De ondernemer als strateeg.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De ondernemer als strateeg."

Transcriptie

1 De ondernemer als strateeg. Alfons Beldman (LEI-AgroCenter)

2 De ondernemer als strateeg Strategisch management Uitgangspunten Interactief Strategisch Management Ervaringen uit drie projecten Case akkerbouw Boomteelt Hoe werkt het Melkveehouderij van de toekomst Gebruik van informatie Strategie op basis van waarden Zelf aan de slag: welk type strategie past bij u

3 De ondernemer als strateeg Theorie rond strategisch management (Porter) Strategie leidend voor tactische en operationele beslissingen. Een succesvolle strategie is gebaseerd op de juiste combinatie van middelen en mogelijkheden. Of: strategie gebaseerd op de juiste combinatie van de ondernemer, onderneming en omgeving. Strategievorming Planmatig Incrementeel

4 Interactive Strategic Management: aanleiding Sterk veranderende omgeving Lineaire manier van werken past niet meer. Continu leren en bijstellen. Leermomenten Doelgericht versus adviesgericht Duurzaamheid = lange termijn versus korte termijn Omgaan met invloed van omgeving: interactie Basisuitgangspunten Centrale rol ondernemer: faciliterende rol adviseur en tools Strategie is vertrekpunt: integrale benadering Interactie met omgeving

5

6 Voorbeeld 1: Case strategievorming akkerbouw Bedrijf: Biologisch, hectare, ruim helft vollegrondsgroente (kool, selderij), aardappelen, gras\klaver. Intensief bouwplan. Weinig investeringsruimte. Jonge ondernemer, voldoende landbouwkundige kennis. Afzet grotendeels op 1 afnemer gericht. In een meerdaagse training in groepsverband analyseert de ondernemer stap voor stap onderneming, ondernemer en omgeving. Werkende weg schrijft de ondernemer zelf zijn plan

7 Voorbeeld 1: Case strategievorming akkerbouw Bedrijfsfactoren Productie-omvang Loonwerk en 10 Arbeids-intensiviteit mechanisatie 5 Gebouwen Kapitaal-intensiviteit Grond en grondgebruik Moderniteit Arbeidsmarkt Maatschapp. groepen 0 Keten Juridisch/fiscale aspecten Gespeciali-seerdheid Kennis-intensiviteit Investerings-ruimte Externe Factoren Groeipotentie locatie Grond en Markt-gerichtheid grondgebruik Technologische mogelijkheden Type collega's Prijs productiefactoren Prijs producten Strategieen Bedrijfsfactoren Toegevoegde waarde product Interne Competenties 9.9 Factoren Externe 10.0 Factoren Productie-omvang 9.3 Initiatiefnemend Loonwerk en 10 Arbeids-intensiviteit mechanisatie 10 Winst 7.0 Economisch efficient Organisator Groeipotentie Leiderschap 7.3 Creatief 5.0 Standvastigheid locatie Andere Productie structuurgericht Zelfkritisch Specialisatie Technologische Arbeidsmarkt Technologie 5 Gebouwen gericht 1.0 Fin. weerstandsvermogen Moderniserend 9.5 Innovatie- kracht mogelijkheden Maatschapp. Maatsch. gericht 0 0 Type Consumentger. collega's groepen Wait and see Prijs productiefactoren Informatie-hongerig Arbeidsomstandigheden Keten Groei-orientatie Juridisch/fiscale Duurzaamheid Producentensamenwerking Diversificatie Prijs producten Aandacht voor in- en verkoop Algemene managementstijl Maatsch.verantwoord produceren 9.0 Bulkproduct Kapitaal-intensiviteit Risicozoekend Kennis-intensiviteit Actieve planning 7.7 Ketengericht Moderniteit Investerings-ruimte Ecologisch 8.6 aspecten Integratie ketenschakels Locatiekeuze Vakmanschap Kwaliteitszorg Personeelsmanagement Fin. behoudend Gespeciali-seerdheid Innovatie- kracht Fin. weerstandsvermogen Arbeidsomstandigheden Interne Factoren 10 Winst Omvang produktiefactoren Competenties Productie gericht Technologie gericht Maatsch. gericht Markt-gerichtheid Informatie-hongerig Duurzaamheid Initiatiefnemend Organisator Creatief 10 Leiderschap Standvastigheid Ketengericht Vakmanschap Personeelsmanagement Zelfkritisch Risicozoekend Consumentger. Actieve planning Groei-orientatie Ecologisch Kwaliteitszorg Fin. behoudend

8 Voorbeeld 1: Case strategievorming akkerbouw Aan eind van het traject aantal concrete doelstellingen: Betere uitstraling bedrijf Productverwerking voor derden + handel Investeren in intra-rijwieder en gebouw voor opslag en verwerking Evaluatie acties Producentenvereniging voor biologische streekproducten opgericht Begonnen met verwerken van producten van anderen 4-5 klanten er bij gekregen. Nieuwe schuur wordt gebouwd Evaluatie proces: Meer structuur in strategievorming Gedwongen\sterk gestimuleerd om acties te formuleren en vervolgens ook uit te voeren.

9 Voorbeeld 2: Informatieverzameling bij strategievorming Aanleiding: Ondernemers hebben onvoldoende overzicht over omgeving Opzet onderzoek: 4 sectoren: fruit, boom, bollen en vollegrondsgroenteteelt Elke sector in groep workshops strategievorming In onderzoek vooral aandacht voor informatieverzameling Conclusies: - Informatieverzameling gebeurt fragmentarisch - Informatie vooral afkomstig uit bestaande netwerk (directe contacten) - Informatie is versnipperd over groot aantal bronnen. - Behoefte aan meer informatie over concurrentie - Informatie wordt onvoldoende gebruikt

10 Voorbeeld 2: informatieverzameling bij strategievorming Aanbevelingen Ondernemers moeten competenties en vaardigheden ontwikkelen, zodat zijn informatie kunnen vinden en gaan gebruiken. Verbeter informatie (gedetailleerder) en verbeter de ontsluiting. Benut ketensamenwerking ook als informatiebron.

11 Voorbeeld 3: Toekomstige melkveehouderij systemen Aanleiding: vraag LNV ontwikkel gewenste, duurzame veehouderijsystemen voor Werkwijze: Netwerk van ondernemers (melkveehouders), onderzoek en industrie. Interactief proces Duurzaam is balans tussen drie P s: people, planet, profit. Uitgangspunt gevormd door drie waardenorientaties. Ondernemers ontwikkelen eigen strategie voor de toekomst Resultaten Drie concept-veehouderijsytemen Voor twee zijn netwerken rond ondernemers gevormd met als doelstelling de systemen daadwerkelijk te realiseren.

12 Voorbeeld 3: Toekomstige melkveehouderij systemen 3 waardenorientaties Nut The greatest good for the greatest number Gebaseerd op rationele argumenten Meten is weten Rechten en plichten Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet Gebaseerd op de balans tussen rechten en plichten van alle betrokkenen: ondernemer, burger, consument, dier, natuur. Deugd That what makes a person stand out to excell Gebaseerd op excelleren vanuit traditie In lokale gemeenschap.

13 Voorbeeld 3: Toekomstige melkveehouderij systemen pecialty Dairy (nut) Nature s Dairy (Rechten en plichten) ommunity Dairy (Deugd)

14 De ondernemer als strateeg Drie voorbeelden van projecten waarin ondernemers bezig zijn geweest met strategie. Ondernemers komen in beweging als het lukt om aan te sluiten bij hun drijfveren.

15 Achtergrondinformatie Akkerbouw-case: Smit, A.B., Changing external conditions require high levels of entrepreneurship in agriculture. In: W. Bokelmann (Ed.). Acta Horticulturae 655, Proceedings of the XVth Symposium on Horticultural Economics and Management. Berlin, Germany, August 29 September 3, 2004, pp Wolf, de, P.L., H.B. Schoorlemmer, A.B. Smit & C.C. de Lauwere, Analysis and development of entrepreneurship in agriculture. In: W. Bokelmann (Ed.). Acta Horticulturae 655, Proceedings of the XVth Symposium on Horticultural Economics and Management. Berlin, Germany, August 29 September 3, 2004, pp Boomteelt-case: Splinter, G.M., M.P.M. Derkx, N.J. Jukema en G. Peppelman; Zorgen dat..; Verbeteren van de concurrentiekracht van de bedrijven in open teelten. Den Haag, LEI, 2006, Rapport Melkveehouderij-case onder projecten, project Koe en ondernemer in balans. Bevat o.a. beschrijving van waardenorientaties. Smit, C.T., A.C.G. Beldman, D.W. de Hoop, A.M. Prins. The Entrepreneur as pivot in the transition to sustainable livestock prodcution systems. Landbouw-Economisch Instituut, the Hague, december 2002.

Ondernemerschap versterken door coachen, begeleiden en competenties ontwikkelen

Ondernemerschap versterken door coachen, begeleiden en competenties ontwikkelen Ondernemerschap versterken door coachen, begeleiden en competenties ontwikkelen stimuleren Versterking van ondernemerschap is een belangrijke strategie om de transitie naar een duurzame landbouw te stimuleren.

Nadere informatie

Bedrijfsmanagement melkveehouderij 2025

Bedrijfsmanagement melkveehouderij 2025 Symposium Smart Dairy Farming 26 september 2013 Bedrijfsmanagement melkveehouderij 2025 Jelle Zijlstra Hogeschool Van Hall Larenstein Leeuwarden Inhoud presentatie Melkveebedrijf 2025 Centrale thema s

Nadere informatie

IMAG, STOAS, PPO, PV, LEI

IMAG, STOAS, PPO, PV, LEI Het mysterie van het ondernemerschap. boeren en tuinders op zoek naar nieuwe wegen in een dynamische maatschappij. IMAG, STOAS, PPO, PV, LEI 16 mei 2002 Carolien de Lauwere, Kees Verhaar, Hendrik Jan van

Nadere informatie

Multifunctioneel ondernemerschap in het concept van Farm & Fun

Multifunctioneel ondernemerschap in het concept van Farm & Fun Multifunctioneel ondernemerschap in het concept van Farm & Fun Een aanzet tot een visie Michaëla van Leeuwen en Pieter de Wolf Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten

Nadere informatie

Ondernemers zoeken nieuwe wegen in de hoogproductieve landbouwbouw

Ondernemers zoeken nieuwe wegen in de hoogproductieve landbouwbouw Ondernemers zoeken nieuwe wegen in de hoogproductieve landbouwbouw Krachtenveldanalyse Landelijk Gebied: Energie in de landbouw 21 mei 2013, Alwin Gerritsen, Annemarie Groot, Wim Nieuwenhuizen en Herman

Nadere informatie

Programma Prestatieafstemmingsmodel. Balanced ScoreCard. Prestatiemanagement Delegeren Intervisie

Programma Prestatieafstemmingsmodel. Balanced ScoreCard. Prestatiemanagement Delegeren Intervisie Balanced ScoreCard POP beloningssystematiek afsprakenformulier 30-1-2018 Programma Prestatieafstemmingsmodel Balanced ScoreCard Prestatiemanagement Delegeren Intervisie 1 2 4 Missie & strategie Functiedoelstellingen

Nadere informatie

Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw

Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw de rol van onderzoek 19 oktober 2017, prof.dr.ir. Jack van der Vorst, lid concernraad Wageningen University & Research Wereldwijde uitdagingen land-

Nadere informatie

Business & IT Alignment deel 1

Business & IT Alignment deel 1 Business & IT Alignment deel 1 Informatica & Economie Integratie 1 Recap Opdracht 1 Wat is integratie? Organisaties Strategie De omgeving van organisaties AH Bonuskaart AH Bonuskaart Economisch Geïntegreerd

Nadere informatie

Internationale Handel. HOVO 2016 College 3 Dr. Hein Roelfsema

Internationale Handel. HOVO 2016 College 3 Dr. Hein Roelfsema Internationale Handel HOVO 2016 College 3 Dr. Hein Roelfsema Het fenomeen van Hyper Globalisering Subramanian, A., & Kessler, M. (2013). The hyperglobalization of trade and its future. ..vooral in opkomende

Nadere informatie

Praktijkboek Strategie Bruggen bouwen naar de toekomst Aimé Heene

Praktijkboek Strategie Bruggen bouwen naar de toekomst Aimé Heene Praktijkboek Strategie Bruggen bouwen naar de toekomst Aimé Heene Inhoud Woord vooraf Ontstaan en achtergronden van het 'Praktijkboek Strategie' 5 Doelstellingen en uitgangspunten 5 Het gebruik van de

Nadere informatie

ILVO en Ondernemen³. Ludwig Lauwers Nicole Taragola Erik Van Bockstaele. 21/5/2012, Studienamiddag Ondernemerschap in de landbouw

ILVO en Ondernemen³. Ludwig Lauwers Nicole Taragola Erik Van Bockstaele. 21/5/2012, Studienamiddag Ondernemerschap in de landbouw ILVO en Ondernemen³ Ludwig Lauwers Nicole Taragola Erik Van Bockstaele 21/5/2012, Studienamiddag Ondernemerschap in de landbouw Beleidsdomein Landbouw en Visserij Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek

Nadere informatie

Hoofdstuk 8 Besturing. m.u.v. 8.2.6, 8.2.7, 8.5

Hoofdstuk 8 Besturing. m.u.v. 8.2.6, 8.2.7, 8.5 Hoofdstuk 8 Besturing m.u.v. 8.2.6, 8.2.7, 8.5 Besturing van organisaties Besturen = het leiden van een organisatie naar de gestelde doelen (SMART) Profit- en non-profitorganisaties Bedrijfsproces: Besturing

Nadere informatie

Ontwikkelen en implementeren van Artikelgroep / Categorie strategieën Anil Joshi Associate Trainer

Ontwikkelen en implementeren van Artikelgroep / Categorie strategieën Anil Joshi Associate Trainer Ontwikkelen en implementeren van Artikelgroep / Categorie strategieën Anil Joshi Associate Trainer THE NETHERLANDS CHINA BRASIL AUSTRIA THE UNITED KINGDOM Agenda Wat is CSD? Wat zijn de voordelen? Hoe

Nadere informatie

Verandermanagement. Hoofdstuk 2 Beleid

Verandermanagement. Hoofdstuk 2 Beleid Verandermanagement Hoofdstuk 2 Beleid Beleid Beleid is het aangeven van de richting en de middelen waarmee het management de gestelde organisatiedoelen wil gaan realiseren. Het beleidsproces is het geheel

Nadere informatie

Duurzaamheidsdialoog. Strategisch richten en inrichten van duurzaamheid

Duurzaamheidsdialoog. Strategisch richten en inrichten van duurzaamheid Duurzaamheidsdialoog Strategisch richten en inrichten van duurzaamheid Duurzaamheid U kunt waarschijnlijk bijna alle woorden relateren aan uw organisatie. Maar welke zijn echt relevant en significant?

Nadere informatie

2015: Kans(en) en/of bedreiging voor de melkveehouder?!

2015: Kans(en) en/of bedreiging voor de melkveehouder?! 2015: Kans(en) en/of bedreiging voor de melkveehouder?! Vic Boeren (06 53407806) Eric Bouwman (06 26544114) november 2014 DLV Dier Groep BV Onafhankelijk, toonaangevend en landelijk werkend adviesbedrijf

Nadere informatie

Onderhoud kan productieprocessen LEAN-er maken. LEAN en onderhoud in de voedingsmiddelen industrie 16 september 2011. Inhoud

Onderhoud kan productieprocessen LEAN-er maken. LEAN en onderhoud in de voedingsmiddelen industrie 16 september 2011. Inhoud Onderhoud kan productieprocessen LEAN-er maken LEAN en onderhoud in de voedingsmiddelen industrie 16 september 2011 Rob Brager 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Waarom productieprocessen? 3. Traditioneel productieproces

Nadere informatie

Arnold Monshouwer. Business Club Bernisse

Arnold Monshouwer. Business Club Bernisse Arnold Monshouwer Business Club Bernisse Wie zijn wij? Waarom innoveren? Wat is innovatie? Hoe kom ik op ideeën? Hoe pak ik het aan? Agenda Even voorstellen 1. Beter, eerder en sneller innoveren 2. Onafhankelijk

Nadere informatie

Regionale voedselproductie en duurzaamheid. Jasper Scholten 24 september 2013

Regionale voedselproductie en duurzaamheid. Jasper Scholten 24 september 2013 Regionale voedselproductie en duurzaamheid Jasper Scholten 24 september 2013 Methodology and tools Sustainability performance LCA Sustainable nutrition Quiz Vraag 1: Heeft een aardbei die in de supermarkt

Nadere informatie

Aanvullende informatie over elke mindset krijgt u door te klikken op de vlakken in de roadmap.

Aanvullende informatie over elke mindset krijgt u door te klikken op de vlakken in de roadmap. Wij stellen u graag de nieuwste versie van de Talent Management Roadmap voor. Twee mindsets rond duurzaam HR werden toegevoegd: - Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen - Business Model Aanvullende informatie

Nadere informatie

Duurzaam Vastgoed. Roy Bruggeman

Duurzaam Vastgoed. Roy Bruggeman Duurzaam Vastgoed Roy Bruggeman Ingenieursbureau Archicom Multidisciplinair ingenieursbureau gericht op: Consultancy: logistiek & supply chain advies, Architectuur en detail engineering, Bouwmanagement

Nadere informatie

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen PK Benelux BV Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen INLEIDING Dit Plan van aanpak gaat over maatschappelijk verantwoord onderrnemen en Maatschappelijk verantwoord inkopen (ook wel duurzaam

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 1. Inleiding...3. 4. Eisen aan competentiemodellen...14

Inhoudsopgave. 1. Inleiding...3. 4. Eisen aan competentiemodellen...14 Deel I INTRODUCTIE IN COMPETENTIES EN COMPETENTIEMODELLEN 2. Een korte geschiedenis...4 2.1 De 20ste eeuw... 4 2.2 Kerncompetenties... 6 3. Het begrip competentie...9 3.1 Het competentiebegrip gedefinieerd...

Nadere informatie

Voor vandaag. Balanced Scorecard & EFQM. 2de Netwerk Kwaliteit Brussel 22-apr-2004. Aan de hand van het 4x4 model. De 3 facetten.

Voor vandaag. Balanced Scorecard & EFQM. 2de Netwerk Kwaliteit Brussel 22-apr-2004. Aan de hand van het 4x4 model. De 3 facetten. Balanced Scorecard & EFQM 2de Netwerk Kwaliteit Brussel 22-apr-2004 Voor vandaag! Grondslagen van Balanced Scorecard Aan de hand van het 4x4 model! Het EFQM model in vogelvlucht De 3 facetten! De LAT-relatie

Nadere informatie

WURKS project BO Strategisch Management Tool (OKJK input)

WURKS project BO Strategisch Management Tool (OKJK input) WURKS project BO-09-004-004. Strategisch Management Tool (OKJK input) Project resultaten Dora Lakner Niels Tomson, Dora Lakner, Wil Hennen Inhoud Project doelstelling Project activiteiten Overall resultaat

Nadere informatie

Verandermanagement. Hoofdstuk 5 Strategie en ondernemingsdoelstellingen

Verandermanagement. Hoofdstuk 5 Strategie en ondernemingsdoelstellingen Verandermanagement Hoofdstuk 5 Strategie en ondernemingsdoelstellingen Schema strategie Externe analyse Interne analyse Kansen en bedreigingen (Opportunities, Threats) Confrontatieanalyse Sterkten en zwakten

Nadere informatie

Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid Lensing Food B.V. Ruud Harmsen

Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid Lensing Food B.V. Ruud Harmsen Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid 2017-2018 Lensing Food B.V. Ruud Harmsen PROCEDUREHANDBOEK Bladzijde 1/7 Inhoud Over Lensing Food B.V. 2 People 3 Voedselveiligheid 3 Sociale betrokkenheid

Nadere informatie

Bouwen aan markt- en maatschappij gerichte varkensvleesketens. ir. W. Maijers Stichting Agro Keten Kennis 25 april 2002

Bouwen aan markt- en maatschappij gerichte varkensvleesketens. ir. W. Maijers Stichting Agro Keten Kennis 25 april 2002 Bouwen aan markt- en maatschappij gerichte varkensvleesketens ir. W. Maijers Stichting Agro Keten Kennis 25 april 2002 Verticale coördinatie in agro-food ketens Toeleverende industrie Boer Slachterij

Nadere informatie

Waardecreatie met Asset Management

Waardecreatie met Asset Management Waardecreatie met Asset Management En hoe organiseren we dit? Ir T.M.E. Zaal Emeritus Professor Integraal Ontwerpen Hogeschool Utrecht 3 juni 2015 Inhoud Wat is waardecreatie? Wat is Asset Management?

Nadere informatie

Dairy Campus waar staan we nu? 20 mei 2010 Kees de Koning, Barend Spliethoff

Dairy Campus waar staan we nu? 20 mei 2010 Kees de Koning, Barend Spliethoff Dairy Campus waar staan we nu? 20 mei 2010 Kees de Koning, Barend Spliethoff Dairy Campus Initiatief Wageningen UR Livestock Research (LR), Van Hall Larenstein (VHL), AERES/ PTC+, Prov. Friesland, Gemeente

Nadere informatie

Optimaal benutten, ontwikkelen en binden van aanwezig talent

Optimaal benutten, ontwikkelen en binden van aanwezig talent Management Development is een effectieve manier om managementpotentieel optimaal te benutten en te ontwikkelen in een stimulerende en lerende omgeving. De manager van vandaag moet immers adequaat kunnen

Nadere informatie

DE AFDELING STRATEGIE MANAGEMENT VAN STRATEGIE NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM

DE AFDELING STRATEGIE MANAGEMENT VAN STRATEGIE NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM DE AFDELING MANAGEMENT VAN NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM VERANDERING CRUCIAAL IN TURBULENTE OMGEVINGEN 1 Bedrijfstakken worden continue verstoord door start-ups, nieuwe technologieën, veranderde consumenten

Nadere informatie

Duurzame Inzetbaarheid

Duurzame Inzetbaarheid Duurzame Inzetbaarheid Het vermogen van werknemers om gezond, plezierig en productief te werken, gedurende hun hele arbeidsleven. Het gaat met andere woorden om gezondheid, vakmanschap, motivatie, werk-privé

Nadere informatie

Verdienmodellen stadslandbouw

Verdienmodellen stadslandbouw Verdienmodellen stadslandbouw Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl @JWvdS KLV Alumni bijeenkomst, Den Haag, 13 october 2016 Introductie Onderzoeker LEI-WUR Short Food Supply Chains

Nadere informatie

Ondernemen in de fysiotherapie, een strategie

Ondernemen in de fysiotherapie, een strategie Ondernemen in de fysiotherapie, een strategie Daan Spanjersberg Kennismaken Fysiotherapeut sinds 1977 Specialisaties: sport, manuele therapie, echografie Werk: praktijk (16 vestigingen, 45 ft) Topsport

Nadere informatie

Leergang Opleidingsmanagement

Leergang Opleidingsmanagement Leergang Opleidingsmanagement Voor Trainingscoördinatoren Opleidingsmanagers Leidinggevenden met opleidingstaken Hoe kan ik gezond verstand plannen onderbouwen met bewezen modellen en inzichten? Hoe overtuig

Nadere informatie

Continue verbeteren van het productieproces

Continue verbeteren van het productieproces Continue verbeteren van het productieproces Het belang van duurzaamheid Groei wereldbevolking Beschikbaarheid zoet water Klimaatverandering Beschikbaarheid grondstoffen Michael E. Porter Harvard Business

Nadere informatie

Quadruple P voor een duurzame stad: People Planet Profit en Project

Quadruple P voor een duurzame stad: People Planet Profit en Project Quadruple P voor een duurzame stad: People Planet Profit en Project prof. ir Kees Duijvestein em. Duurzame Ontwikkeling in de Gebouwde Omgeving StadsOntwerp & Milieu (SOM) groep faculteit Bouwkunde TU

Nadere informatie

Ontwikkeling van processen en medewerkers binnen uw organisatie

Ontwikkeling van processen en medewerkers binnen uw organisatie Ontwikkeling van processen en medewerkers binnen uw organisatie De voordelen van de P4P aanpak: Grotere klanttevredenheid Beheersbare werkprocessen Continu verbeteren van prestaties Grotere betrokkenheid

Nadere informatie

ISO55000: Harde norm voor assetmanagement in de context van organisatiecultuur AMC Seminar 2014

ISO55000: Harde norm voor assetmanagement in de context van organisatiecultuur AMC Seminar 2014 ISO55000: Harde norm voor assetmanagement in de context van organisatiecultuur AMC Seminar 2014 Robert van Grunsven, Adviseur CMS Asset Management Inhoud assetmanagement Assetmanagement ISO55000 assetmanagementsysteem

Nadere informatie

Your Career in Control Potential Programma voor logistiek en Supply Chain management

Your Career in Control Potential Programma voor logistiek en Supply Chain management Potential Programma voor logistiek en Supply Chain management Programma en doelgroep Your Career in Control voorziet in de ontwikkelbehoefte van potentials in de logistieke en supply chain omgeving. Het

Nadere informatie

ISO 9001: Business in Control 2.0

ISO 9001: Business in Control 2.0 ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM

Nadere informatie

What to do voor strategisch management?

What to do voor strategisch management? What to do voor strategisch management? VRAGEN Stel dat je wordt gevraagd om als adviseur van H&M op te treden. De opdracht is om een strategisch plan op te stellen om de missie te verwezenlijken. Inleiding

Nadere informatie

STRATEGISCHE MARKETINGPLANNING 02

STRATEGISCHE MARKETINGPLANNING 02 02 HBO Marketing / Marketing management Raymond Reinhardt 3R Business Development raymond.reinhardt@3r-bdc.com 3R 1 M Planning-niveaus in een onderneming: 2 M Ondernemingsstrategie, marketingstrategie

Nadere informatie

Wat is strategisch leren? Strategisch leren is leren dat gekoppeld is aan de strategie van de organisatie. de business is leidend

Wat is strategisch leren? Strategisch leren is leren dat gekoppeld is aan de strategie van de organisatie. de business is leidend Wat is strategisch leren? Strategisch leren is leren dat gekoppeld is aan de strategie van de organisatie. de business is leidend Andreas Jansen maart 2014 PHILIPS Volkskrant 30 jan. 2014 PHILIPS meerdere

Nadere informatie

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen?

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Duurzame wereldvoedselvoorziening hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Even voorstellen: Ruben Bringsken Ondernemer in Food en ICT (focus op duurzame oplossingen) Eigenaar/participatie

Nadere informatie

College 1 inleiding ondernemerschap

College 1 inleiding ondernemerschap College 1 inleiding ondernemerschap Ondernemen is het uitvoeren van innovaties waarbij discontinuïteit wordt veroorzaakt - discontinuïteit is het creëren van waarde die voorheen nog niet beschikbaar was

Nadere informatie

Het Mens Effect. hetmenseffect.nl

Het Mens Effect. hetmenseffect.nl Het Mens Effect hetmenseffect.nl Uw organisatiedoelen & het effect van talent In deze dynamische tijd vormt de mens weer de kern van succesvolle organisaties. Welke uitdaging ook, ICT-systemen, processen

Nadere informatie

SMART SUSTAINABLE BUILDINGS NEED SMART PLATFORMS

SMART SUSTAINABLE BUILDINGS NEED SMART PLATFORMS SMART SUSTAINABLE BUILDINGS NEED SMART PLATFORMS IoT technology that transforms the market for building automation and enables As-a-Service concepts SOLID IN W IRELESS What s the problem? Als IoT de oplossing

Nadere informatie

Leergang Opleidingsmanagement. inclusief gratis: Dell Inspiron Netbook. trainingscoördinatoren opleidingsmanagers leidinggevenden met opleidingstaken

Leergang Opleidingsmanagement. inclusief gratis: Dell Inspiron Netbook. trainingscoördinatoren opleidingsmanagers leidinggevenden met opleidingstaken Leergang Opleidingsmanagement inclusief gratis: Dell Inspiron Netbook Voor : trainingscoördinatoren opleidingsmanagers leidinggevenden met opleidingstaken 2 Hoe kan ik gezond verstand plannen onderbouwen

Nadere informatie

Fieldlab SmartDairyFarming Bart Jan Wulfse

Fieldlab SmartDairyFarming Bart Jan Wulfse Fieldlab SmartDairyFarming Bart Jan Wulfse 1 Fieldlab Fieldlab is: een praktijkomgeving waarin bedrijven en kennisinstellingen doelgericht Smart Industry oplossingen uitontwikkelen, testen en implementeren

Nadere informatie

Inhoud. Deel 1 Wat is een bedrijf? 17. Inleiding 14

Inhoud. Deel 1 Wat is een bedrijf? 17. Inleiding 14 Inhoud Inleiding 14 Deel 1 Wat is een bedrijf? 17 1 Bedrijf en bedrijfskunde 19 1.1 Het bedrijf 20 1.1.1 Organisatie, bedrijf en onderneming 20 1.1.2 Bedrijven zijn organisaties 22 1.1.3 De eenvoudige

Nadere informatie

ISO9001:2015, in vogelvlucht. Door Tjarko Vrugt

ISO9001:2015, in vogelvlucht. Door Tjarko Vrugt ISO9001:2015, in vogelvlucht Door Tjarko Vrugt 18-11-2015 - Qemc - Tjarko Vrugt Bron: NEN - Delft 2 DE NIEUWE NEN EN ISO 9001 : 2015 Deze presentatie beperkt zich tot de essentie Sktb besteed in 2016

Nadere informatie

Pitstop Een onderzoek naar innovatie binnen het TT-Instituut

Pitstop Een onderzoek naar innovatie binnen het TT-Instituut Pitstop Een onderzoek naar innovatie binnen het TT-Instituut A S S E N E M M E N M E P P E L De aanleiding Innovatie in het mbo moet omdat: - Technologie en digitalisering leiden tot andere (inhoud van)

Nadere informatie

Duurzame Ontwikkeling

Duurzame Ontwikkeling Duurzame Ontwikkeling Korte toelichting op het begrip Praktische invulling - in bedrijven - technologie Invulling in het onderwijs J. Venselaar 17 november Duurzame ontwikkeling in het onderwijs 1 Duurzaam..

Nadere informatie

Een product begint als grondstof en daarna word het verwerkt tot een eindproduct.

Een product begint als grondstof en daarna word het verwerkt tot een eindproduct. Samenvatting door G. 1151 woorden 21 januari 2015 7,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Economie Economie voor jou Paragraaf 3: 3.1: Produceren: is het maken van goederen of het leveren van diensten. Een product

Nadere informatie

Performance Management: hoe mensen motiveren met cijfers?

Performance Management: hoe mensen motiveren met cijfers? Performance Management: hoe mensen motiveren met cijfers? Prof. Dr. Werner Bruggeman www.bmcons.com De High Performance Organisatie Kenmerken van hoogperformante organisaties (Manzoni): 1. High level of

Nadere informatie

Conclusie: voor elke organisatie die dit nastreeft is het goed besturen en beheersen van de bedrijfsprocessen

Conclusie: voor elke organisatie die dit nastreeft is het goed besturen en beheersen van de bedrijfsprocessen 1 Waarom? : Succesvol zijn is een keuze! Organisaties worden door haar omgeving meer en meer gedwongen om beter te presteren. Voornamelijk wordt dit ingegeven door de klant die haar eisen en wensen m.b.t.

Nadere informatie

Duurzaamheid in de melkveehouderij

Duurzaamheid in de melkveehouderij Duurzaamheid in de melkveehouderij Kampereiland 15 maart 2012, Alfons Beldman Opbouw presentatie 1. Wat is duurzaamheid? 2. Ontwikkeling duurzaamheid melkveehouderij. 3. Duurzame zuivelketen 4. Kies je

Nadere informatie

Wat is jouw grootste uitdaging als ondernemer?

Wat is jouw grootste uitdaging als ondernemer? Wat is jouw grootste uitdaging als ondernemer? De Week van de Ondernemer doet het gehele jaar onderzoek naar de belangrijkste uitdagingen van ondernemers. We presenteren hierbij de belangrijkste uitkomsten.

Nadere informatie

6e Voorjaarssymposium Professionalisering leidinggevende?

6e Voorjaarssymposium Professionalisering leidinggevende? 6e Voorjaarssymposium Professionalisering leidinggevende? Congrescentrum Koningshof Veldhoven, 17 april 2013 Oscar van Duinen Onderwerpen I. Omgeving en veranderingen II. Positie van de labmanager III.

Nadere informatie

Mastermind groep. Business Development. Leiderschap in het creëren van een sterke business

Mastermind groep. Business Development. Leiderschap in het creëren van een sterke business Mastermind groep Business Development Leiderschap in het creëren van een sterke business Business Development Leiderschap in het creëren van een sterke business In turbulente tijden staat uw business voortdurend

Nadere informatie

KNOWLEDGE MODEL CANVAS

KNOWLEDGE MODEL CANVAS KNOWLEDGE MODEL CANVAS KNOWLEDGE BROKERS KNOWLEDGE MODEL CANVAS Over de hele wereld werken mensen aan het verbeteren van steden, organisaties en communities. We zoeken naar nieuwe manieren om onszelf te

Nadere informatie

2012 MVO Jaarverslag

2012 MVO Jaarverslag 2012 MVO Jaarverslag MVO-beleid Tomingroep Als mensontwikkelbedrijf werkt Tomingroep aan duurzaamheid in de volle breedte. Wij willen op een maatschappelijk verantwoorde wijze zaken doen in samenwerking

Nadere informatie

Docent als innovator. Symposium: Innovaties in het onderwijs? Help, mijn team wil wel! 13 november 2012, Breda PSW Danny Willems senior adviseur

Docent als innovator. Symposium: Innovaties in het onderwijs? Help, mijn team wil wel! 13 november 2012, Breda PSW Danny Willems senior adviseur Docent als innovator Symposium: Innovaties in het onderwijs? Help, mijn team wil wel! 13 november 2012, Breda PSW Danny Willems senior adviseur Een korte introductie PSW Een expertisecentrum op het terrein

Nadere informatie

Nieuwe manieren van werken

Nieuwe manieren van werken VOORBIJ DUURZAME INZETBAARHEID! Nieuwe manieren van werken Annette van Waning - Vebego Glenn van der Burg - MVO Nederland Official sponsor: Partners: WWW.OVERDI.NL/CONGRES #OVERDI PEOPLE POWER PARTNER

Nadere informatie

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Esther Loozen Atze Boerstra (Stanley Kurvers) NvvA Symposium 2010 1 Programma Introductie door Esther Loozen Korte inleiding over duurzaamheid+ MVO door Atze

Nadere informatie

Vormingspakket: Andere tijden, andere bedrijven?

Vormingspakket: Andere tijden, andere bedrijven? 1 P R O G R A M M A Een stapje terug in de tijd Een breuk met het verleden Veranderingen in organisaties 2 D E C H R O N O M E T E R KERN scheiding van denken en doen 3 PRINCIPES Arbeidsdeling Specialisatie

Nadere informatie

30-11-2015 PROGRAMMA VOERWINST VERGELIJKING ZEUGEN ONTWIKKELINGEN EN TRENDS. 2015 is prognose bedragen exclusief btw

30-11-2015 PROGRAMMA VOERWINST VERGELIJKING ZEUGEN ONTWIKKELINGEN EN TRENDS. 2015 is prognose bedragen exclusief btw PROGRAMMA DE ROL VAN DE ADVISEUR Woensdag 2 december 2015 Ontwikkelingen en trends Uitbreiden zin of onzin? Toekomst bedrijven Risicomanagement / prijsfluctuaties De succesvolle melkveehouders De rol van

Nadere informatie

BPM OD Maturity Model

BPM OD Maturity Model BPM OD Maturity Model VISION PAPER Vanuit de basis op orde naar samenwerken in de keten BPM Consult presenteert u 8 groeifasen richting succes voor uw omgevingsdienst Volwassenheid Omgevingsdienst Hoe

Nadere informatie

Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model.

Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model. Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model. 1. Wat is het INK-model? Het INK-model is afgeleid van de European Foundation for Quality Management (EFQM). Het EFQM stelt zich ten doel Europese bedrijven

Nadere informatie

Leveranciersbijdrage voor realisatie zorgdoelstellingen Ondernemende inkooprol broodnodig!

Leveranciersbijdrage voor realisatie zorgdoelstellingen Ondernemende inkooprol broodnodig! Leveranciersbijdrage voor realisatie zorgdoelstellingen Ondernemende inkooprol broodnodig! Zorgcongres 2013 Prof.dr.ing. Jacques J.A.M. Reijniers MBA Hengelo, 7 februari 2013 Leadership Entrepreneurship

Nadere informatie

The future of Quality

The future of Quality The future of Quality Organisatieontwikkeling & Strategisch Q-beleid gaan hand in hand Abdon Moens IT Services - Infrastructure - Software op maat - Standaard software HR Services - W&S - HR management

Nadere informatie

I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO.

I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO. MVO Beleid Inhoudsopgave I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO.. People.1. Goed werkgeverschap... Maatschappelijke betrokkenheid.... Eerlijk zakendoen.. Planet.1. Duurzame mobiliteit...

Nadere informatie

Overheid Onderwijs Onderneming Onderzoek Omgeving

Overheid Onderwijs Onderneming Onderzoek Omgeving 19-12-2013 Toekomstig gebrek aan voldoende en goed gekwalificeerd technisch personeel 1 2 In de beroepspraktijk van nu en in de toekomst is er grote behoefte aan technische, zelflerende, professionele

Nadere informatie

GOOD FOOD STRATEGIE naar een duurzaam voedingssysteem in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Brussel LUST netwerkmoment 6 maart 2018

GOOD FOOD STRATEGIE naar een duurzaam voedingssysteem in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Brussel LUST netwerkmoment 6 maart 2018 GOOD FOOD STRATEGIE naar een duurzaam voedingssysteem in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Brussel LUST netwerkmoment 6 maart 2018 1 STRATEGIE GOOD FOOD ENKELE VASTSTELLINGEN Voeding is meer dan enkel

Nadere informatie

Hoe beoordeeld u de volgende competenties van de trainee: zeer goed goed voldoende net niet onvoldoende

Hoe beoordeeld u de volgende competenties van de trainee: zeer goed goed voldoende net niet onvoldoende Bijlage 3.4 Beoordelingsformulier studenten tijdens Management Traineeship. Naam Trainee : Bedrijf Traineeship : Traineeship begeleider bedrijf : Traineeship periode : van tot en met Hoe beoordeeld u de

Nadere informatie

Prof.dr. Henk W. Volberda Rotterdam School of Management, Erasmus University Wetenschappelijk directeur INSCOPE

Prof.dr. Henk W. Volberda Rotterdam School of Management, Erasmus University Wetenschappelijk directeur INSCOPE Prof.dr. Henk W. Volberda Rotterdam School of Management, Erasmus University Wetenschappelijk directeur INSCOPE Bevindingen Erasmus Innovatiemonitor Zorg Eindhoven, 5 oktober 2012 TOP INSTITUTE INSCOPE

Nadere informatie

NCD community building

NCD community building Impact van agile op de boardroom en vice versa 11 oktober 2018 NCD community building Milano, Sep 27th 18 veranderende omgeving vraagt andere boardroom aanpak V olatile U ncertain C omplex A mbiguous technologie

Nadere informatie

Logo organisatie. EFQM Excellence. Organisatie naam

Logo organisatie. EFQM Excellence. Organisatie naam Logo organisatie EFQM Excellence Recognised for Excellence Organisatie naam Verantwoordelijke (België) 2004 EFQM Het is de bedoeling van EFQM om het algemene gebruik van dit materiaal binnen bedrijven

Nadere informatie

Vragenlijst en analyseschema voor meting van het ondernemerschap in geïntegreerde en biologische teelten

Vragenlijst en analyseschema voor meting van het ondernemerschap in geïntegreerde en biologische teelten Vragenlijst en analyseschema voor meting van het ondernemerschap in geïntegreerde en biologische teelten Questionnaire to measure entrepreneurship in organic and integrated agriculture in The Netherlands

Nadere informatie

DE CIO VAN DE TOEKOMST

DE CIO VAN DE TOEKOMST MIC 2015 DE CIO VAN DE TOEKOMST 30 oktober 2015 Mark van der Velden principal adviseur, interim manager EVEN VOORSTELLEN ONDERWERPEN De complexiteit van ICT in de zorg ICT ontwikkeling in drie stappen

Nadere informatie

Goede Zaken MBO voor Dummies

Goede Zaken MBO voor Dummies Goede Zaken MBO voor Dummies Kansen voor ideëel en commercieel www.goedezaken.eu 1 Onderneming van de 21 e eeuw People (mensen) MVO Planet (milieu) Profit (winst) MBO als onderdeel van MVO Verzoeken aan

Nadere informatie

Duurzaam Financieel Management. Margreet F. Boersma

Duurzaam Financieel Management. Margreet F. Boersma Duurzaam Financieel Management Margreet F. Boersma De kledingindustrie en de fabriek in Bangladesh http://nos.nl/video/499148-tientallen-doden-bij-instortenfabrieksgebouw-bangladesh.html Wat zou je doen

Nadere informatie

HET 'PRACTORAAT CREATIEF VAKMANSCHAP' HEEFT ALS DOEL OM DE ECONOMISCHE EN MAATSCHAPPELIJKE MEERWAARDE VAN DE CREATIEVE VAKMAN

HET 'PRACTORAAT CREATIEF VAKMANSCHAP' HEEFT ALS DOEL OM DE ECONOMISCHE EN MAATSCHAPPELIJKE MEERWAARDE VAN DE CREATIEVE VAKMAN HET 'PRACTORAAT CREATIEF VAKMANSCHAP' HEEFT ALS DOEL OM DE ECONOMISCHE EN MAATSCHAPPELIJKE MEERWAARDE VAN DE CREATIEVE VAKMAN TE ONDERZOEKEN, BETER ZICHTBAAR TE MAKEN EN VERDER TE VERGROTEN #practoraatcv

Nadere informatie

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma 1 Intro 2 Wie zijn wij? Producten ISO Programma ICT Finance Producten 3 Visma/AccountView Vivaldi (Interim) (Financieel) Management Workshops & Trainingen De 4U way 4 Nadruk op training en kennisoverdracht.

Nadere informatie

Duurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen?

Duurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen? Duurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen? Docentendag CBBE, Sustainable Transition & Sustainability Analysis in de Biobased Economy, 4 februari 2015 Dr ir Jerke W. de Vries w w w. h o g e s c h o o l v

Nadere informatie

turning data into profit knowhowmarketing

turning data into profit knowhowmarketing turning data into profit knowhowmarketing Kennis over de markt, de klant, de concurrent en de effectiviteit van marketing wordt steeds belangrijker. Succesvolle bedrijven gebruiken deze kennis om snel

Nadere informatie

VROUWELIJKE ONDERNEMERS

VROUWELIJKE ONDERNEMERS VROUWELIJKE ONDERNEMERS OP HET PLATTELAND Helena Imminga-Berends Regenboog Advies ONZE VERKENNING 1. Wat doen deze vrouwen voor werk? 2. Waar lopen ze tegen aan? met name rond financieën 3. Succesfactoren!

Nadere informatie

Strategisch handelen BUS3

Strategisch handelen BUS3 Strategisch handelen BUS3 College 2010 Docent Roland Hiemstra College Criteria paper strategisch management BUS3 De acht sleutelconcepten van strategie Informatiestrategie en informatieplanning Werkafspraken

Nadere informatie

Perspectief Regionale voercentra

Perspectief Regionale voercentra Perspectief Regionale voercentra Aanjager voor optimaliseren op gebiedsniveau Onderwijs Dronten, 22 november 2012 Paul Galama Onderwerpen Waarom voercentrum? Hoe werkt het in praktijk? Gevolgen voor kostprijs

Nadere informatie

De nul ongevallen visie: een commitment strategie voor veiligheid

De nul ongevallen visie: een commitment strategie voor veiligheid 0 De nul ongevallen visie: een commitment strategie voor veiligheid Prof. dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot 1 Opzet workshop De nul ongevallen visie een commitment strategie voor veiligheid Het zero accident

Nadere informatie

26 november 2015 Rapportage & achtergronden

26 november 2015 Rapportage & achtergronden 26 november 2015 Rapportage & achtergronden Inhoud 1. Inleiding 1. Onderzoeksopdracht 2. Onderzoeksmethode 3. Respons en betrouwbaarheid 2. Steekproefsamenstelling 3. Resultaten 1. Eerder onderzoek 2.

Nadere informatie

Internationale Marketing H4. Week 1 1. Executive summary 2. Inhoudsopgave 3. Inleiding en achtergrond 4. Externe analyse

Internationale Marketing H4. Week 1 1. Executive summary 2. Inhoudsopgave 3. Inleiding en achtergrond 4. Externe analyse Internationale Marketing H4 Week 1 1. Executive summary 2. Inhoudsopgave 3. Inleiding en achtergrond 4. Externe analyse Executive summary Een samenvatting voor het management 1 à 2 pagina s belangrijkste

Nadere informatie

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen?

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt ook wel maatschappelijk ondernemen, maatschappelijk betrokken ondernemen, duurzaam ondernemen of ethisch

Nadere informatie

Samenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant

Samenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant Samenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant Harrie Vissers 21 september 2017 Congres SIKB Varkensdichtheid per gemeente (aantal varkens per ha landbouwgrond) aantal varkens Nederland: 12,5 mln

Nadere informatie

Duurzaamheid in praktijk De aannemer als adviseur!

Duurzaamheid in praktijk De aannemer als adviseur! Duurzaamheid in praktijk De aannemer als adviseur! Aannemersbedrijf Lindeloof Albert Martinus Onderwerpen 1. Praktijkvoorbeeld de Vogelbuurt, in het kort! 2. Integrale ambitie & marktconsultatie 3. Een

Nadere informatie

STRATEGISCH PROCES FIT FOR THE FUTURE!

STRATEGISCH PROCES FIT FOR THE FUTURE! STRATEGISCH PROCES FIT FOR THE FUTURE! STRATEGIE PLAN DO CHECK ACT W A T? Organisatie Business Omgeving T r ends Principes Beleidsplan Ar chitectuurplan Portfolio Resultaat behalen Organisatie inrichten

Nadere informatie

Hort-I-management Scan. 28 mei 2013, Bas Janssens

Hort-I-management Scan. 28 mei 2013, Bas Janssens Hort-I-management Scan 28 mei 2013, Bas Janssens Opzet presentatie Aanleiding Doel Achtergrond Systemen Bevindingen Vervolg Aanleiding Grote verschillen in kennis en vaardigheden op het gebied van ICT

Nadere informatie