Als een hoortoestel geen oplossing is: geluidstrillingen doorgeven via het schedelbot

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Als een hoortoestel geen oplossing is: geluidstrillingen doorgeven via het schedelbot"

Transcriptie

1 uitgave van nvvs (onderdeel van stichting hoormij) Nummer 2 Jaargang 43 april / mei Maartje Schutte: Door mijn CI word ik minder belemmerd in de dingen die ik wil doen. Met Stichting Hoormij het beste uit jezelf halen Serie behandeling tinnitus & hyperacusis in audiologische centra. Deel 3: UACG Als een hoortoestel geen oplossing is: geluidstrillingen doorgeven via het schedelbot

2 Column In dit nummer foto: michiel wijnbergh Inzicht Ik heb meer in huis dan mijn oren! Het gaat er niet om dat je alles blijft horen, maar dat je contact kunt hebben. Ik kijk naar wat ik allemaal wél kan, het enige dat ik niet goed kan is horen. Hallo, ik ben er ook hoor! U denkt misschien: wat smijt die man nou ineens met een hoop oneliners. Nou, dat klopt. Alles wat u hierboven leest, zijn achter elkaar geplakte tips die ik van Ervaringrijk.nl heb gehaald. Dat is een nieuwe website die we als Hoormij/NVVS hebben gemaakt: een site met verhalen van mensen die tips en perspectieven bieden aan u en mij, op basis van hun eigen ervaringen. En dat gaat zeker niet van ach en wee en niemand snapt mij. Integendeel: het barst er van de slimme, handige, eigenwijze en praktische tips en levenslessen waar u uw voordeel mee kunt doen. Nog een paar voorbeelden die mij aanspreken. Over communicatie als je slechthorend bent: Ik heb ook geleerd dat het belangrijk is niet alleen te vertellen dat je slechthorend bent, maar vooral hoe de ander jou kan helpen. Over zorgen dat anderen begrijpen wat je aandoening met je doet: Ik heb een naar vrienden en familie gestuurd over hyperacusis en wat het met mij en mijn gezin doet. Inzicht komt door schade en schande. De mooiste inzichten op Ervaringrijk.nl zie je voor je ogen ontstaan uit moeilijke situaties en soms schokkende momenten. Na een brand in ons flatgebouw, waar ik niets van had gemerkt, ben ik stappen gaan zetten, schrijft iemand. Maar u leest er ook de kracht van berusting of relativering: Ik word niet meer boos over onbegrip. Een erg mooie vind ik het inzicht van iemand die zeer ernstig beperkt wordt door haar hyperacusis: Ik kan niet veel, maar ik ben natuurlijk ook leuk. En soms schrijven mensen heerlijk tegendraadse tips op Ervaringrijk.nl: Ik doe nu thuis vaak net of ik niet heb gehoord dat er iets gezegd wordt, laat ze maar komen. Precies! Natuurlijk biedt Ervaringrijk.nl de verhalen achter al deze tips en perspectieven. Dan kunt u zich een beeld vormen van de persoon die het verhaal vertelt en kunt u zelf inschatten of zo n strategie of les bij u zou passen of niet. Want dat is de kern van Ervaringrijk.nl: u bepaalt zelf de waarde van de suggesties die de mensen u aanreiken. En heeft u geen internet? Binnenkort verschijnt er een boek met ervaringsverhalen. Heeft u zelf tips of leerzame ervaringen? Laat ze maar komen! joop beelen directeur Stichting Hoormij/NVVS, j.beelen@nvvs.nl 4 Ik jaag mijn dromen na Een voorbeeld zijn voor slechthorende en dove jongeren. Dat is wat Maartje Schutte (24) wil zijn als vrijwilliger van SH-Jong. Sinds een jaar draagt ze een cochleair implantaat. Het resultaat overtrof al mijn verwachtingen. 12 Stichting Hoormij Het startsein voor de federatie is op 1 januari 2015 gegeven. De volgende stap is op 18 april gezet tijdens de Grand Opening. Toen werd de nieuwe huisstijl onthuld. Bekijk hier alle ins & outs! 20 Behandeling tinnitus & hyperacusis De Commissie Tinnitus & Hyperacusis bezoekt een aantal audiologische centra die tinnitus en hyperacusis behandelen en doet verslag in HOREN. Deel 3: UACG 30 Horen via beengeleiding Voor wie geen gewoon hoortoestel kan dragen, kan een BAHA of Ponto beengeleidingssysteem een goed alternatief zijn. Helaas is dat nog onvoldoende bekend, meent klinisch fysicus audioloog Wim Soede. En verder p. 8, 9 Actueel p. 10, 11 Vergoedingen p. 15 Vrijwilliger vraagt vrijwilliger p NVVS in actie p. 24, 25 Verslag Muzie CI-dag p. 26, 27 Bereikbaarheid 112 p. 28 Ervaringrijk.nl gelanceerd p. 29 Lezerscolumn p. 33 In een notendop: vestibulaire migraine p. 34, 35 Passend onderwijs p. 36 Lezerspagina p Agenda p. 39 Adressen & colofon foto: paul schuitemaker foto: chris van den dries/loes schenk-sandbergen foto: oticon medical HOREN april / mei

3 mijn verhaal Ik durf mijn dromen na te jagen Een voorbeeld zijn voor slechthorende en dove jongeren. Dat is wat Maartje Schutte (24) wil zijn als vrijwilliger van SH-Jong. Sinds een jaar draagt ze een cochleair implantaat. Het resultaat overtrof al mijn verwachtingen. tekst: Weija Steffens fotografie: Paul Schuitemaker slechthorendheid is nooit een issue geweest in mijn leven. Mede dankzij de stimulans van mijn ouders kon én kan ik goed Mijn meekomen in de horende wereld. Ik ben niet slechthorend geboren. Misschien dat ik me daardoor goed verstaanbaar kan maken. Waarschijnlijk heeft een virus of ontsteking het gehoor in beide oren aangetast. Zeker weten doen mijn ouders dat niet. Wél weten ze dat ik als klein meisje net als ieder kind rond 18 maanden woordjes begon te zeggen. Na een zware griep viel het op dat ik niets meer zei of minder goed reageerde. Eerst dachten artsen dat ik een taalontwikkelingstoornis had, zo kwam ik terecht op het speciaal onderwijs. Later bleek uit een hoortest toch dat ik slechthorend was, zo n db aan beide oren. Op school leerde ik gebarentaal en ik kreeg twee keer per week logopedie, zo lukte het me door de jaren heen prima om me in beide werelden op mijn gemak te voelen. Op mijn zevende ben ik overgestapt naar regulier onderwijs en heb ik uiteindelijk na de havo de hbo-opleiding Integrale Veiligheidskunde afgerond. Voorbeeldfunctie Op mijn twaalfde werd ik lid van SH-Jong, een organisatie voor en door slechthorende jongeren die sinds kort ook deel uit maakt van de federatie Stichting Hoormij. Dit lidmaatschap is voor mij ontzettend waardevol geweest. Als tiener was het lastig om met lotgenoten in contact te komen en via SH-Jong was dat wél mogelijk. Het was een verademing om gelijkgestemden te spreken. Ook leerde ik veel van de oudere jongeren. Ik besefte daardoor dat je ook als slechthorende je ambities kunt waarmaken. Waarom zou ik als slechthorende dingen niet kunnen, zoals de havo en een hbo-studie? Ook was het heerlijk om je een keer niet aan te hoeven passen. Iedereen is gelijk, het was een warm bad, een soort familie. Nu heb ik als vrijwilliger van SH-Jong zelf een voorbeeldfunctie voor de jongste leden. Ik wil laten zien dat je als slechthorende ook iets in je leven kunt bereiken. Ik vind het belangrijk om niet bij de pakken neer te gaan zitten en te denken in mogelijkheden. Genadeklap Beetje bij beetje werd mijn gehoor steeds slechter, het liep op tot 80dB. Oorontstekingen, griepjes en verkoudheden zorgden ervoor dat ik telkens weer een aantal decibel minder kon horen. Ongeveer vier jaar geleden was ik geveld door een zeer zware griep waarbij ik ook een virus had op mijn evenwichtsorgaan. Ik zat al tegen de grens van doofheid aan, maar dit was de genadeklap. In mijn achterhoofd wist ik dat ik nagenoeg doof was, maar doordat ik zo goed kan liplezen, hield mijn lijf me voor de gek. Terugkijkend vielen de puzzelstukjes op zijn plek. Daarom vond ik het niet meer leuk om naar drukke verjaardagsfeestjes te gaan, was ik altijd moe na een schooldag en voelde ik me regelmatig buitengesloten bij samenwerkingsprojecten met studiegenootjes. Niets horen vrat energie. Een jaar later - ik zat Maartje Schutte Leeftijd: 24 jaar Woonplaats: Hoorn Beroep: projectmedewerker bij de Nederlandse Federatie van Ouders van Dove Kinderen (FODOK) waar zij betrokken is bij de projecten Grow2Work en het Europese SHiEC-project (Supporting Hearing in Elderly Citizens) Hobby: volleybal Levensmotto: Just do it! 4 HOREN april / mei 2015

4 cochleair implantaat Leren genieten van muziek met CI; hoe doe je dat? Ruim 140 mensen kwamen af op de MUZIE-CI dag van OPCI op 7 maart Een dag waarop muziek met een cochleair implantaat (CI) centraal stond. Er werd niet alleen gesproken over de theorie, maar beleven stond centraal. Het luisteren naar muziek met een CI is vaak een enorme uitdaging, maar meerdere ervaringsdeskundigen lieten zien dat het zeker niet onmogelijk is om er (weer) van gaan te genieten. tekst: Inge Doorn beeld: OPCI Ik ben een groot fan van de Rolling Stones. Ik ben naar al hun concerten in Nederland geweest. Totdat ik een CI kreeg, want toen ik net een CI had, klonk muziek vreselijk. Ik kon er geen touw aan vastknopen. Alle voor mij zo bekende nummers waren niet meer te volgen. Toen in die periode aangekondigd werd dat de Rolling Stones weer naar Nederland kwamen, heb ik tot mijn grote teleurstelling moeten besluiten het concert aan me voorbij te laten gaan. Maar ik ben wel gaan oefenen, oefenen, oefenen. En inmiddels kan ik zeggen dat ik weer aardig van muziek kan genieten. Met als groot cadeau het concert van de Rolling Stones afgelopen jaar op Pinkpop! Zo opende OPCI-voorzitter Hennie Epping de MUZIE-CI dag. OPCI-voorzitter Hennie Epping sluit tevreden de dag af. Tonen onderscheiden In vogelvlucht legde Bert van Zanten (klinisch-fysicus / audioloog in het UMC Utrecht) in zijn presentatie uit wat je als CI-gebruiker mag verwachten van muziek. Waarom kun je met een CI over het algemeen wel goed spraakverstaan en wat maakt het luisteren naar muziek zo ingewikkeld? Eén van de verschillen tussen spraak en muziek is dat bij spraak de inhoud van de spraakboodschap eigenlijk niet afhankelijk is van de toonhoogte. Er zit uiteraard wel extra informatie in besloten, maar de toonhoogte is niet de kern van de boodschap. Bij muziek is dat anders. Muziek bestaat uit ritme en melodie. Ritme, een erg belangrijk aspect van muziek, wordt over het 24 HOREN april / mei 2015

5 hoorhulpmiddelen Horen met een BAHA of Ponto beengeleidingssysteem Het lijkt zo eenvoudig: als je niet goed kan horen dan ga je naar de audicien en daar maak je een keuze uit één van de meer dan 1000 merken en soorten hoortoestellen. Helaas is dat niet voor iedereen weggelegd, want er zijn ook mensen die geen gewoon hoortoestel kunnen dragen omdat het oor gaat ontsteken, of dat het om andere redenen niet mogelijk is een oordopje te dragen. Een BAHA of Ponto beengeleidingssysteem kan dan een heel goed alternatief zijn. Helaas is dat nog onvoldoende bekend. tekst: Wim Soede beeld: Oticon Medical, Cochlear Hoe werkt het beengeleidingssysteem? Bij een beengeleidingssysteem worden geluidstrillingen doorgegeven via het bot (been) van de schedel. Het is al meer dan 35 jaar geleden dat in Zweden professor Anders Tjellström op het idee kwam beengeleiding te gebruiken om geluid te laten horen via een schroef. Hij paste dit toe door in het bot achter het oor een klein titaniumschroefje te plaatsen dat door de huid naar buiten steekt met een speciaal opzetstukje (ook wel abutment genoemd) waaraan een trilhoortoestel vast wordt gemaakt. In het triltoestel zit een microfoon die het geluid opvangt, een miniversterker en een trilelement. Als er geluid in de ruimte is dan gaat het toestel trillen en de trillingen gaan dan via het schedelbot achter het oor naar het slakkenhuis. De trilhaartjes in het slakkenhuis vangen die trillingen dan op en het maakt dus niet uit of trommelvlies en gehoorbeentjes het geluid slecht doorgeven. CV Wim Soede Wim Soede heeft Natuurkunde gestudeerd bij de TU-Delft en is in 1990 gepromoveerd op de hoorbril om beter te verstaan in lawaai. In de jaren negentig heeft hij naast zijn werk als akoestisch adviseur voor industrieen verkeerslawaai gewerkt aan de verdere ontwikkeling van de hoorbril. Sinds 2001 is hij werkzaam als klinisch fysicus audioloog bij het Audiologisch Centrum van het LUMC in Leiden. Daarnaast heeft hij een eigen adviesbureau voor advies bij geluidhinder. In 1977 werden de eerste drie titaniumschroeven bij mensen geplaatst en daarmee was de basis gelegd voor het zogenoemde BAHA-systeem (afkorting van Bone Anchored Hearing Aid). Nadien zette de ontwikkeling zich voort en kwam in 1988 ook naar Nederland toen professor Cremers in Nijmegen het eerste implantaat plaatste. Sinds die tijd zijn in Nederland enkele duizenden BAHA-systemen van het merk Cochlear (voorheen Entifici) geplaatst. Sinds 2010 is er een soortgelijk systeem van Oticon Medical beschikbaar met de merknaam Ponto. Voor wie? Een beengeleidingssysteem is vooral geschikt voor iedereen voor wie het dragen van een hoortoestel niet goed mogelijk is. Denk daarbij aan: Bij het dragen van een hoortoestel geeft het oorstukje, of ook het tegenwoordig vaak gebruikte dome, in uw oor zoveel irritatie van het oorkanaal dat het misschien zelfs gaat ontsteken. Uw binnenoor kan niet goed tegen het afsluiten door het oorstukje. U krijgt vocht in het oor. Dat komt vaak voor bij mensen waar de kno-arts eerder al operaties heeft uitgevoerd vanwege problemen met het trommelvlies of de gehoorbeentjes en dan soms zelfs alles weg heeft moeten halen (radicaalholte). U bent geboren met een zeer smal of nauw oorkanaal waar niets in past. Eenzijdige doofheid. Een hoortoestel aan de dove kant werkt dan niet. Een beengeleidingshoortoestel of CROShoortoestel kan dan het geluid doorgeven aan uw nog horende oor. 30 HOREN april / mei 2015

6 in een notendop In een notendop: vestibulaire migraine Sinds kort erkende diagnose voor aandoening die overeenkomsten heeft met Ménière Wat is het? Vestibulaire migraine is een aandoening die zich kenmerkt door plotselinge aanvallen van forse draaiduizeligheid, die minuten tot uren kunnen duren en zowel sporadisch als enkele dagen achtereen kunnen voorkomen. Net zoals bij gewone migraine kunnen de duizelingen gepaard gaan met hoofdpijn, misselijkheid en braken, overgevoeligheid voor licht en geluid, of vlekken of flikkeringen voor de ogen. De aanvallen van draaiduizeligheid variëren vaak sterk in presentatie. Sommige patiënten hebben bijna nooit hoofdpijn tijdens de aanvallen maar zijn vooral misselijk en overgevoelig voor licht en geluid. Anderen daarentegen hebben juist vaak hoofdpijn tijdens of na de aanval en zien soms lichtflitsen. De aanvallen kunnen ook individueel per keer sterk verschillen. Ménière of vestibulaire migraine? In onderzoeken is een relatie aangetoond tussen vestibulaire migraine en de ziekte van Ménière (kenmerken: aanvallen van draaiduizeligheid, oorsuizen en gehoorverlies). Het is daarom niet geheel vreemd dat patiënten bijvoorbeeld de diagnose Ménière hebben gekregen, terwijl zij vestibulaire migraine hebben. Gelukkig is er bij artsen tegenwoordig meer bekend over vestibulaire migraine. Het kan overigens ook voorkomen dat iemand beide aandoeningen heeft. Een van de grote verschillen tussen Ménière (maar ook BPPD, benigne paroxysmale positionele duizeligheid, als gevolg van op drift geraakte oorkristallen; zie artikel in HOREN feb. 2015) en vestibulaire migraine is de duur van de aanvallen. Typische Ménière-aanvallen duren minstens 20 minuten, typische BPPD-aanvallen enkele seconden. In de definitie van vestibulaire migraine is als kenmerk opgenomen: minstens vijf aanvallen met matige tot ernstige vestibulaire symptomen die 5 minuten tot 72 uur kunnen duren. Daarnaast is bij vestibulaire migraine het audiogram vaak normaal, ondanks audiologische kenmerken als oorsuizen, overgevoeligheid voor geluid en een drukgevoel tijdens aanvallen. Meer weten? Dizzy Me, Licht op evenwicht Tania Stadsbader en prof.dr. Floris Wuyts (2014) Er wordt verondersteld dat vestibulaire migraine een tijdelijke doorbloedingsstoornis is van het evenwichtsorgaan en delen van de hersenen of dat deze gebieden tijdelijk niet goed functioneren. Tot op heden is de precieze oorzaak echter niet geheel duidelijk. Hoe te herkennen? De aandoening komt meestal voor bij mensen die migraine hebben. Verder zijn deze mensen vaak ook (over)gevoelig voor bewegingen en hebben vaker last van reisziekte. Bij vrouwen komen de aanvallen van draaiduizeligheid vaker rond de menstruatie voor. Om een goede diagnose te stellen kan aanvullend onderzoek nodig zijn. Er wordt soms een gehoortest (audiogram) verricht of evenwichtsonderzoek (VNG) uitgevoerd. Ook kan het nodig zijn bloedonderzoek te doen en/of beeldvormend onderzoek te laten verrichten (CT- of MRI-scan) van hersenen of slakkenhuis. De klachtencombinatie en het uitsluiten van andere oorzaken leidt dan tot het stellen van de diagnose vestibulaire migraine. En dan? Als de aanvallen frequent optreden kan er overwogen worden om preventief medicatie te slikken (profylaxe). Deze medicatie kan aanvallen voorkomen of verminderen. Meestal worden bètablokkers of anti-epilepsie medicijnen gebruikt. Deze middelen zijn echter niet voor iedereen geschikt. Tijdens een aanval kunnen ook middelen gebruikt worden om misselijkheid en braken tegen te gaan. Daarnaast is het belangrijk uw levensstijl aan te passen. Zorg voor goede nachtrust, mijd grote spanningen en trek op tijd aan de handrem. Onderzoek ook wat voor u migrainetriggers kunnen zijn. foto: shutterstock HOREN april / mei

lichaam is gestopt met groeien? De groei zou gemiddeld 0,2 millimeter per jaar bedragen. Dit komt neer

lichaam is gestopt met groeien? De groei zou gemiddeld 0,2 millimeter per jaar bedragen. Dit komt neer Wist je dat... onze oren blijven groeien, ook nadat de rest van ons lichaam is gestopt met groeien? De groei zou gemiddeld 0,2 millimeter per jaar bedragen. Dit komt neer op een centimeter in vijftig jaar.

Nadere informatie

Voor wie? Luchtgeleiding en botgeleiding

Voor wie? Luchtgeleiding en botgeleiding 4 In deze folder vindt u informatie over het bot verankerd hoortoestel. U leest hierin bij welke gehoorproblemen dit toestel gebruikt wordt en hoe het werkt. Voor wie? Een bot verankerd hoortoestel, Bone

Nadere informatie

~ (]J. -S ca. /;a.;j ~ ~/ ~ Ir'! '. - - --~ '-' 1 C\) 4. Middenoor. s. Slakkenhuis. 6. Gehoorzenuw ,.. ...

~ (]J. -S ca. /;a.;j ~ ~/ ~ Ir'! '. - - --~ '-' 1 C\) 4. Middenoor. s. Slakkenhuis. 6. Gehoorzenuw ,.. ... I 3. I H-o'~ hoort een oo~? I, I. Geluidsgolven I I 2. Gehoorgang - Trommelvlies I J 4. Middenoor s. Slakkenhuis 6. Gehoorzenuw '0..,.. '-' 1... C\) -S ca ~ (]J /;a.;j ~ ~/ ~ Ir'! '. - - --~ Inhoudsopgave

Nadere informatie

slechthorendheid en hoortoestellen

slechthorendheid en hoortoestellen patiënteninformatie slechthorendheid en hoortoestellen U bent bij de KNO-arts geweest omdat u niet goed hoort. Mogelijk kunt u door een hoortoestel beter gaan horen. Wat kunnen de klachten zijn? Welke

Nadere informatie

Zo hoor ik. Een kijkje in het leven van jonge kinderen met gehoorverlies. www.nsdsk.nl

Zo hoor ik. Een kijkje in het leven van jonge kinderen met gehoorverlies. www.nsdsk.nl Zo Zo hoor ik Als een kind doof of slechthorend is, heeft dat vaak hoor grote impact op het gezin. Achter elk kind met gaat een verhaal schuil. Over de oorzaak, de onzekerheid, de zorgen, het onbegrip,

Nadere informatie

SLECHTHORENDHEID EN HOORTOESTELLEN

SLECHTHORENDHEID EN HOORTOESTELLEN SLECHTHORENDHEID EN HOORTOESTELLEN 359 Inleiding Het verschijnsel slechthorendheid is bij u vastgesteld. In deze folder leest u meer over dit verschijnsel en de behandelmogelijkheden. Werking van het oor

Nadere informatie

Oorsuizen: tinnitus. Informatie voor patiënten over oorsuizen

Oorsuizen: tinnitus. Informatie voor patiënten over oorsuizen Oorsuizen: tinnitus Informatie voor patiënten over oorsuizen Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege oorsuizen een onderzoek door de kno-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie

Nadere informatie

Botverankerde hoortoestellen

Botverankerde hoortoestellen Botverankerde hoortoestellen Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 0006 Inleiding De KNO-arts heeft met u besproken dat u een botverankerd hoortoestel gaat krijgen. In deze folder leest u meer

Nadere informatie

Slechthorendheid en hoortoestellen. Afdeling KNO

Slechthorendheid en hoortoestellen. Afdeling KNO Slechthorendheid en hoortoestellen Afdeling KNO Dit boekje heeft tot doel u informatie te geven over slechthorendheid en de mogelijkheden om daar wat aan te doen. Als u recent bij een keel-, neus- en oorarts

Nadere informatie

De ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière De ziekte van Ménière Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze folder geeft u informatie over de ziekte van Ménière. Wat is de ziekte van Ménière? Bij de ziekte van Ménière hoort een combinatie van drie klachten:

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Duizeligheid

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Duizeligheid kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Duizeligheid Wat is duizeligheid? Normaal gesproken krijgt ieder mens voortdurend informatie over de ruimte om zich heen en over de positie

Nadere informatie

Ziekte van Menière. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Ziekte van Menière. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Ziekte van Menière U heeft van uw behandelend arts gehoord dat u de ziekte van Menière heeft. In deze folder vindt u informatie over de oorzaak, de diagnose en de behandeling van deze aandoening. Neem

Nadere informatie

De ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière De ziekte van Ménière Inleiding In deze folder kunt u meer lezen over de ziekte van Ménière. Wat is de ziekte van Ménière De ziekte van Ménière wordt gekenmerkt door een combinatie van drie klachten: Aanvallen

Nadere informatie

oorsuizen tinnitus patiënteninformatie

oorsuizen tinnitus patiënteninformatie patiënteninformatie oorsuizen tinnitus U bent bij de KNO-arts geweest omdat u last heeft van oorsuizen. Dit wordt ook wel tinnitus genoemd. Wat is tinnitus? Welke behandelingen zijn mogelijk? Dat en meer

Nadere informatie

Horen en CMV. Leiden CONCERT study. Dr.ir. Wim Soede, klinisch fysicus audioloog. KNO/Centrum Audiologie en Hoorimplantaten LEIDEN

Horen en CMV. Leiden CONCERT study. Dr.ir. Wim Soede, klinisch fysicus audioloog. KNO/Centrum Audiologie en Hoorimplantaten LEIDEN Horen en CMV Leiden CONCERT study Dr.ir. Wim Soede, klinisch fysicus audioloog KNO/Centrum Audiologie en Hoorimplantaten LEIDEN Slecht horen met één of twee oren Richting horen Hoofdschaduw: tactisch zitten?

Nadere informatie

Slechthorendheid en hoortoestellen

Slechthorendheid en hoortoestellen Slechthorendheid en hoortoestellen Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over slechthorendheid en de mogelijkheden om daar wat aan te doen. Hoe werkt een oor? Het oor is nodig voor het horen

Nadere informatie

Inleiding. Hoe werkt het oor?

Inleiding. Hoe werkt het oor? Otosclerose Inleiding Samen met uw KNO- arts heeft u besloten om vanwege uw gehoor en/of oorklachten een onderzoek te laten verrichten naar eventuele otosclerose. Deze folder geeft u informatie over wat

Nadere informatie

Keel-, neus en oorheelkunde. Slechthorendheid en Hoortoestellen

Keel-, neus en oorheelkunde. Slechthorendheid en Hoortoestellen Keel-, neus en oorheelkunde Slechthorendheid en Hoortoestellen 1 Deze folder geeft u informatie over slechthorendheid en de mogelijkheden om daar iets aan te doen. Hoe werkt een oor? Het oor is nodig voor

Nadere informatie

Het belang van een goed gehoor

Het belang van een goed gehoor Publiekslezing UMC Utrecht Het belang van een goed gehoor - Behandelingen bij een slecht gehoor - Jeroen Peters, arts-onderzoeker Keel-Neus-Oorheelkunde Afdeling Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde van

Nadere informatie

Revalidatie van het gehoor bij volwassenen

Revalidatie van het gehoor bij volwassenen Revalidatie van het gehoor bij volwassenen Gehoor en communicatie zijn van groot belang voor de mens. Wanneer er een beperking van gehoor, spraak of taal optreedt, heeft dat vaak grote gevolgen voor het

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Horen met één oor. Informatie voor ouders, leerkrachten en volwassenen. Afdeling KNO

Horen met één oor. Informatie voor ouders, leerkrachten en volwassenen. Afdeling KNO Horen met één oor Informatie voor ouders, leerkrachten en volwassenen Afdeling KNO Horen met één oor Informatie voor ouders, leerkrachten en volwassenen Als iemand met één oor slecht of helemaal niet hoort

Nadere informatie

OORSUIZEN (TINNITUS) 875

OORSUIZEN (TINNITUS) 875 OORSUIZEN (TINNITUS) 875 Inleiding U heeft last van oorsuizen, ook wel tinnitus genoemd. Dit uit zich in het waarnemen van geluiden die niet van buiten komen en voor anderen niet waarneembaar zijn. Zo

Nadere informatie

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is?

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is? 100 Col 's beklimmen in 40 dagen met een totale afstand van 4100 kilometer. Eddy Driessen uit Arnhem wil die tocht gaan afleggen en dat doet hij voor zijn plezier maar ook voor het goede doel. Namelijk

Nadere informatie

Ziekte van Ménière. Wat zijn de klachten? Iemand met de ziekte van Ménière heeft de volgende klachten:

Ziekte van Ménière. Wat zijn de klachten? Iemand met de ziekte van Ménière heeft de volgende klachten: Ziekte van Ménière Deze folder gaat over de ziekte van Ménière. De ziekte van Ménière is een combinatie van drie klachten. In deze folder worden de klachten beschreven. De onderzoeken worden uitgelegd.

Nadere informatie

i!i' ] ] ] ] ] 1 ~ 1 ~ Door: A /isha Chandoe Groep Bb VanOstadeschoo/ 1..

i!i' ] ] ] ] ] 1 ~ 1 ~ Door: A /isha Chandoe Groep Bb VanOstadeschoo/ 1.. 1 ~ 1 ~ j J ) J J J I, i!i' 1 Al 1.. Door: A /isha Chandoe Groep Bb VanOstadeschoo/ j 1.. l.. '-....t L- '- '- Inhoud: 1.Inleiding. 2. Wat is een oor? 3. Hoe zit je oor in elkaar? 4. De drie delen van

Nadere informatie

Duizeligheid. Afdeling KNO

Duizeligheid. Afdeling KNO Duizeligheid Afdeling KNO . Duizeligheid Deze folder informeert u over evenwicht, oorzaken van duizeligheid en klachten die daarbij voor kunnen komen. Wat is duizeligheid? Iedereen krijgt voortdurend informatie

Nadere informatie

Ervaringrijk.nl: Ruim 200 verhalen en tips verzameld van mensen met een hoorprobleem

Ervaringrijk.nl: Ruim 200 verhalen en tips verzameld van mensen met een hoorprobleem uitgave van nvvs (onderdeel van stichting hoormij) 4 12 24 Marjan de Ruijter: De slechthorendheid van mijn vader heeft mijn leven gevormd Serie behandeling tinnitus & hyperacusis in audiologische centra.

Nadere informatie

Cochleaire implantatie bij volwassenen

Cochleaire implantatie bij volwassenen Cochleaire implantatie bij volwassenen Sommige zeer ernstig slechthorende of dove mensen kunnen zelfs met krachtige hoortoestellen niet of nauwelijks spraakverstaan. Een cochleair implantaat (CI) kan ervoor

Nadere informatie

De ziekte van Meniérè. Afdeling KNO

De ziekte van Meniérè. Afdeling KNO De ziekte van Meniérè Afdeling KNO Deze pagina heeft tot doel u informatie te geven over de ziekte van Ménière. Als u recent voor deze aandoening bij de keel-, neus- en oorarts (kno-arts) bent geweest,

Nadere informatie

Slechthorendheid en hoortoestellen

Slechthorendheid en hoortoestellen Slechthorendheid en hoortoestellen Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over slechthorendheid en de mogelijkheden om daar wat aan te doen. Hoe werkt een oor? Het oor is nodig voor het horen

Nadere informatie

Hoe werkt het oor? Het oor is onder te verdelen in: 1. Uitwendige gehoorgang;

Hoe werkt het oor? Het oor is onder te verdelen in: 1. Uitwendige gehoorgang; Plotsdoofheid Hoe werkt het oor? Het oor is onder te verdelen in: 1. Uitwendige gehoorgang; 2. Trommelvlies waarachter zich het middenoor bevindt. Hierin bevinden zich de drie gehoorbeentjes en via de

Nadere informatie

Dokter op dinsdag. Duizeligheid. Susanne Balter, KNO-arts

Dokter op dinsdag. Duizeligheid. Susanne Balter, KNO-arts Dokter op dinsdag Duizeligheid Susanne Balter, KNO-arts Dinsdag 23 juni 2015 Wat gaan we bespreken? Voorkomen duizeligheid Het evenwichtsorgaan Onderzoek bij de KNO arts Oorzaken van duizeligheid Behandeling

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Otosclerose. Informatie voor patiënten over gehoorverlies door botvorming op de grens tussen middenoor en binnenoor. Informatie voor patiënten

Otosclerose. Informatie voor patiënten over gehoorverlies door botvorming op de grens tussen middenoor en binnenoor. Informatie voor patiënten Informatie voor patiënten Otosclerose Informatie voor patiënten over gehoorverlies door botvorming op de grens tussen middenoor en binnenoor G437-S CWZ / 09-04 Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Uw behandelend

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? Linda van de Weerd

Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? Linda van de Weerd Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? 1 Linda van de Weerd Inhoud Moet je horen! 3 Trillingen 4 Luister! 5 Hard en zacht 6 Dichtbij en ver weg 7 Hoog en laag 8 Doof zijn 9 Moeilijke

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Slechthorendheid en hoorapparaten

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Slechthorendheid en hoorapparaten kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Slechthorendheid en hoorapparaten Inleiding Het oor is nodig voor het horen van geluid. Geluid is een luchttrilling. Deze trilling komt via

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

AANMELDINGSFORMULIER COCHLEAIRE IMPLANTATIE BIJ KINDEREN

AANMELDINGSFORMULIER COCHLEAIRE IMPLANTATIE BIJ KINDEREN AANMELDINGSFORMULIER COCHLEAIRE IMPLANTATIE BIJ KINDEREN PERSOONSGEGEVENS Naam... Voornamen... Roepnaam. Geb.datum: dag... maand... jaar... jongen meisje Straat, huisnummer... Postcode... Woonplaats...

Nadere informatie

Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Ziekte van Ménière.

Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Ziekte van Ménière. Keel-, Neus- en Oorheelkunde Ziekte van Ménière www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KNO039 / Ziekte van Ménière / 03-01-2016 2 Ziekte van Ménière

Nadere informatie

Wat is er dan wel mogelijk?

Wat is er dan wel mogelijk? Tinnitus oorsuizen 2 U heeft een KNO-arts geconsulteerd in verband met tinnitusklachten. Mogelijk heeft u na dit consult nog vragen. Deze brochure is bedoeld om u iets meer te vertellen over tinnitus en

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Akoestische hoorimplantaten in UZ Leuven

Akoestische hoorimplantaten in UZ Leuven Akoestische hoorimplantaten in UZ Leuven informatie voor patiënten INLEIDING 3 OVERZICHT HOORIMPLANTATEN 4 Beengeleidingstoestel Actief middenoorimplantaat (Vibrant Soundbridge ) Direct akoestisch cochleair

Nadere informatie

ZIEKTE VAN MÉNIÈRE Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND

ZIEKTE VAN MÉNIÈRE Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND ZIEKTE VAN MÉNIÈRE Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding In deze folder vindt u informatie over de ziekte van Ménière. Bij de ziekte van Ménière heeft u last van een combinatie van

Nadere informatie

Ziekte van Menière. Informatie voor patiënten

Ziekte van Menière. Informatie voor patiënten Ziekte van Menière Informatie voor patiënten Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw duizeligheids- en/of oorklachten een onderzoek door de KNO-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde De ziekte van Ménière

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde De ziekte van Ménière kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde De ziekte van Ménière Wat is de ziekte van Ménière? De ziekte van Ménière wordt gekenmerkt door een combinatie van drie klachten: aanvallen

Nadere informatie

Keel-, neus- en oorheelkunde. Duizeligheid

Keel-, neus- en oorheelkunde. Duizeligheid Keel-, neus- en oorheelkunde Duizeligheid 1 Inleiding Deze folder geeft u informatie over duizeligheid en de daarbij behorende klachten. Wat is duizeligheid? In het algemeen wordt onder duizeligheid verstaan

Nadere informatie

DUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND

DUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND DUIZELIGHEID Keel-, Neus- en Oorheelkunde FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is het moeilijk om het begrip duizeligheid duidelijk te omschrijven. Er kan van alles

Nadere informatie

Plotsdoofheid. Informatie voor patiënten die plotseling geheel doof worden. Informatie voor patiënten. Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis

Plotsdoofheid. Informatie voor patiënten die plotseling geheel doof worden. Informatie voor patiënten. Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Informatie voor patiënten Plotsdoofheid Informatie voor patiënten die plotseling geheel doof worden G456-Q CWZ / 09-04 Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw

Nadere informatie

De ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over de ziekte van Ménière. Als u recent voor deze aandoening bij de KNO-arts bent geweest, dan kunt u in deze brochure daar meer over lezen. Wat is de

Nadere informatie

Ziekte van Menière KNO

Ziekte van Menière KNO Ziekte van Menière KNO Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Wat is de ziekte van Ménière?... 4 3. Wat voor klachten heeft een patiënt met de ziekte van Ménière?... 5 Aanvallen van draaiduizelingen...5 Slechthorendheid...6

Nadere informatie

Plotselinge doofheid. Wat is plotselinge doofheid?

Plotselinge doofheid. Wat is plotselinge doofheid? Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over plotselinge doofheid. Als u recent voor deze aandoening bij een Keel, Neus- en Oorarts (KNO- arts) bent geweest, dan kunt u in deze brochure daar

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Tinnitus / oorsuizen. KNO-heelkunde. Beter voor elkaar

Tinnitus / oorsuizen. KNO-heelkunde. Beter voor elkaar Tinnitus / oorsuizen KNO-heelkunde Beter voor elkaar 2 TINNITUS / OORSUIZEN (Deze brochure is een gezamenlijk initiatief van NVVS en KNO vereniging) Inleiding U wilt meer weten over tinnitus klachten of

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Plotselinge doofheid

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Plotselinge doofheid kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Plotselinge doofheid Eigenlijk is het beter te spreken van plotseling gehoorsverlies, omdat met doofheid strikt genomen volledig verlies van

Nadere informatie

Oorsuizen. Afdeling KNO

Oorsuizen. Afdeling KNO Oorsuizen Afdeling KNO Deze pagina heeft tot doel u informatie te geven over oorsuizen en daarbij behorende verschijnselen. Als u recent met die klacht bij een keel-, neus en oorarts (kno-arts) bent geweest,

Nadere informatie

Oorsuizen. Havenziekenhuis. tinnitus

Oorsuizen. Havenziekenhuis. tinnitus Oorsuizen tinnitus Deze folder gaat over oorsuizen (tinnitus). U leest wat de oorzaken hiervan kunnen zijn. Uw arts kan het oorsuizen op verschillende manieren onderzoeken. Welke manieren dat zijn, leest

Nadere informatie

info voor patiënten Ziekte van Ménière

info voor patiënten Ziekte van Ménière info voor patiënten Ziekte van Ménière Inhoud 01 Inleiding 03 02 Het evenwichtsorgaan 03 03 Wat is de ziekte van Ménière? 04 04 Ontstaansmechanisme 04 05 Symptomen 05 06 Behandeling algemeen 06 07 Behandeling

Nadere informatie

Plotsdoofheid (Sudden deafness)

Plotsdoofheid (Sudden deafness) Keel-, Neus- en Oorheelkunde Plotsdoofheid (Sudden deafness) www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KNO037 / Plotsdoofheid 2 Plotsdoofheid (Sudden

Nadere informatie

Vragenlijst. Ervaringen met een audicien

Vragenlijst. Ervaringen met een audicien Vragenlijst Ervaringen met een audicien Bestemd voor mensen die voor een hoortoestel naar een audicien zijn gegaan CQ-index Audiciens Versie 2.1 Deze vragenlijst is ontwikkeld door het Centrum Klantervaring

Nadere informatie

Oren om te horen. 1. Leesopdracht

Oren om te horen. 1. Leesopdracht 1. Leesopdracht Lees de onderstaande tekst goed door. De tekst gaat over de werking van het gehoor en is erg handig voor maken van de overige opdrachten in dit boekje. Oren om te horen Je oren zijn er

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Duizeligheid 4. Wat is duizeligheid? 4. Verschijnselen van duizeligheid 5. Oorzaken van duizeligheid 6. Onderzoek 7.

Inhoudsopgave. Duizeligheid 4. Wat is duizeligheid? 4. Verschijnselen van duizeligheid 5. Oorzaken van duizeligheid 6. Onderzoek 7. Duizeligheid KNO Inhoudsopgave Duizeligheid 4 Wat is duizeligheid? 4 Verschijnselen van duizeligheid 5 Oorzaken van duizeligheid 6 Onderzoek 7 Behandeling 9 Slotwoord 10 3 Duizeligheid Deze brochure heeft

Nadere informatie

Cochleaire implantatie bij volwassenen informatie voor werkgevers

Cochleaire implantatie bij volwassenen informatie voor werkgevers Cochleaire implantatie bij volwassenen informatie voor werkgevers Eén van uw werknemers/collega s is ernstig slechthorend. Op dit moment wordt door het CI-team VUmc beoordeeld of hij/zij baat zou kunnen

Nadere informatie

Deze folder geeft u informatie over duizeligheid en daarbij behorende klachten. Deze folder is opgesteld door de KNO arts.

Deze folder geeft u informatie over duizeligheid en daarbij behorende klachten. Deze folder is opgesteld door de KNO arts. Duizeligheid Deze folder geeft u informatie over duizeligheid en daarbij behorende klachten. Deze folder is opgesteld door de KNO arts. Wat is duizeligheid Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is

Nadere informatie

Stijgbeugel- of stapesoperatie

Stijgbeugel- of stapesoperatie Stijgbeugel- of stapesoperatie Deze brochure biedt u informatie over operaties aan de stijgbeugel (stapes), een van de gehoorbeentjes in het middenoor. Werking van het oor Het oor is globaal onder te verdelen

Nadere informatie

ADHD: je kunt t niet zien

ADHD: je kunt t niet zien ➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen

Nadere informatie

Gentamicine therapie

Gentamicine therapie Gentamicine therapie De ziekte van Ménière De ziekte van Ménière kenmerkt zich door aanvallen van draaiduizeligheid in combinatie met oorsuizen, slechthorendheid en een vol gevoel in één oor. De ziekte

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Logopedie Sophie Gortzak maart 2010

Logopedie Sophie Gortzak maart 2010 Logopedie Sophie Gortzak maart 2010 Inleiding Ik doe mijn werkstuk over logopedie omdat ik het een interessant onderwerp vond en mijn moeder is logopedist. Mijn hoofdstukken zijn: 1Wat is logopedie? 2Wie

Nadere informatie

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging. FC 60 C 22 M 21 Y 10K PMS 549 FC 0 C 54 M 100 Y 0 K PMS 144 Sterker met Stoma door jouw ervaring te delen Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.nl

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Vragenlijst. Ervaringen met een audicien

Vragenlijst. Ervaringen met een audicien Vragenlijst Ervaringen met een audicien Bestemd voor mensen die voor een hoortoestel naar een audicien zijn gegaan CQ-index Audiciens Versie 2.1 Deze vragenlijst is ontwikkeld door het Centrum Klantervaring

Nadere informatie

Hoorrevalidatie met een Bone Conductive Device (BCD) Beengeleidingshoortoestel

Hoorrevalidatie met een Bone Conductive Device (BCD) Beengeleidingshoortoestel Keel-, Neus- en Oorheelkunde Hoorrevalidatie met een Bone Conductive Device (BCD) Beengeleidingshoortoestel Inleiding U heeft last van slechthorendheid die niet door middel van een gewoon hoortoestel kan

Nadere informatie

Figuur Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document.-1 Cochleair implantaat

Figuur Fout! Geen tekst met opgegeven opmaakprofiel in document.-1 Cochleair implantaat Cochleair implantaat Inleiding Als iemand doof of zeer ernstig slechthorend is en hoortoestellen brengen (nog langer) onvoldoende resultaat met zich mee, dan wordt tegenwoordig een cochleair implantaat

Nadere informatie

Keel- Neus- Oorheelkunde Plotselinge doofheid

Keel- Neus- Oorheelkunde Plotselinge doofheid Keel- Neus- Oorheelkunde Plotselinge doofheid Inleiding Er is bij u plotselinge doofheid geconstateerd. Iedereen, van jong tot oud, kan door plotselinge doofheid worden getroffen. In Nederland komt plotselinge

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Aanbrengen van een BAHA (Bone Anchored Hearing Aid)

Aanbrengen van een BAHA (Bone Anchored Hearing Aid) Keel-, Neus- en Oorheelkunde Aanbrengen van een BAHA (Bone Anchored Hearing Aid) www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is een BAHA en hoe werkt het?... 3 Voor wie is een BAHA geschikt?... 4 Voorbereiding

Nadere informatie

KNO. Ziekte van Ménière

KNO. Ziekte van Ménière KNO Ziekte van Ménière Ziekte van Ménière Uw keel-, neus- en oorarts (KNO-arts) heeft u verteld dat u de ziekte van Ménière hebt. In deze folder vindt u onder andere informatie over de ziekte, de oorzaak,

Nadere informatie

Botverankerde hoortoestellen

Botverankerde hoortoestellen Botverankerde hoortoestellen Inleiding De KNO-arts heeft met u besproken dat u een botverankerd hoortoestel gaat krijgen. In deze folder leest u meer over dit hoortoestel. Een botverankerd hoortoestel

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Meedoen aan het Nationaal Hooronderzoek loont!

Meedoen aan het Nationaal Hooronderzoek loont! magazine van de nederlandse vereniging voor slechthorenden 4 12 Corné Bossers: Ik ga uit van kansen, niet van belemmeringen Slechthorendheid & werk: project Brood op de plank van start 20 Wat kan een CI

Nadere informatie

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Opvang na uw uitzending Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.

Nadere informatie

Als papa of mama een bolletje in het hoofd heeft Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar over brughoektumor bij hun papa of mama

Als papa of mama een bolletje in het hoofd heeft Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar over brughoektumor bij hun papa of mama Als papa of mama een bolletje in het hoofd heeft Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar over brughoektumor bij hun papa of mama Deze folder legt uit wat er gebeurt als je papa of mama een bolletje

Nadere informatie

B.A.H.A In het bot verankerd hoortoestel

B.A.H.A In het bot verankerd hoortoestel B.A.H.A In het bot verankerd hoortoestel Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde B.A.H.A. operatie (Bone Achored Hearing Aid) U heeft met uw arts afgesproken dat u binnenkort een operatie ondergaat ter voorbereiding

Nadere informatie

Wat is duizeligheid? KNO. alle aandacht

Wat is duizeligheid? KNO. alle aandacht Wat is duizeligheid? KNO alle aandacht Wat is duizeligheid? Iedereen is wel eens duizelig geweest. Toch is het moeilijk het begrip duizeligheid te omschrijven. De meeste mensen klagen bij duizeligheid

Nadere informatie

Oorsuizen. KNO-heelkunde. Leren omgaan met Tinnitus

Oorsuizen. KNO-heelkunde. Leren omgaan met Tinnitus KNO-heelkunde Oorsuizen Leren omgaan met Tinnitus U bent bij de kno-arts geweest i.v.m. oorsuizen. Deze folder heeft tot doel informatie te geven over oorsuizen en daarbij behorende verschijnselen. Wat

Nadere informatie

Meniere en TCM. Vaak gaat de ziekte vanzelf over na een aantal weken tot jaren., maar doofheid blijft

Meniere en TCM. Vaak gaat de ziekte vanzelf over na een aantal weken tot jaren., maar doofheid blijft Meniere is een ziekte waarbij er een ongecontroleerde druk ontstaat op de vloeistofcompartimenten van het slakkenhuis in interne oor, waarbij er door de druk een vlies scheurt waardoor er een vloeistof

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

De ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière De ziekte van Ménière De ziekte van Ménière wordt gekenmerkt door een combinatie van drie klachten: aanvallen van draaiduizelingen slechthorendheid oorsuizen Pas als al deze symptomen allemaal aanwezig

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

KNO. Oorsuizen - Tinnitus. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep

KNO. Oorsuizen - Tinnitus. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep KNO Oorsuizen - Tinnitus Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep U wilt meer weten over tinnitusklachten of u hebt uw KNO-arts met deze klachten bezocht.

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Aflevering 1 M.G. OK. M.G. Ok, maar daar komen we straks op terug. Maar ik wil nog even meer over jou weten, maar hoe heeft het jouw leven beïnvloed.

Aflevering 1 M.G. OK. M.G. Ok, maar daar komen we straks op terug. Maar ik wil nog even meer over jou weten, maar hoe heeft het jouw leven beïnvloed. Tekst bij de radio-opname bij Wekker Wakker, 08-05-2014, met Myrna Goossen () en Jan Rietman () en Jorien Kortenoever, vrijwilliger N.V.V.S. ( ) Aflevering 1 Het is 12 minuten over 9, Niet iedereen, die

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Duizeligheid. Wat is duizeligheid? Hoe werkt het evenwichtssysteem?

Duizeligheid. Wat is duizeligheid? Hoe werkt het evenwichtssysteem? In deze brochure kunt u informatie lezen over duizeligheid en de klachten die daarbij horen. Het is niet mogelijk om in deze brochure alle details voor elke situatie te beschrijven. Heeft u, ondanks de

Nadere informatie

cochleaire implantatie bij kinderen

cochleaire implantatie bij kinderen cochleaire implantatie bij kinderen inleiding Een cochleair implantaat (CI) is een hulpmiddel dat ernstig slechthorende of dove kinderen en volwassenen de mogelijkheid biedt om geluid en spraak te kunnen

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie