RIKILT-onderzoek voor veilige diervoeders. dr. Jacob de Jong, themaleider Diervoeders

Transcriptie

1 RIKILT-onderzoek voor veilige diervoeders dr. Jacob de Jong, themaleider Diervoeders

2 Overzicht wettelijke taken diervoeders Methodeontwikkeling incl. emerging risks Optimalisering van monitoring en opsporing Onderbouwing risicogebaseerde monitoring Validatie / accreditatie van Analysemethoden GGO-elementen Harmonisatie van analysemethoden bemonsteringsmethoden Analyses Monitoring / Handhaving / Opsporing Nationaal Plan Diervoeders NRL taken Trendanalyses Landkaart monitoring NL Advisering Normstelling Kruiden Versleping Laboratoriumkwaliteit

3 Nationaal Plan Diervoeders Analytisch onderzoek van monsters diervoedergrondstoffen, mengvoeders, additieven, voormengsels, etc.: ca analyses in ca monsters Onderzoek op dioxines en dioxine-achtige PCB s, mycotoxines, planttoxines, zware metalen, gewasbeschermingsmiddelen, antibiotica, coccidiostatica, dierlijke eiwitten, additieven, GMOs, verpakkingsmateriaal, botanische onzuiverheden, vetsamenstelling Ca. 95 % van de analysemethoden is gevalideerd en geaccrediteerd volgens EN - ISO 17025

4 Trendanalyse Cadmium in vismeel Gemiddelde, mediaan en 90 percentiel; N = 223; ML = 2 mg/kg

5 Nationaal Referentie Laboratorium (1) RIKILT is het Nationaal Referentie Laboratorium (NRL) voor de volgende diervoeder-gerelateerde topics: Dioxines en dioxine-achtige PCB s Mycotoxines Zware metalen Pesticiden in granen Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK s) Dierlijke eiwitten Diervoederadditieven GMOs

6 Nationaal Referentie Laboratorium (2) Taken, o.a.: Deelname aan proficiency testing programma s georganiseerd door het EURL Technische en wetenschappelijke ondersteuning stakeholders Voorbeelden voor NRL Dierlijke eiwitten: Bijdragen aan technische wetgeving (Vo. 152/2009) voor species-identificatie d.m.v. PCR-methoden Experimenteel onderzoek n.a.v. een RASFF melding vanuit Spanje over aanwezigheid van bloedplasma in kalvermelkvoeders is. Conclusie: de gebruikte methode is niet geschikt voor kalvermelkvoeders

7 Pyrrolizidine alkaloïden (PA s) PA s komen voor in 3 % van de in Nederland groeiende planten, waaronder in Jacobskruiskruid (JKK) 600 verschillende PA s bekend 2005/2006: associatie met sterfte bij paarden door JKK (berichten van deskundigen in de media) 2005: risico-evaluatie door RIVM: PA s veroorzaken leverschade en worden als mutageen en carcinogeen geclassificeerd 2006: advies van het Bureau Risicobeoordeling van de NVWA om te gaan monitoren op o.a. diervoedergrondstoffen

8 Pyrrolizidine alkaloïden (PA s) (2) 2007: ontwikkeling en validatie van een analysemethode door RIKILT Vanaf 2007: monitoring van ruwvoeders: hooi, kuilgras, gedroogd gras en lucerne M.n. hoge gehalten in lucerne, veroorzaakt door Klein Kruiskruid (RIKILT-rapport ) 2011: Monitoringsresultaten gebruikt in een risicobeoordeling van EFSA

9 Aflatoxine B1 in Balkan-maïs (1) Maart 2013: Duitse RASFF melding over AFB1 contaminatie in maïs uit Balkan-landen, bestemd voor diervoeders ton maïs, aan boerderijen geleverd Niet opgemerkt bij import- / ingangscontroles AFB1 is genotoxisch en carcinogeen stricte limieten Gevaar voor voedselveiligheid: Aflatoxine M1 in melk

10 Aflatoxine B1 in Balkan-maïs (2) Vragen uit evaluatie NVWA - TRUST FEED (juni 2013): Hoe inhomogeen is de AFB1 verdeeld binnen een partij (1010 ton, 72 ondermonsters)? Gehalten variëren van µg/kg Volgens welke procedure moeten grote partijen bemonsterd worden? Met het nieuwe EU-protocol (Vo. 691/2013 = aanpassing van Vo. 152/2009) worden representatieve resultaten verkregen Hoe komt het dat in deze crisis zoveel langer dan te verwachten was AFM1 in de melk bleef voorkomen? Volledige eliminatie in 3 4 dagen, aanwijzingen voor verhoogde overdracht (tot 6 %; mogelijke relatie met melkgift) en soms meer krachtvoer

11 Harmonisatie van analysemethoden (1) Officiële Controle Verordening (EC/882/2004, Art. 11): De bemonsterings- en analysemethoden die in het kader van de officiële controles worden gebruikt, moeten in overeenstemming zijn met de desbetreffende communautaire voorschriften of, a) bij gebreke hiervan, met internationaal erkende regels of protocollen, bijvoorbeeld die welke door de Europese Commissie voor Normalisatie (CEN) zijn goedgekeurd... CEN/TC 327 Animal Feeding stuffs : o Uitvoering van mandaten van de Europese Commissie om analysemethoden te harmoniseren

12 Harmonisatie van analysemethoden (2) CEN/TC 327 Animal Feeding stuffs Focus op methoden voor contaminanten (organisch en anorganisch), natuurlijke toxines en diervoederadditieven Recente CEN-standaarden: dioxines, PCB s en organochloor pesticiden, mycotoxines, zware metalen, anorganisch arseen, fluoride, blauwzuur, coccidiostatica en probiotica Nieuw mandaat: multi-methoden voor o.a. mycotoxines, planttoxines, spoorelementen en zware metalen, versleping van coccidiostatica; verder methoden voor o.a. melamine, minerale olie RIKILT is voorzitter van CEN/TC 327 Animal Feeding stuffs Ook van belang voor de Nederlandse diervoedersector

13 Kwaliteit en veiligheid van kruidenproducten (1) Voor productiedieren wordt een relatief beperkt aantal kruiden gebruikt (30-50 verschillende kruiden) Meest gebruikt zijn oregano, tijm, knoflook, kaneel, anijs, etc. Voor paarden wordt een veel breder spectrum aan kruiden gebruikt ( verschillende kruiden)

14 Kwaliteit en veiligheid van kruidenproducten (2) Kruidenproducten zijn onderzocht op: Veiligheid: contaminanten, pesticiden, planttoxinen, hormonale activiteit Biologische activiteit: antimicrobiële werking Huidig onderzoek is gericht op het scheppen van een helder kader voor het gebruik van kruidenproducten voor gezondheidsondersteuning van dieren, o.a. via een database van veilige kruidenproducten met inhoudsstoffen toegestane claims (samenwerking met CBG-BD)

15 Methodeontwikkeling in EU-projecten Periode: Focus op: Strategies for early quality and safety assurance in the feed chain Feed materials traceability and authenticity Emerging risks Transfer of contaminants and micro-organisms from feed to food

16 Fraudeonderzoek Ontwikkeling van snelle screeningsmethoden op basis van spectroscopische technieken (NIRS, Raman): fingerprints, patroonherkenning O.a. onderzoek naar bruikbaarheid voor onsite gebruik in de diervoederfabriek en de haven Opzetten van een database voor karakterisering van oliën en vetten (in samenwerking met de sector)

17 Ontwikkelingen WOT-onderzoek Diervoeders Nauwere samenwerking met de diervoedersector Verschuiving van meten naar optimalisatie van monitoringsprogramma s en advisering overheid en diervoedersector Diervoederveiligheid is nog steeds het belangrijkste onderwerp maar langzamerhand meer aandacht voor Kwaliteit van diervoeders in verband met diergezondheid Integriteit van diervoedergrondstoffen (authenticiteit, herkomst) in verband met het voorkomen van fraude

18 Tenslotte Monitoring van diervoeders en diervoedergrondstoffen blijft belangrijk Ook recent zijn problemen met diervoeders pas ontdekt nadat verderop in de keten incidenten en crises waren ontstaan, bv. Furazolidon in kalveren Aflatoxine in melk Dioxinen in eieren Dit duidt erop dat de controle en monitoring van diervoeders (sector en overheid) nog verbeterd kan worden

19 Meer info RIKILT-website:

20 Dank Ministerie van Economische Zaken voor financiering WOT en goede samenwerking Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit voor de goede samenwerking Nederlandse Diervoedersector voor de goede samenwerking Vele RIKILT-collega s voor hun inzet

21 Bedankt voor uw aandacht