Nr Houten, 15 februari Onderwerp: Delegatie van de bevoegdheid van het aanwijzen van een 'gemeentehuis'.

Transcriptie

1 Nr Houten, 15 februari 2005 Aan de gemeenteraad (gewijzigd) Onderwerp: Delegatie van de bevoegdheid van het aanwijzen van een 'gemeentehuis'. Beslispunten: De bevoegdheid tot het aanwijzen van andere gemeentehuizen - op grond van artikel 156 van de Gemeentewet - te delegeren aan het college van burgemeester en wethouders Inleiding: In toenemende mate wordt de gemeente gevraagd of er mogelijkheden zijn om buiten het gemeentehuis een huwelijk te sluiten of een partnerschap te laten registreren. Daarnaast zal gedurende enkele maanden/weken, wegens de geplande verbouwing van het gemeentehuis, het niet mogelijk zijn om deze diensten in het gemeentehuis te laten plaatsvinden. Hiervoor moet een plaatsvervangende accommodatie worden aangewezen. Beoogd effect: Het college van burgemeester en wethouders kan met deze bevoegdheid, indien met de betrokken eigenaren/beheerders overeenstemming wordt bereikt, tegemoet komen aan de vraag om op andere locatie dan het gemeentehuis een huwelijk te sluiten of een partnerschap te registreren. Daarnaast kan voor de tijd waarin het gemeentehuis wordt gerenoveerd, een passende vervangende accommodatie worden aangewezen. Argumenten: 1.1. Het moet mogelijk zijn om op meer dan één plek in de gemeente een huwelijk te laten voltrekken of een partnerschap te laten registreren. Het is op dit moment alleen mogelijk in het gemeentehuis een huwelijk te laten sluiten of een partnerschap te laten registreren. Van veel aanstaande paren komt de vraag of ook niet buiten het gemeentehuis de plechtigheid kan plaatsvinden en of de gemeente niet beschikt over meerdere locaties. In veel gemeenten zie dat er veel keuze is en andere gemeenten staan zelfs toe dat overal in de gemeente kan worden getrouwd of geregistreerd. In sommige gevallen wordt deze dienst 7 dagen in de week en 24 uur per dag aangeboden. Uit de bijgaande notitie blijkt dat alleen het Tuinarchitektuurpark Makeblijde in aanmerking voor aanwijzing als trouw-/registratielocatie van de gemeente Houten. Hoewel het in de ogen van de trouw-/registratieklanten zeker geen toplocatie zal zijn, wordt door het aanwijzen van Makeblijde mogelijk om op meer dan één plaats een huwelijk te laten voltrekken of een partnerschap te registreren. Daarnaast kan het dienen als vervangende locatie gedurende de renovatie van het gemeentehuis wanneer de raadszaal niet beschikbaar is Aan de gelegenheid worden eisen gesteld ten aanzien van kwaliteit en representatie. Op het moment van de huwelijkssluiting of partnerregistratie moet de locatie kunnen worden gezien als een representatieve ruimte met een kwalitatieve uitstraling. Met andere woorden liever kwaliteit dan kwantiteit. Voor de toekomstige locatie(s), hebben wij in overleg met de (buitengewone) ambtenaren van de burgerlijke stand, een program van eisen opgesteld. Op termijn streven we naar een meer kwalitatieve locatie in de sfeer van het MKC, het landgoed Wickenburgh of het verplaatste stationsgebouw Door een keuze in locaties kan het aantal huwelijkssluitingen en partnerschapsregistraties toenemen. Aangezien thans een flink aantal paren (57% in 2003 en 51% in 2004) buiten de gemeente Houten een passende locatie opzoeken zou door het bieden van een keuze het aantal huwelijkssluitingen en partnerschapsregistraties kunnen toenemen. 1.4 Bijgevoegde notitie geeft een beeld waarin het college gebruik wil gaan maken van de te delegeren bevoegdheid.

2 - 2 - Communicatie: Zodra er een overeenkomst is gesloten willen we dit opnemen op onze internet-site en uiteraard publiceren in de gemeenterubriek. Ook zal het in de eerst volgende uitgave van de gemeentegids worden opgenomen. Financiën: In de tarieventabel behorende bij de Legesverordening 2005 hebben wij al rekening gehouden met de mogelijkheid om buiten het huidige gemeentehuis een huwelijk te sluiten of een partnerschap te registreren. Het paar betaalt aan de gemeente alleen de dienst, de huur van de locatie dient men te voldoen aan de eigenaar/beheerder van de betrokken locatie. Uiteraard zullen gedurende de renovatie er geen extra kosten voor de betrokken (bruids)paren zijn doordat in het gemeentehuis niet voor hen beschikbaar is. Burgemeester en wethouders van Houten, de secretaris, de burgemeester, drs. H. Overbosch C.H.J. Lamers Bijlagen die voor de leden van de raad ter inzage liggen op de gebruikelijke wijze: - notitie trouwlocaties in de gemeente Houten - outputkengetallen burgerlijke stand - program van eisen m.b.t. trouw- en registratielocaties Meegezonden bijlagen bij dit voorstel: -

3 Nr De raad van de gemeente Houten heeft het voorstel van burgemeester en wethouders van 15 februari 2005, nr gelezen en besluit; De bevoegdheid tot het aanwijzen van andere gemeentehuizen - op grond van artikel 156 van de Gemeentewet - te delegeren aan het college van burgemeester en wethouders. Dit is besloten in de openbare vergadering van de raad op 26 april De raad van de gemeente Houten, de griffier, de voorzitter, E.A. Scholten-Quispel C.H.J. Lamers

4 Notitie trouwlocaties in de gemeente HOUTEN

5 Inleiding. Bij diverse gelegenheden zijn er vragen, zowel vanuit de politiek als vanuit de inwoners, gesteld over locaties die geschikt en beschikbaar zijn voor het sluiten van huwelijken en het registreren van partnerschappen. In het kader van de renovatie van het gemeentehuis zal het gedurende enige tijd niet mogelijk zijn om van de raadszaal tevens trouwzaal gebruik te maken. Hierdoor is het noodzakelijk dat de gemeente beschikt over een passende vervangende ruimte waar (bruids)paren kunnen worden ontvangen. E.P.R. Postma Senior medewerker burgerzaken

6 In toenemende mate worden gemeenten geconfronteerd met verzoeken om bepaalde locaties aan te wijzen voor het voltrekken van huwelijken. De van toepassing zijnde wetsartikelen over dit onderwerp staan hieronder vermeld. Artikel 63, boek I, Burgerlijk Wetboek: "Een huwelijk wordt in tegenwoordigheid van ten minste twee en ten hoogste vier meerderjarige getuigen in het openbaar in het gemeentehuis voltrokken ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand." Artikel 1, Besluit Burgerlijke Stand: "1. De ambtenaar van de burgerlijke stand en de buitengewone ambtenaar van de burgerlijke stand verrichten hun ambtsbezigheden in het gemeentehuis. 2. De ambtenaar van de burgerlijke stand en de buitengewone ambtenaar van de burgerlijke stand kunnen ook elders binnen de gemeente ambtsbezigheden verrichten voor zover daartoe gewichtige redenen bestaan." Artikel 5, Wet rechten burgerlijke stand: "Het lokaal, in het huis van de gemeente voor de huwelijksvoltrekking bestemd, wordt door de gemeente beschikbaar gesteld..." De Dikke Van Dale geeft de volgende verklaring voor het begrip gemeentehuis: "het gebouw waarin het gemeentebestuur gevestigd is". De Gemeentewet spreekt echter niet over "gemeentehuis", noch over de plek waar het gemeentebestuur is gevestigd. De gemeente mag zelf bepalen waar het gemeentebestuur vergadert. Het aanwijzen van 'het huis der gemeente" is een bevoegdheid van de gemeenteraad, tenzij de raad deze bevoegdheid heeft gedelegeerd aan burgemeester en wethouders. Dit is gebaseerd op artikel 108, juncto 147, tweede lid van de Gemeentewet. Strikt genomen geven bovenstaande wetsteksten weinig ruimte om, behalve in het gemeentehuis zelf, waar dan ook een huwelijk te voltrekken. In beginsel kan ieder pand door het gemeentebestuur worden aangewezen tot gemeentehuis, doch het openbaarheidsbeginsel dient daarbij wel in acht te worden genomen. Dat wil zeggen dat het pand voor iedereen toegankelijk moet zijn en het pand bij het publiek bekend is als een locatie waar regelmatig huwelijken worden voltrokken. Naar de mening van de minister van Justitie, de Commissie van advies voor zaken betreffende de burgerlijke staat en nationaliteit, de VNG en de NVVB (Nederlandse Vereninging voor Burgerzaken) is een eenmalige aanwijzing tot gemeentehuis is niet gewenst, evenmin als het voltrekken van een huwelijk in een privépand. Wanneer de gemeente expliciet toestemming verleent om op een bepaalde locatie een huwelijk te voltrekken, committeert zij zich ook aan de (normen van) veiligheid van de locatie. Wanneer er dan een calamiteit zou ontstaan, zou de gemeente hiervoor mogelijk aansprakelijk gesteld kunnen worden. Een goede uitsluitingsclausule is dan het minste dat de gemeente kan regelen om die aansprakelijkheid bij voorbaat af te wenden. Gezien de landelijke ontwikkeling is de strikte uitleg van de wetstekst niet te handhaven. Een te ruime interpretatie is echter evenmin aan te bevelen. Zo zal men moeten blijven vasthouden aan het criterium dat er sprake moet zijn van

7 een gebouw. De locatie moet een meerwaarde hebben ten opzichte van de bestaande trouwlocatie. Tevens moet dat gebouw een naar algemene maatstaven aanvaardbaar pand zijn. De gemeente stelt immers het pand voor het voltrekken van huwelijken en het registreren van partnerschappen ter beschikking, zodat verwacht mag worden dat het pand enig cachet heeft. De bovengenoemde artikelen bieden genoeg houvast voor het hanteren van objectieve criteria bij de aanwijzing van "een huis der gemeente". De criteria zijn: - De gemeente wijst "het huis der gemeente" aan. - Het moet een ruimte betreffen in het "huis der gemeente"; het betreft dus niet een locatie in de openlucht. - De gemeente stelt de ruimte ter beschikking. - Het pand moet voor iedereen toegankelijk zijn. - De openbaarheid moet zijn gewaarborgd. - Er moeten regelmatig huwelijken worden voltrokken/partnerschappen geregistreerd; dit dient tot doel te voorkomen dat een locatie slechts voor één huwelijk/partnerschap wordt aangewezen. - De locatie moet algemeen bekend zijn als een plaats waar huwelijken worden voltrokken respectievelijk partnerschappen worden geregistreerd. Indien de gemeente niet zelf de beschikking heeft over het pand (bijvoorbeeld indien een hotel wordt aangewezen als trouwlocatie), dan is het raadzaam een overeenkomst te sluiten met de desbetreffende eigenaar/verhuurder. Daarin kunnen, met inachtneming van het bovenstaande, onder andere afspraken worden gemaakt over: - beschikbaar stellen van de gewenste ruimte voor huwelijksvoltrekkingen/registratie van partnerschappen, ongeacht of bruidsparen gebruikmaken van de andere faciliteiten; - de tijdstippen waarop de locatie (voor iedereen!) toegankelijk is voor het voltrekken van huwelijken/registeren van partnerschappen; - de toegankelijkheid voor mindervaliden; - (de wijze van) aankleding van de trouwzaal; - de begeleiding van het (bruids)paar; - wijze van kostenverrekening; - duur van de overeenkomst; - beheer van de agenda door de gemeente; - evaluatie na bijvoorbeeld een jaar; - gemeente vrijwaren voor eventuele schadeaanspraken indien de locatie niet, niet tijdig, dan wel niet volledig beschikbaar is voor het (bruids)paar. Tevens dient de gemeente te worden gevrijwaard voor situaties waarbij het gezelschap op enigerlei wijze schade kan oplopen. Tevens dienen de rechtsgelijkheid en rechtszekerheid in acht te worden genomen. Het aanwijzen van een locatie kan voor de eigenaar van een andere locatie immers reden zijn om ook een verzoek in te dienen tot aanwijzing van zijn locatie als trouwlocatie. Het hoeft geen betoog dat dit niet altijd even gewenst is. Het verdient daarom aanbeveling alle aspecten goed in ogenschouw te nemen alvorens over te gaan tot aanwijzing van een locatie als trouwlocatie. Overzicht van in de gemeente Houten potentiële trouwlocaties:

8 1. Kasteel Heemstede aan de Heemsteedseweg te Houten; 2. Ridderhofstad Schonauwen aan het Granietsteen te Houten; 3. Landgoed Wickenburgh aan de Wickenburghseweg te 't Goy; 4. Moluks Kerkelijk Centrum aan de Oud Wulfseweg te Houten, 5. Tuinarchitektuurpak Makeblijde aan de Oud Wulfseweg te Houten en: 6. Het te verplaatsen stationsgebouw aan het Stationserf te Houten. Stand van zaken: 1. Kasteel Heemstede De heer Ensing, directeur van de WCN (gebruiker van Kasteel Heemstede) heeft in een gesprek op 14 januari 2004 met de burgemeester, de heer C.H.J. Lamers, laten weten het kasteel Heemstede niet beschikbaar te willen stellen als trouw/registratie-locatie. Dit geldt ook voor de nog te realiseren bouwhuizen. Daarnaast is het kasteel qua inrichting niet echt geschikt. 2. De toren van het kasteel Schonauwen De toren van het voormalige kasteel Schonauwen is in particuliere handen. Er bestaan plannen om op het terrein van het voormalige kasteel binnenkort te gaan bouwen. 3. Landgoed Wickenburgh In 2004 is met heer O.J. Wttewaall is een gesprek geweest. Gedurende dit gesprek is onder andere aan de orde geweest het gebruik van het Landgoed Wickenburgh als trouw-/registratielocatie. Afgesproken is dat na de realisatie van de geplande her- en verbouw van het landgoed op nieuw te bekijken of de locatie dan een voldoende kwalitatieve uitstraling heeft en qua inrichting en omgeving representatief wordt geacht om hier huwelijken en partnerschapsregistraties kunnen plaatsvinden. Op dit moment zijn de eerste stappen gezet, zoals het herinrichten van de oprijlaan van het landgoed. Het zal naar verwachting echter op korte termijn nog niet mogelijk om op deze locatie terecht te kunnen. 4. Moluks Kerkelijk Centrum In het verleden zijn al eens gesprekken gevoerd met de beheerder van het Moluks Kerkelijk Centrum aan de Oud Wulfseweg over het sluiten van huwelijken en registreren van partnerschappen. Door interne problemen bij het MKC zijn deze tot op heden zonder resultaat. Recentelijk zijn er bestuurlijke contacten geweest met vertegenwoordigers van het MKC. Er is van hun kant interesse om meer activiteiten in het gebouw te ontplooien, maar hiervoor dienen onder andere een aantal zaken geregeld te worden. Zo voldoet het gebouw nog niet aan een aantal technische eisen met betrekking tot de brandveiligheid. Het gebouw is overigens goed verzorgd, maar ligt ter midden van een verwilderde omgeving. Deze zaken zullen eerst verholpen moeten zijn voordat hier sprake kan zijn van een representatieve locatie voor de gemeente. 5. Tuinarchitektuurpark Makeblijde

9 Bij de beheerders van het tuinarchitektuurpark Makeblijde zijn enkele verzoeken binnengekomen om op deze locatie een trouw- /registratieplechtigheid te verrichten. Naar aanleiding hiervan hebben de beheerders contact opgenomen met de afdeling Burgerzaken om te informeren wat de mogelijkheden waren. In 2003 is er een gesprek geweest met mevrouw Smits van Makeblijde. Na dit gesprek hebben de beheerders de gemeente laten weten dat zij serieus geïnteresseerd zijn in de mogelijkheid om te worden aangewezen als één van de trouw-/registratielocaties van de gemeente Houten. Een probleem bij Makeblijde is de toegankelijkheid van het park. Voor de toegang van het park moeten bezoekers betalen, dit is zelfs belemmerend bij tentoonstellingen in het hoofdgebouw. Hierover zullen met de beheerders zeer goede afspraken gemaakt moeten worden. 6. Het te verplaatsen stationsgebouw Door de verbreding van de spoorlijn Utrecht-Den Bosch van 2 naar 4 sporen staat het voormalige stationsgebouw aan het Stationserf de verbreding in weg. OP dit moment is de afdeling Stadsontwikkeling bezig te onderzoeken of het oude stationsgebouw kan worden verplaatst, gerestaureerd en met nieuwe functies in gebruik kan worden genomen. De nadruk van het onderzoek richt zich op dit moment op de verplaatsing van het gebouw. De nieuwe functies zijn nog in ontwikkeling. Planologisch is er nog niets in gang gezet. Kortom dit is een locatie die wellicht op termijn beschikbaar kan komen voor het trouwen of registreren. Conclusie Op dit moment komt alleen het Tuinarchitektuurpark Makeblijde in aanmerking voor aanwijzing als trouw-/registratielocatie van de gemeente Houten. Hoewel het in de ogen van de trouw-/registratieklanten zeker geen toplocatie zal zijn, wordt door het aanwijzen van Makeblijde mogelijk om op meer dan één plaats een huwelijk te laten voltrekken of een partnerschap te registreren. Daarnaast kan het dienen als vervangende locatie gedurende de renovatie van het gemeentehuis wanneer de raadszaal niet beschikbaar is. Op termijn streven we naar een meer kwalitatieve locatie in de sfeer van het MKC, het landgoed Wickenburgh of het verplaatste stationsgebouw.