Verslag DIALOOG 5 juli OOST, WEST, THUIS BEST

Transcriptie

1 Verslag DIALOOG 5 juli OOST, WEST, THUIS BEST

2 OOST, WEST, THUIS BEST DE DIALOOG -De DIALOOG- Ouderen willen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Wat is nodig om te zorgen, dat dit daadwerkelijk kan? Wat vraagt dit van ouderen zelf? Wat vraagt dit van organisaties? Wat is nodig aan preventief ouderenbeleid? Vol bevlogenheid en betrokkenheid bogen de deelnemers aan de dialoog Oost, west, thuis best zich over dit vraagstuk. Timpaan Welzijn had deze dialoog georganiseerd om kennis te delen over wat er speelt achter de voordeur van 75 plus ouderen. In 2015 hebben getrainde vrijwilligers voorzien van een vragenlijst 220 ouderen in Sneek, Bolsward, Workum en Koudum bezocht. De uitkomsten van deze preventieve en activerende (keukentafel)gesprekken zijn verwoord in 10 tegeltjeswijsheden. Download de rapportage: timpaanwelzijn.nl/rapportage/

3 Kruip in de huid van ouderen Eerste voorwaarde om te zorgen dat ouderen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen, is in de huid van ouderen kruipen. Wat gaat er in hen om? Wat zorgt voor plezier, wat betekent kwaliteit Een sigaretje roken kan even genieten betekenen. Een auto hebben en zelf nog kunnen rijden, betekent vrijheid, onafhankelijkheid en de mogelijkheid andere mensen te ontmoeten. Je verplaatsen met een rollator of rolstoel, betekent dat een winkel als het Kruidvat niet toegankelijk voor je is. De hulp in de huishouding betekent meer dan gelapte ramen; ze is ook de verbinding met de buitenwereld. Een strenge winter kan betekenen dat je wekenlang het huis niet uit komt, geen wonder dat je dan wat somber wordt. Een afnemend geheugen betekent dat het lang duurt voordat je bij de kassa het bedrag dat je moet betalen uit je portemonnee hebt gehaald. Niet voor niets geeft Albert Heijn de medewerkers bijscholing in omgaan met mensen met dementie. Een beroep doen op financiële regelingen kan betekenen ik moet me bloot geven en zorgt voor schaamte. Dan liever wat zuiniger aan: We redden het wel Versterken regie over eigen leven Tijd is geld, is het gezegde. Maar: echt luisteren naar ouderen bespaart juist geld en levert meer kwaliteit van leven op. Ouderen willen hun verhaal kwijt, hechten aan een luisterend oor. Door echt naar hen te luisteren krijg je de vraag achter de vraag helder. Ieder mens wil meedoen, erbij horen en van waarde zijn voor de samenleving. Los laten van een vragenlijst, meer ruimte voor open vragen en handvatten om dieper in gesprek te gaan zijn wellicht een manier om goed/beter in beeld te krijgen van wat er leeft onder de ouderen. Regeren is vooruitzien. Eigenlijk zou je als vijftiger al moeten nadenken over je leven als 70 jarige. Daarvoor is een kanteling in denken en doen nodig. Ouderen zijn nu vaak te afwachtend. Ze gaan pas nadenken over hun toekomst als er iets gebeurd is. Bijvoorbeeld pas nadenken over toekomstbestendig wonen als ze een heup gebroken hebben. In gesprekken met ouderen zou daarom meer aandacht moeten zijn voor de toekomst. Hoe wil je over 5 jaar wonen? hoe zie jij je gezondheid in de toekomst? Hoe kijk je aan tegen sociale contacten in de toekomst? Zoek de oplossing bij je zelf. De stap naar verandering moet van binnen uit komen. We kunnen ouderen uitnodigen om meer verantwoordelijkheid voor het eigen leven te nemen. Bijvoorbeeld door voorbeelden te geven hoe je het zelf oplost. Of door ouderen te wijzen op de nadelen van vraagverlegenheid: durf te vragen! Vul niet in voor de ander dat die het te druk heeft; hij of zij geeft dat zelf wel aan. Ingrediënten voor preventief ouderenbeleid In preventief ouderenbeleid zou in ieder geval aandacht moeten zijn voor Levensloopbestendig wonen, burgerinitiatieven, preventieve informatievoorziening, ouderenvriendelijkheid van algemene en collectieve voorzieningen, mantelzorgondersteuning, samenwerking en afstemming. Aandacht voor levensloopbestendig wonen is belangrijk vanwege de huidige woonsituatie van ouderen. 53% woont in een eengezinswoning, Die zijn gemakkelijk passend te maken met bijvoorbeeld een traplift. 22% van de ouderen woont in een appartement, 3,9 % in een seniorenwoning, 3,3% in een aanleunwoning en 12% in een vrijstaande woning (bv een boerderij)

4 Voor ouderen in de dorpen zijn er vaak minder geschikte woningen voorhanden die passend zijn of passend gemaakt kunnen worden. 64% van de respondenten geeft aan in een passende woning te wonen. 25% is deze niet passend. 11% denkt tussen nu en 2 jaar te moeten verhuizen. Er moet aandacht zijn voor alternatieve woonvormen, zoals wooncoöperaties, kangeroe woningen voor kinderen die er bewust voor kiezen om met hun ouders in 1 huis te wonen. Voor de mantelzorger zou specifieke aandacht moeten zijn. Iemand die het gesprek aangaat, los van de zorgvragende partner: hoe gaat het eigenlijk met u? wat betekent het om mantelzorger te zijn? Wat heeft u nodig? Wat kan respijtzorg, ontspanning of training voor u betekenen? Er zijn inmiddels de nodige burgerinitiatieven of vrijwillige initiatieven ontstaan die de moeite waard zijn om te delen en die navolging kunnen krijgen en gestimuleerd kunnen worden. Zo hebben bewoners uit Heeg het initiatief genomen om liftpalen/liftplekken neer te zetten. Elders hebben bewoners een straatnetwerk opgericht. Door middel van een app en/of een besloten facebookpagina kunnen zij elkaar beter leren kennen en informele hulp vragen en aanbieden. In Hemelum zorgen computermaatjes dat ouderen aansluiting houden bij de digitale samenleving door relevante informatie voor hen te printen en langs te brengen. Dorpsbelangen kunnen wellicht een rol spelen in het aanjagen of stimuleren van dergelijke initiatieven. In het kader van kernenbeleid zou er aandacht moeten zijn voor de ouderenvriendelijkheid van voorzieningen in wijken en dorpen. De aanwezigheid en toegankelijkheid van voorzieningen in een dorp of wijk is namelijk van grote invloed op het zelfstandig kunnen blijven wonen van ouderen. Het gaat dan om zaken als een buurtsuper (liefst met een boodschappendienst). De aanwezigheid van openbaar en bereikbare bushaltes of informele vormen van vervoer. Over verkeersconcepten, zoals shared space die ouderen een gevoel van onveiligheid geven. Of de toegankelijkheid van voet- en Zo hebben de inwoners uit Heeg het intiatief genomen om liftpalen-liftplekken neer te zetten. Elders hebben bewoners een straatnetwerk opgericht. fietspaden. Een grindpad zoals die bij de Prins Hendrikkade oogt prachtig, maar een rollator blijft er in steken. Informatievoorziening kan een belangrijke preventieve functie vervullen. Het gaat dan om zaken als informatie over vergoedingen van hulpmiddelen, informatie over veilig wonen, informatie over hulpmiddelen voor mensen met dementie (agenda, klok kijken) informatie over domotica. Informatie is echter versnipperd en moeilijk te vinden. Het zou mooi zijn als ouderen via 1 kanaal, zowel digitaal als telefonisch informatie kunnen krijgen die toegesneden is op hun persoonlijke

5 situatie en vraag. Er zijn veel partijen die een rol (kunnen) spelen in vroegsignalering. Het gaat o.a. om huisartsen, huishoudelijke hulpen, thuiszorg, mantelzorgers, vrijwilligers, het sociale netwerk. Versterken van deze steunstructuren en/of het versterken van de signalerende functie daarvan kunnen zorgen dat ouderen in een eerder stadium hulp krijgen. Nu is er nog sprake van eilandjes, zonder onderlinge verbinding. Deskundigheid/ bevordering op het gebied van vroegsignalering zou van toegevoegde waarde kunnen zijn. Je hebt zichtbare en onzichtbare eenzaamheid. Hoe signaleer je eenzaamheid en maak je het bespreekbaar? Hoe zorg je dat ouderen zelf in actie komen. Verminderde eetlust is een teken dat iemand niet lekker in zijn vel zit. Lusteloosheid zou kunnen duiden op een depressie. Ook signalering van laaggeletterdheid en armoede vragen aandacht. Er veel partijen die een rol (kunnen) spelen in vroegsignalering. Het gaat o.a. om huisartsen, huishoudelijke hulpen, thuiszorg, mantelzorgers, vrijwilligers, het sociale netwerk. Op dit moment zijn er verschillende organisaties die ouderen met een vragenlijst benaderen. Het zou goed zijn meer bekendheid te geven over het waarom en hoe hiervan en om te onderzoeken in hoeverre afstemming over de inhoud van de vragenlijst noodzakelijk en wenselijk is. Aandacht voor de mogelijkheden van social media is een laatste punt van belang. Ouderen laten zien dat social media ook positieve kanten heeft. Dat je bijvoorbeeld via skype kunt praten met je zus in Amerika of je kleinkinderen. Dat wordfeud een manier is om in contact te zijn met kennissen of familie. Download de rapportage: timpaanwelzijn.nl/rapportage