BIONICA. Leren van de natuur. John J. Videler
|
|
- Sarah Aerts
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BIONICA Leren van de natuur John J. Videler TU Eindhoven 2011
2 De natuur heeft voor vrijwel alle problemen een oplossing! We kunnen: De processen gebruiken Zoeken naar oplossingen Natuurlijke selectie Voorbeeld: De perfecte haakse bocht Fenotypische aanpassingen Voorbeeld: Optimalisatie bij de groei van bomen Uitvindingen herkennen en benutten Voorbeelden: Klittenband Lotuseffect Vliegen Problemen oplossen Voorbeelden: Nieuwe antibiotica Verkeersproblemen
3 Natuurlijke selectie Een toevalsspelletje Wij bepalen zelf het selectie criterium en kiezen uit de opeenvolgende generaties de best aangepaste individuen Stapeltje damstenen
4 Natuurlijke selectie Voorbeeld: De perfecte haakse bocht Galton bord 6 stangen zijn 6 variabelen Optimale bocht: 9% minder wrijving Ingo Rechenberg
5 Fenotypische aanpassingen Voorbeeld: Optimalisatie bij de groei van bomen M M Claus Mattheck L Een boomvork groeit: Zwaartekracht (G) en buiging door de wind (M) bepalen de vorm G G
6 Namaken: Optimalisatie begint met een ruwe vorm verdeeld in kleine elementen met Vorm veranderen! uniforme eigenschappen Eindige elementenanalyse in een feedback loop net zo lang herhalen tot Relatieve spanning langs de contour de piekspanningen verdwenen zijn 1.4 Niet optimaal 1.0 optimaal Relatieve afstand langs contour L Spanningen hoog 1.0 Contour L Contour L Niet geoptimaliseerd NIBI 2011 laag Geoptimaliseerd
7 De natuur heeft voor vrijwel alle problemen een oplossing! Zoeken naar oplossingen Uitvindingen herkennen en benutten Voorbeelden: Klittenband Lotuseffect Vliegen
8 Uitvindingen herkennen en benutten Voorbeelden: Klittenband (Velcro) Eigenschappen van de grote klit Arctium lappa George de Mestral ( Patent: 1948 Velcro ( velours en crochet )
9 Uitvindingen herkennen en benutten Voorbeeld: Lotuseffect Oppervlaktestructuur Heilige lotus Nelumbo nucifera waterdruppel Was staafjes bladoppervlak W. Barthlott Contactoppervlak is 0.7 % van het bladoppervlak Zelfreinigend effect Ook bij o.a. vrouwenmantel Alchemilla vulgaris Muurverf en Autolak
10 Uitvindingen herkennen en benutten Voorbeeld: Vliegen Der Vogelflug als Grundlage der Fliegekunst (1889) Otto Lilienthal ( ) Bestudeerde vogels en ontdekte de conventionele vleugel waarmee nog steeds vrijwel alle verkeersvliegtuigen vliegen
11 Hoe werkt zweefvlucht met een conventionele vleugel? Noordse stormvogel Een doorzichtig Perspex model van een armvleugelprofiel. Getest in een water tunnel gevuld met zwevende deeltjes _ Drukverschil + Resulterende neerwaartse stroming Vleugel wil omhoog! Een plaat laserlicht loodrecht op de lengteas van de vleugel verlicht de deeltjes. Foto s van de deeltjes 0.04 s na elkaar geven de plaatselijke richting en snelheid van de stroming.
12 Wat heeft bionica hier te bieden? We vliegen als een ooievaar zonder handvleugels Al 100 jaar lang geen nieuw principe! Wat is de functie van de handvleugel?
13 De gierzwaluw in zweefvlucht: Handvleugel met scherpe voorrand genereert een voorrandwervel Armvleugel met conventionele omstroming Voorrandwervel 0.1 mm
14 De gierzwaluw en de Concorde gebruiken voorrandwervels om lift te genereren!
15 Het ultieme bionische verkeersvliegtuig Beide vogelvleugel principes toegepast en een gestroomlijnd lichaam van een snelle vis: het grootste volume met de laagste weerstand Ronde voorrand Scherpe voorrand Voordelen: Kortere startbanen Lagere start en landing snelheid Meer passagiers, dezelfde brandstofkosten
16 De natuur heeft voor vrijwel alle problemen een oplossing! Problemen oplossen Voorbeelden: Nieuwe antibiotica Verkeersproblemen
17 Problemen oplossen Voorbeeld: Nieuwe antibiotica Probleem: Bacteriën raken immuun voor veelvuldig gebruikte antibiotica Cocon bestaat uit één eiwit Tennie Videler Gel electroforese: slijmcocon Blauwe papegaaivis Scarus vetula pyjamicine Werkte bij 6 bacteriën als sterk antibioticum
18 Problemen oplossen Voorbeeld: Verkeersproblemen Files? Charlotte Hemelrijk Spreeuwen in zwermen gaan allemaal even hard Ze houden peiling en afstand tot 6-7 buren Gebruiken zeer geringe versnellingen en vertragingen Oplossing: Automatiseren, snelheid wordt bepaald door de omstandigheden op de weg. NIBI 2011 Voordelen: Geen snelheidsovertredingen meer Wegcapaciteit neemt enorm toe
19 Problemen oplossen Voorbeeld: Wegversmallingen Wegcapaciteit hangt af van: Audrey Dussutour Zwartbruine wegmier Lasius niger Normaal tweerichtingsverkeer met gelijke snelheid wegversmalling Aantal mieren per tijdseenheid blijft gelijk! Eenrichtingsverkeer met hogere snelheid! Clusters mieren gaan om de beurt
20 De natuur heeft voor vrijwel alle problemen een oplossing! Welke kunnen we hier nog verzinnen? CO 2 6CO 2 + 6H 2 O C 6 H 12 O 6 + 6O 2 Energievoorziening Noem maar op
John J. Videler. Hoe vogels vliegen SOVON 2012. Foto: Herman Berkhoudt
John J. Videler Hoe vogels vliegen SOVON 2012 Foto: Herman Berkhoudt Grote albatros: spanwijdte 324 cm Kleinste vogel: bijkolibrie (2 g) Brandgans Schouderveren Vleugeldekveren Duimvleugel Kleine armslagpennen
Nadere informatieBionica voor de jachtbouw
Bionica voor de jachtbouw Leren van de natuur J.J. Videler Heerenveen, 19 april 2011 1 Krachtenspel op een schip Archimedes kracht Waterverplaatsing Opdrijfpunt Stuwkracht Zwaartepunt Weerstand Golfweerstand
Nadere informatieBionica en Zwemmen. Weerstand in water. J.J. Videler Brakel 28 maart 2009
Bionica en Zwemmen Weerstand in water J.J. Videler Brakel 28 maart 2009 1 Krachtenspel op een zwemmer Onder water! Archimedes kracht Stuwkracht Opdrijfpunt Zwaartepunt Weerstand (Orde van grootte 100 N)
Nadere informatieGebruiksaanwijzing leerdagboek
Gebruiksaanwijzing leerdagboek Exempel Vliegen met de Wrights Afdrukken pagina 2-13 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Aanwijzingen Schrijf- en tekenruimte
Nadere informatieIntelligentpool Ecofiltratie
Intelligentpool Ecofiltratie ZO ZUIVER KAN ZWEMWATER ZIJN Er zijn verschillende manieren om helder, schoon zwemwater te krijgen. Maar de meest intelligente, budget- en milieuvriendelijke is de Ecofiltratie
Nadere informatieLeren van de natuur Bionica
John J. Videler Leren van de natuur Bionica E-boek, mei 2016, John J. Videler Herziene en uitgebreide versie van Bionica (Paperback: Atlas, 2010) ISBN 978-90-809453-0-2 NUR 100 Uitgeverij JOEP vof, Noordlaren
Nadere informatieStudentnummer: Schrijf je naam en studentnummer op elk vel. Omcirkel het juiste antwoord.
Naam: Studentnummer: FLP1 Tentamen 31 05 2013, 14:00 17:00h Dit tentamen bestaat uit 25 opgaven op 6 bladzijden. Schrijf je naam en studentnummer op elk vel. Omcirkel het juiste antwoord. Je mag boek,
Nadere informatieGIMP cursus Deel 5: Selecties
GIMP cursus Deel 5: Selecties Handleiding van Auteur: erik98 Februari 2015 In deel 5 gaan we aan de gang met het maken en gebruiken van een selectie. Voor we beginnen: het hier gebruikte voorbeeld is prachtig,
Nadere informatieinhoud blz. Vleugels 3 1. Zweven 4 2. Vleugels om te zwemmen 5 3. De boemerang 6 4. Vogels op de grond 7 5. Het geheim van vliegen 8 6.
Vleugels inhoud blz. Vleugels 3 1. Zweven 4 2. Vleugels om te zwemmen 5 3. De boemerang 6 4. Vogels op de grond 7 5. Het geheim van vliegen 8 6. Snelle vleugels 9 7. Geboren zonder vleugels 10 8. Zaden
Nadere informatieNachtvlinders. Glasvleugelpijlstaart. De sint-jansvlinder is een dagactieve nachtvlinder
Nachtvlinders Wist je dat er 2 groepen vlinders zijn? De ene groep noemen we dagvlinders, de andere groep noemen we nachtvlinders. Het verschil tussen dag- en nachtvlinders lijkt heel simpel: dagvlinders
Nadere informatieHand- out Boeing 737 vliegen. hand- out- PU.01
Hand- out Boeing 737 vliegen. Pitch- Up Arendweg 37- B Lelystad Airport 085-210 60 66 pitch- up.nl 1 Deze hand- out is samengesteld door Simcenter Lelystad, Pitch- Up en wordt toegepast bij het uitvoeren
Nadere informatienatuurkunde vwo 2017-I
Cessna In figuur 1 staat een foto van een Cessna, een eenmotorig vliegtuig. figuur 1 In tabel 1 staan gegevens van deze Cessna. tabel 1 figuur 2 Cessna lengte 7,3 m spanwijdte 10,7 m hoogte 3,0 m tankinhoud
Nadere informatieVoor afmetingen waarvoor geen bewerkingsprijs staat vermeld gelden de prijzen op aanvraag
19 x 13 x 19 x 1,5 mm 0,57 314,00 324,00 344,00 364,00 20 x 15 x 20 x 1,5 mm 0,61 314,00 324,00 344,00 364,00 25 x 15 x 25x 2 mm 0,96 227,00 237,00 257,00 277,00 10 x 20 x 10 x 2 mm 0,56 227,00 237,00
Nadere informatieHet berekenen van de componenten: Gebruik maken van sinus, cosinus, tangens en/of de stelling van Pythagoras. Zie: Rekenen met vectoren.
3.1 + 3.2 Kracht is een vectorgrootheid Kracht is een vectorgrootheid 1 : een grootheid met een grootte én een richting. Bij het tekenen van een krachtpijl geldt: De pijl begint in het aangrijpingspunt
Nadere informatieKart Afstellingen. Uit- spoor en toe- spoor
Kart Afstellingen Een goed afgesteld kart chassis is een van de belangrijkste vereisten om snelle tijden te kunnen rijden. Een goede stuurmanskunst, banden met veel grip en een perfect afgestelde motor
Nadere informatieBewegingswetten van Newton:
Bewegingswetten van Newton: Eerste wet van Newton Traagheidswet, Een voorwerp waarop geen (resulterende) kracht werkt blijft in rust of behoudt haar snelheid en richting Tweede wet van Newton Bewegingswet,
Nadere informatieProgramma 4e kup (blauw)
Programma 4e kup (blauw) Examen programma 4 e kup [1/6] 1. Waarde van de ti blauw:de hemel waar de plant naartoe groeit, wat zich uit in de vooruitgang van de technieken. 2. Tul YUL-GOK: Yul-Gok is het
Nadere informatie8 5 Aarde en heelal. Lees de vragen over de planeten in de tabel hieronder. Vragen over de planeten. Aarde Maan Mars
Lees de vragen over de planeten in de tabel hieronder. Vragen over de planeten. Aarde Maan Mars Is er water? ja beetje ja (vooral ijs!) Kunnen er planten groeien? ja nee nee Kunnen er dieren leven? ja
Nadere informatieTRANSPORT 3.5 Krachten
Schooljaar: 2015-2016 TRANSPORT 3.5 Krachten KLAS 2A 2B 2C 2D 2G Algemene Techniek Mnr. Baromeo 1. Transport & Krachten Op transportmiddelen kunnen de volgende krachten werken. 1) Aandrijvingskracht (de
Nadere informatieDONAC 2016 Beginners tips
Vrijwel elke beginnende competitie aerobatic vlieger wil bij zijn/haar eerste optreden foutloos presteren, de vlucht afronden met een perfecte landing en bij het uitstappen de Ooh's en Aah's in ontvangst
Nadere informatieKennismaking met programmeren
Kennismaking met programmeren werkblad wij zijn de computer Project van de Pedagogische Academie, Hanzehogeschool Groningen en Groningen Programmeert in samenwerking met: In deze les gaan we op papier
Nadere informatieFilterplaten voor cleanroomtechniek
Filterplaten voor cleanroomtechniek Type HYGIENISCH GETESTET Voor de hoogste eisen aan de zuiverheid van de ruimtelucht en werkplekken HEPA- en ULPA-filter als kwaliteits HEPA-filter voor het afscheiden
Nadere informatieLESBRIEF DAN LIEVER DE LUCHT IN
LESBRIEF DAN LIEVER DE LUCHT IN In dit hoofdstuk over bionica in de luchtvaart ga je zelf een propellervliegtuig bouwen en als het mag van je docent er misschien zelf wel een ontwerpen. Maar eerst verdiep
Nadere informatieSamenvatting NaSk 1 Natuurkrachten
Samenvatting NaSk 1 Natuurkrachten Samenvatting door F. 1363 woorden 30 januari 2016 4,1 5 keer beoordeeld Vak NaSk 1 Krachten Op een voorwerp kunnen krachten werken: Het voorwerp kan een snelheid krijgen
Nadere informatieDarwin en de evolutieleer
Darwin en de evolutieleer Joost Raeymaekers science4fun - 16 oktober 2009 Wie was Charles Darwin? - Een echte Engelsman uit de vorige eeuw (geboren in 1809) - Wetenschapper - Studeerde biologie, de leer
Nadere informatieHand- out Boeing 737. hand- out- PU.01
Hand- out Boeing 737 Pitch- Up Arendweg 37- B Lelystad Airport hand- out- PU.01 085-210 60 66 leervandeluchtvaart.nl 1 Deze hand- out is samengesteld door Simcenter Lelystad, Pitch- Up en wordt toegepast
Nadere informatieKangoeroekrant: We zien ze vliegen!
Kangoeroekrant: We zien ze vliegen! Hallo, wij zijn de kangoeroes van het 5 de en 6 de leerjaar. Samen met juf Denley kozen wij het thema VLIEGTUIGEN! Al wat wij leerden kan je hierin terugvinden! Veel
Nadere informatieDe natuur als voorbeeld
De natuur als voorbeeld inhoud blz. Inleiding 3 1. Schoon 4 2. Snel 6 3. Ribbels 8 4. Haken en lusjes 10 5. Vaste temperatuur 11 6. Een ongewone vorm 13 7. Glinstering 14 8. Plakken 15 Pluskaarten 16 Bronnen
Nadere informatieCabrinha Design Contest. Kitesurfmagazine. X-tern. Reinhart Paelinck
Cst Kitesurfmagazine X-tern Reinhart Paelinck Inleiding Concept Bij het ontwerp voor deze Tube Kite heb ik me gebaseerd op een vogel die iedereen wel al eens op het strand zal hebben gezien, nl. de Stern.
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Syllabus domein C: beweging en energie
Samenvatting Natuurkunde Syllabus domein C: beweging en energie Samenvatting door R. 2564 woorden 31 januari 2018 10 2 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Subdomein C1. Kracht en beweging Specificatie De kandidaat
Nadere informatieKracht en beweging (Mechanics Baseline Test)
Kracht en beweging (Mechanics Baseline Test) Gegevens voor vragen 1, 2 en 3 De figuur stelt een stroboscoopfoto voor. Daarin is de beweging te zien van een voorwerp over een horizontaal oppervlak. Het
Nadere informatieDe ultieme oplossing voor vogeloverlast
De ultieme oplossing voor vogeloverlast Over AGRILASER Bird Control Group Een tegenstrijdig belang tussen de mens & natuur. We claimen dezelfde ruimte voor onze zakelijke activiteiten als de natuurlijke
Nadere informatieVoortgangstoets NAT 5 VWO 45 min. Week 49 SUCCES!!!
Naam: Voortgangstoets NAT 5 VWO 45 min. Week 49 SUCCES!!! Noteer niet uitsluitend de antwoorden, maar ook je redeneringen (in correct Nederlands) en de formules die je gebruikt hebt! Maak daar waar nodig
Nadere informatieGeen stress met Ruukki Laser
Geen stress met Ruukki Laser www.ruukki.com Meer dan 15 jaar expertise Géén spanning met Ruukki Laser Ruukki was de eerste staalproducent in Europa die de uitdaging aanging om plaatstaal te ontwikkelen
Nadere informatieSCHEIKUNDE. Hoofdstuk 9
SCHEIKUNDE Hoofdstuk 9 Par. 1 Elke chemische reactie heeft een energie-effect. De chemische energie voor én na de reactie is niet gelijk. Als de reactie warmer wordt is de chemische energie omgezet in
Nadere informatieTWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2012 TOETS APRIL uur
TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2012 TOETS 1 26 APRIL 2012 10.30 12.30 uur 1. STOK IN WATER Een homogene stok met een dichtheid van 0,60 kg/dm 3 is draaibaar aan een onderwater gelegen steen bevestigd.
Nadere informatieVoorbereiding post 2. Veren maken de vogel Groep 6-7-8
Voorbereiding post 2 Veren maken de vogel Groep 6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 2: Veren maken de vogel, voor groep 6, 7 en 8. Inhoud: Algemeen Verhaal
Nadere informatieVlaamse Fysica Olympiade Eerste ronde
Vlaamse Olympiades voor Natuurwetenschappen KU Leuven Departement Chemie Celestijnenlaan 200F bus 2404 3001 Heverlee Tel.: 016-32 74 71 E-mail: info@vonw.be www.vonw.be Vlaamse Fysica Olympiade 2015-2016
Nadere informatieStroom, spanning en weerstand. Student booklet
Stroom, spanning en weerstand Student booklet Stroom, spanning en weerstand - INDEX - 2006-04-06-16:51 Stroom, spanning en weerstand De analogie die vaak wordt gebruikt om te visualiseren wat er in een
Nadere informatiehet cluborgaan van de sierduivenfokkersvereniging amersfoort en omstreken september 2014
het cluborgaan van de sierduivenfokkersvereniging amersfoort en omstreken september 2014 de-s.a.o.-er Verschijnt maandelijks behalve in juli en augustus Redactie: Gijs van den Broek Goedroenstraat 15 3813
Nadere informatieZelfreinigende ruiten. Voor reinigings bedrijven
Zelfreinigende ruiten. Voor reinigings bedrijven Wat zijn zelfreinigende ramen? Druppelvorming bij niet behandeld glas 2 komponenten behandeling van ramen: beiden gebaseerd op nanotechnologie. De behandeling
Nadere informatieAfkijken van de natuur
Afkijken van de natuur 1 Werkblad Afkijken van de natuur Duur: 1 uur - 1,5 uur. De natuur heeft veel te bieden. Heel lang geleden ontdekten mensen al dat ze de natuur konden gebruiken voor voedsel, kleding
Nadere informatieAftekenlijst freefly licentie FF-1: beginnend freeflyer
FF-1: beginnend freeflyer Bij alle volgende punten moet de leerling zelf kunnen uitleggen waarom ze belangrijk zijn. De leerling heeft voldoende stabiliteit en hoogtebewustzijn op de buik. Openingssysteem
Nadere informatieElementaire begrippen over Aërodynamica voor modelluchtvaart
Elementaire begrippen over Aërodynamica voor modelluchtvaart Vereniging voor Modelluchtvaartsport (VML) vzw Auteur : Dirk Van Lint Uitgegeven op : 15/07/2006 Versie : 0.0.1 Inhoud 1. Doel 2. Aërodynamische
Nadere informatieDe olie uit opgave 1 komt terecht in een tank met een inhoud van 10 000 liter. Hoe lang duurt het voordat de tank volledig met olie is gevuld?
5. Stromingsleer De belangrijkste vergelijking in de stromingsleer is de continuïteitsvergelijking. Deze is de vertaling van de wet van behoud van massa: wat er aan massa een leiding instroomt moet er
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20358 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20358 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Witsenburg, Tijn Title: Hybrid similarities : a method to insert relational information
Nadere informatieAftekenlijst freefly diploma FF-1: beginnend freeflyer
FF-1: beginnend freeflyer Volledige naam: KNVvL lidnummer: Datum: Bij alle volgende punten moet de leerling zelf kunnen uitleggen waarom ze belangrijk zijn. De leerling heeft voldoende stabiliteit en hoogtebewustzijn
Nadere informatieAftekenlijst freefly licentie FF-1: beginnend freeflyer Volledige naam: KNVvL lidnummer: Datum:
FF-1: beginnend freeflyer Bij alle volgende punten moet de leerling zelf kunnen uitleggen waarom ze belangrijk zijn. De leerling heeft voldoende stabiliteit en hoogtebewustzijn op de buik. Openingssysteem
Nadere informatieMt501 Hydromechanica 1
Mt501 Hydromechanica 1 College 8 Pepijn de Jong 12-03-2010 Delft University of Technology Challenge the future Hoofdstuk 8 Voortstuwing Mt501 Hydromechanica 1 Mt501 Hydromechanica 1 College 1 2 46 Lichaam
Nadere informatieCluster 1. Achteruit parkeren
Het AVB examen bestaat uit 4 clusters met in totaal 12 oefeningen. Uit ieder cluster is 1 oefening (bijzondere verrichting) verplicht en uit cluster 2,3,4 kiest de examinator er 1 oefening bij. Dit betekent
Nadere informatieToelatingstoets havoniveau natuurkunde max. 42 p, vold 24 p
Toelatingstoets havoniveau natuurkunde max. 42 p, vold 24 p Verantwoording: Opgave 1 uit havo natuurkunde 1,2: 2009_1 opg 4 (elektriciteit) Opgave 2 uit havo natuurkunde 1,2: 2009_2 opg 1 (licht en geluid)
Nadere informatieHet Schietpatroon INHOUDSOPGAVE
INHOUDSOPGAVE Overzicht... 3 De Houding aan de lijn... 4 Pijl opzetten (Kepen)... 5 Booghand en koordhand plaatsen... 6 Concentratie... 7 Vooraantrek... 8 Aantrek... 9 Ankeren... 10 Mikken... 11 Doortrekken
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1-2 vwo 2007-I
Opgave 5 Kanaalspringer Lees onderstaand artikel en bekijk figuur 5. Sprong over Het Kanaal Stuntman Felix Baumgartner is er als eerste mens in geslaagd om over Het Kanaal te springen. Hij heeft zich boven
Nadere informatie14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01
Handleiding voor begeleiders 01 Ten opzichte van 50 jaar geleden zijn veel diersoorten verdwenen. Dit is vooral een gevolg van de toename van de bevolking en de steeds grotere ruimte waarop mensen beslag
Nadere informatieTheorie: Snelheid (Herhaling klas 2)
Theorie: Snelheid (Herhaling klas 2) Snelheid en gemiddelde snelheid Met de grootheid snelheid geef je aan welke afstand een voorwerp in een bepaalde tijd aflegt. Over een langere periode is de snelheid
Nadere informatieWe hebben 3 verschillende soorten van wrijving, geef bij elk een voorbeeld: - Rollende wrijving: - Glijdende wrijving: - Luchtweerstand:
Lespakket wrijving Inleiding Wrijving is een natuurkundig begrip dat de weerstandskracht aanduidt, die ontstaat als twee oppervlakken langs elkaar schuiven, terwijl ze tegen elkaar aan gedrukt worden.
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Samenvatting 4 Hoofdstuk 4 Trillingen en cirkelbewegingen
Samenvatting Natuurkunde Samenvatting 4 Hoofdstuk 4 rillingen en cirkelbewegingen Samenvatting door Daphne 1607 woorden 15 maart 2019 0 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Natuurkunde overal Samenvatting
Nadere informatiePinguïns. Inhoud. Waarom de naam? Bouw van een pinguïn
Pinguïns Inhoud Waarom de naam? bouw van een pinguïn leefgebied wat eet een pinguïn? paartijd, eieren leggen, broeden en jongen grootbrengen soorten nawoord literatuurlijst Waarom de naam? Sommige soorten
Nadere informatieVier miljard jaar aan innovaties ligt voor het grijpen
Vier miljard jaar aan innovaties ligt voor het grijpen Natuur na-apen bespaart bedrijven energie en geld FD 03-08-2015 pagina 12 en 13 Door: Sabine Sluijters Een wetenschapper bestudeert dolfijnen vanachter
Nadere informatieStevin havo Antwoorden hoofdstuk 3 Vectoren en hefbomen ( ) Pagina 1 van 14
Stevin havo Antwoorden hoofdstuk 3 Vectoren en hefomen (2016-05-24) Pagina 1 van 14 Als je een ander antwoord vindt, zijn er minstens twee mogelijkheden: óf dit antwoord is fout, óf jouw antwoord is fout.
Nadere informatiewerk dat het bekje uitvoerd. De chirurg voelt dus niet of hij soms te hard knijpt in het weefsel en het daarmee beschadigt.
Rolling link Eén van de grootste problemen in minimaal invasieve chirurgie is het gebrek aan krachtterugkoppeling door enorme wrijving in de bewegende onderdeeltjes. De oplossing hiervoor vindt zijn oorsprong
Nadere informatieVan eitje tot vlinder
Werkblad Van eitje tot vlinder Wat is de goede volgorde van de plaatjes? Begin bij plaatje : de vlinder legt eieren. Schrijf de letter a in hokje. Welk plaatje is de volgende? Zet de letter ervan in hokje
Nadere informatieANTWOORDMODEL LESBRIEF IKCIRCULEER. titel: Plastic soep. Dat eet je niet! Antwoordmodel opdracht A (T1)
ANTWOORDMODEL LESBRIEF IKCIRCULEER titel: Plastic soep. Dat eet je niet! Antwoordmodel opdracht A (T1) 1. Waarom vindt Peter plastic soep zo n goede naam voor het plastic afval in de oceanen? Noteer 2
Nadere informatiethema sport Sportfotografie Hoe doe
thema sport Sportfotografie Hoe doe 1 Sportfotografie is een vorm van fotografie die niet door zo heel veel amateurfotografen wordt beoefend. En dat is jammer, want het is erg leuk om te doen. Heeft u
Nadere informatieFrederik.Vermeulen@kotnet.org
Frederik.Vermeulen@kotnet.org Wat is trim? Trim is het afstellen van een boot zodanig dat optimale aëro- en hydrodynamische krachten worden opgewekt. 1 Loef-lijtrim Wat? Het afstellen van de koersstabiliteit
Nadere informatieGriepepidemie. Modelleren B. Javiér Sijen. Janine Sinke
Javiér Sijen Janine Sinke Griepepidemie Modelleren B Om de uitbraak van een epidemie te voorspellen, wordt de verspreiding van een griepvirus gemodelleerd. Hierbij wordt zowel een detailbenadering als
Nadere informatieHoofdstuk 2: HYDROSTATICA
ysica hoofdstuk : Hydrostatica e jaar e graad (uur) - 95 - Hoofdstuk : HYDROSTTIC. Inleiding: Bouw van een stof.. ggregatietoestanden De zuivere stoffen die we kennen kunnen in drie verschijningsvormen
Nadere informatieWerkblad:weersverwachtingen
Weersverwachtingen Radio, tv en internet geven elke dag de weersverwachting. Maar hoe maken weerdeskundigen deze verwachting, en kun je dat niet zelf ook? Je meet een aantal weergegevens en maakt zelf
Nadere informatieZaaltechnieken Techniek Omschrijving Criteria Veel gemaakte fouten Plaatje Forehand aannamen
Zaaltechnieken Techniek Omschrijving Criteria Veel gemaakte fouten Plaatje Forehand aannamen Aanname grip Aanname ingedraaid Door met je linkerbeen uit te stappen kun je de bal goed voor je lichaam stoppen.
Nadere informatieTaak van de hoofdrotor
Helikopter vliegen Taak van de hoofdrotor De taak van de hoofdrotor is het generen van lift, waardoor de helikopter omhoog wordt getrokken. In principe is de rotor een stel draaiende vleugels), waarbij
Nadere informatieEindexamen havo natuurkunde pilot 2013-I
Eindexamen havo natuurkunde pilot 203-I Beoordelingsmodel Opgave Radontherapie maximumscore 2 Uit de figuur blijkt dat door het verval een kern ontstaat met twee protonen en in totaal vier nucleonen minder
Nadere informatieJijbent.nl: spelregels de beer is los. Bram Schoonhoven Copyright 2017 Jijbent.nl
Jijbent.nl: spelregels de beer is los Bram Schoonhoven Copyright 2017 Jijbent.nl Inhoud Spelregels de beer is los...1 Doel van het spel...1 Start van het spel en speelbeurten...2 Een tegel omdraaien...2
Nadere informatieDe smartbird. Kjell Deboysere, Sven Dedeene, DOSSIER GEINTEGREERDE PROEF 2012-2013. Tel 050 23 15 15
Industriële Wetenschappen De smartbird Naam leerlingen: Mentor: Mathias Baert, Laurens Cavey, Kjell Deboysere, Sven Dedeene, Dirk Verhaeghe Paul Hemeryck Daan Demeulenaere, Ruben Goethals, Tim Maertens,
Nadere informatiePlissé-filterpatroon
Serie Compacte uitvoering voor speciale toepassingen Eindfilter voor het afscheiden van zwevende stoffen voor de hoogste eisen Filterklassen E11, H13 Prestaties getest conform EN 1822 Filtermedium afgestemd
Nadere informatieNaar een duurzaam Hyperion. Bouwen als een. Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen van de boom
Bouwen als een boom Materialen en Energie Stadskantoor in Venlo gebouwd volgens Cradle to Cradle principes Wortels zijn de fundering Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen
Nadere informatieTaak van de hoofdrotor
Helikopter vliegen Taak van de hoofdrotor De taak van de hoofdrotor is het generen van lift, waardoor de helikopter omhoog wordt getrokken. In principe is de rotor een stel draaiende vleugels), waarbij
Nadere informatieRBEID 16/5/2011. Een rond voorwerp met een massa van 3,5 kg hangt stil aan twee touwtjes (zie bijlage figuur 2).
HOOFDSTUK OOFDSTUK 4: K NATUURKUNDE KLAS 4 4: KRACHT EN ARBEID RBEID 16/5/2011 Totaal te behalen: 33 punten. Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Opgave 0: Bereken op je rekenmachine
Nadere informatiewww. Fysica 1997-1 Vraag 1 Een herdershond moet een kudde schapen, die over haar totale lengte steeds 50 meter lang blijft, naar een 800 meter verderop gelegen schuur brengen. Door steeds van de kop van
Nadere informatieHet tentamen levert maximaal 30 punten op, waarvan de verdeling hieronder is aangegeven.
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN FACULTEIT DER TECHNISCHE NATUURKUNDE GROEP TRANSPORTFYSICA Tentamen Fysische Transportverschijnselen voor W (3B470) op donderdag 5 juli 2012, 09.00-12.00 uur. Het tentamen
Nadere informatieTWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2013 TOETS APRIL :00 12:45 uur
TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2013 TOETS 1 24 APRIL 2013 11:00 12:45 uur MECHANICA 1 Blok en veer. (5 punten) Een blok van 3,0 kg glijdt over een wrijvingsloos tafelblad met een snelheid van 8,0 m/s
Nadere informatieVraag (1a): Bepaal de resulterende kracht van de hydrostatische drukken op de rechthoekige plaat AB (grootte, richting, zin en aangrijpingspunt).
OEF. 1 (4 pt, apart dubbelblad) Een tank bevat twee vloeistoffen met scheidingsvlak ter hoogte van punt A: r 1 =900 kg/m³ en h 1 =4m, r 2 =1000 kg/m³ en h 2 =3m. De tank is afgesloten door de klep ABC.
Nadere informatieIn een U-vormige buis bevinden zich drie verschillende, niet mengbare vloeistoffen met dichtheden ρ1, ρ2 en ρ3. De hoogte h1 = 10 cm en h3 = 15 cm.
Fysica Vraag 1 In een U-vormige buis bevinden zich drie verschillende, niet mengbare vloeistoffen met dichtheden ρ1, ρ2 en ρ3. De hoogte h1 = 1 cm en h3 = 15 cm. De dichtheid ρ3 wordt gegeven door:
Nadere informatieInformatie bij DONAC 2010 Beginners sequence
Vrijwel elke beginnende competitie aerobatic vlieger wil bij zijn/haar eerste optreden foutloos presteren, de vlucht afronden met een perfecte landing en bij het uitstappen de Ooh's en Aah's in ontvangst
Nadere informatieSamenvatting NaSk Hoofdstuk t/m 4.5
Samenvatting NaSk Hoofdstuk 2 + 4.1 t/m 4.5 Samenvatting door Sietske 852 woorden 4 augustus 2013 2,1 4 keer beoordeeld Vak Methode NaSk Natuur- en scheikunde actief 2.1 Woordweb à voor overzicht wat nodig
Nadere informatieVogelmijt kwis. Wat is niet waar: De vogelmijt zit in dezelfde taxonomische klasse als. A. De luis B. De spin C. De schorpioen D.
1 Wat is niet waar: De vogelmijt zit in dezelfde taxonomische klasse als A. De luis B. De spin C. De schorpioen D. De teek 2 Wat is niet waar: De vogelmijt zit in dezelfde taxonomische klasse als A. De
Nadere informatieVind de schat van Het Vinne!
Vind de schat van Het Vinne! Zoek de eerste stopplaats met behulp van het plan aan de andere kant van deze paal 1. Ik voel, ik voel wat jij niet voelt: Eén deelnemer sluit zijn ogen. De anderen zoeken
Nadere informatieTWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2019 TOETS APRIL 2019 Tijdsduur: 1h45
TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2019 TOETS 1 17 APRIL 2019 Tijdsduur: 1h45 Enige constanten en dergelijke MECHANICA 1 Twee prisma`s. (4 punten) Twee gelijkvormige prisma s met een hoek α van 30 hebben
Nadere informatieEnergiebesparing door middel van een perslucht retoursysteem
Energiebesparing door middel van een perslucht systeem ECN Engineering & Services oktober 2011 www.ecn.nl Doel Het bepalen van het energie-besparingspotentieel van een perslucht systeem door middel van
Nadere informatieEindexamen natuurkunde compex havo I
Opgave 1 Eliica De Eliica (figuur 1) is een supersnelle figuur 1 elektrische auto. Hij heeft acht wielen en elk wiel wordt aangedreven door een elektromotor. In de accu s kan in totaal 55 kwh elektrische
Nadere informatieBij het droogbouwsysteem van SCHÜTZ worden de verwarmingsbuizen m.b.v. warmtegeleidingsprofielen binnen de warmte-isolatie gelegd.
Droogbouwsysteem I.4 Bij het droogbouwsysteem van SCHÜTZ worden de verwarmingsbuizen m.b.v. warmtegeleidingsprofielen binnen de warmte-isolatie gelegd. Bij droogbouwsystemen worden de verwarmingsbuizen
Nadere informatieVolumestroom- en Massastroommetingen
Volumestroom- en Massastroommetingen Volumestroom- en Massastroommetingen M.M.H. Starmans Schrijver: M.M.H. Starmans Coverontwerp: M.M.H. Starmans ISBN: 9789402147650 M.M.H. Starmans Voorwoord Dit is
Nadere informatieBergtrein. Figuur 2 staat ook op de uitwerkbijlage. a. Bepaal de afstand die de trein op t = 20 s heeft afgelegd.
Bergtrein In een bergachtig gebied kunnen toeristen met een bergtrein naar een mooi uitzichtpunt reizen De trein wordt aangedreven door een elektromotor en begint aan een rit naar boven In figuur 2 is
Nadere informatieOpmerking. Het schietpatroon is samengesteld voor een rechtse schutter. De linkse schutter moet alles identiek doen, maar wel in spiegelbeeld.
Het schietpatroon is samengesteld voor een rechtse schutter. De linkse schutter moet alles identiek doen, maar wel in spiegelbeeld. De houding moet tijdens het volledig schietpatroon behouden blijven.
Nadere informatieOpgave 1 Waterstofkernen
Natuurkunde Havo 1984-1 Opgave 1 Waterstofkernen A. We beschouwen kernen van de waterstofisotoop 2 H. Deze kernen worden deuteronen genoemd. We versnellen deuteronen met behulp van een elektrisch veld.
Nadere informatieTexelse Bierbrouwerij effect nieuwbouw op naastgelegen windturbine
Notitie betreft: Texelse Bierbrouwerij effect nieuwbouw op naastgelegen windturbine datum: 8 januari 2018 referentie: van: aan: Buro SRO 1 Inleiding De Texelse Bierbrouwerij is voornemens haar faciliteiten
Nadere informatieDoelstellingen van dit hoofdstuk
HOOFDSTUK 1 Spanning Doelstellingen van dit hoofdstuk In dit hoofdstuk worden enkele belangrijke principes van de statica behandeld en wordt getoond hoe deze worden gebruikt om de inwendige resulterende
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2013 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-13-2-b Tropische regenwouden Lees eerst informatie 1 tot en met 3 en beantwoord dan vraag 41 tot en met
Nadere informatieEindexamen vwo biologie pilot 2012 - II
Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden 2 scorepunten toegekend. Reddingsplan voor Nieuw-Zeelandse looppapegaai 1 maximumscore 3 voorbeelden van een juist antwoord: Voor vogels (en hun nakomelingen)
Nadere informatieHet nieuwe trimsysteem in de Laser!
Het nieuwe trimsysteem in de Laser! Al een tijdje zijn er binnen de internationale Laserklasse plannen om de Laser aan te passen aan het moderne zeilen, en daarbij het zeilen in de Laser toegankelijker
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28464 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Jeroen Bédorf Title: The gravitational billion body problem / Het miljard deeltjes
Nadere informatie