Van agri-cultuur naar agri-productie landschap

Transcriptie

1 Oer de takomst fan ús greidelân regionaal Over de toekomst van ons weidelandschap nationaal About the future of our meadowland globaal Kening presentatie Van agri-cultuur naar agri-productie landschap < 5% van het grasland > 95% van het grasland Grasland: > 50% van agrarisch terrein Totaal agrarisch terrein = ha groot (2011) Daarvan = ha grasland (2011) 1

2 De vogel volgt het menselijke ingrijpen Relatieve verandering tussen Gans Grutto Photos: Jan van de Kam & Astrid Kant, Hans Pietersma & Henk Hut 2

3 Vanaf 2012: een onderop initiatief vanuit de vraag: Al jaren neergaande trend, kan het ook anders? Aanpak 3

4 Aanpak Gruttokring Idzegea Onderzoek & pilots RUG doorlopend internationaal bevolkingsonderzoek gebied ZW Fryslân Grootste vogel-demografisch onderzoek in zijn soort wereldwijd. 15/2/14 15 nieuwe grutto s gezenderd Samenwerking tussen WNF / Vogelbescherming / RUG / UCF Ontwikkeling gebiedskenmerken en populatiegroei grutto Leren begrijpen van gebiedsbeheer mozaïek als populatiebrongebieden (weidevogellandschappen) Pilot Idzegea: herinrichting landschap (Vitaal weidelandschap) 4

5 volg.keningfanegreide.nl of site vogelbescherming.nl Aanpak 5

6 Grote Grutto Race Het Grutto Voorjaar (Voorjaarsvakantie 2014: Natuurmuseum Leeuwarden, 6000 bezoekers) Partners: provincefryslân, BFVW, Natuurmonumenten, Vogelbescherming, Skriezekrite Idzegea, Friese Milieu Federatie, e.a. Educatie programma voor kinderen (vanaf april 2014) 24 boeren doen mee! 6

7 Debat en onderwijs (23 april 14 prof. Pablo Titonnel (WUR) Pers 7

8 Burgerparticipatie / democratisering (Burgerdebat met o.a. Partoer, Oxfam Novib, ETC, Netwerk Platteland e.a.) Ik ben ongerust over de ontwikkeling van het Friese landschap. 57% zegt mee eens of helemaal mee eens 1. Helemaal mee eens 17,0% 2. Mee eens 40,4% 3. Neutraal 28,3% 4. Mee oneens 10,3% 5. Helemaal mee oneens 2,6% 6. Weet ik niet 1,4% Hoeveel extra wilt u betalen voor melk in de supermarkt als deze wordt geproduceerd met meer aandacht voor landschapsbehoud? 1. 2 cent 6,5% 2. 5 cent 19,6% cent 29,9% cent 15,7% cent 5,7% 6. Niets 13,6% 7. Ik koop nooit melk 9,1% Leeuwarden 2018: European Capital of Culture King of the Meadows: connecting people to their landscape Verschraalt met het landschap ook zijn cultuur? Weides in Nl /.. La Rochelle /.. Taag/ Lissabon Extremadura / Medellin Donana/ Sevilla 8

9 Leeuwarden 2018 Donana, Extremadura, Taag regio (feb 2014) Aanpak 9

10 Intensivering als gevolg van melkquotum 20% melkgroei met dalend aantal hectares grasland Totaal grasland areaal 1980: ha 2012: ha Landelijk gebied 10

11 Productie ambitie zet agri-cultuur onder druk Wat betekent dat voor een individuele boer? Veranderingen boerenbedrijf (bron: Alfa Accountants) Toename van bedrijfsfinanciering met 45% (tussen ) 2000: 265% van melkprijs 2013: 365% van melkprijs Eigen vermogen boerenbedrijf gedaald van 50% naar 25% Gevolg: bedrijfsrendement moet verhoogd worden per bedrijf /01 01/02 02/03 03/04 04/05 05/06 06/07 Full economic interest Paid Interest 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 11

12 Is er voor boeren wel een keuze voor natuurbeheer in weidelandschappen?? Zeg het maar? Vandaag: 60 ha grond 750 duizend liter melk en 80 broedparen weidevogels Vanaf ha grond met? Of liter melk -> bron voor weidevogels Of > liter melk -> put voor weidevogels Zoeken naar een alternatief Kansen: debatavond 26 nov 2013, opkomst 150 mensen Veel belangstelling voor biodiverse zuivelketen! 12

13 Regionale start, landelijke ambitie 1. Natuurlijk en robuust geproduceerd 2. Gildekader Koeien, natuur, grondstoffen, lekker en gezond 3. Gildestructuur: Instap criteria & instap opschaling mogelijk Ontwikkelen en leren: continue verbeteren 4. Gilde-groepen ondernemers in selecte gebieden Eigenaarschap: zoveel mogelijk koppelen aan producten Zelfsturing: kleine groepen + kennen elkaar Naar minimaal 100 veehouders in 4 jaar Meester-gezel Gildeproef & boerenborging 13

14 Boerengildematrix Missie Koe Grondstoffen Landschap / Natuur (Product) Natuurlijke weerstand en natuurlijk gedrag Zo onafhankelijk mogelijk Met boerenmozaik naar meer vogels Zuivel (Product) Naar lekker en gezond Kenmerke n Boerenwaarde: koeien naar buiten als er gras is 180 dagen / half jaar (in plaats van 120 dagen) Ook het jongvee Naar oudere koeien Naar gemiddeld 7 jaar (nu landelijk 5,9) Koe-Kompas + begeleiding Binding aan de grond Minimaal bestrijdingsmiddelen Geen fosfaatkunstmest Naar 100% groene energie Naar duurzaam krachtvoer Vakmanschap: Bescherming, ruige mest, waterpeilen, weidegang,.. Agrarisch natuurbeheer: op 10-20% van grond natuurlijk beheer Broedseizoen bepaalt maaidatum Kruidenrijk grasland Hoge waterpeilen Plas dras Bloemrijke perceelsranden Smakelijker en gezonder door: Gezonde koeien Ruime beweiding Kruidenrijk grasland Voer: meer hooi, minder maïs Meten = weten Biodiversiteitsparameter: brongebied weidevogels Makelen en communiceren Niet: Zelf eigenaar, maar via bestaande coöperaties Wel: Partijen bij elkaar brengen, nieuwe allianties Back office voor inhoud, vragen vanuit consumenten en maatschappij Melk (100%) Melk (<100%) Veehouders Coöperatie Marktpartij 14

15 Aanbod voor bestaande producten Klaas Sietse Spoelstra Catharinus Wierda: