Agenda Netwerk Noordoost

Transcriptie

1 Agenda Netwerk Noordoost Supplement Ferwerderadiel Wy wurkje mei oan e takomst fan Noardeast Fryslân!

2 Colofon Juli 2012 Netwerk Noordoost is een vrijwillig regionaal samenwerkingsverband van de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Dongeradeel, Kollumerland c.a. en Tytsjerksteradiel, en de provincie Fryslân. Dit Supplement is de inhoudelijke inbreng van de gemeente Ferwerderadiel om aan te sluiten bij Netwerk Noordoost Meer informatie Hans Steen Trea Tamminga Programmacoördinator Netwerk Noordoost Projectgroep Bas de Boer Hugo Bruinsma Jos Dijkstra-Frenkel Harry Feenstra Berend Jager Margo Kouwenhoven Hein Krottje Gerda Zeinstra Sjoerd Hoekstra Wim Oosterhuis Projectleiding & ondersteuning MarijkeKramer projectmanagement & beleidsadvies Grontmij Nederland b.v. Pagina 2 van 16

3 Voorwoord Met trots en enthousiasme presenteren wij u het Supplement Ferwerderadiel Agenda Netwerk Noordoost. Wij hebben onze visie op de toekomst vertaald naar concrete projecten in aansluiting op de Agenda Netwerk Noordoost Deze visie en projecten willen wij graag met u delen. Wij zijn een kleine plattelandsgemeente met een open cultuur en sterke sociale cohesie. Het is in Ferwerderadiel goed wonen, werken en recreëren. Wij hopen ook in de toekomst onderdeel te zijn van een dynamische plattelandsregio, waarin de kwaliteit van leven goed is. Om dit te bereiken, moeten wij de komende jaren de kansen aangrijpen die er zijn. Maar ook grote demografische, sociale, economische en financiële uitdagingen het hoofd bieden. Wij zien nadrukkelijk een kans in het regionaal samenwerken aan een duurzame toekomst van Noordoost Fryslân. Alleen door samen te werken kunnen wij onze gezamenlijke ambities waarmaken. Daarom sluiten wij graag aan bij het vrijwillig regionaal samenwerkingsverband Netwerk Noordoost. College van burgemeester & wethouders van Ferwerderadiel v.l.n.r.: burgemeester Wil van den Berg, gemeentesecretaris Ruud Kammer, wethouder Haije Talsma en wethouder Jaap Hijma. Pagina 3 van 16

4 Inhoud Onze ambities...5 Versterken ruimtelijke kwaliteit... 6 Versterken infrastructuur... 6 Vergroten duurzaamheid... 6 Gemeenschapszin behouden en versterken... 6 Handhaven en versterken sociaaleconomische structuur... 6 Ruimtelijke ontwikkelingen in Ferwerderadiel... 6 Aanhaken bij de Agenda Netwerk Noordoost...7 Van strategische koers naar programmalijnen... 7 De spelregels Agenda Netwerk Noordoost... 8 Aanhaken van Ferwerderadielse projecten... 8 De Ferwerderadielse projecten Economie, recreatie & toerisme F7. Regionaal thema: Noordoost aan het Wad G11. De Dokkumer Ie Sociaal & leefbaar Bestaand regionaal thema (C1): Integrale aanpak demografische uitdagingen Noordoost C7. Sportstimulering en sociale activering I3. Pilot Doarpsomtinkers Ruimte & Infra Bestaand regionaal thema (A8): nieuwe OV arrangementen Noordoost Bestaand regionaal thema (H1): structuurversterking landbouw innovatie & toekomstgerichtheid Bestaand regionaal thema (K1): Aanpak duurzaam Noordoost A13. Vergroten leefbaarheid Ferwerderadiel door bundeling verkeer F8. Bedrijventerrein Doniaweg Hallum K7. Duurzaam Burdaard & LEF (Lokale Enerzjy Ferwerderadiel) De uitvoering Meerjarenplanning Financiële paragraaf Organisatie Een Supplement hoe nu verder Ferwerderadielse projecten Agenda Netwerk Noordoost Pagina 4 van 16

5 Onze ambities Himel heech en kimen fier Tuorren, terpen tusken Waad en wâld grien fan greiden blau fan loften sleaten, fearten, Ie en dyk. Himel heech, kimen fier Ferwerderadiel [Sybren en Grytsje van der Velde] De kwaliteit van de omgeving is een belangrijke kracht van Ferwerderadiel, zoals het gedicht goed tot uitdrukking brengt. Het Wadden Werelderfgoed heeft een groot deel van de inrichting en kwaliteit van onze omgeving bepaald. Net zoals de inwoners van de twaalf dorpen en zeven buurtschappen. Wij zijn trots op de sterke sociale cohesie in onze gemeente! Ferwerderadiel ligt tussen Leeuwarden en regiostad Dokkum in. Hallum is het grootste dorp van de gemeente en Jannum het kleinste, een echte hoofdkern ontbreekt. Voor de werkgelegenheid in onze gemeente zien wij kansen in de landbouw, kleinschalige bedrijvigheid (MKB) en in recreatie en toerisme. F B M Dokkum H B Leeuwarden Ferwerderadiel als onderdeel van een dynamische plattelandsregio in het noordelijk stedelijk netwerk Pagina 5 van 16

6 Versterken ruimtelijke kwaliteit Ons karakteristieke open landschap en directe relatie met de Waddenzee bieden kansen voor het verwezenlijken van onze ambities. Wij willen deze kwaliteiten daar waar mogelijk verder versterken en benutten. Ruimtelijke ontwikkelingen dienen in het licht van deze kwaliteiten te worden bekeken. Vooral de potentie van het Wadden Werelderfgoed willen wij verder uitnutten. Versterken infrastructuur Goede verbindingen zijn cruciaal voor de leefbaarheid en de sociaaleconomische ontwikkeling van Ferwerderadiel en de regio. Wij willen daarom de komende jaren de verbindingen met de regio verbeteren, waarmee niet alleen de bereikbaarheid maar ook de leefbaarheid is gediend. Vergroten duurzaamheid Wij hebben hoge ambities op het gebied van duurzaamheid. Wij hanteren daarbij een brede aanpak van besparing en gedragsverandering tot het opwekken van duurzame energie. Wij willen in 2020 energieneutraal zijn en zetten daarom breed in op innovatie. Met de Stichting Lokale Enerzjy Ferwerderadiel (LEF) hebben wij een goed instrument in handen om deze transitie te leiden. Gemeenschapszin behouden en versterken Onze gemeente kent een grote gemeenschapszin en sociale cohesie. Deze sociale cohesie koesteren wij ook met het oog op onze kwetsbare sociaaleconomische positie en de demografische ontwikkelingen waar wij mee worden geconfronteerd. Wij zetten ons in voor de verdere versterking van deze sociale cohesie. Pagina 6 van 16 Handhaven en versterken sociaaleconomische structuur In Ferwerderadiel is sprake van een relatief ijle economie met beperkte werkgelegenheidsgroei. De landbouw, (klein-schalige) bedrijvigheid en recreatie en toerisme zijn belangrijke sectoren voor de gemeente. Wij willen de bestaande economische structuur handhaven, differentiëren en waar mogelijk uitbreiden. Wij zetten in op kwaliteit van bestaande bedrijventerreinen en een goede ontsluiting hiervan. Waar mogelijk faciliteren wij initiatieven als verbreding in de landbouw of recreatie en toerisme. Bij deze laatste vinden wij vooral het uitnutten van de potenties en het vergroten en behouden van de kwaliteit van belang, naast het aansluiten bij de ontwikkelingen op regionale schaal. Ruimtelijke ontwikkelingen in Ferwerderadiel In onze gemeente spelen twee grote ruimtelijke ontwikkelingen. De provinciale weg N357 wordt tussen Stiens en Holwerd opnieuw ingericht conform de principes van duurzaam veilig, voorzien van een separate strook voor het landbouwverkeer en een vrijliggend fietspad. Daarnaast start binnenkort de aanleg van het Gemaal Vijfhuizen en aanpalende zaken door het Wetterskip Fryslân in opdracht van de Integrale Gebiedscommissie Ferwert Fernijt. Hierbij speelt ook de Buitendijkse situatie. Deze projecten zijn randvoorwaardelijk voor de verdere ontwikkeling van de regio.

7 Aanhaken bij de Agenda Netwerk Noordoost Onze ambities en die van Netwerk Noordoost sluiten goed bij elkaar aan. Wij hebben de regio wat te bieden. Een aantal Ferwerderadielse projecten dragen bij aan de gezamenlijke ambities van Noordoost Fryslân. Wij kunnen aan diverse programmalijnen uit de Agenda Netwerk Noordoost een goede bijdrage leveren, volgens de spelregels van de Agenda Netwerk Noordoost. Van strategische koers naar programmalijnen In de Agenda Netwerk Noordoost is de strategische koers van het Sociaal Economisch Masterplan vanuit de drie strategische hoofdlijnen: woon-werklandschap, werken in netwerken en creëren van randvoorwaarden, vertaald naar diverse programmalijnen. Pagina 7 van 16

8 De spelregels Agenda Netwerk Noordoost Om duidelijke en heldere keuzes te maken voor projecten hebben wij de spelregels van Agenda Netwerk Noordoost gehanteerd. Deze spelregels zijn: 1. Regionale meerwaarde De projecten hebben een regionale meerwaarde en functioneren als vliegwiel voor andere ontwikkelingen in de regio. 2. Bijdrage aan ambitie De projecten dienen minimaal aan één en bij voorkeur aan meerdere programmalijnen bij te dragen en daarmee aan de ambitie van Noordoost. 3. Bestuurlijke prioriteit en financiering De projecten hebben bestuurlijke prioriteit en er is al een eigen bijdrage voor gereserveerd of hier is nadrukkelijk de intentie toe uitgesproken. Aanhaken van Ferwerderadielse projecten Aan de hand van de programmalijnen en de spelregels hebben wij één regionaal thema en zes concrete projecten benoemd die voor ons hoge prioriteit hebben. Het regionale thema willen wij graag samen met betrokken (regionale) partners uitwerken, om de potentie van Wadden Werelderfgoed voor de regio verder te benutten. De concrete projecten worden weliswaar door ons zelfstandig opgezet en uitgevoerd maar hebben nadrukkelijk een regionale meerwaarde. Ze dienen als vliegwiel voor verdere ontwikkelingen in de regio. Pagina 8 van 16

9 Regionaal thema Concrete projecten Programmalijn Relatie met programmalijn Economie Recreatie & Toerisme F7. Noordoost aan het Wad F. Duurzame gebiedsontwikkeling G. Recreatie en toerisme G11. De Dokkumer Ie G. Recreatie en toerisme F. Duurzame gebiedsontwikkeling Sociaal & Leefbaar C7. Sportstimulering en sociale activering C. Wonen en leven in Noordoost I3. Pilot Doarpsomtinkers I. Kansen voor wonen, zorg en zorgtoerisme C. Wonen en leven in Noordoost Ruimte & Infra A13. Vergroten leefbaarheid Ferwerderadiel door bundeling verkeer F8. Bedrijventerrein Doniaweg Hallum K7. Duurzaam Burdaard & LEF A. Noordoost Bereikbaar C. Wonen en leven in Noordoost F. Duurzame gebiedsontwikkeling K. Duurzaam Noordoost A. Noordoost bereikbaar E. Ruimtelijke infrastructuur voor bedrijven Pagina 9 van 16

10 De Ferwerderadielse projecten Economie, recreatie & toerisme F7. Regionaal thema: Noordoost aan het Wad Een belangrijk thema dat onze gemeente met Noordoost Fryslân verbindt is de Waddenzee. Het gebied is zowel in fysiek opzicht als in sociaaleconomisch en cultuurhistorisch opzicht gevormd door de Waddenzee. Noordoost aan het Wad geeft sturing aan verschillende initiatieven die er in het Waddengebied zijn en worden ontwikkeld en zet in op regionale samenhang. Gezien de aard en het karakter van het Waddengebied, gaat het om duurzame ontwikkeling die recht doet aan (het behoud van) de natuurwaarden van het gebied. Dit project draagt bij aan de programmalijnen Duurzame Gebiedsontwikkeling en Recreatie & Toerisme. G11. De Dokkumer Ie Het project De Dokkumer Ie draagt bij aan de versterking van de ruimtelijke kwaliteit van de regio. Het zet in op het meer zichtbaar maken, beter ontsluiten en optimaal benutten van de sociaal economische potentie van de Dokkumer Ie. Bijvoorbeeld door het weer bevaarbaar maken van de opvaarten en het realiseren van gemeentegrensoverschrijdende vaarverbindingen rondom de Dokkumer Ie. Het project De Dokkumer Ie versterkt de (water)infrastructuur en bevordert de toeristischrecreatieve aantrekkingskracht van de regio en ook de leefbaarheid in de kernen. Met dit project haken wij in op de programmalijnen Duurzame Gebiedsontwikkeling en Recreatie & Toerisme. Pagina 10 van 16

11 Sociaal & leefbaar Bestaand regionaal thema (C1): Integrale aanpak demografische uitdagingen Noordoost Ook in onze gemeente lopen wij tegen de uitdagingen aan die de demografische ontwikkelingen zoals krimp onze regio biedt. Wij hechten er veel belang aan om hiermee proactief om te gaan en zetten ons actief in bij het bestaande regionale thema dat momenteel door Netwerk Noordoost opgepakt wordt. Noordoost Fryslân, inclusief Ferwerderadiel, is aangemerkt door het Rijk als anticipeerregio krimp. C7. Sportstimulering en sociale activering Sport draagt bij aan de leefbaarheid en gemeenschapszin. Door sociaal-maatschappelijke en demografische ontwikkelingen is de meerwaarde van sportstimulering en sociale activering duidelijk aantoonbaar. Wij willen sport en bewegen stimuleren door sportverenigingen en (bewegings)onderwijs te ondersteunen en de samenwerking te versterken. Nieuw is de focus op activiteiten en interventies voor 55-plussers en voor mensen met beperkingen en/of gezondheidsproblemen. Wij zetten hiervoor onze kennis en ervaring in die wij onder andere met het project Go4sport hebben opgedaan bij sportstimulering van de jeugd. Het project sluit aan op de programmalijn Wonen en leven in Noordoost en levert als pilot een bijdrage aan het lopende project Experimenteerregio Krimp Noordoost. I3. Pilot Doarpsomtinkers Met het pilotproject Doarpsomtinkers willen wij eigen inwoners (vrijwilligers) trainen om andere inwoners meer te betrekken bij de omgeving (gemeenschap). Het doel van dit project is om de sociale verbanden en netwerken te versterken en op termijn het beroep op de formele zorg te laten afnemen. Het is een pilot voor de regio. Dit project draagt sterk bij aan de zelfredzaamheid van onze inwoners en versterkt de sociale cohesie. Hiermee speelt het project in op de programmalijn Wonen en leven in Noordoost en heeft het een sterke relatie met het lopende project Experimenteerregio Krimp Noordoost. Pagina 11 van 16

12 Ruimte & Infra Bestaand regionaal thema (A8): nieuwe OV arrangementen Noordoost Momenteel vindt in Ferwerderadiel in samenwerking met de provincie Fryslân een pilot voor een nieuw openbaar vervoer (OV) concept plaats. Dit project brengen wij mee naar het bestaande regionale thema nieuwe OV arrangementen Noordoost, dat binnenkort opgepakt wordt door de regio. Bestaand regionaal thema (H1): structuurversterking landbouw innovatie & toekomstgerichtheid Landbouw is een belangrijke economische drager voor onze gemeente. Er verandert veel op het gebied van landbouw. Wij hechten veel waarde aan de uitwerking van het bestaande regionale thema landbouw dat gericht is op structuurversterking door innovatie en toekomstgerichtheid. Wij bieden aan om het trekkerschap voor dit regionale thema op ons te Bestaand regionaal thema (K1): Aanpak duurzaam Noordoost Duurzaamheid heeft veel aandacht in onze gemeente. Wij doen actief mee aan de uitwerking van het bestaande regionale thema Aanpak duurzaam Noordoost. Wij brengen onze kennis en ervaring in, ondermeer van het instrument LEF (Lokale Enerzjy Ferwerderadiel). De ervaringen die wij hebben opgedaan bij de oprichting van de Stichting LEF en de opstartfase waarin de stichting zich bevindt, leveren veel nieuwe kennis en inzichten op die ook op regionale schaal benut kunnen worden. De stichting stimuleert en initieert duurzame energieprojecten. Eventuele opbrengsten komen ten goede aan lokale voorzieningen ter versterking van de leefbaarheid. nemen. A13. Vergroten leefbaarheid Ferwerderadiel door bundeling verkeer Bundelen van (auto)verkeer door het aanpassen van de verkeersstructuur zorgt voor het vergroten van de verkeersveiligheid en de leefbaarheid in het buitengebied en in de dorpen. Bovendien verbetert het de bereikbaarheid. De essentie van dit project is het opwaarderen van de weg van Marrum, via Wânswert naar Burdaard naar een gebiedsontsluitingsweg, die via de Lauwersseewei aansluit op De Centrale As. Belangrijke onderdelen van de opwaardering vormen een rondweg om Wânswert en een vrijliggend fietspad. De verbinding tussen Burdaard en Marrum is een belangrijke verbinding tussen Noordoost Fryslân en Noordwest Fryslân. De Pagina 12 van 16

13 overige dwarsverbindingen tussen de N357 (Ljouwerterdyk)) en de N361 (Lauwersseewei) worden afgewaardeerd. Een belangrijke maatregel is de Dielde Romte benadering in de kernen Reitsum, Lichtaard en Jislum. Het project draagt bij aan de programmalijnen Wonen en leven in Noordoost en Noordoost Bereikbaar. F8. Bedrijventerrein Doniaweg Hallum Het bieden van ruimte voor uitbreiding van de bedrijven op het bedrijventerrein langs de Doniaweg aan de westzijde van Hallum en een goede ontsluiting van dit bedrijventerrein is van evident belang om de werkgelegenheid (circa 800 arbeidsplaatsen) voor de regio te behouden. Ruimtelijke kwaliteit en een goede landschappelijke inpassing zijn hierbij een belangrijk uitgangspunt. Verbetering van de ontsluiting van het bedrijventerrein van Hallum-West zorgt ook voor een betere bereikbaarheid van het gemaal Vijfhuizen dat ten noordwesten van Hallum aan de Waddenkust wordt gerealiseerd. Naast de optie om de bestaande situatie op te waarderen worden twee varianten voor uitbreiding van het terrein onderzocht: 1. het creëren van ruimte door het verwijderen van woningen aan het begin van de Doniaweg; 2. het realiseren van een ontsluitingsweg via de zuidzijde van de Doniaweg met een aansluiting op de nieuwe rotonde in de Ljouwerterdyk. Met dit project wordt het bedrijventerrein in Hallum-West toekomstbestendig gemaakt. Dit project ondersteunt zowel de programmalijn Ruimtelijke infra voor bedrijven als de programmalijn Noordoost Bereikbaar. K7. Duurzaam Burdaard & LEF (Lokale Enerzjy Ferwerderadiel) In Burdaard vindt een uitgebreide herstructurering plaats, waarbij er onder meer een nieuwe school, een multifunctionele accommodatie en een aantal seniorenwoningen zijn gebouwd. Met het project duurzaam Burdaard zetten wij in op duurzame verwarming van deze accommodaties door de aanleg van een warmtenet. Een deel van het net is reeds aangelegd. Verwarming kan plaatsvinden door hout, mestvergisting of riothermie. Dat wordt nu onderzocht. Het project Duurzaam Burdaard wordt onder de vlag van de Stichting LEF uitgevoerd. Zo kan LEF haar meerwaarde met een concreet project aantonen. Met beide projecten geven wij nadere invulling aan de Programmalijn Duurzaam Noordoost. Pagina 13 van 16

14 De uitvoering Wij vinden het belangrijk om in de huidige financieel onzekere tijden de uitvoering van onze ambities op een reële en behapbare manier te plannen. Daarbij hanteren wij het motto dat geld niet onze ambitie bepaalt, maar hooguit het tempo waarin wij die ambitie (samen) ten uitvoer kunnen brengen. De Agenda Netwerk Noordoost en ook dit Supplement vertalen onze ambitie voor de toekomst van Noordoost Fryslân naar concrete projecten. Deze projecten hopen wij uiterlijk 2030 te hebben gerealiseerd en zoveel eerder als mogelijk. Het geeft dé koers voor de sociaaleconomische ontwikkeling van de regio. Hier gaan wij op voortvarende wijze mee aan de slag! Meerjarenplanning Wij werken hard aan het maken van een reëel voorstel voor investeringen in projecten uit dit Supplement voor de periode tot en met Wij maken een meerjarenplanning, door keuzes te maken in de volgorde der dingen. Het geeft een meerjarig perspectief op het realiseren van onze ambities tot 2015 en de periode daarna. Het is echter geen statisch geheel. Als de ontwikkelingen in Noordoost Fryslân dat vragen, dan wordt de koers de komende jaren bijgesteld. Van invloed op de planning van de projecten is bijvoorbeeld of (ruimtelijke) procedures gevolgd moeten worden en in hoeverre de financiering geregeld is. Maar ook de politiek-bestuurlijke prioriteit is van invloed. Financiële paragraaf Regionaal samenwerken is cruciaal voor het realiseren van lokale zaken met een regionale meerwaarde. Alleen met een robuust meerjarig programma kunnen wij externe fondsen maximaal benutten. Met de Agenda en dit Supplement kunnen wij hier krachtig op in zetten. De totale geschatte investering voor alle benoemde Ferwerderadielse projecten is circa 16,3 tot 21 miljoen mede afhankelijk van de varianten van enkele projecten. Dit is een forse opgave waarvoor een meerjarige planning cruciaal is. Daarbij maken wij ons sterk voor een substantiële eigen bijdrage aan de Ferwerderadielse projecten. Vertrekpunt is minimaal 1/3 e deel conform de regionale afspraken. De dekking van de eigen bijdrage ligt deels bij bestaande budgetten. Deels ook niet. Een aantal fysieke projecten vraagt om een grote investering. Daar staat tegenover dat deze projecten ook een grote impuls geven aan de sociaal economische ontwikkeling. Een afweging is nodig in de context van de totale gemeentelijke opgave. Deze is breder dan de in dit Supplement benoemde Ferwerderadielse projecten. De financiële mogelijkheden leidt tot een fasering van het de uitlijning van het programma in de tijd. Pagina 14 van 16

15 Organisatie Qua organisatie en aanpak van de Ferwerderadielse projecten wordt aangesloten bij de werkwijze in Netwerk Noordoost. De projecten worden op een projectmatige wijze uitgevoerd. De eindverantwoordelijkheid en daadwerkelijke besluitvorming over de uitvoering en financiering van de projecten ligt bij de direct betrokken partners. Als het gaat om de Ferwerderadielse projecten uit dit Supplement ligt die verantwoordelijkheid in beginsel bij het gemeentebestuur van Ferwerderadiel. De voortgang van de uitvoering wordt op regionale schaal verantwoord naar de themagroepen van Netwerk Noordoost. De gezamenlijke ambitie om de bestuurlijke en ambtelijke drukte te verminderen, is hierbij een belangrijk uitgangspunt. Een Supplement hoe nu verder Met dit Supplement spreken wij de intentie uit om gezamenlijk met de regio onze ambities voor Noordoost Fryslân te realiseren. Voor het uitvoeren van de Agenda Netwerk Noordoost en dit Supplement sluiten wij aan bij de Regionale Afspraken: de regionale samenwerkingsovereenkomst van Netwerk Noordoost. Samen gaan wij voortvarend aan de slag voor de toekomst van Noordoost Fryslân! Pagina 15 van 16

16 Ferwerderadielse projecten Agenda Netwerk Noordoost Regionaal thema Concrete projecten Programmalijn Relatie met programmalijn Economie Recreatie & Toerisme F7. Noordoost aan het Wad F. Duurzame gebiedsontwikkeling G. Recreatie en toerisme G11. De Dokkumer Ie G. Recreatie en toerisme F. Duurzame gebiedsontwikkeling Sociaal & Leefbaar C7. Sportstimulering en sociale activering C. Wonen en leven in Noordoost I3. Pilot Doarpsomtinkers I. Kansen voor wonen, zorg en zorgtoerisme C. Wonen en leven in Noordoost Ruimte & Infra A13. Vergroten leefbaarheid Ferwerderadiel door bundeling verkeer F8. Bedrijventerrein Doniaweg Hallum K7. Duurzaam Burdaard & LEF A. Noordoost Bereikbaar C. Wonen en leven in Noordoost F. Duurzame gebiedsontwikkeling K. Duurzaam Noordoost A. Noordoost bereikbaar E. Ruimtelijke infrastructuur voor bedrijven Pagina 16 van 16