Zombificatie. 24-Uurtje: 31 maart 2017

Transcriptie

1 Zombificatie Vandaag staat er in het Financieel Dagblad een interview met Klaas Knot. Onze president van de centrale bank, De Nederlandsche Bank, spreekt zijn zorgen uit over het huidige monetaire beleid van de ECB. Sinds maart 2015 koopt de ECB, samen met de aangesloten centrale banken, maandelijks enorme bedragen aan obligaties op. De teller staat inmiddels op EUR miljard. Het is de bedoeling dat eind dit jaar het opkoopprogramma eindigt, maar het programma is enkele malen verlengd en gewijzigd. Verdere verlenging zal afhangen van de staat van de Europese economie. De economische groei in de eurozone kabbelt de laatste maanden stabiel tussen de 1,6% en 2% op jaarbasis (zie onderstaande afbeelding). Van een versnelling lijkt geen sprake. Toch spreekt men van onderliggende kracht. De werkloosheid neemt af en lonen lijken in de lift. Wat Knot betreft is het tijd om de opkoopprogramma s af te bouwen. Bij voorkeur in 5 maandelijkse stappen van EUR 10 miljard. Nu wordt er nog maandelijks voor EUR 60 miljard opgekocht. Sinds 2015 loopt de balans van de ECB sterk op. Inmiddels staat de teller bijna op EUR 3,7 biljoen. Ondanks deze gigantische monetaire impuls neemt de inflatie in de eurozone nauwelijks toe. Over maart wordt een gemiddeld inflatiecijfer van 1,5% verwacht. Een cijfer wat nog steeds ruim onder de 2% doelstelling van de ECB ligt. In februari tikte het inflatiecijfer voor het eerst in jaren het 2% niveau weer aan, maar o.a. door een daling van de grondstoffenprijzen lijken de consumentenprijzen weer te zakken. Volgens Klaas Knot kleven er de nodige negatieve neveneffecten aan het gevoerde ECB-beleid. Ondanks dat de lagere leenkosten positief waren voor de financieringslasten van bedrijven, w w w. g o l d e n c r o s s e s. n l i n f g o l d e n c r o s s e s. n l Pagina 1

2 particulieren en overheden, heeft de lage rente ervoor gezorgd dat hervormingen niet werden doorgevoerd. Het vrijwel gratis geld kunnen lenen heeft geresulteerd in zombificatie. Zwakke broeders konden overleven bij lage rentestanden en hervormingen werden uitgesteld. Geld wat tijdens een normale marktwerking zijn weg zou vinden naar nieuwe innovatieve ideeën, moest nu concurreren met partijen die onder een normale kapitaalmarktwerking niet zouden hebben overleefd. De zombies weten zich derhalve te handhaven in het huidige tijdperk van gratis geld. De ratio waarin particuliere huishoudschulden worden afgezet ten opzichte van het huishoudinkomen neemt de laatste jaren af. Dat is op zich een positief signaal. Maar wij moeten er niet aan denken wat er zou gebeuren wanneer de rentelast over deze schulden gaat stijgen. De officiële rente van de ECB is 0% en daardoor worden alle andere leentarieven de afgelopen jaren naar beneden gezogen. De zombies met hun zorgelijk hoge schuldenlasten en betrekkelijk lage inkomens kunnen hierdoor voorlopig overleven op onze aardse wereld. Maar wat gaat er gebeuren als de rente stijgt? Wij denken dat Knot gelijk heeft. Dat met het huidige monetaire beleid er een creatieve destructie plaatsvindt van goede ideeën. Zwakke broeders worden in leven gehouden, terwijl volgens de wetten van de vrije markteconomie er een opschoningsproces plaats had moeten vinden. De rentevergoedingen in Europa, maar in principe over heel de wereld, worden gemanipuleerd. Hierdoor is de huidige hoogte van de rente geen weergave van de onderliggende kracht van de economie en zeker geen reële vergoeding voor de risico s die men loopt door het uitlenen van geld. Spaarders ontvangen nog nauwelijks rente over hun tegoeden. Triodos Bank is de eerste bank in Nederland die 0% rente geeft. Volgens de gezonde macro-economische wetten zou dit betekenen dat u als spaarder geen rentevergoeding van bijvoorbeeld Triodos nodig heeft, want u loopt geen enkel risico. U krijgt altijd uw geld terug! Daarnaast heeft u blijkbaar geen vergoeding nodig omdat er ook geen inflatie is. Maar de inflatie is wel degelijk positief, dus een spaarder krijgt momenteel een negatieve vergoeding voor het ter beschikking stellen van zijn vermogen. Het is niet vreemd dat veel particulieren op zoek gaan naar alternatieven. Alternatieven die onderliggend nog meer risico bevatten en ook op hun beurt te weinig vergoeding geven voor het onderliggende risico. Het rentebeleid van vrijwel alle centrale banken in de wereld lijkt op een dood pad. Spaarders krijgen geen vergoeding, schuldenaren kunnen vrijwel gratis lenen. Dit alles lokt excessief risico zoekend gedrag uit. Het beleid van de ECB is goed geweest voor onze overheden. Zij konden de economie stimuleren met gratis geld. Het is toch een prachtige wereld als je gratis kunt lenen. Het is dan ook niet vreemd dat de overheidsschulden in de eurozone flink zijn gestegen. Er is geen enkele prikkel om schulden af te lossen zolang er geen rente betaald hoeft te worden. Oude leningen die nu afgelost moeten worden, w w w. g o l d e n c r o s s e s. n l i n f g o l d e n c r o s s e s. n l Pagina 2

3 worden geherfinancierd tegen praktisch 0% rente. In ieder geval tegen een lagere rente dan die van de oude lening. Overheden zijn dus steeds minder geld kwijt over hun schuld. Dit scheelt de Nederlandse overheid veel geld, waardoor er meer geld overblijft voor extra stimuleringen. Volgens ramingen van het CPB heeft de lagere rente het begrotingstekort met 0,8% verlaagd. Volgens Knot in het Financieel Dagblad is dit nog aan de lage kant. De Nederlandsche Bank heeft de afgelopen jaren veel winst gemaakt op de door haar aangekochte obligaties. Door de dalende rente stegen de koersen. Maar zij lijken zich te realiseren dat er een tijd zal aanbreken waarin de rente stijgt. Een groot deel van hun winsten reserveren ze nu voor de periode die komen gaat. Veel beleggers hebben de afgelopen jaren belegd in obligaties. Door het monetaire beleid van centrale banken leken de obligaties op een loterij zonder nieten. Zolang centrale banken maandelijks miljarden aan obligaties opkopen, wordt de koers kunstmatig opgedreven. Waarom zou je dan obligaties verkopen? Waar wij al langer voor pleiten is om de marktwerking veel meer zijn werk te laten doen. Risico moet weer een prijs krijgen. Oftewel, tegenover het ter beschikking stellen van spaargelden dient een gepaste vergoeding te staan. Rente moet weer een functie krijgen in ons financieel systeem. Een vergoeding die een gezonde weergave is van de onderliggende risico s. In de VS is de FED langzaam de rente aan het verhogen. De US FED Funds Rate noteert momenteel tussen de 0,75% en 1%. 3 rentestapjes, waarbij de eerste opwaartse stap in december 2015 is genomen. De 10 jaars Amerikaanse staatsrente lijkt het stijgende pad te hebben gevonden. Er is in ieder geval sprake van een golden cross-fase. De kans is dus groot dat de rente verder gaat oplopen. In Europa is de situatie anders. Er bestaan nog geen 10 jaars staatsobligaties van de eurozone. Daarom beelden wij de Duitse 10 jaars rente af in vergelijking met de officiële rente van de ECB. De officiële rente is nog 0% en de lange rente lijkt langzaam aanstalte te maken tot stijging. Als Klaas Knot gelijk krijgt dan zal de ECB wellicht over een jaar ook te maken krijgen met zijn eerste renteverhoging. Een renteverhoging die dan wellicht de lange rente ook verder zal doen stijgen. De gewenste rentestijgingen zullen vermoedelijk op termijn de zombies eruit filteren, zodat alleen gezonde partijen resteren. Dit betekent wel dat er afschrijvingen zullen gaan volgen. De centrale banken zullen verliezen gaan lijden op hun opgekochte posities die niet sterk genoeg blijken te zijn. Obligatiebeleggers zullen ook verliezen gaan lijden door defaults en zullen ook door de rentestijgingen voor het eerst sinds lange tijd met koersverliezen geconfronteerd gaan worden. Aandelenbeleggers zullen in sommige gevallen tegenvallers te verwerken krijgen. Immers, te zwaar gefinancierde bedrijven kunnen de stijgende rentelasten niet dragen en/of omdat de winst tegen gaat vallen door de stijgende rentekosten. w w w. g o l d e n c r o s s e s. n l i n f g o l d e n c r o s s e s. n l Pagina 3

4 Voor het zover is, brengen wij graag het Japanscenario opnieuw onder uw aandacht. Al meer dan 20 jaar schommelt het officiële rentetarief tussen de 0 en 1%. Sinds kort zelfs daaronder. De lange rente geeft geen teken van stijging. De Bank of Japan koopt vrijwel alle obligaties op. Zelfs Japanse aandelen en vastgoed. Alle zombies worden verzameld bij de centrale bank van het land. De balans van de Bank of Japan groeit maar door. Het proces lijkt onomkeerbaar. Een zombie is een mytisch wezen. Uit de dood herrezen doolt het wezen rond in ons midden. De zombie vindt zijn oorsprong, volgens wikipedia, in Afrika en de Caraïben. De zombie zou een slaaf zijn die na zijn dood moet doorwerken voor zijn meester. Dat is degene die hem uit de dood heeft doen herrijzen. Het woord zombificatie in het artikel in het Financieel Dagblad met het interview met Klaas Knot lijkt dan ook meer dan juist gekozen. Als slaven dienen de zombies van de huidige economie keihard te werken om hun schulden af te betalen. Een opgave die voor veel zombie particulieren, bedrijven en overheden onmogelijk lijkt. De enige manier waarop zij van gedaante kunnen wisselen naar gezond acterende economische wezens is door schuldkwijtschelding. Dit lijkt de enige manier waarop de balans weer korter c.q. kleiner kan worden. De enige uitweg lijkt erop of dat de centrale bankiers op het einde van het proces al het verlies zullen nemen. De economie doolt voort. Gelukkig hebben veel mensen het goed in onze wereld. Zolang de zombies in leven gehouden worden, blijft de waarde van veel activa in stand. Banen blijven in stand, bedrijven draaien door en overheden kunnen gewoon salarissen betalen. De zombiewereld zorgt voor 0% rente in de gezonde wereld en lenen kunnen wij spotgoedkoop. Toch lijkt de wereld nog niet te beseffen dat wij in een wereld met schijn rijkdom leven. Maar goed ook, want anders gaan wij ons ook misschien wel gedragen als zombies. w w w. g o l d e n c r o s s e s. n l i n f g o l d e n c r o s s e s. n l Pagina 4

5 Disclaimer Golden Crosses B.V.: Op deze publicatie is de disclaimer van Golden Crosses B.V. van toepassing. Verkorte disclaimer: Alle aanbevelingen inzake de aantrekkelijkheid van bepaalde effecten dienen niet gezien te worden als aanbod om effecten en/of andere zakelijke waarden te kopen of te verkopen, noch als een uitnodiging of aansporing tot het doen van enige investering. Alle communicatie is generiek van aard en houdt geen rekening met de specifieke beleggingsdoelstellingen, de persoonlijke financiële situatie, kennis en ervaring en beleggingshorizon van de betreffende lezer. Alle informatie mag dan ook niet worden aangemerkt als een persoonlijk advies. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Opinies, feiten en meningen kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. De verspreiding van alle uitingen van Golden Crosses in andere jurisdicties dan in Nederland is mogelijk aan restricties onderhevig en de lezer dient zelf de restricties te achterhalen. Golden Crosses verbiedt het geheel of gedeeltelijk verspreiden van alle uitingen van Golden Crosses en aanvaart geen enkele aansprakelijkheid voor de acties van derden op grond van inzichten van Golden Crosses. Het intellectueel eigendom van alle publicaties van Golden Crosses behoort toe aan Golden Crosses. De gehele disclaimer kunt u lezen op de website w w w. g o l d e n c r o s s e s. n l i n f g o l d e n c r o s s e s. n l Pagina 5