Pensioenen en politiek. Pieter Omtzigt

Transcriptie

1 Pensioenen en politiek Pieter Omtzigt

2 Samenvatting 1. Financiële crisis, slachtoffers en dominostenen 2. Hoe gaan pensioenfondsen om met deze crisis? 3. Hoe gaan overheden om met deze crisis? Investeren, maar vooral garandeerden 4. Pensioenfondsen en nationaliseren 5. Zes issues a. Wie is schuldig aan onderdekking b. Lage rekenrente c. Communicatie en openheid d. Beleggingsbeleid e. Scenario s f. Publieke profiel. Maar eerst even; waarover ga ik het niet hebben.. 9 september

3 Financiële crisis slaat om zich heen 9 september

4 Domino effect: wat is de volgende steen? 9 september

5 HOE GAAN PENSIOENFONDSEN OM MET DEZE CRISIS? 9 september

6 Reacties van pensioenfondsen tot nu toe: -Het ligt aan de lage rekenrente. (Rekenrente, wat is dat?) -Vertrouw ons maar, vertrouw ons maar. -Het komt allemaal goed -Weinig openheid van zaken (beleggingen zijn nog steeds niet openbaar, herstelplannen ook niet altijd. Samenvatting?) 9 september

7 HOE GAAN OVERHEDEN OM MET DEZE CRISIS? 9 september

8 Hoe hebben de overheden gereageerd tot nu toe? Nederlandse overheid koopt, geeft uit: -Fortis, ABN-Amro (prijs) -Automatische stabilisatoren -Stimuleringspaketten Europese Centrale Bank -Quantative easing (geld bijdrukken) -Massieve kapitaalinjecties en leningen. Nederlandse overheid garandeert ontzettend veel, direct en indirect meer dan 700 miljard 9 september

9 Garantieregeling NHG (uitgebreid) Financiële sector Depositogarantiestelsel ING Amerikaanse hypotheken IMF Extra Kapitaal Griekenland Europa IJsland Omvang 100 miljard 200 miljard (maximaal) 365 miljard 22 miljard 4,7 miljard 26 miljard 1,3 miljard 9 september

10 Pensioenfondsen zijn nu de volgende in de rij van de discussie Grote klem: iedereen heeft garantie gehad: depositohouders bij Icesave en bij DSB bankiers met bonussen, iedereen met een banklicentie (NIBC, Leaseplan) ING op Amerikaanse hypotheken etc. Op dit moment speelt dus de politieke discussie: garanderen of niet? Deze discussie is misschien inhoudelijk niet serieus -Je zou beleggingen garanderen -Moral hazard -Hoge pensioenen -Ontmoediging bijstortingen (Shell, ING storten miljarden bij) Het pensioenstelsel zou binnen de kortste keren genationaliseerd worden. 9 september

11 Nationalisering: hoe dan? Garanties leiden onmiddellijk tot: -Voorschriften over risicobeleid en beleggingen (niet te risicovol!) -Voorschriften over de rest Vergelijk de wijze waarop het Amerikaanse Social Security veranderde van een kapitaaldekkingsstelsel in een omslagstelsel. Politici houden namelijk alleen van het uitbreiden van garanties, niet van het terugdringen van uitkeringen van garanties. Binnen een paar jaar heb je een staatstelsel De druk is niet hypothetisch: wat zeg je immers tegen mensen wiens pensioenuitkering substantieel wordt gekort? Dus let op fiscale maatregelen 9 september

12 Voorbeeld 1 : de hoorzitting van de 14 fondsen Waarom konden de pensioenfondsen in onderdekking komen? (schuldvraag) Vergelijking, dijkdoorbraak -Dijkdoorbraak en overstroming. -Eerste beste zomer: noodverhoging van de dijk en dan zo snel mogelijk een nieuwe dijk -Lobby: hoe hoger de dijken, hoe beter Pensioenfondsen -Dijkdoorbraak in 2001 (30 september brief van DNB) -Lobby voor wat lagere dijken (97,5% ipv 99,5% bij NFTK) -Rond 2007/2008: bijna alle fondsen boven de 125% -Bijna geen enkel fonds stippelt een strategie uit om nooit onder de 105% te komen: alleen stochastische modellen (mean reversion), geen deterministische modellen. 9 september

13 Voorbeeld 2: Wat vinden fondsen van de lage rekenrente? Is er een alternatief? Enige verbazing over gebrek aan overeenstemming en afstemming in lobby -Terug naar 4%? -Langjarig gemiddelde? -En wat als rente weer stijgt? Let wel: iedereen stemde in met de swaprente, vijf jaar geleden! En ook toen al was de rente in Japan en Zwitserland heel erg laag. Persoonlijke mening is dat er maar één argument is dat hout snijdt: Is de marktrente (swaprente) een echte marktrente of wordt zij beïnvloed door het feit dat de ECB sinds mei onbeperkt staatsobligaties van Eurolanden opkoopt? Advies: evalueer hoe dit gebeurd is! 9 september

14 Voorbeeld 3: Communicatie In het plan heeft PME opgenomen dat als het herstel niet snel genoeg gaat, in het uiterste geval de pensioenen van werknemers en gepensioneerden kunnen worden verlaagd. Die verlaging bedraagt maximaal 4,14%. Alleen als het herstel op 31 december 2011 nog onvoldoende is, kunnen de pensioenen worden verlaagd, zo staat in het plan Datum? Tussenevaluatie was duidelijk Maximum 4,14% korting? Beleggingen openbaar? Deelname is het fonds is verplicht. Je betaalt 20% van je inkomen. Je hebt recht op nul inzicht. Ook verdediging voor pensioenfondsen: minder ophef over Griekse staatsobligaties. 9 september

15 Voorbeeld 4: beleggingsbeleid Commissie Frijns: Maatschappelijk verantwoord handelen nog geen geïntegreerd onderdeel van risicobeleid en Beleggingsbeleid In Nederland: groot gebrek aan lange termijninvesteringen. In Europa: massief terugtrekkende overheid die moet bezuinigen. Voorbeeld Groot Brittannië: programma nieuwe scholen gecanceld. Andere Eurolanden zullen massief bezuinigen. Nederland is 3500 miljard waard (waarvan 2000 miljard woningen) Pensioenfondsen bezitten dik 700 miljard Vraag over aanwending wordt zeer snel zeer prangend 9 september

16 Voorbeeld 5: Scenario s doorkijken Soms zijn pensioenfondsen daarin heel goed Werkgroepen over verdelen overschotten bestonden in 2007 Scenario: double dip Overheidstekorten lopen op Overheden gaan fors verliezen op garanties en financiële bezittingen en hebben daarvoor acuut nieuw geld nodig. Alle ogen zullen gericht zijn op de pensioenfondsen, die gezien zullen worden als kapitaalverschaffers. Scenario: inflatie Waarom nu nadenken? De afgelopen episodes noopten tot handelen binnen een paar uur Lehman, ABN-Amro Griekenland, andere PIIGS, Franse obligaties 9 september

17 Voorbeeld 6: Zelfbewust publiek profiel 9 september

18 Voorbeeld 6: vervolg In december: mooie awards, beste pensioenfonds etc. Champagne En misschien ook wel het bericht op 1 december dat pensioenen per 1 januari gekort zullen worden. 9 september