Bescherming tegen bestuurdersaansprakelijk held in tijden van crisis
|
|
- Oscar Mulder
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Bescherming tegen bestuurdersaansprakelijk held in tijden van crisis Inleiding De Hoge Raad lijkt terughoudend bij het aannemen van persoonlijke aansprakelijkheid van bestuurders. Dit geldt zowel voor de zogenaamde interne aansprakelijkheid (de aansprakelijkheid van de bestuurder tegenover de door hem bestuurde vennootschap) als de aansprakelijkheid van bestuurders jegens derden zoals aandeelhouders, crediteuren of de fiscus (ook wel: externe aansprakelijkheid). 1 De samenleving lijkt recent echter juist meer nadrukkelijk naar persoonlijke aansprakelijkheid als sanctie voor door haar ervaren misstanden te kijken. Het belang van bestuurders en commissarissen bij toereikende bescherming van hun privevermogen tegen de financiele gevolgen van persoonlijke aansprakelijkheid neemt daarmee toe. De bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering (BCA-verzekering) lijkt nog steeds de beste bescherming te bieden, eventueel in combinatie met een vrijtekening en vrijwaring door de vennootschap en/of haar aandeelhouders. 1 Voor aansprakelijkheid op de voet van art. 2:9 BW is het noodzakelijk dat aan de bestuurder een ernstig verwijt kan worden gemaakt. Bij de beoordeling of de bestuurder een ernstig verwijt treft, moeten alle omstandigheden van het geval worden betrokken. Zie HR10 januari 1997, NJ1997,360 (Staleman/Van deven). De terughoudende opstelling van de Hoge Raad, ook ten aanzien van de externe aansprakelijkheid, blijkt onder meer uit HR 20 juni 2008, «JOR» 2008/260 (NOM). Dit artikel vat de gebruikelijke voorwaarden sarnen van een BCA-verzekering die wordt beheerst door Nederlands recht. Aan de hand van een beknopte uiteenzetting van de vrijtekening en vrijwaring komt vervolgens de meerwaarde van de verzekering aan de orde. Aansluitend wordt stilgestaan bij de kredietcrisis die het aansprakelijkheidsrisico vergroot en haar mogelijke impact op BCA-verzekeringen. De conclusie luidt dat een BCA-verzekering juist in deze tijden onmisbaar blijkt, maar dat de aanvullende contractuele bescherming die de vrijtekening en vrijwaring kunnen bieden mogelijk aan belang winnen. 2 Verzekering 'De' BCA-verzekering bestaat (in ieder geval) sinds de opheffing van de Nederlandse BCA-pool op 1 januari 2007 niet meer. De BCA-pool was een samenwerkingsverband van acht verzekeraars dat bestuurders- en commissarissenaansprakelijkheidsverzekeringen aanbood. Verschillende (nationale en Internationale) maatschappijen hanteren verschillende algemene voorwaarden. Daarnaast gebruiken verzekeraars vaak verschillende sets algemene voorwaarden voor verschillende verzekeringnemers, waarbij in de regel een onderscheid wordt gemaakt tussen vennootschappen versus stichtingen en verenigingen en tussen nationaal dan wel internationaal opererende entiteiten. In overleg met de 2 Het artikel stelt de bestuurder centraal maar de inhoud is uiteraard eveneens relevant voor persoonlijke aansprakelijkheid van de commissaris en bescherming daartegen. TIJDSCHRIFT VOOR DE ONDERNEMINGSRECHTP8AKTIJK MUMMER 4, JUN] 2009 / SOU UITGEVERS 127
2 verzekeraar kan daarnaast van de algemene voorwaarden worden afgeweken en waar nodig kunnen deze worden aangepast en/of uitgebreid. 3 Hierna volgt een weergave op hoofdlijnen van de voorwaarden die in het algemeen gelden. Alertheid is echter geboden bij het beoordelen en vergelijken van individuele voorwaarden. Het belang van bestuurders bij bescherming van hun privevermogen tegen de gevolgen van persoonlijke aansprakelijkheid neemt toe. Een BCA-verzekering kan als een emolument worden gezien voor de bestuurders van de rechtspersoon. De verzekering wordt in de regel dan ook afgesloten door de vennootschap als verzekeringnemer, die de premie betaalt. De verzekerden zijn, naast de (oud en toekomstig) bestuurders en commissarissen, 4 vaak ook feitelijk leidinggevenden, vereffenaars en zij die op grond van de wet of statuten bestuurstaken uitoefenen. In de regel is ook bestuurshandelen c.q. nalaten bij dochterondernemingen meeverzekerd. De meeste BCA-verzekeringen bieden ook dekking aan de verzekeringnemer, indien deze verzekerden vrijwaart ter zake van aanspraken van derden, zonder dat de vennootschap zelf ook voor die schade aansprakelijk is. De BCA-verzekering is een vermogensschadeverzekering, waarbij zowel de interne als de externe aansprakelijkheid wordt gedekt. Het te vergoeden bedrag valt in beginsel uiteen in twee delen. Enerzijds bestaat dekking voor een schadevergoedingsverplichting van verzekerden jegens derden. Anderzijds zijn gedekt de kosten van verweer en advies, met inbegrip van de proceskosten, tegen aanspraken van derden, ook als deze vorderingen ongegrond blijken. De laatste post vormt in de praktijk wellicht de belangrijkste reden om een BCA-verzekering aan te schaffen. De kosten van rechtsbijstand kunnen in deze vaak feitelijk complexe kwesties snel oplopen en het indienen van claims tegen bestuurders, ongeacht de merites daarvan, is een beruchte manier om druk uit te oefenen. De dekking is beperkt tot het bedrag van de verzekerde som (in de vorm van een limiet per schade en per verzekeringstermijn). Verzekerden blijken zich er niet altijd van bewust 3 Zie ook B.B.A. Vroom, 'De aansprakelijkheidsverzekering voor bestuurders en commissarissen', Doss/er2001,48. 4 Afgetreden bestuurders en commissarissen behouden in de regel dekking voor handelen/nalaten tijdens hun bestuurdersschap, zolang de polis loopt. In dat verband is uiteraard van belang dat de premie tijdig wordt voldaan en, in voorkomend geval, uitloop wordt ingekocht (zie hierna). In een eventuele beeindigingsovereenkomst kunnen daarom afspraken over voortzetting van de verzekering, het inkopen van uitloop en het hen (tijdig) informeren over de mogelijke beeindiging van dekking, opgenomen worden. Waar voorkomen beter is dan genezen doet de afgetreden bestuurder c.q. commissaris er goed aan zelf took) een vinger aan de pols te houden bij de verzekeringnemer en/of tussen persoon. dat dit bedrag zowel de kosten van verweer als enige schadevergoedingsverplichting betreft. Hetzelfde geldt voor het feit dat alle verzekerden tezamen aanspraak maken op de limiet en zij deze in die zin dus moeten 'delen'. 5 Gelijk elke verzekering kent de BCA-verzekering uitsluitingen. Elke BCA-verzekering zondert de aansprakelijkheid van een verzekerde voor opzettelijk veroorzaakte schade of opzettelijk wederrechtelijk handelen uit. 6 Ook handelen dat in een ongerechtvaardigde bevoordeling van verzekerden of anderen resulteert, is van dekking uitgesloten. Meer specifieke uitsluitingen betreffen milieuaantasting en schade door asbestfhoudende zaken). Boetes zijn, in ieder geval in oudere polissen, in de regel van dekking uitgesloten. Vooral voor polissen met een wereldwijde dekking geldt echter dat verzekeraars steeds vaker geclausuleerd dekking bieden voor punitive damages, tegen betaling van een hogere premie. Het laatste geldt in meer algemene zin bij uitbreiding van de dekking tot de Verenigde Staten en Canada, jurisdicties die bij de standaarddekking vaak zijn uitgesloten. Ook uitsluitingen voor Sfthade in verband met beursintroducties of andere emissies zijn standaard. Veel verzekeraars bieden daarvoor separaat polissen aan. Naast de hiervoor besproken begrenzing van de dekking door uitsluitingen, naar bedrag en soort schade, beperkt de verzekering de dekking in de tijd. Tegenwoordig zijn alle BCA-verzekeringen daartoe gebaseerd op het 'claims made'-principe. Daarbij is voor het bestaan van dekking bepalend dat de vordering tot vergoeding van schade van de derde tijdens de looptijd van de verzekering is ontvangen. 7 Strikt toegepast loopt de verzekeraar daarbij een inlooprisico ten aanzien van schade uit het verleden, indien de aanspraak pas tijdens de looptijd van de polis bekend wordt. De verzekeraar verlangt daarom dat de verzekeringnemer voor aanvang van de verzekering opgave doet van hem bekende aanspraken en omstandigheden die daartoe kunnen leiden. Dergelijke (potentiele) claims worden dan van dekking uitgesloten. 5 In de praktijk is dit met name een aandachtspunt wanneer tegengestelde belangen tussen de verzekerden tot instructie van verschillende advocaten leidt. Zie hierover: A.S. Fransen van de Putte,'Vrijwaring en verzekering', in: G. van Solinge, M. Holtzer & A.F.J.A. Leijten (red.), Geschriften vanwegede Vereniging Corporate Litigation , Deventer: Kluwer 2004, p en W.F. Hendriksen en M.L.S. Kalff,'D&0 verzekering en faillissement', in: G. van Solinge, M. Holtzer & A.F.J.A. Leijten (red.), Geschriften vanwege de Vereniging Corporate Litigation , Deventer: Kluwer 2008, p Oudere polissen betrekken de opzet op het ontstaan van schade. Recente polissen staan een beroep op de uitsluiting toe indien de opzet op wederrechtelijk handelen gericht is. Omdat een beroep op de oude clausule ingevolge jurisprudentie van de Hoge Raad alleen mogelijk was indien de verzekeraar kon aantonen dat de schade het zekere gevolg van het handelen was (het waarschijnlijke of mogelijke gevolg was niet genoeg), zal een verzekeraar eerder een beroep toekomen op de nieuwe clausule. 7 Daarbij gaat de ene polis uit van de ontvangst door de verzekeraars en de andere door ontvangst door de verzekerde. Zie in algemene zin over het'claims made'-principe J.H. Wansink, De algemene aansprakelijkheidsverzekering, Deventer: Kluwer 2006, par SOU UITGEVERS / HUMMER 4, JUKI 200? TIJDSCHRIFT VOOR DE ONDERNEMINGSRECHTPRAKTIJK
3 BESCHERMING TEGEN BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEID IN TIJDEN VAN CRISIS Voor de verzekeraar heeft het 'claims made'-principe het voordeel dat het narisico verbonden aan claims die na afloop van de verzekeringstermijn binnenkomen wordt uitgesloten. Dat zou echter onredelijke gevolgen voor de verzekerden kunnen hebben: het zal niet meevallen elders dekking voor deze claims in te kopen. De verzekering voorziet daarom in een omstandighedendekking: bij een melding aan de verzekeraar tijdens de looptijd van omstandigheden die tot een aanspraak zouden kunnen leiden wordt de aanspraak die op een later moment uit die omstandigheden voortvloeit geacht op het moment van melding van die omstandigheden te zijn ontvangen. Een dergelijk melding stelt de verzekeraar in staat tijdig een reserve te vormen. 8 De BCA-dekking biedt de verzekeringnemer daarnaast het recht bij voorbaat een zogenaamde uitloop in te kopen. Claims die tijdens de overeengekomen uitlooptermijn binnenkomen en betrekking hebben op verweten handelen/ nalaten dat zich gedurende de looptijd van de verzekering heeft voorgedaan, kunnen door melding binnen die termijn alsnog onder de dekking worden gebracht. Een bijzondere situatie is faillissement. Opmerking verdient dat vrijwel alle BCA-verzekeringen bepalen dat de verzekering eindigt bij faillissement. Ook dan wordt in de regel de mogelijkheid tot inkoop van een uitloop geboden, maar deze dient wel separaat schriftelijk te worden aangevraagd en wordt eerst na betaling van een bij voorbaat overeengekomen aanvullende premie verkregen. De bestuurders, commissarissen en curator van een (bijna) failliete vennootschap dienen dus alert te zijn op de voorwaarden voor instandhouding van de dekking. Ook de curator kan een zelfstandig belang hebben bij het voldoen van de premie voor het narisico voor het geval een bestuurder of commissaris jegens de vennootschap aansprakelijk zou zijn maar onvoldoende verhaal biedt. Ten slotte merken wij op dat in de meeste polissen tegenwoordig een zogenaamde 'severability clause' is opgenomen. Deze clausule beoogt de rechten van bestuurders jegens verzekeraars veilig te stellen in het geval de verzekeraar een beroep doet op de opzetclausule of verzwijging. Verzwijging door de verzekeringnemer van relevante omstandigheden bij het aangaan van de verzekering kan leiden tot opzegging van de verzekering door de verzekeraar en een vermindering van de uitkeringsplicht. 9 De algemene strekking van de severability clausule is dat de opzetclausule niet aan individuele bestuurders mag worden tegengeworpen wanneer zij zich niet aan het gesanctioneerde gedrag schuldig hebben gemaakt, respectievelijk dat verzwegen of verkeerd voorgestelde feiten niet aan die bestuurders mogen worden tegengeworpen die de betreffende feiten niet kenden De polisvoorwaarden verlangen in de regel dat de omstandigheden voldoende concreet zijn. 9 Zie art. 7:929 en 7:930 BW. 10 De severability clausule komt uit de Verenigde Staten. In veel polissen is een letterlijke vertaling van de Amerikaanse clausule opgenomen. Het is de vraag of dergelijke clausules de verzekerden de beoogde bescher- Vrijtekening en vrijwaring De BCA-verzekering biedt de bestuurder bescherming tegen de financiele gevolgen van toekomstig handelen of nalaten. Een dergelijke bescherming kan tot op zekere hoogte ook geboden worden door de vrijwaring en vrijtekening. 11 De BCA-verzekering blijkt juist in deze tijden onmisbaar. Tekent de vennootschap de bestuurder vrij, dan verbindt de vennootschap zich bij voorbaat een bepaalde tekortkoming, daad of schade niet toe te rekenen aan de bestuurder. 12 De vrijtekening ofwel exoneratie ziet derhalve op de interne aansprakelijkheid. 13 Veel auteurs achten vrijtekening voor schade door toekomstig ernstig verwijtbaar gedrag niet mogelijk, omdat het dwingendrechtelijke karakter van art. 2:9 BW daaraan in de weg zou staan. 14 Vrijtekening voor art. 2:9 BW vorderingen zou strijd met de goede zeden of openbare orde opleveren en daarom nietig aijn op grond van art. 3:40 BW. Een (aanvullend) argument is dat exoneratie voor opzettelijk of bewust roekeloos gedrag in algemene zin niet is toegestaan. 15 Daarnaast wordt ook betoogd dat vrijtekening in strijd zou zijn met het belang van de vennootschap en met de redelijkheid en billijkheid. 16 Anderen benadrukken dat het criterium ernstige verwijtbaarheid ook handelen te goeder trouw van bestuurders kan omvatten. Dergelijk gedrag te goeder trouw kan volgens hen wel bescherming verdienen. 17 Bij gebreke aan jurisprudentie omtrent de rechtsgeldigheid van de vrijtekening is ming bieden. Zie hierover F. Stadermann en C. Banisk, 'Van "Severability clause" naar"0nschuldige Bestuurders clausule'", AV&S 2008, Dit in tegenstelling tot de decharge en kwijting die de bestuurder achteraf bescherming kunnen bieden tegen claims van de vennootschap of een aandeelhouder. Deze beschermingsmogelijkheden vallen daarmee buiten het bestek van dit artikel. Ten behoeve van de lezer benadrukken wij nog wel dat de reikwijdte van de decharge is beperkt tot het handelen/nalaten van de bestuurder waarmee het dechargerend orgaan bekend is. Zie in dit verband HR 20 juni 1924, NJ1924,1107 (Truffino), HR 20 oktober 1989, NJ 1990,308 (Eliem) en HR 10 januari 1997, NJ 1997, 360 (Staleman/Van de Ven). Met betrekking tot de kwijting wijzen wij op het arrest Staleman/Van de Ven waaruit blijkt dat de formulering van de kwijting nauw luistert. 12 j.b. Wezeman & A.W. Dolphijn, 'Vrijwaring van bestuurders en commissarissen', O&F 2003, p Ook een exoneratie door aandeelhouders is denkbaar, in welk geval deze tegen externe aansprakelijkheid jegens de betreffende aandeelhouder(s) beschermt. 14 Art. 2:25 BW. Zie onder andere: G.H. Potjewijd,'Vrijwaring voor bestuurders en commissarissen', Ondernem/ngsrecht 2003, p. 2; J.B.Wezeman & A.W. Dolphijn, a.w., p. 44 en J.R. Glasz, H. Beckman en JAM. Bos, Besruur en toezicht, Deventer: Kluwer 1994, p In dit verband wordt verwezen naar HR 19 mei 1967, NJ 1967,261 (Saladin/HBU). 16 P. Van Schilfgaarde, Van de BVen de NV, Deventer: Kluwer 2003, p. 140; G.H. Potjewijd, a.w., p B.F. Assink& P.D. Olden/Over bestuurdersaansprakelijkheid- De reikwijdte van de maatstaf "ernstig verwijt", vrijtekening en vrijwaring nader bezien', Ondernemingsrecht 2005,3. TIJDSCHRiFT VOOR DE ONDERNEMINGSRECHTPRAKTIJK MUMMER 4, JUNI 2009 / SOU UITGEVERS 129
4 onbekend in hoeverre deze de bestuiirder daadwerkelijk beschermt tegen 'art. 2:9 BW'-vorderingen. Bij vrijwaring neemt de rechtspersoon het aansprakelijkheidsrisico in verband met externe aansprakelijkheid voor zijn rekening. Vrijwaring wordt in de regel geoorloofd geacht, met uitzondering van schade als gevolg van opzet of bewuste roekeloosheid. Vaak bepaalt de vrijwaring daarnaast echter dat de bestuurder daarop aanspraak kan maken, tenzij onherroepelijk in rechte is vastgesteld dat het verweten handelen of laten in verhouding tot de vennootschap als ernstig verwijtbaar heeft te gelden. De vrijwaring kan de onder de BCA uitgesloten risico's voor haar rekening nemen of de bestuurder bescherming bieden boven de limiet van de polis, binnen de hiervoor gesignaleerde grenzen. 18 In geval van faillissement loopt de bestuurder echter een risico: hij is dan concurrent crediteur. Meer algemeen geldt net als ten aanzien van de vrijtekening, dat jurisprudentie omtrent de toegestane reikwijdte van de vrijwaring ontbreekt. De kredietcrisis leidt mogelijktot hogere premies en een beperking van de reikwijdte van dekking. Verhouding tussen verzekering enerzijds en vrijtekening/vrijwaring anderzijds Omdat de reguliere BCA-verzekering ook bewust roekeloos gedrag onder de dekking brengt, biedt deze de bestuurder meer bescherming dan de vrijtekening en vrijwaring. 19 Bij een faillissement kan (bij inkoop van uitloop) een beroep op de verzekering worden gedaan, terwijl een vrijwaring in de regel geen uitkomst meer zal bieden. Zoals hiervoor opgemerkt kunnen de vrijtekening en vrijwaring wel aanvullende bescherming bieden voor uitsluitingen en bij uitputting van de polis. Kredietcrisis Zoals in de inleiding opgemerkt, lijkt de samenleving persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder steeds vaker als een gepaste sanctie te zien - al dan niet omwille van 18 M. de Kort- de Wolde & G. Potjewijd, Verzekering en vrijwaring', Ondernemmgsrec/if.2005,8. Vrijwaring kan ook een afschrikwekkendewerking hebben. Derden kunnen ervan afzien om bestuurders aan te spreken, omdat de vennootschap de rekening krijgt gepresenteerd. Vooral voor aandeelhouders kan dit op een 'sigaar uit eigen doos' neerkomen. 19 Voor polissen met de'oude'opzetclausule waarbij de opzet op het veroorzaken van schade betrekking heeft (zie voetnoot 6), geidt dat de dekking nog uitgebreider is, omdat in dat geval ook dekking wordt geboden voor handelen met het waarschijnlijke of mogelijke gevolg dat de schade daarvan het gevolg zou zijn. Zie hierover: A.S. Fransen van de Putte, a.w. In hoeverre dit verschil tussen een 'oude' en 'nieuwe' opzetclausule daadwerkelijk relevant is, zal van de formulering van een concrete opzetclausule nieuwe stijl afhangen en de interpretatie daarvan aan de hand van de concrete omstandigheden van het geval. het afschrikwekkend effect - voor door haar gesignaleerde misstanden. 20 De kredietcrisis is het meest duidelijke - mondiale - voorbeeld van een ontwikkeling die claims tegen onder andere bestuurders en commissarissen voedt en haar schaduwen inmiddels al vooruitwerpt in de BCA-verzekeringsmarkt. De verontwaardiging over de hoge beloningen van hen die het instorten van de financiele markten op hun geweten zouden hebben, vergroot de claimbereidheid tegen bestuurders en toezichthouders van financiele instellingen. In de Nederlandse context zal het toenemend aantal faillissementen een groei van claims van curatoren tegen bestuurders en commissarissen met zich meebrengen. 21 Vrijwel alle BCA-verzekeraars melden een significante groei van het aantal omstandighedenmeldingen in de eerste maanden van Onder lopende verzekeringen dienen verzekeringnemers en verzekeraars alert te zijn op de mogeiijke rol die een Change of Control/Material Change-clausule kan gaan spelen bij reddingsoperaties door staten of*derde partijen. Deze clausule, die in veel polissen is opgenomen, beperkt de dekking bij, onder meer, overgang van de zeggenschap over de verzekeringnemer in de tijd tot handelen c.q. nalaten van verzekerden voor de overgang van zeggenschap. Dekking voor na dat moment dient derhalve bij- of ingekocht te worden. 23 Verzekeringnemers en verzekerden zullen zich verder bewust moeten zijn van de voorwaarden die de verzekeraar aan (integrale) dekking stelt, met name bij het voeren van verweer en publieke uitlatingen over het verweten handelen. Vrijwel iedere polis bevat een verbod tot erkenning van aansprakelijkheid. 24 De op zich begrijpelijke 20 Denk bijvoorbeeld aan de voorstellen in het kader van de Wet vereenvoudiging en flexibilisering bv-recht en de aanvullende bestuurdersaansprakelijkheidsnorm die bestuurders in de zorg mogelijk te wachten staat. Dit heeft mogelijk ook zijn weerslag op andere not-for-profitsectoren, zoals huisvesting. Zie: A. Hendrikse/Bestuurdersaansprakelijkheid in de nof-fbr-profif-sector: van liefdewerk, oud papier, de dingen die voorbijgaan', Ondernemingsrecht 2009,4. 21 ANP, 'Flinke stijging faillissementen', NRC Handelsblad, 16 januari Zoals onder meer bleek tijdens het congres D&O liability insurance georganiseerd door C5 in London op 24 en 25 maart 2009, waar mondiale ontwikkelingen in deze markt worden besproken en vele BCAverzekeraars en tussenpersonen vertegenwoordigd zijn. Op dit congres voorspelde Advisen dat het totale schadebedrag ter zake bestuurdersaansprakelijkheidsclaims in verband met de kredietcrisis in de US voor de polisjaren $ 5.9 miljard zou bedragen. Een bedrag dat gelijk zou staan aan de gemiddelde schadelast van verzekeraars bij een middelgrote orkaan. 23 Het voert te ver in het kader van dit artikel in te gaan op de problemen die kunnen ontstaan door een gebrekkige aansluiting tussen verschillende polissen. Daarom volstaan wij hier met de opmerking dat daaraan voldoende aandacht moet worden besteed bij de overstap naar een andere verzekeraar en/of polis. 24 In de regel aangepast aan art. 7:953 BW dat bepaalt dat een dergelijk verbod geen gevolg heeft voor zover de erkenning juist is. De bewijslast ligt bij de verzekerde. Een verbod tot erkenning van feiten heeft ingevolge dit artikel nimmer gevolg. Het zal de lezer niet verbazen dat de grens tussen de juridische kwalificatie van aansprakelijkheid en feiten in de praktijk (zeker achteraf) niet altijd duidelijk te trekken is cq. tot discussie aanleiding kan geven. 130 SOU UITGEVERS / MUMMER 4, JUNI 2009 TUDSCHRIFTVOOR DE ONDERNEMINGSRECHTPRAKTIJK
5 BESCHERMING TEGEN BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEID IN TIJDEN VAN CRISIS neiging van menig bestuurder en toezichthouder om publiekelijk te reageren op aan hen verweten handelen, kan hiermee op gespannen voet komen te staan. In meer algemene zin brengt een publieke reactie van de verzekerde op hem gemaakte verwijten zonder afstemming met de verzekeraar, het risico met zich dat de verzekeraar zich genoodzaakt ziet een beroep te doen op de gangbare polisvoorwaarde dat de verzekerde zich zal onthouden van gedragingen die de belangen van de verzekeraar kunnen schaden. Een allesbehalve hypothetisch risico waar berichtgeving in de media in toenemende mate een rol lijkt te gaan spelen bij de bewijsvoering in bestuurdersaansprakelijkheidszaken. Onderzoeken naar de oorzaak van een deconfiture c.q. noodzaak van een reddingsoperatie vervullen ook een belangrijke rol bij de bewijsgaring. 25 Steeds meer BCA-verzekeringen bieden dekking tegen kosten van bijstand en soms ook onkosten van verzekerden in verband met een dergelijk onderzoek, waarbij in de regel de voorwaarde wordt gesteld dat het om een formeel onderzoek moet gaan. Door de kredietcrisis zien verzekeraars zich vermoedelijk voor het eerst met een grootschalig beroep op deze dekking geconfronteerd. De impact van de kredietcrisis zal zich bij het afsluiten van een nieuwe BCA-verzekering vermoedelijk vertalen in een meer uitgebreid sluitproces, waarbij verzekeraars ook meer aandacht zullen (moeten) gaan besteden aan intern risk management. Waar de eisen die mede in reactie op de kredietcrisis - aan risk management worden gesteld steeds hoger worden, bieden schendingen daarvan mogelijk een makkelijker aanknopingspunt voor claims dan een incidentele beleidsbeslissing met een ongewenst resultaat. De premies voor BCA-verzekeringen zijn, zowel voor de Nederlandse als op de internationale markt, al geruime tijd relatief laag. 26 Het is de vraag of de kredietcrisis daaraan een einde zal maken. De kans daarop is - in ieder geval op middellange tot lange termijn - zeker niet denkbeeldig. De dekking die onder bestaande BCA-verzekeringen wordt 25 De verwikkelingen random Fortis hebben inmiddels al onderzoek met zich gebracht in Nederland en Belgie. In Nederland verrichten enqueteurs benoemd door de Ondernemingskamer een onderzoek. In Belgie verricht het Belgisch parket een strafrechtelijk onderzoek, de Belgische toezichthouder CBFA een administratief onderzoek en daarnaast verrichten zowel drie experts benoemd door de rechtbank in eerste instantie als vijf experts benoemd door het Cour d'appei een civielrechtelijk onderzoek. 26 Zoals ook aan de orde kwam op het in voetnoot 22 genoemde C5- congres. Het relatief lage premieniveau lijkt verband te houden met het - tot nu toe - lage schadeverloop. Bovendien zijn er de laatste jaren veel nieuwe toetreders op de markt, dit heeft een premiedrukkend effect tot gevolg gehad. geboden is nog nooit zo ruim geweest en zal voor vele kredietcrisis gerelateerde claims en onderzoeken dekking moeten bieden. Dit terwijl, zoals opgemerkt, de gemiddelde premie al geruime tijd laag is en de verzekeringsmarkt zich in het bijzonder ten aanzien van nieuwe toetreders aan het begin van de 21ste eeuw afvraagt of deze afdoende vermogen voor een toereikende dekkingsgraad hebben kunnen opbouwen. Daarbij komt dat verzekeraars als beleggers van vermogen-in het algemeen in meer of mindere mate door het instorten van de beurzen geraakt zullen zijn. 27 Of verzekeringnemers op korte termijn met hogere premies worden geconfronteerd en/of (potentiele) verzekeringnemers zich deze kunnen veroorloven, is de vraag. In de markt wordt daarom ook rekening gehouden met een meer beperkte dekking onder BCA-verzekeringen in de toekomst. Dit bijvoorbeeld door het opnieuw uitsluiten van claims van aandeelhouders of van verzekerder^ onderling. Daarnaast leidt de kredietcrisis nu al tot specifieke uitsluitingen in nieuwe polissen van daaraan gerelateerde claims. Ook zijn uitsluitingen voor Madoff of, in meer algemene zin, Ponzi-schemes gesignaleerd. 28 Of verzekeraars dergelijke uitsluitingen op grote schaal gaan opnemen is de vraag; soortgelijke algemene uitsluitingen staan garant voor discussie en daarmee onzekerheid over de reikwijdte van de dekking. Concfusie De BCA-verzekering vormt juist ook in economisch zwakkere tijden de belangrijkste beschermingsvorm tegen persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder. Wel zou de rol van vrijtekening en met name de vrijwaring als aanvullende beschermingsvorm kunnen toenemen, wanneer de reikwijdte van de dekking onder de reguliere BCA-verzekering wordt beperkt en/of de premie te hoog wordt. Over de auteur Mr. Annemieke Hendrikse en mr. Desiree A.M. van den Heuvel zijn advocaat bijvandoornen.v. 27 Zie voor de gevolgen voor de Nederlandse verzekeringsmarkt in algemene zin het rapport 'Bouwen aan een meer crisisbestendige verzekeringssector in Nederland, lessen uit de kredietcrisis'van The Boston Consulting Group en het mede daarop gebaseerde Position paper'verzekeraars trekken lessen uit kredietcrisis'van het Verbond van Verzekeraars, beide te downloaden van de website van het Verbond ( 28 Vernoemd naar Bernard Madoff resp. Charles Ponzi. Bedoeld wordt een frauduleuze investeringsoperatie waarbij investeerders hun eigen geld c.q. geld dat door latere beleggers is ingelegd krijgen uitgekeerd in plaats van een werkelijke winst. TUDSCHRIFTVOOR DE ONDERNEMINGSRECHTPRAKTIJK NUMMER 4,1UNI2009 / SOU UII6EVERS 131
Hoe verzeker je besluitvaardigheid? De Bestuurders- en Commissarissenaansprakelijkheidsverzekering. van Nassau
Hoe verzeker je besluitvaardigheid? De Bestuurders- en Commissarissenaansprakelijkheidsverzekering van Nassau Als het ingewikkeld wordt, zijn wij op ons best. De BCA-verzekering houdt rekening met de complexe
Nadere informatieAllianz Nederland Schadeverzekering. Bestuurdersaansprakelijkheid
Allianz Nederland Schadeverzekering Bestuurdersaansprakelijkheid Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering, kunt u nog zonder? Als bestuurder, commissaris of toezichthouder neemt u dagelijks beslissingen.
Nadere informatieAmsterdam Centre for Insurance Studies (ACIS) De opzetclausule in aansprakelijkheidsverzekeringen
Amsterdam Centre for Insurance Studies (ACIS) De opzetclausule in aansprakelijkheidsverzekeringen Prof. dr. M.L. Hendrikse Inleiding: de aard van de aansprakelijkheidsverzekering (1) Art. 7:952 BW (eigen
Nadere informatieBESTUURSREGLEMENT STICHTING ADMINISTRATIEKANTOOR CONTINUÏTEIT ABN AMRO GROUP
BESTUURSREGLEMENT STICHTING ADMINISTRATIEKANTOOR CONTINUÏTEIT ABN AMRO GROUP Vastgesteld op 9 november 2015 1 TOEPASSELIJKHEID 1.1.1 Dit reglement is van toepassing op een ieder die thans of in de toekomst
Nadere informatieJuridisch Document ZORG
Juridisch Document ZORG Wanneer ben je als bestuurder van een rechtspersoon in de zorg persoonlijk aansprakelijk? 14 maart 2014 Zorg Zaken Groep Mr. W. Wickering Mr. M.N. Minasian Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieAllianz Nederland Schadeverzekering. Bestuurdersaansprakelijkheid
Allianz Nederland Schadeverzekering Bestuurdersaansprakelijkheid Hoe beschermt u uw bestuurders tegen de gevolgen van aanspraken? Uw bestuurders willen alleen het beste voor uw organisatie. Maar een besluit
Nadere informatieBestuurdersaansprakelijkheid voor bestuurders van Duitse vennootschappen
Bestuurdersaansprakelijkheid voor bestuurders van Duitse vennootschappen Het Duitse en Nederlandse recht bepalen de bestuurders aansprakelijkheid vaak vanuit een verschillende invalshoek. Het is moeilijk
Nadere informatieBusinessGuard Aansprakelijkheidsverzekering voor Bestuurders en Commissarissen. A Force in Europe A MEMBER OF AMERICAN INTERNATIONAL GROUP, INC.
BusinessGuard Aansprakelijkheidsverzekering voor Bestuurders en Commissarissen A Force in Europe A MEMBER OF AMERICAN INTERNATIONAL GROUP, INC. Bestuurdersaansprakelijkheid De kern van de aansprakelijkheidsverzekering
Nadere informatieAANSPRAKELIJKHEID TOEZICHTHOUDERS BIJ WONINGCORPORATIES
INLEIDING De bereidheid om bestuurders en toezichthouders persoonlijk aansprakelijk te stellen lijkt toe te nemen. Dit geldt niet alleen voor de commerciële sector maar ook voor maatschappelijke ondernemingen
Nadere informatieen commissarissen van rechtspersonen
Allianz Nederland Schadeverzekering N.V. Algemene Aansprakelijkheidsverzekering voorwaarden voor bestuurders en commissarissen van rechtspersonen LBE-06 Verzekeringsvoorwaarden ABC 07 Grondslag van de
Nadere informatieDiverse civielrechtelijke aspecten van de aansprakelijkheid van bestuurders. Mijke Sinninghe Damsté & Irene Tax Ontbijtseminar 12 december 2013
Diverse civielrechtelijke aspecten van de aansprakelijkheid van bestuurders Mijke Sinninghe Damsté & Irene Tax Ontbijtseminar 12 december 2013 Programma I. Introductie II. Aansprakelijkheid Bestuurders
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2001 2002 19 529 Vaststelling van titel 7.17 (verzekering) en titel 7.18 (lijfrente) van het nieuwe Burgerlijk Wetboek Nr. 8 TWEEDE NOT VN WIJZIGING Ontvangen
Nadere informatieWorkshop: Risicobeheersing met leveringsvoorwaarden
Workshop: Risicobeheersing met leveringsvoorwaarden Aansprakelijkheidsverzekeringen voor bedrijven (AVB) Voor bedrijven speelt het risico van contractuele aansprakelijkheid een grote rol. Bedrijven hebben
Nadere informatieBestuurder zijn is niet vrijblijvend.
Bestuurder zijn is niet vrijblijvend. Ook in België wordt de verantwoordelijkheid van bestuurders met de dag belangrijker. Nieuwe wetgeving en procedures verplichten bestuurders om meer dan ooit bewust
Nadere informatienotitie failliet is. pag. 1 van 3 1 De Thema - uitgave van 6 april van dit jaar - afkomstig van de Besturenraad - ging over de
notitie aan Adviescommissie Passend Onderwijs van Daisy Althuizen datum 25 november 2013 kenmerk DocOMO-27653/DA/DA betreft Verzekeren bestuurdersaansprakelijkheid SWV Passend Onderwijs Samenvatting Het
Nadere informatieRAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN. Uit de stukken is, voor zover voor de beoordeling van de klacht van belang, het navolgende gebleken.
RAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN U I T S P R A A K Nr. i n d e k l a c h t nr. 2005.0156 (004.05) ingediend door: hierna te noemen 'klager', tegen: hierna te noemen 'verzekeraar'. De Raad van Toezicht Verzekeringen
Nadere informatieprivé-vermogen Een bestuursfunctie kan een kosten
Een bestuursfunctie kan een privé-vermogen kosten De bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering van Centraal Beheer Achmea voor directeuren, bestuurders, commissarissen en toezichthouders Een bestu een privé-
Nadere informatieBestuurders- en toezichthoudersaansprakelijkheidsverzekering
Bestuurders- en toezichthoudersaansprakelijkheidsverzekering Voorwaarden Soort verzekering: Bestuurders- en toezichthoudersaansprakelijkheidsverzekering Ten behoeve van: Verenigingen en stichtingen Verzekerd
Nadere informatieHoe verzeker je besluitvaardigheid? De Bestuurders- en Toezichthoudersaansprakelijkheidsverzekering. van Nassau
Hoe verzeker je besluitvaardigheid? De Bestuurders- en Toezichthoudersaansprakelijkheidsverzekering van Nassau Als het ingewikkeld wordt, zijn wij op ons best. De BTA-verzekering houdt rekening met de
Nadere informatieDe aansprakelijkheidsverzekering voor bestuurders en commissarissen in de (verzekerings)praktijk
161 De aansprakelijkheidsverzekering voor bestuurders en commissarissen in de (verzekerings)praktijk Mr. dr. W.C.T. Weterings 1 Het risico van persoonlijke aansprakelijkheid boezemt directeuren en commissarissen
Nadere informatieClausule 6801 Amlin BAV waarnemers (2015-07)
Clausule 6801 Amlin BAV waarnemers (2015-07) Activiteiten Binnen het raam van de voorwaarden zijn verzekerd de gevolgen van aansprakelijkheid voortvloeiende uit reguliere werkzaamheden volgens algemeen
Nadere informatieAansprakelijkheid commissarissen
1 november 2012 Aansprakelijkheid commissarissen Suzan Winkels-Koerselman Turnaround Advocaten Een klein, modern en gespecialiseerd advocatenkantoor Digitaal dossier Wij bieden de inzet van ervaren onafhankelijke
Nadere informatieHet besturen van een vereniging en stichting
Het besturen van een vereniging en stichting Roland van Mourik notaris Cursus Goed Bestuur Nijmegen 6 oktober 2009 Roland van Mourik 37 jaar 1990-1991 propaedeuse rechten te Leiden 1991-1996 notarieel
Nadere informatieHet juridische lot van de Commissaris. Mr. David Dronkers 26 november 2009
Het juridische lot van de Commissaris Mr. David Dronkers 26 november 2009 Amerikaanse toestanden? Rechtspersoon houder van rechten en plichten mythe van bestuurdersaansprakelijkheid Kentering: deep pocket-beginsel
Nadere informatieAANHANGSEL 1 Vnab-nummer 628 123 700. Door bemiddeling van MultiCover verzekeren ondergetekenden, hierna verzekeraars genoemd, als volgt:
AANHANGSEL 1 Vnab-nummer 628 123 700 Aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven en beroepen Door bemiddeling van MultiCover verzekeren ondergetekenden, hierna verzekeraars genoemd, als volgt: VERZEKERINGNEMER
Nadere informatieAcceptatievragen Beroepsaansprakelijkheidsverzekering
Acceptatievragen Beroepsaansprakelijkheidsverzekering voor Adviesbureaus Belangrijk: toelichting op de reikwijdte van de mededelingsplicht 1. Als aanvrager/kandidaat-verzekeringnemer bent u verplicht de
Nadere informatieOvereenkomst van (ver)koop van aandelen. [naam vennootschap]
Overeenkomst van (ver)koop van aandelen in [naam vennootschap] Tussen: 1. [Statutaire naam], statutair gevestigd en kantoorhoudende te [plaatsnaam] aan de [adres], hier rechtsgeldig vertegenwoordigd door
Nadere informatieActualiteiten beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Pieter Leerink 6 november 2015 ACIS-symposium
Actualiteiten beroepsaansprakelijkheidsverzekering Pieter Leerink 6 november 2015 ACIS-symposium Persoonlijke aansprakelijkheid advocaat ECLI:NL:HR:2015:2745 Client vraagt advies (risico s afdekken) over
Nadere informatiede naamloze vennootschap Nationale-Nederlanden Schadeverzekering Maatschappij N.V., gevestigd te Den Haag, hierna te noemen Aangeslotene.
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2014-278 d.d. 18 juli 2014 (mr. C.E. du Perron, voorzitter en mr. M.M.C. Oyen, secretaris) Samenvatting Volgens de Commissie is het gedrag van
Nadere informatieVoorwaarden Bestuurders- en Toezichthouders aansprakelijkheids verzekering
N.V. Univé Schade Voorwaarden Bestuurders- en Toezichthouders aansprakelijkheids verzekering Versie 1 2211.11/18 Pagina 2/14 Het is belangrijk om te weten wat u kunt verwachten van deze aansprakelijkheidsverzekering
Nadere informatieGovernance: uw risico en uw aansprakelijkheid
Governance: uw risico en uw aansprakelijkheid Dr. Arie Slottje MBA Associate Partner IPFOS Mr. drs Reinier Russell Partner Russell Advocaten Agenda Ontwikkeling pension fund governance Wat is besturen?
Nadere informatieBestuurders- en toezichthoudersaansprakelijkheidsverzekering
Bestuurders- en toezichthoudersaansprakelijkheidsverzekering Voorwaarden Soort verzekering: Bestuurders- en toezichthoudersaansprakelijkheidsverzekering Ten behoeve van: Verenigingen en stichtingen Verzekerd
Nadere informatiePositiebepaling van de Hoge Raad bij het ontwikkelen van maatstaven voor bestuurdersaansprakelijkheid
Positiebepaling van de Hoge Raad bij het ontwikkelen van maatstaven voor bestuurdersaansprakelijkheid Inleiding Vanaf het midden van de jaren tachtig zijn in Nederland vele honderden, mogelijk zelfs duizenden
Nadere informatieDe aansprakelijkheidsverzekering voor bestuurders en commissarissen in de (verzekerings)praktijk Weterings, Wim
Tilburg University De aansprakelijkheidsverzekering voor bestuurders en commissarissen in de (verzekerings)praktijk Weterings, Wim Published in: Het verzekerings-archief Document version: Publisher final
Nadere informatieSamenvatting. Consument, ARAG SE, gevestigd te Leusden, hierna te noemen: Aangeslotene. 1. Procesverloop
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2014-373 d.d. 9 oktober 2014 (mr. P.A. Offers, prof. mr. E.H. Hondius en drs. W. Dullemond, leden en mr. E.E. Ribbers, secretaris) Samenvatting
Nadere informatieDe eisen die aan het functioneren van de
MR. O.L.M. HEUTS Vrijwaring, exoneratie, verzekering en decharge als bescherming tegen aansprakelijkheid De eisen die aan het functioneren van de commissaris gesteld worden nemen toe 1, het risico van
Nadere informatieGelieve het ingevulde aanvraagformulier en de bijlage te sturen naar uw bemiddelaar.
Aanvraagformulier Aansprakelijkheidsverzekering bestuurders en commissarissen Besloten en naamloze vennootschappen Gelieve het ingevulde aanvraagformulier en de bijlage te sturen naar uw bemiddelaar. 1.
Nadere informatieVoorwaarden Aansprakelijkheidsverzekering
Deze voorwaarden zijn uitsluitend van toepassing indien hiernaar wordt verwezen op het polisblad. Met voorbijgaan aan hetgeen anders in de verzekerings voorwaarden mocht zijn bepaald, wordt deze verzekering
Nadere informatieDekkingsgebied Europa. Voor zakenreizen en voor de Nederlandse afvaardiging voor sportevenementen in het buitenland is er Werelddekking.
POLISINFORMATIE COLLECTIEF PAKKET KNGU POLISINFORMATIE AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING Wie zijn verzekerd 1 De KNGU 2 De lokale verenigingen gelieerd aan de KNGU 3 Buitenlandse deelnemers inclusief trainers
Nadere informatieClausules Beroeps- bedrijfs- en bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering voor Advocaten
Clausules Beroeps- bedrijfs- en bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering voor Advocaten NAP070-01 A 961-006/1 NAP voorwaarden Cumulatie eigen risico De eigen risico's kunnen niet cumuleren en er zal per
Nadere informatieAansprakelijkheidsverzekering voor bestuurders en commissarissen van rechtspersonen
Allianz Nederland Schadeverzekering Aansprakelijkheidsverzekering voor bestuurders en commissarissen van rechtspersonen Verzekeringsvoorwaarden ABC 14 Grondslag van de verzekering Deze verzekering beantwoordt
Nadere informatie1. Is verzekeringnemer statutair gevestigd in Nederland? ja nee. 2. Is verzekeringnemer een vereniging van eigenaars? ja nee
Aanvraagformulier Online VVE Verzekering Dit aanvraagformulier dient als basis van de verzekering en is derhalve een geïntegreerd bestanddeel van de verzekeringsovereenkomst. Op de polis zijn de voorwaarden
Nadere informatieRAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN. Uit de stukken is, voor zover voor de beoordeling van de klacht van belang, het navolgende gebleken.
RAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN U I T S P R A A K Nr. i n d e k l a c h t nr. 2002.3660 (105.02) ingediend door: hierna te noemen 'klager', tegen: hierna te noemen 'verzekeraar'. De Raad van Toezicht Verzekeringen
Nadere informatieBestuurdersaansprakelijkheid verzekering
Bestuurdersaansprakelijkheid verzekering Verzekeringsvoorwaarden BCA021 INHOUDSOPGAVE ARTIKEL 1 BEGRIPSOMSCHRIJVING 1.1 Verzekeringnemer 1.2 Verzekerde(n) 1.3 Verzekeraars 1.4 Derden 1.5 Schade 1.6 Milieuaantasting
Nadere informatieAnalyse proceskansen. Geachte heer R
te Per e-mail Ministerie van Financiën uw ref. - inzake Analyse proceskansen 10 juli 2015 Geachte heer R 1 Inleiding 1.1 Vandaag, op 10 juli 2015, heeft de tweede aandeelhoudersvergadering van de N.V.
Nadere informatieJurisprudentie Ondernemingsrecht
Jurisprudentie Ondernemingsrecht 3 februari 2015 Mr. P.J. Peters 1 HR 23 mei 2014, JOR 2014, 229 Kok/Maas q.q. Bestuurdersaansprakelijkheid/selectieve betaling Casus P. Kok ( Kok ) 100% bestuurder Kok
Nadere informatieASR Schadeverzekering N.V, gevestigd te Utrecht, hierna te noemen: Aangeslotene.
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2013-80 d.d. 19 maart 2013 (mr. P.A. Offers, voorzitter, mr. J.S.W. Holtrop en mr. A.W.H. Vink, leden en mr. E.E. Ribbers, secretaris) Samenvatting
Nadere informatieVoorwaarden Bestuurders- en Toezichthouders aansprakelijkheids verzekering
N.V. Univé Schade Voorwaarden Bestuurders- en Toezichthouders aansprakelijkheids verzekering Versie 1 2212.11/18 Pagina 2/14 Het is belangrijk om te weten wat u kunt verwachten van deze aansprakelijkheidsverzekering
Nadere informatieBijlage A: Sluitnota AVB
Bijlage A: Sluitnota AVB Bijlage behorende bij de aanbestedingsleidraad 28 september 2019 t.b.v. de Aansprakelijkheidsverzekering voor Bedrijven ten name van de Kamer van Koophandel Verzekeringnemer :
Nadere informatieAanvraagformulier Beroepsaansprakelijkheidsverzekering. van een medeverzekerde
Aanvraagformulier Beroepsaansprakelijkheidsverzekering in verband met opname van een medeverzekerde Belangrijk: toelichting op de reikwijdte van de mededelingsplicht 1. Als aanvrager/kandidaat-verzekeringnemer
Nadere informatieAllianz Global Corporate & Specialty Bestuurdersaansprakelijkheid. St. Michielsgestel, 2015
Allianz Global Corporate & Specialty Bestuurdersaansprakelijkheid St. Michielsgestel, 2015 Inhoud 1 Korte Introductie 2 Bestuurdersaansprakelijkheid - Het risico voor de ondernemer - Claimende partijen
Nadere informatiePolisvoorwaarden Beroepsaansprakelijkheidsverzekering Versie VW-BA 001.01
Polisvoorwaarden Beroepsaansprakelijkheidsverzekering Versie VW-BA 001.01 Deze polisvoorwaarden vormen één geheel met de polisvoorwaarden Bij verschil tussen deze polisvoorwaarden en de polisvoorwaarden
Nadere informatieOfferte-aanvraagformulier. Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering. kvv.nl n
Offerte-aanvraagformulier Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering kvv.nl n 088 38 38 000 Het door de verzekeringnemer en/of verzekerde volledig ingevulde, gedateerde en ondertekende vragenformulier en
Nadere informatieN.V. Surinaamse Assurantie Maatschappij
Algemene Voorwaarden Aansprakelijkheidsverzekering voor Bedrijven en Beroepen Artikel 1: Verzekerden Verzekerden krachtens deze verzekering zijn: - de verzekeringnemer (met wie de verzekering is aangegaan),
Nadere informatieOnline Aansprakelijkheidsverzekering bestuurders en commissarissen
Aanvraagformulier Online Aansprakelijkheidsverzekering bestuurders en commissarissen Dit aanvraagformulier dient als basis van de verzekering en is derhalve een geïntegreerd bestanddeel van de verzekeringsovereenkomst.
Nadere informatieGelieve het ingevulde aanvraagformulier en de bijlage te sturen naar uw bemiddelaar.
Aanvraagformulier Aansprakelijkheidsverzekering bestuurders en commissarissen Besloten en naamloze vennootschappen Gelieve het ingevulde aanvraagformulier en de bijlage te sturen naar uw bemiddelaar. 1.
Nadere informatie: London General Insurance Cy. Ltd, gevestigd te Amsterdam, verder te noemen: Verzekeraar
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2017-813 (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. B.F. Keulen en mr. A.M.T. Wigger, leden en mr. G.A. van de Watering, secretaris) Klacht
Nadere informatieBestuurdersaansprakelijkheid
Bestuurdersaansprakelijkheid Overdreven of reëel risico? Robert Sluis CVAH Verzekeringsdienst 23 januari 2017 Onze doelstellingen voor vandaag Uitleg en handvatten Aan het einde van deze presentatie weet
Nadere informatieDE AANSPRAKELIJKHEID VAN BEDRIJFSLEIDERS. Gerrit Van Daele UGent
DE AANSPRAKELIJKHEID VAN BEDRIJFSLEIDERS Gerrit Van Daele UGent gerrit.vandaele@ugent.be INHOUD 1. Situering (smaakmaker) 2. Het probleem 3. Een eerste oplossing 4. Een tweede oplossing 5. Tijd voor uw
Nadere informatieOfferte-aanvraagformulier. Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering. kvv.nl n
Offerte-aanvraagformulier Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering kvv.nl n 088 38 38 000 Mededelingen vooraf Alvorens over te gaan tot invulling van dit formulier, adviseren wij u kennis te nemen van
Nadere informatieECLI:NL:RBROT:2017:3565
ECLI:NL:RBROT:2017:3565 Instantie Rechtbank Rotterdam Datum uitspraak 19-04-2017 Datum publicatie 10-05-2017 Zaaknummer C/10/507047 / HA ZA 16-758 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Civiel
Nadere informatieUitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening, nr (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. S.N. Dupain als secretaris)
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening, nr. 2017-431 (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. S.N. Dupain als secretaris) Klacht ontvangen op : 8 november 2016 Ingediend door : Consument
Nadere informatieprogamma 19:30 Welkom 19:45 Bestuurdersaansprakelijkheid - intern 20:15 Pauze 20:30 Bestuurdersaansprakelijkheid extern en in geval van faillissement
Welkom progamma 19:30 Welkom 19:45 Bestuurdersaansprakelijkheid - intern 20:15 Pauze 20:30 Bestuurdersaansprakelijkheid extern en in geval van faillissement 21:15 Vragen 21:30 Borrel en napraten 22:00
Nadere informatieDe Raampolis beroepsaansprakelijkheidsverzekering voor architecten-, advies- en ingenieursbureaus als bedoeld in De Nieuwe Regeling, DNR 2005
INTRODUCTIE en RAAMPOLIS De Raampolis beroepsaansprakelijkheidsverzekering voor architecten-, advies- en ingenieursbureaus als bedoeld in De Nieuwe Regeling, DNR 2005 Wanneer de leden van ONRI en BNA op
Nadere informatieHet criterium van de redelijk handelend verzekeraar. Nu5g hulpmiddel of belemmering bij verzwijgingszaken?
Het criterium van de redelijk handelend verzekeraar. Nu5g hulpmiddel of belemmering bij verzwijgingszaken? K. Engel, LLM, BA ACIS Symposium 20 maart 2015 Inleiding (1/2) Inleiding verzwijging. Oud recht:
Nadere informatieVoorwaarden Garageverzekering Aansprakelijkheid
Voorwaarden Garageverzekering Aansprakelijkheid GRAS 16-01 1/5 Klik op de titels om uw informatie snel te vinden. Wilt u gedetailleerd zoeken? Klik dan op Inhoud. Inhoud >> 1 Voor welke schade bent u verzekerd?
Nadere informatieMotorrijtuigverzekering WA oldtimer
Motorrijtuigverzekering WA oldtimer Polisvoorwaarden BP4215-02 Deze polisvoorwaarden vormen één geheel met de polisvoorwaarden de Bruyn Verzekeringspakket (DBP). Bij verschil tussen deze polisvoorwaarden
Nadere informatie5 De zorgvuldige bestuurder of commissaris van een NV of BV
5 De zorgvuldige bestuurder of commissaris van een NV of BV Y.L.L.A.M. Delfos-Roy 1 INLEIDING Een bestuurder staat tot de vennootschap 1 in een vennootschappelijke betrekking. Deze verhouding is tweeledig:
Nadere informatieWelkom Bestuur en toezicht
Welkom Bestuur en toezicht Suzan Koerselman advocaat Turnaround Advocaten Turnaround Advocaten is een klein en modern gespecialiseerd advocatenkantoor. Digitaal dossier. Wij bieden de inzet van zeer ervaren
Nadere informatieInformatie voor de klant
Pakketverzekering voor Vereniging van Eigenaren Bestuurdersaansprakelijkheid Aanvullende voorwaarden versie 2016 Belangrijk De Aanvullende Voorwaarden Bestuurdersaansprakelijkheid voor Vereniging van Eigenaren
Nadere informatieOnline Aansprakelijkheidsverzekering bestuurders en toezichthouders
Aanvraagformulier Online Aansprakelijkheidsverzekering bestuurders en toezichthouders Dit aanvraagformulier dient als basis van de verzekering en is derhalve een geïntegreerd bestanddeel van de verzekeringsovereenkomst.
Nadere informatieKlik om de s+jl te bewerken
Derde niveau Presenta+e Vierde niveau Mr D.E.A.F. Aertssen Masterclass NASH 22 mei 2013 6411 ET, Nederland 6221 BT, Nederland 1 Slide 1 Inleiding Aansprakelijkheid bestuurder wegens onjuiste toepassing
Nadere informatieDe rechtspositie van de toezichthouder. Aruba, 22 januari 2015. mr. Kimberley de l Isle
De rechtspositie van de toezichthouder Aruba, 22 januari 2015 mr. Kimberley de l Isle De rechtspositie De Wet: de akte van oprichting kan bepalen dat er een raad van commissarissen zal zijn. De akte van
Nadere informatieActualiteiten aansprakelijkheidsverzekering. Pieter Leerink 10 maart 2017 ACIS-symposium
Actualiteiten aansprakelijkheidsverzekering Pieter Leerink 10 maart 2017 ACIS-symposium Claims made dekking Fout Schade Claim Melding _I I I I inloop verzekering uitloop Claims made dekking Voorwaarde
Nadere informatieAANSPRAKELIJKHEID. Bart ADRIAENS Advocaat-vennoot Claeys & Engels. HR BUILDERS 2 mei 2011
AANSPRAKELIJKHEID Bart ADRIAENS Advocaat-vennoot Claeys & Engels HR BUILDERS 2 mei 2011 Claeys & Engels 2009 1 Inleiding 1.1 Twee soorten aansprakelijkheid Strafrechtelijke aansprakelijkheid Risico op
Nadere informatieAanvullende voorwaarden Garageverzekering 2007 Rubriek A
Inhoudsopgave Aanvullende begripsomschrijvingen 1.1. Verzekerde Artikel 1 1.2. Derden 1.3. Schade Biezenvijver 1.4. 7 Aanspraak Artikel 2 Artikel 3 1.5. Omstandigheid 1.6. Handelen of nalaten 1.7. Milieuaantasting
Nadere informatieSamenvatting. 1. Procesverloop. De Commissie beslist met inachtneming van haar Reglement en op basis van de volgende stukken:
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2019-548 (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter, mr. B.F. Keulen, mr. J.S.W. Holtrop, leden en mr. C.J.M. Veltmaat, secretaris) Klacht ontvangen
Nadere informatieAANSPRAKELIJKHEID VAN BESTUURDERS
AANSPRAKELIJKHEID VAN BESTUURDERS ONDERWERPEN PAGINA I. INLEIDING 3 1. Rechtspersonen 3 2. Bestuurders 3 3. Aansprakelijkheid van bestuurders 3 II. INTERNE AANSPRAKELIJKHEID 5 III. EXTERNE AANSPRAKELIJKHEID
Nadere informatieLeergang Verzekeringsrecht Magna Charta Eigen schuld Jacco van de Meent
Leergang Verzekeringsrecht Magna Charta Eigen schuld Jacco van de Meent Artikel 7:952 B.W. De verzekeraar vergoedt geen schade aan de verzekerde die de schade met opzet of door roekeloosheid heeft veroorzaakt.
Nadere informatieVerzekeringsfraude wordt in België geraamd op 5-10% van de uitgekeerde vergoedingen
1 Overzicht 1. Inleiding 2. Definitie verzekeringsfraude 3. Sanctie verzekeringsfraude 4. Precontractuele verzekeringsfraude 5. Contractuele verzekeringsfraude 6. Besluit 2 1. Inleiding Verzekeringsfraude
Nadere informatieOpenbaar faillissementsverslag rechtspersoon (ex art. 73A Fw.)
Insolventienummer: Toezichtzaaknummer: Datum uitspraak: Curator: R-C: F.01/17/220 NL:TZ:0000013782:F001 06-06-2017 mr. S.B.M. Tilman mr. I Boekhorst Algemeen Gegevens onderneming MVA B.V. (bij statutenwijziging
Nadere informatiePolisvoorwaarden Beroepsaansprakelijkheidsverzekering
Polisvoorwaarden Beroepsaansprakelijkheidsverzekering Deze polisvoorwaarden vormen één geheel met de polisvoorwaarden Bij verschil tussen deze polisvoorwaarden en de Dienstverlening gelden deze polisvoorwaarden.
Nadere informatieZurich bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering voor een Vereniging van Eigenaars (VVE)
Zurich bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering voor een Vereniging van Eigenaars (VVE) Profiel Zurich Zurich in Nederland maakt deel uit van de Zurich Financial Services Group. De Zurich Financial Services
Nadere informatieMASTERPLUS Commissarissen- en bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering voor stichtingen, verenigingen en vennootschappen
MASTERPLUS Commissarissen- en bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering voor stichtingen, verenigingen en vennootschappen EEN COMMISSARISSEN- EN BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING BESCHERMT HET PRIVÉ-VERMOGEN.
Nadere informatieHISCOX VERZEKERING TEGEN AANSPRAKELIJKHEID VAN BESTUURDERS EN TOEZICHTHOUDERS ARTIKEL 1. DEFINITIES
HISCOX VERZEKERING TEGEN AANSPRAKELIJKHEID VAN BESTUURDERS EN TOEZICHTHOUDERS Algemene voorwaarden NDO-07-VS Veel van de woorden en uitdrukkingen die in deze verzekeringsovereenkomst worden gebruikt, hebben
Nadere informatieRAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN
RAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN U I T S P R A A K Nr. 2003/26 Rbs i n d e k l a c h t nr. 2002.3889 (114.02) ingediend door: hierna te noemen klager, tegen: hierna te noemen 'verzekeraar'. De Raad van
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2000 2001 27 483 Wijziging van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek in verband met kwijting aan bestuurders en commissarissen Nr. 3 MEMORIE VAN TOELICHTING
Nadere informatieDe positie van bestuurders als derden bij een D&O-verzekering 1
110 De positie van bestuurders als derden bij een D&O-verzekering 1 Mr. J.B. Londonck Sluijk De aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen van ondernemingen ( Directors and Officers ) kan worden
Nadere informatieVerzekeringsvoorwaarden. SOP06/711 Eigendommenverzekering voor leerlingen
Verzekeringsvoorwaarden SOP06/711 Eigendommenverzekering voor leerlingen Inhoudsopgave 1 Begripsomschrijvingen... 1 2 Omvang der verzekering... 1 3 Dekking... 1 4 Verzekeringsgebied... 1 5 Uitsluitingen...
Nadere informatieHof van Cassatie van België
12 FEBRUARI 2014 P.13.1304.F/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.13.1304.F BELFIUS, voorheen genaamd DEXIA INSURANCE BELGIUM nv, Mr. Johan Verbist, advocaat bij het Hof van Cassatie, tegen 1. E.
Nadere informatieIN AANMERKING NEMENDE DAT:
Hieronder vind je een model voor een overeenkomst van opdracht, zoals die door de commissaris gehanteerd kan worden. Overeenkomst van opdracht model commissaris bij een gewone vennootschap De ondergetekenden,
Nadere informatieLWB 05. Productvoorwaarden Werkgeversaansprakelijkheidsverzekering voor Bestuurders van Motorrijtuigen
LWB 05 Productvoorwaarden Werkgeversaansprakelijkheidsverzekering voor Bestuurders van Motorrijtuigen Inhoudsopgave Rubriek 1 Algemeen Artikel 1 Begripsomschrijvingen Artikel 2 Omvang van deze verzekering
Nadere informatieDe Nieuwe Regeling 2011. Raampolis beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Voor architecten-, advies- en ingenieursbureaus.
De Nieuwe Regeling 2011 Raampolis beroepsaansprakelijkheidsverzekering Voor architecten-, advies- en ingenieursbureaus BNA NL ingenieurs De Nieuwe Regeling 2011 Raampolis beroepsaansprakelijkheidsverzekering
Nadere informatieN.V. Univé Schade, gevestigd te Assen, hierna te noemen Aangeslotene.
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2014-233 d.d. 6 juni 2014 (mr. A.W.H. Vink, voorzitter en mevrouw mr. I.M.L. Venker, secretaris) Samenvatting Consument en Aangeslotene hebben
Nadere informatieFAILLISSEMENTSVERSLAG Nummer: 7 Datum: 1 juli 2013
FAILLISSEMENTSVERSLAG Nummer: 7 Datum: 1 juli 2013 Gegevens failliet : de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid DE KLOK LOGISTICS NEDERLAND B.V., gevestigd te (6504 AC) Nijmegen, aan het
Nadere informatieAanvraagformulier Bestuurders- en commissarissenaansprakelijkheidsverzekering
Aanvraagformulier Bestuurders- en commissarissenaansprakelijkheidsverzekering Belangrijk: toelichting op de reikwijdte van de mededelingsplicht 1. Als aanvrager/kandidaat-verzekeringnemer bent u verplicht
Nadere informatieFAILLISSEMENTSVERSLAG Nummer: 8 (eind) Datum: 23 september 2015
Identiek aan het digitaal ingediende verslag FAILLISSEMENTSVERSLAG Nummer: 8 (eind) Datum: 23 september 2015 Gegevens onderneming : de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Triple Star Media
Nadere informatieUpdate ' toezicht op bestuur in relatie tot de rol van participatiemaatschappijen in hun portefeuillebedrijven'
Update ' toezicht op bestuur in relatie tot de rol van participatiemaatschappijen in hun portefeuillebedrijven' 1 Toezicht op bestuur Op 31 mei 2011 is het wetsvoorstel bestuur en toezicht (het "Wetsvoorstel")
Nadere informatieVoorbeeld overeenkomst van opdracht. Partijen:
Voorbeeld overeenkomst van opdracht Partijen: De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (naam) B.V., gevestigd te (adres), rechtsgeldig vertegenwoordigd door (naam), hierna te noemen Opdrachtgever
Nadere informatieVoorwaarden aansprakelijkheidsverzekering
Deze voorwaarden zijn uitsluitend van toepassing indien hiernaar wordt verwezen op het polisblad. Met voorbijgaan aan hetgeen anders in de verzekerings voorwaarden mocht zijn bepaald, wordt deze verzeke
Nadere informatie