Samenwerken is de sleutel.

Transcriptie

1 33 Scholen, OCMW s en kinderopvang bieden heel wat mogelijkheden tot samenwerkingen rond sport. We geven hierover het woord aan 4 VVSG (Vereniging van Vlaamse steden en gemeenten, de koepel - organisatie van de Vlaamse gemeentebesturen en OCMW s) medewerkers: Stijn Maselis (stafmedewerker sport & jeugd), Marleen De Vry (projectmedewerker flankerend onderwijsbeleid), Nathalie Debast (stafmedewerker armoede, energie en wonen) en Hilde Plas (stafmedewerker cultuur & erfgoed). Samenwerken is de sleutel. Hilde Plas, Nathalie Debast, Marleen Devry en Stijn Maselis Wat zijn de kerntaken van VVSG (Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten)? Marleen: Wij werken aan de professionalisering, belangenverdediging van en dienstverlening voor lokale mandatarissen. Stijn: Wij verdedigen de belangen van lokale bestuurders t.a.v. federale en Vlaamse beleids - makers. Tegelijkertijd leveren wij informatie en advies aan de lokale besturen om het beleid op het veld waar te maken. Hilde: We willen onze leden in beweging houden maar ook zelf in beweging blijven. We willen dynamisch omgaan met de bestuurskundige organisatie van gemeenten en steden. In die context zien we ons meer als een beweging dan een vereniging. Vereniging van Vlaamse steden en gemeenten n Is een ledenorganisatie van Vlaamse gemeenten, OCMW s, politiezones, intercommunales en andere lokale samenwerkingsverbanden. n Focust zich op 3 kerntaken 1. Ondersteuning en dienstverlening 2. Belangenbehartiging 3. Beweging van de eerstelijnsoverheid n Levert informatie en advies i.v.m. juridische en andere vragen over het beleid van het lokale bestuur. n Stelt bijscholingsprogramma s ter beschikking van lokale besturen. n Organiseert informatiesessies en studiedagen over actuele beleidsdossiers, nieuwe wetgeving en beleidsontwikkeling. n Treedt op als belangenbehartiger en onderhandelaar met andere overheden en instellingen. n Komt op voor lokale, sterke besturen die optreden als eerstelijnsoverheid in het belang van de lokale gemeenschap.

2 Nathalie: Armoede staat hoog op de agenda want 2010 wordt het Europees Jaar van de bestrijding van armoede. Ook asielzoekers blijven een hot item. Maar we willen in dit kader ook verder nadenken of we geen visie rond kansen passen moeten ontwikkelen. Hoe kunnen we -samen met de OCMW s- ervoor zorgen dat de mensen voor wie deze passen bedoeld zijn, nu ook daadwerkelijk participeren aan cultuur- en sport activiteiten. VVSG Waarvoor doen lokale besturen zoal beroep op jullie diensten? Nathalie: Dat kan om allerlei redenen zijn. Deze ochtend heb ik bijvoorbeeld heel wat telefoons van OCMW s gekregen omtrent het inenten van daklozen tegen de Mexicaanse griep. Zij hadden hierover een mail van de federale overheidsdienst maatschappelijke integratie gekregen en wilden meer duidelijkheid. Marleen: Wij krijgen nogal wat vragen over kinderen van ouders die hier illegaal verblijven. Zo wil men oa. weten of zij recht op studie - toelagen hebben. Vaak hebben we te maken met complexe vragen waar verschillende sectoren bij betrokken zijn. Welke rol nemen jullie op t.a.v. lokale beleidsmakers? Stijn: Enerzijds geven wij advies aan lokale besturen zodat zij het beleid correct kunnen uitvoeren. Hierdoor vangen wij heel wat signalen op van wat er zich binnen het werkveld afspeelt. Op basis van deze feedback kunnen wij dan beleidsaanbevelingen doorgeven aan ministers. In beide gevallen verbinden wij het werkveld met beleidsmakers. Welk thema is op dit moment erg actueel? Hilde: Er komen veel vragen binnen rond de beleidsnota over het opmaken van een strategisch meerjarenplan waarin de verschillende sectoren opgenomen worden. Men wil weten of deze aparte sectoren hun zeggingskracht hierdoor niet verliezen. Armoedebestrijding gaat nu ook over deelname aan sport- en cultuuractiviteiten. Marleen: Binnen het kader van de brede stimulerende leeromgeving willen we kansarme jongeren meer kansen geven. Onze inspanningen hieromtrent mogen natuurlijk niet stoppen aan de schoolpoort. Om dit beleid te doen slagen, is er een integrale benadering nodig. D.w.z. een benadering die deze jongeren zowel binnen als buiten het onderwijs aan sport en cultuur laat participeren. Willen we dat zij actief aan onze samenleving zullen deelnemen, dan hebben we nood aan een globale visie die over de verschillende beleidsdomeinen heen mooi in elkaar past. Hilde: Wij stellen vast dat we nog steeds de onderstroom in de bevolking onvoldoende bereiken. Lokale besturen aanzetten om inspanningen te blijven leveren om deze mensen toe te leiden en te initiëren in sport, cultuur en jeugdwerk is onze focus in het gelijkekansenbeleid. Hoe kijken OCMW s naar sport? Nathalie: OCMW s vinden het vandaag belangrijk dat hun cliënten en de kinderen van hun cliënten kunnen participeren aan sport. De kijk op armoede is de laatste jaren geëvolueerd. Waar het vroeger vooral over evidente domeinen als inkomen of huisvestiging ging, gaat armoedebestrijding nu ook over deelname aan sport- en cultuuractiviteiten. Deze ruimere benadering maakt dat OCMW s nu ook meer samenwerken met sport- en andere diensten. OCMW s beschikken over middelen om deze participatie mogelijk te maken. Hoe worden die middelen ingezet? Nathalie: Zij beslissen hierover autonoom. Naargelang de behoeften van hun cliënt bepalen ze welke activiteiten financieel gedragen worden. In vele gevallen zal een structureel lidmaatschap meer resultaten opleveren dan een éénmalige activiteit. Lidgeld voor een sportclub betalen geeft meer kans op echte participatie dan een eenmalig bioscoopticket. Hoe kunnen OCMW s ertoe bijdragen dat er nog meer kansarmen gaan sporten? Nathalie: Ze kunnen in de eerste plaats helpen de financiële drempel te doorbreken. Het lidgeld betalen is al een aanzienlijke stap. Maar daarnaast is het ook belangrijk ervoor te zorgen dat de clubs wat begrip voor deze mensen tonen. 34

3 35 Ze schamen zich vaak over hun kledij of weten niet goed hoe ze zich in een vreemde omgeving moeten gedragen. Als je je bewust bent van deze verschillen, kun je er ook beter mee omgaan. Hoe kun je ervoor zorgen dat dit bewustzijn effectief doordringt tot de sportclubs? Stijn: Door met die mensen of met maatschappelijk werkers te praten zul je erachter komen dat hun leefwereld een heel andere wereld is. De lokale sportraad kan hier ook aan mee helpen. Waarom bijvoorbeeld het thema sport en armoede niet op de agenda van de algemene vergadering plaatsen en iemand van het OCMW uitnodigen om hierover te komen praten? Door deze wissel werking is het voor een sport - begeleider misschien al wat evidenter om bij het OCMW aan te kloppen als hij advies nodig heeft. Maar ook voor de OCMW s is het nuttig de mensen van de sport club te leren kennen. Zo kunnen ze beter inschatten waar hun cliënten terechtkomen. Dat sterkt hun vertrouwen om hun cliënten aan te moedigen deel uit te maken van een sportclub. Hoe kun je deze mensen zo optimaal mogelijk begeleiden? Nathalie: Behandel hen als mensen en stigmatiseer hen niet als die van het OCMW. Heb oog voor bepaalde details. Schrik niet als hun trainingsbroek wat te groot is of als ze geen shampoo mee hebben. Houd er rekening mee dat ze zich minderwaardig voelen. Als jij hen als evenwaardige behandelt, betekent dit al heel veel voor hen. Wees je bewust dat zij vaak uit ongestructureerde gezinnen komen. Hierdoor kan op tijd komen een gedrag zijn dat ze moeten leren en kunnen ze wat meer tijd nodig hebben om zich aan codes aan te passen. Hoe kan de deelname aan sport nog toegankelijker gemaakt worden? Nathalie: Op dit moment wordt er bij de OCMW s vooral gehandeld op vraag van de cliënt. Als hij aangeeft dat hij geen middelen heeft om het inschrijvingsgeld voor de voetbal van z n zoontje te betalen, dan wordt er gekeken hoe dit opgelost kan worden. Een meer proactieve benadering waarbij de maatschappelijke werker zelf het voorstel formuleert, zou de deelname zeker nog kunnen versterken. Welke rol kunnen OCMW s spelen bij het opstellen van een sportbeleidsplan? Stijn: Een goed contact tussen sportfunctionarissen en OCMW medewerkers kan ervoor zorgen dat het sportbeleidsplan op een realistische manier rekening houdt met de kansarmen. Het OCMW staat dichter bij de leefwereld van deze mensen en kan sterk maken dat het om meer gaat dan enkel de materiële drempels. Lidgeld voor een sportclub betalen geeft meer kans op echte participatie dan een eenmalig bioscoopticket. Zij kunnen ervoor zorgen dat ook die emotionele drempels in het sportbeleidsplan aan bod komen. Hilde: Het is ook zinvol om als sport- of cultuur - dienst je aanbod in vraag te stellen. Het is belangrijk de leefwereld van kansarme groepen te kennen zodat je participatie beter doet slagen. Als die mensen de stap zetten om te participeren, moeten ze zich aanvaard voelen. Anders nemen ze één keer deel en vertrekken ze opnieuw met een frustratie. Dat verhoogt de drempel alleen maar en maakt het voor hen de volgende keer misschien nog moeilijker om de stap te zetten. Wat kun je doen om die kansen op succesvolle participatie te doen toenemen? Marleen: Ik denk aan een initiatief van de gemeente Ronse en het Centrum voor Volwassenenonderwijs waar men Afrikaanse moeders fietslessen aangeboden heeft. Deze fietslessen hebben een hele ketting reactie veroorzaakt. Het begon met die mama s te leren fietsen. Eens ze mobiel waren, konden ze hun kinderen naar school brengen. Hierdoor kwamen ze in contact met de school en werden ze ook betrokken met de werking van de school. Basiseducatie is hierop ingepikt. En zo is de idee ontstaan om met die mensen een toneel - stuk te gaan maken. Zo zie je maar hoe met kleine stapjes en dwarsverbindingen die lokaal mogelijk zijn, er heel wat verwezenlijkt kan worden. Wat bedoel je met lokale dwars - verbindingen? Marleen: Leerkrachten kunnen aangeven welke talenten of interesses kinderen hebben. Voor kinderen uit kansarme milieus kan de school hierover in overleg treden met het OCMW. Op die manier helpen zij heel concreet mee aan het wegnemen van bepaalde drempels.

4 Welke rol kunnen OCMW s spelen in het Sport voor Allen beleid? Hilde: De essentie van dit beleid is dat de gemeente inspanningen doet om aan al haar inwoners de kans te geven te sporten of te bewegen. Je kunt in dit verband -zoals al eerder werd aangegeven- OCMW s uitnodigen op de sportraad. Maar je kunt daarnaast ook de doelgroepen zelf laten participeren via de sportraad. Door vertegenwoordigers van armen aan het woord te laten maak je de materie meteen heel concreet. Nathalie: Laten we niet uit het oog verliezen dat de sportdienst hierin de trekkersrol heeft. Als OCMW ben je de waakhond voor jouw cliënten maar het is niet aan het OCMW om een sportbeleid uit te tekenen. Input geven zodat de verschillende domeinen integraal kunnen samen werken; dat is waar we naartoe willen. Komen sportactiviteiten binnen het kader van brede school voldoende aan bod? Marleen: Brede school is een pedagogisch concept waarbij men de vorming van het kind heel breed ziet en zoveel mogelijk wil doen aansluiten bij de realiteit. Vanuit een brede omgeving wil men kinderen kansen geven om zich zoveel mogelijk te ontplooien en dit op zoveel mogelijk vlakken. Door tijdens de middagpauzes en na de schooluren culturele en andere activiteiten te organiseren, kun je kinderen nog heel wat extra bagage meegeven. Naar mijn aanvoelen is er hier nog heel wat ruimte voor sportactiviteiten. Vandaag zien we dat gemeenten wel hun sporthal ter beschikking stellen voor activiteiten zoals een sportacademie. Dat is op zich een goede zaak. Maar er kan binnen het kader van brede school nog veel meer samengewerkt worden op inhoudelijk vlak. Op dit moment is dit een domein met nog heel wat onontgonnen terrein. Op welke manier kunnen sportdiensten en sportclubs efficiënt samenwerken met scholen? Marleen: We zien dat er in sommige scholen, binnen het kader van brede school, aan middagsporten gedaan wordt. Er worden ook sportkampen georganiseerd waaraan kansarmen aan 1/4de van de prijs kunnen deelnemen. Of er zijn schoolnetoverschrijdende sportactiviteiten zoals een fietsgordel of een veldloop. De sportdienst staat dan vaak in voor de begeleiding en voor het vervoer; de lokale politie zorgt voor de veiligheid. Er lopen dus wel wat gezamenlijke initiatieven. Maar ook hier heb ik het gevoel dat er nog heel wat onbenutte mogelijkheden zijn. Als je lokaal dwarsverbindingen kunt maken, laat die dan niet liggen. Nuttig om weten n Stigmatiseer kansarmen niet als die van het OCMW. n Houd er rekening mee dat ze zich minderwaardig voelen. n Behandel hen als evenwaardige. n Geef hen tijd om zich aan te passen aan de codes. n Organiseer sportactiviteiten op plekken waar kinderen al aanwezig zijn. n Laat OCMW s en specifieke doelgroepen participeren in de sportraad. n Ga voor lokale dwarsverbindingen. Zij kunnen heel wat in gang zetten. Binnen het flankerend onderwijs - beleid krijgen 13 centrumsteden extra middelen. Kunnen deze middelen voor meer sport op school aangewend worden? Marleen: De budgetten gaan in de eerste plaats naar projecten die rechtstreeks gelinkt zijn met gelijke onderwijskansen. Ik denk hierbij aan projecten rond lees- en taalbevordering, ouderparticipatie en stageplaatsen. Er gaat ook geld naar initiatieven rond duurzaam naar school. Het geld wordt momenteel niet aangewend voor sportactiviteiten, al kan dat volgens het decreet wel. Maar de budgetten zijn veel te krap. Daarom verwacht ik niet dat hierin op korte tijd verandering in zal komen. Welke initiatieven kunnen gemeenten nemen om sport ook binnen de kinderopvang aan bod te laten komen? Marleen: Dit kan werken zolang de sport- of bewegingsactiviteiten én de buitenschoolse kinderopvang binnen de school plaatsvinden. Vanaf het moment dat je kinderen van locatie moet veranderen krijg je een organisatorisch probleem. 36

5 37 Denk maar aan de verplaatsing op zich, de verzekeringsproblematiek en het toezicht op de andere locatie. Als je een sporthal in je school hebt, ligt dat natuurlijk anders. Dan kun je de naschoolse opvang met dat soort activiteiten ter plaatse organiseren. Tijdens de vakantieperiodes zie je heel wat scholen waar tijdens de opvang sportactiviteiten doorgaan. Stijn: Er zijn ook mooie voorbeelden van sportdiensten die soms in samenwerking met sportclubs via de sportacademie jongeren met verschillende sporten laten kennismaken. Deze initiatieven zijn zeer sterk lokaal bepaald. Belangrijk hierbij is dat gemeenten en sportclubs complementair zijn in wat ze aanbieden. Hoe verloopt de samenwerking tussen OCMW s en scholen met lokale sportactoren? Stijn: Die samenwerking verschilt van gemeente tot gemeente. In een gemeente waar de schooldirecteur ook deel uitmaakt van de sportclub zal de samenwerking normaliter vlot verlopen. Het wordt dus sterk bepaald door de individuele situatie. Het zou mooi zijn mochten die samenwerkingen meer systematisch gebeuren. Want door grens - overschrijdend te werken, kunnen we mekaar enkel maar versterken. Hoe kunnen deze verschillende actoren ervoor zorgen dat meer mensen effectief meer gaan bewegen en sporten? Stijn: Samenwerken is de sleutel. Hoe beter de verschillende sectoren en organisaties elkaar leren kennen, hoe beter hun samenwerking kan verlopen. Deze samenwerkingen zijn weliswaar arbeidsintensief maar lonen de moeite als je lokaal resultaten wilt halen. Marleen: Als je lokaal dwarsverbindingen kunt maken, laat die dan niet liggen. Zij hebben heel wat potentie. Hilde: Er is nog veel werk aan de winkel rond een aangepast aanbod. We moeten ons ervan bewust zijn dat een groep mensen binnen onze samenleving een andere benadering nodig heeft. De verschillende actoren moeten hun aanbod hierop afstemmen. Stijn: Het Europees jaar van de armoede in 2010 is een mooie aanzet om vanuit verschillende invalshoeken na te denken over dit thema. Dat jaar biedt ons een unieke kans om samen ideeën te ontwikkelen waardoor de participatie van kansarmen aan sport- en andere activiteiten effectief kan toenemen. Want dat moet onze inzet zijn: een integrale aanpak die concrete resultaten neerzet op het terrein. HET LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN Het lokaal sociaal beleidsplan kan ook een hulpmiddel zijn. Met de term lokaal sociaal beleid bedoelt men het resultaat van de acties die OCMW, gemeenten, andere overheden, semi-publieke en private organisaties ondernemen om de sociale grondrechten voor iedereen te realiseren. Via de opmaak van een lokaal sociaal beleidsplan worden alle acties gebundeld waarbij een geïntegreerde en inclusieve aanpak het uitgangspunt vormt. Het opmaken van dit plan is decretaal verplicht. Op wvg.vlaanderen.be/lokaalsociaalbeleid/ zijn de meeste van die plannen terug te vinden. Om meer te weten over of om te grasduinen in het lokale plan uit je eigen gemeente; contacteer je best het lokale OCMW. CONTACTINFO VVSG Algemeen: Verenging van Vlaamse Steden en gemeenten Paviljoenstraat Brussel 02/ info@vvsg.be - Stijn Maselis, stafmedewerker sport en jeugd - Nathalie Debast, stafmedewerker armoede, energie en wonen - Marleen De Vry, projectmedewerker flankerend onderwijs - Hilde Plas, stafmedewerkers cultuur en erfgoed Lokaal Andere diensten binnen jouw gemeente: - Het lokale OCMW - Het lokale scholenoverleg of overlegplatform (LOP) - De Buitenschoolse Kinderopvang (BKO)