Decentralisatie AWBZ-Wmo

Transcriptie

1 nummer 3 maart 2013 Alblasserwaard Over deze nieuwsbrief In deze digitale nieuwsbrief SIP PRAAT U BIJ informeert de stuurgroep SIP u over de stand van zaken en de algemene ontwikkelingen rondom de drie decentralisaties Participatiewet, Werkwaard, Begeleiding AWBZ en Jeugdzorg. Zoals u in onze vorige nieuwsbrief hebt kunnen lezen, zijn we als regio Alblasserwaard- druk doende om de overheveling van een aantal rijkstaken naar de gemeenten adequaat te organiseren. We weten al geruime tijd dat we dat moeten doen met relatief beperkte middelen en dat we hierbij een groter beroep moeten doen op de kracht en het zelforganiserende vermogen van de samenleving. Mede door de verkiezingen heeft de exacte wetgeving onder deze grondslagen op zich laten wachten. Inmiddels heeft het nieuwe kabinet een aantal maatregelen in het regeerakkoord opgenomen. Voor wat betreft de decentralisatie AWBZ-begeleiding geven we u in deze nieuwsbrief een update. Voor wat betreft Jeugdzorg willen wij u informeren over het proces om te komen tot een regionaal ontwerp voor een concept-transformatieplan en de rol van de regio Alblasserwaard- in het samenwerkingsverband Zuid-Holland Zuid. Vragen die in dit artikel worden beantwoord: - Wat zijn de meest actuele maatregelen in het regeerakkoord? - Wat valt er nu precies onder begeleiding en persoonlijke verzorging? - Hoe pakken we het nu aan? - Wat zijn daarbij de risico s? - Hoe en wanneer worden de gemeenteraden nader geïnformeerd? Decentralisatie AWBZ-Wmo De gemeenten, instellingen en organisaties in de regio Alblasserwaard- krijgen te maken met een aantal ingrijpende wijzigingen. Een van deze wijzigingen is de decentralisatie van een aantal taken uit de AWBZ naar de Wmo. In dit artikel wordt ingegaan op deze wijzigingen, de manier waarop de regio dit oppakt en de risico s die met de wijzigingen gepaard gaan. Dit artikel gaat in op de wijzigingen waarbij ook duidelijk wordt dat een aantal zaken nog niet uitgekristalliseerd zijn, en door het Rijk nog verder uitgewerkt moet worden. 1

2 Het kabinet heeft in het regeerakkoord een groot aantal maatregelen opgenomen op het terrein van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Kern van de voorgestelde maatregelen is dat de extramurale ondersteuning, de functies extramurale begeleiding, kortverblijf en vervoer en Persoonlijke Verzorging (PV), vanuit de AWBZ naar de gemeenten worden gedecentraliseerd. Daarnaast wordt de extramurale verpleging uit de AWBZ naar de Ziektekostenverzekering (Zvw) overgebracht. Met deze maatregelen wil het Kabinet de huidige AWBZ terug brengen naar een romp- AWBZ voor langdurige en onverzekerbare zorg. Ter voorbereiding op deze maatregelen worden de komende jaren de aanspraken op voorzieningen beperkt. Naast de overheveling van de functies uit de AWBZ, stelt het Kabinet ook voor om de Hulp bij het Huishouden als maatwerkvoorziening aan te bieden voor diegene die dit nodig hebben en dit niet kunnen betalen. Verder komt er een gemeentelijke voorziening voor chronisch zieken en gehandicapten ter compensatie van het eigen risico, aftrek ziektekosten en de Wet Tegemoetkoming Chronisch Zieken en Gehandicapten (WTCG). Met ingang van 2013 zijn de ZorgZwaartePakketten 1 en 2 geschrapt. Dit betekent dat mensen met een beperking minder snel een indicatie krijgen voor een opname in een verzorgingshuis. Bestaande cliënten houden hun ZZP. Hiermee wil het Kabinet stimuleren dat mensen langer zelfstandig, met passende ondersteuning, in de wijk blijven wonen. Het kabinet wil in 2014 en 2015 de ZZP s 3 schrappen. Samenvatting maatregelen regeerakkoord: 2013: ZZP 1 en 2 geschrapt voor nieuwe cliënten 2014: Hulp bij het huishouden inkomensafhankelijk en als maatwerkvoorziening voor nieuwe cliënten Beperken aanspraken op Persoonlijke Verzorging ZZP 3 (verpleging en verzorging) schrappen voor nieuwe cliënten 2015: Hulp bij het huishouden inkomensafhankelijk en als maatwerkvoorziening voor bestaande cliënten (budget wordt met 75% gekort) Extramurale begeleiding, kort verblijf en vervoer naar gemeente Persoonlijke Verzorging naar gemeenten ZZP 3 VG (verstandelijk gehandicapt) en GGZ (geestelijke gezondheidszorg) schrappen voor nieuwe cliënten Gemeentelijke voorziening voor financiële compensatie chronisch zieken en gehandicapten. MEE naar gemeenten De staatssecretaris van VWS presenteert naar verwachting in april 2013 zijn visie op de langdurige zorg. Deze visie wordt geformuleerd in samenwerking met o.a. patiënten- en cliëntenorganisaties, de koepels van zorg- en welzijnsaanbieders en ziektekostenverzekeraars. In deze visie gaan gemeenten de ondersteuning aan huis uitvoeren. Gemeenten kunnen maatwerk bieden en staan dichter bij de inwoner. Hierbij moet uitgegaan worden van de eigen kracht en mogelijkheden van de inwoner en zijn omgeving, het bevorderen van zelfstandigheid, zelfredzaamheid, eigen regie en participatie. Deze gedachte sluit prima aan 2

3 bij de Kanteling van de Wmo die de gemeenten hebben ingezet. Hierbij kunnen gemeenten ook de koppeling en verbinding maken met andere beleidsterreinen waardoor een integrale, effectieve en efficiënte ondersteuning mogelijk wordt. De uitvoering van o.a. andere functies horen per 2015 tot de verantwoordelijkheid van de gemeenten. Wat valt er onder begeleiding en persoonlijke verzorging: De activiteiten die nu in de AWBZ worden geleverd zijn zeer divers. Hieronder treft u een aantal voorbeelden aan van activiteiten die nu vanuit de begeleiding worden geboden: woonbegeleiding; praktische pedagogische thuishulp en gezinsondersteuning (PPG); begeleiding tijdens voorgezet speciaal onderwijs; thuisbegeleiding; dagactiviteiten voor GGZ (DAC); dagbesteding voor verstandelijk beperkten; logeerhuizen; zaterdagopvang voor kinderen met verstandelijke beperking; vakantie activiteiten voor verstandelijk beperkten; activerende psychiatrische thuiszorg; inloophuizen/ ontmoetingsgroepen; begeleiding bij rehabilitatietrajecten verslaafden; ontmoetingsgroepen. Persoonlijke verzorging: ondersteuning bij dagelijkse verzorging Douchen, scheren, aankleden, Hulp bij eten en drinken Aanbrengen prothesen Begeleiden van oefeningen Plan van aanpak Door de gemeenten is een plan van aanpak AWBZ- Wmo opgesteld. Dit plan van aanpak richt zich in 2013 op de beleidsontwikkeling en in 2014 op de implementatie van de maatregelen. Veel is nog onduidelijk, maar afwachten is geen optie. Daarom starten de gemeenten met het opstellen van een algemeen beleidsrijk Wmo-kader. Bij het opstellen van dit kader worden de inwoners van de gemeenten, raden, Wmo-raden, zorg- en welzijnsaanbieders actief betrokken. Inzicht in financieel en wettelijk kader, wetgevingsprocedure, inzicht in cliëntengroepen, aantallen etc. ontbreekt op dit moment. Zodra het ministerie meer gegevens, informatie en kader aan de gemeenten beschikbaar stelt, wordt dit nader ingevuld door keuzenota s op te stellen. Deze keuzenota s bieden nadere inhoudelijke kaders en uitgangspunten. We voorzien keuzenota s op het terrein van onder andere de hulp bij het huishouden, de PV en de extramurale begeleiding. Risico s Bovenstaand proces kent de nodige risico s. - De wetgevingsprocedure moet nog doorlopen worden. Dit kan betekenen dat de wetgeving net anders uitpakt dan in het regeerakkoord beschreven. Afwachten totdat 3

4 hierover meer duidelijkheid ontstaat is geen optie. Om straks tijdig met de implementatie te beginnen, moet nu de beleidsontwikkeling gestart worden. - De voorgestelde maatregelen gaan gepaard met aanzienlijke financiële kortingen. Zo wordt bijvoorbeeld de extramurale begeleiding gesproken over een korting van (minimaal) 25%. Op dit moment is er geen zicht op het financiële kader waarbinnen deze wijzigingen zich gaan afspelen. Onduidelijk is wanneer deze duidelijkheid er wél is. - Het tempo waarop het ministerie de weten regelgeving oplevert kan op gespannen voet komen te staan met de planning van de voorbereiding. We moeten met de maatregelen aan de slag zonder vooraf goed te weten waar de gemeenten verantwoordelijk voor worden. Dit vergt het nodige aanpassingsvermogen. Communicatie Om raadsleden te informeren over de maatregelen en het plan van aanpak Wmo-AWBZ wordt op 24 april a.s. een informatiebijeenkomst voor raadsleden gehouden. Deze bijeenkomst is van uur, plaats van bijeenkomst wordt zo spoedig mogelijk bekend gemaakt. U ontvangt van het regiobureau AV hiervoor een uitnodiging. U bent van harte uitgenodigd! 4

5 Vragen die in dit artikel worden beantwoord: - Hoe is de transitie en transformatie van de Jeugdzorg georganiseerd? - Wat zijn de processtappen hierbij? - Wat is de rol van de regio AV hierin? - Wat is er tot op heden verwezenlijkt? - Hoe en wanneer zijn de gemeenteraden van onze regio (weer) aan bod? Decentralisatie Jeugdzorg Per 1 januari 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de zorg voor jeugdigen. Hieronder vallen de jeugd-ggz (zowel AWBZ als Zorgverzekeringswet), jeugd-lvg (jeugdigen met een licht verstandelijke beperking), provinciale jeugdzorg, gesloten jeugdzorg, jeugdreclassering en jeugdbescherming. Omdat de gemeenten dichterbij de jeugdigen staan dan het Rijk, is de verwachting dat de zorg aan jeugdigen beter, efficiënter en met meer maatwerk kan worden georganiseerd. De 17 gemeenten in Zuid-Holland Zuid (ZHZ) bereiden zich gezamenlijk voor op deze transitie. Samen hebben ze hiervoor een bestuursopdracht vastgesteld en dat heeft inmiddels geleid tot een visie op de jeugdzorg, die aan de gemeenteraden is voorgelegd. Op dit moment wordt gewerkt aan een ontwerp van de getransformeerde zorg voor jeugdigen. De bedoeling is om uiteindelijk te komen tot een concept-transformatieplan. Zowel het ontwerp als het concept-transformatieplan worden aan de gemeenteraden ter vaststelling voorgelegd. Voor de transitie en transformatie is door de 17 gemeenten een afzonderlijke projectstructuur opgezet waarbij vanuit de drie subregio s twee bestuurlijk en ambtelijk vertegenwoordigers zitting hebben in stuurgroep en transformatieteam. 1. Inhoudelijk ontwerp Zowel de zorgorganisaties als de cliëntenorganisaties zijn gevraagd gezamenlijk te adviseren over het inhoudelijke ontwerp voor de getransformeerde zorg voor jeugdigen. Beiden hebben zich verenigd in de zogenoemde Doe-tank. Het ontwerp moet antwoord geven op de vraag wat er gebeurt als een jeugdige of gezin zorg vraagt. Bij wie kan hij/het zijn vraag kenbaar maken? Hoe wordt beoordeeld wat de jeugdige of het gezin op eigen kracht kan oplossen? Hoe wordt vervolgens beoordeeld of en zo ja welke aanvullende zorg nodig is? Wanneer is deze dan nodig? Hoe wordt ervoor gezorgd dat de zorg op tijd, op maat, nabij, integraal, zo kort als mogelijk en zo zwaar als nodig wordt geboden? Vanzelfsprekend is de reeds vastgestelde visie de belangrijkste basis voor het ontwerp. Daarbovenop wordt ook nadrukkelijk rekening gehouden met eisen die betrekking hebben op onder andere ontschotte financiering en effectiviteitskortingen. De Doe-tank rapporteert tussentijds aan de stuurgroep Transitie en transformatie zorg voor jeugdigen ZHZ. Dhr. 5

6 Akkerman (wethouder Giessenlanden) en dhr. Oostrum (wethouder Gorinchem) vertegenwoordigen de gemeenten in de Alblasserwaard- in deze stuurgroep. Ontwerpconferenties en digitaal communicatieplatform In de eerste helft van 2013 worden twee ontwerpconferenties georganiseerd, waar alle betrokkenen voor worden uitgenodigd. Van organisaties die zorg bieden aan jeugdigen en gezinnen, professionals, cliënten, gemeenteambtenaren, collegeleden tot gemeenteraadsleden. Tijdens deze conferenties worden de ideeën van de Doe-tank besproken en getoetst bij de aanwezigen. Ook worden de ideeën gespiegeld aan ontwerp(idee)en die elders ontwikkeld zijn/ worden. Tijdens de eerste conferentie op 15 april aanstaande worden zoveel mogelijk ideeën samengebracht. U ontvangt voor deze conferentie zeer binnenkort een uitnodiging. Tijdens de tweede conferentie in juni wordt toegewerkt naar een voorlopig ontwerp dat gedragen wordt door de diverse actoren. Gestreefd wordt naar een definitief ontwerp vóór 1 juli Ondersteunend aan het proces wordt een digitaal communicatieplatform (bijvoorbeeld Facebook) ingezet om iedereen die dat wil, in staat te stellen ontwerpideeën in te brengen en ook om elkaar te informeren over relevante ontwikkelingen en de voortgang van het proces. 2. Sturingskader In samenhang met het inhoudelijke ontwerpproces, is een proces ingezet voor het ontwikkelen van het sturingskader voor gemeenten. Gemeenten moeten antwoorden formuleren op de volgende sturingsvragen: - Hoe wordt de toegang tot zorg georganiseerd? - Welke nieuwe arrangementen kunnen ontwikkeld worden? Op welke concrete resultaten zijn deze gericht? - Welke wijze van contracteren van aanbieders wordt toegepast? - Welke vormen van verantwoording zijn effectief? Deze vragen moeten, in samenhang met het inhoudelijk ontwerp, vóór 1 juli 2013 worden beantwoord. Om deze vragen te kunnen beantwoorden, worden per thema ambtelijke werkgroepen ingericht die expertise van de huidige financiers (onder andere provincie, zorgkantoren en zorgverzekeraars) en andere experts inwinnen. Vanwege de onlosmakelijke verbondenheid van inhoudelijk ontwerp en sturingskader, zullen de (tussen)resultaten van de ambtelijke sturingswerkgroepen worden gedeeld met de Doetank en ingebracht tijdens de drie werkconferenties. Ook zal de voortgang van het sturingsproces worden gedeeld via het digitaal communicatieplatform. Ruimte voor couleur locale De insteek van de 17 gemeenten die in regioverband Zuid Holland-Zuid samenwerken is om in gezamenlijkheid die zaken op te pakken die voor alle gemeenten gelden. Op die manier hoeft niet elke gemeente opnieuw het wiel uit te vinden en kunnen de gemeenten de krachten bundelen. Deze samenwerking is overigens niet alleen wenselijk maar ook wettelijk verplicht voor wat betreft jeugdbescherming en jeugdreclassering. Daarnaast is samenwerking voor residentiële zorg gewenst, vanwege de daarmee gepaard gaande financiële risico s. Natuurlijk zijn er op het gebied van jeugdzorg ook verschillen tussen de verschillende samenwerkende gemeenten. Zowel het ontwerp als het sturingskader zal dan ook tot stand komen met nadrukkelijke inbreng van de afzonderlijke gemeenten. Binnen de samenwerking wordt dus voldoende ruimte vrijgehouden voor de belangrijke en specifieke couleur locale. Dit wordt onder andere gefaciliteerd met de genoemde werkconferenties. 6

7 Daarnaast is deze afstemming een verantwoordelijkheid van de stuurgroep met vertegenwoordigers van de verschillende subregio s. Specifiek op de schaal van de Alblasserwaard- wordt gewerkt aan de samenhang tussen de verschillende decentralisaties. Hiervoor is de projectorganisatie SIP opgericht. Ten aanzien van het brede jeugdbeleid, waar de decentralisatie van de jeugdzorg onderdeel van is, hebben de gemeenten een procesplan opgesteld. Dit plan richt zich op het jeugdbeleid dat moet worden doorontwikkeld, verbonden, vormgegeven en/of gewijzigd in de regio Alblasserwaard- om goed voorbereid te zijn op de decentralisatie van de jeugdzorg. Daarvoor moet bijvoorbeeld een doorontwikkeling plaatsvinden van het Centrum voor Jeugd en Gezin Alblasserwaard- (CJG AV). De risico s die genoemd worden in het artikel van de decentralisatie AWBZ-Wmo zijn eveneens van toepassing op de decentralisatie van de jeugdzorg. Mijlpalenplanning Na het gereedkomen van het inhoudelijk ontwerp en sturingskader, worden deze uitgewerkt in een concept-tranformatieplan met daarin de uitgangspunten voor het concept-beleidsplan en de concept-verordening die gemeenten moeten opstellen. Het transformatieplan wordt uiterlijk op 1 oktober 2013 aangeboden aan de 17 gemeenteraden ter besluitvorming, opdat per 1 januari 2014 kan worden gestart met de voorbereidingen voor het contracteren van aanbieders vanaf 1 januari Hieronder ziet u de mijlpalenplanning. Jaar Maand Okt-Dec J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D Jan-Dec Fase Richten Inrichten Verrichten Acties Analyse en inventarisatie (1) Visie en keuzes (2) Uitwerking (3) Organiseren van de uitvoering (4) Communicatie Resultaat Startnotitie * Visienota * Concept beleidsplan Meerjaren beleidskader 2015/ 2019 * Ontwerp * Conceptverordening Uitvoeringsplan 2015* Verordening en beleidsregels* Legenda * Door raad vast te stellen plannen Acties van gemeenten bestaan uit de volgende onderdelen. 1. Analyse en inventarisatie 2. Visie en Keuzes 3. Uitwerking 4. Organiseren van de uitvoering kaders stellen visie formuleren nota sturing en financiering samenwerking samenhang voorbereiden uitwerking nota inkoop sturing en financiering samenwerking nota client en kwaliteit kwaliteit en toezicht inventarisatie en feitenanalyse nota vertrouwenspersoon en klachtenafhandeling toegang en vraagverheldering krachtenveldanalyse aanbod risiscoanalyse interne processen monitoring overgangsregelingen gerealiseerd nog niet gerealiseerd wel op schema 7 nog niet gerealiseerd niet op schema Voor een uitgebreide versie van het spoorboekje zie: