbaar zijn. Wethouder Geertzen geeft vervolgens aan, dat wanneer een geoormerkt bedrag in 2011 niet volledig wordt gebruikt, het ook mogelijk is om dit door te schuiven naar een volgend jam. Het beleid als zodanig beslaat immers een periode van vier jaar. In dat verband overweegt de Gemeente de partijen te vragen om pilots voor te stellen die kunnen worden ingezet op het onderdeel ouderbetrokkenheid. Ouderbetrokkenheid is een heel moeilijk issue in het onderwijs. Daarin moeten nog slagen worden gemaakt. Er is wel een project genaamd 'Speel mee', waarbij ouders langer op kinderdagverblijven en peuterspeelzalen worden gehouden. Er kan echter nog veel meer worden gedaan en partijen worden uitgenodigd om met ideeen te komen. Mevrouw Rijninks geeft vervolgens aan - naar aanleiding van de vraag van D66 - dat er sprake is van twee verschillende methodieken. Er is een evidence based methodiek van het RIVM. Voor achterstanden op sociaal emotioneel gebied bestaat landelijk nog geen goed meetinstrument. Naar verwachting Voorbespreking Raad Culemborg Voor- en vroegschools beleid, 29 september

5 wordt daar komend jaar een goed instrument voor ontwikkeld. Wethouder Geertzen merkt met betrekking tot het bereiken van de doelgroep op, dat vrijwel alle ouders met hun kind het consultatiebureau bezoeken. Zeker in de eerste achttien maanden is dit percentage heel hoog. Daarna loopt dat wat terug. Dat heeft vaak te maken met het feit dat die kinderen die in een medisch circuit terecht komen, niet ook nog eens aanvullend het consultatiebureau bezoeken. De heer Bakker (VVD) verwijst naar de opmerking dat niet duidelijk is hoeveel kinderen met een achterstand deelnemen aan de kinderopvang en verwijst naar de stelling dat de lage SES groep moeilijk is te bereiken. Hij vraagt of het dan juist is om te veronderstellen dat deze groep procentueel niet van grote orde is. Mevrouw Rijninks antwoordt dat nog niet goed in beeld is hoeveel kinderen met een achterstand de kinderopvang bezoeken. In de kinderopvang zitten kinderen met een achterstand wellicht meer verspreid en dan is de vraag hoe in speciale programma's moet worden geinvesteerd. Mevrouw Groen voegt hier aan toe, dat een van de doelen van de centrale wachtlijst, die begin 2011 is ingevoerd, is om ook de kinderen te registreren, die niet staan ingeschreven voor de peuterspeelzaal, maar wel het programma 'Speel mee' hebben gevolgd. Met deze nieuwe methode wordt er meer geregistreerd. Ook met de wijze van overdracht wordt beter ingezet op het volgen van de kinderen en is de kans groter dat kinderen met een achterstand worden gesignaleerd. Mevrouw Rijninks geeft vervolgens aan, dat het lage bereik van de SES groep met name betrekking heeft op de ouderbetrokkenheid. Deze groep is moeilijk te bereiken als het gaat om ontwikkelingsstimulerend gedrag. De ouders zien het belang van deelname aan VVE wel, daarom is het vaak niet moeilijk om deze ouders te overtuigen om hun kind deel te laten nemen. Het is vaak wel moeilijk om deze ouders thuis te ondersteunen. Wethouder Geertzen meldt dat tot op heden blijkt, dat met de 45 VVE plaatsen er voldoende capaciteit bestaat. Er is vooralsnog geen sprake van verwachte groei. De eigen bijdrage van de ouders ad 105,= is door de rijksoverheid vastgesteld. De wethouder geeft voorts aan dat particuliere initiatieven, die een eigen methode hebben, bij de Gemeente niet in zicht zijn. Voor specifieke initiatieven zijn vaak aparte subsidies beschikbaar. Naar aanleiding van pagina 6 van het document merkt de wethouder op, dat het breed ouderbeleid nog moet ontstaan. De vraag is welke ideeën daarover ontstaan. Mevrouw Groen stelt dat de ouderbetrokkenheid op peuterspeelzalen heel groot is. Daarnaast worden er kortdurende opvoedcursussen gegeven en er is een opvoedspreekuur ingesteld. De hoop bestaat dat ouders gewend raken aan die betrokkenheid en dat voort willen zetten op de basisschool. Dat moet echter wel extra worden gestimuleerd. De heer Huibers voegt toe dat er voor de vroegschoolse periode wel activiteiten en initiatieven bestonden, zij het dat deze niet gestroomlijnd waren. Daarvoor zal nu door de drie betrokken schoolbesturen een programma worden gemaakt. Wethouder Geertzen geeft met betrekking tot de integratie met de Brede School aan, dat met een groep mensen wordt gewerkt aan het aanbieden van programma's in de herfstvakantie en in de zomervakantie. Deze programma's zullen zijn gericht op taalachterstanden, maar ook op expressie. De heer Althuis (CU) vraagt of hierin ook een rol voor het Centrum voor Jeugd en Gezin, CJG, is weggelegd. Verder informeert de CU naar de rol voor het Maatschappelijk Werk, omdat het hier met name gaat over kinderen uit de doelgroep met een lage SES. Daarnaast vraagt hij of de eigen bijdrage van 105,= niet een drempel is voor mensen met een lage SES. Tenslotte vraagt de heer Althuis of er ook een wijkgerichte uitsplitsing mogelijk is bij de monitoring. Voorbespreking Raad Culemborg Voor- en vroegschools beleid, 29 september

6 De heer Sinke (D66) vraagt waarom niet wordt gestuurd op éen methode voor het kind-volgsysteem. Mevrouw Vaessen (GrL) bespeurde bij mevrouw Groen enige nadruk op het maken van afspraken met het reguliere peuterspeelzaalwerk. Spreker vraagt zich af of daar een knelpunt ligt, waar iets mee zou moeten worden gedaan. Wethouder Geertzen bevestigt dat in theorie een taak is weggelegd voor het CJG en het Maatschappelijk Werk. Het CJG is niets minder dan een portal van alle netwerkorganisaties, die op het terrein van opvoeden diensten leveren. Het Maatschappelijk Werk vormt onderdeel van het CJG. Het CJG is een tweede lijns-organisatie op dit terrein. Het consultatiebureau is wel nauw betrokken bij dit beleid. Het bedrag van 105,= is een bedrag dat door het Rijk is vastgesteld. De wethouder denkt dat een uitsplitsing van de monitoring naar wijken niet zinnig is omdat het in totaal maar om 45 plaatsen gaat. De wethouder is echter wel bereid hier naar te kijken. De heer Huibers verwijst naar de programma's 'Ik en Co' en 'Pyramide'. In beide programma's wordt een referentiekader genoemd. Dit zijn beide bewezen methodieken. Vanuit het verleden hebben scholen hierin een keuzevrijheid. De heer Sinke (D66) vraagt of met de wisseling van methode het effect daalt. De heer Huibers antwoordt dat een nadelig effect niet is bewezen. Het heeft veel meer te maken met de structurele aanpak van thema's. Mevrouw Groen vult aan, dat het juist heel bijzonder is dat voor 'Memelink' en 'Kijk' is gekozen voor een programma. Voorts geeft spreker aan, dat het doel is om zoveel mogelijk spreiding van peuterspeelzalen te realiseren. Dit dient ook het doel om zoveel mogelijk spreiding te bewerkstelligen van kinderen met achterstanden te bewerkstelligen en draagt bij aan het voorkomen van concentraties kinderen met een achterstand op de basisschool. Het is dus heel belangrijk om vanaf het begin te integreren. Het lijkt nu, dat het op die peuterspeelzalen die van oorsprong vooral 'zwart' waren, moeilijk is om reguliere plaatsen te bezetten. Dat gegeven vraagt aandacht. De voorzitter constateert dat de fracties voldoende zijn gdinformeerd. Hij dankt vervolgens de vertegenwoordigers uit het onderwijsveld. De heer Sinke (D66) dankt voor de samenwerking tussen de Gemeente en het onderwijsveld en stelt dat deze gezamenlijkheid een belangrijke bijdrage levert aan het effect. De heer Althuis (CU) zegt dat zijn fractie zich nog wil beraden over de vraag of dit onderwerp een punt van debat wordt, hij geeft dit door aan de griffie. De overige fracties kunnen zich vinden in doorgeleiding van het voorstel voor besluitvorming in de Raad. 4. Sluiting De voorzitter sluit de voorbespreking om uur. Aldus besloten in de openbare vergadering van de Raad, gehouden op 13 oktober 2011 De griffier De voor-zitter A4A7 P. Peters R. van Schelven Voorbespreking Raad Culemborg Voor- en vroegschools beleid, 29 september