Media en het jonge kind Denise Bontje

Transcriptie

1 Media en het jonge kind Denise Bontje Inleiding Uit recente studies, zoals App Noot Muis (Mijn Kind Online, 2011) en Iene Miene Media (Mediawijzer.net/Mijn Kind Online, 2012), blijkt dat kinderen op steeds jongere leeftijd in aanraking komen met verschillende soorten media. De ontwikkeling van zogenaamde tablets heeft daar zeker aan bijgedragen. In tegenstelling tot traditionele computers met een toetsenbord en een muis, hoeven kinderen op tablets en smartphones alleen maar het beeldscherm aan te raken om het apparaat iets te laten doen. Je hoeft er dus nog geen letters en cijfers voor te kennen of moeilijke handelingen voor uit te voeren. Zeker voor jonge kinderen is dat prettig. Deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat het steeds belangrijker wordt dat kinderen mediawijs zijn. Kinderen moeten zich immers staande kunnen houden in een gemedialiseerde wereld. Ze moeten niet alleen over de vaardigheden beschikken om met verschillende media te werken (21st century skills), maar ze moeten vooral ook in staat zijn om bewust en kritisch met verschillende media om te gaan. Maar wanneer begin je hiermee? De overheid geeft aan dat het de taak is van de school om te werken aan mediawijsheid. Echter, als jonge kinderen al in aanraking komen met media, is het dan niet zo dat je van jongs af aan moet beginnen met mediaopvoeding? Ouders, verzorgers en pedagogisch medewerkers moeten daarbij de handen ineen slaan en ook leerkrachten in de onderbouw van het basisonderwijs kunnen niet achterblijven. Zij zijn degene die de brug slaan tussen mediaopvoeding en lessen mediawijsheid. Deze bijdrage gaat in op de mogelijkheden die er zijn om media in te zetten in de onderbouw van het basisonderwijs. Waar nodig kan worden doorgelinkt naar meer achtergrondinformatie. Media en jonge kinderen - wat is het? Bij mediaopvoeding gaat het niet alleen om het geven van het goede voorbeeld (het eigen mediagebruik), maar ook om het bewust gebruikmaken van media wanneer met jonge kinderen gewerkt wordt. Voor de onderbouw van de basisschool betekent dit concreet dat leerkrachten de kinderen op een speelse wijze leren omgaan met verschillende soorten media [Link 1 soorten media] en dat media daarnaast als middel worden ingezet om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van jonge kinderen [Link 2 ontwikkelingsgebieden]. Waarom zijn media van belang voor leerkrachten die met jonge kinderen werken? Jonge kinderen ontdekken de wereld op een speelse manier. Ze zijn van nature nieuwsgierig, betrokken en onderzoekend. Daarbij groeien ze op in een wereld waarin mediagebruik normaal is. Omdat kinderen op steeds jongere leeftijd in aanraking komen met media, is het van belang dat zij vanaf jonge leeftijd worden begeleid in het gebruik ervan en daarmee goed worden voorbereid op de digitale wereld. Daarbij kunnen media ingezet worden om de ontwikkeling van kinderen te stimuleren. Voorwaarde hiervoor is dat de gebruikte media een educatieve waarde hebben. Educatieve media zijn te herkennen aan een aantal kwaliteitscriteria [Link 3 kwaliteitscriteria] Vanuit welke verschillende perspectieven kun je naar media en het jonge kind kijken? Er wordt, met name in de Verenigde Staten, veel onderzoek gedaan naar de effecten van media op kinderen. Daarbij wordt vooral ingezoomd op de negatieve kanten ervan. Voorstanders van media (waaronder producenten) claimen juist de positieve effecten ervan media. Denk bijvoorbeeld aan Baby Einstein en Baby Tv. Leerkrachten, maar ook studenten van de PABO moeten de resultaten van deze onderzoeken en de claims in het juiste perspectief kunnen plaatsen. Niet elke vorm van media heeft automatisch een positief effect op de ontwikkeling van jonge kinderen. Ook hoeft het geen negatief effect te hebben, zolang er een goede selectie wordt gemaakt, het aanbod in balans blijft en er sprake is van goede begeleiding. De inzet van media moet dan ook niet als doel worden gezien, maar vooral als middel: een aanvulling op het spelen, het voorlezen en alle andere activiteiten die plaatsvinden in de onderbouw. De rol van de leerkracht Begeleiding door de leerkracht is en blijft belangrijk. De leerkracht is degene die de balans zoekt in het gebruik van media. Het is de leerkracht die kinderen tijdens het gebruik van media ondersteunt en stimuleert middels interactievaardigheden [Link 4 vaardigheden] die ook tijdens andere activiteiten worden toegepast. Het is van belang dat studenten de gelegenheid krijgen deze vaardigheden ook met media te oefenen.

2 Hoe leer je kennis maken met media en het jonge kind? Studenten van nu hebben doorgaans al ervaring in het gebruik van media, maar de vraag is of zij zich bewust zijn van mogelijke negatieve kanten ervan. Het is belangrijk hen bewust te maken van hun eigen mediagebruik en hen te wijzen op het belang van mediawijsheid en hun rol als toekomstig leerkracht. Daarnaast is het van belang om de media als mogelijk middel te integreren in verschillende lessen en hen veelvuldig met verschillende soorten toepassingen te laten oefenen met het oog op het toepassen van de (interactie-) vaardigheden. Wat is de relatie met andere vak/vaardigheden op de PABO? Zoals eerder in het artikel is aangegeven kunnen media worden ingezet om een bijdrage te leveren aan verschillende ontwikkelingsgebieden [zie link 2 ontwikkelingsgebieden]. Hoewel apart aandacht moet worden besteed aan de geschikte media(-inhouden) voor jonge kinderen, is het mogelijk (en zelfs wenselijk) om binnen diverse leergebieden van de PABO aandacht te besteden aan media als middel, naast andere reguliere activiteiten. Op die manier wordt duidelijk voor studenten dat de inzet van media een mogelijk middel kan zijn om een extra context te creëren binnen de reeks van activiteiten die binnen de onderbouw worden georganiseerd. Denk bijvoorbeeld aan de integratie van het geanimeerde prentenboek in de voorleescyclus [link 5 inzet media]. De leerkracht past daarbij verschillende interactievaardigheden toe [Link 4 vaardigheden] waarmee kinderen worden uitgedaagd om mee te denken, mee te praten, mee te bewegen, et cetera. Het is belangrijk dat studenten er op worden gewezen dat de keuze voor een medium en de mate waarin media wordt ingezet afhangt van de eigen werkwijze van de leerkracht en wellicht het VVEprogramma waarmee gewerkt wordt (dit blijft leidend). De inzet van media moet een meerwaarde hebben en mag niet ten koste gaan van andere (spel-)activiteiten. Ligt de school bij een bos, dan ligt een kort uitstapje naar het bos meer voor de hand dan het kijken naar een fragment van bijvoorbeeld een tv-programma als Koekeloere waar het bos een grote rol in speelt. Het gaat erom dat een activiteit waarbij media gebruikt worden, gekoppeld wordt aan andere activiteiten. Door media in te zetten als introductie-activiteit of juist als verwerkingsactiviteit komt er een verbinding tot stand en is het gebruik van media een logische stap. Verder lezen en verder kijken

3 Publicaties Broekhof, K. (2011). Digitale prentenboeken. Woordenschatontwikkeling. In: Themanummer HJK De digitale wereld van het jonge kind (jaargang 38, juni 2011). Amersfoort: ThiemeMeulenhoff. In dit artikel laat de auteur op praktische wijze zien hoe een digitaal prentenboek optimaal ingezet kan worden ten behoeve van de woordenschatontwikkeling. Broekhof, K. & Cohen de Lara, H. (2007). Levende boeken: zo werkt dat! Praktische suggesties voor het werken met Levende Boeken op school en thuis. Utrecht: Sardes Pijpers, R. (2011). App, noot, muis: Peuters en kleuters op internet. Amsterdam: Stichting Mijn Kind Online. Stichting Mijn Kind Online deed, met hulp van en NTR Jeugd, onderzoek naar hoe peuters en kleuters surfen op internet en sprak met ouders over het internetgedrag van hun kleine kinderen. De publicatie App Noot Muis bevat aanbevelingen voor makers van digitale inhoud voor kleintjes, voor opvoeders en voor onderwijzers en professionals in de kinderopvang. Het rapport is gratis te downloaden via Pijpers, R. (2012). Iene Miene Media: mediagebruik door jonge kinderen. Amsterdam: Stichting Mijn Kind Online i.s.m. Mediawijzer.net. Stichting Mijn Kind Online en Mediawijzer.net deden onderzoek naar mediagebruik van kinderen van 0 t/m 7 jaar. Het rapport gaat in op de stand van zaken in Om wat voor media gaat het, wat dóen kinderen ermee en wat vinden hun ouders daarvan? Verhallen, M. (2009). Video storybooks as a bridge to literacy. Leiden: Universiteit Leiden. Proefschrift. Marian Verhallen deed onderzoek naar de mate waarin geanimeerde prentenboeken bijdragen aan de leesontwikkeling van kinderen die het Nederlands niet als moedertaal hebben. De digitale prentenboeken dragen bij aan beter verhaalbegrip en een toename in woordenschat. Websites Digidreumesen is een pilotproject van Het Kinderopvangfonds. Het project bestaat uit een website en een training. De website is ontwikkeld voor pedagogisch medewerkers in de kinderopvang en ouders, maar biedt ook toegankelijke informatie voor studenten van de PABO. Het bevat actuele en betrouwbare informatie over educatieve apps. Ook vind je op de website beoordelingen van apps en informatie over jonge kinderen en digitale media. De apps zijn door experts van Stichting Mijn Kind Online objectief onderzocht op aantrekkelijkheid, betrouwbaarheid en gebruiksvriendelijkheid. Ook is gekeken naar de educatieve waarde, de geschiktheid voor een bepaalde leeftijd en de ontwikkelingsgebieden van kinderen die worden aangesproken. Een online mediagids waar ouders en professionals informatie kunnen vinden over geschikte media voor kinderen tot 11 jaar. Mediasmarties kijkt naar de inhoud van mediaproducten en geeft daarbij een passend leeftijdsadvies. De website bevat onder andere achtergrondinformatie over de mediaontwikkeling van kinderen. Daarnaast geven deskundigen antwoord op vragen over kinderen, media en mediaopvoeding. Deze website biedt achtergrondinformatie en informatie over actuele ontwikkelingen met betrekking tot mediawijsheid. Daarnaast is hier praktische informatie te vinden over de mogelijkheden om (in het kader van een doorlopende leerlijn) binnen de onderbouw te werken aan mediawijsheid. Deze website ondersteunt ouders (en professionals) bij het internetgebruik door hun kinderen. De site is van de Stichting Mijn Kind Online: een kenniscentrum jeugd en (digitale) media dat onderzoek doet naar en schrijft over kinderen media.

4 Link 1 Soorten media Sinds de uitvinding van de boekdrukkunst is er de gedrukte vorm van media: een vorm die al lang binnen het onderwijs gebruikt wordt. Waar het hier om gaat zijn de digitale vormen van media- en mediatoepassingen. Daarbij valt te denken aan televisieprogramma s, geanimeerde prentenboeken en (eigen) digitaal foto- en/of videomateriaal of nieuwe media als apps en internet. Televisieprogramma s voor kleuters Het aanbod aan televisieprogramma s voor kinderen is zeer groot. Er zijn zelfs aparte tv-zenders waar 24 uur per dag cartoons worden uitgezonden. Het is belangrijk selectief om te gaan met het aanbod dat in de klas wordt gebruikt. Makers van educatieve televisieprogramma s op schooltv houden rekening met een aantal criteria. Educatie programma s voor jonge kinderen: Sluiten aan bij de ontwikkelingsfase Sluiten aan bij de actuele thema s en dagelijkse belevenissen van jonge kinderen Bevatten aansprekende karakters Sluiten aan bij de voorkennis van het kind Bieden passende aantrekkelijke beelden en audiogebruik Bevatten herkenbare (vaste en korte) onderdelen Kenmerken zich door een langzame en chronologische montage Bevatten eenvoudig en doeltreffend taalgebruik Bevatten veel herhaling (zowel van begrippen in verschillende contexten als van vaste onderdelen en rituelen) Voor kleuters zijn programma s als Hoelahoep (3-5 jaar), Koekeloere (4 6 jaar) en Sesamstraat (4+) geschikt. Ze dagen kinderen uit om mee te denken en te doen en sluiten aan op de belevingswereld van de kinderen. Bij Koekeloere staan in de afleveringen thema s centraal die in de meeste VVE-programma s ook gebruikt worden. De programma s Hoelahoep en Koekeloere bevatten ook doekaarten en handleidingen voor leerkrachten. Geanimeerde prentenboeken Er zijn in de loop der jaren enorm veel verschillende digitale en geanimeerde prentenboeken op de markt gekomen. Daarbij worden verschillende termen gehanteerd zoals digitale prentenboeken, geanimeerde prentenboeken, levende prentenboeken en interactieve prentenboeken. Samengevat gaat het om het volgende: Een statisch digitaal prentenboek is een boek dat door de computer wordt voorgelezen aan de hand van de illustraties uit het boek, net als bij echt voorlezen. Bij een geanimeerd digitaal prentenboek is sprake van bewegende beelden. De prenten zijn overgenomen van het boek, maar zo bewerkt dat de figuurtjes bewegen. De tekst van het boek blijft gehandhaafd. Sommige digitale prentenboeken zijn interactief van zichzelf. Dat wil zeggen dat er tijdens het voorlezen een vraag wordt gesteld aan de kijker. Zo worden de (geanimeerde) digitale prentenboeken van Wepboek en Bereslim twee keer voorgelezen, en tijdens de tweede keer wordt het verhaal verschillende keren onderbroken met vragen aan de kinderen. Bij Bereslim kunnen kinderen de vraag beantwoorden door het antwoord aan te klikken. Is het antwoord fout, dan krijgen ze feedback en mogen ze nogmaals kiezen. Is het antwoord goed, dan krijgen zij positieve feedback. Bij Wepboek krijgen kinderen na enige seconden automatisch het juiste antwoord, zodat zij zelf kunnen afleiden of hun antwoord goed was of niet. Hier is dus geen sprake van digitale feedback. Let op: veel apps bieden naast geanimeerde of digitale prentenboeken ook verhalen. Deze verhalen zijn niet gebaseerd op een prentenboek. Het zijn geanimeerde verhalen met interactieve mogelijkheden voor de gebruiker. Bij goede verhalen-apps vergroot de interactiviteit het verhaalbegrip en de woordenschat van de gebruiker. Een voorbeeld is Woeste grijze muis. Effecten van geanimeerde digitale prentenboeken Effecten van multimedia zijn sterker dan die van niet-multimedia en effecten van geanimeerde platen zijn sterker dan die van statische platen. Uit onderzoek (Elektronische boeken in de vroegschoolse educatie, 2004 (Verhallen e.a.) en Video storybooks as a bridge tot literacy, 2009), blijkt het volgende:

5 Kinderen begrijpen meer van het verhaal en leren nieuwe woorden en zinsconstructies. Kinderen leren met geanimeerde prentenboeken in een half uur 5 à 6 nieuwe woorden (ten opzichte van gemiddeld 2 à 3 per dag) (Verhallen, 2009). De kracht van geanimeerde digitale prentenboeken (ten opzichte van statische digitale prentenboeken) zit hem in het volgende: Door bewegende beelden wordt de actie of gebeurtenis meteen in beeld gebracht, bijvoorbeeld roeien, stapelen, uitrollen of dwarrelen. Door een goede cameravoering kun je inzoomen op een detail (close-up). De camera neemt in dit geval de bemiddelende rol van volwassenen over en wordt intermediair tussen kind en tekst. De camera stuurt de blik van kinderen van het éne naar het andere detail in de illustratie, terwijl je gelijktijdig de letterlijke tekst over datgene wat gebeurt hoort. Daardoor slagen de kinderen er beter in de juiste koppelingen te maken tussen beeld en taal. Voorbeeld: in kleine muis zoekt een huis, gluurt kleine muis in een hol. Met de animatie wordt het gluren uitgebeeld, en daarmee is dit moeilijke woord spelenderwijs verduidelijkt. Door middel van geluidseffecten zoals snurken, krijg je de juiste intentie/emotie. Het verhaal wordt herhaaldelijk voorgelezen, zonder dat het de begeleider teveel tijd kost. (Eigen) digitaal foto en-of videomateriaal Het werken met eigen beeldmateriaal zoals het kijken naar foto s of video s waar kinderen zelf op staan, is niet alleen een leuke activiteit voor kinderen maar vooral ook goed voor de sociaalemotionele ontwikkeling en de taalontwikkeling. Dergelijk beeldmateriaal lokt veel reacties uit. Daarnaast zeggen beelden soms meer dan woorden en zijn ze een geschikt medium om ouders te informeren over de activiteiten die op de groep plaatsvinden. Denk aan een korte presentatie van activiteiten rondom een thema, waarbij kinderen zelf de foto s mogen toelichten. Apps Een App is een afkorting van applicatie en is feitelijk een stukje software dat werkt op een smartphone of tablet zoals de ipad. Er zijn verschillende soorten apps die je met jonge kinderen kunt gebruiken, denk aan: Digitale of geanimeerde prentenboeken Spelletjes Muziek Video s Creatieve apps Combinaties van bovenstaande soorten De kwaliteit en geschiktheid van apps die zijn ontwikkeld voor jonge kinderen varieert enorm. Het is daarom belangrijk om kritisch te bekijken of, en zo ja, welke app je gebruikt op de groep. Mijn Kind Online heeft (in opdracht van Het Kinderopvangfonds) in het kader van het project Digidreumesen verschillende apps beoordeeld op aantrekkelijkheid, betrouwbaarheid en gebruiksvriendelijkheid. Daarnaast is gekeken naar de educatieve waarde van de app en de doelgroep. Meer informatie op: Op is meer informatie te vinden over geschikte media voor jonge kinderen. Internet Jonge kinderen gebruiken zelf internet nog niet veelvuldig, maar het is een goed medium om te gebruiken als het gaat om het samen beantwoorden van leervragen en in het kader van het werken aan de woordenschat. Daarnaast bieden veel Tv-programma s bijbehorende kinderwebsites aan waarbij kinderen als verwerkingsactiviteit verschillende spelletjes kunnen spelen. De sites bevatten pagina s voor ouders en professionals met zogenaamde doekaarten of handleidingen met activiteiten voor of na de aflevering. De website is een site waar wordt doorgelinkt naar geschikte internetsites voor kinderen uit een bepaalde leeftijdsgroep.

6 Link 2 ontwikkelingsgebieden Mits media in een bewuste context en onder adequate begeleiding binnen het onderwijs worden ingezet, kunnen ze een meerwaarde betekenen ten aanzien van verschillende ontwikkelingsgebieden: De spraak-taalontwikkeling Uit onderzoek van Verhallen e.a. blijkt bijvoorbeeld dat geanimeerde prentenboeken de woordenschat en verhaalbegrip kunnen helpen vergroten. Motorische ontwikkeling Met veel digitaal speelgoed oefenen kinderen de fijne motoriek, bijvoorbeeld met puzzels, tekenen, muziek maken en inkleuren. Andere spellen trainen de ooghandcoördinatie. Denk bijvoorbeeld aan een spelletje waarbij kinderen zo snel mogelijk de voorwerpen van een bepaalde vorm of kleur moeten aanraken. Spellen zoals de WII of de sfinx vragen meer beweging van kinderen. Cognitieve ontwikkeling In verschillende digitale media voor jonge kinderen worden kinderen uitgedaagd na te denken doordat kinderen moeten matchen (koppelen, zoals bij Memory) of door dingen op volgorde leggen. Ook een tv-programma zoals Hoelahoep speelt daarop in. Kinderen worden gevraagd mee te denken om zelf met een oplossing voor een probleem te komen. Sociaal-emotionele ontwikkeling Veel aspecten van sociaal-emotionele ontwikkeling (denk aan de ontwikkeling van het geweten, gevoelens en de omgang met andere kinderen) komen aan bod in verhalen die gebruikt worden in digitale media, maar ook in verschillende spelletjes. Spelontwikkeling Bij jonge kinderen vormt zich de spelontwikkeling en de creatieve en expressieve ontwikkeling door fantasie, spel en tekeningen. Er zijn veel digitale spellen die zo op creatieve wijze een bijdrage leveren aan spelontwikkeling. Hoewel uit bovenstaande kan worden opgemaakt dat kwalitatief goede digitale media zelf een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van jonge kinderen, blijft bij de inzet van media binnen het onderwijs de rol van de leerkracht van belang. Het is immers de leerkracht die op het oog passieve media actief maakt, door het in te zetten als anker (introductieactiviteit) en er vervolgens een andere activiteit op de groep eraan koppelt, of media juist in te zetten als verwerkingsactiviteit of differentiatiemiddel. Het is ook aan de leerkracht om ervoor te zorgen dat ook het werken met media een sociaal gebeuren blijft en dat kinderen leren er op een goede manier mee om te gaan.

7 [Link 3 kwaliteitscriteria] Bij de inzet van media binnen het onderwijs voor jonge kinderen is de kwaliteit van het medium van belang, zoals bijvoorbeeld op staat samengevat. Het gaat onder andere om de volgende criteria: De toepassing sluit aan bij het ontwikkelingsniveau en de belevingswereld van de kinderen Het taalgebruik en de beelden zijn eenvoudig en doeltreffend Kinderen krijgen feedback Er is sprake van herhaling Het is aan de leerkracht te achterhalen of media aan deze criteria voldoen. Daarbij kan onder andere gebruik worden gemaakt van websites als (actuele en betrouwbare informatie over apps voor jonge kinderen), (informatie over de geschiktheid van verschillende media voor verschillende leeftijden) en met informatie over geschikte internetsites voor o.a. jonge kinderen. Om te weten of een medium ingezet kan worden is het belangrijk om de toepassingen van te voren te bekijken en te bedenken op welke wijze en wanneer het medium wordt ingezet. Ook in de doorgaande lijn van voor- naar vroegschools spelen media een rol. Indien de school samenwerkt met een voorschoolse instelling is het belangrijk om gebruikte media op elkaar af te stemmen.

8 [Link 4 vaardigheden] Met de inzet van verschillende soorten media zelf ben je er niet. Net als bij het voorlezen en het begeleiden van spel bij jonge kinderen blijft de leerkracht belangrijk. De leerkracht moet eigen vaardigheden inzetten om kinderen actief bij de activiteit te betrekken en het bewust in te zetten. Daarmee is de leerkracht niet alleen een rolmodel, maar ook een stimulator om kinderen uit te dagen om tijdens de activiteit te praten, te bewegen en naast of met elkaar te spelen of te kijken. Naast emotionele ondersteuning bieden, de autonomie van kinderen respecteren, leiding geven en structuur bieden en informatie en uitleg geven bij de inzet van media gaat het vooral om interactievaardigheden die erop gericht zijn de ontwikkeling van kinderen te stimuleren. 1. Stimuleren van de taalontwikkeling Net als bij het voorlezen en gesprekken in de kleine kring, is het bij de inzet van media van belang de volgende vaardigheden in te zetten: Beurt beschermen Beurt doorspelen Ruimte scheppen voor opmerkingen van de kinderen Luisterresponsen geven Stiltes laten vallen Gevarieerde vragen stellen: verschillende soorten vragen lokken verschillende reacties uit. Hoe opener de vraag, hoe meer taalproductie: o Aanwijsvragen o Ja/nee, of/of vragen, wie/wat/waar-vragen o Waarom-vragen, hoe-vragen o Tegendeelvragen o Vragen naar eigen ervaringen De kijk van het kind accepteren Prikkelende beweringen doen Ingaan op de inhoud Betekenonderhandeling Parafraseren of herverwoorden tot goede zin 2. Stimuleren van de denkontwikkeling De denkontwikkeling kan op verschillende manieren gestimuleerd worden. Denk bijvoorbeeld aan het kiezen van apps of spelletjes waarbij kinderen worden uitgedaagd om na te denken. Daarnaast kan de denkontwikkeling gestimuleerd worden door vooraf een luister- of kijkvraag te stellen aan de kinderen, tijdens het kijken de kinderen te vragen of zij een oplossing weten, of naar aanleiding van een spel of digitaal/geanimeerd prentenboek een gesprek te voeren met de kinderen. 3. Stimuleren van de spelontwikkeling Het gebruik van media hoeft het spel van kinderen niet in de weg staan, maar kan er juist een bijdrage aan leveren, door: letterlijk en figuurlijk ruimte te bieden om na afloop een ervaring te herbeleven (door bijvoorbeeld naspelen). te zorgen voor materialen die kinderen herkennen van bijvoorbeeld de aflevering of app. het spel van de kinderen te volgen en het niet over te nemen. met digitale apparaten aan de slag te laten gaan 4. Stimuleren van de motorische ontwikkeling Het kijken van een aflevering van een schooltv kan actief worden gemaakt door kinderen mee te laten dansen op het moment dat de begintune begint. Kwalitatief goede educatieve programma s stimuleren dit ook zelf door een lied of een dansje in te bouwen in het programma. Het is aan de leerkracht om kinderen daarop te wijzen: Het liedje begint, opstaan allemaal! en de handelingen zelf ook mee te doen terwijl hij (zij) ze verwoordt. Daarnaast kan het gebruik van media ook actief worden gemaakt door het te koppelen aan dans(expressie). Het letterlijk en figuurlijk ruimte bieden om na afloop de ervaring dansend her te beleven door: Het dansen van kinderdansjes/bewegingspelletjes Het thema in een dansverhaal te verpakken en samen met de kinderen het verhaal te dansen.

9 5. Stimuleren van de sociaal-emotionele ontwikkeling Een digitale activiteit is niet altijd een individuele activiteit. Televisieprogramma s, maar ook apps lenen zich uitstekend voor groepsactiviteiten. Het is belangrijk dat leerkrachten dit ondersteunen door: De kinderen (positieve) feedback te geven Het samen kijken of samen spelen te stimuleren

10 [link 5 Inzet van media]. Natuurlijk is het prima als kinderen een keer een leuke app mogen spelen omdat ze er gewoon veel plezier aan beleven. Echter, dit doen kinderen al geregeld thuis. Binnen het onderwijs en in het kader van ontwikkelingsstimulering, is het belangrijk dat studenten erop gewezen worden dat de inzet van media niet als losse activiteit wordt gezien. De inzet van media is immers een middel en geen doel op zich. Media-activiteiten kunnen beter gekoppeld worden aan andere activiteiten. Daarbij is de eigen werkwerkwijze of VVE-programma waarmee gewerkt wordt, het uitgangspunt. Media kunnen als volgt worden ingezet: Media inzetten als anker of introductieactiviteit Media zoals een aflevering van Koekeloere kunnen worden ingezet om een nieuw thema te introduceren. Door vervolgens een activiteit op de groep uit te voeren wordt het startsein gegeven voor een activiteitenreeks Media inzetten als verwerkingsactiviteit Als onderdeel van een activiteitenreeks, kunnen media worden ingezet als verwerkingsactiviteit waarbij het thema en meer specifiek de kernwoorden nogmaals in een andere context worden aangeboden. Daarbij kan gedacht worden aan de inzet van een digitale (liefst geanimeerde) versie van het prentenboek dat binnen het thema centraal staat. Kinderen komen op die manier nog eens in aanraking met de verhaallijn en de kernwoorden. Ook verschillende soorten apps kunnen worden ingezet als (verwerkings)activiteit. Afhankelijk van het soort app bieden ze verschillende mogelijkheden om kinderen (aansluitend op een thema) bijvoorbeeld samen een spel te laten doen waarbij woorden in een nieuwe context worden aangeboden, kinderen kunnen ontdekken welke geluiden bij welk dier horen of juist een handeling moeten verrichten waarbij de fijne motoriek wordt aangesproken. Media als differentiatiemiddel Verschillende media zoals het digitale (geanimeerde) prentenboek kunnen extra worden ingezet ten behoeve van kinderen die bijvoorbeeld extra taalaanbod nodig hebben. Echter bieden media ook voldoende mogelijkheden om kinderen die juist een stapje voor zijn op de groep binnen hetzelfde thema te blijven uitdagen.