Partnerondersteuning. Je partner heeft borstkanker. Jessa Ziekenhuis vzw. Dienst kwaliteit. versie april 2011 (Object-ID )

Transcriptie

1 Partnerondersteuning Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Je partner heeft borstkanker Dienst kwaliteit info@jessazh.be Tel: Jessa Ziekenhuis vzw Campus Virga Jesse Stadsomvaart 11, 3500 Hasselt Tel Maatschappelijke zetel: Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt versie april 2011 (Object-ID )

2 Welkom Kanker heb je niet alleen. Ook jij als partner wordt mee betrokken in de strijd. Het bericht is voor jou net zo n schok als voor haar. Natuurlijk is het t meest wenselijk als je met elkaar kunt praten over de diagnose en behandeling, je gevoelens en hoe het nu verder moet. Dat verwachten partners ook van elkaar: steun en bescherming. Maar iedere partner reageert op zijn manier. Emoties kun je niet altijd met elkaar delen omdat de situatie door beiden verschillend ervaren kan worden. Daarom zou het kunnen dat je je gevoelens niet helemaal met haar kan delen, want alles draait nu om de patiënt. Dit maakt dat degene die je altijd als je steun en toeverlaat zag, je nu even niet kan bijstaan, net nu je zoveel verantwoordelijkheid op je af ziet komen 1

3 Inhoud 1. Praktisch p Emotioneel p Overbelasting <> hulp vragen p Praktische adviezen en tips p Doorverwijzing p Boekentips p. 8 Na al die uren in het ziekenhuis is er nergens een plek waar ik me even kan terugtrekken. Op de vierde verdieping vind ik een rokersruimte; koud, donker en ongezellig. Koffie uit een automaat Dan vraagt er toevallig een dame of het wel lukt. Tranen schieten in mijn ogen. Eindelijk kan ik even vertellen dat mijn vrouw ziek is en hoe zwaar het is om haar al die uren bij te staan en dit in combinatie met alles wat er nog voor mij gaat bijkomen. Quotes: Het complete boek Over kanker, Hetty Hagens 2

4 1. Praktisch Plots sta je voor een aantal praktische zaken alleen: op bezoek gaan in het ziekenhuis, zorgen dat het huishouden draaiende blijft, de kinderen opvangen, meegaan naar het ziekenhuis, er zijn voor haar. Dit zijn dingen die je ook nog moet combineren met je dagdagelijkse verplichtingen of je werk. Dit is zwaar en vermoeiend en kan met zich meebrengen dat je amper aan jezelf toekomt. Niet alleen de praktische consequenties vragen extra energie, ook de steeds terugkerende afweging in jezelf: Voor wie kies ìk? Waar ben ik het hardst nodig? Waar wil ìk het liefst zijn? Van alle kanten wordt er aan je getrokken en iedereen vindt dat je onmisbaar bent. Je leven wordt bepaald door de ziekte van je partner; je wereld lijkt steeds kleiner te worden. En iedereen vraagt maar: Hoe is het nu met HAAR?. 2. Emotioneel Elke fase van een ziekteproces kan bijkomende emoties zoals ongeloof, angst verdriet, depressiviteit, woede, met zich meebrengen. Na het eerste bericht, de verbijstering en de paniek volgt de onzekerheid. Er komen allerlei vragen op je af: Hoe zal de ziekte verlopen, Wat zijn de behandelingsmogelijkheden?, Het vertrouwde leven maakt plaats voor een leven waarin de ziekte centraal staat. Dit geldt niet alleen voor jou, maar als jullie kinderen hebben ook voor hen. Het lijden van je partner veroorzaakt vaak ook een gevoel van verdriet. Hetgeen zij voelt, voel jij mogelijk ook. Dat roept dus ook bij jou die gevoelens op. 3

5 De kwetsbaarheid, de moed en de wanhoop kunnen een gevoel geven van machteloosheid. Je wil tenslotte niets liever dan het van haar over te nemen, maar de situatie laat dit niet toe. Daarnaast brengt het-partner-zijn van een kankerpatiënt vaak ook eenzaamheid met zich mee: de aandacht van mensen uit de omgeving gaat vooral naar de patiënt en veel minder naar jou. Dat het ook voor jou zwaar en moeilijk is, blijkt niet iedereen te beseffen. Nog een ander gevoel kan opgekropte woede zijn omdat de zorgeloosheid en vanzelfsprekendheid van het leven plots even weg zijn. Al het gewone lijkt verdwenen. Leuke dingen worden even wat minder gedaan. En misschien is het ook financieel wat moeilijker geworden Terwijl jij je best doet om een goede, hulpvaardige partner te zijn, kan het zijn dat je overvallen wordt door gedachten die haaks staan op het beeld dat je van jezelf hebt. Dit kan maken dat je je schuldig gaat voelen. Veroordeel jezelf hier niet om: deze gedachten weerspiegelen vooral de boosheid en opstand tegen wat jullie overkomt. Toen de diagnose kanker gesteld werd, was Maria in eerste instantie vrij kalm en ze reageerde in de trant van: Het is ernstig maar we komen er wel doorheen. Bij mij echter sloegen de stoppen door. Ik raakte volkomen in paniek. Ik had nog nooit met kanker te maken gehad. Wat moest ik doen? Waar haalde ik informatie vandaan? Ik voelde me volkomen machteloos. In die periode was zij degene die kalm bleef en mij gerust stelde in plaats van ik haar. Ik vond het allemaal zo verwarrend. 4

6 3. Overbelasting <> hulp vragen Naast de praktische zaken zijn er dus ook nog heel wat emotionele spanningen waar je mee te maken kan krijgen. Vandaar dat de kans dat je uitgeput raakt mogelijk op de loer ligt. Signalen die hierop kunnen wijzen zijn: slecht slapen, concentratieproblemen, heftige reacties, nachtmerries of het verdwijnen van je belangstelling voor seksuele verlangens. Anderzijds heeft niemand iets aan een uitgeputte partner. Het is dus belangrijk je energiepeil in de gaten te houden en je accu tijdig op te laden. Dit is echter makkelijker gezegd dan gedaan, want partner ben je continu. Toch, met extra hulp kan je het beter volhouden. Probeer dus regelmatig tijd vrij te maken om na te denken over de praktische kant: Hoe loopt het? Waar kan ik hulp gebruiken? Waar haal ik die hulp vandaan?. Je gaat hierdoor beter inzien waar je vast dreigt te lopen. Misschien is het moeilijk voor je om hulp van anderen te vragen, maar meestal willen de mensen uit je omgeving je graag steunen. Vaak weten ze echter niet hoe. Ze willen zich ook niet opdringen. Hetzelfde geldt voor het emotionele aspect: je hebt misschien de neiging om geen of weinig aandacht te vragen voor je eigen zorgen. Toch is het net nu enorm belangrijk dat je dit eerst voor jezelf toegeeft en je toevlucht zoekt in je omgeving. Ik was thuis de oudste. Getraind als ik was in het zorgen voor anderen viel ik terug in dat oude patroon: ik zorgde voor haar, vooral emotioneel. Maar wie zorgde er voor mij? Ik stond er niet eens bij stil, ik kende dat niet.. 5

7 4. Praktische adviezen en tips Soms is het beter om te luisteren naar je partner i.p.v. advies te geven. Zorg ervoor dat je haar verhaal niet minimaliseert. Ondersteun haar niet alleen praktisch, maar geef haar ook voldoende ruimte om emoties te uiten. Neem haar eens vast, een omhelzing of een knuffel kunnen helend werken en durf haar te vragen hoe het gaat. Zoek eventueel samen wat afleiding. Blijf samen praten. Als het voor jezelf teveel wordt, kijk eens bij wie je in je omgeving terecht kan, blijf het niet alleen opkroppen. Let op je eigen grenzen en durf tijdig dingen uit handen te geven. Durf hulp te vragen. Zorg ervoor dat je er zelf niet aan ten onder gaat. Zorg zelf voor voldoende nachtrust. Maak regelmatig een moment vrij voor jezelf of las activiteiten in die je helpen tot rust te komen: lezen, naar muziek luisteren, een ontspannend bad nemen, met de kinderen spelen Misschien kan het je ook helpen om een aantal dingen van je af te schrijven of te tekenen Houd je hoofd boven water: op moeilijke momenten kan je soms niet veel meer doen dan gewoon van dag tot dag leven. Als je verdrietig bent, laat dan je tranen de vrije loop, trek je even terug of zoek de buitenlucht op Indien je hier niet mee verder kan, weet dan dat er altijd de mogelijkheid bestaat om doorverwezen te worden naar professionele mensen die ervoor opgeleid zijn om samen met jou dit probleem aan te pakken (zie p. 7-8). 6

8 5. Doorverwijzing Je wordt geconfronteerd met verwarrende gevoelens. Net zoals het goed is om na te denken over de praktische gang van zaken, is het goed om af en toe eens stil te staan bij hoe je je voelt. Stel jezelf de vraag: Waar heb ik behoefte aan? Met wie wil ik er over praten en met wie zeker niet?. Als de hulp en de steun die je nodig hebt niet door je eigen vrienden of familie kunnen gegeven worden, informeer dan bij professionele instanties naar voorzieningen voor partners. Zo zijn er o.a: Je huisarts Psychologe Jessa Ziekenhuis Nathalie Cardinaels Tel: , Bijkomende ondersteunende organisaties zoals: V.L.K. (Vlaamse Liga Tegen Kanker) Tel: , Website: Thema-avond: Mijn partner heeft kanker (wordt deskundig begeleid) Infoavonden De Belgische federatie tegen kanker Tel: , Website: Psychologennetwerk zowel voor partner als patiënt. Goed gesprek, beter gevoel (gratis) Inloophuis voor mensen met kanker en hun naasten Schrijnwerkersstraat 9-11, 3500 Hasselt. Tel: , Website: 7

9 Zelfhulpgroep Boratie en partner vzw Limburg Onthaalcentrum voor en na borstoperatie Stadomvaart 79a, 3500 Hasselt Tel: , Websites: (forum van een borstkankerpatiënt) De kankertelefoon Tel: Boekentips Mijn partner, mijn kind, mijn kanker (Freya Vandenbosch) Helpen bij ziekte en pijn (Manu Keirse) Het complete boek OVER KANKER (Hetty Hagens) Mocht je bij het doorlezen van deze brochure nog vragen of bedenkingen hebben, aarzel dan niet contact op te nemen met één van de borstverpleegkundigen: Christine Vanhoof Tel: , Christa Stadsbader Tel: , Zij staan, naast de begeleiding van je partner, ook jou graag bij! Met dank aan Nathalie Cardinaels voor het toezicht op deze brochure. 8