Onderzoeksrapport. Hoe speelt de sector verblijfsrecreatie in Noord- Nederland in op senioren?

Transcriptie

1 Onderzoeksrapport Hoe speelt de sector verblijfsrecreatie in Noord- Nederland in op senioren?

2 Onderzoeksrapport Hoe speelt de sector verblijfsrecreatie in Noord- Nederland in op senioren? Datum: Opdrachtgever: Contactpersonen: 9 april 2009, Groningen Lectoraat ondernemer Frank van Genne, Inge Groen Klas: VMV3P Coach: Dhr J.G. Hoendervanger Projectgroep: Groep 12 Bhondoe, Rick Dekker, Guido Greiner, Sietse Groen, Sjoerd ` Hoonstra, Henk Hanzehogeschool Groningen, instituut voor bedrijfskunde afdeling Vastgoed & Makelaardij. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 2

3 Voorwoord Gedurende een periode van 9 weken hebben wij ons gestort op het onderzoek wat voor u ligt. Gaandeweg is ons steeds duidelijker geworden dat de doelgroep senioren, volkomen onterecht, een erg onderbelichte doelgroep is, welke volop kansen biedt. Na een gezamenlijke start van het onderzoek werd onze projectgroep in tweeën gedeeld. De ene helft heeft onderzoek gedaan naar de doelgroep en naar het aanbod van recreatieparken in Noord- Nederland op dit moment. De andere helft heeft een Best practices onderzoek verricht onder recreatieparken in Noord-Nederland. Tevens hebben zij onderzoek verricht naar het huidige aanbod van recreatieparken met betrekking tot senioren. De samenwerking binnen de groep verliep soepel en zonder grote problemen. Het resultaat is een onderzoeksrapport welke gebruikt kan worden als basis voor een vervolgonderzoek. Als zelfstandig onderzoek biedt het echter te weinig concrete resultaten. Het was jammer dat we maar 9 weken de tijd hadden voor dit onderzoek. Het was nuttig geweest als we op zijn minst zelf het vervolg onderzoek hadden kunnen opzetten. Dan hadden we ook het best practices onderzoek nog verder uitgewerkt, omdat de response nu erg laag was. Toch zijn wij redelijk tevreden en zelf een beetje trots op ons product. Tot slot willen wij nog enkele personen bedanken voor hun medewerking aan dit verslag: - Dhr. F. van Genne, voor zijn rol als opdrachtgever - Dhr. J.G. Hoendervanger, voor het coachen van onze projectgroep - Dhr. P. Huig, voor zijn inbreng voor ons rapport - Dhr. Limburg, voor zijn inbreng en feedback op ons rapport - Mevr. H. Groen, voor haar inbreng en feedback op ons rapport Projectgroep 12, Rick Bhondoe Guido Dekker Sietse Greiner Sjoerd Groen Henk Hoonstra Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 3

4 Samenvatting Het lectoraat vastgoed van de Hanzehogeschool Groningen is vorig jaar betrokken geraakt bij een onderzoek naar innovatie binnen de toeristische sector in Noord-Nederland. Bij dit onderzoek staan drie thema s centraal: vergrijzing, internationale concurrentie en duurzaamheid. Dit deelonderzoek valt onder het thema vergrijzing. De centrale vraag in dit rapport luidt: Hoe speelt de sector verblijfsrecreatie in Noord-Nederland in op senioren? Deze vraag zal in dit rapport beantwoord worden aan de hand van vier deelvragen: - Hoe ziet de doelgroep senioren eruit voor recreatieparken? - Hoe ziet de sector verblijfsrecreatie in Noord-Nederland eruit? - In hoeverre spelen de recreatieparken in Noord-Nederland momenteel in op senioren? - Hoe spelen de best in class recreatieparken in op senioren? Het doel van dit rapport is een basis leggen voor een vervolgstudie naar innovatie binnen de toeristische sector in Noord-Nederland. Binnen dit onderzoek is gebruik gemaakt van twee onderzoeksmethodes, kwalitatief- en literatuuronderzoek. Voor het kwalitatieve onderzoek zijn er bedrijven in de recreatieve sector bezocht en geïnterviewd. Deze bedrijven zijn in overleg met deskundigen op het gebied van toerisme geselecteerd. Om te beantwoorden hoe de best in class recreatieparken momenteel inspelen op senioren, is gebruik gemaakt van semigestructureerde interviews. Bij het beantwoorden van de andere drie deelvragen is literatuuronderzoek toegepast. Hierbij is uitsluitend gebruik gemaakt van kwalitatief hoogwaardige bronnen met een onderzoek als basis. De senioren zijn gesegmenteerd op zes verschillende criteria; leeftijd, inkomen, levensstijl, werksituatie, sociale status en gezondheid. Hieruit blijkt dat de 40% van de Nederlandse bevolking ouder is dan 50 jaar. Er zijn binnen de groep senioren grote verschillen aanwezig. Tevens beschikken ze over boven gemiddeld inkomen. Zijn vaak actief na hun pensioen en voelen zich vitaal. Noord-Nederland beschikte in 2007 over 266 recreatieparken, deze zijn voornamelijk gelegen in Friesland en Drenthe. De bezettingsgraad van de recreatieparken steeg de laatste jaren tot 41% Uit het onderzoek blijkt, dat er momenteel weinig wordt ingespeeld op de wensen en behoefte van senioren door recreatieparken. De senioren van tegenwoordig willen hun eigen tijd en programma bepalen. Wel moeten genoeg mogelijkheden geboden worden voor de senioren. Uit het best in class onderzoek kunnen geen harde conclusies worden getrokken dit wegens lage respons en tijdgebrek. Wel bleken de geïnterviewde parken zich te richten op rust, ruimte en service. Het is de vraag of dit een algemeen beeld is bij de best in class. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 4

5 Inhoudsopgave Inleiding... 7 Hoofdstuk 1: Onderzoeksmethode Literatuuronderzoek Interviews... 8 Afbakening Hoofdstuk 2: Segmentatie doelgroep senioren Vergrijzing Segmentatie senioren op basis van leeftijd Segmentatie op basis van inkomen Segmentatie op basis van levensstijl Segmentatie van senioren op basis van werksituatie Segmentatie op basis van sociale situatie Segmentatie op basis van gezondheid Conclusies segmentatie Hoofdstuk 3: Recreatie Noord-Nederland Hoofdstuk 4: Recreatie en senioren momenteel Hoofdstuk 5: Best practice onderzoek RCN de Roggeberg te Appelscha Waterpark Y ne Lijte te Grou Conclusie Aanbevelingen voor vervolgonderzoek Evaluatie Literatuurlijst Bijlage 1: Geraadpleegde recreatieparken Bijlage 2: Mail richting de recreatieparken Bijlage 3: Voorbeelden van antwoorden op de mail Bijlage 4: Interview vragen Voorwoord... 3 Samenvatting... 4 Inhoudsopgave... 5 Inleiding... 7 Hoofdstuk 1: Onderzoeksmethode Literatuuronderzoek Interviews... 8 Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 5

6 Afbakening Hoofdstuk 2: Segmentatie doelgroep senioren Vergrijzing Segmentatie senioren op basis van leeftijd Segmentatie op basis van inkomen Segmentatie op basis van levensstijl Segmentatie van senioren op basis van werksituatie Segmentatie op basis van sociale situatie Segmentatie op basis van gezondheid Conclusies segmentatie Hoofdstuk 3: Recreatie Noord-Nederland Hoofdstuk 4: Recreatie en senioren momenteel Hoofdstuk 5: Best practice onderzoek RCN de Roggeberg te Appelscha Waterpark Y ne Lijte te Grou Conclusie Aanbevelingen voor vervolgonderzoek Evaluatie Literatuurlijst Bijlage 1: Geraadpleegde recreatieparken Bijlage 2: Mail richting de recreatieparken Bijlage 3: Voorbeelden van antwoorden op de mail Bijlage 4: Interview vragen Bijlage 4: Interview vragen Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 6

7 Inleiding Het lectoraat vastgoed van de Hanzehogeschool Groningen is vorig jaar betrokken geraakt bij een onderzoek naar innovatie binnen de toeristische sector in Noord-Nederland. Bij dit onderzoek staan drie thema s centraal: vergrijzing, internationale concurrentie en duurzaamheid. De vergrijzing in Nederland neemt steeds verder toe. Dit betekend dat de groep oudere mensen relatief groter wordt ten opzichte van de groep jonge mensen. Het is interessant om te kijken welke invloed deze demografische ontwikkeling heeft op toerisme. Als voorbereiding op het onderzoek is er vooronderzoek gedaan naar de onderzoeksvariabelen. Uit dit onderzoek is gebleken dat er binnen de doelgroep senioren veel verschillende stromingen zijn. Er bestaat geen stereotype senior, aangezien iedere senior andere eigenschappen heeft. Verder blijkt uit het vooronderzoek dat er door de sector verblijfsrecreatie wordt ingespeeld op senioren door korting te verstrekken aan senioren. Behalve deze kortingsregeling, wordt er niet aantoonbaar aandacht besteed aan senioren door bedrijven. Om de verschillende onderzoeksvariabelen te concretiseren, is er in dit rapport een begripsafbakening opgenomen. Hierin worden de begrippen gedefinieerd naar de vorm waarin ze voor ons onderzoek van toepassing zijn. Dit onderzoek valt onder het thema vergrijzing. In dit onderzoeksrapport staat de vraag: Hoe speelt de sector verblijfsrecreatie in Noord-Nederland in op senioren? centraal. Er wordt dus gekeken naar de invloed van de vergrijzing op de recreatieve sector. In dit rapport wordt antwoord gegeven op de onderzoeksvraag en de basis gelegd voor vervolgonderzoek naar hoe de recreatiesector in Noord- Nederland het beste kan inspelen op de vergrijzing. Om tot een antwoord te komen op de onderzoeksvraag, zijn er vier deelvragen geformuleerd: - Hoe ziet de doelgroep senioren eruit voor recreatieparken? - Hoe ziet de sector verblijfsrecreatie in Noord-Nederland eruit? - In hoeverre spelen de recreatieparken in Noord-Nederland momenteel in op senioren? - Hoe spelen de best in class recreatieparken in op senioren? Deze deelvragen worden in dit rapport per hoofdstuk behandeld. Op basis van deze deelvragen zal er een conclusie geformuleerd worden en een aanbeveling gedaan worden voor vervolgonderzoek. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 7

8 Hoofdstuk 1: Onderzoeksmethode Om een goed antwoord te krijgen op de geformuleerde deelvragen is er een kwalitatief onderzoek uitgevoerd. De onderzoeksmethodes die hiervoor zijn gebruikt; Literatuuronderzoek en interviews. 1.1 Literatuuronderzoek Om de deelvragen: Hoe ziet de sector verblijfsrecreatie in Noord-Nederland eruit?, In hoeverre spelen de recreatieparken in Noord-Nederland momenteel in op senioren? en Hoe ziet de doelgroep senioren eruit voor recreatieparken? te kunnen beantwoorden is er een literatuuronderzoek uitgevoerd. Er is gekozen voor deze onderzoeksmethode omdat er al veel onderzoek gedaan is naar deze onderwerpen, wat erg bruikbaar is voor ons eigen onderzoek. Het onderzoek richt zich vooral op het bijeenbrengen van de relevante informatie uit de verschillende bronnen, om een zo compleet mogelijk beeld te scheppen van de sector verblijfsorganisatie en de doelgroep senioren. Veel van de geraadpleegde literatuur zal afkomstig zijn uit mediatheken van de Stenden Hogeschool te Leeuwarden en de Hanzehogeschool te Groningen. Verder zijn er enkele via internet verkregen rapporten gebruikt. Deze bronnen zijn door ons getoetst op betrouwbaarheid en relevantie. 1.2 Interviews Om de deelvraag: Hoe spelen de best in class recreatieparken in op senioren? te kunnen beantwoorden bestaat dit onderzoek uit een good-practices onderzoek onder de bestaande spelers op de recreatiemarkt, die er op een positieve manier uitspringen door hun seniorenbeleid. In deze interviews is onderzocht worden hoe zij inspelen op de seniorendoelgroep vanuit het recreatiepark. Omdat er over dit specifieke onderwerp nog geen concreet onderzoek is gedaan, is gekozen voor het gebruik van interviews. In overleg met een deskundige op het gebied van recreatie, dhr. Huig, is een lijst met recreatieparken samengesteld. Hiermee is telefonisch contact gezocht om vervolgens een afspraak te maken voor een interview. De interviews voor de best in class vallen onder kwalitatief onderzoek. Dit is gedaan door middel van een semigestructureerd face tot face/telefonisch interview. Bij het semigestructureerde interview vertellen de onderzoekers een inleidend stuk, hierin wordt verteld waar het onderzoek over gaat en wat de opdrachtgevers in gedachten hebben. Vervolgens zal het interview beginnen met een aantal inleidende vragen waarna een aantal punten worden besproken die al van te voren vast staan. Deze punten worden beantwoord doormiddel van open vragen te stellen en door het doorvragen van de onderzoekers. De leidende vragen van het interview kunt u vinden in bijlage 4. Uit de interviews kan opgemaakt worden wat de bevindingen en de gedachten zijn van mensen die er op een andere manier naar kijken. Het doel van interviews is om meer inzichten of nieuwe ideeën te genereren die bruikbaar kunnen zijn voor de opdrachtgevers. De interviews zijn afgenomen door twee onderzoekers. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 8

9 Stroomschema Zeer breed desk research naar praktisch alle recreatieparken van Noord-Nederland Sprake van speciale vermelding senioren op de website? Zo ja Zo ja nee Telefonisch benaderd voor uitleg wat ze voor senioren doen. Iets unieks op het gebied van senioren? Zo ja nee Gevraagd voor kort interview. Vriendelijk bedanken voor de tijd De verschillende parken zijn geselecteerd op basis van een stroomschema. Er is een stroomschema ontwikkeld dat gebruikt is voor het onderzoek en de selectie van de recreatieparken. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 9

10 Afbakening Recreatieparken: Op het gebied van recreatie zijn er twee verschillende soorten parken. Ten eerste de verblijfsrecreatie. Hier verblijven mensen meerdere dagen op het recreatiepark. Ten tweede dagrecreatie, hier zijn mensen alleen gedurende één dag op het recreatiepark aanwezig. In ons onderzoek zullen wij ons richten op de verblijfsrecreatie. De keuze hiervoor komt voort uit de achtergrond van de onderzoekers. Namelijk de vastgoed achtergrond. Verblijfsrecreatie is een onderdeel van vastgoed, dagrecreatie veel minder. Sector verblijfsrecreatie: De sector verblijfsrecreatie bestaat uit alle verblijfsrecreatieparken in Noord-Nederland. Verblijfsrecreatie: Alle ontspanningsactiviteiten waarbij gebruik wordt gemaakt van verblijfsaccommodatie buiten de eigen woonplaats, anders dan in enige vorm van hotel of pension, op een passagiersschip, of bij familie/kennissen. Noord-Nederland: Met Noord-Nederland bedoelen wij de provincies: Drenthe, Friesland en Groningen. De Waddeneilanden die deel uitmaken van deze provinciën nemen wij niet mee in onze beschouwing. Dit hebben wij gedaan op advies van een specialist op het gebied van toerisme(dhr. Peter Huig), die vertelde dat de situatie op het vasteland anders in dan op de eilanden. Op de Waddeneilanden is het volgens hem zo dat er niet ingespeeld hoeft te worden op specifieke groepen vanwege de speciale locatie. Senioren: Onder senioren verstaan wij; alle mensen die ouder zijn dan 50 jaar. Wij hebben de grens bij de 50+ gelegd vanwege het advies van een specialist op het gebied van toerisme (Dhr. Peter Huig) en omdat andere onderzoeken ook deze grens hier hebben gelegd. Best in class recreatieparken: De recreatieparken die momenteel succesvol inspelen op de wensen en behoeften van senioren. Deze worden bepaald door de combinatie van bezettingsgraad en tevredenheid onder de bezoekers. Vergrijzing: Een demografische verandering binnen een samenleving. Deze demografische verandering geeft aan dat de oudere bevolkingsgroep sterker toeneemt dan de jongere bevolkingsgroep. De samenleving veroudert dus. Stereotype senior: Een oude man of vrouw met grijs haar die de hele dag achter de geraniums zit. Of Een oude man of vrouw met grijs haar die achter een rollator aan sjokt, thuis blijft voor Lingo en bang is om beroofd te worden. PRISMA-model: Een model voor diensten waar serviceverlening is opgenomen in de dienst. Deze diensten zijn voornamelijk bedoeld voor senioren. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 10

11 Hoofdstuk 2: Segmentatie doelgroep senioren Om inzicht te krijgen in de wensen en behoeften van senioren met betrekking tot recreatie, is het van belang de doelgroep senioren af te bakenen. De definitie van senior vertelt dat een senior een persoon is van 50 jaar of ouder. Iedere doelgroep kent verschillende segmenten, zo ook bij senioren. De centrale vraag luidt: Hoe ziet de doelgroep senioren eruit voor recreatieparken? Het doel van deze deelvraag is om vast te stellen welke segmenten er bestaan binnen de ouderwordende doelgroep. In dit hoofdstuk wordt de doelgroep gesegmenteerd worden op basis van de volgende criteria: Inkomen, wel of niet gepensioneerd, leeftijd, gezondheid, sociale situatie en levensstijl. Inkomen Voor een recreatiepark is het belangrijk om het inkomen van de doelgroep in te schatten. Wanneer een recreatiepark zich richt op het hogere segment binnen de doelgroep moet het weten hoeveel personen zich in dit segment bevinden. Hetzelfde geldt voor het midden en laag segment. Wel of niet gepensioneerd Er zit een verschil tussen senioren die wel of niet gepensioneerd zijn. Wanneer het pensioen is begonnen hoeft men geen rekening te houden met vakantiedagen. Vanaf dat moment is elk seizoen een potentieel vakantie seizoen. De mensen die nog steeds werken zullen zich moeten houden aan de vakantieperiodes en het aantal vakantiedagen. Voor een recreatiepark dat in het hoogseizoen vol zit, maar daarbuiten helemaal niet zouden de gepensioneerden een logische doelgroep zijn. Leeftijd Vaak zegt leeftijd veel over een persoon. Soms over de gezondheid, maar veel meer over de voorkeuren van deze mensen. Op basis van leeftijd zijn mensen in te delen in generaties. Het kan voor een recreatiepark interessant zijn om bepaalde generaties aan te trekken omdat deze vaak overeenkomstige interesses en waarden hebben. Gezondheid Gezondheid zegt veel over mensen. Wanneer mensen zich gezond voelen zal de vraag naar (buiten) sport activiteiten toenemen. Het is belangrijk voor recreatieparken dat, wanneer ze het aanbod van activiteiten bepalen, inspelen op de gewenste segmentatie. Sociale status Het gedrag van senioren kan sterk veranderen wanneer de sociale status verandert. Een senior met kleinkinderen zal andere eisen stellen aan een recreatiepark dan een senior zonder kleinkinderen. Ook zullen singels andere wensen hebben dan echtparen. Bij de bepaling van de voorzieningen en activiteiten moet hier rekening mee worden gehouden. Levensstijl Wat interesseert mensen? Wat voor type persoon is iemand? Welke kenmerken hebben betrekken op welke personen? Is iemand sociaal georiënteerd, of individueel? Deze vragen zijn interessant voor recreatieparken. Daarom is de segmentatie op basis van levensstijl toegevoegd. Op basis van deze segmentaties zal een conclusie en aanbeveling volgen. Deze conclusie/aanbeveling kunnen verblijfsrecreatie parken gebruiken, wanneer ze kiezen voor een benadering van de doelgroep senioren. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 11

12 2.1Vergrijzing Het percentage mensen van boven de 50 jaar neemt snel toe in Nederland. Dit verschijnsel wordt vaak als een probleem gezien. Een ouderwordende samenleving kan echter ook een kans betekenen voor ondernemers. Deze demografische ontwikkeling kan in plaats van vergrijzing dan ook als verzilvering aangemerkt worden. Doordat mensen langer leven, gaat de gemiddelde leeftijd omhoog en zijn er binnen de samenleving steeds meer senioren. Dit verschijnsel wordt versterkt door de afname van het geboortecijfer. Deze demografische ontwikkeling binnen de samenleving is in onderstaande grafieken weergegeven 1. Figuur 2: De bevolkingsopbouw Figuur 1: Verwachte bevolkingsontwikkeling Deze groeiende groep senioren biedt volop kansen. Volgens de Sector Update, Ondernemen in een Zilveren Samenleving van de Rabobank 2 zullen de toekomstige senioren kredietkrachtiger zijn. Als eerste reden geven zij de complete welvaartsverbetering in Nederland in de afgelopen decennia. Waardoor elke nieuwe generatie welvarender zal zijn dan de vorige. Dit betekent dat de toekomstige senioren meer te besteden zullen hebben. Niet alleen heeft de senior van de toekomst meer verdiend in zijn werkzame leven, ook zijn pensioen is van een betere kwaliteit dan die van de huidige senioren. Daarnaast heeft hij meer vermogen op weten te bouwen doordat hij tijden zijn werkzame leven meer verdiende, wat het mogelijk maakte om te sparen. Een ander belangrijk feit is dat een groot deel van de senioren in het verleden een huis heeft gekocht. Deze huizen zijn sterk in waarde toegenomen over de loop van hun werkzame leven dat maakt dat zij een groter vermogen hebben. De welvaartsverbetering leidt dus tot een hoger inkomen en een hoger vermogen van de toekomstige ouderen. 1 Bron: geraadpleegd op 16 maart Bron: Rabobank (2008). Rabobank Cijfers en Trends: Ondernemen in een zilveren samenleving Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 12

13 Het Economisch Instituut Midden en kleinbedrijf (EIM) voorspelt een toename van de consumptie van 19% als gevolg van veranderingen in de demografische structuur. Zij gebruikt hiervoor het PRISMA-model. Met behulp van dit model is ook een inschatting gemaakt van de verdeling van de consumpties over de verschillende consumptiecategorieën. Drie categorieën blijken vooral te profiteren. Ten eerste zijn dit de duurzame goederen zoals huishoudelijke apparaten en meubilair, de tweede categorie bestaat uit de uitgaven aan ontspanning en recreatie, hotels, medische- en financiële diensten, de derde categorie is de consumptie in het buitenland. Die laatste is vooral het gevolg van vakanties in het buitenland. De tweede categorie is een gunstige ontwikkeling voor de recreatieondernemers in Nederland. Wat opvalt, is dat vooral de luxe-uitgave sterk zullen stijgen. Cijfers van het CBS geven inzicht in de huidige verdeling van de consumptie over verschillende categorieën. Het CBS onderscheidt de volgende categorieën: voeding, woning, kleding en schoeisel (primaire levensbehoeften), hygiëne en geneeskundige verzorging, ontwikkeling, ontspanning en verkeer, overige bestedingen. Zoals figuur 3 laat zien zijn de verschuivingen over de afgelopen vijftien jaar beperkt. Een bestedingscategorie die waarschijnlijk in de toekomst in omvang zal toenemen, is de vrijetijdssector. In de CBS-indeling is dit Figuur 3: Consumptieve bestedingen per categorie samengevat onder de kop Ontwikkeling, ontspanning en verkeer. Met meer vrije tijd en voldoende inkomen is het waarschijnlijk dat de aandacht voor recreatie en cultuur zal toenemen. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 13

14 2.1 Segmentatie senioren op basis van leeftijd Voor de segmentatie van de doelgroep senioren is het een voor de hang liggende keuze om senioren te segmenten op basis van leeftijd. Gert-Jan Giesen beschrijft in zijn onderzoek, naar de wensen en behoeften van senioren(2006), dat senioren in drie verschillende subgeneraties te zijn verdelen. Deze groepen zijn gesegmenteerd op basis van leeftijd. Dhr. Giesen noemt ze dan ook generatiegroepen. In zijn onderzoek worden de volgende generatiegroepen gesegmenteerd in subgeneraties: De crisisgeneratie; De opbouwgeneratie; De welvaartgeneratie. Kenmerken per subgeneratie De crisisgeneratie ( ). Deze generatie bestaat uit mensen van 80 jaar en ouder. Momenteel zijn dit ongeveer mensen in Nederland 3. Deze generatie hecht veel waarde aan hechte vriendschap en familiebanden(meer dan jongere senioren ) andere belangrijke waarden zijn behulpzaam zijn, verantwoordelijk zijn en rekening houden met anderen. Deze groep is over het algemeen ook sociaal sterker dan individueel georiënteerd. Zij laten zich meer dan de jongere generaties in hun beslissingen leiden door andermans mening en goedkeuring. Waarden als status en beleefdheid zijn ook belangrijk voor deze generatie. We kunnen de mensen van de crisisgeneratie typeren als de grootste zekerheidszoekers. De opbouwgeneratie ( ) De opbouwgeneratie bestaat uit mensen met de leeftijd tussen de 64 en 79 jaar 4. Dit is 12% van de gehele Nederlandse bevolking. Deze generatie heeft de opbouw na de tweede wereld oorlog actief meegemaakt. Uiteraard heeft de crisisgeneratie ook de tweede wereldoorlog meegemaakt. Er zijn overeenkomsten, maar zeker ook verschillen tussen de twee. Beide generaties hechten veel waarde aan relaties met familie en vrienden. Toch is de opbouwgeneratie minder sociaal georiënteerd. Dat deze generatie wat minder traditioneel is, blijkt voornamelijk uit het feit dat de waarden van oudsher voor hen minder belangrijk zijn. Ook nationale trots, het hebben van aanzien en beleefdheid scoren bij de opbouwgeneratie lager dan bij de crisisgeneratie. Trots op jezelf wordt juist belangrijker voor de jongere senior. Deze generatie komt steeds minder overeen met het stereotype senior. Dit zet in de welvaartsgeneratie nog verder door. De welvaartgeneratie ( ) Deze generatie bestaat uit mensen met de leeftijd tussen de 50 tot 63 jaar 5. Dit is 18,6% van de gehele Nederlandse bevolking. De welvaartgeneratie komt niet meer overeen met het stereotype senior. De generatie typeert zich door vooral te willen genieten van alles wat men doet. Tevens zijn ze niet meer op zoek naar goedkeuring van hun daden. Dit is iets wat de andere twee generaties wel bezighield. Toch is de welvaartgeneratie niet asociaal te noemen. Relaties en de medemens zijn nog steeds zeer belangrijk voor deze generatie. Ook zijn prestaties minder belangrijk wanneer deze vergeleken worden met de andere twee generaties. Een generatie die is opgegroeid in een tijd van voorspoed, waar bijvoorbeeld ambities minder belangrijk waren dan voor de voorgaande generaties die moesten werken voor wederopbouw of voor hun eigen toekomst. Deze generatie is ook het minst zekerheidsgericht van alle generaties. Ook hecht men minder waarde aan de waarden van oudsher, zoals nationale trots en aanzien hebben, maar wel weer aan trots op jezelf Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 14

15 zijn. Met de nieuwe generatie is een senior ontstaan die niet meer voldoet aan het stereotype. Het is een senior die wil genieten, leuke dingen wil doen en niet prestatiegericht is. Analyse Waarom zou het interessant zijn voor recreatieparken om de doelgroep senioren te segmenteren op basis van leeftijd? Momenteel gebeurt dit al regelmatig, er zijn veel voorbeelden van parken waarbij er korting wordt gegeven vanaf een bepaalde leeftijd, vb 50+ of 65+. Het is echter verstandiger om hier iets subtieler in om te gaan. Verschillende generaties hebben verschillende normen en waarden. Hier kunnen recreatieparken op inspelen wanneer het gaat om voorzieningen, service of prijs. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 15

16 2.2 Segmentatie op basis van inkomen Een andere interessante segmentatie van de doelgroep senioren, is de segmentatie naar inkomen. Het inkomen van een persoon kan iets zeggen over zijn bestedingspatroon. Wanneer men meer heeft te besteden, zal men meer luxegoederen kopen en hogere wensen hebben met betrekking tot het vakantieverblijf. Hierop zijn echter uitzonderingen, omdat mensen andere karakters, normen en waarden hebben 6. Inkomen jaar Nederland telde in 2007 in totaal huishoudens in de leeftijd van jaar. Deze categorie had dit jaar een gemiddeld besteedbaar inkomen van , -. De verdeling van inkomens is als volgt: Leeftijd: 45 tot en met 54 Besteedbaar Jaarinkomen: jaar euro huishoudens euro huishoudens euro huishoudens euro huishoudens euro huishoudens Totaal aantal per leeftijdscategorie huishoudens: huishoudens Inkomen jaar Nederland telde in 2007 in totaal huishoudens in de leeftijd van jaar. Deze categorie had dit jaar een gemiddeld besteedbaar inkomen van , -. De verdeling van inkomens is als volgt: Leeftijd: 55 tot en met 64 Besteedbaar Jaarinkomen: jaar euro huishoudens euro huishoudens euro huishoudens euro huishoudens euro huishoudens Totaal aantal per leeftijdscategorie huishoudens: huishoudens 6 Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek, Inkomensverdeling Huishoudens 2007 Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 16

17 Inkomen jaar Nederland telde in 2007 in totaal huishoudens in de leeftijd van jaar. Deze categorie had dit jaar een gemiddeld besteedbaar inkomen van , -. De verdeling van inkomens is als volgt: Leeftijd: 65 tot en met 74 Besteedbaar Jaarinkomen: jaar euro huishoudens euro huishoudens euro huishoudens euro huishoudens euro huishoudens Totaal aantal per leeftijdscategorie huishoudens: huishoudens Inkomen 75 jaar en ouder Nederland telde in 2007 in totaal huishoudens in de leeftijd van 75 jaar en ouder. Deze categorie had dit jaar een gemiddeld besteedbaar inkomen van , -. De verdeling van inkomens is als volgt: Leeftijd: 75 Besteedbaar Jaarinkomen: jaar en ouder Totaal aantal per leeftijdscategorie huishoudens: euro huishoudens euro huishoudens euro huishoudens euro huishoudens euro huishoudens huishoudens Analyse 7 Wanneer de inkomens vergeleken worden met het landelijke gemiddelde van , -, valt te zien dat de leeftijdscategorie jaar een bovengemiddeld inkomen heeft. Wanneer echter de pensioengerechtigde leeftijd van 65 jaar bereikt wordt daalt het gemiddeld inkomen aanzienlijk. Dit betekent echter niet per definitie dat zij ook minder geld te besteden heeft aan recreatie en andere leuke dingen. Dit, omdat zij bijvoorbeeld in een gunstiger belastingtarief vallen, hun huis volledig hebben afgelost of geen kinderen meer in huis hebben. De verwachting is dat gepensioneerden in de toekomst meer geld tot hun beschikking hebben. Deze verwachting van de Rabobank is gebaseerd op drie factoren. Ten eerste, de gepensioneerden hebben, gemiddeld genomen, meer verdiend in hun werkzame leven. Ten tweede, de pensionen zijn tegenwoordig uitgebreider dan vroeger. Tot slot hebben de senioren meer vermogen op weten te bouwen doordat zij meer verdienden, wat het mogelijk maakte om te sparen. Recreatieparken zullen altijd willen inspelen op een doelgroep die geld hebben. Uit het bovenstaande blijkt dat senioren hieronder vallen en daarmee een zeer interessante doelgroep kunnen zijn voor de recreatieparken. 7 Bron: Rabobank (2008). Rabobank Cijfers en Trends: Ondernemen in een zilveren samenleving Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 17

18 2.3 Segmentatie op basis van levensstijl Dhr. L. Gerritsen schrijft in zijn rapport vergrijzen of verzilveren?, dat de senior aan het veranderen is. Hierop worden vele criteria genoemd waar senioren op in te delen zijn. Eén hiervan is levensstijl. In deze paragraaf wordt dit criterium beschreven en uitgewerkt. Levensstijl is een criterium om de doelgroep senioren op te segmenteren. Ieder mens, dus ook de senior, is uniek. Iedere senior heeft dus een ander karakter. Er zal niet gekeken worden naar ieder afzonderlijk karakter, maar er zullen wel enkele verschillende groepen gepresenteerd worden waar de senioren in zijn onder te verdelen. De levenshouding is van invloed op de doelen en behoeften van een persoon en dus ook op de activiteiten van iemand. Deze variabele lijkt dan ook van groot belang bij de segmentatie van de ouderwordende doelgroep. Bij de segmentatie op basis van levensstijl wordt er rekening gehouden met de volgende variabelen: avontuurlijk versus zekerheid en sociaal versus autonoom. Hierin betekent avontuurlijk dat senioren behoeften hebben aan een actief leven en staan erom bekend dat zij leven met de dag. Zij hebben weinig zekerheid nodig. De variabele zekerheid kenmerkt de senior juist van een grote behoefte aan routine en structuur in hun leven. Zij houden ervan om grip te houden op de maatschappij. Sociaal betekent dat senioren graag in contact komen met andere mensen. Deze groep vindt het prettig andere mensen van dienst te zijn en wil deze dan ook graag helpen. Het sociale contact is er dus niet alleen voor het eigen genot. Bij autonomen is dit wel zo. Autonome senioren zijn erg egocentrisch ingesteld. Zij denken primair aan zichzelf. De sociale contacten die autonomen hebben zijn er dan ook op gericht om het eigen genot te versterken, dan uit sociaal oogpunt. De hiervoor genoemde variabelen resulteren in vier verschillende doelgroepen: Hedonisten; Nieuwsgierigen; Worstelaars; Degelijke. De hedonist Deze groep senioren wordt gekenmerkt door mensen die willen genieten van het leven. Zij consumeren met verve nadat zij zijn gestopt met werken. Er wordt veel in het eigen belang gedaan en activiteiten die zij leuk vinden, maar nog niet gedaan hebben vanwege werkverplichtingen. De nieuwsgierige Dit segment van de ouderwordende doelgroep wordt gekenmerkt door het willen genieten van nieuwe dingen en genieten van het gelukkig maken van andere mensen. Het grote verschil tussen de hedonist en de nieuwsgierige is de zorg en interesse voor andere mensen dan zichzelf en partner. Nieuwsgierige genieten van het zorgen en plezieren van mensen om zich heen. Dit zijn mensen uit de directe omgeving, maar ook kennissen via verenigingen of clubjes. Door deze affiniteit met de medemens voelt deze doelgroep dat men grip houdt op de maatschappij. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 18

19 De worstelaar De worstelaar wordt herkend door de structuur die hij in zijn leven nodig heeft. De senioren in deze doelgroep hebben er dan ook moeite mee om het werkveld te ruilen voor het pensioen. Hun werk heeft altijd zekerheid en structuur geboden en dit dreigen zij nu kwijt te raken. Een ander kenmerk van de worstelaar is een duidelijke behoefte aan erkenning. Mensen die uit hun werkveld erkenning hebben ontvangen verliezen dit ook met hun pensioen. Daarom is deze doelgroep vaak tijdens hun pensioen actief binnen besturen, raden etc. Deze doelgroep heeft het er ook erg moeilijk mee dat de fysieke gesteldheid afneemt. Hierdoor kan de worstelaar niet vrijuit genieten van zijn vrije tijd, omdat er veel wordt bekommerd over de eigen vitaliteit. De degelijke Deze groep is op zoek naar zekerheid en het behouden van de situatie hoe die is. Men is met weinig gelukkig, maar wat men heeft wil men wel graag behouden. Als er een forse tegenslag is waardoor de situatie waarin met zich bevond veranderd, ervaart deze groep dat als zeer negatief. Deze groep wordt dan ook gekenmerkt door de conservatieve instelling en bestaat dan ook veelal uit de wat oudere generatie senioren. De degelijke kan ook erg slecht omgaan met fysieke ongemakken. Hierdoor verandert immers de situatie, waardoor men een bepaalde vorm van zekerheid kwijtraakt. Bovengenoemde groepen zijn de vier doelgroepen waar senioren op gesegmenteerd kunnen worden met betrekking tot hun levensstijl. De vier groepen en hun kenmerken zijn in onderstaand schema schematisch weergegeven. Analyse Wanneer een recreatiepark wil weten wat voor voorzieningen en activiteiten aanwezig moeten zijn in het park is het belangrijk om te kijken wat de doelgroep nou eigenlijk wil en welke doelgroep het meest aantrekkelijk is. Een recreatiepark dat is gesitueerd midden in de natuur met veel privacy voor de gebruikers en huurders, kan zich het best richten op de avontuurlijke autonomen oftewel Hedonisten. Op basis van dit soort segmentaties moeten recreatieparken beslissingen nemen. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 19

20 2.4 Segmentatie van senioren op basis van werksituatie Met werksituatie wordt bedoeld of iemand nog werkverplichting heeft, nog werkt of met pensioen is. Waarom wordt de ouderwordende doelgroep gesegmenteerd op werksituatie? Het antwoord hierop lijkt duidelijk: De werksituatie bepaalt grotendeels de tijdsindeling van een mens. Gerelateerd aan de recreatie van een mens speelt vrije tijd een grote rol. Een persoon met weinig vrije tijd heeft gewoonweg de tijd niet om veel te recreëren. Vanwege dit feit is de werksituatie waarin een persoon verkeerd van groot belang. Bij de segmentatie op basis van iemands werksituatie wordt er gesegmenteerd op basis van twee groepen: Mensen met een werkverplichting en pensioensgerechtigde mensen. Dit, omdat pensioensgerechtigde mensen geen werkverplichting meer hebben en daardoor normaal gesproken aanzienlijk meer vrije tijd hebben te besteden. Mensen hebben recht op een AOW-uitkering wanneer zij de leeftijd van 65 jaar hebben bereikt. In principe pensioneren mensen bij deze leeftijd, er zijn echter uitzonderingen. Dit kan zijn doordat er bezuinigd wordt op de werkvloer, zodat dure werknemers vervroegd met pensioen worden gestuurd, of dat mensen ervoor kiezen eerder met pensioen te gaan. Het is daardoor noodzakelijk om de senioren zowel op leeftijd als op werksituatie apart te segmenteren. Het zal duidelijk zijn dat de leeftijd wel grote invloed heeft op de werksituatie van de senior. Figuur 4: Leeftijdverdeling onder senioren Uit figuur 4 blijkt dat de groep senioren van 60 tot en met 69 jaar de grootste groep mensen binnen de seniorendoelgroep. De kleinste groep binnen de seniorendoelgroep zijn de mensen tussen de 50 en 60 jaar oud. Dit heeft ermee te maken dat de groep van 70 jaar en ouder een groter gebied beslaat. Namelijk iedereen die ouders is dan 70 jaar. Nadat de leeftijd van de groep is bepaald is het van belang deze gegevens te koppelen aan de werksituatie van senioren. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 20

21 Figuur 5: Werksituatie senioren Uit figuur 5 blijkt dat het overgrote deel van de senioren (70%) gepensioneerd is. Dit heeft er mee te maken dat er ook mensen van tussen de 50 en 65 jaar oud zijn meegenomen in de berekening. Deze mensen zijn nog niet gepensioneerd en zullen tot het percentage werkende (24%) of werkloze (1%) behoren. 4% van de senioren hebben een andere werksituatie dan eerdergenoemde. Dit zijn mensen die arbeidsongeschikt zijn of mensen die rentenieren. De totale groep van 50+ ers bestaat uit mensen, dus 70 procent zijn personen. Analyse Het grootste gedeelte van de senioren is gepensioneerd (70%). Dit percentage is verdeeld over de mensen van 50 jaar en ouder. De verwachting is dan ook dat de 30% die niet gepensioneerd is nog niet pensioengerechtigd is. Deze mensen hebben een werkverplichting en daardoor ook een andere indeling van hun tijd ten opzichte van de mensen die al gepensioneerd zijn. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 21

22 2.5 Segmentatie op basis van sociale situatie 8 Door de doelgroep senioren in te delen naar hun sociale situatie kan beter op hun wensen worden ingesprongen. Gezinnen hebben uitraad andere wensen met betrekking tot recreatie dan een gepensioneerd echtpaar. Tabel 1: Personen naar leeftijd en leefvorm in 2001 Uit bovenstaande tabel valt af te leiden dat: - 0 personen boven de 40 jaar leven nog bij hun ouders in huis personen in de leeftijd jaar is alleenstaand personen in de leeftijd 60 jaar of ouder is alleenstaand personen in de leeftijd jaar leeft met een partner maar zonder kinderen personen in de leeftijd 60 jaar en ouder leeft met een partner maar zonder kinderen personen in de leeftijd jaar leeft met een partner en kinderen personen in de leeftijd 60 jaar en ouder leeft met een partner en kinderen personen in de leeftijd van jaar woont in een tehuis of is inwonend personen in de leeftijd van 60 jaar en ouder woont in een tehuis of is inwonend Analyse Bovenstaande tabel laat zien dat de groep met partner, maar zonder kinderen voor de groep jaar en 60 jaar en ouder aanzienlijk is. Gezamenlijk bedraagt deze groep 2,8 miljoen personen. De grootste groep is de groep jaar met partner en kinderen. Deze is 2,5 miljoen personen groot. De doelgroep senioren is voor dit rapport echter vastgesteld op 50 jaar en ouder. Het is daarom moeilijk te zeggen hoe groot de groep 50 tot 59 jaar is. 8 CBS Persbericht PB Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 22

23 2.6 Segmentatie op basis van gezondheid Segmentatie van de doelgroep senioren kan ook gebeuren door te kijken naar de gezondheid. Met gezondheid hebben wordt de subjectieve ervaren gezondheid bedoeld. Het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) heeft hier veel onderzoek naar gedaan. De doelgroep zal worden opgedeeld in mensen die zichzelf 1. Zeer goed, 2. Goed of 3. Minder dan goed voelen. De gegevens zijn in een tabel- en grafiekvorm weergegeven 9. Figuur 6: Subjectief ervaren gezondheidstoestand Analyse Uit de cijfers valt te concluderen dat de ervaren gezondheidstoestand van mensen afneemt naarmate deze ouder worden. Van deze conclusie zullen niet veel mensen opkijken. Wat echter wel opmerkelijk is; de helft van de mensen tussen de 65 en 75 jaar vinden de eigen gezondheid goed. En de afname hiervan bij mensen ouder dan 75 jaar is maar 5% (totaal 44,8%). Wanneer een mens zich goed voelt, zal deze zich ook daarnaar gedragen. De verwachting is dan ook dat mensen die zich goed voelen activiteiten willen ondernemen. Recreatieparken hebben er belang bij om te weten hoe mensen zich voelen om de voorzieningen en service aan te passen. 9 Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 23

24 2.7 Conclusies segmentatie De resultaten die uit de segmentatie van de seniorendoelgroep komen zijn op zichzelf niet bruikbaar voor ondernemers van recreatieparken. Dit onderzoek moet gebruikt worden als basis voor vervolgonderzoek. Er kunnen wel enkele conclusie getrokken worden uit de onderzochten segmentatie. De conclusies per segmentatie: Generatie Verschillende generaties hebben verschillende normen en waarden. Hier kunnen recreatieparken op inspelen wanneer het gaat om voorzieningen, service of prijs. Inkomen Wanneer de inkomens vergeleken worden met het landelijke gemiddelde van , -, valt te zien dat de leeftijdscategorie jaar een bovengemiddeld inkomen heeft. Wanneer echter de pensioengerechtigde leeftijd van 65 jaar bereikt wordt daalt het gemiddeld inkomen aanzienlijk. De verwachting is dat gepensioneerden in de toekomst meer geld tot hun beschikking hebben. Levensstijl Zoals verwacht hebben de verschillende senioren verschillende levensstijlen. Er is een model ontwikkeld waarin de senioren geplaatst kunnen worden. Dit model en de verdeling van de senioren hierbinnen kan als basis dienen voor het inspelen op senioren. Werksituatie 70 procent van de 50+ ers is gepensioneerd. De totale groep van 50+ ers bestaat uit mensen, dus 70 procent zijn personen. De anderen hebben een werkverplichting en daardoor ook een andere indeling van hun tijd ten opzichte van de mensen die al gepensioneerd zijn. Sociale status De groep met partner maar zonder kinderen vanaf 40 jaar en ouder is groot: 2,8 miljoen mensen. De grootste groep is jaar met partner en kinderen. Deze is 2,5 miljoen personen groot. Omdat dit rapport zich richt op 50+ ers is het niet mogelijk om op basis van deze cijfers te benoemen hoe groot de groep precies is. Ervaren gezondheid Uit de cijfers valt te concluderen dat de ervaren gezondheidstoestand van mensen afneemt naarmate deze ouder worden. De helft van de mensen tussen de 65 en 75 jaar vinden de eigen gezondheid goed. En de afname hiervan bij mensen ouder dan 75 jaar is maar 5% (totaal 44,8%). Vervolgonderzoek Er zal een vervolgonderzoek moeten komen waarin de bovenstaande segmentatie verder wordt uitgewerkt. In dit vervolgonderzoek zal men moeten kijken naar de verschillende segmentaties en de verbanden die zijn aan te brengen. Deze verbanden moeten clusters worden waarin meerdere vormen van segmentatie leiden tot verschillende doelgroepen. Op basis van deze clusters kunnen recreatieparken precies kiezen welke doelgroep ze willen bespelen. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 24

25 Hoofdstuk 3: Recreatie Noord-Nederland Om een volledig beeld te krijgen van de totale recreatiesector voor verhuurwoningen in Noord- Nederland, zullen er in dit hoofdstuk enkele kerncijfers met betrekking tot deze sector belicht worden. Onder Noord-Nederland verstaan wij Friesland, Drenthe en Groningen 10. Ook de Waddeneilanden zullen in dit hoofdstuk behandeld worden. Zij zullen, vanwege hun redelijke immuniteit voor marktwerkingen, echter niet in het vervolgonderzoek worden meegenomen. Bestedingen De totale toeristische bestedingen in Noord Nederland zijn in het jaar 2007 geraamd op ruim 2,0 miljard. In Groningen is in totaal 533 miljoen besteed, in Friesland 878 miljoen en in Drenthe 639 miljoen. Bijna 40% is besteed door verblijfstoeristen. Dit aandeel loopt overigens nogal uiteen per provincie. Groningen krijgt relatief meer inkomsten uit het dagtoerisme, Friesland relatief meer uit verblijfstoerisme en Drenthe benadert het meest het gemiddelde Noord Nederlandse beeld. Aantal recreatieparken geheel Noord-Nederland Noord-Nederland had in 2007 in totaal 266 recreatieparken. De verdeling per provincie is in onderstaand cirkeldiagram af te lezen. In de periode is het aantal woningen bedoeld voor de verhuur met 11,6% gestegen. Deze stijging was vooral van toepassing op Drenthe (+26,3%). In Groningen daalde het aantal woningen juist met 16,9%. De verhuurgraad fluctueert sinds 2003 rond de 38%, maar steeg in 2007 tot ruim 41%. Ook het aantal overnachtingen in verhuurwoningen is in de periode behoorlijk toegenomen. De stijging was het grootst in Drenthe (33,0%), gevolgd door Friesland (14,9%). In Groningen nam het aantal overnachtingen juist af met 6,2%. 10 Bron: Toerdata Noord, Toerisme in cijfers Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 25

26 Aantal overnachtingen verhuurwoningen Friesland In Friesland had in 2007 een verhuurgraad van 38,4%. De regio die de afgelopen jaren het sterkst is gegroeid is overig Friesland. Deze stijging is grotendeels toe te schrijven aan de komst van Landal Esonstad. In onderstaande grafiek is af te lezen dat de Waddeneilanden verreweg het populairste gebied is onder de vakantiegangers, gevolgd door het Friese Merengebied, de Friese IJsselmeerkust, overig Friesland en Zuidoost-Friesland. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 26

27 Aantal overnachtingen verhuurwoningen Drenthe Drenthe heeft van oudsher de hoogste verhuurgraad in Noord-Nederland. Deze was in ,6%. De regio Zuidoost-Drenthe is verreweg het populairst bij vakantiegangers, gevolgd door Noordmidden-Drenthe en Zuidwest-Drenthe. Het aantal overnachtingen is af te lezen in onderstaande grafiek. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 27

28 Aantal overnachtingen verhuurwoningen Groningen Ondanks een stijging van de verhuurgraad in 2007 van 38,7% naar 40,3%, nam het aantal overnachtingen in Groningen met 1,4% licht af. Dit kwam door een daling in de regio Eemsmond; in de andere drie Groningse regio s steeg het aantal overnachtingen in 2007 wel licht. De populairste regio onder vakantiegangers is Oost-Groningen, gevolgd door West-Groningen, Eemsmond en Groningen-Haren. Het aantal overnachtingen is af te lezen in onderstaande grafiek. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 28

29 Gemiddelde bezettingsgraad verhuurwoningen in Noord-Nederland Zoals in onderstaande grafiek af te lezen valt, stijgt de gemiddelde bezettingsgraad, de afgelopen jaren, in heel Noord-Nederland gestaag. De grootste groei is waar te nemen in Friesland, gevolgd door Groningen. De bezettingsgraad Drenthe is vrij stabiel en laat slechts een kleine groei zien. Analyse De verblijfsrecreatie in Noord-Nederland is vooral gecentreerd in Friesland en Drenthe. Groningen is vooral een geliefde bestemming voor dagtoerisme. Noord-Nederland had in 2007 in totaal 266 recreatieparken. In Friesland waren dat er 153, in Drenthe 91 en in Groningen 22. De bezettingsgraad van de verblijfsrecreatie over heel Noord-Nederland steeg van 38% in 2003, gestaag tot ruim 41% in De verreweg meest populaire gebieden onder de verblijfstoeristen zijn de Waddeneilanden en Zuidoost-Drenthe. Ons onderzoek richt zich echter niet op de Waddeneilanden. Hier is voor gekozen op basis van een advies van Dhr. Huig. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 29

30 Hoofdstuk 4: Recreatie en senioren momenteel Nu wij weten hoe de sector verblijfsrecreatie eruit ziet in Noord-Nederland. Rest ons nog twee vragen, in hoeverre spelen de recreatieparken in Noord-Nederland momenteel in op senioren? En hoe spelen de best practice recreatieparken in op senioren? In dit hoofdstuk wordt beschreven in hoeverre de recreatieparken in Noord-Nederland momenteel inspelen op senioren. Om antwoord te geven op deze deelvraag, heeft er desk research plaatsgevonden op de websites van de recreatieparken in Noord-Nederland. Tevens is er een kijkje over de grens genomen om te kijken hoe hotels inspelen op deze doelgroep. Aan het begin van dit onderzoek is er onderscheid gemaakt tussen twee verschillende recreatieparken namelijk campings en bungalowparken. Bij het uitvoeren van het desk research bleek niet elke website informatie te geven over het inspelen op deze doelgroep. Zeker bij de kleinschalige recreatieparken ontbrak deze informatie vaak. De grote parken daar in tegen gaven voldoende informatie. Een overzicht van de parken die wij geraadpleegd hebben met de bijbehorende site vindt u in bijlage 1. Campings Noord-Nederland kent een groot aantal campings, deze hebben alleen vaak meerder speciale kortingen. Lang niet alle campings gebruiken de naam senioren of 55 + korting maar vaak voor en naseizoen korting. Na kort telefonisch contact met een aantal campings bleek dit om de jonge gezinnen niet af te schrikken. Hiermee werd bedoeld dat deze korting niet speciaal voor de oudere doelgroep is maar dat deze doelgroep wel het meeste gebruik maakt van de korting. Dit is te verklaren doordat deze doelgroep meer vrije tijd heeft en niet afhankelijk is van de schoolvakanties. De korting voor deze voor en na seizoen korting is vaak van 10% tot 15%. Bungalowparken Ook bij de bungalowparken zijn de kortingen voor senioren niet onbekend. Toch pakken de bungalowparken het wel anders aan. Op de websites van de bungalowparken worden de arrangementen vaak aangeboden speciaal senioren/ 55+ korting. Om ook de andere doelgroepen aan te spreken zijn er voorjaarskorting en andere thema weekenden. De kortingen voor 55+ gelden vaak alleen maar voor complete weken en voor een midweek in mindere mate zijn er ook kortingen voor weekenden. Dit heeft ook weer dezelfde reden als bij de campings, senioren zijn niet gebonden aan bepaalde vakanties of aan het weekend. De kortingen bij bungalowparken verschillen van 10% tot soms wel 30%. Hotels Bij de hotels in Noord-Nederland zijn de arrangementen weer anders. Zij noemen de doelgroep senioren niet specifiek, bij de hotels wordt het meer op speciale arrangementen gegooid. Hierbij moet u denken aan; Lente arrangement en Paas-arrangement waarbij speciaal wordt ingespeeld op een jaargetijde of feestdagen. Maar ook wordt er gebruik gemaakt van algemene arrangementen zoals; wellness & beauty, fiets, cultureel of een relax arrangement. Hiermee proberen de hotels een brede doelgroep te bereiken. En wordt er niet specifiek ingespeeld op de senioren. Concept onderzoeksrapport Senioren en de recreatieve sector 30