Rijnstad Jaarverslag 2016

Transcriptie

1 Jaarverslag 2016

2 Rijnstad Jaarverslag 2016 Rijnstad Jaarverslag

3 Inhoudsopgave 1. Profiel en structuur van de organisatie 4 2. Ontwikkelingen 9 3. Samenwerking Financiën en Bedrijfsvoering Personeel en Organisatie CAO en arbeidsvoorwaarden Organisatie Arbeidsomstandigheden Opleidingen en deskundigheidsbevordering Verzuim Personeelsinformatie Kwaliteit Ondernemingsraad Cliëntenraad Beleid & presentatie per product Voorschoolse ontwikkeling 25 1.a Spel aan huis 25 1.b Speelmorgen 26 1.c LOGO Jeugd 32 2.a Kinderwerk 32 2.c Tiener- en jongerenwerk (inclusief stedelijk) Samenlevingsopbouw 44 3.a Opbouwwerk en participatiewerk / actief in de wijk 44 3.c Oase 48 3.d. Volare 50 3.f. Arnhemse Uitdaging 51 3.g. Vrijwilligerscentrale Inhoudelijke coördinatie Brede School 59 4.a Coördinatie Brede School Hulpverlening 60 5.a Inzet in sociale wijkteam volwassenen en sociale wijkteam jeugd 60 5.c Sociaal Raadsliedenwerk inclusief Hulp online 61 5.d Home-Start 66 5.e Bemiddeling bij scheiding en omgang 68 5.f Overlastcoördinatie 69 5.h Meldpunt ontruimingen 70 5.i Activerend beheer (inclusief schuldhulpverlening aan zwerfjongeren) 73 5.j Formulierenbrigade 76 5.l Vrijwilligerscoördinatie/Thuisadministratie 78 5.l Vrijwilligerscoördinatie/budgetcoaches 79 5.m Collectief aanbod 81 Bijlagen 83 Rijnstad Jaarverslag

4 Uitgangspunten van verslaglegging Voor u ligt het jaarverslag van Rijnstad, organisatie voor welzijn en hulpverlening. In dit jaarverslag kijken wij uitgebreid terug op de uitvoering van activiteiten in Door het verslag krijgt u een helder beeld van de prestaties in 2016 en de wijze waarop wij dit organiseren. Onze dienstverlening wordt per product geëvalueerd. Hierbij wordt in elk geval aandacht besteed aan de geleverde prestaties in vergelijking met de geplande prestaties, resultaten, ontwikkelingen en signalen. Samen met de jaarrekening vormt dit verslag de verantwoording naar de gemeente Arnhem. Wij zien zo veel als mogelijk af van separate verslagen. Wij blijven conform afspraak apart rapporteren over: Buurtbemiddeling; Kwartiermaken; Schulddienstverlening 1. Daarnaast is en blijft het natuurlijk mogelijk om, als dit gewenst is, meer informatie te verstrekken over beleid, dienstverlening en organisatie. U kunt onze website raadplegen of contact met ons opnemen. Rijnstad Jaarverslag

5 1. Profiel en structuur van de organisatie Missie, visie en doelstellingen Onze missie Rijnstad draagt bij aan het bevorderen van een actieve deelname aan de samenleving. Wij doen dit door mensen te versterken in hun kwaliteiten, te ondersteunen bij hun problemen en ontwikkeling en aan te spreken op eigen mogelijkheden en verantwoordelijkheden. Wij doen dit samen met deze mensen. En samen met opdrachtgevers en partners. Wij gaan voor een duurzame aanpak, een aanpak waarin mensen groeien. Wij bieden dienstverlening op maat en dicht bij de mensen. Rijnstad heeft daarbij een preventieve functie en curatieve functie in de eerste lijn. Onze dienstverlening is bij voorkeur degelijk en beproefd, met daarnaast aandacht voor innovatie en ontwikkeling. Onze visie Rijnstad is de maatschappelijke organisatie op het gebied van welzijn en maatschappelijke dienstverlening in Arnhem en omgeving. In deze markt zijn wij de vaste partner bij en uitvoerder van opdrachten. Wij zijn sterk verankerd in de samenleving. Onze opdrachtgevers nemen tot nu toe structureel producten en diensten van ons af, omdat wij concurrerend zijn op het gebied van: kwaliteit (professionaliteit), netwerken in de wijk, vrijwilligers, accommodaties, innovatie, kosten en resultaatgerichtheid. Wij zijn een meedenkende, pro-actieve en betrouwbare partner. Naast het verbeteren van bestaande dienstverlening ontwikkelen wij vraaggericht nieuwe dienstverlening, waarmee wij nieuwe opdrachtgevers aan ons binden en bestaande opdrachtgevers blijven interesseren. Onze doelstellingen Bevorderen van (gelijke) kansen. Tegengaan van isolement. Stimuleren van participatie. Bijdragen aan een maatschappelijk vangnet. Bevorderen van veiligheid. Rijnstad Jaarverslag

6 De organisatiestructuur Per 1 maart 2016 is de organisatiestructuur gewijzigd. Tot eind van het jaar zag deze er als volgt uit: Rijnstad Jaarverslag

7 Eind 2016 is een reorganisatie doorgevoerd. Hiermee is de structuur zoals die sinds 2009 bestond fors gewijzigd. Per 1 januari 2017 is de organisatiestructuur als volgt: Rijnstad Jaarverslag

8 Toezichthouders Het is voor Rijnstad een markant jaar geweest, Enerzijds meer dan ooit onderdeel van een inrichting van welzijn en zorg in Arnhem. Een inrichting dichtbij de mensen in de stad. Gebundeld in sociale wijkteams. Anderzijds onder een vergrootglas liggend van de lokale, politiek bestuurlijke, opvattingen over waar het met de organisatie Rijnstad naar toe moet. Die opvattingen mondden uit in een grote bezuinigingsopgave voor Rijnstad. Dat een dergelijke opgave grote impact heeft in de organisatie laat zich raden. De bezuinigingsopgave is vooral gerealiseerd door bestuur en management van Rijnstad. Vanzelfsprekend heeft daarbij ook de Raad van Toezicht haar rol gespeeld. Vergaderingen en bijeenkomsten De bijzondere omstandigheden van 2016 hebben voor de Raad van Toezicht in het volgende geresulteerd: In 2016 is de Raad van Toezicht negenmaal met de directeur-bestuurder bijeengekomen. Naast de reguliere onderwerpen en de voortgang van het concern hebben daarbij vooral de effectuering van de decentralisaties centraal gestaan. Het tweede deel van het jaar 2016 heeft in het overleg vooral de bezuiniging en de daaruit voortvloeiende aanpassingen in de organisatie centraal gestaan. Regulier was de jaarlijkse evaluatie van de Raad van Toezicht zelf, met als referentiepunt de Governance Code Welzijn en Maatschappelijk Werk. De Raad van Toezicht is één keer bijeengekomen met de ondernemingsraad in aanwezigheid van de directeur-bestuurder. Er heeft een jaarlijks overleg met de cliëntenraad en met het managementteam van Rijnstad plaatsgevonden. De bijeenkomsten van de Raad van Toezicht zijn voorbereid door de directeur-bestuurder en de voorzitter van de Raad van Toezicht. Alle informatie is conform de geldende afspraken tijdig en in goede orde ontvangen. Alle besluiten zijn rechtsgeldig genomen, conform het in de statuten van stichting Rijnstad daartoe gestelde. In 2016 besproken inclusief goedkeuringen Jaarverslag 2015; Jaarrekening 2015 inclusief accountantsverklaring en decharge bestuurder; Concern- en productbegroting 2017; Opdrachtbrief accountant; Resultaat en resultaatbestemming; Beoordeling functioneren directeur-bestuurder; Reglement Raad van Bestuur en Reglement Raad van Toezicht; Aanpassingen in de organisatie en nadere invulling van de bezuinigingsopgave; Aanbestedingen. In 2016 besproken onderwerpen Evaluatie functioneren Raad van Toezicht en samenwerking met directeur-bestuurder; Evaluatie Governance Code; Kwartaal- en halfjaarrapportages; Verzuimcijfers; Toekomstvisie Rijnstad; Voortgang herinrichting sociaal domein Arnhem en rol en positie van Rijnstad daarbij; Diverse aanbestedingen. Rijnstad Jaarverslag

9 Eind 2016 hebben wij afscheid genomen van mevrouw Luciënne van den Brand, de directeur-bestuurder van de stichting Rijnstad. Zij heeft voor een nieuwe carrièrestap gekozen. De Raad van Toezicht is dankbaar voor wat zij allemaal heeft betekend voor Rijnstad. In 2017 gaan wij op zoek naar een nieuwe directeur-bestuurder. Vooralsnog is mevrouw Anja Geritz benoemd als directeur-bestuurder a.i. Samenstelling Raad van Toezicht in 2016 De heer J.G. Kruithof, voorzitter, benoemingsdatum 2009; De heer A.W.F. Brits, lid, benoemingsdatum 2012; De heer E.J.C. Derksen, lid, benoemingsdatum 2010; Mevrouw R.A.V. Hendriksen, lid, benoemingsdatum 2013; Mevrouw T.A.F. Kraal, lid, benoemingsdatum 2012; De heer W.R. Uithof, lid, benoemingsdatum Hernoembaar eind 2016 waren de leden: de heer Brits en mevrouw Kraal. De heer Brits is voor vier jaar herbenoemd. Mevrouw Kraal heeft aangegeven niet voor een tweede periode in aanmerking te willen komen. In 2017 zal een vervangend RvT-lid worden aangezocht. Voor de leden van de Raad van Toezicht is een algemene profielschets opgesteld en voor de voorzitter een specifiek profielschets. De profielschetsen zijn geëvalueerd en daar waar nodig bijgesteld. De profielschetsen liggen ter inzage op het hoofdkantoor van Rijnstad. De leden zijn onafhankelijk, worden voor vier jaren benoemd, zijn één keer herkiesbaar en ontvangen een vergoeding conform de regeling vacatiegelden. Rijnstad Jaarverslag

10 2. Ontwikkelingen Voor de ontwikkelingen en signalen per product wordt verwezen naar de uitgebreide informatie per product. De meer overkoepelende ontwikkelingen uit 2016 worden hier beschreven. Wijkteams Jeugd en Volwassenen In 2016 zijn onze medewerkers maatschappelijk werk en jeugd maatschappelijk werk en een deel van de schuldhulpverleners voor het tweede jaar werkzaam in de sociale wijkteams van de gemeente Arnhem. Inhoudelijk worden zij aangestuurd door de gemeente Arnhem. De werkgeverstaken (ziekte en preventie van uitval, arbo, werving en selectie etc.) zijn door Rijnstad uitgevoerd. Met name in de tweede helft van het jaar zijn samen met de gemeente Arnhem en de overige moederorganisaties de voorbereidingen getroffen voor de verzelfstandiging van de sociale wijkteams. Per 1 januari 2017 is de nieuwe stichting een feit. Al onze medewerkers in de wijkteams, het gaat hier om 28 wijkcoaches van Rijnstad, zijn overgegaan naar deze nieuwe stichting. Opdrachten regiogemeenten De opdracht in de gemeente Rheden voor het maatschappelijk werk, schoolgericht maatschappelijk werk en sociaal raadsliedenwerk betreft een tweejarige opdracht en loopt door in Ook de opdracht in Lingewaard is verlengd. In deze gemeente bieden wij maatschappelijk werk, schoolgericht maatschappelijk werk en schuldhulpverlening. Ontwikkeling organisatiestructuur Om goed aan te sluiten op de gemeentelijke structuur van Arnhem, is Rijnstad overgegaan van een inhoudelijke inrichting, naar een gebiedsgerichte inrichting. Per 1 maart 2016 heeft elk gebied van Arnhem een eigen Rijnstad-team. Elk team bestaat uit sociaal werkers met diverse specialisaties, zoals jongerenwerkers, kinderwerkers, zorgcoördinatoren, opbouwwerkers, participatiewerkers en sociaal raadslieden. De gemeenten Lingewaard en Rheden hebben ook elk hun eigen team. Daarnaast zijn er stedelijke teams. Deze teams zijn inhoudelijk georganiseerd en bestaan uit dienstverlening die stedelijk wordt ingekocht zoals schulddienstverlening, of uit dienstverlening die qua financiering te klein in omvang is om door acht gebieden te delen. Hierbij kan gedacht worden aan dienstverlening die vrijwel volledig door vrijwilligers wordt uitgevoerd en waarvan de coördinatie in handen is van slechts één betaalde professional. Per 1 maart is tevens ons managementteam op centraal niveau verkleind. In de loop van 2016 zijn wij geconfronteerd met een vergaande bezuiniging op de opdracht in de gemeente Arnhem. Het betrof hier stopzetten Coördinatie Brede School, een bezuiniging op opbouwwerk en een grote efficiencykorting. Dit tezamen met de overgang van een substantieel deel van onze dienstverlening naar de sociale wijkteams leidde tot het besluit een reorganisatie door te voeren. De omvang van de ondersteunende diensten is enorm gekrompen en de omvang van het management is gehalveerd. De stedelijke dienstverlening is ondergebracht in de gebiedsteams. De reorganisatie is eind 2016 doorgevoerd. Exploitatie 2016 Het resultaat van Rijnstad over boekjaar 2016 is euro positief. Dit resultaat wordt voor een groot deel beïnvloed door de verkoop van Arnhem West. Zonder deze verkoop was Rijnstad op een negatief resultaat over boekjaar 2016 uitgekomen. Rijnstad Jaarverslag

11 Financiële positie Rijnstad is een financieel gezonde organisatie. Een nadere toelichting hierop staat verderop in het verslag. Hierbij maken wij gebruik van de kengetallen van Berenschot (handreiking financiën in opdracht van de MO-groep (nu Sociaal Werk Nederland), 2011). Verwachtingen voor de toekomst Per 1 januari 2018 wordt de subsidierelatie met Rijnstad door de gemeente Arnhem beëindigd. De gemeente Arnhem zoekt naar nieuwe manieren van contractering in het sociaal domein. Op welke manier deze contractering zal worden aangepakt, is nog niet bekend en wat dit voor de dienstverlening van Rijnstad of onderdelen daarvan zal betekenen, is daardoor onvoldoende in te schatten. Dat de teams Leefomgeving een cruciale rol bij inkoop of contractering hebben, is duidelijk. Onze opbouwwerkers zetten zich in om daar waar gewenst de teams van de benodigde informatie over de wijken te voorzien. Ook krijgt opdrachtnemerschap binnen de organisatie meer aandacht, waardoor wij nauwer kunnen aansluiten op de inzet die de teams Leefomgeving nodig achten. De reorganisatie heeft de ontwikkeling van een servicebedrijf doorkruist. Dit pakken wij in 2017 op. In het huidige sociaal domein is de noodzaak en wens tot burgerinitiatieven groot. Deze ontwikkeling sluit zeer aan bij onze visie en heeft een groot raakvlak met onze dienstverlening. Zo worden sommige initiatieven (op de achtergrond en zonder eigenaarschap over te nemen) ondersteund door jongerenwerkers of opbouwwerkers. Veel van deze initiatieven worstelen met vragen over de bedrijfsvoering. Het gaat bijvoorbeeld om het voeren van een financiële administratie, het aanvragen en afrekenen met fondsen, personele- of veiligheidsvraagstukken. In 2017 willen wij ons op deze maatschappelijke behoefte richten. Wij ontwikkelen daarvoor een servicebedrijf. Risico s Voor de toekomst, 2018 en verder, zijn er twee concrete risico s te benoemen. Het betreft ten eerste de stopzetting subsidie per 1 januari 2018 in de gemeente Arnhem, zonder zicht op contractering van dienstverlening van Rijnstad. De aard en omvang zijn ten tijde van de totstandkoming van de jaarrekening onvoldoende duidelijk om (risicobeheersende) maatregelen te treffen. Van kleiner omvang, maar toch zeer relevant is het naderen van de einddatum van de opdracht in de gemeente Rheden en Rozendaal. Het is vooralsnog niet bekend of er opnieuw een aanbestedingsopdracht wordt uitgeschreven of dat er een mogelijkheid tot verlenging van de opdracht bestaat. Naast het bieden van goede dienstverlening blijven wij verder werken om onze organisatie zo in te richten dat wij flexibel kunnen inspelen op vragen in een sterk veranderende markt. Rijnstad Jaarverslag

12 3. Samenwerking Het werk wat wij doen, maakt samenwerken eigenlijk altijd noodzakelijk. Maatschappelijke vraagstukken pak je niet alleen aan, dat doe je samen. Wij blijven ondanks deze noodzaak, net als in 2015, kritisch kijken naar de effectiviteit en noodzaak van overlegsituaties. In 2016 hebben wij onder andere samengewerkt met: Wijkbewoners, wijkplatforms en andere georganiseerde verbanden van wijkbewoners; Vele vrijwilligers, stagiair(e)s en buurtinitiatieven; De gemeenten Arnhem, Lingewaard, Rheden en Rozendaal waarvoor wij basisdiensten uitvoeren maar ook samenwerken in de ontwikkeling van nieuwe vormen van dienstverlening voor de toekomst; De regiogemeenten Liemers, Rheden, Rozendaal, Doesburg (Buurtbemiddeling); Proeftuinen wijkteams; Woningcorporaties zoals Volkshuisvesting, Vivare en Portaal (opbouwwerk, Buurtbemiddeling, Overlastcoördinatie en Meldpunt Ontruimingen) Baston Wonen, Sprengenland en IJsselland (Buurtbemiddeling); Primair onderwijs (Brede School, IKC, VVE, School Maatschappelijk Werk); Politie (onder meer bij jongerenwerk, Buurtbemiddeling, ambulant jongerenwerk en zorgcoördinatie); Instellingen in de zorg zoals RIBW, Siza, Lindenhout, Philadelphia, Driestroom, IrisZorg, Pro Persona, Pactum; Voedselbank; Kunstbedrijf (kinder- en jongerenwerk); Sportbedrijf; 2GetThere; VGGM (maatschappelijk werk, sociaal raadsliedenwerk en schuldhulpverlening); het Arnhemse bedrijfsleven (Arnhemse Uitdaging en VIA); Zorgbelang Gelderland, APCG en Geniet in de Weerd (samenwerkende partners In de Weerd); ROC Rijn-IJssel (Volare); Maarten van Rossum college (jongerenwerk) Hoge School Arnhem Nijmegen (Rijnstad breed); Adviesbrigade; Collega-brede welzijnsinstellingen in de omgeving Stuw, Stichting Welzijn Lingewaard, Solidez, Mikado, Stichting Welzijn Rijnwaarden en Caleidoz. Rabobank (Arnhemse Dialoog); Bouwbedrijf Van Wijnen (jongerenwerk) Quadraam (bedrijfsmaatschappelijk werk/schuldhulp op maat voor werkgevers); Presikhaven Bedrijven (bedrijfsmaatschappelijk werk/schuldhulp op maat voor werkgevers). Naast subsidies en opdrachten van gemeente(n) en woningcorporaties hebben een aantal fondsen in 2016 een financiële bijdrage geleverd: Stichting Sint Nicolai Broederschap; Het Burger en Nieuwe Weeshuis; De Dullertstichting; Het Oranjefonds. Rijnstad Jaarverslag

13 4. Financiën en Bedrijfsvoering Staat van baten en lasten over 2016 (bedragen x 1.000) Baten Begroting 2016 Realisatie 2016 Realisatie Subsidiebaten en projectopbrengsten Horeca-opbrengsten Deelnemersbijdragen Verhuur panden Bijdragen fondsen Overige opbrengsten Totaal baten Lasten Begroting 2016 Realisatie 2016 Realisatie Personeelslasten Kapitaallasten Huisvestingslasten Organisatielasten Activiteitenlasten Diverse lasten Totaal lasten Bijzondere baten Totaal Resultaat Resultaatbestemming Verdeling naar bestemmingsreserve 156 Verdeling naar algemene reserve Rijnstad Jaarverslag

14 Kengetallen Liquiditeit op korte termijn 1,36 1,27 1,58 1,33 1,40 (vlottende activa + liquide middelen) kortlopende schulden Continuïteit op langere termijn 19,83% 20,39% 22,65% 20,86% 24,03% (eigen vermogen : totale lasten) x 100% Solvabiliteit 42,52% 42,42% 49,10% 43,85% 50,37% (eigen vermogen : totaal vermogen) x 100% Rijnstad Jaarverslag

15 5. Personeel en Organisatie Achtereenvolgens worden de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van personeel en organisatie beschreven CAO en arbeidsvoorwaarden Op 1 april 2016 is een nieuwe CAO in werking getreden. De CAO loopt door tot 1 april De belangrijkste wijzigingen zijn: Loonaanpassingen Per 1 juni 2016: een eenmalige uitkering van 87,50 naar rato van de omvang van het dienstverband. Per 1 juni 2016: 1,0% salarisstijging. Vernieuwing Afspraken zijn gemaakt over de vernieuwing van de CAO. Zo werd per 1 juli 2015 het loopbaanbudget geïntroduceerd waarbij werknemers geboren voor 1 januari 1954 geen loopbaanbudget ontvingen. Per 1 april is deze afspraak gewijzigd en hebben ook deze medewerker recht op loopbaanbudget. Dit budget geeft medewerkers de mogelijkheid te investeren in de eigen duurzame inzetbaarheid (loopbaanontwikkeling en persoonlijke ontwikkeling). Per 1 januari 2016 werd het individueel keuzebudget ingevoerd. Medewerkers krijgen hierbij meer mogelijkheden om de arbeidsvoorwaarden beter af stemmen op de persoonlijke wensen en behoeften. Het keuzemoment ging in per mei De wachtgeldregeling was versoberd en nog alleen van kracht voor de groep die op 1 januari jaar of ouder was en die op 1 mei 2007 al in dienst was. De hoogte van deze uitkering is verminderd. Vanaf 1 april 2016 is de wachtgeldregeling komen te vervallen en is er voor alle medewerkers uitsluitend nog sprake van transitievergoeding conform landelijke wetgeving. De regeling onregelmatigheidstoeslag is vereenvoudigd Organisatie Sociale wijkteams In 2016 hebben 30 medewerkers zich verder ontwikkeld in de sociale wijkteams. Rijnstad leverde gemiddeld 5,23 fte aan de wijkteams Jeugd en 9,38 fte aan de wijkteams Volwassen. In het laatste kwartaal is de Stichting Sociale Wijkteams Arnhem (SSWA) opgericht en vastgesteld dat de Wet overgang van onderneming van toepassing was. Per 1 januari 2017 zijn alle 28 Rijnstad medewerkers in dienst getreden bij SSWA. De twee resterende medewerkers zijn beiden uitgestroomd Arbeidsomstandigheden Risico-inventarisatie & Evaluatie (RI&E) Het voorgenomen beleid is, de veiligheid en het veilig voelen van medewerkers op het werk, te verbeteren. Een onderdeel daarvan is het omgaan met ongewenst gedrag en stress. Binnen het voormalig cluster Hulpverlening is hiervoor een training ontwikkeld. Deze training wordt structureel aangeboden binnen Rijnstad voor nieuwe medewerkers die met de doelgroep werken. Rijnstad Jaarverslag

16 De training is ingebed in alle overige afspraken/regelingen binnen Rijnstad met betrekking tot incidenten en agressie. Uit de evaluaties komt naar voren dat de training zinvol is en voorziet in een behoefte. Bedrijfsvertrouwenspersoon De bedrijfsvertrouwenspersoon is in 2016 niet ingeschakeld. Er zijn ook geen formele klachten ingediend Opleidingen en deskundigheidsbevordering Een groot aantal medewerkers heeft individueel opleidingen en/of functiegebonden congressen en workshops gevolgd. Maar ook coachingtrajecten, werkbegeleiding, casuïstiekbespreking en themabesprekingen zijn belangrijke instrumenten voor deskundigheidsbevordering. Trainingen: Wijkbedrijf: Vervolg training Sociale Netwerk Strategieën. Overlastcoördinatie elders in Nederland voor zorgcoördinatoren. Teambuilding en onderlinge afstemming voor zorgcoördinatoren. Stedelijk bedrijf: Suicidepreventie. Regelingen & voorzieningen. Actualiteiten schuldhulpverlening. Herkennen van en communiceren met mensen met een lichtverstandelijke beperking. Eigen woning en hypotheken. Organisatie-overstijgend: Omgaan met ongewenst gedrag en stress. Servicebedrijf: Diverse individuele opleidingen. RijnLAB In 2016 heeft RijnLAB diverse Studium Generale bijeenkomsten voor medewerkers georganiseerd. De Studium Generale bijeenkomsten zijn zeer succesvol en druk bezocht door zowel interne medewerkers als externe introducés Verzuim Dit jaar is het verzuim gedaald van 3,5% naar 3,3%. De norm van 4,5% is daarmee ruimschoots gehaald. De verzuimfrequentie is gestegen van 0,86% naar 1%. In 2016 is gefocust op oplossingsgericht verzuimmanagement. Deze methodiek wordt in 2017 geïmplementeerd met als doel het verzuimpercentage verder te doen dalen. Rijnstad Jaarverslag

17 Verzuimpercentage Jaar Percentage Norm Verschil 201 3,30% 4,50% 1,2% 201 3,50% 4,50% 1,0% 201 3,10% 4,50% 1,4% V E R Z U I M P E R JA A R Percentage per jaar 3,50% 3,00% 2,50% Personeelsinformatie Aantal medewerkers en formatieplaatsen Ultimo 2016 heeft Rijnstad 196 medewerkers in dienst. Het aantal medewerkers is met 29 medewerkers afgenomen ten opzichte van Het aantal fulltime equivalenten (fte) is met 13 verminderd. De gemiddelde omvang per dienstverband is gestegen met 1,6 uur naar 29 uur per week (0,8 fte). De totale personeelsformatie Formatie Aantal medewerkers Fte s (fulltime equivalent) Aantal medewerkers Aantal fte % Aantal fte % Primair proces Overhead Totaal Verhouding medewerkers primair proces en overhead % Primair 85% Overhead Rijnstad Jaarverslag

18 In- en uitstroom Instroom aantal Uitstroom aantal 82* 98* * Medewerkers die op 31 december 2016 uit dienst zijn getreden, tellen mee in de uitstroom. Verhouding man/vrouw aantal fte aantal fte Mannen Vrouwen Gemiddelde leeftijd Mannen 43 jaar 43 jaar Vrouwen 42 jaar 44 jaar Leeftijdsopbouw aantal percentage aantal percentage tot en met 24 jaar 6 3% 9 4% jaar 55 28% 54 24% jaar 52 27% 61 27% jaar 38 19% 50 22% jaar 26 13% 29 13% jaar 19 10% 22 10% Totaal % % Dienstverband aantal percentage aantal percentage Parttime % % Fulltime 39 20% 46 21% Oproep 0 0% 5 2% Flex-vast ratio De flex-vast ratio is de verhouding tussen medewerkers met een contract voor bepaalde tijd en medewerkers met een contract voor onbepaalde tijd (in fte). De norm is dat minimaal 30% van de totale formatie aangesteld is op basis van een tijdelijke aanstelling. Rijnstad Jaarverslag

19 Contract onbepaalde tijd in fte* Contract bepaalde tijd in fte* Percentage tijdelijke aanstelling % % Dit betekent dat de totale vaste formatie onder de norm van maximaal 70% is Kwaliteit Certificering Op 10 oktober 2016 is een externe audit gehouden waarbij is onderzocht of het kwaliteitssysteem werkend is gebleven tijdens de herstructurering van 1 maart 2016 en de reorganisatie die per 1 januari 2017 in gaat. De conclusie van de auditor was dat de PDCA goed zichtbaar is en aantoonbaar in de reorganisatieplannen (de vorige die per 1 maart 2016 in ging en de komende). De auditor was positief onder de indruk. De audit op het primaire proces is vanwege de reorganisatie uitgesteld tot maart De volgende schema s zijn voor Rijnstad van toepassing: deelschema Welzijn, Maatschappelijke Hulp en Dienstverlening versie 2009 en het HKZ Algemeen Organisatiedeel versie Interne onderzoeken Interne audits In april en mei 2016 is door het intern auditteam van Rijnstad een interne audit uitgevoerd. Het intern auditteam bestond in 2016 uit de volgende leden: Bart Houkes (medewerker Sociaal Raadsliedenwerk); Jerreld Emanuel (jongerenwerker); Rudi Jansen (P&O adviseur); en Saskia Brands (kwaliteit). De volgende onderwerpen zijn getoetst: Rijnstad breed: Bekendheid met de meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld. Registreren van verlof en uren in Insite. Verslaglegging jaargesprekken in Insite. Individuele dienstverlening: Medewerkers sociaal raadsliedenwerk, schuldhulpverlening en overlastcoördinatie: Kent het primaire proces individuele dienstverlening zijn doorgang terwijl de medewerkers ook nieuwe taken hebben (aanbesteding)? Medewerkers Rheden en Lingewaard: Voelen de medewerkers uit Rheden en Lingewaard zich onderdeel van Rijnstad? Per onderwerp zijn (in overleg met de betreffende leidinggevenden) criteria bepaald waaraan voldaan moet worden. Tijdens de gesprekken is getoetst of aan deze criteria voldaan werd en daarnaast werden opmerkingen van auditees en zaken die de interne auditoren opvielen, genoteerd als bijvangst. Rijnstad Jaarverslag

20 Er zijn gesprekken gevoerd met twee portefeuillehouders en met uitvoerend medewerkers van de volgende werksoorten: sociaal raadsliedenwerk, schuldhulpverlening, overlastcoördinatie, kinderwerkers, jongerenwerkers en opbouwwerkers. Verder met een medewerker uit Rheden en een medewerker uit Lingewaard. De resultaten van de interne audit zijn samengevat in het auditrapport 2016 Bevindingen en Aanbevelingen. Dit rapport en de daarin gedane aanbevelingen zijn besproken met de betrokken leidinggevenden. Medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) In oktober 2016 is een medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) uitgevoerd. 67% van de medewerkers hebben hieraan meegedaan. Op de meeste onderwerpen scoren wij gemiddeld ten opzichte van andere organisaties binnen zorg en welzijn. Uit het onderzoek komen verschillende trotsen verbeterpunten naar voren. Met de verbeterpunten gaan wij in 2017 aan de slag met onze medewerkers. Meldingen incidenten In 2016 zijn er acht meldingen binnengekomen, ten opzichte van 19 meldingen in 2015 en 28 meldingen in Het aantal meldingen is te laag en te divers om conclusies te kunnen trekken. Klachten De regionale klachtencommissie, die werd georganiseerd vanuit Spectrum, is per 31 december 2015 gestopt. Rijnstad is voor het jaar 2016 aangesloten bij de onafhankelijke klachtencommissie van het NIM, in afwachting van de oprichting van een onafhankelijke klachtencommissie door Zorgbelang. Er zijn geen klachten gemeld bij de klachtencommissie van het NIM. Er zijn ook klachten die niet worden ingediend bij de onafhankelijke klachtencommissie, maar rechtstreeks bij Rijnstad binnenkomen. In 2016 zijn er twee klachten geweest. Eén klacht, inzake intake bij schuldhulpverlening, is intern afgehandeld. De tweede klacht inzake gemeente Lingewaard, betreffende een medewerker van Rijnstad, is telefonisch geuit. Er is een gesprek aangeboden en gewezen op de externe klachtencommissie, maar de klager heeft hier niet meer op gereageerd Ondernemingsraad Leden ondernemingsraad Per 1 januari 2016 bestaat de ondernemingsraad uit de volgende leden: Annemieke de Boer (voorzitter) sociaal raadsvrouw Dianne ter Vrugt (vervangend voorzitter) zorgcoördinatie Mascha Kop (secretaris) jongerenwerk Karien Knoester (vervangend secretaris) kinderwerk Eus de Wit (lid tot ) stedelijke projecten Diana Ruiz (lid) zorgcoördinatie Imke van Ophuizen (lid tot ) opbouwwerk Maryse Vonk (lid) wijkteam schuldhulpverlening Karin Nijdeken (lid) planner facilitair Rijnstad Jaarverslag

21 Vergaderingen en bijeenkomsten De ondernemingsraad heeft dit jaar drie keer per vier weken vergaderd. Twee van de drie overleggen waren OR-vergaderingen en het andere overleg was een gezamenlijk overleg met de directeur-bestuurder van Rijnstad. Eenmaal in de vier weken is er een werkgroepochtend geweest, waarin de werkgroepen bij elkaar zijn gekomen. De werkgroepen binnen de ondernemingsraad zijn Arbo, achterban en financiën. De ondernemingsraad overlegt één keer per jaar met de Raad van Toezicht van Rijnstad. In november 2016 heeft de ondernemingsraad vergaderd met de Raad van Toezicht. Contact met de achterban De ondernemingsraad onderhoudt contact met de achterban door intranet en persoonlijk contact. De ondernemingsraad heeft dit jaar zeven keer een OR-nieuwsflits uitgebracht om de achterban op de hoogte te houden van de besproken onderwerpen. Deze nieuwsbrieven worden per verspreid onder alle medewerkers en worden op intranet geplaatst. Er is tevens een Facebookpagina geopend waarop af en toe nieuws gedeeld werd. De ondernemingsraad plaatst polls op intranet waarop medewerkers kunnen reageren. Scholing en trainingen Om zijn werk zo goed mogelijk te kunnen doen en zich te blijven ontwikkelen, gaat de ondernemingsraad jaarlijks op training. Daarnaast volgt elk lid een individuele cursus of training, specifiek gericht op zijn of haar kwaliteiten en behoeften. Gezien alle ontwikkelingen is er dit jaar geen ruimte geweest voor individuele training. Wel is er in mei 2016 een gezamenlijke training geweest en is de ondernemingsraad tijdens de reorganisatie ondersteund door een adviseur van Mede. Structuurwijziging en reorganisaties In 2016 is er veel op organisatorisch gebied gewijzigd. In maart 2016 is een structuurwijziging ingevoerd. Daarna zijn er bezuinigingen opgelegd door de gemeente waardoor er twee reorganisaties hebben plaatsgevonden. Inhoudelijke resultaten De ondernemingsraad heeft in 2016: advies uitgebracht over een wijziging in de organisatiestructuur maart 2016; meegedacht in een werkgroep en instemming verleend over het individueel keuzebudget; instemming verleend inzake cliënttevredenheidsonderzoek schuldhulpverlening; instemming verleend op het verzoek anoniem aangifte doen voor medewerkers; instemming verleend op een wijziging in de routeberekening voor reiskostenvergoeding; instemming verleend op het tijdelijk aansluiten bij de klachtenregeling van het NIM in Nijmegen; samen met de bestuurder gekeken naar de inhoud voor het sociaal beleidskader met betrekking tot de reorganisatie ondersteunende diensten en management en de reorganisatie opbouwwerk. Hier is door de ondernemingsraad advies op uitgebracht; instemming verleend op een aanpassing in het aanstellingsbeleid; meegedacht door de ondernemingsraad over het medewerkertevredenheidsonderzoek; meegekeken naar aanbestedingsoffertes en hierover vragen gesteld aan de directeur-bestuurder; Als werkgroep Arbo een gesprek gevoerd met de bedrijfsarts. Gedurende het hele jaar vragen gesteld en is geïnformeerd over de voortgang van de wijkteams en het overnemen van het personeel van Rijnstad door de gemeente Arnhem. Rijnstad Jaarverslag

22 6. Cliëntenraad Binnen de cliëntenraad is de focus gericht op het behartigen van de belangen van cliënten en vrijwilligers. In het afgelopen jaar hield de cliëntenraad zich vooral bezig met onderwerpen waarover zowel gevraagd- als ongevraagd advies is gegeven. Het jaar stond in het teken van reorganisaties, bezuinigingen en aan het einde van het jaar het vertrek van de directeur-bestuurder. De meeste van de onderstaande onderwerpen houden daar direct verband mee. Wijkteams van de gemeente Arnhem De inrichting en werkwijze van de wijkteams krijgen steeds meer vorm. De raad houdt de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten en probeert waar mogelijk invloed uit te oefenen, voornamelijk op de totstandkoming van de medezeggenschapsstructuur van de cliënten. Afbouw van het opbouwwerk Met lede ogen moet de raad aanzien hoe het opbouwwerk wordt afgebouwd. Waar mogelijk probeert zij de ontwikkelingen ten goede te keren. Jaarrekening 2015 en begroting 2017 De raad heeft zich ook dit jaar verdiept in het financiële reilen en zeilen van Rijnstad. Op regelmatige basis vond overleg plaats met de financiële afdeling van Rijnstad. De begroting 2017 was met name lastig te beoordelen, vanwege de voorgenomen bezuinigingen rond de reorganisaties. De raad adviseerde echter steeds positief, hetzij met enkele kanttekeningen. Reorganisaties In het voor- en najaar werd de raad om advies gevraagd met betrekking tot een voorgenomen wijziging van de organisatiestructuur. De raad geeft aan dat zij het een zorgelijke ontwikkeling vindt dat Rijnstad met heftige bezuinigingen te maken krijgt. Zij maakt zich zorgen over de toekomst van Rijnstad. In het bijzonder over de positie van cliënten en vrijwilligers. De raad kan niet anders dan meegaan in het reorganisatieplan, hetzij met een kanttekening. Vertrek van de bestuurder In de herfst kwam de mededeling dat de directeur-bestuurder van Rijnstad per 1 december 2016 de organisatie zou gaan verlaten. Zoals wettelijk is vastgelegd wordt de cliëntenraad door de Raad van Toezicht in de gelegenheid gesteld haar visie te geven over het profiel van de nieuw aan te stellen directeur-bestuurder. De cliëntenraad maakte graag gebruik van dit recht en gaf haar visie door aan de Raad van Toezicht. Schuldhulpverlening De cliëntenraad blijft zich intensief bezighouden met de schuldhulpverlening, zowel met betrekking tot de verschuivingen daarvan richting de wijkteams, alsook met de dienstverlening door Rijnstad zelf. Naar aanleiding van de jaarrapportage Activerende Schulddienstverlening wil de cliëntenraad een tevredenheidsonderzoek onder de cliënten houden. Het is nog niet duidelijk of en in welke vorm dit plaats zal vinden. Peuterwerk De cliëntenraad was eerder al actief betrokken bij het proces van overname van de Kindcentra Rijnstad. De overname is inmiddels naar tevredenheid van de cliëntenraad afgerond. Rijnstad Jaarverslag

23 Klachtenbehandeling Zonder in te gaan op de historie zou de directeur-bestuurder een gewijzigde of nieuwe klachten- en geschillenregeling ingaande 1 januari 2017 ter advies aan de cliëntenraad moeten voorleggen. Door begrijpelijke omstandigheden kon dit nog niet gebeuren. Daarom heeft de cliëntenraad tegen het einde van het jaar aan de directeur-bestuurder een ongevraagd verzwaard advies gegeven zich aan te sluiten bij de nieuwe wetgeving, die voor de zorgsector geldt. Begin 2017 wordt de adviesaanvraag van de directeur-bestuurder verwacht. Beëindiging van de activiteiten van het vrouwencentrum Oase Geschrokken nam de cliëntenraad kennis van het besluit om de activiteiten van Oase te beëindigen. De cliëntenraad had begrip voor de zakelijke argumenten, maar de doelgroep bleef daarmee in de kou staan. Samen met enkele betrokkenen zocht de cliëntenraad naar mogelijkheden om de activiteiten te kunnen voortzetten. Het lijkt erop dat het taalproject met vrijwilligers kan worden voortgezet en deels te worden gefaciliteerd door Rijnstad. De continuïteit op de langere termijn staat nog op de agenda. Deskundigheidsbevordering Door de drukke werkzaamheden rond de reorganisaties is de cliëntenraad niet toegekomen aan deskundigheidsbevordering. Deze staat gepland voor februari Veiligheid De cliëntenraad werd van tijd tot tijd geïnformeerd over de uitvoering van het veiligheids-, gezondheidsen welzijnsbeleid en over de uitgevoerde audits. Er werd extra aandacht gevraagd voor een enkele veiligheidssituatie bij Willemeen. Om de kwaliteit van de BHV-trainingen beter te kunnen beoordelen, nam één van de raadsleden deel aan een specifieke training. Ook heeft de cliëntenraad zich ongevraagd bemoeid met het al dan niet noodzakelijk zijn van een VOG*) voor de vrijwilligers van Willemeen. Communicatieplan Vanwege de veranderde organisatiestructuur en de gewijzigde samenstelling van de cliëntenraad is het communicatieplan toe aan een update. De aandachtsgebieden zijn inmiddels onder de raadsleden verdeeld en het plan wordt op korte termijn herzien. Vergaderingen en activiteiten De cliëntenraad is bijna maandelijks bijeengekomen en heeft vier vergaderingen met de bestuurderdirecteur belegd. Daarnaast heeft de cliëntenraad contacten onderhouden met onder andere de ondernemingsraad en de Raad van Toezicht. Ook heeft de cliëntenraad gesproken met cliënten en vrijwilligers binnen de verschillende locaties van Rijnstad. Er zijn enkele raadsvergaderingen van de gemeente Arnhem bezocht en zijn er meerdere overleggen met andere cliëntenraden binnen het sociaal domein geweest. *) Verklaring Omtrent Gedrag Rijnstad Jaarverslag

24 Samenstelling cliëntenraad Gedurende het jaar hebben zich enkele wijzigingen voorgedaan binnen de cliëntenraad. Daarbij is de huidige samenstelling tot stand gekomen: Mirjam Profijt (voorzitter); Mariëlle van Slagmaat (secretaris); Frank Hengeveld; Harrie Versteegen; Mark Goldman; Gökhan Büyüksari; Oscar Postuma. Gestopt in 2016 zijn: Diana Kummeling (voorzitter); Gerdo Groot Roessink (secretaris); Sanneke Kop (secretaris). Met hun vertrek mist de cliëntenraad, zeker in het begin maar ook nu nog, hun kennis en ervaring. Rijnstad Jaarverslag

25 7. Beleid en prestatie per product Rijnstad Jaarverslag

26 1. Voorschoolse ontwikkeling 1.a Spel aan huis Binnen het ouder- en kindprogramma vormen spel- en taalstimulering voor kinderen, lichte opvoedingsondersteuning voor ouders en het goede voorbeeld geven, de basis. Wekelijks bieden hbo-stagiair(e)s spelbegeleiding aan gezinnen thuis. Gezinnen kunnen het project één jaar lang volgen. Prestaties Het project werkt in schooljaren: Januari t/m zomervakantie 2016: 30 gezinnen. September t/m december 2016: 30 gezinnen. Toelichting op prestaties: Gezinnen kennen een diverse etnische herkomst. Naast drie Nederlandse gezinnen is er gewerkt met gezinnen uit Vietnam, China, Turkije, Marokko, Spanje, Turkije/Bulgarije, Irak, Sri Lanka en uit Polen. Deelnemende gezinnen worden begeleid door 13 hbo-studenten. De gezinnen zijn via verschillende kanalen aangemeld: via leerkrachten, IB-ers, orthopedagogen, logopedistes en de wijkteams. Daarnaast zijn er ook gezinnen die zichzelf hebben aangemeld. Kenmerken van de deelnemende gezinnen zijn: woonachtig in de aanpakwijken, laag inkomen, laag geschoold, leven in sociaal isolement en hebben vaak beperkte opvoedingsvaardigheden. Bovendien kennen deze gezinnen problemen op verschillende leefgebieden. Resultaten Het spelniveau van de kinderen is toegenomen. Diverse ontwikkelgebieden van de kinderen zijn gestimuleerd. Kinderen kunnen meer geconcentreerd spelen. De kinderen hebben meer rust en structuur in hun spel. De taalontwikkeling van de kinderen is bevorderd. Door de spelbegeleiding zijn ouders ondersteund en vaardiger geworden in hun opvoedingsvaardigheden. Ouders hebben adviezen gekregen op gebied van opvoeding zoals: samen spelen, toepassen van regels, consequent handelen, straffen en belonen, speelgoedkeus, omgaan met sociale media en het stimuleren van de taal. Ouders zijn gestimuleerd om deel te nemen aan activiteiten buitenshuis voor henzelf en voor hun kinderen: buurthuisactiviteiten, speelmorgens, peuterspeelzaal, kinderinstuif, sportactiviteiten, bibliotheek, speeltuinen, kinderboerderij en voorleesexpres. Ouders met maatschappelijke- en sociale problemen zijn doorverwezen naar hulpverlenende instanties. Ontwikkelingen 2016 en signalen 2017 Stagiaires worden getraind en geadviseerd over verschil in culturen, manieren van opvoeden en over taalondersteuning. Rijnstad Jaarverslag

27 Problematiek binnen de gezinnen In veel allochtone gezinnen is een grote taalachterstand, zowel bij de moeder als bij het kind. De stagiaire richt zich in haar begeleiding op moeder en kind. Het gebrek aan Nederlands vraagt veel (soms te veel) van onze stagiaires. Daarnaast zijn er vrij veel gezinnen met multi-problemen. Gelukkig is de weg naar het wijkteam steeds makkelijker te vinden, waardoor op- en afschaling kan plaatsvinden. Vraag is wel: Wat mag je wel en niet van een stagiaire verwachten? Spel aan Huis is een programma dat aan de voorkant van de keten wordt ingezet, maar wij signaleren steeds vaker dat onze stagiaires midden in de problematiek zitten. Dit vraagt steeds vaker om extra inzet van de coördinator en verwijzing naar de wijkteam. Opvoedingsondersteuning In sommige gezinnen is de betrokkenheid van ouders bij de begeleiding (maar ook bij de opvoeding van hun kind) niet groot, terwijl één van de uitgangspunten van Spel aan Huis is dat ouders leren spelen met hun kind. Ook wordt geregeld gesignaleerd dat ouders (veelal de moeder) de opvoeding van haar kind niet aan kan. Een vorm van opvoedingsondersteuning zou een welkome aanvulling kunnen zijn voor deze groep ouders. Signaal Wij signaleren een lange wachtlijst. Op dit moment staan er 23 gezinnen op de wachtlijst. Er is een goede samenwerking tussen Spel aan Huis en de wijkteams. Deze gaat beide kanten op. Vanuit de wijkteams worden steeds meer gezinnen doorverwezen naar Spel aan Huis. En Spel aan Huis neemt steeds meer contact op met het wijkteam, op het moment dat de problematiek binnen een gezin groter is dan de stagiaires binnen Spel aan Huis aan kunnen. 1.b Speelmorgen De Speelmorgens van Rijnstad bestaan bijna 20 jaar in de aanpakwijken. Zij zijn een belangrijke ontmoetingsplaats voor ouders en jonge kinderen in de leeftijd van 1,5 tot 2,5 jaar. De Speelmorgens worden steeds relevanter in relatie tot het beleid van Voor- en Vroegschoolse Educatie. Een belangrijke doelstelling van het VVE-beleid in Arnhem is om alle doelgroeppeuters VVE toe te leiden naar VVEpeuterspeelzalen, of indien gewenst, naar VVE-kinderopvang. Ouders met jonge kinderen van 1,5 tot 2,5 jaar komen naar de Speelmorgen. De Speelmorgen kan, naast de doelstellingen met betrekking tot ontmoeting, opvoeding en ontwikkeling, ook een functie vervullen in de toeleiding en voorbereiding op VVE. De Speelmorgen draagt bij aan de toeleiding van VVE door tijdens de Speelmorgen ouders bekend te maken met de werkwijze van VVE. De Speelmorgen sluit aan bij het stedelijk ontwikkelde ouderbeleid: Ouders doen mee met VVE. De Speelmorgen realiseert dit door specifiek aandacht te besteden aan onderwerpen met betrekking tot opvoeding, taalontwikkeling en het stimuleren van de ontwikkeling thuis. De invulling hiervoor wordt afgestemd met betrokken partners bij VVE zoals Stichting PAS, wijkverpleegkundigen, logopedisten, Sportbedrijf etc. In het kader van vindplaatsgericht werken werkt de Speelmorgen actief mee aan de toeleiding van kinderen naar een peuterspeelzaal of kinderopvang en/of een verwijzing naar een andere vorm van opvang. Rijnstad Jaarverslag

28 De Speelmorgen kent de volgende doelstellingen: 1. Doorstroming van VVE-(doelgroep)peuters naar een voorschoolse voorziening. 2. Het verbeteren van de startcondities van doelgroepkinderen in de voorschoolse voorzieningen door aan te sluiten bij de inhoudelijke speerpunten en activiteiten van het VVE-beleid. 3. Bijdragen aan vindplaatsgericht werken door een intensieve samenwerking met wijkverpleegkundigen van het consultatiebureau. 4. Vroegtijdige signalering van achterstanden bij jonge kinderen. 5. Stimuleren van ouderbetrokkenheid volgens stedelijk ouderbeleid. 6. Ondersteuning, in samenspraak met partners, van ouders bij opvoedingsvragen. 7. Het vergroten van het sociale netwerk voor ouders. 8. De Speelmorgen is een laagdrempelige ontmoetingsplaats in de wijk voor ouders als start- en doorverwijzingspunt voor participatie van ouders, veelal de moeders. Iedere Speelmorgen wordt begeleid door twee buurtmoeders (vrijwilligers). De buurtmoeders van de Speelmorgens worden gecoördineerd door een medewerker van Rijnstad die affiniteit, kennis en ervaring heeft met de doelgroep en de inhoud. Overige taken: coördinerende werkzaamheden, vertaling van VVE-beleid naar de Speelmorgen, overleg en afstemming over de thema s met de voorschoolse voorzieningen en de partners betrokken bij het VVE-beleid. Per Speelmorgen heeft de coördinator één uur per week beschikbaar voor de ondersteuning, coaching en begeleiding van de buurtmoeders. Van de buurtmoeders en de coördinator wordt verwacht dat ze voldoende kennis en vaardigheden bezitten om hun taak zo goed mogelijk uit te voeren. Via Stichting PAS. worden één of meerdere scholingstrajecten aangeboden. De Speelmorgen werkt met een overdrachtsformulier dat wordt ingevuld door de buurtmoeders in samenspraak met de coördinator. Dit overdrachtsformulier wordt met de ouder(s) besproken en met een warm overgedragen naar de peuterspeelzaal of de kinderopvang waar het kind naar toe gaat. Resultaten van de 12 Speelmorgens Evaluatie Speelmorgen SKAR, kwartaal aantal kinderen aantal op wachtlijst (> 1,5 jr) uitstroom psz/kdv uitstroom anders uitstroom onbekend Broek - Symfonie Geitenkamp - De Bonte Wetering 7 3 Immerloo - Prisma (di) Immerloo - Prisma (do) Klarendal - MFC Klarendal (ma) Klarendal - MFC Klarendal (do) 9 3 Malburgen West - De Spil Malburgen Noord - De Malburcht Presikhaaf Oost - Dr. Willem Dreeschool 8 1 Presikhaaf West - Presikhaven (ma) Presikhaaf West - Presikhaven (di) Presikhaaf West - Presikhaven (do) Rijnstad Jaarverslag

29 Evaluatie Speelmorgen Rijnstad, kwartaal aantal kinderen aantal op wachtlijst (> 1,5 jr) uitstroom psz/kdv uitstroom anders uitstroom onbeken d Broek - Symfonie Geitenkamp - De Bonte Wetering Immerloo - Prisma (di) Immerloo - Prisma (do) 7 6 Klarendal - MFC Klarendal (ma) Klarendal - MFC Klarendal (do) Malburgen West - De Spil Malburgen Noord - De Malburcht Presikhaaf Oost - Dr. Willem Dreeschool Presikhaaf West - Presikhaven (ma) Presikhaaf West - Presikhaven (di) Presikhaaf West - Presikhaven (do) Evaluatie Speelmorgen Rijnstad, kwartaal aantal kinderen aantal op wachtlijst (> 1,5 jr) uitstroom psz/kdv uitstroom anders uitstroom onbekend Broek - Symfonie 14 Geitenkamp - De Bonte Wetering 6 Immerloo - Prisma (di) 11 Immerloo - Prisma (do) 10 Klarendal - MFC Klarendal (ma) 10 Klarendal - MFC Klarendal (do) 12 Malburgen West - De Spil 12 Malburgen Noord - De Malburcht 10 Presikhaaf Oost - Dr. Willem Dreeschool 9 Presikhaaf West - Presikhaven (ma) 10 Presikhaaf West - Presikhaven (di) 8 Presikhaaf West - Presikhaven (do) 10 Rijnstad Jaarverslag

30 Evaluatie Speelmorgen Rijnstad, kwartaal aantal kinderen aantal op wachtlijst (> 1,5 jr) uitstroom psz/kdv uitstroom anders uitstroom onbekend Broek - Symfonie Geitenkamp - De Bonte Wetering Immerloo - Prisma (di) Immerloo - Prisma (do) Klarendal - MFC Klarendal (ma) Klarendal - MFC Klarendal (do) Malburgen West - De Spil Malburgen Noord - De Malburcht Presikhaaf Oost - Dr. Willem Dreeschool Presikhaaf West - Presikhaven (ma) Presikhaaf West - Presikhaven (di) Presikhaaf West - Presikhaven (do) Signalering 2017 De financiering van de twaalf Speelmorgens is ingewikkeld en komt gedeeltelijk (acht Speelmorgens) uit het participatiebudget en VVE budget (vier Speelmorgens). Bij de peuterspeelzalen is de leeftijdsgrens voor de peuters door de gemeente naar twee jaar bijgesteld. De Speelmorgens hebben een uitloop naar twee en een half jaar en dat kan volgens afspraak in 2017 nog wel met de bedoeling dat nieuwe ouders alvast geïnformeerd worden dat in 2017 de leeftijdsgrens naar twee jaar gaat. Betekent dat Rijnstad de leeftijdsgrens bij aanmelding voor de Speelmorgens van anderhalf jaar jaar naar tien maanden wil gaan. Babybabbels is opgehouden te bestaan waardoor wij ouders tegemoet komen om bij de aanmelding de leeftijd van de kindertjes naar tien maanden te brengen. De gemeente vraagt bij stichting PAS of ze de uitstroom van de kinderen naar de peuterspeelzaal willen monitoren, wie gaan door en wie niet. Het is belangrijk om in beeld te krijgen, want ouders melden soms kinderen niet aan bij een peuterspeelzaal in verband met de kosten. Voor ouders zou er financieel geen drempel moeten zijn en daar heeft de gemeente zowel folders als brochures voor die ook naar Rijnstad gestuurd worden. Deze brochures kunnen vrijwilligers met de ouders bespreken en zo mee zorg dragen dat kinderen bij de peuterspeelzalen worden aangemeld. Rijnstad zal zich beraden hoe de Speelmorgens samen met Home Start en Spel aan huis (als een soort schil om de Speelmorgens) gekoppeld kunnen worden voor een gezamenlijk aanbod in de wijken. Rijnstad Jaarverslag

31 1.c LOGO 3000 De oudercomponent LOGO 3000 Doelgroep: LOGO 3000 is bedoeld voor ouders die extra ondersteuning kunnen gebruiken bij de taalstimulering (vooral woordenschatuitbreiding) van hun kind, zodat hun kind een goede basis krijgt voor zijn/haar loopbaan. Doelstelling: 1. Ouders van peuters en kleuters leren dezelfde woordenschat als hun kinderen. 2. Ouders leren de methode LOGO 3000 en het bijbehorende materiaal kennen. Deze methode en het materiaal wordt gebruikt door leidster / leerkracht in de groep van het kind. 3. Ouders leren de taal en vaardigheden die ze nodig hebben om met leidsters en leerkrachten over hun kind te communiceren. 4. Ouders leren vaardigheden om hun kind thuis te ondersteunen en begeleiden in relatie tot het kindcentrum en schoolbezoek. Werkwijze: Ouders komen bij elkaar tijdens wekelijkse bijeenkomsten van 2,5 uur op de locatie van hun kind. Tijdens de bijeenkomst hanteert de cursusleidster (medewerker van Rijnstad) de volgende lesopbouw: Terugkijken, ervaring vanuit ouder kind woord aanbieden. Nieuwe woorden van LOGO 3000 bespreken/uitbeelden/laten ervaren. Hierbij sluiten de cursusleidsters aan bij de thema s en woorden in de groep. Doe-activiteit rondom de nieuw aangeboden woorden. Lees- en schrijfhuiswerk. Evaluatie van de ochtend. Afsluiting. Cursusleidster: De cursusleidsters van LOGO 3000 zijn getraind en ervaren in VVE (Kaleidoscoop, Puk&KO, Met Woorden in de Weer en communicatie met ouders). Specifiek voor LOGO 3000 hebben de leidsters een gerichte trainingsdag gevolgd om vertrouwd te raken met het materiaal en de opzet van de oudercursus. De cursusleidsters hebben daarnaast ruime ervaring in het geven van oudercursussen. De samenwerking met de basisscholen versterkt de doorgaande lijn. Aantal deelnemende ouders per groep : minimaal 8 ouders Frequentie en tijdsduur : 40 bijeenkomsten van 2,5 uur Voor kindcentrum de Overkant worden op jaarbasis tien bijeenkomsten georganiseerd. LOGO 3000, jaar 2016 Wekelijkse groepen: voorjaar najaar 1 St.-Paulusschool 20 p.p. 24 p.p. 2 Kindcentrum de Werf (2 groepen) 17 en 18 p.p. 17 en 16 p.p. 3 De Werf (Harlekijn) 2 p.p. 11 p.p. 4 Dr. Willem Dreesschool 10 p.p. 8 p.p. 5 Kindcentrum Symfonie 1 11 p.p. 12 p.p. 6 Merlijn 12 p.p. 10 p.p. Rijnstad Jaarverslag

32 Maandelijkse groepen: Kindcentrum De overkant 8 p.p. Kindcentrum Klarendal (alleen voor jaar 2016) 6 p.p. Opdrachtgever voor LOGO 3000 is Stichting PAS (gemeente Arnhem heeft dit bij hen belegd). Voor het schooljaar zijn medio 2016 nieuwe afspraken gemaakt. Hiervoor hebben wij een offerte ingediend bij Stichting PAS. Dat gebeurt nadat de partijen: SKAR en scholen (via de directeuren) hebben uitgesproken dat ze ook in het nieuwe schooljaar LOGO 3000 bij ons willen afnemen. Op basis van deze toezegging hebben wij vervolgens een offerte kunnen indienen bij Stichting PAS. Zij hebben ons de beschikking gestuurd. Ervaring 2016 en signalering 2017 Op de locaties krijgen ouders die niet kunnen deelnemen door werk, opleiding of taalles, de woorden mee naar huis. Leidsters en leerkrachten ervaren dat kinderen de woorden herkennen die de ouders in de thuissituatie toepassen, waardoor ze gewoon worden. Ouders zijn enthousiast en zien het belang ervan voor de taalontwikkeling van hun peuter/kleuter versterken hun eigen beheersing van de Nederlandse taal. Signalering 2017 Het is niet duidelijk hoe de verdeling van de onderwijsachterstandsgelden na 2018 zal gaan lopen. Medewerksters zien duidelijk het effect van Logo bij de peuters en kleuters, herkenning van de praatplaten en clusters, vertellen hier over. Bij het aanbod LOGO 3000 wordt duidelijk dat er bij ouders grote achterstanden zijn in de Nederlandse taal. Tijdens het aanbod blijken een behoorlijk aantal ouders laaggeletterd te zijn. In de LOGO 3000 groepen is het mogelijk dit te bespreken nadat duidelijk is geworden dat ze hun kind in taal niet veel bieden. Rijnstad Jaarverslag

33 2. Jeugd 2.a Kinderwerk (inclusief jumpstart) Doel van het kinderwerk is een bijdrage te leveren aan het opgroeien van kinderen tot volwaardige burgers. Kinderwerkers doen dat door een vertrouwensbasis te creëren van waaruit ze de kinderen kunnen aanspreken op hun gedrag en - waar nodig - kunnen corrigeren. En niet te vergeten, door het geven van positieve aandacht. Het kinderwerk ondersteunt daarnaast de ouders in hun rol als verantwoordelijke voor het welzijn en de opvoeding van hun kinderen. Het kinderwerk van Rijnstad richt zich vanuit negen locaties op de ondersteuning van alle kinderen in de basisschoolleeftijd (4-12 jaar) in de Arnhemse aandachtwijken met extra aandacht voor kwetsbare kinderen. Uitvoering van activiteiten vindt plaats door beroepskrachten, vrijwilligers en stagiair(e)s in samenwerking en afstemming met partners in de stad. Het kinderwerk van Rijnstad is gebaseerd op drie pijlers. 1. Ontwikkeling, kinderen faciliteren bij talentontwikkeling en vergroten van ontwikkelingskansen. 2. Welzijn voorkomt Zorg, gerichte (lichte) interventies op gedrag. 3. Welzijn versterkt Zorg, samenwerking met jeugdzorgketen. Prestaties Deelproduct Begroot 2016 Gerealiseerd 2016 Personele inzet Inzet 7,17 fte, waarvan 5,17 op hbo-niveau en 2,0 op mbo-niveau (buiten Inzet 7,17 fte, waarvan 5,17 op hbo-niveau en 2,0 op mboniveau (buiten spelen). spelen). Bijeenkomsten totaal (resultaat 2015) Bezoeken (resultaat 2015) Bijeenkomsten specifiek gericht op voorkomen overgewicht, sport en spel, cultuur en actuele thema s Te bereiken unieke deelnemers reguliere activiteiten Te bereiken unieke deelnemers incidentele activiteiten Te bereiken unieke deelnemers totaal Aantal vrijwilligers Participatietrajecten bij (her) 2 3 inrichten van speelplekken Open dag (deel) voor ouders en kinderen Werkgroepen kinderwerk Rijnstad Jaarverslag

34 Toelichting op de prestaties: Bijeenkomsten en Bezoeken. Het totaal aantal bezoeken (58.561) is enigszins lager dan in Toen was dit aantal Dit heeft onder andere te maken met een beperkte terugloop in Presikhaaf West, waar minder deelname is geweest rond het kinderrestaurant en bij de bakfiets, zonder dat daarvoor een direct een aanwijsbare reden is. Ook de Verlengde Schooldag, in Presikhaaf West, heeft een terugloop in aantal activiteiten en deelnemers gekend, maar dit is, in overleg met basisschool, een bewuste keuze geweest. Er is gekozen voor kwaliteit boven kwantiteit en meer geïnvesteerd in de inhoud van de activiteiten. In het Arnhemse Broek zijn de cijfers beïnvloed door het vertrek van de kinderwerker in het najaar en de ziekte van haar opvolger. Activiteiten zijn met ondersteuning van ziektevervanging zoveel mogelijk doorgegaan, maar niet volledig in de registratie meegenomen. De inschatting is dat de deelname in het Arnhemse Broek rond het niveau van 2015 zit. Tot slot heeft het vertrek van een Marokkaanse kindergroep in Vredenburg/Kronenburg/Rijkerswoerd door de komst van een moskee een belangrijke invloed op de cijfers gehad, aangezien het om een grote groep ging, die wekelijks aanwezig was. In Klarendal en Geitenkamp is er, in totaal, sprake van een kleine stijging. 25% van de kinderen in een wijk wordt bereikt met activiteiten, onder andere gericht op sport en spel, het voorkomen van overgewicht, cultuur en andere actuele thema s. In de wijken waar het kinderwerk van Rijnstad werkzaam is, wonen kinderen in de leeftijd van vier tot elf jaar (bron GBA 2016, gemeente Arnhem). In 2016 zijn van deze kinderen in totaal (68,97 %) unieke kinderen door het kinderwerk bereikt. Hiervan zijn (23%) kinderen regelmatig bereikt en zijn (46%) kinderen incidenteel bereikt. Van de regelmatig bereikte unieke kinderen, waren 665 (54,5%) kinderen van allochtone afkomst. Het totaal aantal bereikte unieke kinderen in 2016 (3.655) ligt op hetzelfde niveau als in Minimaal vijftien kinderen en hun ouders hebben advies kunnen geven/mee kunnen denken over het (her)inrichten van speelplekken in de Buiten Gewoon Beter -wijken (BGB-wijken). In 2016 hebben 60 kinderen en ouders advies kunnen geven, mee kunnen denken over het (her)inrichten van speelplekken in hun wijk. In Malburgen West zijn zij betrokken geweest bij het opknappen en uitbreiden van de Groene Rivier, in Presikhaaf Oost bij inrichting van het speelbos in park Kinderkamp en in Vredenburg/Kronenburg/Rijkerswoerd zijn zij betrokken geweest bij de invulling van de playground in Rijkerswoerd. Overdracht aan hulpverlening In 2016 zijn er dertien kinderen warm overgedragen aan hulpverlening. De overdracht heeft plaatsgevonden naar de (sociale) wijkteams. Daarnaast zijn 30 kinderen besproken met de wijkteams om doorstroom of afstemming te vinden in aanpak/begeleiding. En verder zijn twee volwassenen overgedragen naar de hulpverlening. Naast het feit dat kinderwerk kinderen overdraagt naar de hulpverlening, begint er ook een beweging op gang te komen waarbij sociale wijkteams kinderen, die extra zorg of aandacht nodig hebben, proberen onder te brengen bij activiteiten van het kinderwerk. Resultaten In bovenstaand schema zijn de prestaties voor kinderwerk over 2016 benoemd. Om een indruk te geven bij de verhalen die achter deze cijfers schuilen, zijn per doel van het kinderwerk een paar voorbeelden uitgewerkt. Ontwikkeling, kinderen faciliteren bij talentontwikkeling en vergroten van ontwikkelingskansen. Het basiswerk van het kinderwerk richt zich op contactlegging en laagdrempelige ontmoeting, door middel van een wijkgericht pakket van basisactiviteiten op maat. Rijnstad Jaarverslag

35 De activiteiten zijn een middel om met kinderen te werken aan het vergroten van ontwikkelingskansen (sociaal en individueel) en het leggen van een fundament voor goed burgerschap. Het kinderwerk zoomt in op kansen (talentontwikkeling) en bedreigingen (signalering probleemgedrag). Voorbeelden uit de praktijk: In Presikhaaf Oost is het project Maak je eigen boek, een project gericht op taal- en talentontwikkeling uitgevoerd. Kinderen maakten kennis met wat er allemaal komt kijken bij het maken van een boek. Ze hebben hun eigen verhaal geschreven. Daarnaast bonden ze hun eigen boek en was er aandacht voor de vormgeving van hun boek. In Malburgen Oost Noord is het project Naschoolse Huiskamer gestart. Een plek waar kinderen rustig hun huiswerk kunnen maken. Wij bootsen thuis na; eerst thee met wat lekkers, daarna rustig aan het werk. Wij sluiten af met een spelletje. Speciaal voor kinderen die thuis niet aan hun schoolwerk toekomen; door een taalbarrière, te drukke gezinssituatie etc. Het is nadrukkelijk geen huiswerkbegeleiding. Wij lezen met kinderen op alle Avi-niveaus, ondersteunen met rekenen, of ze maken hun eigen werk af etc. De activiteit wordt zeer goed bezocht. Wij bekijken de mogelijkheden voor het starten van een tweede groep. In Klarendal is ingezet op ontwikkelen van burgerschap bij kinderen door middel van het project Kinderwijkteam/Kinderraad. Een project waarbij kinderen meer inzicht en respect krijgen voor hun wijk en de leefbaarheid en welke bijdrage zij daar zelf aan kunnen leveren. Welzijn voorkomt Zorg, gerichte (lichte) interventies op gedrag. Kinderwerk zet haar kennis en kwaliteit in om te voorkomen dat kinderen in de knel dreigen te komen. Door de vroeg zichtbare gedragssignalen te herkennen en op te pakken door middel van doelgerichte activiteiten en trainingen, beïnvloeden wij met een lichte interventie het gedrag van kinderen en proberen daarmee zwaardere zorg te voorkomen. Voorbeelden uit de praktijk: In Malburgen West was sprake van toename van negatief gedrag bij met name jongens in de jonge tienerleeftijd wat overlast veroorzaakte rond MFC De Spil. Als aanpak hierop is het kinderwerk met een groepje jonge tieners een aantal keer bij Leerpark Presikhaaf op bezoek geweest en zijn daar activiteiten op het gebied van sport, techniek, verzorging en koken georganiseerd. In Malburgen Oost Zuid waren er zorgen over kinderen met overgewicht en het eetpatroon van kinderen. In samenwerking met Sportbedrijf, Resto van Harte, Timmerhuis, Stichting Schone Straat & Groene Buurt is een project ontstaan waarbij kinderen op onderzoek zijn gegaan in hun eigen wijk naar de mogelijkheden die er zijn voor een bijdrage aan een gezonde leefstijl. (Onder andere waar zijn leuke beweeg/speelmogelijkheden, waar kun je je eigen groente verbouwen en wat kun je hier vervolgens mee maken.) Op het einde hebben de kinderen die hieraan meegedaan hebben, hun bevindingen gepresenteerd aan ouders en klasgenoten. In Klarendal kwam van een basisschool de vraag of het kinderwerk een rol zou kunnen spelen in de ondersteuning van kinderen die een extra steun in de rug nodig hebben op het gebied van sociale vaardigheden. Door het kinderwerk zijn daarop drie trajecten voor verschillende leeftijdsgroepen en met verschillende methodieken, aangepast op de doelgroep en de vraag, opgezet en uitgevoerd. Welzijn versterkt Zorg, samenwerking met jeugdzorgketen. De expertise van het kinderwerk over de doelgroep, de leefsituatie van de kinderen uit de wijk en hun ouders vormt een goede aanvulling op het jeugdzorgcircuit. Juist door de laagdrempelige contactlegging en het brede bereik in de wijk, is het kinderwerk een uitermate goede vindplek voor de zorg. Door de vertrouwensband tussen kinderwerker, ouder en kind delen veel ouders hun zorgen en vragen ze letterlijk om hulp die ze elders niet ervaren te krijgen óf juist mijden. Hierdoor versterkt welzijn de zorg. Kinderwerk ontwikkelt en zet hierbij in op specifieke, vraaggerichte projecten/activiteiten, in combinatie met zorg- en hulpverleningspartners, gericht op extra zorgbehoevende jeugd. Rijnstad Jaarverslag

36 Voorbeelden uit de praktijk: In Vredenburg/Kronenburg/Rijkerswoerd was er een signaal dat er steeds meer kinderen waren met een beperking of kinderen die extra aandacht nodig hebben. Deze kinderen (rugzak kinderen) zijn steeds meer aanwezig tijdens de reguliere activiteiten. Deze kinderen komen tijdens deze activiteit niet mee of vallen buiten de groep. Sinds november 2016 loopt de speelxtramiddag voor kinderen met een beperking in samenwerking met een wijkcoach uit het wijkteam. Wekelijks komen er acht kinderen. En wij zien verbetering bij het gedrag van de kinderen tijdens de andere reguliere activiteiten. Naar aanleiding van losse signalen die het kinderwerk op Geitenkamp kreeg in de loop van 2016 van ouders rondom opvoedingsondersteuning, zijn deze signalen samen met ouders gebundeld. Er is een start gemaakt met bijeenkomsten voor ouders rondom verschillende opvoedthema s. Een werkgroep van vijf moeders is nu actief betrokken bij de organisatie hiervan. In januari is in Malburgen West de Kinderclub Effe Anders van start gegaan. Dit is op initiatief van een moeder uit de wijk en met ondersteuning van het kinderwerk De club is bedoeld voor kinderen met een beperking en hun ouders. Kinderclub Effe Anders vindt plaats in samenwerking met het Sociaal Wijkteam Jeugd Malburgen. Gemiddeld vijf kinderen en hun vader/moeder doen wekelijks mee. Ontwikkelingen 2016 per wijk en signalen 2017 Noord Oost In het kader van Vreedzame Wijk Geitenkamp laten wij kinderen steeds meer eigenaar zijn van hun eigen vrijetijdsinvulling en geven wij hen stapsgewijs steeds meer verantwoordelijkheden om activiteiten te kunnen organiseren en uitvoeren. Op deze manier zijn er verschillende werkgroepjes actief en wij zien dat dit aanstekelijk werkt naar andere leeftijdsgenoten. Nieuw is een werkgroep van moeders die van start is gegaan met actuele opvoedingsthema s. Een belangrijke ontwikkeling gezien de opvoedingsproblematiek die er is op de Geitenkamp. Aandacht in 2017 vragen opvoedingsproblematiek, problematische thuissituaties (armoede, huiselijk geweld, schulden, verslaving, echtscheiding) en ongezonde leefstijl. Er zijn kansen binnen de methodiek van Vreedzame school die nu wordt uitgebreid naar Vreedzame wijk. Door als partners met elkaar samen te werken, hebben welzijnswerkers, scholen, verenigingen en vrijwilligers, meer daadkracht en kan een neerwaartse spiraal misschien doorbroken worden. Door een goede band met ouders op te bouwen, zijn er ingangen om zaken te veranderen. Presikhaaf In Presikhaaf West is in 2016 kindcentrum De Werf gestart. Kinderwerk heeft binnen dit kindcentrum een plaats gekregen en richt zich in afstemming en samenwerking op een kwalitatief naschools programma waar leren in de vrije tijd centraal staat. Sociale armoede en taalachterstand vragen richting de toekomst om een aanpak op het gebied van taal, sociale vaardigheden en brede ontwikkeling. Wat op valt, is dat kinderen relatief gezien weinig buitenspelen. Er is behoefte aan veilige speelplekken en begeleid buitenspelen. Er zijn veel kinderen die extra aandacht nodig hebben in sociaal gedrag. In overleg met scholen en sociaal wijkteam wordt gewerkt aan structuur aanbrengen en belonen van goed gedrag. In Presikhaaf Oost komt slechts een kleine groep kinderen naar vaste activiteiten. Meer interesse is er in activiteitenprogramma s/projecten, die enkele weken duren gericht op een specifiek thema. Een educatief aspect vergroot deelname, met name taalontwikkeling wordt door ouders als een belangrijk thema gezien. Het aantal kinderen dat naar eenmalige activiteiten komt, wisselt sterk. De vraag naar activiteiten voor kinderen met een beperking neemt toe. Ook zien wij bij de vaste activiteiten vaker kinderen die extra begeleiding nodig hebben in verband met ADHD of stoornissen binnen het autistisch spectrum. Rijnstad Jaarverslag

37 Wat opvalt zijn de geringe sociale cohesie in de wijk, achterblijven van de ontwikkeling van sociale vaardigheden bij kinderen, taalachterstand waardoor sociale aansluiting moeilijk is. Kansen zijn er in het vergroten van de zelfredzaamheid van de doelgroep. Kinderen hebben veel eigen ideeën. Initiatieven en het zelf organiserend vermogen van kinderen moeten worden aangemoedigd. Succeservaringen spelen een belangrijke rol in hun ontwikkeling en moeten dus gecreëerd worden. Centrum/Spijkerkwartier/Arnhemse Broek Voor kinderen waarvoor de eigen wijk het belangrijkste leefgebied is, heeft het kinderwerk een belangrijke rol als ontmoetingsplaats, maar soms ook als veilige haven. In het Arnhemse Broek is dat voor veel kinderen het geval. Zeker gezien de sociale, financiële en opvoedingsproblematiek in de wijk. Het geven van structuur, werken aan normale sociale omgang en het ontwikkelen van zelfvertrouwen en eigen waarde zijn belangrijke elementen geweest in het werk van het kinderwerk. Extra aandacht vraagt de ouderbetrokkenheid. Kinderen worden steeds op jongere leeftijd alleen naar buiten gestuurd en krijgen weinig aandacht en sturing van hun ouders. Zorgen zijn er ook om de kinderen die op het speciaal onderwijs zitten, maar wel in het Arnhemse Broek wonen. Ze vinden in de wijk weinig aansluiting bij andere kinderen en proberen dit bij de activiteiten wel te vinden Deze kinderen proberen wel mee te doen, maar hebben moeite met de structuur en begeleiding van de activiteiten. Dit vraagt om extra aandacht. De mogelijke vorming van een kindcentrum rond de Hugo Grootschool in 2017 vormt wellicht een kans voor het kinderwerk om aan te sluiten en kan door de afstemming en samenwerking extra impulsen gaan opleveren. Noord West Klarendal. De samenwerking met Basisschool Kunstrijk, ook gevestigd in het MFC Klarendal, is steeds sterker aan het worden. Kinderwerk is steeds meer verweven in de verschillende groepen (sociale vaardigheid trainingen, brugklastraining, huiswerkbegeleiding, spelletjes spelen en ondersteunen bij lunchmomenten). De ontwikkeling van een kindcentrum op MFC Klarendal is nog steeds gaande waarbij kinderwerk in de tweede schil/ring om het kindcentrum een belangrijke samenwerkingspartner is als het gaat om de doorgaande lijn in het onder- en naschoolse leren. Er is inmiddels een groep kinderen in beeld die op verschillende plekken buiten de boot vallen, omdat zij een beperking hebben. Het gaat hier om kinderen die het lastig vinden om deel te nemen aan de reguliere activiteiten én waarvoor het door de transitie binnen de zorg ook moeilijker is geworden om een geschikte vrijetijdsbesteding te kunnen vinden. Samen met het sociale wijkteam en sport heeft het kinderwerk een activiteitenserie ontwikkelt specifiek gericht op deze kinderen én hun ouders. Naar de toekomst zijn er een aantal onderwerpen die al zorg en aandacht hebben en blijven behoeven. Onder andere schooluitval richting het voorgezet onderwijs, toename gezinnen onder de armoedegrens met daaraan gekoppeld financiële gevolgen en opvoedingsproblematiek, taalachterstand bij zowel autochtone kinderen als kinderen met een niet Nederlandse afkomst en gedragsproblematiek bij oudere kinderen/jonge tieners. De komst van het MFC Klarendal heeft nieuwe kansen gecreëerd voor de doelgroep om zich te kunnen ontwikkelen. Er zijn sterkere en ook nieuwe samenwerkingsverbanden ontstaan waardoor er meer ingespeeld wordt op de behoeften van de doelgroep. St. Marten. Na het vertrek van basisschool Kunstrijk een paar jaar geleden naar MFC Klarendal, zijn steeds meer kinderen die eerst het kinderwerk in St Marten bezochten mee vertrokken. Dit betekent een terugloop in deelname. Belangrijkste doelgroep zijn nu kinderen van de basisscholen Jan Ligthart en de Wijzer. Het kinderwerk in St Marten zet met name in op gezonde leefstijl, vergroten van sociale vaardigheden en kinderparticipatie. Er is in de wijk behoefte aan veilig spelen. Kinderwerk heeft hierop al ingezet en zal dat ook doen in Rijnstad Jaarverslag

38 Malburgen In Malburgen West is samenwerking met het sociaal wijkteam is verstevigd. Steeds vaker levert het sociale wijkteam kinderen, die een extra steuntje in de rug kunnen gebruiken, aan bij het kinderwerk. Ook is een wijkcoach betrokken bij de kinderclub om signalen op te vangen en de begeleiding te coachen op de omgang met sommige opvallende kinderen. Kansen liggen er ook in de samenwerking. Zo is door bewoners een stichting, Vrienden van Malburgen opgericht. Zij gaan jaarlijks diverse activiteiten en evenementen organiseren. Hier liggen mogelijkheden voor aansluiting met het kinderwerk. En er is een groot aantal kinderen dat deelneemt aan het project Gezond Onderweg. Het zou een kans kunnen zijn voor het kinderwerk om een activiteit te ontwikkelen voor deze specifieke doelgroep, daar het een kwetsbare en soms sociaal zwakke doelgroep. In Malburgen Oost Noord wordt een brede doelgroep bereikt; zowel uit de Vissersbuurt als uit Stadseiland, niet-nederlands en autochtoon, kinderen uit één oudergezinnen en kinderen van twee verdieners. De focus van het kinderwerk ligt op de kwetsbare kinderen. Er is een stijgende lijn van kinderen met een diagnose. Dit vraagt in samenwerking met het sociaal wijkteam om aandacht en een gerichte aanpak. In de loop van 2016 heeft het kinderwerk op de Malburcht een plaats gekregen binnen het nieuwe kindcentrum en richt zich in afstemming en samenwerking op een kwalitatief naschoolse programma. Een groep jonge kinderen en tieners uit de Vissersbuurt vraagt extra aandacht. Zij vertonen, bij het kinderwerk en in de wijk, zorgelijk gedrag. Dit vraagt om een samenhangende aanpak met politie en school. In Malburgen Oost Zuid is de samenstelling van de doelgroep het afgelopen jaar wat gemixt geworden. Er worden meer kinderen van autochtone afkomst bereikt. Het aantal kinderen dat op speciaal onderwijs zit en kinderwerk bezoekt neemt ook toe. De gedragsproblemen nemen toe, kinderen vragen veel aandacht en zijn soms lastig in een groep te hanteren. Verder is er een groep kinderen die een duidelijke achterstand heeft wat betreft de taal en daardoor een aantal dingen niet begrijpt. Met het wegvallen van de brede schoolcoördinatie is de samenwerking tussen en met de verschillende scholen minder geworden. Vredenburg/Kronenburg/Rijkerswoerd De intensivering van de samenwerking met brede school de Kempenaer krijgt steeds meer vorm. Er is veel overdracht van kennis en ontwikkelingen. In 2017 zal het kinderwerk de kinderredacties van de scholen gaan begeleiden. Zij gaan zich ontfermen over het schoolplein en de veiligheid rondom de school. Door de outreachende activiteiten in Rijkerswoerd is meer zicht gekregen in verschillende groepen kinderen en hun ouders en is duidelijker geworden wat er leeft en speelt en welke inzet dat vraagt. Naar aanleiding van gesprekken met de basisscholen in Rijkerswoerd en een netwerkanalyse blijkt dat er veel tweeverdieners zijn en een groep gescheiden ouders in Rijkerswoerd. Ouders die druk zijn, hebben de neiging hun kinderen (te)veel verantwoordelijkheid te geven. Dit zijn de zogenoemde sleutelkinderen. In 2017 willen wij kijken hoe wij hierop gaan anticiperen. 2.C Tiener- en jongerenwerk (inclusief stedelijk) Het tiener- en jongerenwerk van Rijnstad richt zich vooral op jarigen. Het jongerenwerk bereikt de jongeren op straat (ambulant), op verschillende plekken in de buurt (outreachend) en in en vanuit jongerencentra. Ook verzorgt het jongerenwerk ontmoeting voor bijzondere (stedelijke) doelgroepen (onder andere tienermoeders en jonge vluchtelingen). Voor de tieners zijn er activiteiten in en vanuit de verschillende (wijk)centra en MFC s. Het jongerenwerk heeft extra aandacht voor de meest kwetsbare jongeren en zet ten aanzien van die doelgroep vooral in op preventie, overlast en schooluitval. De jongerenwerker heeft hierbij een rol als coach en begeleider. Rijnstad Jaarverslag

39 De jongerenwerker kent de jongeren, heeft kennis van en zicht op ontwikkelingen rondom jongeren, hun ouders en omgeving. De jongerenwerkers zijn present op straat en daardoor als geen ander in staat om signalen op te pikken. Ze hebben een preventieve en verbindende rol in de jeugdzorgketen. Doordat zij (kwetsbare) jongeren kennen en weten wat zij nodig hebben, kunnen ze zwaardere zorgvragen voorkomen. Daarnaast kunnen zij de brug vormen naar de hulpverlening via de wijkteams als zwaardere zorg nodig is. Het jongerenwerk is op gebouwd rond drie doelen: 1. Jongerenwerk heeft als doel een bijdrage aan de leefbaarheid in de wijk te leveren. 2. Jongerenwerk heeft als doel de positie van individuele, veelal kwetsbare jongeren te verbeteren. 3. Het jongerenwerk als doel helpen om zwaardere hulp(verlening) te voorkomen. Prestaties Deelproduct Begroot 2016 Gerealiseerd 2016 Inzet fte 23,47 fte (inclusief JJTA) 23,47 Aantal activiteiten tieners en jongeren specifiek gericht op voeding/bewegen en houding en gedrag Aantal unieke tieners en jongeren op reguliere basis (excl. Willemeen en Madser) (incl. Willemeen en Madser) Aantal unieke tieners en jongeren op incidentele basis Aantal vrijwilligers (excl. Willemeen en Madser) 220 (incl. Willemeen en Madser) (incl. Willemeen en Madser) 287 (incl. Willemeen en Madser) Aantal stagiaires: 125 Bereik/bezoekers Willemeen Aantal werkgroepen die meebeslissen over activiteiten Aantal participatie trajecten gericht op herinrichten van speel- en ontmoetingsplekken waarbij tieners en jongeren actief betrokken zijn Aantal tieners en jongeren die warm overgedragen zijn naar instellingen Rijnstad Jaarverslag

40 Aantal jongeren uit specifieke doelgroepen die bereikt worden 500, waarvan 125 regelmatig 379 waarvan 130 regelmatig Projecten talentontwikkeling 8 8 Coaching trajecten 250 (exclusief Willemeen en Madser) 367 (inclusief Willemeen en Madser) Leer-werktrajecten Jongeren Toezicht Team Bijeenkomsten ambulant Jongerenwerk Te bereiken unieke jongeren ambulant jongerenwerk bijeenkomsten (Groepscontacten) (realisatie 2015) 400 unieke jongeren regelmatig bereikt in 35 gevolgde groepen bijeenkomsten (Groepscontacten) 567 unieke jongeren regelmatig bereikt in 36 gevolgde groepen Bezoeken accommodatie gebonden (realisatie 2015) Toelichting op de cijfers In de cijfers zien wij ten opzichte van voorgaande jaren een stabiel beeld. Voorzichtig kunnen wij stellen dat door de coachinggerichte en meer individuele benadering iets minder jongeren in groepen terugvinden in het jongerenwerk. Wij zien een teruggang van bereik binnen jonge vluchtelingen in de specifieke doelgroepen. Dit wordt veroorzaakt door de afgenomen instroom. Willemeen heeft een vergelijkbaar aantal bezoekers getrokken vergeleken met 2015, maar evengoed minder dan 2013/2014. In die jaren was Willemeen betrokken bij een groot aantal evenementen in de stad. De focus heeft in 2015 en 2016 meer gelegen bij eigen producties en talentontwikkeling van vrijwilligers. Resultaten In bovenstaand schema zijn de resultaten voor het jongerenwerk over 2016 benoemd. Om een indruk te geven bij de verhalen achter deze cijfers, hebben wij per doel van het jongerenwerk een aantal voorbeelden uitgewerkt. Bijdrage aan de leefbaarheid in de wijk Jongerenwerk heeft als doel een bijdrage aan de leefbaarheid in de wijk te leveren door - samen met partners - overlast van jeugd te helpen voorkomen. Hierbij richt de politie zich meer op repressie en het jongerenwerk op preventie. Overlast van jeugd is deels terug te voeren op problemen van individuele, kwetsbare jongeren. Enkele voorbeelden: De mobiele ontmoetingsplek bij de woonboulevard in De Laar Oost heeft als gevolg van vandalisme aanzienlijke schade op gelopen. Op initiatief van jongeren, met ondersteuning van ambulant jongerenwerk, is een aanvraag voor reparatie van de MOP bij het wijkplatform in gediend. Deze aanvraag is toegekend waardoor de MOP ook in het voorjaar van 2017 verantwoord kan worden geplaatst. Rijnstad Jaarverslag

41 In Elderveld is de jongerenwerkster, samen met drie jongeren, bezig om een skatebaanvoorziening in de wijk gerealiseerd te krijgen. In Geitenkamp is het tiener-jongerenwerk aangesloten bij het project Vreedzame school/ Vreedzame Wijk. Een project waarbij kinderen, maar ook tieners en jongeren allerlei burgerschapsvaardigheden krijgen aangeboden. Ze krijgen een stem, mogen meedenken over allerlei zaken, krijgen verantwoordelijkheden. Bovendien leren ze op een positieve en zorgzame manier met elkaar om te gaan, en hoe je conflicten constructief kunt oplossen. Jongerenwerkers hebben inmiddels een training gevolgd in de methodiek en zijn van start gegaan met de invoering daarvan binnen het tiener- jongerenwerk. Bijvoorbeeld door het gebruik maken van opstekers (complimenten) en afbrekers (benoemen van niet gewenst gedrag). In het Arnhemse Broek is afgelopen jaar een start gemaakt met het onderzoeken op welke wijze playground de Blokhut beter bij de wijk betrokken kan worden. Met ondersteuning van het jongerenwerk zijn vijf jongeren betrokken bij dit traject om op deze wijze ook het belang van jongeren in dit traject te borgen en te onderzoeken of jongeren ook in de toekomst een actieve rol bij deze voorziening zouden kunnen spelen. Dit traject is nog niet afgerond en loopt door in De positie van individuele, veelal kwetsbare jongeren verbeteren Jongerenwerk heeft als doel de positie van individuele, veelal kwetsbare jongeren te verbeteren. Het is belangrijk dat jongeren opgroeien tot gezonde en mondige volwassenen, die actief deelnemen aan de samenleving. De meeste jongeren lukt dit zelf. Een kleine groep meer kwetsbare jongeren lukt dit niet op eigen kracht. Zij dreigen de aansluiting met de samenleving te verliezen. Het jongerenwerk helpt deze jongeren om hun positie te verbeteren, grotere problemen te voorkomen en hun eigen mogelijkheden beter te benutten. Vanuit Buro Propz, Klarendal is er een samenwerking met het Venster en het ISK. Er zijn hier workshops en projecten uitgevoerd. Daarnaast is er vanuit De Madser een samenwerking ontstaan met het Rijn IJssel (Welzijn) en het Maarten van Rossum College. Het Rijn IJssel voert onderwijsprogramma s uit op de Madser en het Maarten van Rossum College gaat een samenwerking aan met De Madser om schooluitval tegen te gaan middels coaching en naschoolse activiteiten. In Rijkerswoerd kwam een signaal dat er tieners zijn met een beperking die extra aandacht nodig hebben. Zij zijn steeds meer aanwezig tijdens de reguliere activiteiten en komen tijdens deze activiteiten niet mee of vallen buiten de groep. Dit is een zorg maar gelijk ook een kans. Dit heeft geleid tot de opzet van een speelxtraavond voor jongeren met een beperking in samenwerking met een wijkcoach uit het wijkteam. Op deze wijze kunnen deze jongeren de zorg en aandacht krijgen die ze anders niet zouden krijgen. Twee jongeren in de Laar zijn door de jongerenwerkster ondersteund bij het opbouwen van een eigen sociaal netwerk. Beiden hebben een WAJONG-uitkering en weinig sociale contacten. Het jongerenwerk is in twee trajecten hier intensief mee bezig geweest met: waar liggen de behoeften en kansen? Beide jongeren hebben deelgenomen aan het maatjesproject van Rijnstad. Zij zijn beiden mee gaan helpen bij activiteiten binnen Jongerencentrum de Bus. Zij komen daardoor onder de mensen en doen veel nieuwe contacten op. Met een jongere heeft een traject rondom gezondheid geleid tot een operatie van de jongere met als doel veel afvallen en weer kunnen participeren in de samenleving en versterken van het zelfbeeld. Helpen om zwaardere hulp(verlening) te voorkomen Het jongerenwerk heeft als doel te helpen om zwaardere hulp(verlening) te voorkomen. Tevens speelt het jongerenwerk een belangrijke rol als het gaat om toeleiding naar de hulpverlening. Rijnstad Jaarverslag

42 Een meisje is gecoacht binnen de domeinen school, werk en moeizame thuissituatie. Ze is gecoacht om haar eigen situatie onder ogen te zien en in actie te komen. Haar voormalige school heeft medewerking verleend bij een aanmelding voor een nieuwe opleiding. Ze heeft zich georiënteerd op werk, maar helaas niets gevonden. Het lukt haar nu beter hierover te praten met haar moeder. Voor de schulden is het sociaal wijkteam betrokken. Een jongere met een WAJONG-uitkering is gecoacht op scholing en vrije tijd. Samen met de jongere zijn de mogelijkheden verkent. De jongere is actief geworden met een eigen blog en verdient nu zelf iets met reclame-inkomsten op filmpjes die hij maakt. De jongere heeft een internetcursus gevolgd, die hem hierbij helpt. Een jongere die ruim 1,5 jaar een geïsoleerd leven (op zijn kamer) heeft geleid, is gecoacht op het weer deelnemen aan de samenleving en langzaam alles, wat daarbij komt kijken, op te pakken. Met name op de domeinen vrije tijd en school. Er is samen met hem gezocht naar mogelijkheden om in zijn vrije tijd bij aan te sluiten. Een collega jongerenwerker heeft het onderdeel scholing verder met hem opgepakt. Hij doet inmiddels weer volop mee en zit weer op school. Ontwikkelingen 2016 en signalen 2017 Algemeen beeld tieners en jongeren Onze jongenwerkers komen jongeren in de leeftijd 16+ steeds minder tegen in groepsverband op straat. Ook in het accommodatiegericht jongerenwerk is deze leeftijdscategorie steeds minder vertegenwoordigd in het bezoekersbeeld. Deze ontwikkeling lijkt met name samen te hangen met digitalisering van sociale contacten middels social media, druk vanuit school, (zorg)verantwoordelijkheden binnen het gezin en het hebben van bijbaantjes. Daarnaast zien wij dat (soms aanzienlijk grote) groepen jongeren steeds vaker afspreken bij andere jongeren thuis. Ondanks dat jeugdwerkeloosheid in Arnhem een groot punt van aandacht is, zien wij ook dat scholen beter in staat zijn in verbinding te blijven met jongeren die moeite hebben om mee te komen en komt een groot deel van de jongeren 16+ goed mee in de samenleving. Veel jongerenwerkers geven aan wel in contact te blijven op meer individuele basis met deze jongeren die ze eerder hebben leren kennen in groepsverband. In het stedelijk jongerenwerk zien wij een stijging van de gemiddelde leeftijd van nieuwe vrijwilligers die zich aanmelden om actief te worden. Waar dit eerder rond de jaar was, is dit gestegen naar jaar. Het jongerenwerk komt dus de leeftijdsgroep jaar minder vanzelfsprekend tegen in het buitengebied dan in het verleden. Hier hebben wij wel zorgen bij, want de jongeren in de leeftijd begin 20 jaar waarmee wij in aanraking komen, vertonen regelmatig signalen van burn out, financiële problemen, vereenzaming en neerslachtigheid. Daar staat tegenover de scholengemeenschappen en het jongerenwerk meer dan voorheen met elkaar in contact staan om preventief werk binnen school vorm te geven. Ook zien wij dat scholen behoefte hebben aan een goede integratie hun onderwijsprogramma s bij de praktijk en vrije tijd. De afstand tussen praktijkstages en leerlingen is regelmatig nog groot. Deze leerlingen melden zich vaak voor stages bij het jongerenwerk. In samenwerking met het Maarten van Rossem College zijn wij hier een projectmatige aanpak aan het ontwikkelen. Ook met bouwbedrijf Van Wijnen is het stedelijk jongerenwerk een alliantie aangegaan om de mogelijkheden van een carrière in de bouw op regelmatige basis onder de aandacht te brengen bij een doelgroep voor wie de bouw normaal gesproken niet vanzelfsprekend is Rijnstad Jaarverslag

43 In tegenstelling tot de groep 16+ manifesteren groepen tieners zich nadrukkelijker op straat en in het buitengebied. De groepen groeien in omvang waarbij ook sprake is van overlastgevend gedrag. De kernleden uit deze groepen houden zich soms bezig met licht criminele activiteiten. De focus van ambulant werkers op straat komt steeds meer bij tieners te liggen. Accommodatiegericht tienerwerk doet het met name goed bij jeugd met een migrantenachtergrond. In de breedte zien wij bij tieners de tendens dat ze graag ondernemend zijn en willen meedoen middels participatie. Bij jonge meiden die op straat hangen, zien wij steeds stoerder gedrag. Vechtpartijen tussen meiden komt vaker voor. Daar staat tegenover dat wij ook een groeiende groep meiden zien die behoefte hebben aan specifiek meidenwerk. Radicalisering en polarisatie Het grootste deel van onze jongerenwerkers hebben afgelopen jaar een training gevolgd in het herkennen van en omgaan met radicalisering. Binnen het jongerenwerk zien wij een afnemende tendens van radicalisering richting jihadisme. Door training in de breedte en specialisering van jongerenwerk op dit gebied zijn wij goed in staat deze thema s te bespreken met jongeren. Jongeren richten zich nauwelijks nog tot reguliere media en nemen met name (veelal ongenuanceerde) informatie van nationale- en mondiale gebeurtenissen tot zich, via social media. Dit werkt wantrouwen richting de overheid en polarisatie in de hand en dat zien wij ook terug in contacten met jongeren. Deze polarisatie is niet in alle wijken zichtbaar, maar in enkele wijken zoals Presikhaaf en het Broek zien wij de afstand tussen bevolkingsgroepen groter worden. Ook omdat omgang met andere groepen van huis uit niet gestimuleerd word. Dit zijn onderwerpen die zowel in individueel contact met de jongere besproken worden en middels themabijeenkomsten binnen het stedelijk jongerenwerk zoals een debat omgaan met gemixte relaties welke was georganiseerd in De Madser. Social media en grensoverschrijdend gedrag Zoals hierboven al is aangegeven, is social media een groot punt van aandacht binnen het tiener- en jongerenwerk. Jeugd is massaal actief op dit medium, meestal buiten het zicht van opvoeders. Ouders, overheid en scholengemeenschappen zijn op zoek naar mogelijkheden om grensoverschrijdend gedrag te bestrijden. In samenwerking met politie, scholen, WeCanYoung, GGZ en samenwerkende instellingen neemt het jongerenwerk een actieve rol op zich binnen preventie. Middels projectmatige inzet krijgen leerlingen voorlichting over de gevaren van social media en krijgen ze handvatten aangereikt over hoe hier mee om te gaan en wat te doen als ze het slachtoffer hiervan (dreigen te) worden. Daarbij worden jongeren gemobiliseerd als changemakers om zelf actief te worden in de voorlichting richting leeftijdsgenoten. Jongerenwerkers zijn getraind in het vlaggensysteem, een erkende methodiek in het herkennen van grensoverschrijdend gedrag. JongInArnhem Het digitale jongereninformatie platform JongInArnhem heeft in 2016 onderdeel uitgemaakt van het stedelijk jongerenwerk van Rijnstad. In overleg met de gemeente Arnhem en Bibliotheek Arnhem is besloten dat vanaf 2017 de financiering verloopt via de bibliotheek met als motivatie dat dit project belangrijk geacht wordt als stedelijke voorziening en omdat er eind 2016 twijfels waren of dit project duurzaam genoeg geborgd kon worden binnen de toekomstige gebiedsgerichte financiering en aansturing. JonginArnhem blijft wel kort op het stedelijk jongerenwerk georganiseerd. De vrijwilligers en stagiaires verbonden aan het project blijven grotendeels vanuit de stedelijke jongerencentra actief content produceren voor het platform en krijgen hierbij begeleiding van de projectleider en jongerenwerkers van Rijnstad. Rijnstad Jaarverslag

44 Nieuwe verantwoording 2017 In overleg met de gemeente Arnhem is besloten dat het tiener- en jongerenwerk in 2017 als pilot op een andere wijze verantwoord gaat worden dan in de vorm van dit verslag. Jongerenwerkers gaan verslaglegging doen op basis van schriftelijk vastgelegde individuele en groepsgerichte coaching. Het jaarverslag van 2017 moet op deze wijze beter inzichtelijk maken wat de inspanning van jongerenwerk aan resultaat heeft opgebracht bij de doelgroep zelf. Rijnstad Jaarverslag

45 3. Samenlevingsopbouw 3.a Opbouwwerk en participatiewerk / actief in de wijk Opbouwwerk geeft vorm aan samenlevingsopbouw. Dit omvat alle activiteiten waarvoor mensen zich organiseren of sociale verbanden aangaan om hun belangen te behartigen of hun interesses vorm te geven. Opbouwwerk heeft als doel participatie van alle bewoners in de wijk, waarbij het proces om te komen tot zelfontplooiing van groep en individu centraal staat. In onze analyse van wat een bewoner, buurt of wijk nodig heeft en aan aandacht verdient, maken wij de verbinding tussen de cijfers en de wijkbeleving, behoeften en signalen. Dit is het uitgangspunt van onze werkwijze. Daarbij zijn de bewoners de coproducent van leefbaarheid in de wijk en zien wij hun als partner bij oplossingen, verbeteringen en activiteiten. Als meedenker en als actief burger! Het opbouwwerk draagt zorg voor een basisinfrastructuur in de wijk, die vanuit een neutrale positie zorgt voor ondersteuning en activering van initiatieven van bewoners en bewonersgroepen. De participatiemedewerker van Rijnstad wordt ingezet als ondersteuner van en dienstenmakelaar tussen wijkbewoners en aanbieders (partners), op het terrein van vrije tijd, leren en ontwikkelen en werk en opvoeding. Participatiewerkers zijn geworteld in de wijken, zijn goed op de hoogte van wat er leeft bij bewoners en wat er speelt in de buurt. De kracht van participatiewerkers ligt in het combineren van vragen van bewoners met de mogelijkheden van maatschappelijke partnerorganisaties. Het resultaat is een levendige en lerende wijk. Bewoners worden gestimuleerd om verantwoordelijkheid te nemen en bewoners die iets willen voor hun buurt of wijk, worden serieus genomen, ondersteund, gefaciliteerd en gewaardeerd. Bewoners die een steuntje in de rug nodig hebben, worden op weg geholpen. Achterliggende gedachte daarbij is dat bewoners (uiteindelijk) op eigen kracht activiteiten voorbereiden, organiseren en uitvoeren. Rijnstad heeft voor elk van de acht gebieden een opbouwwerker ingezet, die in de veranderende structuur van decentralisaties, de spil vormde tussen de bewoners en de gemeente en een belangrijke rol had in de implementatie van de wijkteams leefomgeving. Rijnstad heeft daarnaast in zes van de acht gebieden participatiewerk ingezet. De bewoners konden op basis van hun vragen en naar behoefte ondersteuning te krijgen in het participeren in de wijk. Bewoners zijn gestimuleerd om verantwoordelijkheid te nemen en zijn daarbij ondersteund, gefaciliteerd en gewaardeerd. Hierdoor ontstaan er (her)nieuw(d)e initiatieven die leiden tot ontmoeting in de wijk. Deze initiatieven zijn een co-productie tussen de bewoners zelf en de participatiewerker. Prestaties Deelproduct Begroot 2016 Gerealiseerd 2016 Groepen Arnhemse wijkaanpak Groepen gericht op o/e/r* Vrijwilligers Arnhemse wijkaanpak Vrijwilligers o/e/r* *Ontmoeting, educatie, recreatie (voormalige DVO s en GO s). Rijnstad Jaarverslag

46 Uitsplitsing prestaties per gebied: Groepen Arnhemse wijkaanpak (opbouwwerk). Wijk Vaste groepen Vrijwilligers CSA Presikhaaf Noord Oost Noord West Malburgen VKR Elden/de Laar Schuytgraaf Elderveld Uitsplitsing prestaties per gebied: Groepen gericht op ontmoeting, educatie en recreatie (voormalige DVO s en GO s) (participatiewerk). Wijk Vaste groepen Vrijwilligers CSA Presikhaaf Noord Oost 7 19 Noord West Malburgen VKR 8 61 Elden/de Laar 4 14 Schuytgraaf Elderveld Toelichting op prestaties: Vrijwilligers in de Arnhemse wijkaanpak zijn vrijwilligers van de gemeente, die op basis van vraaggericht werken, daar waar nodig, ondersteund worden door het opbouwwerk. De vrijwilligers in groepen gericht op ontmoeting, educatie en recreatie, zijn zowel de vrijwilligers die zich verbonden hebben aan Rijnstad (circa 200) als de vrijwilligers die zich niet expliciet verbonden hebben aan Rijnstad, maar wel actief zijn in de wijk en ondersteuning van ons krijgen. Resultaten Het opbouwwerk begeleidde ruim 650 vrijwilligers in de Arnhemse wijkaanpak. Daarbij moet worden opgemerkt dat er bewoners zijn die op wekelijkse of soms zelfs op dagelijkse basis actief zijn, maar er zijn ook bewoners die zich slecht een paar keer per jaar inzetten. De ondersteuningsvraag van de individuele vrijwilliger is dan ook grotendeels afhankelijk van de tijdsinzet van bewoners. In de resultaten van 2016 zijn eenmalig participerende bewoners niet meegenomen in de telling. Dit verklaart de daling ten opzichte van Opbouwwerkers ondersteunden op wijkniveau bijna 150 groepen bewoners bij het verbeteren van hun eigen leef- en woonomgeving. Zij legden hierover verantwoording af aan de wijkregisseur en, in de pilotwijken, aan het wijkteam leefomgeving. Rijnstad Jaarverslag

47 Om wat kleur te geven aan deze cijfers volgen hieronder ter illustratie een aantal voorbeelden van inzet van opbouwwerk op wijkniveau: Noord-Oost: Voor de Geitenkamp was Kracht op de Bult het wijkactieplan van Het was een fors document met vele actiepunten, maar bewoners en bewonersoverleg waren er nauwelijks meer bij betrokken. Voor het nieuwe WAP is gestart met gesprekken met groepen kinderen, tieners, jongeren en (jonge) moeders. De resultaten zijn meegenomen naar het wijkgesprek met bewoners en professionals. Een werkgroep heeft in één sessie uit al deze input een WAP geformuleerd van negen actiepunten. Het opbouwwerk heeft het bewonersoverleg nadrukkelijk eigenaar gemaakt van het WAP. De regie over de uitvoering van de actiepunten ligt grotendeels bij hen. Samen met het bewonersoverleg is er gestart met het instellen van tijdelijke werkgroepen, bestaande uit bewoners, iemand uit het bewonersoverleg en een professional die actiepunten gaan omzetten naar acties en activiteiten. Niet te groots, niet te ingewikkeld, maar samen aan de slag. Inmiddels is er met vijf actiepunten een start gemaakt, zonder grote budgetten. Voortgang van het WAP is vast agendapunt in het bewonersoverleg. Onlangs heeft het bewonersoverleg besloten om studenten door middel van een studieopdracht/stage te koppelen aan een aantal punten uit het WAP. Het bewonersoverleg is hierin de opdrachtgever van de student. Noord-West: Het opbouwwerk sluit in Arnhem West aan bij het twee wekelijks Koepeloverleg rondom de vluchtelingen in Arnhem West. Het overleg bestaat uit, twee vrijwilligers organisaties die zich inzetten voor de vluchtelingen in de wijk en stedelijk, de gemeente en het COA. Ieder pakt hier zijn eigen rol. Het opbouwwerk heeft hier een grote adviserende rol door ervaring vanuit andere projecten. Ook legt het opbouwwerk signalen vanuit de wijk neer in dit overleg en haalt onbegrip weg bij wijkbewoners door aangesloten te zijn bij dit overleg. Daarnaast kan het opbouwwerk snel verbinden door het grote netwerk wat zij heeft, zowel buiten als binnen Rijnstad. Op deze manier wordt er gebruik gemaakt van kennis die er al is en wordt niet het wiel opnieuw uitgevonden. VKR: In Vredenburg is de nieuwe entree van de wijk gerealiseerd in de vorm van twee beelden. Met ondersteuning van het opbouwwerk heeft een achttal bewoners de entree volledig zelf gebouwd. Van ontwerpen, vergunning regelen tot graafwerk, metselen, en laten uitsnijden van de duifvorm uit roestvrij staal. Bewoners uit de wijk hebben enthousiast gereageerd en de vrijwilligers zijn nog meer betrokken geraakt bij de leefbaarheid van hun wijk. VKR: In Kronenburg is door het kunstbedrijf een nieuwe werkgroep Creatieve Broedplaats gestart waarin bewoners, kunstenaars uit Zuid en ZZP ers samenwerken om dit doel te realiseren. Een brainstormsessie met een twintigtal enthousiaste deelnemers heeft een groot aantal ideeën opgeleverd. Het opbouwwerk ondersteunt de werkgroep en verbindt de activiteiten aan de andere actieve groepen en organisaties. De werkgroep is actief in het aftasten van mogelijkheden en onderzoekt voorbeeldprojecten en randvoorwaarden: Participatiewerk ondersteunt op wijkniveau 123 groepen bewoners bij activiteitengericht op ontmoeting, ondersteuning en recreatie en heeft daar aan de wijkregisseur verantwoording voor afgelegd. Het participatiewerk ondersteunde in 2016 ruim 300 vrijwilligers. Ongeveer 200 daarvan zijn vrijwilligers van Rijnstad (deze hebben een vrijwilligersovereenkomst met Rijnstad). Vrijwilligers zijn grofweg onder te verdeling in drie groepen: vrijwilligers gekoppeld aan een vaste (wekelijkse/maandelijkse) activiteit, vrijwilligers die zich inzetten rond bewonerszelfbeheer en vrijwilligers die ondersteunen bij de uitvoer van grotere activiteiten. Rijnstad Jaarverslag

48 Presikhaaf: In september is er een Somalische maaltijd georganiseerd in samenwerking met Resto van Harte. Circa 20 Somalische vrouwen hebben in de keuken van het Leerpark Presikhaaf voor 90 wijkbewoners en professionals uit Presikhaaf een maaltijd georganiseerd. In Presikhaaf woont een grote groep Somalische bewoners die zich door middel van een maaltijd meer verbinding willen maken met bewoners uit andere culturen en met autochtone Presikhaafse wijkbewoners. Jong en oud hebben zich ingezet voor het slagen van deze avond. De jongere generatie Somaliers, veelal de kinderen van de vrijwilligers die zich voor Presikhaaf inzetten, hebben de presentatie van de avond gedaan. De vrouwen hebben de maaltijd verzorgd. Daar waar het nodig was, heeft het participatiewerk de Somalische groep (jong en oud) ondersteund om de avond te organiseren. De avond was een groot succes. Malburgen: Op de wijkdag in Malburgen, vragen twee vrouwen aan onze participatiewerker of er in het wijkcentrum computerles wordt gegeven. Dat aanbod was er niet meer, maar de participatiewerker heeft desalniettemin de vraag uitgezet bij collega s en samenwerkingspartners. Via via werd er een match gemaakt met een wijkbewoner met een Wajong-uitkering die computerkennis heeft en die vrijwilligerswerk wilde doen. Deze bewoner is ondersteund in een aantal didactische (basis)vaardigheden en in organisatorisch vermogen en heeft op deze manier de computerles kunnen geven. Het is een laagdrempelige inloop geworden waar wijkbewoners met hun eigen vraag bij de vrijwilliger terecht kunnen. Doordat de participatiewerker de vraag had uitgezet, kwamen er ook nog aanmeldingen bij. Nu zitten er één keer per week gemiddeld vijf wijkbewoners, zelfstandig in de Hobbit met hun persoonlijke vraag. Ontwikkelingen 2016 en signalen 2017 Opbouwwerk had in 2016 een grote rol in ondersteuning tussen uitvoerende professionals en burgers en gemeente. Lopende 2016 zijn in Arnhem de wijkteams Leefomgeving geïnstalleerd. In deze sterk veranderende omgeving krijgt de positie van de burger als adviseur van de gemeente een grotere rol. Opbouwwerk heeft een grote bijdrage geleverd aan de ondersteuning van de wijkteams leefomgeving bij de implementatie in de wijk. In verschillende wijken is het netwerk en de bestaande ondersteuningsbehoefte overgedragen aan de wijkteams leefomgeving. Een kracht van de opbouwwerkers is dat zij kunnen opereren vanuit een neutrale positie. Met het brede netwerk in de wijk zijn zij in staat om een grote en diverse groep bewoners te betrekken bij de ontwikkelingen in de wijk. Zijn waar nodig is; opbouwwerk met kleinere omvang, maar met grote ambities. De bezuinig van het opbouwwerk van ,- heeft een forse impact op de inzetbaarheid in de wijk. Deels is bezuinigd door alleen in de voormalige GSO III wijken en de Vogelaarwijken vast opbouwwerk in te zetten. Verder is de opdracht van het opbouwwerk versmald. Het opbouwwerk kende drie kerntaken. De brugfunctie tussen overheid en burgers was één van deze kerntaken. Het is de bedoeling dat met de komst van de wijkteams leefomgeving deze taak deels vervalt, omdat de overheid vanuit de wijk werkt en deels door de teams leefomgeving overgenomen wordt. Rijnstad Jaarverslag

49 De andere twee kerntaken blijven de opbouwwerkers wel uitvoeren: 1) Mensen in ontwikkeling: Het opbouwwerk richt zich op tal van informele vormen van participatie. Veel mensen participeren in een overleg of een adviesgroep en maken daarnaast zelf een ontwikkeling op competenties door. De opbouwwerker coacht en stimuleert om deze ontwikkeling van deelnemers te versterken. Soms heel direct (denk aan het aanbieden van een training) maar ook vaak ook on the job in het werk zelf. Dit maakt dat bewoners tijdens hun vrijwilligerswerk voor de wijk, ook zelf versterkt worden. 2) Verbinder: De opbouwwerker is veel in de wijk aanwezig. Hij heeft een groot netwerk onder bewoners en wijkorganisaties en kent veel mensen. Vanuit zijn vak is hij vooral gericht op verbinding. Dat maakt het bijvoorbeeld mogelijk om bij een adviesvraag van de gemeente snel mensen te betrekken die aansluiten bij het betreffende thema. Onze opbouwwerkers kennen altijd wel iemand in een buurt of straat, die zich bezig wil houden met een specifiek thema. Met deze manier van werken maak je echt gebruik van de kennis die er is in de buurt. Participatiewerk in ontwikkeling De gemeentelijke bezuiniging heeft in 2017 nog geen consequenties voor het participatiewerk. Wel is de naderende bezuiniging en de snelle ontwikkelingen voor het participatiewerk een belangrijke reden om in 2017 verder door te pakken op haar kracht. In 2017 wordt sterker gefocust op de volgende drie kerntaken: 1) Iedereen doet mee. Dat betekent dat participatiewerkers mensen stimuleren, ondersteunen, uitdagen en begeleiden bij het meedoen áán en organiseren ván uiteenlopende activiteiten in de wijk. Een belangrijke rol van de participatiewerkers is dat zij werken vanuit de inclusieve benadering. Ze schrijven niemand af, iedereen kan wát. De kracht van het participatiewerk is dat ze ervoor zorgt dat openbare en/of publieke activiteiten voor iedereen toegankelijk zijn. 2) Activerend en preventief. Het participatiewerk krijgt veel mensen doorverwezen vanuit de zorg organisaties en de sociale wijkteams. Veelal bewoners die vanuit een hulpsverlening- of zorgtraject komen en voor wie het noodzakelijk is dat zij een netwerk opbouwen in de wijk. Voor veel mensen is het voor het eerst dat ze een persoonlijk netwerk opbouwen en daarmee voor het eerst ook een vangnet hebben voor zichzelf. Het hebben van een netwerk, een groep mensen waar je op kan terugvallen, maakt de kans veel kleiner dat iemand gaat terugvallen op professionele hulpverlening. Het ziet er van buiten soms uit als een kneuterige crea-groep, maar voor veel mensen is die groep hun netwerk, hun vangnet en hun houvast in de wijk! 3) Op dit moment begeleiden de participatiewerkers honderden vrijwilligers. Mensen die zich vaak dagelijks belangeloos inzetten voor hun eigen wijk en stad. Voor al deze vrijwilligers is het niet alleen prettig, maar ook noodzakelijk om terug te kunnen vallen op een participatiewerker. Zij zorgen voor de balans tussen de inzet van beroepskrachten en informele inzet. 3.c Oase Stedelijk Vrouwencentrum Oase biedt een stedelijk activiteitenaanbod op maat voor (allochtone) vrouwen in isolement. Dit aanbod is gericht op de persoonlijke ontwikkeling en op versterking van de positie van de deelnemers in de Nederlandse samenleving. Vrouwen (vrijwilligsters en bezoeksters) worden gestimuleerd om hun competenties te ontdekken en in te zetten in het meedenken, organiseren en uitvoeren van activiteiten. Het aanbod is gericht op ontmoeting, ontplooiing en/of begeleiding en doorgeleiding van vrouwen naar onder andere vrijwilligerswerk, scholing en arbeidsparticipatie. Rijnstad Jaarverslag

50 Prestaties Door stopzetting van de financiering voor 2017 is Oase is vanaf september langzaam de activiteiten gaan afbouwen. In november zijn de vrijwilligers en de bezoeksters geïnformeerd. Deelproduct Begroot 2016 Gerealiseerd 2016 Individuele deelnemers wekelijks 150 tot 175 wekelijks 140 vrouwen vrouwen 54 vrouwen incidenteel Doorgeleiding vrouwen 30 tot 50 % 40% Instroom van nieuwe vrouwen in aanbod Oase Inzet leerwerkplaatsen De Nieuwe Hommel Loopbaanproject Vrouwenpower/Amandla 35 tot vrouwen 2 groepen gestart met een uitstroom van 30 vrouwen 4 vrouwen ondersteunen als vrijwilliger in het beheer 2 groepen gestart met een uitstroom van 30 vrouwen 100 % 3 vrouwen hebben werk gevonden. Toelichting op prestaties/resultaten: 140 vrouwen zijn individueel bereikt en hebben regelmatig deelgenomen aan de verschillende activiteiten binnen Oase. 54 vrouwen zijn bereikt met incidentele activiteiten. 40 van de bereikte vrouwen stromen door naar andere reguliere activiteiten, werk, vrijwilligerswerk en scholing. Zoals het taalaanbod van het ROC Rijn IJssel en in de wijken, vrijwilligerswerk in Oase, wijkcentra, Vluchtelingenwerk, Taalmaatjes, SWOA, MVT Arnhem, activeringsteams, Vitale verbinding, loopbaanproject vrouwenpower/amandla. Er zijn circa 98 cliënten doorverwezen naar activiteiten van Oase met als doel activering, toeleiding naar vrijwilligerswerk, scholing en werk op verschillend niveau. Steeds meer vrouwen met een beperking worden doorverwezen. Vier vrijwilligers en één stagiaire zijn op vier dagen in de week ondersteunend en/of actief in het horecaonderdeel en het beheer van wijkcentrum De Nieuwe Hommel in Sint Marten. Vrijwilligers van Oase hebben een gastvrouwcursus ontwikkeld en uitgevoerd voor vrijwilligers werkzaam/ondersteunend in het beheer en de catering. De catering is afgebouwd in verband met het stoppen van de financiering van Oase voor Aan acht taallessen en een leesgroep hebben in totaal 115 vrouwen deelgenomen. De taaldocenten oriënteren zich op een doorstart als taalinitiatief in Rijnstad probeert dit initiatief voor 2107 zoveel mogelijk te faciliteren zoals gebruik van ruimtes voor de taallessen. Oase heeft actief contact met diverse organisaties zoals Pro Persona, RIBW, Siza, Moviera, Leger des Heils, Vitale Verbinding, gemeente Arnhem en Rijnstad (maatschappelijk werk, Taalmaatjesproject, participatiemedewerkers).vier ervaringsdeskundigen van onder andere Vitale Verbindingen/RIBW zetten zich als vrijwilligers in voor de vrouwen van Oase door het aanbieden van diensten op maat zoals Skypeles, creatieve taalless en catering, internetles en extra individuele taalondersteuning. Oase neemt structureel deel aan de kwartiertafel van het gebied Klarendal/St. Marten. In maart hebben vrouwen die deelnamen aan het loopbaanproject vrouwenpower/amandla een miniconferentie georganiseerd waarin zij de opbrengst die het loopbaanproject hen heeft gebracht hebben gepresenteerd. Rijnstad Jaarverslag

51 Er zijn dit jaar vier mantelzorgtheesalon bijeenkomsten zijn uitgevoerd in de wijk t Broek en Presikhaaf voor 50 allochtone mantelzorgers. Deze bijeenkomsten zijn georganiseerd in samenwerking met MVT Arnhem en Stichting Mantelzorg. De thema s zijn toegespitst op draagkracht/last van mantelzorgers en bewustwording. Begin februari 2016 hebben vrijwilligers van Oase en jongerencentrum Willemeen een maaltijd georganiseerd voor vluchtelingenjongeren, mensen uit de wijk en netwerkpartners waaronder de politie. Ontwikkelingen 2017 Door bezuinigingen zal Oase in 2017 niet meer bestaan. Hiermee vervalt een voorziening voor vrouwen met problematiek, zoals (oorlogs)trauma s, psychiatrische beperkingen en grote taalproblematiek die door hun ervaringen niet in een gemengde groep kunnen of willen functioneren. Taallessen en voortzetting hiervan als vrijwilligersinitiatief Steeds meer vrouwen maken in 2016 gebruik van het taalaanbod. De taallessen van Oase zijn laagdrempelig en veel vrouwen worden doorverwezen door andere organisaties. Dit geldt vooral voor vrouwen die in isolement zitten of een beperking hebben en asielzoeksters. Oase biedt deze vrouwen een veilige omgeving en aandacht. In 2017 zetten de taaldocenten in een vrijwilligersinitiatief het taalaanbod voort. Rijnstad ondersteunt dit initiatief en faciliteert voor een jaar ruimte. Materiaal en andere benodigdheden zijn voor een aantal maanden gewaarborgd, maar op een gegeven moment zal er toch een vorm van financiering gevonden moeten worden om dit initiatief voort te kunnen zetten. 3.d Volare Volare biedt kortlopende trainingen aan voor vrijwilligers en potentiële vrijwilligers die zich inzetten voor de Arnhemse samenleving. Dit gebeurt zowel middels een open cursusaanbod als middels maatwerk. De trainingen zijn laagdrempelig en praktijkgericht. Ze zijn van goede kwaliteit en toegespitst op het niveau en de vragen van de deelnemers. De trainingen zijn primair gericht op competenties die nodig zijn om het vrijwilligerswerk bij de organisatie waar ze werken, goed te kunnen uitvoeren. Trainingen zijn inhoudelijk gekoppeld aan doelstellingen van sociale activering en participatiebevordering. Daarbij wordt creatief en buiten de gebaande paden gekeken naar passend aanbod. Volare werkt daarbij proactief en vraaggericht aan het concretiseren van latente trainingsvragen bij vrijwilligersorganisaties. Volare heeft daarbij de rol van mede-ontwikkelaar van trainingen en stemt vraag en aanbod in het trainingsdomein op elkaar af. Daarnaast onderhoudt Volare het contact met vrijwilligerscoördinatoren van de circa 60 organisaties die met vrijwilligers werken. Ook bieden de medewerkers van Volare individuele coaching aan vrijwilligers. Prestaties Deelproduct Begroot 2016 Gerealiseerd 2016 Maatwerktrainingen Deelnemers maatwerktrainingen Regulier aanbod Deelnemers regulier aanbod Rijnstad Jaarverslag

52 Aanvullingen op resultaten: Resultaten In 2016 hebben 829 deelnemers gebruik gemaakt van het trainingsaanbod van Volare. 109 mensen staan nog op de wachtlijst voor een training in verband met overschrijvingen op het aanbod. De deelnemers hebben na afloop van de trainingen een enquête ingevuld. De algemene waardering van de trainingen krijgt gemiddeld een cijfer 8. Volare ontwikkelt haar reguliere aanbod op basis van vragen van organisaties die werken met vrijwilligers, wijkteams, bewoners en trends en ontwikkelingen. Het maatwerk wordt uiteraard helemaal toegespitst op de specifieke vraag van de betreffende organisatie. Ontwikkelingen 2016 en signalen 2017 Vindbaar en herkenbaar Volare is in 2016 organisatorisch samengegaan met de Vrijwilligerscentrale, maar heeft een duidelijk eigen profiel behouden. Door het samengaan wordt het voor Volare makkelijker om de verbinding te maken met de wijk en toch stedelijk te kunnen opereren. Toenemende vraag De telkens toenemende vraag naar competentieversterking van vrijwilligers vertaalt zich al een paar jaar in de vorming van wachtlijsten. De diversiteit neemt daarnaast enorm toe. Voorbeelden daarvan zij trainingen gericht op communicatie, grenzen stellen, profilering en omgang met specifieke doelgroepen. 3.f Arnhemse Uitdaging De Arnhemse Uitdaging bouwt bruggen tussen het bedrijfsleven en de samenleving met als doel het verbeteren van de leefkwaliteit van mensen in Arnhem. Door het stimuleren en organiseren van maatschappelijk betrokken ondernemen in Arnhem, het ondersteunen en versterken van maatschappelijke organisaties bij hun werk en het tot stand brengen van verbinding en samenwerking tussen bedrijven en maatschappelijke organisaties dragen wij bij aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. De Arnhemse Uitdaging is een bedrijvennetwerk dat bestaat uit oude rotten en jonge honden die maatschappelijk betrokken ondernemen uitdragen vanuit het eigen bedrijf. Het ondernemersnetwerk is georganiseerd in 2 matchgroepen en een stuurgroep. Via de matchgroepen worden matches tot stand gebracht (directe bemiddeling) tussen vragen uit het maatschappelijk veld en aanbod van het lokale bedrijfsleven. Daarnaast heeft de Arnhemse Uitdaging een aantal banken, zoals de Spullenbank, de Klussenbank en de Cadeautjesbank, om nog meer te kunnen matchen. De banken worden waar mogelijk gecoördineerd door jonge honden in samenwerking met het operationeel team. Ook organiseert de Arnhemse Uitdaging jaarlijks (mede) evenementen zoals NL Doet en reikt de Arnhemse Uitdaging jaarlijks tijdens de Ondernemersavond van de gemeente Arnhem het Arnhems Compliment uit (een onderscheiding voor twee bedrijven die zich in het bijzonder hebben ingezet voor de lokale samenleving). Verder wordt zowel vanuit het aanbod en de behoefte van bedrijven als vanuit de vraag en behoefte van het maatschappelijk veld steeds meer ingezet op het stimuleren van duurzame samenwerkingsvormen. Gemiddeld zijn circa 50 vrijwilligers, (vooral) uit het bedrijfsleven, actief binnen de Arnhemse Uitdaging. Rijnstad Jaarverslag

53 Prestaties Deelproduct Begroot 2016 Gerealiseerd 2016 Realiseren van concrete verbindingen tussen bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Minimaal 500 matches Ruim 500 matches Resultaten In 2016 zijn ruim 500 matches gerealiseerd via de matchgroepen en de diverse banken. In de vorm van middelen, menskracht (kennis, kunde, handjes), faciliteiten en materialen. Ons jaarboek, met een uitgebreid inhoudelijk verslag van betrokken personen, deelnemende bedrijven en gerealiseerde projecten zal eind april 2017 beschikbaar zijn. Ontwikkelingen 2016 en signalen 2017 Meer bedrijven betrekken door aanjagen nieuwe initiatieven Een van de speerpunten voor 2016 was het verder vergroten van het aantal bedrijven dat zich inzet via de Arnhemse Uitdaging en voor de lokale samenleving. Dit hebben wij in 2016 onder meer vormgegeven door het aanjagen van een nieuw platform over vrijwilligerswerk door en voor bedrijven en hun medewerkers (als vervolg op de introductie van de Expertisebank en Bestuurdersbank in 2015). Bedrijven worden uitgedaagd om zich met minimaal 1% van hun werktijd in te zetten voor maatschappelijke doelen. Deze 1%Movement zal in 2017 naast de Arnhemse Uitdaging worden gepositioneerd en vormt voor ons (maar ook voor bijvoorbeeld de Vrijwilligerscentrale) een nieuwe bron van bedrijven en personen die zich maatschappelijk willen inzetten. Een ander nieuw initiatief waarin de Arnhemse Uitdaging aanjager en trekker in de beginfase is, is de Arnhemse Dialoog. Een publiek-privaat samenwerkingsplatform rondom armoede & schulden. Bedrijven uit ons netwerk vormen inmiddels een kerngroep, samen met de gemeente Arnhem en Rijnstad. Daarnaast hebben een 20-tal andere bedrijven en maatschappelijke organisaties zich bij dit platform aangesloten. In 2017 wordt de Arnhemse Dialoog verder op poten gezet met als doel het stimuleren van samenwerking, het versterken van bestaande initiatieven, het verkennen van de witte vlekken en innoveren waar gewenst door gebruik te maken van expertise en inzet van zowel het maatschappelijk veld als het bedrijfsleven. Na de opstartfase zal ook dit project los van de Arnhemse Uitdaging worden gepositioneerd. Ontmoetingsevenementen en workshops In maart 2016 heeft ons eerste Meet&Match LenteEvent plaatsgehad. Een groot event waarbij ontmoeting tussen bedrijven en maatschappelijke organisaties centraal stond. Los van de beoogde ontmoeting en verbinding is ter plekke ook flink gematcht. Het event leverde 60 concrete matches op tussen de 40 bedrijven en 60 maatschappelijke organisaties die aanwezig waren. Zeer succesvol. In 2017 zullen wij opnieuw een ontmoetingsevent organiseren. Op verzoek van een aantal noodhulporganisaties bij armoede (onder ander kledingbank, voedselbank, caritas etc) faciliteerden wij opnieuw een aantal koffietafelsessies. Doel van deze sessies is onderlinge uitwisseling en waar gewenst samen concrete acties uitzetten. Dit heeft in 2016 onder andere geleid tot het samen met het Armoedepact van de gemeente Arnhem - organiseren van een ontmoetingssessie tussen de hulporganisaties en vertegenwoordigers van de acht wijkteams. Circa 40 personen hebben elkaar en elkaars aanbod in pitchrondes en speeddatecirkels beter leren kennen. Na afloop is een smoelenboek gemaakt zodat partijen elkaar ook op de langere termijn makkelijk kunnen terugvinden. Afhankelijk van de wensen komt een dergelijke ontmoeting ook in 2017 aan de orde. Rijnstad Jaarverslag

54 Wij hebben een nieuwe workshop ontwikkeld voor stichtingen Anders Denken, Frisse Blik waarin onze aanvragers op een creatieve manier leren kijken naar hun eigen vraagstukken en de mogelijkheden voor samenwerking met bedrijven, onder begeleiding van jonge honden van de Arnhemse Uitdaging. 35 deelnemers van 21 stichtingen deden mee. Voor zowel deelnemers als begeleiders leverde dit veel nieuwe ideeën en contacten op. Wordt vervolgd in Verder In maart 2016 reikten wij tijdens de ondernemersavond van de gemeente Arnhem opnieuw het Arnhems Compliment uit aan twee bedrijven die zich nadrukkelijk hebben ingezet voor de Arnhemse samenleving. Ook in 2017 zal deze prijs weer uitgereikt worden. Rondom het landelijke NLdoet heeft de Arnhemse een uitdaagrol. Ook in 2017 gaan wij weer bedrijven en stichtingen stimuleren om mee te doen aan deze landelijke vrijwilligersdag en bieden wij stichtingen de mogelijkheid om niet opgepakte klussen alsnog te realiseren via onze Klussenbank. Tot slot gaan wij ook in 2017 uiteraard weer inzetten op nog meer publiciteit en bekendheid. Onder meer door columns in het kwartaalblad OKArnhem, extra publiciteit rondom de specifieke activiteiten, social media en het verder aanscherpen van onze contacten in het werkveld, waaronder de wijkteams en de teams leefomgeving. 3.g Vrijwilligerscentrale Overzicht van de resultaten van (on)gevraagde adviezen aan gemeenten, maatschappelijke instellingen en andere instanties gegeven bij de ontwikkeling van visie & beleid, met betrekking tot vrijwillige inzet. Daarnaast zijn er vier presentaties verzorgd over dit thema. Resultaat: ruimschoots behaald. Toelichting: de in 2015 gesignaleerde trend dat de belangstelling voor vrijwilligerswerk zich van het uitvoerende naar het beleidsmatige niveau uitbreidt, zet zich in 2016 voort. Zowel binnen de gemeentelijke organisatie, bij wijkteams en teams leefomgeving als bij grote maatschappelijke instellingen. Advisering vond onder andere plaats in individuele gesprekken, tijdens teamvergaderingen en met presentaties. Medewerkers van de vrijwilligerscentrale sloten aan bij kwartiertafels en nemen deel aan (en hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van) participatietafels. Daarnaast informeert de vrijwilligerscentrale de sociale wijkteams en de teams leefomgeving en adviseren wij de gemeente over wijkgebonden en wijkoverstijgende vrijwillige inzet digitale bemiddelingen gerealiseerd via de vacaturebank. Resultaat: ruimschoots behaald Toelichting: er zijn digitale bemiddelingen geregistreerd. Het werkelijke aantal ligt hoger, omdat wij van organisaties horen dat veel aspirant-vrijwilligers de contactpersoon die bij de vacatureomschrijving staat vermeld, rechtstreeks bellen.. Rijnstad Jaarverslag

55 Maand Afspraak Advies+ Reacties via website Totaal Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal burgers bemiddeld naar een passende vrijwilligersplek middels adviesgesprekken. Resultaat: niet gehaald, er hebben 177 adviesgesprekken plaatsgevonden. Er zijn twee redenen voor deze terugloop, die in 2015 al is ingezet. Toelichting: De eerste is dat belangrijke verwijzers als participatiecoaches en slagkrachtcoaches per 2015 verdwenen zijn. Hun rol is deels door wijkcoaches overgenomen, alleen zijn wijkcoaches niet in de gelegenheid om wijkbewoners te vergezellen bij een bezoek aan de vrijwilligerscentrale, waardoor niet alle wijkbewoners aankomen bij de vrijwilligerscentrale. Wel merken wij dat wijkcoaches geïsoleerde wijkbewoners steeds vaker adviseren om vrijwilligerswerk te gaan doen. Wij sluiten niet uit dat zij samen met wijkbewoners op de digitale vacaturebank van de Vrijwilligerscentrale passende vrijwilligersfuncties zoeken en vinden. De tweede reden is dat wij met Coaches-projecten (zie hieronder) mensen naar passend vrijwilligerswerk bemiddelen. 60 mensen met een beperking bemiddeld naar een passende vrijwilligersplek. Resultaat: op koers, projectaanpak verbreed. Toelichting: in 2015 is de Vrijwilligerscentrale gestart met de inzet van vrijwillige coaches die kwetsbare vrijwilligers helpen om hun weg te vinden bij de uitvoering van hun vrijwilligerswerk. Dit project heeft haar doelgroep nu uitgebreid met mensen die nog met vrijwilligerswerk moeten starten, maar niet weten wat ze kunnen en leuk vinden. Daarnaast is gestart met een tweede coachproject, Coach Kees, dat mensen in de bijstand helpt om dichter bij een baan te komen door middel van inzet van competentiegericht vrijwilligerswerk. Voor het eerste project hebben zich 23 coachees aangemeld en zijn een traject gestart. Vier trajecten zijn gestopt of niet geslaagd. Bij Coach Kees zijn 32 deelnemers met een traject gestart. Zeven trajecten zijn gestopt. Beide projecten worden extern gefinancierd. Rijnstad Jaarverslag

56 75 taalkoppels zijn gevormd. Resultaat: ruimschoots behaald. Toelichting: er zijn 120 taalkoppels gevormd; 43 anderstaligen die een taalmaatje zoeken, staan nog op een wachtlijst. Daarnaast is er een intake geweest met 65 anderstaligen die nog gekoppeld moeten worden. De middelen ontbreken om meer koppelingen te maken. Om die wachtlijst sneller weg te werken, is er een groep vrijwillige coördinatoren gevormd die de intake, koppeling en begeleiding van anderstaligen en taalmaatjes op zich nemen. Vrijwillige taalmaatjes worden direct ingezet, maar door de enorme toestroom van Syriërs en Eritreërs duurt het inmiddels zeker een half jaar voordat ze gekoppeld kunnen worden. Drie keer per jaar is er een deskundigheidbevorderingsbijeenkomst voor de taalmaatjes. Ondersteuning scholen bij de uitvoering van de MaS. Dit conform de afspraken met schoolbesturen en gemeente Arnhem. Resultaat: geslaagd. Toelichting: op Beekdal College voorlichting gegeven aan zes klassen en meegeorganiseerd aan een MaS-dag voor 160 leerlingen. Voorlichting gegeven aan acht klassen van het Montessori College en acht klassen van t Venster (ism een jongerenwerker en Netwerk Samen Arnhem). Van schoolbesturen en wethouder fiat gekregen om door te gaan met de facilitering van MaS in Arnhem. Website MaS-Xpress onderhouden. In het kader van werving 100 organisaties bezocht, 100 telefonische gesprekken gevoerd, 25 standaard- en 25 maatwerk adviezen verstrekt, 50 doorverwijzingen gerealiseerd. Resultaat: behaald Toelichting: in totaal zijn met ruim 60 organisaties adviesgesprekken gevoerd over vrijwilligersbeleid. Er is voorlichting geven over vrijwilligersbeleid aan medewerkers van het RIBW Centrum (twintig personen) en het Sportbedrijf (vijftien). Daarnaast beantwoorden wij bijna dagelijks telefonisch en per gestelde vragen. Onze focus richten wij meer en meer op de wijk. De zes teamleden van de Vrijwilligerscentrale Arnhem zijn gekoppeld aan één van de acht gebieden van Arnhem. Zij informeren en adviseren daar de sociale teams en teams leefomgeving over zaken die betrekking hebben op vrijwilligers(werk), nemen deel aan kwartiertafels en participatietafels en bouwen contact op met wijkgerichte vrijwilligersorganisaties. Onze inbreng in de wijk wordt gewaardeerd en levert veel informatie, nieuwe contacten en nieuwe vragen op. Zoals eerder vermeld, weten wijkcoaches ons steeds beter te vinden. Bezochte organisaties o.a.: Arnhem voor Vluchtelingen, Buutvrij, Prisma, Bronbeek, Hoogte80, MFC de Omnibus, Resto Schuytgraaf, St. Messi, Rijnstate, de Broekriem, RonaldMcDonaldhuis, Hoeve Klein Mariëndaal, Burger Service Lab, Rijn IJssel Energie Coöperatie, Zorgtuin Mooieweg, Pactum, Sportbedrijf, RTV, Pluryn, SWOA, Versterk t Netwerk, Jo s Werkplaats, Hospice Rozenheuvel, Puur Lokaal, VPTZ, AZC Elderhoeve, 2Switch, Vitesse betrokken, Klarendalse Molen, VWON, Dag Hamelen, FabLab, Sportbedrijf, Philadelphia, De Vrolijkheid, Gelders Erfgoed, Elisabethshof, Pleyade, COA, Over Rood, Toon Hermans Huis. Bereik van minimaal 40 maatschappelijke organisaties, 30 (bedrijfsleven)teams en 500 Arnhemse (potentiële) vrijwilligers middels onder andere NL Doet en de banenbeurs. Resultaat: ruimschoots behaald. Toelichting: op zaterdag 31 januari namen 50 organisaties deel aan de vrijwilligersbanenbeurs, die door 150 mensen werd bezocht. Organisaties waren tevreden met dit resultaat, ook vanwege het contact met collega-organisaties. Voor het landelijke evenement NL Doet op 11 en 12 maart, dienden Arnhemse organisaties 79 klussen in waarvoor vrijwilligers nodig waren. Er meldden zich ruim 60 teams met in totaal 800 vrijwilligers aan, zodat 70% van de ingediende klussen kon worden uitgevoerd. Het aantal deelnemers en gerealiseerde klussen lag 20% hoger dan in Rijnstad Jaarverslag

57 Er is een toegankelijke website die jaarlijks minstens bezoekers antwoord geeft op de meest gestelde vragen over vrijwilligerswerk. Daarnaast beantwoording van telefonische, per of mondeling in In de Weerd gestelde vragen. Resultaat: ruimschoots behaald. Toelichting: de website is vernieuwd en uitgebreid met drie nieuwe functionaliteiten: Vrijwilligerswerk op de kaart laat op de kaart van Arnhem zien waar vrijwilligers nodig zijn. Op de Talentenbank kunnen mensen hun specifieke talent of kennis aan organisaties aanbieden. In de vacatureomschrijving kunnen organisaties nu ook aangeven of Engelstalige vrijwilligers welkom zijn. Ongeveer 90% van de matches wordt nu online gemaakt. Wij krijgen van organisaties terug dat het aantal, de diversiteit en de kwaliteit van mensen die zich via Internet voor vrijwilligerswerk melden, toeneemt. De Vrijwilligerscentrale speelt een centrale rol in de implementatie van een ander online platform dat zonder tussenkomst van derden mensen die iets voor een ander willen doen verbindt met mensen die een handje geholpen willen worden. Er zijn twee netwerkbijeenkomsten voor 30 coördinatoren en twee intervisiebijeenkomsten voor 15 coördinatoren georganiseerd. Er is bijgedragen aan twee netwerkbijeenkomsten voor stagecoördinatoren. Er is een netwerkoverleg voor 40 vrijwilligerscoördinatoren in de sport, acht eigen workshops met 10/30 deelnemers en een werkconferentie voor minimaal 80 deelnemers georganiseerd. Resultaat: ruimschoots behaald. Toelichting: in maart organiseerden wij samen met onze landelijke brancheorganisatie NOV een Strategiedialoog met vertegenwoordigers van een dertigtal Arnhemse vrijwilligersorganisaties. De Vrijwilligerscentrale faciliteerde zes bijeenkomsten van het Platform buurtprojecten. In zowel april als november namen 35 vrijwilligerscoördinatoren deel aan een netwerkbijeenkomst. In aansluiting op het vrijwilligerscoördinatorenoverleg is een nieuw overleg gestart, voor beleidsmakers van de organisaties uit het maatschappelijk middenveld. Dit overleg heeft inmiddels twee keer plaatsgevonden en heeft geleid tot een grote bijeenkomst in februari 2017, waar de teams leefomgeving, de sociale wijkteams en het maatschappelijk middenveld aan elkaar gekoppeld zal worden. Vragen en verzoeken van burgers en organisaties om belangen te behartigen zijn beantwoord. Resultaat: behaald. Toelichting: op 31 maart organiseerde de Vrijwilligerscentrale met de Partners In de Weerd en het BurgerServiceLab een debat over de gemeentelijk Koersnota Van Wijken Weten, met het accent op de positie van burgerinitiatieven. Bij dit debat waren meer dan 200 personen aanwezig. Wij faciliteerden verschillende netwerkbijeenkomsten met het UWV Arnhem/Ede en vrijwilligerscentrales uit dat gebied over vrijwilligerswerk door mensen met een UWV-uitkering en leverden een bijdrage aan het onderzoek dat Regioplan voor het ministerie van SZW uitvoert over de wijze waarop het UWV omgaat met uitkeringsgerechtigden die vrijwilligerswerk willen doen. Met Arnhem voor Vluchtelingen is regelmatig contact, over Arnhemmers die vrijwillig iets voor vluchtelingen willen doen en over vluchtelingen die zelf vrijwilligerswerk willen doen. Een resultaat van dit contact is dat onze website een Engelstalige pagina heeft gekregen en dat organisaties in hun vacaturetekst kunnen aangeven of Engelstalige vrijwilligers welkom zijn. Eind dit jaar is er een contract getekend met Pharos om statushouders die in het AZC zitten en nog geen woning hebben toegewezen gekregen te activeren middels vrijwilligerswerk. Rijnstad Jaarverslag

58 Tijdens tien voorlichtingsbijeenkomsten zijn ten minste 150 personen voor vrijwilligerswerk geïnteresseerd. Resultaat: op koers. Toelichting: in maart vond een algemene voorlichtingsbijeenkomst voor vrijwilligers plaats, waaraan vijftien belangstellenden deelnamen en een bijeenkomst voor vijftien inburgeraars bij Vluchtelingenwerk. In mei gaven wij voorlichting aan tientallen medewerkers van de ING, die door sluiting van het kantoor aan de Velperweg hun baan hebben verloren en wilden weten wat er op het terrein van vrijwilligerswerk voor hen mogelijk is. Zoals eerder vermeld bezochten ruim 150 mensen de Vrijwilligers Banenmarkt in januari. Er is regelmatig voorlichting over vrijwilligerswerk gegeven in sociale teams en voor (leden van) teams leefomgeving. Een informatiebijeenkomst over vrijwillige inzet is gegeven bij het Kunstbedrijf (20 ), voor stagiaires van de Madser (10), voor een groep inburgeraars vanuit Vluchtelingenwerk (10) en bij een UWV netwerkbijeenkomst (200). Er is bijgedragen aan de organisatie van de Arnhemse Stadsprijs voor Vrijwilligerswerk & Jeugdlintje. Resultaat: behaald. Toelichting: Coöperatie VGZ stelt wederom het prijzengeld beschikbaar. Wethouder Anja Haga heeft de bestuursfunctie van Henk Kok overgenomen en de Stadsprijs is een samenwerking aangegaan met het Arnhems Vrijwilligers Gala. Op 2 december vond de uitreiking plaats. Er waren geen aanmeldingen voor het Jeugdlintje. Op aanmeldingen van het Jeugdlintje zal volgend jaar extra ingezet worden.dit jaar is door de vrijwilligerscentrale ook weer meegewerkt aan de Wijkprijs. Eén van de medewerkers was onderdeel van de jury. Vijf Arnhemse organisaties zijn begeleid bij het behalen van de kwaliteitsonderscheiding Goed Geregeld. Resultaat: niet behaald. Toelichting: het behalen van een kwaliteitsonderscheiding vraagt van organisaties een forse investering. De vorige wethouder stelde de kwaliteitsonderscheiding verplicht voor organisaties die door de gemeente worden gesubsidieerd. Nu die verplichting er niet meer is, is de noodzaak om de onderscheiding te behalen verdwenen. Rijnstad is bezig om de onderscheiding te behalen. Om te voorkomen dat de slager zijn eigen vlees keurt hebben wij een collega-organisatie gevraagd dit proces te begeleiden. Tendens is dit jaar begeleid in de herkeuring. Dit zal volgend jaar goedgekeurd worden. Er is contact onderhouden met regionale en landelijk kennisinstituten op het terrein van vrijwillige inzet en deze verworven kennis is beschikbaar gesteld aan Arnhemse organisaties. Resultaat: behaald. Toelichting: deelgenomen aan provinciale netwerkbijeenkomsten van Spectrum/Elan; aan landelijke bijeenkomsten van Het begint met Taal ; aan landelijke bijeenkomsten van het NOV en met NOV een lokale Strategiedialoog georganiseerd over de ondersteuning van vrijwilligersorganisaties. Op uitnodiging van de Radboud Universiteit en het Sociaal en Cultureel Planbureau meegewerkt aan het Europees project Third Sector Impact (TSI), over de maatschappelijke impact van de Derde Sector in tien Europese landen. De rol van vrijwilligers bij de opvang van vluchtelingen was één van de thema s. Deelgenomen aan conferentie in Rome en Mexico. De vrijwilligerscentrale heeft bijgedragen aan de doorvoering en ontwikkeling van het vrijwilligersbeleid. Resultaat: op koers. Toelichting: aandacht voor vrijwilligersbeleid loopt als een rode draad door de contacten die de vrijwilligerscentrale met vrijwilligersorganisaties heeft. Rijnstad Jaarverslag

59 De boodschap die wij afgeven aan organisaties die vrijwilligers nodig hebben is: er is geen tekort aan mensen die vrijwilligerswerk willen doen, maar er is een tekort aan aantrekkelijke vrijwilligersfuncties. Er is beleid nodig om vrijwilligersfuncties aantrekkelijk te maken. De vrijwilligerscentrale helpt organisaties dagelijks met raad en daad bij het ontwikkelen en uitvoeren van vrijwilligersbeleid. Ontwikkelingen 2016 en signalen 2017 Wij constateren een grote toename in statushouders en asielzoekers die op zoek zijn naar een taalmaatje of naar vrijwilligerswerk. Dit vraagt extra ondersteuning van vrijwilligersorganisaties. Hoewel veel mensen dit een interessante doelgroep vinden en er veel initiatieven zijn om mensen op weg te helpen, is er toch een tekort aan ondersteuning. Wij ontvangen steeds vaker individuele hulpvragen die wij moeten doorverwijzen-, bijvoorbeeld voor huishoudelijke hulp, hulp bij een verhuizing op korte termijn of vervoer voor kinderen naar school. De sociale wijkteams weten ons beter te vinden en verwijzen mensen die sociaal geactiveerd moeten worden naar ons door. Het wegvallen van dagbesteding en de ontwikkeling van de participatiemaatschappij zorgen voor een grotere diversiteit aan vrijwilligers. Dit betekent ook dat er steeds meer vrijwilligers komen die extra begeleiding en scholing nodig hebben. Aan de andere kant zien wij juist een toename van vacatures die meer eisen stellen aan de vrijwilliger. Volare signaleert een toenemende vraag naar training en scholing voor vrijwilligers. Waar in mensen uitgeloot werden, waren dat in mensen. De functie samenlevingsopbouw, waarbij opbouwwerkers ondersteuning boden aan de burgers, is deels overgedragen aan de teams leefomgeving. Dit heeft tot gevolg dat vertrouwde gezichten, waardevolle kennis en ervaring bij zowel gemeente als maatschappelijke organisaties verdwijnen. Het is voor velen momenteel moeilijk om door al de nieuwe bomen het bos te zien. Dit leidt tot onrust bij vrijwilligersorganisaties. De komst van de teams leefomgeving en de onduidelijkheid die hieromtrent heerst zorgt ervoor dat vrijwilligersorganisaties niet goed weten hoe zij de aanbesteding tegemoet moeten zien. Het is niet meer zichtbaar waar of wie binnen de gemeentelijke organisatie stuwende krachten rond bepaalde beleidsterreinen zijn. Op ons terrein - maatschappelijke participatie, vrijwillige inzet en actiefburgerschap - is bijvoorbeeld onduidelijk welke doelen de gemeente wil bereiken. De gemeente moedigt burgers aan de ene kant aan meer zelf te gaan doen, maar maakt het burgerinitiatieven tegelijkertijd met regelgeving zo moeilijk, dat alleen professionele burgers het nog volhouden om in die regelmolen mee te draaien. Om dit vol te kunnen houden en continuïteit te waarborgen, zal professionele ondersteuning noodzakelijk blijven. Rijnstad Jaarverslag

60 4. Inhoudelijke coördinatie Brede School 4.a Coördinatie Brede School In het verleden is door de gemeente Arnhem gekozen voor een pedagogisch-didactisch concept van leren en opvoeden, het Brede Schoolconcept. Dit is een netwerk van onderwijs, welzijn, sport, opvang en zorg voor kinderen van 0 tot 14 jaar en hun ouders. Om dit netwerk te realiseren, heeft Rijnstad medewerkers aangesteld die de inhoudelijke coördinatie binnen de samenwerkingsverbanden van Brede Scholen gestalte geven. Een Brede School is een netwerkorganisatie; de partners zijn autonoom en gelijkwaardig, maar niet gelijk. Ze komen in overleg met elkaar tot consensus over de doelen, speerpunten en activiteiten. De Brede Scholen worden hierbij ondersteund door een coördinator Brede School. Zij hebben de beschikking over een budget voor activiteiten en communicatie. Eind 2014 heeft de gemeente gekozen in een voorgenomen besluit om met de functie van Brede schoolcoördinator medio 2016 te stoppen. In 2015 hebben wij gezamenlijk met stichting PAS gekeken hoe deze functie kan worden afgebouwd en welke ondersteuning daarbij nodig is. De scholen zijn vanaf medio 2016 zelf de taken van de coördinatoren op gaan pakken, de coördinatoren hebben hen tot het einde van het schooljaar daarin ondersteund en er voor gezorgd dat deze taken in de scholen geborgd zijn. Bij de vaststelling van de meerjarenprogrammabegroting heeft de gemeenteraad ingestemd met het voorstel van het college van B&W om de opdracht en subsidie aan Rijnstad voor brede schoolcoördinatie, zoals aangekondigd in de beschikking subsidieverlening 2015, per 1 augustus 2016 te beëindigen. De Brede School, en daarmee de Brede schoolcoördinatoren, waren bij uitstek de verbindende factor tussen kinderen, hun ouders en de wijk waarin zij wonen en leven. Zij konden vanuit hun functie en expertise een verbindende factor zijn bij de wijkteams Jeugd. Door het wegvallen van deze functie kan er een gat ontstaan tussen de scholen en initiatieven in de wijken. De functie is voor 1 augustus 2016 afgerond er zal vanuit de wijken aandacht besteed moeten worden om deze koppeling te handhaven. Het betreft dertien Brede Scholen in de volgende wijken: Malburgen-West, Malburgen-Oost, Malburgen-Zuid/Immerloo, PresikhaafOost en Presikhaaf-West, Klarendal/Sint Marten, het Arnhemse Broek, de Geitenkamp, Schuytgraaf West en Schuytgraaf Centrum, Rijkerswoerd, De Laar-Oost en De Laar-West. De coördinatoren hebben tot op het einde van hun functie geparticipeerd in het maandelijkse coördinatorenoverleg. In alle wijken zijn de coördinatoren Brede School betrokken gebleven bij de wijkgesprekken op het thema Opvoeden en opgroeien. Rijnstad Jaarverslag

61 5. Hulpverlening 5.a Inzet in sociale wijkteam volwassenen en sociale wijkteam Jeugd De algemeen maatschappelijk werkers en jeugdmaatschappelijk werkers van Rijnstad verrichten vanaf 1 januari 2015 de werkzaamheden van wijkcoach in de sociale wijkteams. De aansturing op inhoud en werkproces ligt bij de teamleiders van de wijkteams, de aansturing op personeelsaangelegenheden ligt bij Rijnstad als moederorganisatie. De wijkcoaches richten zich op de eigen kracht, het versterken van de zelfredzaamheid en waar nodig op het organiseren en coördineren van hulp. Zij dragen bij aan de afname van de noodzaak tot inzet van maatwerkvoorzieningen. Dit doen zij door de vraagstukken van burgers op een gekantelde wijze op te pakken, door zich in het wijkteam als generalist persoonlijk verder te ontwikkelen en door gebruik te maken van de kennis en ervaring die in en om het gebiedsteam aanwezig is. Bij aanvang ligt hun meerwaarde in de nieuw te vormen teams op de volgende gebieden: Standaard gericht op alle levensgebieden. Ervaring met het werken met mensen die qua inkomen, opleiding en leefomgeving in een achterstandsituatie verkeren. Ervaring met het bieden van begeleiding in situaties van huiselijk geweld. Kennis van de sociale kaart. Voor de jeugdmaatschappelijk werkers ligt de meerwaarde daarnaast nog in samenwerking met het primair onderwijs binnen de zorgstructuur van de scholen. Systeemgerichte benadering. Inzet van de methodiek Familie Netwerk Beraden. Breed netwerk, zowel richting Welzijn als richting (medische) Zorg. Prestaties Op verzoek van de gemeente is de registratie in Regas losgelaten. Er kunnen daardoor geen productiegegevens gepresenteerd worden. Ontwikkelingen 2016 en signalen 2017 Bij inrichting van de wijkteams in samenspraak met de gemeente Arnhem is gekozen om de functie van algemeen maatschappelijk werk en jeugd maatschappelijk werk in Arnhem volledig op te nemen in de wijkteams. Geredeneerd vanuit de burger vinden wij dit de juiste keuze gezien de opzet van de wijkteams in Arnhem. Per 1 januari 2017 is er een nieuwe stichting opgericht en zijn alle 28 Rijnstad medewerkers, die in de wijkteams werken, volgens de wet overgang van onderneming in dienst getreden bij de nieuwe stichting. De Stichting Sociale Wijkteams Arnhem (SSWA) heeft gekozen om de CAO Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening (CAO W&MD) te hanteren. Dit houdt in dat Rijnstad medewerkers onder dezelfde CAO blijven vallen en verwacht wordt dat zij in de nabije toekomst minimale afwijkingen in arbeidsvoorwaarden zullen ervaren. Wel heeft SSWA de functie van wijkcoach ingeschaald op schaal 9 van de CAO. Gevolg is dat met ingang van de nieuwe CAO W&MD alle Rijnstad wijkcoaches een schaal omhoog zullen gaan. Tot slot geven wij het signaal af dat de arbeidsomstandigheden en uitwerking van de arbeidsvoorwaarden en harmonisatie van de wijkcoaches nu en in de toekomst aandacht vragen. Rijnstad Jaarverslag

62 5.c Sociaal Raadsliedenwerk inclusief Hulp online Sociaal Raadsliedenwerk biedt hulpverlening aan individuele cliënten op materieel vlak en is primair gericht op: Het informeren van cliënten over hun rechten en plichten met betrekking tot de voor hen geldende wet- en regelgeving (sociale zekerheid, belasting en toeslagen, consumentenzaken, schulden en dergelijke). Het helpen van cliënten om optimaal gebruik te maken van de regelingen en voorzieningen waarop zij recht hebben. Het bevorderen van de zelfredzaamheid en het probleemoplossend vermogen in de omgang met uiteenlopende instanties en de door deze instanties verstrekte specifieke informatie. Aanvullend aan de individuele ondersteuning geven de sociaal raadslieden voorlichting aan groepen bewoners en bieden ze consult aan ketenpartners ten aanzien van sociaal juridische vraagstukken van bewoners die door die betreffende ketenpartner ondersteund worden. De sociaal raadslieden hebben een signaleringstaak op stedelijk, regionaal en landelijk niveau ten aanzien van lancunes in wet- en regelgeving, ongewenste effecten van wet- en regelgeving of fouten in de uitvoering. Prestaties ondersteuning Begroot Gerealiseerd SR Toelichting op prestaties: Het aantal vragen dat is afgehandeld is veel ruimer dan begroot. Resultaten Een deel van de hulpvragen kan direct op het spreekuur worden afgehandeld of kort daarna. In 2015 betrof dit 7322 hulpvragen. De intake en de meer gecompliceerde hulpvragen worden door de sociaal raadslieden (hbo) afgehandeld. Eenvoudige hulpvragen worden door stagiaires en vrijwilligers afggehandeld. 777 hulpvragen namen meer dan een uur in beslag. Veelal was sprake van een samenhang en verwevenheid van problematiek op meerdere leefgebieden en rechtsgebieden. Naast persoonlijk contact is het ook mogelijk om telefonisch of per een hulpvraag te stellen. Dit betrof in 2016: 1329 hulpvragen. De meeste burgers kunnen bij de belastingdienst hulp bij de aangifte krijgen. In 548 situaties bleek dat deze of andere hulp niet passend was en is de burger geholpen bij het doen van aangifte inkomstenbelasting. Rijnstad Jaarverslag

63 SR - onderwerpen Overigen 5% Uitkeringen 12% Belastingen/toeslagen 28% Consumentenzaken (w.o. incasskosten) 16% Overige juridische kwesties (w.o. beslag) 39% Spreekuuronderwerpen Overigen 10% Uitkeringen 20% Belastingen en toeslagen 41% Consumentenzaken 21% Juridische kwesties 8% Rijnstad Jaarverslag

64 Ontwikkelingen in 2016 en 2017 Financiën en Formulieren Op 1 januari 2015 is gestart om sociaal raadsliedenwerk gezamenlijk met de formulierenbrigade onder de noemer Financiën en Formulieren te presenteren. De toegang tot sociaal raadslieden is laagdrempelig. Via open inloopspreekuren kan de burger zijn hulpvraag voorleggen. Aanvullend aan deze open inloop zijn we gestart met het bieden van het online afsprakenspreekuur. Informatie en voorlichting In 2015 zijn wij gestart met een betere benutting van de media om burgers te informeren over regelingen en voorzieningen. Via social media en een nieuwsbrief worden ook die burgers bereikt die zich (nog) niet met een hulpvraag melden, maar wel geconfronteerd worden met een sociaal juridisch probleem. In 2016 hebben wij deze informatievoorziening verder ontwikkeld. Ten aanzien van thema s die grotere groepen burgers aangaat, hebben wij groepsvoorlichting geboden. Zo hebben wij een voorlichting gegeven over het kiezen van een zorgverzekering, en boden wij informatie aan bezoekers van de informatiebeurs van het UWV. In 2017 zullen wij ook groepsvoorlichting geven over het doen va n aangifte inkomstenbelasting. De digitaliserende overheid en de administratiecoaches Steeds meer informatie is voor de burger digitaal toegankelijk en steeds vaker wordt aan die burger digitaal een appél gedaan. De sociaal raadslieden zijn in 2016 in verschillende gebieden gestart met een vrijwillige administratiecoach. De vrijwilliger wordt als administratiecoach ingezet om voor deze groep mensen als vast aanspreekpunt te fungeren. De vrijwille administratiecoach heeft de volgende taken: Coachen/ondersteunen bij administratieve vragen. Structuren administratie. Invullen eenvoudige (digitale) formulieren. Ondersteunen/coachen bij digitalisering. Signaleren andere problematiek aan sociaal raadslieden. De vrijwilliger werkt onder de verantwoordelijkheid van een beroepskracht van Rijnstad, die betrokken is bij de uitvoering van de taken waarmee de vrijwilliger is belast. Signalisering en werken in de keten De sociaal raadslieden zijn in de aanpak van schulden een belangrijke schakel. Het voorkomen van ondergebruik of overgebruik van regelingen en voorzieningen en het beschermen van het bestaansminiumum is vaak de start van een stabiele inkomenssituaties. In andere life-events, zoals scheiden en het verliezen van werk, is adequate en tijdige informatie over de gevolgen van dit event op de regelingen en voorzieningen waar de burger gebruik van maakt belangrijk. Door aansluiting te vinden bij de partners in het sociaal domein, waaronder de wijkteams, en de juridische keten, waaronder de sociale advocatuur en het juridisch loket, wordt het effect van de dienstverlening groter. Door de samenwerking te zoeken met nieuwe initiatieven zoals het financieel café kunnen we steeds meer maatwerk bieden. Op landelijk, regionaal en stedelijk niveau signaleren sociaal raadslieden ongewenste effecten van weten regelgeving. Op landelijk niveau hebben in 2016 veel van deze signaleringen betrekking gehad op het invorderingsbeleid van de belastingdienst. Stedelijk hebben de sociaal raadslieden een bijdrage geleverd aan onderzoek naar het handelen van stichting raadhuis en het herstellen van de schade die schuldenaren die door deze stichting zijn benaderd is aangebracht. Ook hebben ze meegewerkt aan een strafrechtelijk onderzoek naar een malafide bewindvoerder. Rijnstad Jaarverslag

65 Het bestaansminimum In het sociaal raadsliedenwerk is beslag op loon en uitkering en de bescherming van de beslagvrije voet een belangrijk onderdeel in het werk. Het vaststellen van de beslagvrije voet en daarmee het borgen van het bestaansminimum is complex. Een vereenvoudiging van deze beslagvrijevoet berekening zal naar verwachting in 2018 in werking treden. Een zorg die Sociaal Werk Nederland heeft uitgesproken is de verwachting dat schuldeisers anders dan via loonbeslag hun vordering innen. In het laatste kwartaal van 2016 en in het eerste kwartaal van 2017 zien wij een toename van overheidsvorderingen/bankbeslag en beslag op goederen. Ontwikkelingen in de gebieden In 2016 zijn de sociaal raadslieden meer in de gebieden gaan werken, om nog dichter bij de burger in de verschillende wijken te zijn en een nauwe aansluiting te hebben met de verschillende wijkteams. De burger kan daarmee dicht in de buurt terecht met zijn sociaaljuridische vragen. In de praktijk zien wij nu dat een burger om uiteenlopende reden kiest buiten zijn wijk een spreekuur te bezoeken. In de verschillende gebieden groeit de samenwerking met de wijkteams. Er wordt vaker consult ingewonnen over en weer en de verwijzing gebeurt zoveel mogelijk warm. Dat betekent dat wij in alle gebieden een groeiende zij-instroom van burgers krijgen. In 2016 zijn wij gestart met het schrijven van een nieuwe aanpak voor veelvragers. Dit onderwerp hebben wij al eerder opgepakt, maar ondanks dat zijn er nog steeds veelvragers. Hoe kunnen wij veelvragers beter coachen om hen te leren ons minder frequent te bezoeken en hun vragen óf zelfstandig op te pakken óf op te sparen om ons eens in de maand/twee maanden te bezoeken in plaats van twee wekelijks. In 2017 zullen we de nieuwe aanpak verder vormgeven. Rijnstad Jaarverslag