Signalering symptomen bij mensen met dementie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Signalering symptomen bij mensen met dementie"

Transcriptie

1 Signalering symptomen bij mensen met dementie Dinsdag 13 juni 2017 Moniek Pierik, verpleegkundige TMZ Annemiek Poelman, verpleegkundige TMZ

2

3 Inhoud Signalering in de palliatieve fase Onbegrepen gedrag / probleemgedrag Casus + uitwerking

4 Signalering in de palliatieve fase Signalering in de palliatieve fase is een denk- en werkmethode om stapsgewijs zorgproblemen in kaart te brengen en te bespreken. De methode helpt verzorgenden bij het signaleren, interpreteren en verwoorden van de belangrijkste zorgproblemen van zorgvragers.

5 Set signalering in de palliatieve fase De set bestaat uit: Signaleringskaarten (zorgproblemen) Achtergrondinformatie Werkblok

6 Signaleringskaarten (zorgproblemen) 1. Delier 2. Dyspnoe 3. Gewichtsverlies en gebrek aan eetlust 4. Klachten van de mond 5. Mantelzorger 6. Misselijkheid en braken 7. Obstipatie 8. Onbegrepen gedrag / probleemgedrag 9. Pijn 10. Problemen met eten en drinken 11. Spierspanning 12. Uitdroging 13. Vermoeidheid 14. Algemene vragen

7 Achtergrondinformatie Van elk zorgprobleem is er achtergrondinformatie beschikbaar.

8 Werkblok Op het werkblok kan het zorgprobleem duidelijk, volledig en gestructureerd genoteerd worden. Deze notitie kan gebruikt worden voor overleg met andere zorgverleners.

9 Inventariseer in grote lijnen de situatie van de zorgvrager (zv).

10

11 Inventariseer de klachten en verschijnselen. Ga samen met de zorgvrager (of diens naasten) na waar hij de meeste last van heeft.

12

13 Verzamel met de betreffende signaleringskaart aanvullende gegevens over het zorgprobleem. Gebruik indien mogelijk meetinstrumenten.

14

15 Bereid je voor op het overleg met je collega s. Ga na wat je wilt vragen en wat je in het gesprek wilt bereiken. Houdt in de gaten of het beleid en zorg bij de zorgvrager past.

16

17 Bespreek met de zorgvrager (of diens naasten) de uitkomsten van het overleg. Noteer de afspraken in het zorgleefplan. Leg afspraken vast over de evaluatie van de zorg. Ga bij onduidelijkheden of onvrede terug naar stap 3.

18

19 Ga na wat het effect is van de zorg en stel waar nodig de zorg bij. Onderneem actie op basis van de uitkomsten van de evaluatie.

20

21 Onbegrepen gedrag / probleemgedrag Signaleringskaart is niet alleen te gebruiken in de palliatieve fase, maar in alle situaties van onbegrepen gedrag / probleemgedrag. Wanneer de interventies die ingezet zijn niet het gewenste effect hebben.

22 Behandeling Het uitgangspunt bij de behandeling van onbegrepen gedrag / probleemgedrag is dat de wereld van de zorgvrager leidend is in plaats van onze eigen wereld. Het doel van de behandeling is steeds dat de zorgvrager zich prettig voelt, zich kan uiten, op eigen niveau nog prestaties kan leveren, kan genieten en zich veilig voelt.

23 Casus Het betreft een 69 jarige vrouw die sinds maart 2015 verblijft op een psychogeriatrische afdeling van het verpleeghuis. Mw. is gehuwd en het echtpaar heeft 3 kinderen waarmee goed contact is. Partner komt 6 dagen in de week op bezoek. Mw. is bekend met Alzheimer dementie sinds Sinds opname in het verpleeghuis bekend met innerlijke onrust waarvoor de psycholoog en de COGer (Coach Onbegrepen Gedrag) ingeschakeld zijn. Gedurende opname is er toename van boosheid en (verbale) agressie richting medebewoners en personeel. Tevens sprake van nachtelijke onrust m.a.g. niet slapen. Mei 2016 is de draagkracht van het team t.a.v. probleemgedrag bereikt en wordt besloten voor opname bij Mediant. Verblijfsduur aldaar 6 weken. Mw. is geobserveerd en er is medicatie verandert. Bij terugkomst op de afdeling is het gedrag van mw. aanzienlijk milder dan voor opname. Tevens slaapt mw. s nachts goed door. 5 dagen na terugkomst op het verpleeghuis is mw. ten val gekomen en heeft hierbij haar heup gebroken. Na de operatie mag mw. 100% belasten, maar dit gaat nog moeizaam. Looppatroon verbetert wel, maar gezien valgevaar wordt er besloten een persoonsgebonden rolstoel aan te vragen, waar ze overdag in zit. Mw. loopt meerdere keren per dag een stukje onder begeleiding van personeel.

24 Uitwerking casus

25

26

27 Einde Zijn er nog vragen? Bedankt voor jullie aandacht!

Signalering in de palliatieve fase

Signalering in de palliatieve fase Utrecht, mei 2011 Signalering in de palliatieve fase Denk- en werkmethode voor verzorgenden Marja de Jong Jeroen Joosten Palliatieve zorg Als genezing van zorgvrager niet meer mogelijk is Gericht op voorkomen

Nadere informatie

Signalering in de palliatieve fase

Signalering in de palliatieve fase 17 maart 2015 Signalering in de palliatieve fase Denk- en werkmethode voor verzorgenden Karin Willemse Gespecialiseerd wijkverpleegkundige Oncologie & Palliatieve zorg Consulent palliatieve zorg NHN en

Nadere informatie

Signalering in de pallia,eve fase. Aansluiting en afstemming. Inleiding signalering in de palliatieve fase

Signalering in de pallia,eve fase. Aansluiting en afstemming. Inleiding signalering in de palliatieve fase Aansluiting en afstemming Signalering in de pallia,eve fase 4 april He*y Kazimier, adviseur pallia4eve zorg IKNL Rommy de Jong, Specialist Ouderengeneeskunde Stappenplan Signaleringskaarten Achtergrondinformatie

Nadere informatie

Signalering in de palliatieve fase

Signalering in de palliatieve fase Signalering in de palliatieve fase JEANET VAN NOORD VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST PAT LUMC CONSULENT EN COÖRDINATOR CTPZ HM Rol van verzorgende Opmerken van verandering bij de zorgvrager In kaart brengen

Nadere informatie

See mee. Programma Gedicht See me Onbegrepen gedrag en Video Interactie Begeleiding Door Henriëtte Houben. Programma. Video Interventie Ouderenzorg

See mee. Programma Gedicht See me Onbegrepen gedrag en Video Interactie Begeleiding Door Henriëtte Houben. Programma. Video Interventie Ouderenzorg Palliatieve zorg bij mensen met dementie Onbegrepen gedrag 17 november 2016 Bron: gezichten van dementie, www.alzheimervrijwilligers.nl Programma Gedicht See me Onbegrepen gedrag en Video Interactie Begeleiding

Nadere informatie

Presentatie Gezond&Zeker 2017 Karin Bontje en Edith Nijland

Presentatie Gezond&Zeker 2017 Karin Bontje en Edith Nijland 2017 Presentatie Gezond&Zeker 2017 Karin Bontje en Edith Nijland Onbegrepen (probleem)gedrag Wat is Onbegrepen(probleem)gedrag? Onder probleemgedrag verstaan we alle gedrag van de cliënt dat deze cliënt

Nadere informatie

workshop besluitvorming in de palliatieve fase

workshop besluitvorming in de palliatieve fase workshop besluitvorming in de palliatieve fase Alexander de Graeff, internist-oncoloog UMC Utrecht, hospice-arts Demeter Marjolein van Meggelen, oncologieverpleegkundige Aveant Consulenten PalliatieTeam

Nadere informatie

Omaha System Support, juli Oefen-zorgplan cliënt met dementie

Omaha System Support, juli Oefen-zorgplan cliënt met dementie Oefen-zorgplan cliënt met dementie Hoe ziet een zorgplan er in Omaha System uit? Hoe zorg je ervoor dat het overzichtelijk is? Als je net begint met Omaha System kan het je soms gaan duizelen. Zoveel aandachtsgebieden

Nadere informatie

Palliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg

Palliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Palliatieve Zorg Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Wat is het belangrijkste speerpunt van palliatieve zorg? A Genezing B Kwaliteit van leven C Stervensbegeleiding

Nadere informatie

beslisschijf evaluatie pilot Besluitvorming in de palliatieve fase palliatieve zorg

beslisschijf evaluatie pilot Besluitvorming in de palliatieve fase palliatieve zorg evaluatie pilot Besluitvorming in de palliatieve fase beslisschijf palliatieve zorg Begin 2006 zijn de VIKC-richtlijnen voor de palliatieve zorg en het zakboekje verschenen. Het IKMN en het UMC Utrecht

Nadere informatie

Workshop samen werken bij probleemgedrag

Workshop samen werken bij probleemgedrag UKON Symposium Trots op je vak Workshop Samen sterker door samen werken bij Probleemgedrag 7 April 2016 het gevoel van samen Workshop samen werken bij probleemgedrag Kort voorstellen Onder O d de aandacht

Nadere informatie

Take-home toets klinisch redeneren 2

Take-home toets klinisch redeneren 2 Take-home toets klinisch redeneren 2 Naam: Sanne Terpstra Studentnummer: 500646500 Klas: 1F2 Datum: 23-01-2012 Deel 1: Casus Mevrouw Alberts is een 81 jarige weduwe. Haar man is 5 maanden geleden overleden

Nadere informatie

signalering in de palliatieve fase Een denk- en werkmethode om stapsgewijs zorgproblemen in kaart te brengen en te bespreken

signalering in de palliatieve fase Een denk- en werkmethode om stapsgewijs zorgproblemen in kaart te brengen en te bespreken signalering in de palliatieve fase Een denk- en werkmethode om stapsgewijs zorgproblemen in kaart te brengen en te bespreken < De methode bestaat uit een inleiding, instructie, stappenplan, werkblad, signaleringskaarten

Nadere informatie

Besluitvorming in de palliatieve fase. Marjolein van Meggelen, RN MSc adviseur palliatieve zorg IKNL, docent post-hbo HU

Besluitvorming in de palliatieve fase. Marjolein van Meggelen, RN MSc adviseur palliatieve zorg IKNL, docent post-hbo HU Besluitvorming in de palliatieve fase Marjolein van Meggelen, RN MSc adviseur palliatieve zorg IKNL, docent post-hbo HU Besluitvorming in de palliatieve fase Expertisecentrum palliatieve zorg UMC Utrecht

Nadere informatie

Klinische redeneren in de Palliatieve Zorg De consulent kan me nog meer vertellen.

Klinische redeneren in de Palliatieve Zorg De consulent kan me nog meer vertellen. Klinische redeneren in de Palliatieve Zorg De consulent kan me nog meer vertellen. Marc Eyck, kaderhuisarts PZ Florien van Heest, Marleen van Venrooij beide kaderhuisarts en consulent NHG Voorjaarscongres

Nadere informatie

Symposium 14 april 2009. aanpassing richtlijnen palliatieve sedatie Karin van Heijst en Trijntje Buiter

Symposium 14 april 2009. aanpassing richtlijnen palliatieve sedatie Karin van Heijst en Trijntje Buiter Symposium 14 april 2009 aanpassing richtlijnen palliatieve sedatie Karin van Heijst en Trijntje Buiter Palliatieve sedatie Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn in de laatste levens of stervensfase.

Nadere informatie

Onrust in de nacht Samenvatting Dementie Wat is onrustig gedrag in de nacht? Levensloop Jul ie contact verandert Persoonlijkheid

Onrust in de nacht Samenvatting Dementie Wat is onrustig gedrag in de nacht? Levensloop Jul ie contact verandert Persoonlijkheid Onrust in de nacht Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Onrust in de nacht samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken. Wat is onrustig gedrag in de nacht? Dementie kan

Nadere informatie

Organiseren van zorg Niveau 3

Organiseren van zorg Niveau 3 Antwoorden stellingen Organiseren van zorg Niveau 3 NU ZORG Editie 2014 Pagina 1 Hoofdstuk 1. Het zorgproces 1. De holistische mensvisie gaat uit van de hele mens. Lichamelijke, psychische en sociale aspecten

Nadere informatie

Palliatieve zorg in ontwikkeling

Palliatieve zorg in ontwikkeling Palliatieve zorg in ontwikkeling Wim van Boerdonk Gertie van Gemert Marleen van Casteren Voor een warm thuis Programma Project: verbeteren stervensfase in Kalorama Inhoud: zorg in de stervensfase 1 Verbeteren

Nadere informatie

Logeren, herstellen en revalideren. Herstel bij ons

Logeren, herstellen en revalideren. Herstel bij ons Logeren, herstellen en revalideren hut thuis Overdag bij ons Herstel bij ons Behandeling en expertise is Nieuw thuis Comfortabel logeren met zorg en ondersteuning Revalideren en/of herstellen tijdens ziekte

Nadere informatie

Bijscholing Palliatieve sedatie

Bijscholing Palliatieve sedatie Bijscholing Palliatieve sedatie Programma Palliatieve sedatie; wat weten we er al van > stellingen Wettelijk kader Richtlijn KNMG Rol van de arts Indicatie refractaire symptomen Jullie rol Sedatiescore

Nadere informatie

Universitair Medisch Centrum Groningen

Universitair Medisch Centrum Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen Beter af met minder Reduction of Inappropriate psychotropic Drug use in nursing home residents with dementia Claudia Groot Kormelinck Prof.dr. Sytse Zuidema Probleemgedrag

Nadere informatie

Signalering in de palliatieve fase. Workshop lesmodule

Signalering in de palliatieve fase. Workshop lesmodule Signalering in de palliatieve fase Workshop lesmodule mei 2018 Signalering in de palliatieve fase Dit onderwijsmateriaal is geschreven voor zorgverleners die binnen zorginstellingen (gaan) werken met methode

Nadere informatie

Onbegrepen gedrag bij thuiswonende mensen met dementie: een gedragsmethodiek. Iris van Asch Marleen Prins

Onbegrepen gedrag bij thuiswonende mensen met dementie: een gedragsmethodiek. Iris van Asch Marleen Prins Onbegrepen gedrag bij thuiswonende mensen met dementie: een gedragsmethodiek Iris van Asch Marleen Prins Programma Trimbos-instituut en Programma Ouderen Achtergrond en aanleiding onderzoek Stellingen

Nadere informatie

Ondersteunen van EBP in hospices. Everlien de Graaf Daniëlle Zweers Saskia Teunissen Expertise Centrum Palliatieve Zorg Utrecht

Ondersteunen van EBP in hospices. Everlien de Graaf Daniëlle Zweers Saskia Teunissen Expertise Centrum Palliatieve Zorg Utrecht Ondersteunen van EBP in hospices Everlien de Graaf Daniëlle Zweers Saskia Teunissen Expertise Centrum Palliatieve Zorg Utrecht Everlien de Graaf Verpleegkundige Verplegingswetenschapper Promovenda Expertise

Nadere informatie

en de rol van palliatieve zorg

en de rol van palliatieve zorg en de rol van palliatieve zorg 16 februari 2017 Marleen Hout-Korevaar Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts palliatieve zorg Enkele casus vooraf Ontwikkeling euthanasie debat Euthanasiewet in 2002 In

Nadere informatie

Goede zorg voor ouderen. Hoe stelt u zich de toekomst voor?

Goede zorg voor ouderen. Hoe stelt u zich de toekomst voor? Goede zorg voor ouderen Hoe stelt u zich de toekomst voor? Over wie praten we? Praktijk 3078 patiënten 144: 71-80 76 : >80 3 : invaliditeit < 70 45 adressen bezoekt de POH-S 3 maandelijks of vaker. 7 echtparen,

Nadere informatie

Plannen van zorg Niveau 4

Plannen van zorg Niveau 4 Antwoorden stellingen Plannen van zorg Niveau 4 NU ZORG Editie 2014 Pagina 1 Hoofdstuk 1. Wanneer wordt verpleegkundige zorg gegeven? 1. In de jaren zestig was professionele zorg erg duur, daarom werd

Nadere informatie

CARDIOLOGIE. Zelf kunt u dagelijks uw gewicht opschrijven. Ook als uw bloeddruk en pols zijn opgemeten, kunnen deze waarden worden genoteerd.

CARDIOLOGIE. Zelf kunt u dagelijks uw gewicht opschrijven. Ook als uw bloeddruk en pols zijn opgemeten, kunnen deze waarden worden genoteerd. CARDIOLOGIE Hartfalendagboek In dit hartfalendagboek worden gegevens genoteerd over uw gezondheid. Het dagboek helpt u en uw hulpverleners om inzicht te krijgen in uw lichamelijke conditie en het verloop

Nadere informatie

Klinisch redeneren Take-home toets

Klinisch redeneren Take-home toets Klinisch redeneren Take-home toets Naam: Joyce Stuijt Klas: 1F2 Docent: S. Verschueren Datum: 23 januari 2012 Studentnr: 500635116 Inhoudsopgave Casus 3 Diagnose 4 Prognose 4 Resultaatsklasse 5 Beoogd

Nadere informatie

Logeren, herstellen en revalideren. Herstel bij ons

Logeren, herstellen en revalideren. Herstel bij ons Logeren, herstellen en revalideren eschut thuis Overdag bij ons Herstel bij ons Behandeling en expertise huis Nieuw thuis Comfortabel logeren met zorg en ondersteuning Revalideren en/of herstellen tijdens

Nadere informatie

VIO. Bij bijzondere zorgvragen. een samenwerking met het CCE en de Wever

VIO. Bij bijzondere zorgvragen. een samenwerking met het CCE en de Wever 1 VIO Bij bijzondere zorgvragen een samenwerking met het CCE en de Wever 2 Wat is Video Interventie Ouderenzorg (VIO) Een interventie die gericht is op anders leren kijken naar probleemgedrag middels videofeedback

Nadere informatie

Signalering in de palliatieve fase. Workshop docentenhandleiding

Signalering in de palliatieve fase. Workshop docentenhandleiding Signalering in de palliatieve fase Workshop docentenhandleiding mei 2018 Signalering in de palliatieve fase Workshop docentenhandleiding Deze docentenhandleiding is geschreven voor de workshop Signalering

Nadere informatie

De laatste zorg H E T N A C H T C O N G R E S, J U N I

De laatste zorg H E T N A C H T C O N G R E S, J U N I De laatste zorg H E T N A C H T C O N G R E S, 1 5-1 6 J U N I 2 0 1 7 M A R G OT V E R K U Y L E N S P E C I A L I S T O U D E R E N G E N E E S K U N D E K A D E R A R T S PA L L I AT I E V E Z O R G

Nadere informatie

Stoppen met eten en drinken

Stoppen met eten en drinken Stoppen met eten en drinken Haijo Wit, specialist ouderengeneeskunde. Palliatief netwerk Achterhoek. Donderdag 22 maart 2018, 16.30-18.30 uur, de Lunette, Zutphen. Wat gaan we vanmiddag doen? 16.30 Opening

Nadere informatie

Besluitvorming in de palliatieve fase

Besluitvorming in de palliatieve fase Besluitvorming in de palliatieve fase JEANET VAN NOORD VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST PAT LUMC CONSULENT EN COÖRDINATOR CTPZ HM Palliatieve zorg (Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland, 2017) Palliatieve

Nadere informatie

Welke factoren zijn van invloed?

Welke factoren zijn van invloed? Keuzeprogramma Welke factoren zijn van invloed? Carla Bekkering Coördinator Adviescentrum NVVE Adviescentrum Spreekuren Telefonisch adviesgesprek Huisbezoek Veel vragen over dementie Dementie en euthanasie

Nadere informatie

Signaleren, volgen en verdiepen. Werk in uitvoering

Signaleren, volgen en verdiepen. Werk in uitvoering Signaleren, volgen en verdiepen Werk in uitvoering Everlien de Graaf Verpleegkundige, Verplegingswetenschapper, Promovenda Hospicezorg & Symptomen en klachten van patiënten Expertise centrum Palliatieve

Nadere informatie

Palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen

Palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen Palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen Interactieve workshop over kaders van palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen. Niek Olde Bijvank Specialist ouderengeneeskunde, tevens kaderarts Palliatieve Zorg,

Nadere informatie

Ethisch reflecteren. aan de slag met een stappenplan. Karen Versluys Zorgprogramma voor de Geriatrische Patiënt UZ Gent

Ethisch reflecteren. aan de slag met een stappenplan. Karen Versluys Zorgprogramma voor de Geriatrische Patiënt UZ Gent Ethisch reflecteren aan de slag met een stappenplan Karen Versluys Zorgprogramma voor de Geriatrische Patiënt UZ Gent Taboes Van Dale: Iets dat niet gedaan of gezegd mag worden Wikipedia Bij taboes in

Nadere informatie

Gedragsproblematiek bij dementie: een uitdaging!?

Gedragsproblematiek bij dementie: een uitdaging!? Gedragsproblematiek bij dementie: een uitdaging!? Martin Smalbrugge, specialist ouderengeneeskunde & onderzoeker Sandra Zwijsen, psycholoog & onderzoeker Wat gaan we vandaag doen? Warming up Gevolgen gedragsproblematiek

Nadere informatie

Palliatieve sedatie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk

Palliatieve sedatie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk Palliatieve sedatie T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat

Nadere informatie

Dyspnoe in palliatieve fase. Marloes van Haandel

Dyspnoe in palliatieve fase. Marloes van Haandel Dyspnoe in palliatieve fase Marloes van Haandel Inhoud Epidemiologie Definities van dyspnoe Communicatie Utrechts Symptoom Dagboek Verpleegkundige interventies bij dyspnoe Verpleegkundige diagnoses Angst

Nadere informatie

Datum Spreker Linda Schreur. (Poly)farmacie bij ouderen

Datum Spreker Linda Schreur. (Poly)farmacie bij ouderen Datum 28-02-2017 Spreker Linda Schreur (Poly)farmacie bij ouderen Een geriatrische patiënt Pt 82 jaar Voorgeschiedenis oa hartinfarct, boezemfibrilleren Woont zelfstandig alleen Langzaam geheugenproblemen

Nadere informatie

Informatie. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis

Informatie. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Informatie Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Inleiding Uit onderzoek blijkt dat sommige ouderen tijdens een ziekenhuisopname achteruit gaan in functioneren. Soms is de achteruitgang onnodig

Nadere informatie

Medische beslissingen rond het levenseinde

Medische beslissingen rond het levenseinde Medische beslissingen rond het levenseinde Adri Jobse, huisarts, kaderarts, consulent PTMN Gon Uyttewaal, gesp. vpk pz, consulent PTMN 26 juni 2014 1. Wet geneeskundige op de behandelingsovereenkomst 2.

Nadere informatie

Stand van zaken Transmuraal Palliatief Advies Team

Stand van zaken Transmuraal Palliatief Advies Team Stand van zaken Transmuraal Palliatief Advies Team Ilona van der Loos, gespecialiseerd verpleegkundige thuiszorg, consulent PAT Vivent & Sylvia Verhage MANP verpleegkundig specialist intensieve zorg, consulent

Nadere informatie

Workshop GRIP op probleemgedrag

Workshop GRIP op probleemgedrag Workshop GRIP op probleemgedrag Een aanpak voor het multidisciplinaire team Christiane Möller, psycholoog PHD Tessa Engels-Koomen, GZ-psycholoog i.o. Inhoud Introductie over onbegrepen gedrag Uitleg zorgprogramma

Nadere informatie

Workshop Acute NAH. 14 januari 2015 Dr. S.Rasquin

Workshop Acute NAH. 14 januari 2015 Dr. S.Rasquin Workshop Acute NAH 14 januari 2015 Dr. S.Rasquin s.rasquin@adelante-zorggroep.nl Doel 1) Leren signaleren 2) Eerste Hulp Bij Onzichtbare gevolgen NAH Cognitie Signaleren WCN-Lijst CLCE-24 EHBOnzichtbare-gevolgen-NAH

Nadere informatie

Palliatieve zorg in de stervensfase bij mensen met dementie. Masterclass palliatieve zorg bij dementie 13 november 2018

Palliatieve zorg in de stervensfase bij mensen met dementie. Masterclass palliatieve zorg bij dementie 13 november 2018 Palliatieve zorg in de stervensfase bij mensen met dementie Masterclass palliatieve zorg bij dementie 13 november 2018 DEMENTIE IS EEN OPTELSOM D = N + G + B + P + SC N = neurologische schade G = gezondheidstoestand

Nadere informatie

Signaleren, monitoren en screenen. Everlien de Graaf. Palliatieve zorg

Signaleren, monitoren en screenen. Everlien de Graaf. Palliatieve zorg Signaleren, monitoren en screenen Werk in uitvoering Everlien de Graaf Verpleegkundige, verplegingswetenschapper, Promovenda Hospicezorg & Symptomen en klachten van patiënten Expertise centrum Palliatieve

Nadere informatie

Inhoud Signalering in de palliatieve fase

Inhoud Signalering in de palliatieve fase Inhoud Signalering in de palliatieve fase Richtlijn palliatieve sedatie goed gevolgd Uitleg over het Zorgpad Stervensfase Werkboek: Er zijn met al je voelsprieten Open dag hospice Nijkerk Petitie en witboek

Nadere informatie

Palliatieve zorg bij dementie is bijzonder?

Palliatieve zorg bij dementie is bijzonder? Palliatieve zorg bij dementie is bijzonder? Persoonlijke wensen zijn door mensen met dementie niet altijd meer volledig duidelijk te maken Vraagt (nog meer) om verdieping in de relatie Vraagt soms om interpreteren

Nadere informatie

Dementie, probleemgedrag en de mantelzorger

Dementie, probleemgedrag en de mantelzorger Dementie, probleemgedrag en de mantelzorger LOAG Gedragsstoornissen en psychiatrie bij dementie Utrecht, 16 april A. Kunneman, gz-psycholoog Introductie GZ-psycholoog Werkzaam op de GAAZ / poli geriatrie

Nadere informatie

Woord vooraf 13. Over de auteur 15. Redactionele verantwoording 17

Woord vooraf 13. Over de auteur 15. Redactionele verantwoording 17 Inhoud Woord vooraf 13 Over de auteur 15 Redactionele verantwoording 17 1 Zorg voor de kwetsbare oudere 21 1.1 Vergrijzing en dubbele vergrijzing 21 1.2 Verschil kalenderleeftijd en biologische leeftijd

Nadere informatie

Implementatie Zorgpad stervensfase

Implementatie Zorgpad stervensfase Implementatie Zorgpad stervensfase Navigatie naar een goed einde Navigatie naar een goed einde René de Bakker Verpleeghuisarts Verpleeghuis De Blaauwe Hoeve Hulst rdebakker@curamus.nl Navigatie naar een

Nadere informatie

Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis. Handleiding voor patiënten

Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis. Handleiding voor patiënten Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Handleiding voor patiënten Waarom deze handleiding? Deze handleiding hoort bij de patiëntveiligheidskaart Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis

Nadere informatie

Scholingen Najaar 2015

Scholingen Najaar 2015 Scholingen Najaar 2015 verpleegkundigen en verzorgenden Expertisecentrum Palliatieve Zorg Basiscursus Palliatieve Zorg verpleegkundigen De basistraining Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen besteedt

Nadere informatie

Dagboek Hartfalen. Thoraxcentrum Dagboek hartfalen

Dagboek Hartfalen. Thoraxcentrum Dagboek hartfalen Dagboek Hartfalen Dit dagboek hartfalen heeft u gedownload op de website van het UMCG (www.umcg.nl). Het dagboek is zowel voor u als voor de betrokken hulpverleners een belangrijk hulpmiddel. Om ervoor

Nadere informatie

Casuïstiekbespreking Stoppen met eten en drinken

Casuïstiekbespreking Stoppen met eten en drinken Casuïstiekbespreking Stoppen met eten en drinken 19 november 2015 Welkom Lied Songbird van Fleetwood mac Theoretisch kader Door Margot Verkuijlen Casus Door Petra Kapteijns PAUZE Casus deel 2 Door Petra

Nadere informatie

Het sterven in onze tijd. Frank Schaapsmeerders, specialist ouderengeneeskunde Miranda Tiecken, woonbegeleider hospice de Hazelaar

Het sterven in onze tijd. Frank Schaapsmeerders, specialist ouderengeneeskunde Miranda Tiecken, woonbegeleider hospice de Hazelaar Frank Schaapsmeerders, specialist ouderengeneeskunde Miranda Tiecken, woonbegeleider hospice de Hazelaar UKON symposium 16 april 213 Sterven in breder perspectief Tekenen van naderende dood Problemen rondom

Nadere informatie

Boterdiep Oost. Kortdurend verblijf voor observatie, onderzoek en revalidatie HEYMANSCENTRUM

Boterdiep Oost. Kortdurend verblijf voor observatie, onderzoek en revalidatie HEYMANSCENTRUM Boterdiep Oost Kortdurend verblijf voor observatie, onderzoek en revalidatie HEYMANSCENTRUM Boterdiep Oost is de revalidatieafdeling met een Plus. Hier kunt u terecht als u meer zorg en begeleiding nodig

Nadere informatie

Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Handleiding voor patiënten

Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Handleiding voor patiënten Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Handleiding voor patiënten Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te gaan. Waarom deze informatie? 2 Gebruiksaanwijzing 3 Cartoon 1 bereid uw ziekenhuisopname

Nadere informatie

Chronisch Hartfalen. Wat is chronisch hartfalen?

Chronisch Hartfalen. Wat is chronisch hartfalen? Chronisch Hartfalen Wat is chronisch hartfalen? Omschrijving Hartfalen Hartfalen is een aandoening van het hart waarbij het hart niet meer in staat is om voldoende bloed uit te pompen en rond te pompen.

Nadere informatie

Een korte kennismaking met ZINN waar zorg samenkomt

Een korte kennismaking met ZINN waar zorg samenkomt Een korte kennismaking met ZINN waar zorg samenkomt Levendig en veelzijdig Dat is ZINN Dé zorgorganisatie voor (thuis)zorg, wonen en welzijn in Groningen, Haren en Hoogezand ZINN Thuis Zo lang mogelijk

Nadere informatie

Delier Acute verwardheid.

Delier Acute verwardheid. Delier Acute verwardheid www.nwz.nl Inhoud Wat is een delier? 3 Wat zijn de verschijnselen? 3 De behandeling 4 Wat kunt u als naaste doen? 5 Nazorg 5 Uw vragen 6 Notities 6 * waar hij staat, kunt u ook

Nadere informatie

Een korte kennismaking met ZINN waar zorg samenkomt

Een korte kennismaking met ZINN waar zorg samenkomt Een korte kennismaking met ZINN waar zorg samenkomt Dé zorgorganisatie voor (thuis)zorg, wonen en welzijn in Groningen, Haren en Hoogezand ZINN Thuis Zo lang mogelijk thuis Persoonsalarmering Ook liever

Nadere informatie

H.40001.0915. Zorg voor kwetsbare ouderen

H.40001.0915. Zorg voor kwetsbare ouderen H.40001.0915 Zorg voor kwetsbare ouderen 2 Inleiding Uw naaste is opgenomen in het ziekenhuis. Een oudere patiënt is kwetsbaar als er sprake is van een wankel evenwicht in de gezondheid en het dagelijks

Nadere informatie

Besluitvorming in de palliatieve fase. Clary Wijenberg Verpleegkundig specialist Palliatieve zorg Thuiszorg Icare

Besluitvorming in de palliatieve fase. Clary Wijenberg Verpleegkundig specialist Palliatieve zorg Thuiszorg Icare Besluitvorming in de palliatieve fase Clary Wijenberg Verpleegkundig specialist Palliatieve zorg Thuiszorg Icare 16-03-17 Besluitvorming in de palliatieve fase Expertisecentrum palliatieve zorg UMC Utrecht

Nadere informatie

Zorg en kwaliteit van leven in de stervensfase. Jantsje Tadema - Fekken Pietje Anna Feenstra

Zorg en kwaliteit van leven in de stervensfase. Jantsje Tadema - Fekken Pietje Anna Feenstra Zorg en kwaliteit van leven in de stervensfase Jantsje Tadema - Fekken Pietje Anna Feenstra Huidige situatie Zorgpad stervensfase Oorsprong Inhoud Stervensfase Casus Werkveld? Ervaring zorgpad? 1997 Liverpool

Nadere informatie

Palliatieve zorg in de stervensfase bij mensen met dementie. Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 januari 2019

Palliatieve zorg in de stervensfase bij mensen met dementie. Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 januari 2019 Palliatieve zorg in de stervensfase bij mensen met dementie Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 januari 2019 DEMENTIE IS EEN OPTELSOM D = N + G + B + P + SC N = neurologische schade G = gezondheidstoestand

Nadere informatie

Verwijderen blindedarm bij kind en jongeren

Verwijderen blindedarm bij kind en jongeren Verwijderen blindedarm bij kind en jongeren Ziekenhuis Gelderse Vallei Jij bent opgenomen met een blindedarmontsteking op de kinder- en jongerenafdeling. De medische naam voor blindedarm is appendix. De

Nadere informatie

MARKERING en Proactieve ZORGPLANNING

MARKERING en Proactieve ZORGPLANNING MARKERING en Proactieve ZORGPLANNING Symposium Palliatieve zorg en dementie, juni 2017 Helma Mebius, wijkverpleegkundige Carintreggeland en verpleegkundige consulent palliatieve zorg Evelien Siegerink,

Nadere informatie

Sedatie bij onderzoek kind opgenomen op E2 kinderafdeling

Sedatie bij onderzoek kind opgenomen op E2 kinderafdeling KINDERGENEESKUNDE Sedatie bij onderzoek kind opgenomen op E2 kinderafdeling Bij diverse onderzoeken is het noodzakelijk dat uw kind absoluut stil ligt. Voor kleine kinderen of onrustige kinderen geldt

Nadere informatie

DEPTHip NL v

DEPTHip NL v De DEPTHip Studie Subtitel: een continu Fascia Iliaca zenuwblok of intraveneuze analgesie bij patiënten met een heupfractuur en de invloed op het ontwikkelen van een delier Inleiding U wordt behandeld

Nadere informatie

Patiëntenvoorlichting Verloskunde en Gynaecologie Overmatig zwangerschapsbraken (Hyperemesis gravidarum)

Patiëntenvoorlichting Verloskunde en Gynaecologie Overmatig zwangerschapsbraken (Hyperemesis gravidarum) Patiëntenvoorlichting Verloskunde en Gynaecologie Overmatig zwangerschapsbraken (Hyperemesis gravidarum) Inleiding Deze folder geeft informatie over overmatige misselijkheid en braken tijdens de zwangerschap.

Nadere informatie

Een ziekenhuisopname Wat kunt u doen?

Een ziekenhuisopname Wat kunt u doen? Een ziekenhuisopname Wat kunt u doen? Tips om lichamelijke en geestelijke achteruitgang te voorkomen patiënteninformatie Inhoud Inleiding...4 Hoe werkt het?...4 Bereid uw ziekenhuisopname voor...6 Tips...

Nadere informatie

Verzorging Begeleiding Speciale Zorg Dagbesteding Hulp bij het huishouden

Verzorging Begeleiding Speciale Zorg Dagbesteding Hulp bij het huishouden Overzicht ZZP 1 t/m 7. Versie 17-05-11. Zorgzwaartepakket 1 = enige begeleiding in een veilige omgeving. U krijgt hulp bij de De medewerker helpt Niet van toepassing. dagelijkse verzorging u om zo veel

Nadere informatie

Patiënteninformatie Lage luchtweginfecties

Patiënteninformatie Lage luchtweginfecties Patiënteninformatie Lage luchtweginfecties Een lage luchtweginfectie is een ontsteking van het onderste deel van de luchtwegen en kan u erg ziek maken. In deze folder vindt u informatie over de klachten,

Nadere informatie

Depressie bij ouderen

Depressie bij ouderen Depressie bij ouderen 2 Depressie bij ouderen komt vaak voor, maar is soms moeilijk te herkennen. Deze folder geeft informatie over de kenmerken en de behandeling van een depressie bij ouderen. Wat is

Nadere informatie

Depressieve symptomen bij verpleeghuiscliënten

Depressieve symptomen bij verpleeghuiscliënten Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor afdelingsmedewerkers Depressieve symptomen bij verpleeghuiscliënten Folder 2 Inleiding Deze folder is bedoeld voor afdelingsmedewerkers die betrokken

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Plotse verwardheid Delier

PATIËNTEN INFORMATIE. Plotse verwardheid Delier PATIËNTEN INFORMATIE Plotse verwardheid Delier Wat is delier? Plotse verwardheid wordt ook wel een delier genoemd. Deze verwardheid kan op enkele minuten tot dagen ontstaan (of een bestaande toestand ineens

Nadere informatie

Na ontslag uit het ziekenhuis

Na ontslag uit het ziekenhuis Na ontslag uit het ziekenhuis U bent opgenomen op de afdeling Interne Geneeskunde, Infectieziekten, Endocrinologie en Reumatologie in Rijnstate en gaat binnenkort weer naar huis. In deze folder geven wij

Nadere informatie

(De volgorde m.b.t. de geschreven en gesproken rollenspelen kan gewijzigd worden).

(De volgorde m.b.t. de geschreven en gesproken rollenspelen kan gewijzigd worden). A 101 Alfa 7/43 Niveau: SVE 1 Onderwerp: klagen (bij de dokter) Doel: Cursisten kunnen een gesprek bij de huisarts voeren. Beginsituatie: Cursisten kennen termen als: ik heb zo n last van; misselijk, overgeven.

Nadere informatie

Ouderen in ziekenhuis Tjongerschans. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis

Ouderen in ziekenhuis Tjongerschans. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Ouderen in ziekenhuis Tjongerschans Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Inhoudsopgave Inleiding... 1 Beter naar huis... 1 Tips... 2 Familieparticipatie... 9 Vragen... 9 Inleiding Ouderen lopen

Nadere informatie

Besluitvorming in de palliatieve fase

Besluitvorming in de palliatieve fase Palliatief redeneren Besluitvorming in de palliatieve fase Expertisecentrum palliatieve zorg UMC Utrecht Saskia Teunissen Hoogleraar hospicezorg UMC Utrecht Foto s Nynke Thien Klinisch redeneren en palliatief

Nadere informatie

Ergotherapie en oncologische revalidatie

Ergotherapie en oncologische revalidatie 1620 november juni 20092011 Ergotherapie en oncologische revalidatie 16 november 2011 Ergotherapeute Margot van Melick 1620 november juni 20092011 Inleiding Inleiding casus Mevr. Janssen Ergotherapie:

Nadere informatie

BESLUITVORMING IN DE PALLIATIEVE FASE

BESLUITVORMING IN DE PALLIATIEVE FASE BESLUITVORMING IN DE PALLIATIEVE FASE MARIJ SCHIELKE, PALLIATIEF CONSULENT Marij Schielke, palliatief consulent 1 PRESENTATIE INLEIDING : - PALLIATIEVE ZORG - SYMPTOMEN - BESLUITVORMING IN DE PALLIATIEVE

Nadere informatie

Zorgpad Stervensfase. Kwaliteit van zorg in de laatste levensdagen voor de patiënt en diens naasten. Lia van Zuylen, internist-oncoloog Erasmus MC

Zorgpad Stervensfase. Kwaliteit van zorg in de laatste levensdagen voor de patiënt en diens naasten. Lia van Zuylen, internist-oncoloog Erasmus MC Zorgpad Stervensfase Kwaliteit van zorg in de laatste levensdagen voor de patiënt en diens naasten. Lia van Zuylen, internist-oncoloog Erasmus MC (H)erkennen stervensfase Mw van Dalen, 52 jaar bekend met

Nadere informatie

Palliatieve zorg: als genezen niet meer mogelijk is

Palliatieve zorg: als genezen niet meer mogelijk is Palliatieve zorg: als genezen niet meer mogelijk is Paul Vogelaar Verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijn Lux Nova, palliatieve zorg & training Consulent palliatieve zorg IKNL Pijnconsulent Erasmus

Nadere informatie

Zorgpad Stervensfase. Lia van Zuylen, internist-oncoloog. Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam

Zorgpad Stervensfase. Lia van Zuylen, internist-oncoloog. Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Zorgpad Stervensfase Lia van Zuylen, internist-oncoloog Kenniscentrum Palliatieve Zorg Erasmus MC, Rotterdam Inhoud Herkenning stervensfase Inhoud van Zorgpad Stervensfase Onderzoeksresultaten Zorgpad

Nadere informatie

Antwoorden stellingen. Afstemmen van zorg. NU ZORG Editie 2014. Pagina 1

Antwoorden stellingen. Afstemmen van zorg. NU ZORG Editie 2014. Pagina 1 Antwoorden stellingen Afstemmen van zorg NU ZORG Editie 2014 Pagina 1 Hoofdstuk 1. Coördinatie van zorg 1. Als verzorgende ben je niet verantwoordelijk voor de totale zorg rondom een zorgvrager. 2. Je

Nadere informatie

Gesprekshulp Palliatieve Zorg

Gesprekshulp Palliatieve Zorg Gesprekshulp Palliatieve Zorg Deze vragenlijst voor het gesprek met het Palliatief Advies Team bestaat uit twee delen. Het invullen kost tussen de 5 en 20 minuten. Pagina 1: Lijst met veel voorkomende

Nadere informatie

Delier in de palliatieve fase. Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ

Delier in de palliatieve fase. Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ Delier in de palliatieve fase Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ Delier voor de patiënt n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie

Nadere informatie

Delier in de palliatieve fase

Delier in de palliatieve fase Delier in de palliatieve fase Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ Delier voor de patiënt n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie

Nadere informatie

Palliatieve sedatie 14 oktober 2015. Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl

Palliatieve sedatie 14 oktober 2015. Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl Palliatieve sedatie 14 oktober 2015 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl Palliatieve sedatie in het hospice Veel kennis en ervaring Wat weten we over de praktijk? Dilemma

Nadere informatie

Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen: een begaanbare weg

Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen: een begaanbare weg Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen: een begaanbare weg Jeroen Janssens Specialist Ouderengeneeskunde, commissielid 8-12-2016 Opbouw Workshop 1. Vragen

Nadere informatie

Van slaapprobleem naar slaapcomfort! Harry Broekhuizen, moeder van Wanda, Sandra van der Aa, Annemarie Remmerswaal, Sylvia Loos en Anja Doornveld.

Van slaapprobleem naar slaapcomfort! Harry Broekhuizen, moeder van Wanda, Sandra van der Aa, Annemarie Remmerswaal, Sylvia Loos en Anja Doornveld. Van slaapprobleem naar slaapcomfort! Harry Broekhuizen, moeder van Wanda, Sandra van der Aa, Annemarie Remmerswaal, Sylvia Loos en Anja Doornveld. Inhoud presentatie Even voorstellen Het ontstaan van het

Nadere informatie

Sensire Hartfalen. is onderdeel van Sensire.

Sensire Hartfalen. is onderdeel van Sensire. Sensire Hartfalen is onderdeel van Sensire. Hartfalen Bij hartfalen is er sprake van een tekort schietende pompfunctie van het hart. Het hart pompt minder bloed door het lichaam. Dit kan allerlei oorzaken

Nadere informatie

Depressie bij ouderen

Depressie bij ouderen Depressie bij ouderen Bij u of uw familielid is een depressie vastgesteld. Hoewel relatief veel ouderen last hebben van depressieve klachten, worden deze niet altijd als zodanig herkend. In deze folder

Nadere informatie