TREASURYSTATUUT NOVEMBER

Transcriptie

1 TREASURYSTATUUT NOVEMBER

2 Inhoud 0. Inleiding 3 1. Status van het Treasurystatuut Doel 1.2. Vaststelling 1.3. Distributie 2. Uitgangspunten en proceskenmerken Inleiding 2.2. Algemene uitgangspunten 2.3. Proceskenmerken 3. Treasuryorganisatie & -besluitvorming Inleiding 3.2. Betrokkenen in het treasuryproces Treasurycommissie Besluiten 4. Financiering Definitie Doelstellingen Randvoorwaarden 5. Beleggen Definitie 5.2. Doelstellingen 5.3. Randvoorwaarden 6. Rentemanagement Definitie Doelstellingen 6.3. Randvoorwaarden 7. Liquiditeitenbeheer Definitie Doelstellingen 7.3. Randvoorwaarden 8. Financiële logistiek Definitie Doelstellingen Randvoorwaarden Bijlagen: Begrippenlijst 18 Treasuryprotocol verbindingen Woningbouwstichting Cothen 20 De betekenis van rating agency 22 2

3 0. Inleiding Op 01 juli 2015 is de herziening van de Woningwet (oorspronkelijk vastgesteld in 1901) in werking getreden. Eén van de gevolgen daarvan is dat elke toegelaten instelling in Nederland een reglement financieel beleid en beheer heeft moeten opstellen. Onderdeel daarvan door een verwijzing is het treasurystatuut. Een statuut waarover elke toegelaten instelling zeer waarschijnlijk al beschikte maar dat nu, op basis van de gewijzigde regelgeving opnieuw moet worden op- en vastgesteld. Hieronder is het gewijzigde en geactualiseerde treasurystatuur van Woningbouwstichting (WBS) Cothen verwoord. Mede gelet op de dominante aanwezigheid van de leningenportefeuille op de balans van WBS Cothen en het feit dat de factir rente een duidelijk stempel drukt op elk jaarresulaat is het van belang om het beleid van WBS Cothen rondom leningen en renterisico s vast te leggen zodat voor een ieder duidelijk is wat de uitgangspunten daarvan zijn. Het waarborgen van een blijvende toegang tot de kapitaalmarkt, het beheersen van de renterisico's, het optimaliseren van de financieringsstructuur, het realiseren van zo laag mogelijke financieringskosten en het zeker stellen van voldoende liquiditeit zijn dan ook de belangrijkste doelstellingen uit het treasurybeleid. Treasurymanagement is een proces. Het gaat er om: - tekorten of overschotten in de financiering te kennen; - de financiële en/of rente risico's te identificeren en te kwantificeren; - de kosten van de financiering en het beheer en verkeer te minimaliseren. De contouren waarbinnen het treasuryproces zich afspeelt zijn vastgelegd in dit treasurystatuut. Het is het kader waarbinnen, met inachtneming van de wetteloijke bepalingen daaromtrent, uitvoering wordt gegeven aan de treasury. Met betrekking tot de verantwoordelijkheden, ook met betrekking tot de treasuryactiviteiten, gelden onverminderd de vigerende statuten. De structuur van het treasurystatuut is als volgt: In hoofdstuk 1 is de status van dit treasurystatuut beschreven. In hoofdstuk 2 zijn de algemene uitgangspunten en proceskenmerken vastgelegd. Doelstellingen en randvoorwaarden voor alle treasurytaken dienen hierbinnen te vallen. In hoofdstuk 3 is beschreven hoe de treasuryorganisatie vorm heeft gekregen en hoe daarbinnen de besluitvorming plaatsvindt. In de hoofdstukken 4 t/m 8 wordt van ieder van de treasurytaken een definitie gegeven, wat de doelstellingen zijn en binnen welke randvoorwaarden besluiten mogen worden genomen. Bijlage 1 is een begrippenlijst toegevoegd. Bijlage 2 is het treasuryprotocol van de verbindingen. Bijlage 3 geeft een uitleg over de rating agency. Het statuut wordt tweejaarlijks getoetst aan de actualiteit en, indien nodig, gewijzigd. Vastgesteld door het bestuur d.d. 08 november 2016 Goedgekeurd door de Raad van Toezicht d.d. 18 november

4 1. Status van het Treasurystatuut 1.1 Doel Het treasurystatuut van Woningbouwstichting Cothen geeft het kader aan en geldt als een gedragscode als het gaat om het nemen van beslissingen op het gebied van ondernemingsfinanciering, beleggen, beheersing van renterisico's, liquiditeitenbeheer en organisatie van de financiële logistiek Vaststelling Het treasurystatuut heeft de status van een bestuursbesluit en dient door de Raad van Toezicht (RvT) te worden goedgekeurd. Het statuut wordt tweejaarlijks getoetst aan de actualiteit en, indien nodig, gewijzigd. Dit treasurystatuut treedt in werking met ingang van 01 december 2016 Per genoemde datum vervalt alle eerder vastgestelde treasurystatuten van WBS Cothen. Wijzigingen kunnen alleen worden doorgevoerd na een besluit daartoe door de bestuurder en na goedkeuring door de RvT Distributie Het treasurystatuut wordt na vaststelling en goedkeuring gepubliceerd op de website van WBS Cothen en is op aanvraag beschikbaar voor ene ieder die daar belangstelling voor heeft. 4

5 2. Uitgangspunten en proceskenmerken 2.1. Inleiding In dit hoofdstuk worden de algemene uitgangspunten voor en de proceskenmerken van de treasuryfunctie bij WBS Cothen in algemene zin beschreven. Specifieke uitgangspunten en randvoorwaarden voor ieder van de treasurytaken staan beschreven in de hoofdstukken 4 tot en met 8 en worden, waar mogelijk, gekwantificeerd Algemene uitgangspunten - Het beleid van WBS Cothen is erop gericht een blijvende toegang tot de financiële markten te waarborgen teneinde de beschikbaarheid over voldoende financiële middelen zeker te stellen. WBS Cothen moet hierbij voldoen aan de gestelde eisen van geldverstrekkers en sectorinstituten (WSW en ILT/AW). - Binnen WBS Cothen wordt niet gespeculeerd met gelden om een zo hoog mogelijke opbrengst te genereren. De primaire taak van de treasury is het beheren en beheersen van financiële posities die voortvloeien uit de bedrijfsvoering, en wel op een zodanige wijze dat: de daaraan verbonden risico's binnen acceptabele grenzen worden gebracht en gehouden; de daarmee gepaard gaande kosten zo laag mogelijk zijn; de te realiseren opbrengsten zo hoog mogelijk zijn. - WBS Cothen kiest primair voor interne financiering. Hierdoor wordt het beroep op externe financieringsbronnen geminimaliseerd en worden financieringskosten beperkt. - Het aangaan van transacties en het afnemen van bancaire diensten geschiedt tegen marktconforme voorwaarden. Hiervoor worden offertes bij minimaal 2 partijen in concurrentie aangevraagd en overeengekomen tarieven worden gebenchmarkt. - Transacties, in het bijzonder het beleggen, het uitzetten van tijdelijk overtollige liquide middelen, dan wel het aangaan van rente-instrumenten, worden overeengekomen met uitsluitend kredietwaardige partijen met een hoofdvestiging in Nederland. De kredietwaardigheid van tegenpartijen dient door een onafhankelijk 'rating agency' 1 te worden vastgesteld. Bovenstaande is niet van toepassing op deelnemingen en beleggingen in dochter-en/of zusterondernemingen. - De uitwerking van het treasurybeleid komt tot uitdrukking in de begroting en de meerjarenbegroting die jaarlijks in december door de RvT worden goedgekeurd. De informatievoorziening op het gebied van het liquiditeitenbeheer op maandbasis kent een planningshorizon van minimaal 12 maanden. Indien er overschrijdingen plaatsvinden, dient er achteraf verantwoording afgelegd te worden aan de RvC. Majeure besluiten worden vooraf voorgelegd aan de RvT. - De effecten van de te nemen beslissingen op toekomstige financieringsbehoefte en risicoposities worden inzichtelijk gepresenteerd. 5

6 Momenteel is er een drietal algemeen erkende 'rating agencies', namelijk "Standard & Poor", "Moody's" en "Fitch", waarvan de ratings door Woningbouwstichting Cothen gehanteerd worden. De uitvoering van besluiten op het gebied van de financiering, het beleggen en het rentemanagement geschiedt op basis van door de bestuurder getekende transactievoorstellen. De uitvoeringbesluiten op het gebied van het liquiditeitenbeheer worden genomen op basis van een generieke machtiging door de bestuurder. Door middel van goedkeuring van de jaarbegroting met het daaraan gekoppelde treasuryjaarplan, mandateert de RvT de bestuurder om financiering aan te trekken en/of rente-instrumenten af te sluiten ter grootte van de omvang van de financieringsbehoefte in het begrotingsjaar en (deels voor) de twee daarop volgende jaren. Tevens wordt de bestuurder gemandateerd om renteconversies, welke zich in bovengenoemde periode voordoen, overeen te komen en om leningen die afgelost worden op conversiedatum te mogen herfinancieren. De opzet en werking van de AO/IC rondom treasury wordt als onderdeel van de jaarrekeningcontrole periodiek getoetst door de externe accountant. De externe accountant rapporteert hierover. De bestuurder legt verantwoording af aan de RvT over het gevoerde treasurybeleid. WBS Cothen kan verbindingen oprichten voor risicodragend gebieds- en projectontwikkeling of andere specifieke activiteiten. De contouren ten aanzien van de verbindingen waarbinnen besluiten op het gebied van treasury worden genomen zijn vastgelegd in een treasuryprotocol (Bijlage 2). Het protocol geldt voor alle verbindingen, tenzij er separaat een statuut wordt opgesteld. 6

7 3. Treasuryorganisatie & besluitvorming 3.1. Inleiding Hierna volgt een beschrijving van de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de betrokkenen in het treasuryproces. Vervolgens wordt beschreven hoe de besluitvorming plaats vindt. Tot slot wordt aangegeven hoe besluiten worden voorbereid, onderbouwd en verantwoord. 3.2 Betrokkenen in het treasuryproces Raad van Toezicht - Geeft goedkeuring aan het treasurystatuut en de eventuele wijzigingen daarin; - Laat zich informeren over en houdt toezicht op het gevoerde treasurybeleid; - Verleent decharge aan de bestuurder over het gevoerde treasurybeleid. De bestuurder - Stelt het treasurystatuut en eventuele wijzigingen hierin vast; - Kan in bijzondere omstandigheden aanvullende richtlijnen uitvaardigen buiten het treasurystatuut. Hij dient hierover de RvT vooraf te informeren; - Stelt treasuryjaarplan (onderdeel begroting), de rentevisie en eventuele tussentijdse wijzigingen hierin vast; - Laat zich periodiek informeren over de treasuryactiviteiten; - Geeft goedkeuring aan schriftelijke transactievoorstellen die zijn opgesteld door de administrateur; - Verleent décharge aan de bij de uitvoering betrokken medewerkers binnen het treasuryproces; - Legt verantwoording af aan de RvT; - Vertegenwoordigt WBS Cothen bij banken en de sectorinstituten WSW en ILT/AW. Administrateur - Rapporteert over geconstateerde afwijkingen aan de bestuurder; - Legt iedere 6 maanden verantwoording af over het gevoerde treasurybeleid aan de bestuurder; - Stelt de werkwijze (processen en procedures) binnen de treasury vast; - Initieert en coördineert de beleidsvoorbereidende informatievoorziening; - Voert, op basis van vastgelegde procedures, de operationele treasuryactiviteiten inzake het iiquiditeitenbeheer (< 2 jaar) uit; - Beoordeelt transactievoorstellen op wenselijkheid; - Legt transactievoorstellen voor aan de bestuurder; - Doet voorstellen tot wijziging van het treasurystatuut aan de bestuurder; - Brengt binnen twee weken een voorstel in bij de RvT, indien de rating van de tegenpartij van een uitzettingen/belegging of een rente-instrument verlaagd wordt tot een niveau lager dan 'Strong' (A). Nadere uitleg over de werking van de ratings is in bijlage 3 toegevoegd; 7

8 - Legt iedere treasurytransactie vast (in de financiële administratie). Tevens worden verplichtingen als gevolg van het afsluiten van financieringen en/of contracten in het kader van het gebruik van rente-instrumenten in de financiële administratie geregistreerd; - Draagt zorg voor een deugdelijke archivering van contracten en daaraan ter grondslag liggende in- en externe documenten; - Is verantwoordelijk voor het beheren van de debiteuren- en crediteurenadministratie; - Stelt minimaal driemaal per jaar de liquiditeitsprognose op ten behoeve van de bestuurder; - Actualiseert elke 4 weken de liquiditeitsprognose. Op grond van de resultaten stelt hij al dan niet aanpassingen voor van de roll-overs; - Juist en volledig administreren van de bezittingen, schulden, rechten, verplichtingen, inkomsten, uitgaven, ontvangsten en betalingen in de verplichtingen en financiële administratie; - Is verantwoordelijk voor het afhandelen van het contante en girale geldverkeer. - Beoordeelt achteraf de effectiviteit van treasuryactiviteiten en -transacties (materiële controle); - Controleert de naleving van genomen besluiten en gemaakte afspraken (formele controle); - Ziet toe op de juiste vastlegging van treasurytransacties (intra- en extracomptabel); - Ziet toe op de juiste verantwoording van treasuryresultaten in de verslaglegging; - Ziet toe op de naleving van de AO/IC van de treasury functie. Externe accountant Het in het kader van haar reguliere controletaak adviseren en controleren omtrent de feitelijke naleving van het treasurystatuut Besluiten Besluiten passend binnen het treasurystatuut en de begroting worden genomen door de bestuurder. Besluiten die niet passen binnen het treasurystatuut worden vooraf ter goedkeuring aan de RvT voorgelegd. Besluiten worden uitsluitend genomen op basis van schriftelijke transactievoorstellen, die dienen te passen binnen de randvoorwaarden van het treasurystatuut en de begroting. Transactievoorstellen worden (waar mogelijk en zinvol) voorzien van een kosten/baten analyse. Een transactievoorstel kent een vaste indeling en dient minimaal het navolgende te vermelden: 1. Uitgangssituatie: Geeft een beschrijving van de situatie die aanleiding geeft tot het voorstel. 2. Marktomstandigheden: Geeft indicaties van actuele marktverhoudingen en tarieven. 3. Transactievoorstel: Doel van de transactie: Geeft een korte beschrijving van wat beoogd wordt met het voorstel. Uitwerking: Geeft een korte beschrijving van de manier waarop het beoogde doel gerealiseerd zal worden. Het effect van de voorgestelde transactie op de toekomstige financieringsbehoefte en risicoprofiel moet hierbij inzichtelijk gepresenteerd worden. 4. Alternatieven: Geeft andere mogelijkheden (voor zover aanwezig) om hetzelfde doel te bereiken, met eventuele voor- en nadelen. 5. Randvoorwaarden: Geeft de beperkingen waarbinnen de transactie kan/mag worden uitgevoerd. 6. Besluit: Is de formele vastlegging van het genomen besluit door middel van ondertekening ervan door de bestuurder en geldt als een mandaat voor de uitvoering er van Verantwoording De bestuurder legt jaarlijks verantwoording af aan de RvT over het gevoerde treasurybeleid. 8

9 4. Financiering 4.1. Definitie Onder financieren wordt verstaan het voor langere termijn aantrekken van gelden bij derden. Hierbij geldt een minimale looptijd van twee jaar Doelstellingen - Financiering op bedrijfsniveau Bij WBS Cothen wordt gestreefd naar bedrijfsfinanciering hetgeen inhoudt dat de totale financiering wordt afgestemd op de totale financieringsbehoefte. - Kosten Het realiseren van zo laag mogelijke vermogenskostenvoet. - Stabiliteit Doordat jaarlijks slechts een deel van de financieringsbehoefte onderhevig is aan een renteaanpassing blijven de fluctuaties in de jaarlijkse rentekosten beperkt. - Flexibiliteit Er wordt naar gestreefd om in de toekomst de omvang van de financiering snel aan te kunnen passen aan een veranderde financieringsbehoefte. - Spreiding van verplichtingen Door het variëren van looptijden en rentecondities per lening in de 'financieringsmix' kan de hoogte van de (gemiddelde) rente in gunstige zin beïnvloed worden. De samenstelling van de financieringsmix is onder andere afhankelijk van de financieringsbehoefte, renterisicoprofiel en actuele renteverhoudingen en rentevisie Randvoorwaarden - Besluiten worden genomen op basis van een actuele prognose van de meerjarige financieringsbehoefte. De prognose kent een planningshorizon van minimaal zes jaar. Deze prognose wordt minimaal eenmaal per jaar geactualiseerd; - Het verloop van totale financiering (passivazijde van de balans) wordt afgestemd op het verloop van de totale financieringsbehoefte (activazijde van de balans). Er worden geen middelen aangetrokken voor een langere periode dan op grond van de prognose noodzakelijk is; - Er worden geen externe middelen aangetrokken uitsluitend met het doel deze gelden vervolgens te beleggen en daarmee renteresultaten te realiseren; - De opbouw van de huidige leningenportefeuille en meerjarige kasstroomprognoses zijn bepalend voor het aantrekken van leningen. De keuze van modaliteiten (looptijd, hoofdsomverloop en rentebetalingen en -conversies) van financiering mag niet leiden tot bovenmatige renterisico's; - Er worden geen leningen aangetrokken ter dekking van een financieringsbehoefte die meer dan drie jaar in de toekomst ligt; - De betaling van rente- en aflossingsverplichtingen worden in de tijd gespreid. WBS Cothen zal over voldoende faciliteiten beschikken om te allen tijde aan haar betalingsverplichtingen te kunnen voldoen. Uitgangspunt is dat er voldoende saldo op de rekening courant staat, in combinatie met de roll-overs. 9

10 5. Beleggen 5.1. Definitie Het onttrekken van beschikbare middelen aan de liquiditeit met het doel het realiseren van rendement. Hierbij geldt een minimale looptijd van twee jaar Doelstellingen - In beginsel worden beschikbare middelen intern aangewend; - Het realiseren van een zo hoog mogelijk rendement op beschikbare middelen Randvoorwaarden - De beschikbaarheid van middelen komt voort uit tijdelijk niet in evenwicht zijnde geldstromen. Er worden geen externe middelen aangetrokken uitsluitend met het doel deze gelden vervolgens te beleggen en daarmee renteresultaten te realiseren; - Beschikbare middelen worden bij voorkeur intern aangewend. Indien dat niet mogelijk of nadelig is, worden middelen zodanig belegd dat ze vrijkomen op het moment dat zich naar verwachting een financieringsbehoefte of renteconversie voordoet; - Beleggingen mogen geen langere looptijd hebben dan de beschikbaarheid van middelen of de planningshorizon; - Beleggingen mogen uitsluitend plaatsvinden in Euro en leveren een rentevergoeding; - Beleggingen mogen alleen plaatsvinden in solide debiteuren, met een hoofdvestiging in Nederland. De soliditeit van de debiteur dient door een onafhankelijk 'rating agency' te worden vastgesteld. De kredietwaardigheid dient door minimaal twee 'rating agencies' als 'Very Strong' (AA) beoordeeld te zijn. Dit geldt voor zowel de debiteur zelf, als voor de lidstaat waarin zij gevestigd is. Indien de rating van een debiteur, dan wel de lidstaat waarin deze gevestigd is, verlaagd wordt ('downgrading'), tot een niveau lager dan 'Strong', wordt onderzocht of lopende beleggingen afgewikkeld kunnen worden. Binnen twee weken na de 'downgrading' wordt aan de vertegenwoordiging van de RvT/auditcommissie een voorstel ter goedkeuring voorgelegd, over het eventuele afwikkelen de betreffende beleggingen. In dit voorstel dient een berekening opgenomen te worden van de kosten van het afwikkelen van de beleggingen. De werking van de ratings is nader uitgelegd in bijlage 3; - Beleggingen mogen alleen plaatsvinden in de volgende beleggingscategorieën: - inkoop van eigen leningen; - onderhandse leningen; - deposito's of met deposito's vergelijkbare beleggings- en spaarvormen; - staatsobligaties. 5.4 Matching Deelname aan initiatieven binnen de volkshuisvesting die voldoen aan matchingscriteria van toezichthouders gelden niet als belegging. Deelname dient vooraf door de RvT te zijn goedgekeurd. 5.5 Projecten Projectgebonden leningen u/g gelden niet als belegging. Het is mogelijk dat leningen aan een collega toegelaten instelling worden verstrekt indien dit de ontwikkeling, voortgang of afronding van een project bevordert. De geldnemer dient daartoe voldoende zekerheden te stellen in de vorm van een hypotheek, garantie of verpanding. Leningen u/g van of meer dienen vooraf door de RvT te zijn goedgekeurd. 10

11 6. Rentemanagement 6.1. Definitie Rentemanagement betreft het geheel aan maatregelen ter beheersing van renteresultaten en bescherming van balansverhoudingen tegen de nadelige invloed van rentebewegingen. Om het renterisico meetbaar te maken hanteert Woningbouwstichting Cothen twee methodes. Het betreft de 'WSW-methode' en de 'Bedrijfseconomische methode'. Om het renterisico te kunnen beheersen wordt voor beide methodes een norm gesteld. WSW-methode Woningbouwstichting Cothen betrekt in deze ook de spelregels van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Het WSW stelt dat "Het bedrag waarover een corporatie risico loopt vanwege vervolgfinanciering of renteherziening wordt geacht maximaal 15% per jaar te zijn, gerekend over het rentedragend vreemd vermogen". Bedrijfseconomische methode Aanvullend op de 'WSW-methode' wordt het renterisico ook afgezet tegen de netto financieringsbehoefte. Bij deze wijze van risicometing worden naast de risico's uit de leningenportefeuille ook de risico's voortkomend uit de kasstromen uit de exploitatie en de (des)investeringen meegenomen. De omvang van het 'bedrijfseconomische' renterisico wordt gemeten aan de hand van het (netto) geldvolume dat in enige opvolgende periode van twaalf maanden gevoelig is voor rentebewegingen (GAP-analyse). Dit omvat het totaal van schuldvernieuwing en renteconversies (inclusief rente-instrumenten). Financieringen met een lange looptijd, maar een variabel rentetype of hoofdsomverloop tellen voor de gehele hoofdsom mee bij de bepaling van het jaarlijkse renterisico. Voor de beoordeling van de omvang van het risico wordt de jaarlijkse risicopositie (schuldvernieuwing, renteconversies en rente-instrumenten) gedeeld door het totaal van de financiering aan het einde van het jaar waar dit risico betrekking op heeft (= relatief risico). De totale financiering wordt gevormd door het totaal van opgenomen leningen vermeerderd met de jaarlijkse schuldvernieuwing en verminderd met eventuele vastrentende beleggingen en beschikbare liquiditeiten Doelstellingen Primair - Evenwichtige spreiding van risico's Door jaarlijks een deel van de financiering een renteaanpassing te laten ondergaan wordt het jaarresultaat minder gevoelig voor renteschommelingen in enig jaar. Secundair - Beperking van rentekosten Het realiseren van een zo laag mogelijke vermogenskostenvoet van het vreemd vermogen Randvoorwaarden - Op basis van de 'WSW-methode' (risico leningenportefeuille) mag het renterisico niet meer zijn dan 15% van de leningenportefeuille van het laatst afgesloten boekjaar (conform de norm van het WSW); - In enige periode van twaalf maanden mag het relatieve renterisico op basis van de 'bedrijfseconomische methode' niet meer zijn dan 15% van de totale financiering aan het einde van het jaar. Er worden geen renteafspraken gemaakt voor renteconversies (voorwaartse fixaties) op leningen of rente-instrumenten die verder dan drie jaar in de toekomst liggen; 11

12 - Het gebruik van de volgende (standaard) rente-instrumenten is toegestaan: Forward Rate Agreement (voor het fixeren van de korte rente) Cap, Floor of Coüar (voor het begrenzen van de korte rente) Interest Rate Payers Swap (voor het verlengen van de rentetypische looptijd) Interest Rate Receivers Swap (voor het verkorten van de rentetypische looptijd) Payers Swaption (voor het begrenzen van de lange rente) Receivers Swaption (voor het begrenzen van de lange rente) - Er dient steeds een verband te bestaan tussen de opbouw van de leningenportefeuille, beleggingen en/of nieuw aan te trekken middelen en het gebruik van rente-instrumenten. Het volume van de rente-instrumenten moet aansluiten bij de omvang van de gesignaleerde risico's; - Rente-instrumenten mogen alleen worden aangegaan met solide tegenpartijen, met een hoofdvestiging in Nederland. De soliditeit van de tegenpartij dient door een onafhankelijk 'rating agency' te worden vastgesteld. Indien de looptijd van het rente-instrument drie maanden of langer is, dient de kredietwaardigheid door minimaal twee 'rating agencies' als Very Strong' (AA) beoordeeld te zijn (zie bijlage 3). Dit geldt voor zowel de tegenpartij zelf, als voor de lidstaat waarin zij gevestigd is. Voor een periode korter dan drie maanden geldt voor de tegenpartij een kredietwaardigheid van minimaal 'Strong' (A), afgegeven door minimaal twee 'rating agencies'. Indien de rating van een tegenpartij, dan wel de lidstaat waarin deze gevestigd is, verlaagd wordt ('downgrading'), tot een niveau lager dan 'Strong' (A), zal onderzocht worden of lopende rente-instrumenten afgewikkeld kunnen worden. Binnen twee weken na 'downgrading' wordt aan de RvT/auditcommissie een voorstel ter goedkeuring voorgelegd over het eventuele afwikkelen van de betreffende rente-instrumenten, in dit voorstel dient een berekening opgenomen te worden van de kosten van het afwikkelen van de rente-instrumenten en een analyse van de consequenties voor het renterisico van WBS Cothen; - Het gebruik van rente-instrumenten met een 'open einde' (zoals het schrijven van opties zonder onderliggende waarde) is niet toegestaan. "Open einde" duidt op de omvang van het risico. Wanneer een derivaat een "open eind" karakter heeft, is van tevoren het maximale verlies niet vast te stellen. De organisatie treedt dan op als verzekeraar, met alle risico's van dien. 12

13 7. Liquiditeitenbeheer 7.1. Definitie Onder liquiditeitenbeheer wordt verstaan het beheer van saldi in rekening-courant en de portefeuille geldmarkttransacties met een oorspronkelijke looptijd van maximaal twee jaar Doelstellingen - Voldoen aan de lopende verplichtingen WBS Cothen moet te allen tijde kunnen beschikken over voldoende liquiditeiten en faciliteiten om aan alle lopende betalingsverplichtingen te kunnen voldoen. - Interne financiering Betaalrekeningen worden aangehouden bij een daartoe aangewezen huisbank. Waar mogelijk worden door interne financiering de externe rentekosten geminimaliseerd. Alle rekeningen dienen (per bank) te worden opgenomen in een saldo- en compensatieregeling. - Rendementsverbetering Geldmarkttransacties moeten tot doel hebben het korte termijn renteresultaat over liquiditeitsoverschotten en -tekorten te verbeteren (maximalisatie van renteopbrengsten, minimalisatie van rentekosten) Randvoorwaarden - Besluiten worden genomen op basis van een liquiditeitsprognose. De planning wordt maandelijks geactualiseerd en kent een horizon van minimaal twaalf maanden. Geldmarkttransacties worden alleen afgesloten indien dit zinvol is in relatie tot de daarmee gemoeide directe en indirecte kosten. Geldmarkttransacties dienen een aantoonbare meeropbrengst te hebben van 1.000,-- per handeling ten opzichte van 'niets doen'; - Uitzettingen zijn toegestaan in de vorm van rekening-courant, onderhandse leningen, deposito's of hiermee vergelijkbare spaar- en beleggingsproducten; - Uitzettingen mogen alleen plaatsvinden bij solide debiteuren, met een hoofdvestiging in Nederland. De soliditeit van de debiteur dient door een onafhankelijk 'rating agency' te worden vastgesteld. Indien de looptijd van de uitzetting drie maanden of langer is, dient de kredietwaardigheid door minimaal twee 'rating agencies' als Very Strong' (AA) beoordeeld te zijn (zie bijlage 3). Dit geldt voor zowel de debiteur zelf, als voor de lidstaat waarin zij gevestigd is. Voor een periode korter dan drie maanden geldt voor de debiteur een kredietwaardigheid van minimaal 'Strong' (A), afgegeven door minimaal twee 'rating agencies'. Indien de rating van een debiteur, dan wel de lidstaat waarin deze gevestigd is, verlaagd wordt ('downgrading'), tot een niveau lager dan 'Strong' (A), zal onderzocht worden of lopende uitzettingen afgewikkeld kunnen worden. Binnen twee weken na de 'downgrading' zal aan de RvT/auditcommissie een voorstel ter goedkeuring voorgelegd worden, over het eventuele afwikkelen de betreffende uitzettingen. In dit voorstel dient een berekening opgenomen te worden van de kosten van het afwikkelen van de uitzetting; - Uitzettingen bij andere toegelaten instellingen zijn toegestaan mits de tegenpartij beschikt over voldoende additionele financieringsruimte bij het WSW. Collegiale financiering per toegelaten instelling is toegestaan voor maximaal 25% van diens additionele faciliteringsvolume; - In het lopende kalenderjaar mag volgens de meest recente jaarrekening maximaal 7,5 % van de materiële vaste activa tegen bedrijfswaarde aan kortgeld faciliteiten gefinancierd worden. Hieronder wordt verstaan: het kunnen aantrekken van vreemd vermogen met een looptijd korter dan twee jaar; - De contante geldstroom wordt tot een minimum beperkt. 13

14 8. Financiële logistiek 8.1. Definitie Financiële logistiek heeft betrekking op: - de structuur en het gebruik van betaalrekeningen bij banken - de organisatie van het betalingsverkeer over deze rekeningen - het gebruik van betaalinstrumenten - informatievoorziening over dit betalingsverkeer. Kosten van het betalingsverkeer kunnen worden onderverdeeld in: a. directe kosten (in de vorm van provisies en tarieven) b. indirecte kosten (in de vorm van gemist rendement als gevolg van valutering) 8.2. Doelstellingen - Minimalisatie van de kosten van het betalingsverkeer De kosten van het betalingsverkeer worden bij voorkeur beperkt tot de directe kosten. - Goede informatievoorziening Er wordt gestreefd naar optimalisatie van de informatievoorziening over het betalingsverkeer waardoor te allen tijde (elektronisch) inzicht bestaat in de beschikbare liquiditeiten. - Het voorkomen van fraude Door een stelsel van maatregelen (preventief en repressief) wordt voorkomen dat geldmiddelen op onrechtmatige wijze aan WBS Cothen kunnen worden onttrokken Randvoorwaarden - Een keer per 4 jaar, of eerder als de omstandigheden daartoe aanleiding geven, wordt de huisbankier heroverwogen. Jaarlijks vindt er met de huisbankier een zorgvuldige en transparante evaluatie plaats van de afspraken, tarieven en samenwerking op alle niveaus. De tarieven dienen marktconform te zijn; - De kostenstructuur van het betalingsverkeer dient steeds inzichtelijk te zijn; De voorkeur gaat daarom uit naar een kostenstructuur op basis van stukstarieven. - Bankrekeningen mogen alleen geopend of gesloten worden na goedkeuring van de bestuurder. Betaalrekeningen worden aangehouden bij een daartoe aangewezen huisbank. De rekeningen maken deel uit van een saldo- en rentecompensatieregeling per bank; - Bankprocuratie voor het betalingsverkeer is geregeld in een interne machtigingsregeling. 14

15 Bijlage 1: Begrippenlijst Aandeel: Verhandelbaar bewijs van deelname in het eigen vermogen van een onderneming waarbij de vergoeding (dividend) en terugbetaling bij eventuele liquidatie volledig afhankelijk is van het resultaat van de onderneming. Aflossingsvrije (=fixe) lening: Lening waarbij gedurende de looptijd alleen rentebetaiingen plaatsvinden. Aflossing van de hoofdsom vindt plaats aan het eind van de looptijd. Annuïtaire lening: Lening waarbij jaarlijks een vast bedrag aan rente en aflossing wordt betaald. In de beginjaren zal de jaarlijkse betaling voor het grootste deel uit rente bestaan, in de eindjaren voor het grootste deel uit aflossing op de hoofdsom. Beleggingsfonds: Financiële instelling die voor rekening en risico van de deelnemers belegt in (van tevoren) bepaalde financiële waarden. Callqeld: Een overeenkomst tussen twee partijen om voor 1 dag een vast bedrag tegen een vaste vergoeding met elkaar uit te wisselen. Wanneer de overeenkomst geldt voor enkele dagen spreekt men van een Call-fixe. Cap: Een Cap is een renteoptie met een afschermende werking. De koper van de Cap ontvangt, als de geldmarktrente op vooraf bepaalde data hoger is dan de contractrente (strike), het verschil van de verkoper. Bij een lagere geldmarktrente vindt geen verrekening plaats. De koper van een Cap betaalt een premie die onder meer afhankelijk is van de looptijd en de contractrente. Collar: Door een Cap en Floor te combineren ontstaat een Collar. De koper van een Collar koopt gelijktijdig een Cap met een hoge contractrente en verkoopt een Floor met een lage contractrente. Er wordt hiermee een bandbreedte gecreëerd waarbinnen de rente kan fluctueren. Deposito: Het beleggen van een vast bedrag gedurende een vaste periode (meestal een veelvoud van een maand) tegen een van te voren afgesproken vergoeding. Derivaten: Zie rente-instrumenten. Euribor Staat voor Euro InterBank Offered Rate. Het is het tarief dat banken elkaar in rekening brengen voor kortlopende financiering. Het geldt als de gangbare referentierente voor kortlopende leningen. Financierinctsrisico: Het risico dat geen nieuwe financiering kan worden aangetrokken. Floor: Een Floor is een renteoptie met een afschermende werking. De koper van de Floor ontvangt, als de geldmarktrente op vooraf bepaalde data lager is dan de contractrente (strike), het verschil van de verkoper. Bij een hogere geldmarktrente vindt geen verrekening plaats. De koper van een Floor betaalt een premie die onder meer afhankelijk is van de looptijd en de contractrente. 15

16 16

17 Forward Rate Agreement (FRA): Een FRA is een rente-instrument met een fixerend karakter. Een FRA is een overeenkomst tussen twee partijen om het verschil tussen een afgesproken contractrente (strike) en een toekomstig renteniveau te verrekenen. Het instrument heeft betrekking op de geldmarktrente (Euribor). ILT/AW De Autoriteit Woningcorporaties, onderdeel van de Inspectie Leefomgeving en Transport. Na invoering van de Woningwet is de AW de toezichthouder namens de minister. Kasgeldlening: Het lenen van een vast bedrag gedurende een vaste periode (meestal een veelvoud van een maand) tegen een van te voren afgesproken vergoeding. Looptijd: De periode die resteert tot het moment dat de voorwaarden van een lening of belegging wijzigingen. Onderscheid wordt gemaakt naar: - Liguiditeitstypische looptijd: de periode die resteert tot het moment dat de lening (o/g) moet worden afgelost dan wel een belegging (u/g) vrijvalt. - Rentetypische looptijd: de periode die resteert tot het moment dat de rente op een lening of belegging een herziening ondergaat. Medium-Term Note (MTN): Een standaard schuldtitel waarin de kenmerken van een obligatie en een onderhandse lening zijn samengevoegd. MTN's zijn courant verhandelbaar. Netto financierings(behoefte) Het totaal van opgenomen leningen waarop de aanwezige beleggingen en liquide middelen in mindering zijn gebracht. Bij een negatief saldo liquide middelen heeft dit het effect dat de netto financieringsbehoefte toeneemt. Obligatie: Verhandelbaar bewijs van deelname in het vreemde vermogen van een onderneming voor een van te voren overeengekomen periode tegen een van te voren overeengekomen vergoeding (couponrente). Optie: Een optie is een rente-instrument waaraan de koper, tegen betaling van een premie, bepaalde vast omschreven rechten kan ontlenen. Tegen ontvangst van een premie gaat de verkoper bepaalde vast omschreven verplichtingen aan. Gangbare renteopties zijn Cap, Floor, en Swaption. Onderhandse lening: Onverhandelbaar bewijs van deelname in het vreemde vermogen van een onderneming voor een van te voren overeengekomen periode tegen een van te voren overeengekomen vergoeding. Rating acgency Onafhankelijke organisatie die zich onder meer toelegt op de beoordeling van de lange termijn kredietwaardigheid van tegenpartijen. Bekende rating agencies zijn Standard & Poor (S&P), Moody's en Fitch. Kwalificaties voor een goede kredietwaardigheid zijn als volgt: S&P Moody's Fitch Extremely strong AAA Aaa AAA Very strong AA Aa AA Strong A A A Renteconversie: Bij een renteconversie dient over een bestaande lening de rente voor de opvolgende rentevastperiode opnieuw te worden overeengekomen. 17

18 Rente-instrument: Een rente-instrument (derivaat) is een financieel contract waarmee het renterisico over een lening of belegging kan worden veranderd of beïnvloed. Onderscheid wordt gemaakt naar instrumenten met een fixerende werking (het tarief wordt vastgelegd) en instrumenten met een beschermende werking (het tarief wordt gelimiteerd). Een rente-instrument kan het (her)financieringsrisico niet beïnvloeden. Renterisico: De mogelijkheid dat het toekomstige resultaat en/of vermogensverhoudingen nadelig worden beïnvloed als gevolg van ontwikkelingen in de rente. Het risico in absolute zin is de optelsom van jaarlijkse cashflow en renteaanpassingen in een bepaalde periode (meestal van 12 maanden). Aanpassingen in de rente kunnen betrekking hebben op leningen en beleggingen, maar ook op rente-instrumenten. Bij het risico in relatieve zin wordt het absolute renterisico gedurende een bepaalde periode (meestal 12 maanden) in een percentage van de netto financieringsbehoefte ultimo periode uitgedrukt. Rentevisie: Een min of meer geformaliseerde verwachting over de ontwikkelingen van de rente in de (nabije) toekomst. De rentevisie is ondersteunend voor het moment waarop een transactiebesluit wordt uitgevoerd. Roll-over lening: Een Roli-over lening is een overeenkomst tussen twee partijen om gedurende een langere periode (meestal tussen 2 en 10 jaar) geld te lenen waarbij de rente periodiek wordt herzien. De rente is meestal gekoppeld aan het Euribortarief. Bij een Roll-over met variabele hoofdsom kan bij renteaanpassing eveneens de hoofdsom worden gewijzigd (tussen 20% en 100%). Een Roll-over met variabele hoofdsom combineert de voordelen van een lange financiering (lage bancaire opslagen, langdurige beschikbaarheid) met de voordelen van kasgeldfinanciering (grote flexibiliteit, lage tariefstelling) Swap: Het Engelse woord Swap staat voor ruil. Bij een Swap (ook wel Renteswap) komen twee partijen overeen renteverplichtingen met elkaar te ruilen. De ene partij betaalt gedurende de looptijd van de swap een vaste rente aan de tegenpartij waarbij de tegenpartij als tegenprestatie een variabele rente betaalt (meestal Euribor). De onderliggende hoofdsom waarover de renteberekening plaats vindt, wordt niet uitgewisseld. De hoogte van de vaste rente wordt aan het begin van de looptijd van de Swap afgesproken. De variabele rente hangt af van de ontwikkeling van de geldmarktrente (meestal Euribor). De gangbare rentetypische looptijd voor de vaste rente is twee tot tien jaar, de gangbare variabele rente is drie of zes maanden. Er wordt onderscheid gemaakt naar: - Payers Swap: de koper van een Payers Swap betaalt een lange rente (Swaptarief) in ruil voor de ontvangst van een korte rente (Euribor) - Receivers Swap; de koper van een Receivers Swap betaajt een korte rente (Euribor) in ruil voor de ontvangst van een lange rente (Swaptarief). Swaprate: Het is het tarief dat banken met een hoge kredietwaardigheid (AA-rating) elkaar in rekening brengen bij het aangaan van een renteswap. Het tarief geldt als de gangbare referentierente voor langlopende leningen. Swaption: De Swaption is een optie op deelname in een renteswap. Tegen betaling van een premie heeft de koper het recht op één bepaald tijdstip tegen een vastgesteld renteniveau deel te nemen in een Swap. Een Swaption heeft betrekking op de kapitaalmarktrente. De koper van een 'Pavers Swaption' heeft het recht om op een bepaald tijdstip een Swap aan te gaan en een vooraf bepaalde vaste rente te gaan betalen voor een bepaalde periode en een variabele rente te ontvangen. De koper zal van zijn recht gebruik maken indien de marktrente op expiratiedatum hoger is dan de overeengekomen rente in de Swaption. 18

19 De koper van een 'Receivers Swaption' heeft het recht om op een bepaald tijdstip een Swap aan te gaan en een vooraf bepaalde vaste rente te gaan ontvangen voor een bepaalde periode en een variabele rente te betalen. De koper zal van zijn recht gebruik maken indien de marktrente op expiratiedatum hoger is dan de overeengekomen rente in de Swaption. Voorwaartse fixatie Ruim voor de contractuele conversiedatum wordt met de geldgever de rente op een lopende lening voor de opvolgende rentevast periode overeengekomen. WSW Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, het fonds dat is belast met het borgen van leningen in bezit van toegelaten instellingen. 19

20 Treasuryprotocol verbindingen van Woningbouwstichting Cothen (onlosmakelijk deel van Treasurystatuut Woningbouwstichting Cothen) Inleiding WBS Cothen kan verbindingen oprichten voor risicodragend gebieds- en projectontwikkeling of andere specifieke activiteiten. Onder een verbinding wordt verstaan een 100% dochter van WBS Cothen, dan wel een meerheids- of minderheidsdeelneming of een andere vorm van samenwerking. Dit protocol is van toepassing op alle verbindingen, tenzij er een afzonderlijk treasurystatuut wordt opgesteld waarin vastgelegd is hoe de verantwoording ten opzichte van WBS Cothen is geregeld. Een goede invulling van de treasuryfunctie van verbindingen is noodzakelijk om de financiële risico's die zij lopen te verkleinen. De contouren waarbinnen besluiten ten aanzien van de verbindingen op het gebied van treasury worden genomen, zijn vastgelegd in dit Treasuryprotocol. Het Treasuryprotocol is een gedragscode waarin het volgende geregeld wordt: - De wijze waarop treasurybesluiten worden genomen door de verbinding; - De uitwisseling van informatie tussen de verbinding met WBS Cothen en vice versa; - De wijze waarop verantwoording wordt afgelegd door WBS Cothen aan de verbinding en andersom; - De taken van de verbinding en WBS Cothen ten opzichte van elkaar; - De regels met betrekking tot het aangaan van financieringen, rentemanagement, het afgeven van zekerheden en liquiditeitenbeheer. Dit treasuryprotocol is een onlosmakelijk deel van het Treasurystatuut van WBS Cothen. Dit treasuryprotocol wordt gelijktijdig met het treasurystatuut getoetst aan de actualiteit en, indien nodig, gewijzigd. Organisatie en besluitvorming - Indien WBS Cothen voornemens is om een verbinding op te richten, wordt de bestuurder van WBS Cothen er tijdig bij betrokken; - De verbindingen maken integraal onderdeel uit van het treasuryproces van WBS Cothen en worden besproken met de RvT; - De administrateur van WBSC Cothen doet voorstellen die als advies worden voorgelegd aan de directie van de verbinding; - Besluitvorming ten aanzien van treasury, met uitzondering van regulier cashmanagement activiteiten, vindt plaats op basis van schriftelijke transactievoorstellen, en besluiten worden genomen door de directie van de betreffende verbinding. Taken van de verbinding ten behoeve van Woningbouwstichting Cothen - De verbinding geeft WBS Cothen inzicht in de totale financieringsbehoefte en risico's (o.a. in een 'bidbook'); - De verbinding geeft WBS Cothen periodiek inzicht in (veranderingen in) kasstroomprognoses en het verloop van de financieringsbehoefte. Taken Woningbouwstichting Cothen ten behoeve van de verbinding - Ziet toe op de marktconformiteit van de bankvoorwaarden en de af te geven zekerheden; - Vertaalt de kasstroomprognose in een inzichtelijke rapportage van de financieringsbehoefte (lang en kort) en renterisico; 20

21 - Brengt adviezen uit aan de directie van de verbinding op het gebied van liquiditeitenbeheer, financiering en rentemanagement; - Voert in opdracht van de directie van de verbinding de besluiten uit, of laat deze uitvoeren. Verantwoording - WBS Cothen geeft, aan de hand van de door de verbinding aangeleverde liquiditeitsprognoses, per verbinding inzicht in het verloop van de toekomstige financieringsbehoefte en de wijze waarop hieraan invulling wordt gegeven. Financieren - Besluiten worden genomen op basis van de meest actuele prognose van de financieringsbehoefte. De prognose kent een planningshorizon die minimaal gelijk is aan die van het langstlopende project in realisatie van de betreffende verbinding; - Het verloop van de totale financieringsportefeuille wordt zoveel mogelijk afgestemd op het verloop van de totale financieringsbehoefte. Er worden geen middelen aangetrokken voor een langere periode dan op grond van de prognose noodzakelijk is; - Offertes worden bij meerdere partijen gevraagd en tarieven worden getoetst op marktconformiteit. Rentemanagement - leder project / activiteit wordt 'doorgerekend' op basis van een rentescenario. Besluiten zullen zijn gericht op de realisatie van het rentescenario; - Afhankelijk van de omvang en de duur van het project (of activiteit) wordt een 'rentemanagement-plan' opgesteld. Gezien de diversiteit van de activiteiten van de verbindingen worden op voorhand geen algemene randvoorwaarden gegeven. In het 'rentemanagement-plan' zal o.a. aandacht worden gegeven aan renterisicobeheersing en de flexibiliteit in de financiering; - De rente-instrumenten die WBS Cothen mag hanteren kunnen ook door een verbinding worden aangegaan. Zekerhedenbeleid - Zekerheden benodigd voor de financiering van de verbinding worden door de verbinding zelf afgegeven; - Aanvullende zekerheden kunnen worden gegeven door de aandeelhouders per verbinding, bij voorkeur naar rato van eigendomsverhouding. In beginsel worden de zekerheden verstrekt door de directe aandeelhouder van de verbinding op basis van de eigen vermogensstructuur; - Alle zekerheden worden nauwkeurig omschreven en zijn altijd begrensd in omvang. Liquiditeitenbeheer - De beschikbaarheid van middelen komt voort uit een tijdelijke en onvoorziene mismatch van geldstromen. Er worden geen externe middelen aangetrokken uitsluitend met het doel deze gelden vervolgens te beleggen en daarmee renteresultaten te realiseren; - Beleggingen mogen alleen plaatsvinden bij de bank die de financiering voor de verbinding heeft verstrekt of bij WBS Cothen; - Beleggingen mogen alleen plaatsvinden in de vorm van een termijndeposito, rekening-courant of spaarrekeningen. 21

22 Bijlage 3: De betekenis van rating agency Een credit rating is een beoordeling van de kredietwaardigheid van een partij. Deze wordt uitgevoerd en gepubliceerd door een zgn. rating agency. Bij kredietwaardigheid speelt zowel de verwachte kans op in gebreke blijven ('probability of default') als de hoogte van het verlies ingeval van in gebreke blijven (loss given a default) van een partij een rol. Omdat verschillende door eenzelfde partij uitgegeven soorten schuldpapier in hun aard een verschillend risicoprofiel kunnen hebben (bijv. een senior lening versus een achtergestelde lening) kan een partij, afhankelijk van het instrument waarnaar wordt verwezen, verschillende credit ratings hebben. Een rating wordt vastgesteld op basis van zowel 'harde' data, zoals historische cijfers, als 'zachtere' data, zoals kwaliteit van het management, een budget, verwachtingen ten aanzien van de sector. De harde data zijn vooral van historische aard maar de rating beoogt een oordeel te geven over de toekomstige kredietwaardigheid van de onderneming. De drie rating agencies die in brede kring als gezaghebbend worden beschouwd zijn Standard & Poor's, Moody's (Invesiors Service) en Fitch Ratings. Voor financiële instellingen en grotere ondernemingen geldt dat zij doorgaans van ten minste twee van deze drie rating agencies een rating willen krijgen. Hiermee kan de beoordeelde partij zich presenteren aan beleggers en andere tegenpartijen in financiële transacties. Rating agencies monitoren de ondernemingen na het afgeven van een rating en kunnen de afgegeven ratings upgraden, downgraden of waarschuwen dat een verandering van rating spoedig plaats zou kunnen vinden ('watch', 'positive / negative outlook'). Hoewel elk van de genoemde drie rating agencies haar eigen specifieke beoordelingsmethodiek kent en haar eigen schalen met ratingcodes hanteert zijn zij in het algemeen goed vergelijkbaar en lopen afgegeven ratings veelal met elkaar in de pas. Kwalificaties voor een goede kredietwaardigheid zijn als volgt: S&P Moody's Fitch Extremely strong AAA Aaa AAA Very strong AA Aa AA Strong A A A 22