Nederlandse samenvatting
|
|
- Jeroen Veenstra
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nederlandse samenvatting Elektro-encefalografie is een techniek die de elektrische activiteit registreert geproduceerd door synchroon vurende neuronen in de hersenen opgemeten door elektroden geplaatst op de hoofdhuid. De in de tijd variërende signalen die de elektrische hersenactiviteit weerspiegelen worden weergegeven in het elektro-encefalogram (EEG). Als het EEG wordt opgenomen als reactie op een specifieke (endogene of exogene) stimulus, kan men hieruit de uitgelokte hersenactiviteit afleiden. De resulterende geëvoceerde potentialen en gebeurtenis gerelateerde potentialen (Eng.: Evoked related potentials of ERP) worden gekarakteriseerd door pieken en dalen. De amplitudes en de tijdstippen van de pieken en dalen kunnen gebruikt worden om functionele neurologische mechanismes op te sporen. In de klinische praktijk blijft de manuele aanduiding van de pieken en dalen de gouden standaard en kunnen we deze gebruiken om de prestatie van de geautomatiseerde detectie-methodes te evalueren. De identificatie van de pieken is vaak dubieus wegens de variabiliteit van de cognitieve componenten van de middellange en late tijdstippen en kan bijgevolg tot verschillende meningen leiden zelfs bij ervaren deskundigen. In het eerste deel van deze thesis introduceren we een automatische methode om de pieken in gebeurtenis gerelateerde EEG-metingen te identificeren en te classificeren. Onze methode is gebaseerd op Dynamic Time Warping (DTW). Dit is een niet-lineaire tijdsgebaseerde transformatietechniek die de optimale alignatie tussen signalen bekomt. Dynamic Time Warping laat ons toe om een niet-lineaire transformatie uit te voeren die de tijdsassen van twee signalen op een gemeenschappelijke tijdsas afbeeldt en
2 xxx NEDERLANDSE SAMENVATTING zodoende een verband in de tijd tussen de monsterwaarden van het referentie en het beschouwde signaal bekomt. Deze transformatie bestaat uit een inkrimping of uitrekking van de tijdsassen om de morfologische gelijkenissen tussen de signalen te optimaliseren. Dankzij deze transformatie kan men relevante pieken aanwezig in het referentiesignaal gaan opsporen in het beschouwde signaal. De niet-lineaire transformatie uitgevoerd door de DTW verschilt van de traditionele piekdetectie-methode. Bij traditionele piekdetectie wordt respectievelijk een positieve of negatieve piek geïdentificeerd als het globale maximum of minimum binnen een op voorhand gedefinieerd tijdsinterval. Enerzijds wordt a priori informatie van het onderzochte ERP signaal gebruikt in de voorgestelde methode als een beperking voor het DTW algoritme alsook voor de berekening van het referentiesignaal. Anderzijds incorporeert de methode twee eerder geïntroduceerde onafhankelijke benaderingen wat leidt tot hoge nauwkeurigheid en precisie. In dit werk ontwerpen we een raamwerk, namelijk de peak-picking Dynamic Time Warping (ppdtw), gebaseerd op de integratie van DTW en de piekdetectiemethode. Het tijdsinterval wordt aangepast op basis van de morfologie van de data. De procedure wordt getest op EEG-data van een groep kinderen met en zonder dyslexie, een neurologische ontwikkelingsstoornis gekarakteriseerd door specifieke lees- en schrijfproblemen. De opgemeten signalen vormen een uitdaging voor de techniek wegens het grote aantal pieken in het ERP-fragment en de variabiliteit tussen de verschillende kinderen. We vergelijken onze resultaten met de piekdetectie methode op basis van de geëxtraheerde pieken veroorzaakt door dezelfde stimulus. We tonen aan dat onze hybride methode de piekdetectie methode overtreft wanneer de signalen meerdere relevante pieken bevat. Gedurende de laatste twintig jaar wordt EEG gecombineerd met andere neurologische beeldvormingstechnieken om de lage spatiale resolutie van het EEG te verbeteren. Dit leidt tot een meer nauwkeurige lokalisatie van de hersenactiviteit. De simultane registratie van EEG en functionele Magnetisch Resonantie Beeldvorming (eng.: functional magnetic resonance ima-
3 DUTCH SUMMARY xxxi ging or fmri) is een recente ontwikkeling in de wereld van de medische beeldvorming. De combinatie van deze twee niet-invasieve technieken is reeds waardevol gebleken voor een beter begrip van de hersenfuncties en is bovendien uitermate geschikt voor cognitieve studies met gezonde vrijwilligers. De beeldvormingstechnieken EEG en fmri zijn gebaseerd op twee verschillende fysiologische verschijnselen. Het EEG geeft de elektrische hersenactiviteit weer die gemeten wordt door middel van elektroden geplaatst op de hoofdhuid. De fmri-techniek detecteert variaties in de zuurstofconcentratie van het bloed dat in de hersenen stroomt. Als neuronen actief zijn verbruiken ze zuurstof. De hersenen reageren op dit zuurstofverbruik door de zuurstofrijke bloedstroom naar dit actieve gebied te laten toenemen. Veranderingen in de concentratieverhouding tussen zuurstofrijk en zuurstofarm bloed worden afgebeeld door fmri. De neurale activiteit wordt ook waargenomen in het EEG als een verhoogd potentiaalverschil. Het EEG heeft een temporele resolutie van milliseconden maar een spatiale resolutie van 1 á 2 cm afhankelijk van het aantal elektroden, de hoeveelheid ruis en de gebruikte verwerkingsalgoritmen. Functionele MRI heeft een tijdsresolutie van 1 á 2 seconden en een spatiale resolutie van millimeters. De fusie van de hoge temporele resolutie van het EEG en de hoge spatiale resolutie van het fmri kunnen een verhoogd inzicht in de dynamica van de hersenen bieden dat tot nu toe onbereikbaar was voor andere niet-invasieve technieken. Het grootste nadeel van simultane EEG-fMRI metingen is de vorming van artefacten in het EEG door de veranderende magnetische velden van de MR-scanner. De gradiënt velden en het statische magnetische veld genereren respectievelijk het gradiënt en het BallistoCardioGraphic (BCG) artefact. Het gradiënt artefact is van nature deterministisch en kan hierdoor efficiënt verwijderd worden door gebruik te maken van een template matching techniek. Het BCG-artefact is gerelateerd aan de pulsatie van de bloedstroom en is patiëntafhankelijk. Zelfs de artefacten van eenzelfde patiënt zijn variabel over tijd wat een robuust en efficiënt BCG-artefact verwijderingsalgoritme bemoeilijkt.
4 xxxii NEDERLANDSE SAMENVATTING In het tweede deel van deze thesis introduceren we een nieuwe methode om het BCG-artefact te verwijderen als alternatief voor de twee gevestigde artefact verwijderingsmethoden, namelijk de Average Artifact Subtraction (AAS) methode en de Optimal Basis Set (OBS) methode. De voorgestelde techniek is gebaseerd op Canonieke Correlatie Analyse (CCA), een multivariate statistische techniek die onderliggende bronnen extraheert uit twee reeksen van variabelen, in dit geval twee EEG-fragmenten. Het CCAgebaseerde artefact verwijderingsalgoritme bevat twee stappen: de extractie van gemeenschappelijke bronnen aanwezig in de twee reeksen en de identificatie van bronnen verantwoordelijk voor het artefact. De geëxtraheerde bronnen zijn orthogonaal in elke reeks en maximaal in de tijd gecorreleerd tussen de twee reeksen. De gemeenschappelijke gedachte achter deze methodes is dat een referentie signaal, dat het BCG-artefact voorstelt, afgetrokken wordt van het originele signaal. De methodes verschillen in de manier waarop het referentie signaal wordt opgebouwd. In de AAS-methode wordt het uitgemiddelde BCG-artefact aangewend als referentie signaal. In de OBS-methode wordt het referentie signaal berekend op basis van n principiële componenten bekomen door de singuliere waarden ontbinding. In de CCA-gebaseerde techniek wordt de referentie bepaald door orthogonale canonieke componenten met maximale correlatie tussen twee tijdsreeksen. In dit geval betreft het twee EEG-fragmenten tijdens een BCG-artefact. We testen de voorgestelde methode op een simultane EEG-fMRI dataset, opgenomen bij epilepsie patiënten. CCA wordt toegepast op twee EEG-fragmenten, in dit geval twee opeenvolgende EEG-fragmenten die vervuild zijn met het BCG-artefact. De methode extraheert bronnen die gemeenschappelijk zijn voor beide EEG-fragmenten. Een selectiecriterium is ontwikkeld om de bronnen verantwoordelijk voor het artefact te identificeren en te verwijderen met het oog op het behouden van de fysiologische EEG-ritmes. De methode wordt vergeleken met de AAS-methode die gebruikt wordt in de klinische routine. We tonen aan dat de voorgestelde CCA-gebaseerde methode de AAS-methode overtreft en dat BCG-artefact
5 DUTCH SUMMARY xxxiii verwijdering in EEG baat heeft bij de incorporatie van intra-subject variabiliteit. De methodologie achter de analyse van ERPs en EEG zijn intrinsiek verschillend. Enerzijds is de amplitude van het ERP een grootteorde kleiner dan deze van het EEG ( 10µV versus 100µV ) omdat de ERPcomponent zich bevindt in het achtergrond EEG. Om de signaal-ruisverhouding te verhogen worden meerdere ERP-fragmenten uitgemiddeld onder bepaalde voorwaarden. Deze extra uitmiddelingsstap kan leiden tot het verder reduceren van overgebleven delen van het artefact. Anderzijds kunnen de ERPs die opgenomen zijn binnen en buiten de MR-scanner verschillen van elkaar omwille van de van elkaar verschillende omgevingen. We onderzoeken het effect van de AAS, OBS en CCA methoden op de extractie van ERPs uit een EEG-fMRI dataset. Het effect van het type MRscanner alsook de reproduceerbaarheid van de ERP-golfvormen binnen en buiten de MR-scanner worden toegelicht. De CCA-gebaseerde artefact verwijdering wordt aangepast om compatibel te zijn met verschillende elektrode posities en verschillende karakteristieken van het beoogde signaal (ERP vs. EEG). De CCA-analyse wordt toegepast op het huidige EEG-fragment, vervuild met het BCG-artefact, en het uitgemiddelde artefact. Op deze manier vermijden we de verwijdering van fundamentele EEG-ritmes omdat deze niet aanwezig zijn in het gemiddelde artefact. De identificatie van de artefact bronnen wordt hierdoor verbeterd: we schrijven de variantie van het signaal in termen van de variantie verklaard in het artefact en de variantie verklaard in het EEG-signaal. Op deze manier kunnen we componenten geassocieerd met artefacten verwijderen. Om alle artefact verwijderingsalgoritmen te beoordelen werden 3 verschillende ERP-studies beschouwd. De taken werden gekozen op een manier dat de onderliggende ERP-componenten een waaier aan karakteristieken bevatten. We kozen een visuele taak met een onderliggende component gekenmerkt door een lage amplitude en een vroege latentie, een cognitieve taak met een onderliggende component met gemiddelde latentie en een
6 xxxiv NEDERLANDSE SAMENVATTING motorische taak gekarakteriseerd door een component met een zeer lage amplitude en late latentie bij lage frequentie. De datasets werden opgenomen in drie verschillende laboratoria, gebruik makend van drie verschillende MR-scanners en verschillende MR-compatibele EEG-systemen van dezelfde producent. De systemen verschillen in de elektroden configuratie. Elke testpersoon voerde de taak uit in twee verschillende situaties: binnen in de MR-scanner zonder MR-gradiëntvelden en buiten de MR-scanner. De belangrijkste reden om de gradiëntvelden niet in rekening te brengen was het vermijden van het effect van de gradiënt-artefact verwijdering op de interpretatie van de resultaten. We tonen aan dat de extractie van ERPs uit simultane EEG-fMRI registraties voordeel kunnen hebben bij het gebruik van een artefact verwijderingstechniek die rekening houdt met de variabiliteit binnen een patiënt of proefpersoon. Bovendien tonen we aan dat, voornamelijk als we te maken hebben met een laagfrequente ERP-component met een lage amplitude, de CCA-gebaseerde techniek tot betere resultaten leidt. We ondervonden dat de verschillende opname omgevingen (0T vs. 3T) een effect hebben op de geëxtraheerde ERP-component. Indien dit effect te wijten is aan het verschil in positie (liggend of zittend) van de proefpersoon met betrekking tot de traditionele gedragstudies of aan het statisch magnetische veld blijft onduidelijk. We denken dat een vergelijking tussen data opgenomen in een 0T en 3T MR-scanner en data opgenomen in een dummy-scanner (scanner die de omgeving nabootst zonder magnetisch veld) en de toename van het aantal proefpersonen zal leiden tot een betere interpretatie van de resultaten. We geloven dat dit een belangrijk probleem blijft dat verder dient onderzocht te worden om zo de gelijkenissen tussen cognitieve processen in gedragstudies en beeldvormingsstudies aan te tonen.
NEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING 188 Type 1 Diabetes and the Brain Het is bekend dat diabetes mellitus type 1 als gevolg van hyperglykemie (hoge bloedsuikers) kan leiden tot microangiopathie (schade aan de kleine
Nadere informatiede verzwakkingscorrectie uit te voeren op basis van de berekende verzwakkingscorrectie.
De ultieme uitdaging in het veld van neurowetenschappelijk onderzoek is om te begrijpen wat de biologische basis is van emoties, cognitie en, uiteindelijk, van bewustzijn. Het verkennen van de menselijke
Nadere informatieTaal in het Kleuterbrein EEG in de praktijk
Taal in het Kleuterbrein EEG in de praktijk Nina Davids & Judith Pijnacker - senior onderzoekers Petra van Alphen - projectleider Expertise & Innovatie, PonTeM Taal in het Kleuterbrein Waarom EEG? Wat
Nadere informatieIntegratie van functionele en moleculaire beeldvorming bij de ziekte van Alzheimer
Integratie van functionele en moleculaire beeldvorming bij de ziekte van Alzheimer Achtergrond De ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer (Alzheimer s disease - AD) is een neurodegeneratieve ziekte
Nadere informatieNederlandse samenvatting List of publications Curriculum Vitae Dankwoord. Chapter 7
Nederlandse samenvatting List of publications Curriculum Vitae Dankwoord Cognitieve dysfunctie bij glioompatiënten Onderliggende mechanismen en consequenties Jaarlijks wordt bij 800 mensen in Nederland
Nadere informatieEEG tijdens geheugenactivatie een onderzoek naar vroege hersenveranderingen bij de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Huntington
EEG tijdens geheugenactivatie een onderzoek naar vroege hersenveranderingen bij de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Huntington In Nederland wordt het aantal patiënten met dementie geschat op meer
Nadere informatieCitation for published version (APA): Wassenberg, W. J. G. V. D. (2008). Multichannel EEG: towards applications in clinical neurology. s.n.
University of Groningen Multichannel EEG Wassenberg, Wilhelmina Johanna Gerarda van de IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/25829 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Nunspeet, Félice van Title: Neural correlates of the motivation to be moral Issue
Nadere informatieOptimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische
Nederlandse samenvatting Optimalisatie van de eerste klinische studies in bi ondere patie ntengroepen: op weg naar gebruik van semifysiologische farmacokinetische modellen Algemene inleiding Klinisch onderzoek
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net// holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kröner, Eleanore Sophie Jeanine Title: Magnetic resonance imaging of vessel wall morphology
Nadere informatieBij epilepsiechirurgie streeft men naar complete verwijdering of disconnectie van de epileptogene zone met behoud van eloquente hersengebieden. Het do
Samenvatting Bij epilepsiechirurgie streeft men naar complete verwijdering of disconnectie van de epileptogene zone met behoud van eloquente hersengebieden. Het doel is immers om de aanvallen te stoppen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37040 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Ercan, Ayşe Ece Title: Diffusion-weighted MRS and MRI : methods and neuro applications
Nadere informatieTypische en atypische ontwikkeling van functionele hersennetwerken
Nederlandse samenvatting Typische en atypische ontwikkeling van functionele hersennetwerken Hoe ontwikkelt het brein zich als complex netwerk? Tijdens gezonde, onverstoorde ontwikkeling, groeit er een
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20126 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dumas, Eve Marie Title: Huntington s disease : functional and structural biomarkers
Nadere informatieNederlandse Samenvatting. Bloedstroommetingen in magnetische resonantie beeldvorming van het hart
Nederlandse Samenvatting Bloedstroommetingen in magnetische resonantie beeldvorming van het hart Het onderzoek beschreven in dit proefschrift heeft zich gericht op het verbeteren van bloedstroommetingen
Nadere informatieVerwerking van echte en geïmpliceerde beweging
Verwerking van echte en geïmpliceerde beweging (Nederlandse samenvatting) Wanneer we een foto van een persoon zien, herkennen de meeste van ons of de persoon op de foto rende terwijl de foto gemaakt werd
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20953 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Bruine, Francisca Teresa de Title: Advanced MR brain imaging in preterm infants
Nadere informatieNederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose
Nederlandse samenvatting proefschrift Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Cerebral changes in Amyotrophic Lateral Sclerosis, 5 september 2017, UMC Utrecht Inleiding Amyotrofische
Nadere informatieRecognition and Detection of Objects Using Visual and Textual Cues S. Karaoğlu
Recognition and Detection of Objects Using Visual and Textual Cues S. Karaoğlu Samenvatting Met dit proefschrift richten we onze aandacht op object herkenning en detectie voor een beter begrip in afbeeldingen.
Nadere informatieSummary in Dutch / Nederlandse Samenvatting. Chapter 7
Summary in Dutch / Nederlandse Samenvatting Chapter 7 Chapter 7 3D en Subtractie MRI bij MS: Verbeterde detectie van spatiotemporele ziekteactiviteit Multiple sclerosis (MS) is een inflammatoire, demyeliniserende
Nadere informatieDe ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de
Rick Helmich Cerebral Reorganization in Parkinson s disease (proefschrift) Nederlandse Samenvatting De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting nelleke tolboom binnenwerk aangepast.indd 161 28-12-2009 09:42:54 nelleke tolboom binnenwerk aangepast.indd 162 28-12-2009 09:42:54 Beeldvorming van Alzheimerpathologie in vivo:
Nadere informatieHet (on)meetbare brein
Het (on)meetbare brein Proost op de wetenschap, SPUI25 Lukas Snoek Universiteit van Amsterdam Even voorstellen... Wie ben ik? Lukas Snoek, promovendus psychologie ("Brein & Cognitie") aan de UvA Interesse
Nadere informatieSniffing out Parkinson s disease. Samenvatting
Samenvatting 139 Samenvatting De eerste beschrijving van een reukstoornis bij de ziekte van Parkinson (ZvP) dateert uit 1975. Sindsdien is het duidelijk geworden dat Parkinson-patiënten reukstoornissen
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
100 Samenvatting Cognitieve achteruitgang en depressie komen vaakvooropoudere leeftijd.zijbeïnvloeden de kwaliteit van leven van ouderen in negatieve zin.de komende jaren zalhet aantalouderen in onze maatschappijsneltoenemen.het
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Het doel van dit proefschrift was om te onderzoeken of klinische verschijnselen (fysieke beperkingen en cognitieve stoornissen) bij MS verklaard konden worden door verstoring van functionele hersenennetwerken
Nadere informatieVERGELIJKENDE STUDIE VAN ALTERNATIEVE ONTWERPWAARDE SCHATTINGEN VAN SIGNIFICANTE GOLFHOOGTE
Rapport aan isterie van de Vlaamse Gemeenschap Departement Leefmilieu en Infrastructuur Administratie Waterwegen en Zeewezen AFDELING WATERWEGEN KUST VERGELIJKENDE STUDIE VAN ALTERNATIEVE ONTWERPWAARDE
Nadere informatieSamenvatting g ttin a v n e m a S
Samenvatting Samenvatting Sam envatting Samenvatting Veroudering is een onvermijdelijk biologisch proces dat na de geboorte begint en onomkeerbaar doorgaat tot aan de dood. In tegensteling tot wat algemeen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Door de ontwikkelingen in de zorg voor te vroeg geboren kinderen zijn de overlevingskansen van deze kinderen de afgelopen decennia fors toegenomen. Desondanks
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Dutch Summary)
Nederlandse samenvatting (Dutch Summary) 87 Appendix Inleiding Diabetes mellitus gaat een steeds belangrijkere rol spelen in onze gezondheidszorg. Het aantal patiënten met diabetes zal naar verwachting
Nadere informatieHERSENATROFIE GEMETEN MET BEHULP VAN MRI BIJ MULTIPELE SCLEROSE
HERSENATROFIE GEMETEN MET BEHULP VAN MRI BIJ MULTIPELE SCLEROSE Samenvatting 193 Het doel van dit proefschrift was het onderzoeken van de waarde van hersenatrofie gemeten met behulp van MRI voor het vervolgen
Nadere informatieControle van de romp bij lagerugpijnpatiënten
Controle van de romp bij lagerugpijnpatiënten In hoofdstuk 1 worden de achtergrond en de doelen van mijn onderzoek beschreven. Lage rugpijn is een belangrijk maatschappelijk probleem, zowel op het gebied
Nadere informatieHet meten van loopkarakteristieken
SAMENVATTING Ongeveer 45% van alle mensen na een beroerte valt tenminste één keer per jaar. Een val kan leiden tot tijdelijk letsel zoals een gebroken heup. Ook leidt vallen bij mensen met een beroerte
Nadere informatieNeurocognitive Processes and the Prediction of Addictive Behaviors in Late Adolescence O. Korucuoğlu
Neurocognitive Processes and the Prediction of Addictive Behaviors in Late Adolescence O. Korucuoğlu Nederlandse Samenvatting De adolescentie is levensfase waarin de neiging om nieuwe ervaringen op te
Nadere informatieEWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring I.M. Zwetsloot
EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring I.M. Zwetsloot EWMA Control Charts in Statistical Process Monitoring Inez M. Zwetsloot Samenvatting EWMA Regelkaarten in Statistische Procesmonitoring
Nadere informatieBegeleiding: Dr J.Meulstee neuroloog, klinisch neurofysioloog R Köppen, laborant KNF Drs A Kurver AIOS Neurologie
Elco Buijs Afstudeeronderzoek Normaalwaarden van de Pattern Visual Evoked Potentials bij toepassen van LCD scherm. Canisius Wilhelmina Ziekenhuis te Nijmegen Begeleiding: Dr J.Meulstee neuroloog, klinisch
Nadere informatieJapanse hersenonderzoekers leren van robots
Japanse hersenonderzoekers leren van robots Daan Archer - 4-6-2009 Samenvatting Eind maart 2009 presenteerden Japanse onderzoekers een sterk staaltje breinmachine interacties. Enkel met zijn gedachten
Nadere informatieNeurowetenschappen, taal en het onderwijs: Een verstandshuwelijk?
Neurowetenschappen, taal en het onderwijs: Een verstandshuwelijk? Esli Struys, CLIN, VUB Seminarie VLOR, 25 oktober 2012 30-10-2012 1 Overzicht -Mind, Brain, Language & Education (MBLE): mogelijkheden,
Nadere informatieSamenvattingen en Conclusies
De algemene inleiding van het proefschrift (Hoofdstuk 1) beschrijft de epidemiologie van CAD wereldwijd, en specifiek in Nederland. De onderliggend principes van atherosclerose vorming en progressie worden
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING DUTCH SUMMARY
NEDERLANDSE SAMENVATTING DUTCH SUMMARY Introductie De ziekte van Parkinson werd als eerste beschreven door James Parkinson in 1817. Inmiddels is er veel onderzoek gedaan naar de ziekte van Parkinson, maar
Nadere informatieDoelstelling: nagaan in hoeverre er verschillen optreden in de hersenactiviteit door het gebruik van de ChromaGen filters van de Xlens.
Antwerpen, juni 2011 Kwantitatieve EEG analyses lezen met/zonder Xlens. Doelstelling: nagaan in hoeverre er verschillen optreden in de hersenactiviteit door het gebruik van de ChromaGen filters van de
Nadere informatieneurologie functieonderzoeken
neurologie functieonderzoeken Inhoud EMG elektromyografie 3 EEG elektro-encefalografie 4 EP S geëvoceerde potentialen 5 SSEP somato-sensoriële geëvoceerde potentialen 5 VEP visuele geëvoceerde potentialen
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Dit proefschrift bestudeert het gebruik van handelskrediet in de rijstmarkten van Tanzania. 18 We richten ons daarbij op drie aspecten. Ten eerste richten we ons op het
Nadere informatieSamenvatting S a m e n v a t t i n g
S a m e n v a t t i n g Samenvatting Radiotherapie speelt een belangrijke rol in de behandeling van longkanker patienten. In dit proefschrift worden twee benaderingen onderzocht om de radiotherapie te
Nadere informatieCHAPTER 9. Samenvatting
CHAPTER 9 Samenvatting Samenvatting 143 Samenvatting Ondanks dat de kwaliteit van de antistollingsbehandeling met vitamine K antagonisten door de jaren heen is verbeterd, bestaat er nog steeds het risico
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING In hoofdstuk 1 van dit proefschrift wordt een algemene inleiding gegeven op de biologische klok van zoogdieren. De biologische klok van zoogdieren, welke 24-uurs ritmen in het
Nadere informatieGrowing into a different brain
221 Nederlandse samenvatting 221 Nederlandse samenvatting Groeiend in een ander brein: de uitkomsten van vroeggeboorte op schoolleeftijd De doelen van dit proefschrift waren om 1) het inzicht te vergroten
Nadere informatieTentamen 8D040 - Basis beeldverwerking
Tentamen 8D040 - Basis beeldverwerking 6 augustus 2008, 14.00-17.00 uur Vraag 1. (1.5 punten) Gegeven het binaire beeld Components (figuur 1). De componenten in dit beeld moeten automatisch gesegmenteerd
Nadere informatieNEUROMUSCULAIRE ADAPTATIES TIJDENS LANGDURIGE BEDRUST
SAMENVATTING Samenvatting 123 NEUROMUSCULAIRE ADAPTATIES TIJDENS LANGDURIGE BEDRUST Gewichtloosheid tijdens bemande ruimtevluchten elimineert vrijwel alle mechanische belasting op het menselijk lichaam.
Nadere informatieGridPix: Development and Characterisation of a Gaseous Tracking Detector W.J.C. Koppert
GridPix: Development and Characterisation of a Gaseous Tracking Detector W.J.C. Koppert Samenvatting Deeltjes Detectie in Hoge Energie Fysica De positie waar de botsing heeft plaatsgevonden in een versneller
Nadere informatieEen objectieve maat voor auditieve verwerking?
Martijn Toll (Viataal, ErasmusMC) André Goedegebure (ErasmusMC) Karin Neijenhuis (Kon Auris groep) Hans Verschuure (ErasmusMC) Een objectieve maat voor auditieve verwerking? De latentie van de P3 piek
Nadere informatieHoofdstuk 3: Cardiovasculaire toestandsveranderingen in gesimuleerde werkomgevingen
Een inspirerende nieuwe fase in het onderzoek naar mens-computer interactie heeft zich aangediend met het ontstaan van adaptieve automatisering. Binnen dit onderzoeksgebied worden technologische systemen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het is een uitdaging om ouderen te identificeren die baat kunnen hebben bij een interventie gericht op de preventie van beperkingen in het dagelijks leven op het moment dat dergelijke
Nadere informatieDutch summary. Nederlandse samenvatting
Dutch summary Nederlandse samenvatting 127 Kinderen die te vroeg geboren worden, dat wil zeggen bij een zwangerschapsduur korter dan 37 weken, worden prematuren genoemd. Na de bevalling worden ernstig
Nadere informatieSummary in Dutch (samenvatting in het Nederlands)
Summary in Dutch (samenvatting in het Nederlands) Het hoofddoel van dit proefschrift was om de diagnostische en voorspellende waarde van MRI bevindingen van hypoxisch-ischemische hersen schade te bestuderen
Nadere informatieNederlandse Samenvatting. Samenvatting
Samenvatting Toenaderen of vermijden. Neurobiologische mechanismen in sociale angst Het doel van dit proefschrift was om meer inzicht te krijgen in de psychobiologische mechanismen die een rol spelen bij
Nadere informatieOntwikkelingen op het gebied van MRI bij endometriose
Nederlandse samenvatting Ontwikkelingen op het gebied van MRI bij endometriose Chapter 9 148 Naar schatting lijdt ongeveer 10% van alle vrouwen in de vruchtbare levensjaren aan endometriose. Er zijn verschillende
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/31633 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kant, Anne Marie van der Title: Neural correlates of vocal learning in songbirds
Nadere informatieJe gaat het pas zien als je het doorhebt. (Johan Cruijff)
Je gaat het pas zien als je het doorhebt. (Johan Cruijff) Chapter 6 NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse Samenvatting 6 Nederlandse samenvatting Multiple sclerose (MS) is een neuro-inflammatoire en neurodegeneratieve
Nadere informatieHet begrijpen van heterogeniteit binnen de ziekte van Alzheimer: een neurofysiologisch
Het begrijpen van heterogeniteit binnen de ziekte van Alzheimer: een neurofysiologisch perspectief Inleiding De ziekte van Alzheimer wordt gezien als een typische ziekte van de oudere leeftijd, echter
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 99 Nederlandse Samenvatting Depressie is een veel voorkomend en ernstige psychiatrisch ziektebeeld. Depressie komt zowel bij ouderen als bij jong volwassenen voor. Ouderen en jongere
Nadere informatieHarmonischen: een virus op het net? FOCUS
Amplitude Harmonischen: een virus op het net? FOCUS In het kader van rationale energieverbruik (REG) wordt steeds gezocht om verbruikers energie efficiënter te maken. Hierdoor gaan verbruikers steeds meer
Nadere informatieInvloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting
xvii Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting Samenvatting IT uitbesteding doet er niet toe vanuit het perspectief aansluiting tussen bedrijfsvoering en IT Dit proefschrift is het
Nadere informatieSamenvatting. Exploratieve bewegingen in haptische waarneming. Deel I: de precisie van haptische waarneming
Exploratieve bewegingen in haptische waarneming Haptische waarneming is de vorm van actieve tastwaarneming waarbij de waarnemer de eigenschappen van een object waarneemt door het object met zijn of haar
Nadere informatieSamenvatting (Dutch summary)
Samenvatting (Dutch summary) Deze studie onderzocht seksueel risicogedrag van homoseksuele mannen in vaste relaties, voornamelijk onder mannen die deelnemen aan de Amsterdamse Cohort Studies onder Homoseksuele
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22286 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Nezhinsky, A.E. Title: Pattern recognition in high-throughput zebrafish imaging
Nadere informatieNederlandse samenvatting en toekomst perspectief
8 Nederlandse samenvatting en toekomst perspectief 8.1. Samenvatting 8.1 Samenvatting Positron emissie tomografie (PET) is een functionele beeldvormende techniek die informatie kan verstrekken over metabole,
Nadere informatieHoofdstuk 1 en 2 bestaan uit de inleiding en de beschrijving van de onderzoeksdoelen.
Chapter 9 Nederlandse samenvatting 148 CHAPTER 9 De kans dat een kind kanker overleeft, is de laatste decennia sterk gegroeid. Tot in de jaren zestig van de vorige eeuw was kinderkanker meestal fataal,
Nadere informatieSamenvatting. Audiovisuele aandacht in de ruimte
Samenvatting Audiovisuele aandacht in de ruimte Theoretisch kader Tijdens het uitvoeren van een visuele taak, zoals het lezen van een boek, kan onze aandacht getrokken worden naar de locatie van een onverwacht
Nadere informatieOptimale loopvaardigheid met een prothese Balanceren tussen capaciteit en belasting. Samenvatting
Optimale loopvaardigheid met een prothese Balanceren tussen capaciteit en belasting amenvatting ummary Introductie Het ondergaan van een beenamputatie is een drastische chirurgische ingreep, die grote
Nadere informatieUniversity of Groningen. Multichannel EEG Visualization Caat, Michael ten
University of Groningen Multichannel EEG Visualization Caat, Michael ten IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the
Nadere informatieSamenvatting en conclusies
Samenvatting en conclusies 221 SAMENVATTING EN CONCLUSIES In de algemene inleiding (Hoofdstuk 1) wordt een overzicht gegeven van de toepassing van multi-slice computed tomography (MSCT) voor de diagnostiek
Nadere informatieNeurale synchronisatie binnen en tussen gebieden van het motorische systeem
Samenvatting Neurale synchronisatie binnen en tussen gebieden van het motorische systeem Het brein is het meest complexe orgaan van ons lichaam. Met ontelbare neuronen (zenuwcellen) en hun verbindingen
Nadere informatieNatuurkunde Practicum II. Nuclear Magnetic Resonance
Natuurkunde Practicum II Nuclear Magnetic Resonance Door: Jiri Tik Djiang Oen 5814685 September 2008 0 Samenvatting In dit verslag is te lezen hoe NMR werkt en hoe de relaxatietijden zich verhouden tot
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting
Samenvatting Nierfunctieverlies kan leiden tot terminaal nierfalen. Het noodzakelijke gevolg is meestal niertransplantatie of nierfunctie vervangende therapie, zoals buikvliesspoeling of hemodialyse. Door
Nadere informatieSamenvatting. Stabiliseren van bimanuele coördinatie: Veranderingen in tussenledemaatinteracties. Samenvatting
Samenvatting Stabiliseren van bimanuele coördinatie: Veranderingen in tussenledemaatinteracties Tijdens het uitvoeren van ritmische bewegingen van twee handen (bimanuele coördinatie) wordt de stabiliteit
Nadere informatieUitgebreid eindwerkvoorstel Lokaliseren van personen en objecten met behulp van camera s
Uitgebreid eindwerkvoorstel Lokaliseren van personen en objecten met behulp van camera s Sofie De Cooman 21 December 2006 Stagebedrijf: Interne begeleider: Externe begeleider: BarcoView Koen Van De Wiele
Nadere informatieNederlandse samenvatting. (summary in Dutch)
(summary in Dutch) Type 2 diabetes is een chronische ziekte, waarvan het voorkomen wereldwijd fors toeneemt. De ziekte wordt gekarakteriseerd door chronisch verhoogde glucose spiegels, wat op den duur
Nadere informatieTijdreeksanalyse in verkeersveiligheidsonderzoek met behulp van state space methodologie
Samenvatting Tijdreeksanalyse in verkeersveiligheidsonderzoek met behulp van state space methodologie In dit proefschrift wordt een aantal studies gepresenteerd waarin tijdreeksanalyse wordt toegepast
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting HET BEGRIJPEN VAN COGNITIEVE ACHTERUITGANG BIJ MULTIPLE SCLEROSE Met focus op de thalamus, de hippocampus en de dorsolaterale prefrontale cortex Wereldwijd lijden ongeveer 2.3
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
163 Samenvatting (Summary in Dutch) Er zijn slechts beperkte financiële middelen beschikbaar voor publieke voorzieningen en publiek gefinancierde diensten. Als gevolg daarvan zijn deze voorzieningen en
Nadere informatieIn het dagelijks leven kan het behoorlijk lastig zijn om goed te verstaan wat gezegd wordt. Dat komt onder meer doordat er vaak externe stoorzenders
Samenvatting Het verstaan van spraak in fluctuerend achtergrondlawaai en in galm In het dagelijks leven kan het behoorlijk lastig zijn om goed te verstaan wat gezegd wordt. Dat komt onder meer doordat
Nadere informatieHerstel laseraltimetrie projecten Projectgebieden Oosterschelde 2001, Oosterschelde 2007, Westerschelde 2006 en Westerschelde 2007
Ministerie van Verkeer en Waterstaat Rijkswaterstaat Herstel laseraltimetrie projecten Projectgebieden Oosterschelde 2001, Oosterschelde 2007, Westerschelde 2006 en Westerschelde 2007 Herstel laseraltimetrie
Nadere informatieIWEX 3D imaging. Content 11/03/2015
IWEX 3D imaging Content Introductie Imaging (beeldvorming) technologieën in andere veld applicaties Principe van ultrasoon imaging met IWEX: Full matrix capture Data display 2D en 3D IWEX imaging in de
Nadere informatieHOOFDSTUK 2 Intermanuele transfereffecten in volwassenen
Samenvatting 166 HOOFDSTUK 1 Introductie Na een armamputatie wordt vaak, om functionaliteit te behouden, een prothese voorgeschreven. Echter, 30% van de voorgeschreven protheses wordt niet gebruikt. 1-4
Nadere informatiehoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting Aderverkalking is een ziekte die bij bijna iedereen voorkomt, in bepaalde grote bloedvaten door het hele lichaam. Het verloop van de ziekte kan versneld worden door bijvoorbeeld genetische
Nadere informatieSamenvatting. Synchronisatie met fractal ritmes: Complexiteit matching bij statistische structuur
Samenvatting Synchronisatie met fractal ritmes: Complexiteit matching bij statistische structuur De uitvoering van dagelijkse fysieke activiteiten is sterk variabel. Deze variabiliteit kan worden beschreven
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33063 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tan, Melanie Title: Clinical aspects of recurrent venous thromboembolism Issue
Nadere informatieNederlandse samenvatting. Verschillende vormen van het visuele korte termijn geheugen en de interactie met aandacht
Nederlandse samenvatting Verschillende vormen van het visuele korte termijn geheugen en de interactie met aandacht 222 Elke keer dat je naar iets of iemand op zoek bent, bijvoorbeeld wanneer je op een
Nadere informatieHet voorspellen van de kans op vallen de hoeveelheid en kwaliteit van het alledaags lopen als risicofactoren
amenvatting 123 amenvatting 125 Het voorspellen van de kans op vallen de hoeveelheid en kwaliteit van het alledaags lopen als risicofactoren Vallen is één van de meest belangrijke oorzaken van letsel
Nadere informatiep a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2
Slaaponthouding EEG Inleiding Naar aanleiding van uw klachten bent u door de neuroloog verwezen voor een slaaponthouding EEG. De neuroloog bepaalt, in overleg met u, of u wordt opgenomen voor het onderzoek
Nadere informatieTHE GENETICS OF ELECTROPHYSIOLOGICAL INDICES OF BRAIN ACTIVITY. AN EEG STUDY IN ADOLESCENT TWINS
THE GENETICS OF ELECTROPHYSIOLOGICAL INDICES OF BRAIN ACTIVITY. AN EEG STUDY IN ADOLESCENT TWINS Samenvatting Tot nu toe was weinig bekend over de genetische en omgevingsinvloeden van individuele verschillen
Nadere informatiehttp://techniline.sirris.be/s/p.exe/wservice=wo/webextra/prg/olarticleprint?vwebse...
Page 1 of 5 Techniline v3 27-08-2010 Mechatronics Machines verbruiken minder energie door slimme keuze elektrische aandrijving (27-08-2010) Nr. 0 Ecologische en economische motieven, zoals nieuwe machinenormen
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Het voornaamste doel van dit proefschrift is nieuwe methoden te ontwikkelen en te valideren om de effectiviteit van customization te kunnen bepalen en hoe dataverzameling kan worden verbeterd. Om deze
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Dutch Summary)
(Dutch Summary) 9 (Dutch Summary) Slechtziendheid en blindheid (visuele beperking) vormt in onze vergrijzende samenleving een steeds groter probleem in het leven van veel ouderen. Dit uit zich niet alleen
Nadere informatieNiet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. Voedselallergie, melk, preventie, behandeling
Niet-technische samenvatting 2016605 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het identificeren en karakteriseren van nieuwe concepten voor koemelkallergische patienten. 1.2 Looptijd van het project
Nadere informatieFiguur 2: Principe van GPVS en ILIDS.
Samenvatting Luchtbellen treden op in tal van industriële toepassingen. In de elektrochemische industrie worden er bellen geproduceerd bij de hydrolyse van water, de productie van chloor en als nevenreactie
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING CHAPTER X 188 INLEIDING Wereldwijd neemt het aantal mensen met overgewicht steeds verder toe. In Nederland heeft ruim de helft van de huidige bevolking overgewicht, en 14% heeft
Nadere informatieInformatieblad voor deelnemers gedurende opvolging. De CENTER-TBI studie
Informatieblad voor deelnemers gedurende opvolging De CENTER-TBI studie Tijdens de acute fase na uw ongeval, heeft u deelgenomen aan een multicenter onderzoek, gefinancierd door de Europese unie (The Collaborative
Nadere informatieElektrisch veld van DECT basisstation en handset
Algemene verspreiding Contract 051852 Elektrisch veld van DECT basisstation en handset Gilbert Decat en Leo Deckx Studie uitgevoerd in opdracht van L E 2007 /IMS/R/ VITO ovember 2007 VITO vertrouwelijke
Nadere informatie