Verkondiging Maartenskerk zondag 26 februari 2017 Jesaja 49, Mattheus 6, 24-34

Transcriptie

1 Verkondiging Maartenskerk zondag 26 februari 2017 Jesaja 49, Mattheus 6, Bij de lezing uit de Bergrede vond ik een oude tekening van Piet Klaasse. Ik hou van de helderheid van Klaasse, en van deze tekening in het bijzonder, omdat die iets van kaalheid, eenvoud, kracht en ruimte laat zien. Jezus die afdaalt van de berg en het land voor zich heeft. Jezus die namens God gesproken heeft, biedt een perspectief, een uitzicht, en trekt het land van de mensen binnen, beloofd land, ruimte. God verlangt in Jezus naar ons, anders is er geen liefde. Onze naam is zelfs, in Gods handpalm geschreven, nee gegrift.. die poets je dus niet weg! Dat vraagt om onze dankbaarheid: voor ons leven, voor de liefde, voor wie naast ons is, voor God- Ik-zal-er-zijn We worden in de ruimte gesteld. *** Wacht, ik ga te snel, veel te snel.. want ruimte ruimte krijgen,

2 heeft altijd met nauwte te maken. Wat ons benauwd en nauw maakt. In ons leven kan dat door het persoonlijke: in ons leven door persoonlijke omstandigheden en karakter. Door werkdruk, onderling geharrewar, zinloosheids-beleving, economische druk, familieverhoudingen die gespannen zijn. Onze gezondheid, of de ernstige ziekte en het sterven van een geliefd iemand: het maakt ons perspectief meestal nauwer. we worden korter of langer stil gezet. En ook maatschappelijk kan het gebeuren: het vliegen vangen door de lijsttrekkers bijvoorbeeld, elkaar in de rede vallen, korte lontjes, niet samen spreken en zoeken in de vragen van deze tijd, zoals iemand van de week verzuchtte na het lijsttrekkers-debat. Een vernauwende blik. II Bijbel en Thora gaan niet alleen over toen, maar over nu en straks en hoe wij met onze ruimte omgaan. De Bergrede geeft daarin allerlei handvaten, die eigenlijk je steeds weer opnieuw in de ruimte zetten. Neem die prachtige, beeldende woorden van vanmorgen: Kijk naar de vogels in de lucht: ze zaaien niet en oogsten niet en vullen geen voorraadschuren, het is jullie hemelse Vader die ze voedt. Zijn jullie niet meer waard dan zij? Zie je ze vliegen? Maak je dus geen zorgen Maak je dus geen zorgen voor de dag van morgen, want de dag van morgen zorgt wel voor zichzelf. Genoeg heeft de dag aan zijn eigen kwaad. Wat een vreemde zin: eerst uitgebreid bezig met dat wat je

3 gegeven wordt, in de ruimte zet. En dan dat merkwaardige zinnetje elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad.dat maakt het wat ongemakkelijk na die beelden van de vogels en de lelies. Door de eeuwen heen is aan dit zinnetje gesleuteld, omdat ook de vertalers hem niet konden vatten (1): De NBV vertaalt elke dag heeft genoeg aan zijn eigen last: vertil je niet aan de de problemen van morgen, je hebt genoeg aan wat je vandaag moet dragen. Elke dag heeft zijn eigen Plage zegt Luther, je dagelijkse arbeid. Doe elke dag je taak en grijp niet vooruit. Het woord dat er staat is echter een woord niet over iets dat je treffen kan, maar wat in mensen huist en onrechtvaardige structuren in stand houdt. De dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad: dat betekent dat we genoeg te stellen hebben met wat zich vandaag aan kwaad voordoet. Recht en onrecht, bedrog, bederf van de Schepping. Er is nu genoeg kwaad dat onderkend moet worden, bij de naam genoemd, weersproken, bestreden moet worden. Er moeten keuzes gemaakt worden. Wie zich teveel met morgen en overmorgen gaat bezighouden dreigt het kwaad van nu voor lief te nemen, onbenoemd te laten. Het kwaad is overal te vinden. Wij wijzen het vaak gemakkelijk aan en winden ons erover op. Vaak vervult het met machteloosheid, zeker in deze tijd. Maar de vraag is of we daadwerkelijk het hoofd bieden, en kunnen bieden, aan het kwaad van hier en nu. Je zou haast kunnen zeggen dat het een bede is:

4 Geef ons heden ons dagelijks kwaad : de volgelingen van Jezus moeten leren om zich druk te maken over datgene wat binnen hun bereik ligt. Wat nu gedaan of gezegd kan worden om Gods goede orde te laten heersen en niet het kwaad. De toon van dit stuk van de Bergrede is dus niet dat je onbezorgd in het leven moet staan. Wees niet bezorgd betekent: je moet wel bezorgd zijn, maar niet om de verkeerde dingen. En soms moet je zeggen in de onoplosbaarheid: morgen weer een dag! Het probleem van het christelijk leven is in de praktijk vaak dat we het kwaad al voor lief nemen, door eerst bezig te zijn met de eerste levensbehoeften: er moet wel brood op de plank komen, je moet toch ergens van leven, we moeten wel realistisch blijven.. We reserveren dan onze portie. En hebben we dat gedaan, dan willen we ook aan God wel toegewijd zijn. Maar dan zijn we al verstrikt in de vragen die ons leven, de samenleving en de economie van vandaag ons stellen. De Bergrede roept op om voor Gods Rijk, dat de ander en jou in de ruimte stelt om de aarde te bewonen en te bewaren, radicaal te kiezen. Dan wordt al het andere je gegeven. Wie de keuze voor Gods orde wil maken, zal zich voortdurend tot die orde moeten roepen, en weten waar hij of zij werkelijk in gelooft: God of de afgoden van onze welvaart en zelfbehoud. Elke dag opnieuw, elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad.

5 III Al gauw wordt een oproep als deze wat zuur en wordt het verwijtend, waar het als verlangend bedoeld is. Het zet u en mij schaakmat, want wij leven bijvoorbeeld al in een samenleving die onrechtvaardige verdeling in de wereld in stand blijft houden, en een televisie-democratie, die ons steeds meer tot toeschouwers maakt van wat de zogenaamde machten daar laten horen en zien. Daarom is het in die last van het leven toch zo belangrijk om bij de vreugde van het in de handpalm geschreven staan van de mens te beginnen. Dat geeft ons de moed, de hoop en het vertrouwen dat het met ons wat kan worden, elke dag opnieuw, in het kwade en de last van deze dag. Wij zijn allen thuisgebracht, maar wij weten het niet, schreef de Russische denker en schrijver Dostojewski. Blijf niet hangen in het negatieve: dat je je afgewezen voelt, niet voldoet, jaloers of wrokkig, bang dat je op de dag van morgen niet zult voldoen, dat het met ons land of onze aarde toch niets wordt, dat de last te zwaar blijkt. Zoek het in de vreugde, en vindt daarin de energie voor je werken voor de gerechtigheid. Ik eindig met twee citaten: Een vluchteling die in ons land een nieuw leven opbouwt vertelt (2): nu ben ik gesetteld maar ik ben nog steeds niks. Het mooie van niks-zijn is, dat je alles kunt zijn. Iedereen vraagt altijd:

6 wie ben je, wat doe je? Ik zeg: ik ben niemand, ik heb het leven cadeau gekregen, ik ben er en dat is voldoende. Ik zou willen dat we allemaal beseften dat we het leven een cadeau is dat we weer doorgeven. Als we weten dat het niet van ons is, dan verliezen we ook de angst. Ik ben dankbaar voor wat ik gekregen heb en ik ben niet bang voor de dood, niet uit dapperheid maar uit dankbaarheid. Het tweede citaat zijn twee aforismen, spreuken met wijsheid. Ze zijn van rabbijn Rachman van Bratslav (3) Misschien zeggen ze alle twee hetzelfde: de eerste: het is verboden om te wanhopen de tweede: herinner je je toekomst. God verlangt naar ons, anders is er geen liefde. Onze naam is zelfs, in zijn handpalm geschreven, nee gegrift.. Dat vraagt om onze dankbaarheid en inzet: voor ons leven, voor de liefde, voor wie naast ons is, voor God. Herinner je je toekomst. Voor elke dag met zijn eigen kwaad. Bronnen: 1 Piet Veldhuizen, Interpretatie, 19 e no 7 2 Trouw-Tijd, 18 februari Trouw-Verdieping, 18 februari 2017 (rabbijn Marc-Alain Ouaknin)