Raadsvoorstel inzake BTW-compensatiefonds, budgettaire uitgangspunten

Transcriptie

1 gemeente Eindhoven Concernstaf Raadsnummer oox Inboeknummer oslooo6sy Beslisdatum BaxW x mei soos Dossiernummer axs.bsx Raadsvoorstel inzake BTW-compensatiefonds, budgettaire uitgangspunten 1 Inleiding Per 1 januari 2003 treedt nagenoeg zeker het BTW-compensatiefonds in werking. Het betreffende wetsvoorstel is in januari 2002 door de Tweede Kamer aanvaard. Behandeling in de Eerste Kamer zal naar verwachting in april 2002 plaatsvinden. Het BTW-compensatiefonds wordt ingevoerd om drie redenen: 1 het zorgen voor een zuivere afweging bij de keuze tussen uitbesteden of zelf doen. BTW speelt na de invoering van het BTW-compensatiefonds bij deze keuze geen rol meer; 2 het oplossen van knelpunten bij onderlinge prestaties tussen publiekrechtelijke lichamen. Na de invoering van het BTW-compensatiefonds kan bijvoorbeeld de BTW op de inhuur van personeel van een andere gemeente worden teruggekregen; 3 het voorkomen van BTW-constructies. Constructies zijn niet langer nodig omdat BTW voortaan kan worden teruggevraagd bij het BTW-compensatiefonds. Hoe werkt het BTW-compensatiefonds? Het BTW-compensatiefonds wordt ingesteld bij het Rijk, Gemeenten kunnen voortaan de BTW op overheidstaken declareren bij het fonds. In de huidige situatie is deze BTW-voordruk nergens aftrekbaar en komt ten laste van de eigen budgetten. De BTW op ondernemerstaken blijft, zoals voorheen, vallen onder de Wet op de Omzetbelasting. Voor dit gedeelte verandert dus niets. Tegenover het voordeel op de diverse budgetten door de compensabele BTW staat een nadeel op de Algemene Uitkering. (N.B.: twee uitgezonderde overheidstaken zijn onderwijs en WVG-voorzieningen). De Algemene Uitkering wordt gekort om hiermee het landelijk BTW-compensatiefonds te voeden. De korting op de Algemene Uitkering is niet noodzakelijk even groot als de te compenseren BTW. Er doen zich dus zogenaamde herverdeeleffecten voor tussen gemeenten. Daarnaast zijn er in de eerste jaren diverse overgangsregelingen die voor individuele gemeenten nadelig of voordelig kunnen zijn. Na de overgangsjaren 2003 t/m 2005 zal blijken of Eindhoven er financieel gezien voordelig, neutraal of nadelig uitspringt. Een eventueel nadeel zal in de overgangsjaren

2 r p Raadsnummer os.o6g.oor 2003 t/m 2005 overigens - op grond van een bestuurlijke afspraak - worden beperkt tot 4,54 (f 10,-) per inwoner. 2 Probleemstelling Per 1 januari 2003 moet de gemeente Eindhoven kunnen voldoen aan de vereisten, zoals gesteld in de Wet op het BTW-compensatiefonds. Die vereisten betreffen met name de extra aanpassing van de inrichting van de administratie en het doen van aangifte voor het BTW-compensatiefonds. Daarnaast zal de gemeentelijke begroting 2003 op de nieuwe BTW-situatie moeten worden aangepast. Hierbij speelt de onzekere financiele situatie in de aanvangsjaren een rol. In feite is sprake van een vrij technische ambtelijke voorbereidingsoperatie. Voor de ambtelijke voorbereiding van de aanpassing van de begroting, is het echter nodig dat uw raad de budgettaire uitgangspunten voor deze aanpassing aangeeft. Gezien de wettelijke eisen en de gegeven financiele randvoorwaarden vormen de voorgestelde budgettaire uitgangspunten in dit geval het enige alternatief. Dit raadsvoorstel heeft betrekking op de kaderstellende uitgangspunten voor de aanpassing van de begroting aan het BTW-compensatiefonds. De begroting 2003 zal daarnaast nog dienen te worden aangepast aan de invoering van de productbegroting. Hierover hebben wij uw raadscommissie reeds geinformeerd. 3 Maatschappelijke effecten en het meetpunt voor succes De invoering van het BTW-compensatiefonds heeft met name gevolgen voor de gemeente zelf. De geldstromen gaan anders lopen: minder ontvangsten via de Algemene Uitkering en meer ontvangsten door compensabele BTW. De burger zal hier niets van merken. Op termijn zal de gemeente misschien andere keuzes gaan maken tussen uitbesteden of zelf doen. Ook zal op termijn blijken - na de invoeringsjaren 2003 t/m of de invoering van het BTW-compensatiefonds de gemeente een blijvend financieel voordeel of nadeel zal opleveren. Op dat moment zullen structurele keuzes moeten worden gemaakt over de besteding van de extra middelen of het opvangen van het tekort. De dan te maken keuzes hebben uiteraard afgeleide maatschappelijke effecten. 4 Wijze van aanpak/oplossingsrichting Voor de voorbereiding van de invoering van het BTW-compensatiefonds hebben wij een Plan van aanpak vastgesteld en een ambtelijke werkgroep ingesteld. De ambtelijke werkgroep draagt zorg voor de aanpassing van de administratie en het maken van afspraken met de Belastingdienst. De ambtelijke werkgroep zal onder onze eindverantwoordelijkheid ook zorgen voor het in gang zetten van de vereiste aanpassing van de begroting De daarvoor vereiste budgettaire uitgangspunten worden hier aan uw raad voorgelegd.

3 Raadsmrmmer os.o64.oor Het bepalen van de budgettaire uitgangspunten heeft in eerste instantie betrekking op de overgangssituatie 2003 t/m n deze jaren is sprake van een onzekere financiele situatie. Dit komt enerzijds door de nieuwe materie. Gemeenten en Rijk moeten nog inzicht verkrijgen in de hoeveelheid BTW die bij hen omgaat. Anderzijds bestaan er meerdere overgangsregelingen. De belangrijkste daarvan is, dat alle gemeenten in Nederland moeten bijbetalen aan die gemeenten die erg financieel getroffen worden door de invoering van het BTW-compensatiefonds. Erg wil daarbij zeggen een nadeel van < 4,54 (f 10,-) per inwoner of meer. In 2005 zal meer zicht zijn op de structurele situatie. In 2005 kan daarom worden bepaald hoe structureel met het BTW-compensatiefonds kan worden omgegaan. In de aanvangsjaren zullen de financiele tegenvallers en meevallers per jaar en over de jaren heen met elkaar dienen te worden gematched. Daarvoor is het noodzakelijk dat het voordeel dat ontstaat op de diverse budgetten door de compensabele BTW niet ten gunste blijft van de betreffende budgetten, maar dat de begrotingsbudgetten voor de hierin begrepen compensabele BTW naar beneden worden bijgesteld, Tegenover dit voordeel op de diverse budgetten staat immers een nadeel op de Algemene Uitkering, Hiermee wordt de koopkracht van de bestaande budgetten en daarmee de kwaliteit en de kwantiteit van de bestaande producten niet aangetast. De producten kunnen nu immers netto, dat wil zeggen zonder BTW worden gekocht. De terug te ontvangen compensabele BTW wordt hiermee bestempeld als algemeen dekkingsmiddel. 1 met ingang van het begrotingsjaar 2003 de daarvoor in aanmerking komende budgetten in de Meerjarenbegroting naar beneden bijstellen voor de hierin begrepen compensabele BTW; 2 te bepalen dat de terug te ontvangen compensabele BTW het karakter heeft van algemeen dekkingsmiddel. Om de financiele tegenvallers en meevallers per jaar en over de jaren heen met elkaar te matchen is een egalisatiereserve nodig. Meevallers als gevolg van de invoering van het BTW-compensatiefonds kunnen hierin worden gestort; tegenvallers kunnen hieraan worden onttrokken. Uit praktisch oogpunt stellen wij voor de bevoegdheid tot het doen van stortingen en onttrekkingen aan ons college over te dragen. Door het instellen van deze egalisatiereserve zal de invoering van het BTWcompensatiefonds voor 2003 t/m 2005 in eerste instantie budgettair neutraal verlopen. Via tussentijdse berichten zullen wij u op de hoogte houden van de stand van de egalisatiereserve. In 2005 kan de definitieve financiele stand worden opgemaakt van de jaren 2003 t/m 2005 en kan besloten worden over de omgang met de structurele situatie vanaf 2006.

4 Raadsnummer I 3 a per 1 januari 2003 een egalisatiereserve BTW-compensatiefonds instellen; b doel: het egaliseren van de financiele tegenvallers en meevallers per jaar en over de jaren heen samenhangend met de invoering van het BTW-compensatiefonds; c storting: financiele meevallers samenhangend met de invoering van het BTWcompensatiefonds; d onttrekking: financiele tegenvallers samenhangend met de invoering van het BTW-compensatiefonds; e de bevoegdheid tot het doen van stortingen in en onttrekkingen aan de egalisatiereserve BTW-compensatiefonds over te dragen aan het college van burgemeester en wethouders. Tussen de VNG en minister Zalm zijn afspraken gemaakt over de vergoeding van de extra uitvoeringskosten die gemoeid zijn met het STW-compensatiefonds. Het Rijk rekent uit hoeveel korting er moet komen op de Algemene Uitkering in verband met de invoering van het BTW-compensatiefonds. De daadwerkelijk toegepaste korting op de Algemene Uitkering zal 2 lager worden dan de door het Rijk berekende korting. De VNG beschouwt deze 29o lagere korting als een vergoeding voor de extra uitvoeringskosten. Het benodigde budget voor uitvoeringskosten vormt hiermee in principe een van de financiele tegenvallers en meevallers voortvloeiend uit het BTWcompensatiefonds. Een budget voor extra uitvoeringskosten zal als conditie voor het kunnen uitvoeren van de Wet op het BTW-compensatiefonds in de Meerjarenbegroting dienen te worden opgenomen. Sij extra uitvoeringskosten kan worden gedacht aan kosten voor aanpassing van het administratief systeem en extra capaciteit voor de toegenomen administratieve werkzaamheden. Een budget ter grootte van 2%b van de korting op de Algemene Uitkering komt als ruwe indicatie uit op ,ÃćâĆňâĂİ (f ,-). Over de daadwerkelijke invulling van dit budget zullen wij nadere besluiten nemen. 4 een structureel budget voor extra uitvoeringskosten BTW-compensatiefonds opnemen in de Meerjarenbegroting ad E ,ÃćâĆňâĂİ (f ,-). Bij de invoering van het BTW-compensatiefonds wordt de gemeente nog een aantal jaren geconfronteerd met de gevolgen van in het verleden gedane investeringen. De lasten behorend bij die investeringen worden namelijk over meerdere jaren uitgesmeerd, door de jaarlijkse afschrijvingslasten op te nemen in de meerjarenbegroting. Die jaarlijkse afschrijvingslasten bevatten in het merendeel van de gevallen een stukje BTW, omdat die BTW destijds niet kon worden teruggevraagd. Dit stukje BTW vormt een financiele tegenvaller bij de invoering van het BTW-cornpensatiefonds. Als dekking voor deze financiele tegenvaller is afgesproken tussen minister Zalm en de VNG, dat de gemeenten de korting op de Algemene Uitkering in het eerste invoe-

5 +4+ Raadsnummer ringsjaar 2003 mogen houden. Daarnaast moeten de gemeenten als aanvullende dekking kijken hoeveel zij zelf kunnen bijdragen uit hun reserves en voorzieningen. Toekomstige uitgaven uit deze reserves en voorzieningen kunnen voortaan immers zonder BTW gebeuren, waardoor financiele ruimte binnen deze reserves en voorzieningen vrijvalt. Wij zullen een screening laten uitvoeren op de aanwezige activa om de hoogte van de BTW te bepalen. Wij zullen tevens een screening laten uitvoeren op de reserves en voorzienigen teneinde de vrijval te kunnen bepalen. Voorstel : 5 a met ingang van 2003 een extra afschrijving plegen op de per die datum aanwezige activa ter grootte van de in de resterende boekwaarde begrepen BTW-component; b hiervoor als dekking aanwijzen de niet doorgevoerde korting op de Algemene Uitkering in 2003 en de vrijvallende ruimte in de reserves en voorzieningen als gevolg van de invoering van het BTW-compensatiefonds. Tussen de VNG en minister Zalm zijn afspraken gemaakt over 1009o-kostendekkende heffingen. Doordat de BTW op overheidsuitgaven compensabel wordt, worden de kosten lager die meetellen voor het bepalen van de 100%-kostendekkende heffingen. Als de heffingen naar beneden zouden worden aangepast betekent dit een financieel nadeel. De gemeente is voor de BTW-voordruk namelijk al gekort via de Algemene Uitkering. Goedgevonden is nu, dat de BTW-voordruk op de relevante kostenpost fictief mag worden meegeteld voor de bepaling van de hoogte van de kostendekkende tarieven en heffingen. 6 met ingang van 2003 de compensabele BTW-voordruk op de relevante kostenposten fictief meetellen voor de bepaling van de hoogte van de kostendekkende tarieven en heffingen. Door de invoering van het BTW-compensatiefonds krijgt het Grondbedrijf met ingang van 2003 voor de niet-kostendekkende exploitatie meer BTW terug over de kosten van de aanleg van gemeenschapsvoorzieningen. Hierdoor worden de resultaten op grondexploitaties gunstiger. Die gunstiger resultaten worden echter jaarlijks gestort in de Reserve Specifieke Infrastructurele Werken (RSIW). Daarmee kan deze meevaller als gevolg van de invoering van het BTW-compensatiefonds niet worden gematched met de overige mee- en tegenvallers als gevolg van het BTW-compensatiefonds. Om deze match mogelijk te maken kan de jaarlijkse storting in de RSIW voor 19/119e gedeelte ÃćâĆňâĂİ op basis van huidige BTW-percentages - worden afgeroomd en worden gestort in de egalisatiereserve BTW-compensatiefonds.

6 Raadsnummer I W ++ 7 de jaarlijkse storting in de RSIW met ingang van 2003 voor 19/119e gedeelte - op basis van de huidige BTW-percentages - afromen en storten in de egalisatiereserve BTW-compensatiefonds. Zoals eerder vermeld kan in 2005 de financiele stand worden opgemaakt van de jaren 2003 t/m Dan zal ook blijken of de invoering van het BTW-compensatiefonds de gemeente een blijvend financieel voordeel of nadeel zal opleveren. Op dat moment moeten besluiten worden genomen over de omgang met de structurele situatie vanaf het college van burgemeester en wethouders op te dragen om in juni 2005 een evaluatie te presenteren over het BTW-compensatiefonds 2003 t/m 2005 en te komen met voorstellen voor de omgang met de structurele BTW-situatie vanaf Financiele gevolgen en risico s Door het instellen van de egalisatiereserve zal de invoering van het BTW-compensatiefonds voor 2003 t/m 2005 in eerste instantie budgettair neutraal verlopen. In 2005 kan de financiele stand worden opgemaakt van de jaren 2003 t/m Het maximale financiele risico is in die jaren beperkt tot E 4,54 (f 10,-) per inwoner per jaar. Voor Eindhoven komt dit neer op een maximaal risico van E ,ÃćâĆňâĂİ (f 2 miljoen) per jaar. Medio 2005 zal ook blijken of de invoering van het BTW-compensatiefonds de gemeente een blijvend financieel voordeel of nadeel zal opleveren vanaf Overige gevolgen van de aanpak Veel onderdelen van de Wet op het BTW-compensatiefonds zullen in ministeriele regelgeving nader worden uitgewerkt. Ook zijn nog wijzigingen te verwachten op de huidige regelgeving. Dit kan nog consequenties hebben voor de omgang met het BTW-compensatiefonds door de gemeente. Met name bestaat nu nog geen duidelijkheid over de BTW-positie van Gemeenschappelijke Regelingen. Minister Zalm heeft hierover een notitie met nadere informatie beloofd. Afhankelijk van de uiteindelijke BTW-positie van Gemeenschappelijke Regelingen zal de gemeentelijke bijdrage aan de Gemeenschappelijke Regelingen wel of geen aanpassing behoeven. Eventuele consequenties als gevolg van gewijzigde of nadere regelgeving zullen u separaat worden voorgelegd. 7 Resultaten van overleg / inspraak Dit voorstel is intern besproken binnen de werkgroep BTW-compensatiefonds, het Bedrijfsvoeringsoverleg en het Gemeentelijk Management Team. Afgesproken is om

7 Raadsnnmmer I 4+ met een strakke gerneentebrede sturing dit lastige gemeentebrede project uit te voeren en te volgen. 8 Communicatie Voor u liggen ter inzage de notitie "het BTW-compensatiefonds" met daarin uitgebreide achtergrondinformatie en drie brieven van de minister van Financien aan de Tweede Kamer over het BTW-compensatiefonds (Brieven van 20 april 2001, 9 juli 2001 en 26 oktober 2001). Wij zullen zorgdragen voor de benodigde interne informatieverstrekking aan betrokkenen. Hiertoe zal een communicatieplan worden uitgewerkt. 9 Ter inzage gelegde stukken a Notitie "het BTW-compensatiefonds" d.d. 12 februari b Brieven van de minister van Financien aan de Tweede Kamer over het BTWcompensatiefonds d.d. 20 april 2001, 9 juli 2001 en 26 oktober Een ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven, R. Welschen, burgemeester. C. Tetteroo, secretaris.

8 Raadsnummer os.o64.oox W ++ Raadsbesluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 1 mei 2002; besluit: 1 met ingang van het begrotingsjaar 2003 de daarvoor in aanmerking komende budgetten in de Meerjarenbegroting naar beneden bijstellen voor de hierin begrepen compensabele BTW; 2 te bepalen dat de terug te ontvangen compensabele BTW het karakter heeft van algemeen dekkingsmiddel; 3 a per 1 januari 2003 een egalisatiereserve BTW-compensatiefonds in te stellen; b doel: het egaliseren van de financiele tegenvallers en meevallers per jaar en over de jaren heen samenhangend met de invoering van het BTW-compensatiefonds; c storting: financiele meevallers samenhangend met de invoering van het BTWco mpensatiefonds; d onttrekking: financiele tegenvallers samenhangend met de invoering van het BTW-compensatiefonds; e de bevoegdheid tot het doen van stortingen in en onttrekkingen aan de egalisatiereserve BTW-compensatiefonds over te dragen aan het college van burgemeester en wethouders; 4 een structureel budget voor extra uitvoeringskosten BTW-compensatiefonds op te nemen in de Meerjarenbegroting ad < ,ÃćâĆňâĂİ (f ,-); 5 a met ingang van 2003 een extra afschrijving te plegen op de per die datum aanwezige activa ter grootte van de in de resterende boekwaarde begrepen BTW-component; b hiervoor als dekking aan te wijzen de niet doorgevoerde korting op de Algemene Uitkering in 2003 en de vrijvallende ruimte in de reserves en voorzieningen als gevolg van de invoering van het BTW-compensatiefonds; 6 met ingang van 2003 de compensabele BTW-voordruk op de relevante kostenposten fictief mee te tellen voor de bepaling van de hoogte van de kostendekkende tarieven en heffingen; 7 de jaarlijkse storting in de Reserve Specifieke Infrastructurele Werken met ingang van 2003 voor 19/119e gedeelte - op basis van de huidige BTW-percentages - af te romen en te storten in de egalisatiereserve BTW-compensatiefonds;

9 <+4+ Raadsnummer oa.o64.oor 8 het college van burgemeester en wethouders op te dragen om in juni 2005 een evaluatie te presenteren over het BTW-compensatiefonds 2003 t/m 2005 en te komen met voorstellen voor de omgang met de structurele BTW-situatie vanaf Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 10 juni R. Welschen, voorzitter. J. Verheugt, loco-secretaris. EE a