LEIDT TOT SUCCES UIT DE PUT? op naar 2010! Eindejaarstips: De werknemer als menselijk bedrijfskapitaal

Transcriptie

1 december editie 8. jaargang 3 Kees Koopman Transport BV Opmeer SLIM INVESTEREN LEIDT TOT SUCCES De werknemer als menselijk bedrijfskapitaal Ondernemers spreken: KOMT DE BOUW WEER UIT DE PUT? Eindejaarstips: op naar 2010!

2 Inhoud Voorwoord 4 KOOPMAN TRANSPORT SLIMME INVESTERINGEN ALS TRANSPORTMIDDEL NAAR SUCCES IN GESPREK MET 7 Ondernemers uit de bouw in discussie STARTERS 1 JAAR LATER 16 Golfbaan Spierdijk zegeviert kwaliteit VOORWOORD 3 Werken aan werkgelegenheid SLIMME EINDEJAARSTIPS 10 Weetjes voor de ondernemer COLUMN GERDA LANGEDIJK 11 Een eerste indruk INZAKE ENQUÊTE 12 Vul in en win een gratis advertentiepagina WIM BOONSTRA ZIET 2010 POSITIEF IN: 13 De grote paniek is voorbij AVONTUUR THEMA VORMGEVERS 14 Visuele verleiding MARKTONDERZOEK VOOR SUCCESVOLLE STRATEGIE 18 Wie zijn uw klanten en wat willen zij precies? COLUMN PIET DE GROOT 22 Bewust beleggen Onze regio heeft op het gebied van werkgelegenheid een klap gekregen waar we ons allemaal zorgen om maken. Na alles wat er in Wognum is gebeurd, kampen de nodige West-Friese gezinnen met onzekerheid en onrust. Want er is natuurlijk niet alleen een financiële instelling, maar ook een belangrijke regionale werkgever weggevallen. En niet te vergeten: een bedrijf waar veel ondernemingen mee samenwerkten. Dat is, in een periode waarin we worden geconfronteerd met een toenemend aantal faillissementsaanvragen, zeker niet wenselijk. Meer dan ooit ligt er voor de West-Friese ondernemers (lees: werkgevers) de taak om stabiliteit en werkgelegenheid in de regio te bewaken. Bedrijven kunnen in dat kader steun bij elkaar zoeken en de onderlinge concurrentie vertalen naar sámen werken aan belangrijke zaken, zoals werkgelegenheid. Vergaande prijsconcurrentie is naar mijn mening sowieso geen oplossing voor de langere termijn, hoe graag je als ondernemers die omzet ook wilt. Er zijn bedrijven die, als gevolg van de huidige economie, producten en diensten tegen zo n lage prijs aanbieden, dat er uiteindelijk sprake is van een verliesgevende situatie. Daar is uiteraard niemand bij gebaat. De tijd van hoge marges is weliswaar voorbij, maar er moet wel wínst worden gemaakt. Bedrijven zouden zich gezamenlijk hard kunnen maken voor het feit dat er op producten en diensten bepaalde marges zitten. Zo werk je samen aan een betere toekomst. Blijven investeren in die toekomst is daarbij ook van Beeld Van Soelen Communicatie WERKEN AAN WERKGELEGENHEID ERIC LÜCKE (45) IS ACHT JAAR WERKZAAM BIJ DE RABOBANK GROEP, WAARVAN VIER JAAR ALS DIRECTIEVOORZITTER VAN RABOBANK HOORN EN OMSTREKEN. belang. Veel bedrijven doen dat gelukkig ook. Zoals Koopman Transport uit Opmeer. Ondernemers Kees en Ria Koopman bedachten slimme oplossingen voor hun bedrijf, dat zich onderscheidt door specialisatie en de specifieke klantbenadering. In de coverstory van deze InZake leest u hoe dit transportbedrijf, dwars door de woelige economische tijden heen, investeert in een gezonde toekomst. Maar ook brengen we een verslag van een bijzondere discussie tussen verschillende ondernemers uit de bouwwereld. Een gesprek waarin veel opmerkelijke uitspraken op tafel komen. Veel leesplezier! Eric Lücke, Directievoorzitter. HUMAN RESOURCE MANAGEMENT 20 De werknemer als bedrijfskapitaal 2 INZAKE ACTIVITEITENKALENDER: 23 Alle evenementen en acties van de Westfriese Rabobanken op een rij LEZERSSERVICE EN COLOFON 23 Vragen aan de redactie van InZake? 3

3 Tekst Corwin Stam Beeld Marjolein Ansink Met hulp van adviseur John Mol (rechts) bepalen Ria en Kees Koopman een verantwoorde groeistrategie Kees Koopman Transport BV Opmeer SLIMME INVESTERINGEN ALS TRANSPORTMIDDEL NAAR SUCCES IN HEEL EUROPA SLAAT DE RECESSIE HARD TOE IN DE TRANSPORTSECTOR. TOCH ZIJN ER LICHT- PUNTJES, GEVOED DOOR OPTI MISME, SPITSVON- DIGHEID EN REALISME. ZO KAN KEES KOOPMAN TRANSPORT UIT OPMEER EEN INSPIRATIEBRON ZIJN VOOR ELKE ONDERNEMER. Slinkende orderportefeuilles, stilstaand personeel en teruglopende resultaten. Terwijl de Nederlandse transportsector zucht en kreunt, vallen de West-Friese vervoerders juist op door grote klappen te ontwijken. Rabobank adviseur John Mol: Natuurlijk staan ook hier de prijzen onder druk. De meeste West-Friese transporters hebben echter twee dingen mee: het zijn nuchtere, niet al te grote familiebedrijven én hier is veel vervoerwerk in levensmiddelen en agrarische producten. Dat is een streekgebonden voordeel want die handel is blijvend. Transporteurs van bouwen automotive gerelateerde producten worden veel directer getroffen. Maar ook daarop herbergt ondernemend West-Friesland uitzonderingen. ONTZORGING Kees Koopman Transport BV is een middelgroot vervoersbedrijf van tien jaar jong. Al snel hadden Kees en Ria Koopman door wat opdrachtgevers willen. Op de eerste plaats kwaliteit, wat onder meer leidde tot een onderscheidende specialisatie: glastransport. Maar klanten willen ook aandacht en ontzorging. En dus biedt Koopman Transport meer dan vervoer van A naar B. Zaken als opslag, logistieke planning, transportbegeleiding en ontheffingen behoren ook tot het dienstenpakket, evenals plaatsing van de getransporteerde goederen op locatie. Kees Koopman: Met onze gecombineerde kraanvoertuigen kunnen bijvoorbeeld kozijnen, ruiten en dakkapellen op elke hoogte en in de verste uithoeken van de bouwplaats worden aangereikt. Hier hoeft de klant dus geen extra bedrijf meer voor in te schakelen. Het scheelt onze medewerkers en die van het bouwbedrijf bovendien veel tijd en moeite. TIJD VOOR KWALITEIT Meedenken, kwaliteit en onderscheid zijn sleutelwoorden. Dat geldt ook voor de invulling van het werkgeverschap. Kees en Ria Koopman stellen zich zeer sociaal en open op naar hun mensen. Iedereen kent de moeilijke economische situatie en iedereen weet dat ze niet zonder 4 5

4 elkaar kunnen. Daarnaast worden er nooit onhaalbare dingen geëist. Ria Koopman: Niemand is gebaat bij haast. Onze klanten waarderen dat; wij horen vaak dat bedrijven ons bellen als het góed moet, want onze jongens krijgen de tijd. De hoeveelheid werk blijft derhalve constant. Tegen het algemene beeld in heeft Koopman deze maand zelfs twee nieuwe krachten aangenomen. Gemotiveerde mensen, die worden aangetrokken door de uitdaging die verder gaat dan vervoeren alleen. Kees Koopman: De relatieve rust in deze periode is ideaal om nieuwe mensen op te leiden en in te werken. Als de handel straks weer aantrekt, zijn wij er klaar voor en ontspringen we de dans van plotselinge krapte op de arbeidsmarkt. BEHEERSTE GROEI Een andere voorwaarde voor succes, vooral in economisch woelige tijden, is financiële gezondheid. Die wordt voor een belangrijk deel bepaald door de verhouding tussen eigen en gefinancierd materieel. Wie zich in de goede tijden liet verleiden tot veel leningen, wordt nu ernstig beperkt bij het benutten van nieuwe mogelijkheden. Ria Koopman: Onze groei is altijd zeer beheerst verlopen. Dat was en is een weloverwogen keuze waar we nu de vruchten van plukken. Zo kon Koopman eind 2008, midden in de crisis, zijn wagenpark verrijken met een nieuwe dieplader. En dat terwijl er slechts beperkt werk voor was. De achterliggende gedachte past echter helemaal in de visie van Koopman: dat meerwaarden moeten zorgen voor de extra kwaliteit die klanten bindt. Kees Koopman: Natuurlijk hebben we even getwijfeld. Maar we zien de toekomst positief in en willen verder met onze plannen! We zijn nu al blij met de investering: er is een opgaande lijn in diepladerwerk. Die hadden we anders ook niet gehad. Kees en Ria Koopman AANTREKKELIJK LEASEN MET DE LEASEMANTEL VAN LAGE LANDEN LEASE Met een Leasemantel van Lage Landen Lease werkt u met een jaarlijkse limiet voor uw gehele wagenpark. U bent dus verlost van losse lease contracten per vervoermiddel, overtollige administratie en onzekerheden omtrent acceptaties van nieuwe contracten. Bovendien profiteert u van volumevoordeel. Wilt u net als Kees Koopman Transport ook gemakkelijker leasen tegen minder kosten? Neem voor meer informatie contact op met: Rabobank Midden-Westfriesland (0226) Rabobank Hoorn en Omstreken (0229) Rabobank Westfriesland-Oost (0228) VOORDELEN LEASEMANTEL Kostenbesparing: in de meeste gevallen is 1 leasecontract voor u goedkoper dan diverse kleinere, losse leasecontracten. Efficiency: uw financieringsverzoeken voor het komende boekjaar worden vooraf geïnventariseerd. Dit betekent voor u als klant dat u de benodigde financiële zaken maar 1 keer hoeft in te leveren in plaats van diverse keren door het jaar heen. Overzicht: de bundeling van uw leasecontracten is voor u overzichtelijk, de administratieve afwikkeling is eenvoudig Zekerheid: u weet ruim vooraf dat u wordt gefinancierd, dit vanzelfsprekend tot de overeengekomen limiet. Overzicht: de bundeling van uw leasecontracten is overzichtelijk. Betrouwbaarheid: u doet zaken met De Lage Landen, een dochtermaatschappij van de Rabobank en kiest hiermee voor een stabiele en betrouwbare financiële partner. EYE-OPENERS Met extra ondersteunende diensten bied je klanten meer service en tegelijkertijd bind je de klant meer aan je eigen onderneming Door niet te stunten met prijzen behoud je geloofwaardigheid in eigen kwaliteit. Onderscheidend vermogen is essentieel om bovengemiddeld te kunnen presteren: het maakt je aantrekkelijk voor klanten én personeel Een relatief rustige periode kan ideaal zijn om nieuwe mensen in te werken voordat de handel weer aantrekt. Samenwerken met collega-bedrijven loont. Je verzekert je klant van kwaliteit en je kunt eens een klus terugverwachten voor jóuw specialiteit. De saamhorigheid die voortvloeit uit een open en eerlijke houding naar het personeel, leidt tot betere prestaties en loyaliteit. Een financieel goede basis wordt gelegd door gestage groei vanuit een verantwoorde verhouding tussen vreemd en eigen vermogen. In gesprek met ONDERNEMERS UIT DE BOUW KOMT DE BOUW WEER UIT DE PUT? IS DE BOUW WEER UIT DE PUT? NOG NIET. DAAROVER ZIJN DE DEELNEMERS AAN DE INZAKE- TAFELDISCUSSIE OVER DE BOUW HET UNANIEM EENS. MAAR DE SECTOR WACHT NIET AF EN BLIJFT ZOEKEN NAAR KANSEN. SAMENWERKEN, SAMEN VECHTEN De discussie ging vooraf aan het seminar Bouwen aan de Toekomst, dat op 28 oktober gehouden werd bij Rabobank Westfriesland-Oost. Discussiedeelnemers: Martin Koning (Economisch Instituut Bouwnijverheid) Clemens Deen (Toekomstgroep) Jack Oranje (Klussenier) Peter Lakeman (Beerepoot Installatie Techniek) Gerrie Neuvel (Rabobank Westfriesland-Oost) MINDER GROEI De demografische groei neemt af, waardoor we op lange termijn rekening moeten houden met een structureel afnemende bouwproductie, begint Koning. Het aantal huishoudens groeit nog wel, maar minder snel dan voorheen. Los van de crisis neemt daardoor de vraag naar woningen en bedrijfsgebouwen af. Het aantal verplaatsingen - de mobiliteit - neemt toe, maar ook deze toename zal jaarlijks minder sterk zijn door de tragere bevolkingsgroei. In 2007 en 2008 werden in Nederland nog woningen per jaar gebouwd. Voor 2009 en 2010 verwacht het EIB een terugval tot ongeveer woningen. Als in 2013 het verwachte lichte herstel intreedt, voorziet Koning dat de bouw een inhaalslag maakt die doortrekt tot In de periode tot 2020 moeten wij rekening houden met een gemiddelde nieuwbouwproductie van circa woningen per jaar. ONDERHOUDSMARKT Neuvel: Er is veel gebeurd op de financiële markt en het consumentenvertrouwen is beschadigd. De verhoging van de Nationale Hypotheek Garantie helpt vooral kopers van een nieuwbouwwoning in het goedkopere segment over de drempel. Koning: In de nieuwbouw vallen de grootste klappen, maar ook herstel en verbouw lopen terug. Alleen de onderhoudsmarkt laat slechts een beperkte terugval zien. Het minst gevoelig voor de recessie zijn de budgetsectoren, zoals zorginstellingen, onderwijs en het Rijk. Deze kunnen de bouw de helpende hand reiken door onderhoud vervroegd te laten uitvoeren en zodoende te profiteren van de lagere prijzen. Dat biedt kansen, maar maakt het ook druk op de markt. FINANCIERING Onderhoud is voor de Toekomstgroep al jaren een belangrijke pijler. De bouw Tekst Astrid Kruijer Beeld Van Soelen Communicatie Martin Koning Clemens Deen Jack Oranje Peter Lakeman Gerrie Neuvel Lees verder op pagina 8 6 7

5 moet zich niet te afhankelijk maken van woningbouw, zegt Deen. De Toekomstgroep doet veel onderhouds-, vervangings- en renovatiewerk in opdracht van woningcorporaties. Daar behalen wij momenteel onze winst uit. Wel merken wij dat de corporaties inspelen op de marktsituatie. Ook Jack Oranje ziet in de regio West-Friesland vooralsnog een toename in herstel- en renovatiewerk. Het wordt voor bedrijven echter steeds moeilijker om projecten voorgefinancierd te krijgen, zegt hij. Neuvel nuanceert dat. De criteria van de Rabobank zijn niet veranderd, de wereld wel. Daardoor zijn we voorzichtiger en gaan we dieper in op de performance van een bedrijf, maar we financieren wel. Overigens krijgt de bank minder financieringsaanvragen dan voorheen, ook de ondernemers zijn voorzichtiger. BEDRIJFSEFFICIENCY Volgens FNV Bouw bedragen de faalkosten in de bouw dit jaar 11% van de totale omzet in de bouw. Dit percentage terugbrengen, zou ontslagen kunnen voorkomen. Koning: Faalkosten zomaar even terugdringen is een utopie. Toch is het juist nu tijd om goed te kijken naar mogelijke vermindering van faalkosten, meent Lakeman. Elke bijdrage aan het vergroten van de bedrijfsefficiency telt mee. Vanuit de overheid verwachten de discussiedeelnemers geen ondersteunende maatregelen meer. Ideeën hierover hebben zij echter wel. Koning: De overheid kan grote bouwprojecten vervroegen. Maar ook bij woningbouwprojecten die nu van start gaan een prijsgarantie geven voor een aantal woningen. Deen ziet kansen in een tijdelijke verlaging van het btw-tarief voor bouwopdrachten tot ,-. Dat kan de consument net over de streep trekken. ENERGIEBESPARING Rabobank Cijfers & Trends voorspelt een toenemende aandacht voor duurzaam bouwen en energiebesparing. Lakeman: Het energievraagstuk is een maatschappelijk probleem, ook op lange termijn zullen de energieprijzen niet dalen. Woningen en bedrijfspanden kunnen energiezuiniger gebouwd worden als de installateur vanaf herstel zich aandient zal het echter nog enige tijd duren voordat de het begin bij het bouwproces betrokken wordt. De bouw moet bouwproductie weer toeneemt. Neuvel: Het consumentenvertrouwen beter inspelen op de wensen van de consument. De crisis maakt is mede beschadigd door de aanhoudende negatieve berichtgeving samenwerken noodzakelijker dan ooit. Deen: Ik voel veel voor regionaal in de media. Geld ís er, het bankvolume is historisch hoog. Pas als protectionisme. Werk gunnen aan andere West-Friese bedrijven en het vertrouwen van de consument terugkeert, klimt de bouwsector uit elkaar zo door deze moeilijke tijd heen helpen. Dat daarin het gevaar het dal. schuilt dat het protectionisme zich tegen West-Friesland keert, erkent hij. Maar het is nu: samenwerken en samen vechten. CONCLUSIE Koning: De wereldwijde crisis is veroorzaakt door de financiële sector. De overheidsacties om een aantal banken overeind te houden hebben goed gewerkt. Als het wereldwijde CIJFERS & TRENDS; BRANCHES IN BEELD Mkb-ondernemers kunnen gratis tachtig brancherapporten in pdf-formaat downloaden. In deze rapporten komen de volgende onderwerpen aan bod: trends, kansen en bedreigingen, perspectief en achtergrondinformatie. Periodiek wordt de informatie geactualiseerd. Zie voor meer informatie pagina

6 SLIMME EINDEJAARSTIPS Column 1. STEL WINSTNEMING UIT TOT 2010 Met ingang van 2010 wordt de MKB-winstvrijstelling verhoogd van 10,5% naar 12%. Stel indien mogelijk winstneming (daaronder ook vallend staking van uw onderneming) uit tot volgend jaar. Door de hogere vrijstelling hoeft u dan minder belasting te betalen. 2. VRIJSTELLING INBRENG TERBESCHIKKING GESTELD PAND In het jaar 2010 zal eenmalig de mogelijkheid worden geboden om een zogenaamd TBS-pand (dit is een pand dat door een privé persoon aan zijn vennootschap wordt verhuurd) belastingvrij in een BV onder te brengen. Mocht u op het punt staan dat nog in 2009 te realiseren wacht dan tot na de jaarwisseling. Dit kan u een aanzienlijke besparing opleveren. 3. AANPASSING GEBRUIKELIJK LOON Goedgekeurd is dat het gebruikelijk loon over de jaren 2009 en 2010, onder voorwaarden, op een lager bedrag mag worden vastgesteld als zich in die jaren een omzetdaling heeft voorgedaan. Ga nu nog na of dit ook geldt voor U kunt uw loon voor de resterende periode dan wellicht op nihil stellen. 4. WILLEKEURIGE AFSCHRIJVING Voor de jaren 2009 en 2010 zijn de regels voor de willekeurige afschrijving aanzienlijk verruimd. Als u hiervan in 2009 nog gebruik wilt maken dan dient de investering nog voor 31 december plaats te vinden. De maatregel geldt zowel voor de inkomstenbelasting als voor de vennootschapsbelasting. Door versneld af te schrijven wordt de winst over het jaar gedrukt. Ook kan een hierdoor ontstaan verlies worden verrekend met voorgaande of komende jaren. 5. VOORDELEN AANSCHAF HYBRIDE AUTO IN 2010 Overweegt u de aanschaf van een zakelijke hybride auto. Dan kan het voordelig zijn dit uit te stellen tot U heeft dan namelijk recht op 14% bijtelling, u heeft recht op de willekeurige afschrijving (maximaal 50%) en u heeft, afhankelijk van uw overige investeringen, recht op een investeringsaftrek van maximaal 28%. Daarnaast bent u geen BPM en MRB verschuldigd. 6. VERRUIMING REGELS VERLIESVERREKENING Voor de jaren 2009 en 2010 is de regeling voor de verliesverrekening in de vennootschapsbelasting tijdelijk verruimd. U kunt ervoor kiezen om de huidige achterwaartse verliesverrekening van één jaar te verlengen met twee extra jaren. Verliezen uit 2009 kunnen dan worden verrekend met de winsten uit Wilt u hiervan gebruik maken dan kan het verstandig zijn om bepaalde kosten nog in 2009 te maken. Ook de waardering van uitstaande vorderingen dient in dat geval goed tegen het licht te worden gehouden. Het eerder terugkrijgen van in het verleden betaalde belasting levert u een liquiditeitsvoordeel op. 7. VRAAG OM EEN VOORLOPIGE VERLIESVERREKENING Verwacht u een belastingteruggaaf als gevolg van een behaald verlies uit 2008, dan kunt u de inspecteur alvast vragen om een voorlopige verliesverrekening. Bij de berekening van deze voorlopige teruggaaf wordt 80% van het vermoedelijke verlies in aanmerking genomen. Dit is gunstig voor uw liquiditeitspositie. De regels voor de aanvraag van een dergelijke verliesbeschikking zijn in 2009 versoepeld. Het eerder ontvangen van uw belastingteruggave levert u een liquiditeitsvoordeel op. 8. VERLOPEN TERMIJN HERINVESTERINGSRESERVE Heeft u een herinvesteringsreserve doordat u de afgelopen drie jaren een bedrijfsmiddel voor meer dan de boekwaarde heeft verkocht? Zorg er dan voor dat u deze benut voor nieuwe investeringen. Doet u dit niet binnen drie jaar, dan valt de reserve verplicht vrij ten gunste van het resultaat. 9. SCHENK AAN UW KINDEREN Dit jaar mag u uw kinderen tot een bedrag van 4.556,- belastingvrij schenken. Is uw kind (of diens partner) ouder dan 18, maar jonger dan 35 jaar, dan mag u hem of haar in plaats daarvan ook eenmalig tot ,- belastingvrij schenken (tarieven 2009). Daarnaast kunt u in 2009 nog gebruik maken van de lage tarieven van 5% (voor schenkingen tot ,-) en 8% (schenking van ,- tot ,-). Deze tarieven zullen volgend jaar worden aangepast. Het laagste tarief gaat dan 10% bedragen (over de eerste ,-). Het kan dus voordelig zijn om nog in 2009 een wat groter bedrag te schenken. Deze eindejaarstips worden u aangeboden door BDO CampsObers Accountants & Belastingadviseurs B.V. De fiscale wetgeving is continu aan verandering onderhevig. Deze tips bevatten slechts algemene informatie waaraan geen rechten kunnen worden ontleend. BDO CampsObers Accountants & Belastingadviseurs B.V. aanvaardt ter zake dan ook geen enkele aansprakelijkheid. Hij kwam spontaan de bank binnenlopen. Met een stapel papieren onder de arm. Of hij, zonder afspraak, een accountmanager kon spreken. De man bleek een accountant te zijn en vertegenwoordigde het Avenhorns Vlechtbedrijf, een vlechtbedrijf met een eigen wapeningscentrale. De reden van zijn bezoek: de bank waarmee de onderneming samenwerkte, zou moeilijk doen. Met open vizier, maar met gezond wantrouwen, stond ik de man te woord. Het is immers ongebruikelijk dat iemand zonder afspraak meteen een accountmanager wil spreken. Bovendien had ik iets van: waarom doet die bank dan zo moeilijk? Maar tijdens het gesprek werd ik steeds positiever. En dat gevoel werd versterkt toen ik later de ondernemer op het bedrijf EEN EERSTE INDRUK GERDA LANGEDIJK (49) IS ACCOUNTMANAGER ZAKELIJKE RELATIES. GERDA IS INMIDDELS DERTIG JAAR WERKZAAM BIJ RABOBANK MIDDEN-WESTFRIESLAND. bezocht. Toch bleef ik door lopend om aanvullende informatie vragen. gebruikelijk is. Of door uiterlijkheden. Een klant die tegenover je zit in zijn Ik wilde ántwoorden. Achteraf dacht ik: ik heb me opgesteld als een ouwe oude kloffie, hoeft zeker niet minder succesvol te zijn dan iemand in een zeur. Zo voelde dat. Maar de klant bleek dat niet zo te hebben opgevat. driedelig kostuum. Kleding geeft een eerste indruk, maar die wordt niet We zijn als bank, in de huidige economische situatie, nu eenmaal positief altijd bevestigd. Zelf kleed ik me altijd correct, maar ik voel me niet verplicht kritisch. Mede op basis van duidelijke prognoses kunnen wij een goede elke ochtend een mantelpakje uit de kast te trekken. Ik ga er vanuit dat analyse maken. Het Avenhorns bedrijf bleek gezond en uiteindelijk hebben ondernemers me accepteren om wie ik ben en om wat ik voor ze kan we de onderneming een financiering verstrekt. betekenen. Je moet, als ondernemer en accountmanager, uitgaan van je Achteraf ben ik blij dat ik die accountant destijds meteen te woord eigen kracht. En vooral jezelf blijven. heb gestaan, ook al stond hij ineens op de stoep. Als ik in mijn werk één ding heb geleerd, is het dat je je niet altijd moet laten leiden door wat Gerda Langedijk Beeld Van Soelen Communicatie 10 11

7 02 Enquête VUL DE INZAKE ENQUÊTE IN EN WIN EEN GRATIS ADVERTENTIEPAGINA! INZAKE IS HÉT MAGAZINE VOOR DE WEST-FRIESE ONDERNEMER. IN DE KWARTAALUITGAVE VAN DE WESTFRIESE RABOBANKEN VINDT U INFORMATIE OVER HET REGIONALE BEDRIJFS- LEVEN, WORDT U OP DE HOOGTE GEBRACHT VAN DE LAATSTE ONTWIKKELINGEN IN DE FINANCIËLE WERELD EN KRIJGT U TIPS VAN DESKUNDIGEN. Wim Boonstra ziet 2010 positief in: DE GROTE PANIEK IS Tekst René Kistemaker Beeld Rabobank Nederland VOORBIJ WAT HEEFT 2010 ONS TE BIEDEN? ZAL DE ECONOMIE ZICH VERDER HERSTELLEN EN ZO JA: WELKE SECTOREN ZULLEN DAAR ALS EERSTE VAN PROFITEREN? INZAKE LEGDE DEZE EN ANDERE VRAGEN VOOR AAN WIM BOONSTRA, CHEF-ECONOOM BIJ RABOBANK NEDERLAND. Bovendien gunnen collega-ondernemers u een kijkje achter de schermen en vertellen zij over hun plannen. En wat hen drijft. Noemt u InZake in dat opzicht een magazine van en vóór ondernemers. UIT RECENT ONDERZOEK (TNO/UNIQUE) BLIJKT DAT ONDERNEMERS DE TOEKOMST WEER ZONNIG INZIEN. IS DAAR OOK REDEN TOE? geweest, in het begrotingsbeleid lang te optimistisch is gebleven over de conjunctuur en de olieprijzen. Bovendien zie je dat, als er in goede tijden een overschot ontstaat, de overheid meteen allerlei leuke dingen voor de Juist daarom vinden wij het belangrijk om te weten wat u als ondernemer van InZake vindt. Bent u Het producentenvertrouwen is terecht groter. De grootste onzekerheid mensen gaat doen, in plaats van te kijken naar de langere termijn. Als het tevreden over de inhoud, mist u iets of heeft u een idee dat geschikt is voor de InZake-kolommen? over de internationale conjunctuur en de financiële sector hebben we dan vervolgens minder goed gaat, komt de klap extra hard aan. Dat geldt Wij horen het graag van u! achter de rug, dus de situatie is minder zwart dan een half jaar geleden. We ook voor bedrijven en banken. Zij die voorzichtig zijn geweest, staan nu kunnen stellen dat de grote paniek voorbij is. relatief sterk. Degelijkheid loont. Wij verzoeken u om die reden de Inzake Enquête in het hart van deze editie in te vullen. Zodat wij de inhoud van het magazine voortaan nóg beter kunnen afstemmen op uw wensen en behoeften. HOE WERKT HET? De Inzake Enquête vraagt niet veel van uw tijd en is eenvoudig in te vullen. U kruist op bijgevoegd HEEFT DE CRISIS OOK VÓÓRDELEN GEHAD? Een crisis heeft per definitie het voordeel dat er schoon schip wordt gemaakt. De sterkere ondernemers overwinnen en daar wordt de economie per saldo sterker van. Maar ik kan me voorstellen dat ondernemers die WELKE SECTOREN ZULLEN HET IN 2010 GOED EN JUIST MÍNDER GOED DOEN? Het verwachte herstel van de economie is vooral exportgericht en dus zullen bedrijven die op dat vlak actief zijn het relatief goed doen. Ook de vragenformulier het antwoord naar keuze aan en plaatst mogelijke opmerkingen. het moeilijk hebben, en misschien hun bedrijf hebben moeten staken, dit transportsector zal in 2010 weer wat vroijker gestemd zijn. Sectoren die op Inzake indd 1 - voordeel op macroniveau niet direct zullen zien. het binnenland zijn gericht, zoals de detailhandel, zullen het gemiddeld Vervolgens stuurt u het formulier naar: De Westfriese Rabobanken Antwoordnummer ZG Wervershoof (postzegel is niet nodig) HOE IS DE OVER- HEID NAAR UW MENING MET DE CRISIS OMGE- GAAN? zwaarder krijgen. Dit heeft te maken met de achterblijvende particuliere consumptie en koopkracht, maar ook met het feit dat de werkloosheid nog wat zal toenemen. Je hoort in de bouwsector gemengde geluiden, maar ik ga er niet vanuit dat die branche structureel in de problemen komt. Er is momenteel wel een verschuiving van werkzaamheden waarneembaar; van nieuwbouw naar verbouw. Een verschuiving waar met name de kleinere En voor wat, hóórt wat. Onder de inzenders verloten wij een gratis advertentiepagina in onze uitgave De overheid heeft aannemers en onderaannemers op inspelen. van juni U kunt de vragenlijst ook online invullen via Inzake indd. 1 uiteindelijk heel adequaat ingegrepen, al kwam dat misschien HOE ZIET U HET ECONOMISCH HERSTEL OP LANGE TER- MIJN? niet zo over. Ik ben De economie zal weer gaan groeien, maar niet zo snel als vóór de crisis. Wij danken u alvast voor uw medewerking! wel van mening Waren we gewend aan een trendmatige groei van twee procent, op ter- dat de regering in mijn zullen we tevreden moeten zijn met een trendmatig groeipercentage Redactie InZake het verleden laks is van ongeveer 1, Inzake indd :04:

8 Tekst Corwin Stam Beeld Marjolein Ansink Avontuur Thema Vormgevers: VISUELE VERLEIDING Feestverlichting is de kunst van visuele verleiding. Het oefent een enorme aantrekkingskracht uit op mensen en maakt vrolijk. Er wordt over gepraat en het zorgt ervoor dat klanten langer winkelen en meer besteden. Avontuur Thema Vormgevers uit Wijdenes verovert Nederland met adembenemende led-creaties. Zoals de feestverlichting in de binnensteden van Hoorn, Enkhuizen en in vijftig winkelgebieden in Amsterdam. In de Holland Casino s, de Bijenkorf, luchthaven Schiphol en bij KarelTrans in Zwaag. En dit jaar voor het eerst op de dertien grootste NS-stations van Nederland. Feestverlichting is de perfecte manier om op te vallen tegen een redelijk betaalbaar budget, vooral van november tot januari, zegt Patrick Avontuur. Uitgangspunt is een match tussen de verlichting en het karakter van het bedrijf. Voor de een is dat uitbundig, voor de ander meer ingetogen. Feestverlichting is ook te combineren met architecturale spots voor permanent gebruik. Opvallende feestverlichting heeft een hoge attentiewaarde en maakt een onuitwisbare indruk. En dat is waar het allemaal om draait

9 V.l.n.r.: Klaas Willem Duijn, Marc Schoenmaker, Peter Middelie en Paul Schoenmaker Tekst Astrid Kruijer Beeld Marjolein Ansink Starters 1 jaar later: GOLFBAAN SPIERDIJK: DE ZEGEVIERING VAN KWALITEIT ALS HET LINKSOM NIET LUKT, GAAN WE RECHTSOM. ZO IS HET IDEE GEBOREN VOOR GOLFBAAN SPIERDIJK. NUCHTER, MAAR VOORAL INNOVATIEF GEDACHT. WANT WELKE AKKERBOUWER TOVERT ZIJN MINIMAAL RENDERENDE GROND NOU OM TOT FLORERENDE GOLFBAAN? MET GEZOND VERSTAND EN HULP VAN DE RABOBANK BLIJKT ER VEEL MOGELIJK. De broers Marc en Paul Schoenmaker en neef Klaas Willem Duijn, allen zoons van agrariërs, waren klaar voor bedrijfsopvolging binnen de familie. Maar na de eeuwwisseling zagen ze de bui al hangen: het worden moeilijke tijden voor de traditionele akkerbouw. Ze stelden zich een cruciale vraag: als het met akkerbouw niet lukt, hoe halen we dan wél rendement uit al die grond? Hoewel geen van de mannen ooit op een green hadden gestaan, was daar ineens de ingeving: we maken er een golfbaan van! banen en door te luisteren naar de doelgroep. Marc, Paul en Klaas Willem houden er een eenduidige visie op na: bezuinig niet op kwaliteit. Als je dingen anders wilt doen dan de rest, doe het dan meteen goed. Een voorbeeld? Ondanks dat we al zo n lap grond hadden, hebben wij nóg meer gepacht. Nu zijn we niet zomaar de grootste 9 holes baan in de regio, maar vérreweg de grootste. Voor dat gevoel van ruimte en rust komen golfers speciaal hierheen, aldus Marc. RESULTATEN De resultaten van het eerste jaar overstijgen alle verwachtingen. Zoiets viel vooraf niet te becijferen. Enerzijds stapten we in een sterk groeiende tak van sport, anderzijds kregen we te maken met de recessie, zegt Klaas Willem. Lachend: Het zal dus tóch te maken hebben met onze aanpak!. Conclusie is in elk geval dat met slim ondernemerschap kwaliteit altijd zegeviert. Dat klinkt makkelijker gezegd dan gedaan. In 2002 lieten de drie al een haalbaarheidsonderzoek uitvoeren. Paul: Voordat je investeert wil je zo veel mogelijk inzicht in de kansen. Zo n onderzoek brengt altijd nuttige zaken aan het licht; punten waarop je kunt inspelen. Die helpen bovendien jezelf te overtuigen, maar óók de bank. ONDERSCHEIDEN Om als starter te slagen, moet je je sterk onderscheiden. Golfbaan Spierdijk doet dat op vele manieren, geïnspireerd door kijkjes bij andere VERTROUWEN Door diverse ontwikkelingen bleef er van het oorspronkelijke financiële plaatje niets meer over. Peter Middelie, financieel adviseur achter het project, weet nog goed dat dit vragen opriep bij zijn collega s van de Rabobank. Maar de jongens konden toen niet meer terug. Gelukkig kende ik de hele voorgeschiedenis en wist ik wat voor vlees ik in de kuip had. Daardoor kon ik mijn collega s overtuigen van de nieuwe constructie. Zo zie je maar hoe belangrijk vertrouwen is. RABOBANK: DÉ STARTERSBANK De Rabobank biedt startende ondernemers extra ondersteuning én aantrekkelijke producten. Meer weten? Neem contact op met onze adviseur! 16 17

10 Tekst Corwin Stam Beeld Van Soelen Communicatie Wie zijn uw klanten en wat willen zij precies? MARKTONDERZOEK VOOR SUCCESVOLLE STRATEGIE ALS ONDERNEMER WIL JE WETEN HOE JE JE DOELGROEP VINDT EN BINDT. MARKTONDERZOEK IS HIERVOOR HÉT MIDDEL. MAAR WANNEER IS HET JUISTE MOMENT? WAT ZIJN DE MOGELIJK- HEDEN EN NATUURLIJK: WAT LEVERT HET OP? Het doel van marktonderzoek is maximale aansluiting bij de doelgroep. met overwegend gesloten vragen. Kwalitatief onderzoek geeft diepgaande Want hoe beter die is, hoe groter de kansen op succes. Actuele kennis informatie over het waaróm van heersende meningen, behoeften en van de markt, klantbehoeften en trends zijn dus vereist. Voor marktgegevens zijn uitstekende publieke bronnen beschikbaar. Rabobank (Cijfers vragen en groepsdiscussies. gedragingen. Veelvoorkomende methodes zijn diepte-interviews, open & Trends), het CBS en de Kamer van Koophandel zijn gewaardeerde kennisbanken. Wie echter exact wil weten waar zijn specifieke kansen op CO-CREATIE doelgroepniveau liggen, laat een marktonderzoek uitvoeren. Menselijke Alle onderzoekssoorten en aanpakken hebben specifieke voor- en nadelen. houding, gedrag en motivaties worden onder de loep genomen. Zodat u De keuze hangt af van de focus binnen het vraagstuk. Voor een marktintroductie zal deze heel anders zijn dan bij een imagoprobleem. Voor het bijvoorbeeld te weten komt of uw product wordt gezien als functioneel of als statusitem, en waarom. De resultaten stellen bedrijven in staat om buiten de eigen gebaande paden te treden; daadwerkelijk met de doelgroep co-creatie. Hierbij wordt de doelgroep actief betrokken bij de ontwikkeling inspringen op klantbehoeften duikt steeds vaker een nieuwe methode op: in contact te komen en zo verbeteringen te realiseren. van een (nieuw) product of dienst. Niet met vragenlijsten, maar door een dialoog op gang te brengen. SOORTEN MARKTONDERZOEK In grote lijnen zijn er drie soorten marktonderzoek. Het eerste is gericht ONDERZOEK EN RECESSIE op marketing en communicatie, waarbij de centrale vraag is: wordt mijn Hoewel de essentie van elk marktonderzoek hetzelfde is aansluiting vinden of houden met de doelgroep is kwalitatieve verdieping in huidige boodschap goed begrepen? Het tweede is het sociologische onderzoek, waarbij onderscheid tussen diverse doelgroepen in kaart wordt gebracht. klanten momenteel het meest in trek. Het binden van bestaande relaties En ten derde is er het onderzoek onder bestaande klanten. Hierbij wordt kost immers veel minder dan investeren in nieuwe klanten. Mede dankzij gekeken naar zaken als tevredenheid, loyaliteit, up- en cross selling. Alles deze wetenschap blijft het werk voor marktonderzoekers ook nu redelijk draait om de kracht van de relatie en manieren om hier nog meer uit te halen. Marktonderzoek kan zowel kwantitatief als kwalitatief VANUIT GEDEGEN MARKTONDERZOEK KUNNEN PERFECTE VERBINDINGEN WORDEN GELEGD TUSSEN BEDRIJF EN CONSUMENT stabiel. Wel is er door de financiële crisis, net als in veel andere branches, een tweesplitsing waarneembaar. Er zijn bedrijven die juist wel en niet investeren worden aangepakt. In het eerste geval worden cijfermatige inzichten in onderzoek. De organisaties die hier wel voor kiezen, zijn bezig met verkregen, veelal door representatieve steekproeven en vaste vragenlijsten lange termijn strategie. Zij willen als winnaar uit de strijd komen en leg- gen júist nu voelsprieten in de markt. Vanuit gedegen marktonderzoek kunnen namelijk perfecte verbindingen worden gelegd tussen bedrijf en consument. SLIM EN REPRESENTATIEF Het liefst zou je al je klanten willen vragen wat je moet doen zodat ze nóg meer bij je gaan kopen. De praktijk leert echter dat deze vraag geen betere antwoorden oplevert dan door de prijs te halveren of door er cadeautjes bij te geven. Een slim vragenpakket leidt gelukkig wél tot waardevolle respons. Aan een efficiënt onderzoek gaat echter een complexe puzzel vooraf. Dat maakt marktonderzoek naast waardevol ook vrij kostbaar. Steeds meer aanbieders van online doe-het-zelf-onderzoekstools proberen daar handig IDEALE MIX MET RABOBANK CIJFERS & TRENDS Mede door haar grote betrokkenheid in de zakelijke markt, kan Rabobank betrouwbare en actuele marktgegevens verzamelen en analyseren. De resultaten worden per branche gepubliceerd in Rabobank Cijfers & Trends op Gecombineerd met kennis over de drijfveren binnen doelgroepen vanuit marktonderzoek, ontstaat optimale input voor een uitgekiende marketing- en of communicatiestrategie. Vraag uw adviseur om een persoonlijke inlogcode. op in te spelen. Hiermee wordt echter al snel de betrouwbaarheid in de waagschaal gelegd. Want is uw onderzoek representatief? Zo niet, dan is het waardeloos en kan het zelfs schade veroorzaken. De representativiteit hangt af van de omvang van de steekproef en van de samenstelling van het deelnemersveld. Als deze de doelgroep niet juist afspiegelt, moeten er correctiefactoren worden toegepast. Marktonderzoek is dus specialistisch werk, maar zeer de moeite waard. Een voordelige manier om ermee kennis te maken is gezamenlijke opdracht tot onderzoek, bijvoorbeeld via een branchevereniging. Zo brengt het bedrijven nog bij elkaar ook. Goed voor de onderlinge relaties en altijd leerzaam. WIST U DAT de wet van grote getallen al begint bij dertig waarnemingen? Een experiment met een dobbelsteen bevestigt het: na dertig worpen is de factor toeval al dusdanig geminimaliseerd dat de geturfde resultaten vrij evenwichtig verdeeld zullen zijn. Met dank aan Vladimir den Baars van Millward Brown, een gerenommeerd marktonderzoeksbureau waarmee Rabobank samenwerkt

11 Tekst Astrid Kruijer Beeld Marjolein Ansink Human Resource Management DE WERKNEMER ALS MENSELIJK BEDRIJFSKAPITAAL PERSONEELSBELEID EN PERSONEELSMANAGEMENT WORDEN TEGENWOORDIG STEEDS VAKER OMGEDOOPT TOT HRM. UITGANGSPUNT DAARBIJ IS, DAT DE WERKNEMER GEEN KOSTENPOST VORMT, MAAR HET MENSELIJKE KAPITAAL VAN HET BEDRIJF. RUUD LAAN, HR-MANAGER BIJ RABOBANK WESTFRIESLAND-OOST. OOK BINNEN HET MKB ZIJN HR-INSTRUMENTEN EENVOUDIG EN ZONDER AL TE VEEL KOSTEN GOED TOEPASBAAR. De HR-cyclus van een medewerker begint bij de aanname en eindigt bij de uit-dienst procedure. Daar tussenin ligt het traject van opleiding, doorgroei en ontwikkeling. Om gedurende deze cyclus optimaal gebruik te kunnen maken van de kwaliteiten van medewerkers, is het belangrijk om bedrijfsmanagement te ondersteunen met HR. Leidinggevenden moeten voortdurend in gesprek blijven met hun medewerkers, zodat duidelijk is wat er van hen wordt verwacht, zegt Ruud Laan. Andersom willen medewerkers ook graag weten wat zij van het bedrijf mogen verwachten. Die communicatie is niet uitsluitend een momentopname aan het einde van het jaar, het is een continu proces. En daar ligt volgens Ruud Laan de crux bij het MKB. Hier is vaak geen managementlaag, waardoor het moeilijker is om HR-instrumenten in te voeren. HR is op korte termijn ook moeilijk meetbaar, maar op langere termijn zeker wel. VOORTGANGSGESPREKKEN Een HR-instrument dat eenvoudig toepasbaar is in het MKB, is het voortgangsgesprek, twee keer per jaar. Hierin worden afspraken gemaakt over zaken als werk en opleiding en spreekt de medewerker zijn wensen en verwachtingen naar het bedrijf uit. Het aansturen van werknemers en het voeren van voortgangsgesprekken vereisen echter competenties die niet iedereen van nature heeft. Ruud Laan adviseert managers en directeuren dan ook om zich hierin door een deskundige te laten begeleiden. Zowel in hun eigen HR-ontwikkeling als tijdens voortgangsgesprekken. Je moet kunnen omgaan met de punten die een medewerker inbrengt. Ze niet zien als een aanval, maar waarderen dat de medewerker zich durft uit te spreken. Een functioneringsgesprek is tweerichtingsverkeer en dat kan voor beide partijen moeilijk zijn. TIJDELIJKE WERKNEMERS Het afgelopen jaar kende de Nederlandse economie de diepste recessie sinds de Tweede Wereldoorlog. Hoewel er de laatste maanden signalen zijn dat het ergste mogelijk voorbij is, blijft een zorgvuldig personeelsbeleid geboden. Bijvoorbeeld door bij uitval van een vaste medewerker de ontstane arbeidsplek in te vullen met een tijdelijke medewerker. Een ondernemer die nooit gebruik maakt van flexwerkers kan zich afvragen of hij wellicht te veel mensen in vaste dienst heeft. Maar ook: of hij zijn eigen mensen niet te zwaar belast en geen omzet misloopt als vaste krachten wegvallen. Ruud Laan: Het uitzendbureau kan tijdelijke werknemers leveren. Daarnaast zou het onderling uitwisselen van personeel vaker onderwerp van gesprek moeten zijn tussen ondernemers, stelt Ruud Laan. Een flexibel personeelsbestand bespaart kosten en ondersteunt de slagkracht van het bedrijf. RANDSTAD UITZENDBUREAU Volgens Rabobank Cijfers & Trends zal vooral bij middelgrote bedrijven de zogenaamde flexibele schil verder groeien. Om hiervan te profiteren moeten uitzendbureaus meer bieden dan alleen de inzet van tijdelijke werknemers. Thea van der Meer van Randstad Uitzendbureau in Alkmaar: Randstad ondersteunt het bedrijfsleven met een uitgebreid dienstenaanbod. Randstad HR Solutions bijvoorbeeld, dat onder meer kleinere organisaties helpt met de herstructurering van hun personeelsbeleid en werknemers begeleidt van werk naar werk. Bedrijven die veel met tijdelijke krachten werken, adviseert Thea van der Meer om daarvoor niet te veel uitzendbureaus in te schakelen. Bouw met één of twee bureaus een goede relatie op, zodat duidelijk is wat voor mensen het bedrijf zoekt en wat nu echt belangrijk is. Laat ook vooral het uitzendbureau de selecties doen, wij zijn erin gespecialiseerd. HRM-TIPS Leg voor iedere medewerker een personeelsdossier aan; voer twee keer per jaar een functioneringsgesprek; laat u ondersteunen door een HR-deskundige. INSPIREREND LEIDERSCHAP De manager oude stijl was behalve leidinggevende vaak ook meewerkend voorman. Van de moderne manager worden meer en andere kwaliteiten verwacht, zoals inspirerend en motiverend leiderschap, coördinatie en coaching. Enige vakinhoudelijke kennis is een vereiste, maar dat hoeft niet diepgaand te zijn. De medewerkers hebben de kennis, het is de taak van de manager om ervoor te zorgen dat die kennis er op het juiste moment uitkomt. Ruud Laan: Elke manager zou zijn afdeling of bedrijf regelmatig onder de loep moeten nemen. Welke mensen kunnen nog doorgroeien, wie zitten aan het maximale niveau en wie kan wellicht niet meer mee? PERSONEELSDOSSIER De uitkomsten van het voortgangsgesprek worden vastgelegd in het personeelsdossier. Ruud Laan: Zodra een medewerker in dienst treedt, is het verstandig om een personeelsdossier aan te leggen. Mochten er ooit problemen ontstaan, dan ligt de bewijslast namelijk bij de werkgever. Een personeelsdossier begint met de schriftelijke vastlegging van de functieomschrijving. Ook de omzetting van een contract bepaalde tijd naar een nieuw contract bepaalde tijd hoort erin thuis. Een schriftelijk personeelsdossier dat goed op orde is, toont aan welke inspanningen en gesprekken hebben plaatsgevonden; het laat bovendien in een vroeg stadium zien wat er speelt. Een goed personeelsdossier kan dus ook problemen voorkomen. VOORDELEN TIJDELIJK PERSONEEL - werknemers zijn naar behoefte inzetbaar - via uitzendbureau zijn in drie jaar tijd acht contracten bepaalde tijd mogelijk - flexwerkers doen veel aan persoonlijke ontwikkeling Ruud Laan

12 Column Toen de economie enige tijd geleden op volle toeren draaide, zijn veel beleggers de rendementrisico-verhouding enigszins uit het oog verloren. Met andere woorden, er werd minder goed gekeken naar de risico s die een bepaalde belegging met zich meebracht. Door de verslechterde economische situatie sloeg dat om naar de andere kant: beleggers werden ineens bijzonder voorzichtig, zagen overal beren op de weg. We zitten PIET DE GROOT (53) IS 33 JAAR WERKZAAM BIJ DE RABOBANKnu in een fase dat de verhoudingen zich op dat ORGANISATIE, WAARVAN DE LAATSTE ZES JAAR ALS DIRECTEUR gebied wat normaliseren. Dat zie ik als een positieve ontwikkeling. Beleggers vragen zich steeds VAN HET ADVIES CENTRUM BELEGGEN VAN DE DRIE WESTFRIESE RABOBANKEN. IN DEZE COLUMN GAAT PIET, NAMENS HET ACB, IN vaker af: past deze belegging met bijbehorend rendement en risico bij mijn persoonlijke beleggingsprofiel? Voor beleggers is dit sowieso dé tijd EN GEEFT HIJ TIPS AAN ONDERNEMERS DIE BELEGGEN OF DAT VAN OP DE LAATSTE ONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN BELEGGEN om de beleggingsportefeuille opnieuw tegen het PLAN ZIJN. licht te houden. De markten zijn genormaliseerd, waardoor er meer liquiditeit is, dus meer mogelijkheden om te handelen. en - als het gaat om obligaties - spreiding van looptijden, brengen stabiliteit De meeste beleggers staan daar ook voor open. Zij werken bewust aan in de beleggingsportefeuille. Maar of je nu actief belegt of kiest voor wat kwaliteitsverbetering van hun portefeuille. Dat klanten bewuster beleggen, meer zekerheid, het blijft zaak de rendement-risico-verhouding in de gaten heeft vooral ook te maken met het feit dat zelfs sectoren die solide leken de te houden. En periodiek toetsen of een bepaalde beleggingsvorm nog steeds afgelopen periode in zwaar weer terechtkwamen. Dat maakt je extra alert. aansluit bij je profiel. Want situaties kunnen zomaar veranderen. Bij de verstrekker van aandelen, maar ook in de persoonlijke sfeer. Beleggingskansen zijn er altijd. Niet alleen voor de actieve belegger, maar ook voor beleggers die streven naar stabiliteit. Zo zijn er obligaties met een hoofdsomgarantie, waarbij de nominale waarde na afloop van een afgesproken Piet de Groot looptijd wordt teruggestort. Mooi voorbeeld daarvan is het groenbeleggen, waarbij naast een vaste rente een aantal fiscale voordelen geldt. Ook kan een Het Advies Centrum Beleggen aan de Graanmarkt 1 te Zwaagdijk (0228) belegger kiezen voor een beleggingsfonds, waarmee in één keer soms in wel is op werkdagen geopend van 8.30 tot uur. De specialisten van het ACB honderd bedrijven wordt belegd. Spreiding onder verschillende debiteuren vertellen u graag alles over uw persoonlijke beleggingskansen. BEWUST BELEGGEN Beeld Van Soelen Communicatie ACTIVITEITENKALENDER DECEMBER 9 december Dag van LTO Noord, Warmenhuizen 16 december Lunchbijeenkomst Compartimentering en Brandpreventie in Bloembollenbedrijven, Spanbroek 18 december Kerstconcert, Private Banking klanten Rabobank Westfriesland-Oost JANUARI 5 t/m 8 januari Mechanisatietentoonstelling Lisse januari Agrinova beurs, Aalsmeer 18 januari Visie op 2010 door Wim Boonstra Advies Centrum Beleggen, Westfriese Rabobanken 27 t/m 31 januari Drieban Flora in Venhuizen FEBRUARI 11 februari Westfries Ondernemergala, Hoorn 24 t/m 26 februari Agribeurs Proeftuin Zwaagdijk Deelname door diverse Rabobanken 24 t/m 28 februari Holland Flowers Festival MAART 19 maart NL DOET (Voorheen Make A Difference Day) RABOBANK CIJFERS & TRENDS Al meer dan dertig jaar biedt de Rabobank met Cijfers & Trends betrouwbare brancheinformatie voor het MKB. Via is deze informatie gratis te raadplegen en als pdf-formaat te downloaden. Periodiek wordt de informatie geactualiseerd. Ook kunt u hier de nieuwste sectorprognoses Visie op sectoren voor 2010 downloaden. Hierin geeft de Rabobank haar visie op de economische verwachtingen voor 2010 met daarbij een doorvertaling naar 9 sectoren in het MKB, te weten industrie, bouw, groothandel, detailhandel food, detailhandel non-food, horeca & recreatie, transport, dienstverlening en de publieke sector. Speciaal voor u als ondernemer is hier ook de online benchmarktool Kijk & Vergelijk te vinden. Daarmee kunt u de prestaties van uw bedrijf vergelijken met die van andere bedrijven in uw branche. VRAGEN AAN DE REDACTIE VAN INZAKE? Heeft u vragen aan de redactie en/of ideeën en suggesties? U kunt contact met ons opnemen via inzake@hoorn.rabobank.nl REDACTIECOMMISSIE Sharon Immink, Marieke Jonker, Mariken Manschot, Addy de Ruiter, Annie Wissink, René Kistemaker, Mieke Koomen en Ellen Schipper REDACTIEADRES Redactie InZake Postbus AD Zwaag UITGAVE InZake is een uitgave van de drie Westfriese Rabobanken Rabobank Hoorn en Omstreken (0229) Rabobank Westfriesland-Oost (0228) Rabobank Midden-Westfriesland (0226) TEKST Cor Dol, René Kistemaker, Astrid Kruijer en Corwin Stam FOTOGRAFIE Marjolein Ansink, Van Soelen Communicatie Adviseurs bv VORMGEVING & REALISATIE Van Soelen Communicatie Adviseurs bv DRUK Drukkerij Over de Linden Posthuma DISTRIBUTIE Het magazine wordt in een oplage van exemplaren 4 maal per jaar verspreid naar alle ondernemingen in West-Friesland. COPYRIGHTS Het auteursrecht op de in dit magazine verschenen artikelen wordt door de Westfriese Rabobanken voorbehouden

13 Ruimte om te ondernemen Als ondernemer wilt u verder. U investeert daarom in de toekomst. Uw geld zit vast in zaken als een wagenpark, machines, een ICT-netwerk of bij uw debiteuren. Geld dat u nodig heeft om uw onderneming te laten groeien. De Lage Landen geeft uw kapitaal de vrijheid: leasing en factoring geven u de ruimte om te ondernemen. U kunt terugvallen op een specialist die uw markt kent en goed naar u luistert. De Lage Landen levert u een financiële oplossing die precies is afgestemd op uw situatie. Zodat u zich zorgeloos kunt bezighouden met de verdere ontwikkeling van uw bedrijf. Meer informatie: Wilt u meer informatie over leasing of factoring? Neem dan contact op met uw lokale Rabobank of neem rechtstreeks contact op met De Lage Landen ( ).