Investeren in duurzame groei
|
|
- Timo de Groot
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Investeren in duurzame groei Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor Samenvatting
2 Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2012 Rotterdam wil de duurzaamste wereldhavenstad zijn. Via het programma Duurzaam : Investeren in duurzame groei werkt Rotterdam aan een schone, groene, gezonde en economisch sterke stad. Het Rotterdam Climate Initiative (RCI), een initiatief van de gemeente Rotterdam, het Havenbedrijf Rotterdam, DCMR Milieudienst Rijnmond en Deltalinqs (de koepelorganisatie van de Rotterdamse bedrijven in haven en industrie), maakt hier deel van uit. De ambities voor 2025 zijn stevig: 50% CO 2 -reductie in 2025 ten opzichte van 1990 en 100% klimaatbestendig maken van de regio. Het programma moet bovendien tot een versterking van de Rotterdamse economie leiden, met in de periode tot 2014 minimaal 350 miljoen euro aan duurzame investeringen als resultaat. Investeringen die bijdragen aan meer werkgelegenheid, een betere leefkwaliteit voor de Rotterdammers en een nog aantrekkelijker vestigingsklimaat voor bedrijven. Ook werkt Rotterdam, vooral voor de gezondheid van Rotterdammers, aan verbetering van de luchtkwaliteit en het terugdringen van het aantal geluidgehinderden. De Rotterdamse duurzaamheidsaanpak, vertaald in tien opgaven, wordt jaarlijks gemonitord. Deze tweede jaarrapportage van het programma Duurzaam , de Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2012, beschrijft de belangrijkste activiteiten en resultaten in het afgelopen jaar. Daarnaast bevat het een effectenmonitor, die per opgave aangeeft welke effecten er in 2012 zijn bereikt, en een transitiemonitor, waarin de voortgang naar de Rotterdamse duurzaamheidstransitie wordt beschreven. BRON: STEDIN Belangrijke stappen naar een duurzamer Rotterdam Verminderen van de uitstoot In 2012 zijn er belangrijke maatregelen genomen die op korte termijn zorgen voor een schaalsprong op weg naar een duurzamere stad en haven. Zo is Stedin in april 2012 gestart met de aanleg van een pijpleiding voor het transport van stoom tussen bedrijven in het Botlekgebied. De oplevering is in het voorjaar van Met het stoomnetwerk kan de CO 2 -uitstoot op termijn jaarlijks met meer dan ton CO 2 worden gereduceerd en wordt de luchtkwaliteit verbeterd. AVR Rozenburg en chemiebedrijf EKC, respectievelijk de eerste leverancier en eerste afnemer van de stoom, zijn de andere investeerders. Aanleg stoomnetwerk in de Rotterdamse Botlek. Daarnaast is de aanleg van De Nieuwe Warmteweg gestart. Tot eind 2013 werkt Warmtebedrijf Rotterdam aan een pijpleiding van 26 kilometer tussen AVR Rozenburg en Rotterdam-Zuid. Als het warmtenet gereed is, kunnen ongeveer huishoudens en bedrijven worden voorzien van duurzame warmte. De AVR is BRON: VISSER & SMIT HANAB het eerste bedrijf dat restwarmte, die vrijkomt bij afvalverbranding, zal leveren aan het warmtetransportnet. Er zullen steeds meer warmteproducenten en -afnemers worden aangesloten op het netwerk. Aanleg Nieuwe Warmteweg tussen AVR Rozenburg en Rotterdam-Zuid. De RCI-partners werkten verder aan de ontwikkeling van een CO 2 -hub in de Rotterdamse haven. Deze hub biedt een infrastructuur waarmee afgevangen CO 2 (CCS) kan worden vervoerd voor gebruik in kassen of voor opslag in lege olie- en gasvelden onder de Noordzee. Via Letters of Endorsement hebben Shell, Air Liquide, en de consortia ROAD (E.ON en GDF SUEZ) en CINTRA (Vopak, Anthony Veder, Air Liquide en Gasunie) het belang hiervan onderschreven. De CCS-demonstratieprojecten ROAD (E.ON en GDF SUEZ) en Green Hydrogen (Air Liquide) kwamen in een cruciale fase. De investeringsbeslissing van ROAD (Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject) wordt in 2013 genomen. De Europese subsidieaanvraag van het Green Hydrogen-project werd niet gehonoreerd. Air Liquide beraadt zich nu op andere manieren om CCS te realiseren. LNG kan een belangrijke bijdrage leveren FOTO: RINIE BOON. aan het schoner maken van de transportsector, door vermindering van de uitstoot van NOx, SOx, fijnstof en broeikasgassen. Om LNG als transportbrandstof te introduceren, moet een hele keten op gang worden gebracht. De breakbulkterminal die Gasunie en Vopak naast de GATE-terminal gaan bouwen is daarin een belangrijke stap. Hiermee komt LNG beschikbaar als alternatief voor stookolie voor kustvaart, binnenvaart en wegtransport. De introductie van LNG als transportbrandstof wordt begeleid door het Nationaal LNG Platform, dat in 2012 in aanwezigheid van minister Verhagen in Rotterdam is opgericht. Andere mijlpalen op het gebied van toepassing van LNG zijn de lancering van de eerste hybride, en daarmee zeer energiezuinige, sleepboot van Europa (de RT Adriaan als E-KOTUG) in juni 2012 en de doop van een nieuwe LNG-tanker door prinses Maxima in december Ook hebben de havenbedrijven van Götenborg en Rotterdam in 2012 een intentieverklaring getekend over het versnellen van de introductie van LNG als maritieme brandstof. In 2015 moet in beide havens LNG gebunkerd kunnen worden. Industrie bij avond.
3 Luchtkwaliteit en geluid Om de luchtkwaliteit in Rotterdam te verbeteren, is het aantal walstroomvoorzieningen waar aangemeerde schepen gebruik van kunnen maken, uitgebreid. Zo wordt het gebruik van scheepsgeneratoren overbodig en wordt de uitstoot van fijnstof en NOx voorkomen. Om geluidshinder te voorkomen zijn de Laan van Dada, Laan van Magisch Realisme, Aveling Zuid, Rosestraat en de Ankie Verbeek Ohrlaan voorzien van een nieuw stil wegdek. Naast de aanleg van stil wegdek werkt Rotterdam ook aan andere concrete maatregelen, zoals het isoleren van gevels in geluidsbelaste gebieden. Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu sluit het eerste schip van Stena Line BV aan op het walstroomnet in de haven van Hoek van Holland. Duurzaam bouwen en wonen De aanpak van de gebouwde omgeving begint zijn vruchten af te werpen. Een goed voorbeeld hiervan is de Hildegaertschool in Rotterdam, die zich de duurzaamste school van Nederland mag noemen. De school is in 2012 geopend en voorzien van de nieuwste technieken. Zo vervangen warmte-koudeopslag en zonnecollectoren een standaard cv-installatie en is er een vegetatiedak dat regenwater vasthoudt en filtert. De duurzame verlichting speelt in op het gemoed van de kinderen om ze bij de les te houden. Leerlingen kunnen in hun eigen lokaal zien De Hildegaertschool in Rotterdam mag zich de duurzaamste school van Nederland noemen. hoeveel energie ze verbruiken. Ook hebben in 2012 drie hotels een gouden Green Key-certificaat behaald. Hiermee telt de stad Rotterdam bijna vierduizend groene hotelbedden, ongeveer vijftig procent van het totaal. Drie hotels behalen het gouden Green Key-certificaat. Woningbouwvereniging Hoek van Holland en Waifer Nederland hebben zeven corporatiewoningen van zonnepanelen voorzien. Waifer investeert als private partner in de zonnepanelen en levert vervolgens duurzame energie aan de huurder. De energielasten van de betrokken huurders zijn hierbij bevroren. Het project is goed uit te breiden naar andere gebieden. De voorbereidingen hiertoe zijn in volle gang vanuit het project Versnelling 010. Hierin worden Rotterdamse woningen grootschalig verduurzaamd, waarbij de investering zich terugverdient via een lagere energienota voor de bewoner. Duurzame mobiliteit Op het gebied van duurzame mobiliteit is de infrastructuur voor elektrisch rijden fors uitgebreid. In juni werd het honderdste oplaadpunt voor elektrische auto s in gebruik genomen. Eind 2012 waren er 212 oplaadpunten in Rotterdam. Verder was het eerste jaar van Het Nieuwe Rijden Elektrisch Vervoer Centrum (HNR EVC) een succes. Het centrum verwelkomde ruim driedui- Bij het wegverkeer begint het elektrisch vervoer voet aan de grond te krijgen door onder meer de aanleg van steeds meer oplaadpunten. zend bezoekers sinds de opening, kreeg naamsbekendheid in het hele land en won in september 2012 de publieksprijs E-Mobility Awards in de categorie Stimulering Elektrisch Vervoer. Ook zijn de eerste Made in Rotterdam elektrische scooters van de ESFA op de RDM-Campus opgenomen in het gemeentelijke wagenpark. Deze fabriek kent een bijzondere opzet: mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt worden opgeleid tot arbeidskrachten met goede kansen op de arbeidsmarkt. Nieuwe voorzitter van de Council In oktober 2012 is Jeroen van der Veer officieel aangetreden als nieuwe voorzitter van de Council, de adviesraad van het RCI. Daarmee is hij een belangrijk adviseur van het RCI. Jeroen van der Veer volgt Ruud Lubbers op, die als erevoorzitter betrokken blijft bij het RCI. De inzet van Jeroen van der Veer zal vooral gericht zijn op het verduurzamen van de industrie, dat eveneens een centraal thema is in de Rotterdamse Havenvisie, Port Compass De RCI agenda is hierin goed geborgd. Koploper op het gebied van klimaatadaptatie Het programma Rotterdam Climate Proof heeft als doel ervoor te zorgen dat Rotterdam in 2025 honderd procent klimaatbestendig is. Dit betekent dat de stad zich kan aanpassen aan het veranderende klimaat, en beter bestand is tegen hevige regenbuien, stijging van de zeespiegel of veranderingen van de waterstand van de Maas. Vanuit dit programma is in 2012 de Rotterdamse Adaptatie Strategie (RAS) opgeleverd. Deze strategie gaat in op de urgentie van klimaatadaptatie in Rotterdam en beschrijft welke richtinggevende besluiten nodig zijn om dit de komende decennia op een gerichte en effectieve wijze te doen. Kortgezegd: hoe houden we hier droge voeten. Met deze informatie zijn kansrijke strategieën voor een klimaatbestendige stad ontwikkeld. Sinds eind 2012 is een eerste beschrijving van de Rotterdamse adaptatiestrategie beschikbaar, die in 2013 met stakeholders wordt besproken en bestuurlijk vastgesteld. Als onderdeel van de Rotterdamse Adaptatie Strategie is de Rotterdamse klimaat-mkba ontwikkeld. In een MKBA
4 (maatschappelijke kosten-batenanalyse) worden de kosten van een investering afgewogen tegen de baten vanuit het perspectief van de maatschappij als geheel. Vergroening en extra waterbergingen Er wordt voortvarend gewerkt aan het vergroenen van de stad. In april 2012 werden De Dakakkers op kantoorgebouw Het Schieblock in het centrum van Rotterdam aangelegd. De akkers zijn met vierkante meter de eerste grote stadslandbouwdaken in Nederland. Op 2 juni 2012 werd de ste vierkante meter groen dak gevierd. Dat gebeurde op het groene sedumdak van flatgebouw Meyenhage de Schere in Rotterdam Charlois. Eind 2012 telde Rotterdam ruim vierkante meter groen dak. De Dakakkers op het Schieblock is in 2012 aangelegd. Op de stenige plekken Hooglandtuin, Johan Idaplein, Zwijndrechtseplein, Tidemanplein, HBU-locatie Coolsingel en het Afrikaanderpark zijn daarnaast vergroeningsprojecten uitgevoerd. Ook is het eerste waterplein opgeleverd op het Bellamyplein in Spangen. De uitvoering van het waterplein op het Benthemplein is gestart; oplevering vindt plaats in Internationale voorbeeldstad Ook ver buiten de stadsgrenzen zijn de stappen die Rotterdam zet op weg naar een duurzame stad goed merkbaar. De Europese Commissie bereidt een klimaatadaptatiestrategie voor. Omdat een dergelijke strategie op lokaal niveau ontwikkeld moet worden, faciliteert zij de steden met een trainingsprogramma. Rotterdam is hierbij benoemd tot peer city en heeft een leidende rol in dit programma. In oktober 2012 bezochten ongeveer twintig watermanagers uit vijftien Europese steden Rotterdam. In het project Ho Chi Minh City, moving towards the sea werkten Nederlandse bedrijven in opdracht van Rotterdam aan de ontwikkeling van een klimaatadaptatiestrategie naar Rotterdams model. Ook de Filipijnen zijn op zoek naar oplossingen voor wateroverlast in de deltastad Manilla. Studenten van de Hogeschool Rotterdam hebben in samenwerking met Rotterdam onderzoek gedaan naar klimaatadaptatie aldaar. Singapore heeft haar interesse in samenwerking met Rotterdam op het gebied van water en klimaatadaptatie kenbaar gemaakt. Le Hoang Quan, chairman of the People s Committee van Ho Chi Minh City, bedankt burgemeester Abouteleb voor de Rotterdamse ondersteuning bij de klimaatatlas en concept-adaptatiestrategie. In 2012 werden circa 25 internationale delegaties ontvangen om te leren hoe Rotterdam werkt aan klimaatbestendigheid op de langere termijn, in combinatie met het aanjagen van groene groei. Het door Rotterdam opgerichte netwerk Connecting Delta Cities groeide in 2012 uit tot tien kernsteden met daaromheen een ring van geïnteresseerde wereldsteden, waaronder Vancouver en Singapore. Dit leverde Rotterdam een erkende voortrekkersrol op het terrein van klimaatadaptatie bij de C40 Climate Leadership Group, het samenwerkingsverband van steden op het gebied van klimaatverandering waaraan het Clinton Climate Initiative nauw gelieerd is. Congresstad Duurzaamheid In Rotterdam hebben diverse congressen op het gebied van duurzaamheid plaatsgevonden. Een voorbeeld hiervan is de Shell Eco-marathon. Parallel hieraan heeft een forum plaatsgevonden waar internationale deskundigen uit het bedrijfsleven, de academische wereld en maatschappelijke organisaties gewerkt hebben aan oplossingen voor de Energie-Water-Voedsel Nexus. Het evenement heeft ongeveer belangstellenden getrokken. Shell Eco Marathon voor het eerst in Rotterdam. Duurzame investeringen versterken de economie In deze collegeperiode staan eind 2012 bijna 300 miljoen euro aan investeringen genoteerd die voldoen aan de definitie duurzame investering. Daarmee ligt Rotterdam op schema om het doel van 350 miljoen euro aan duurzame investeringen te bereiken in Een voorbeeld van duurzaam investeren is het Stoomnetwerk, waarvoor de totale investering bijna 20 miljoen euro bedraagt. Stedin, afvalverwerker en enegieleverancier AVR en chemiebedrijf EKC zijn de investeerders. Een andere grote investering is het Windpark Hartelbrug II, waar acht windmolens met een totaal van 24 MW aan vermogen worden geplaatst. Dit windpark is een rechtstreeks resultaat van het RCI windconvenant De investering bedraagt 36 miljoen euro. In het regionale Valorisatieprogramma Deltatechnologie zijn kansrijke cases aangedragen om met de valorisatiepartners uit te werken tot (markt)producten of pilots. Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) keurde de subsidieaanvraag in het najaar 2012 goed. Daarmee is er 3,6 miljoen euro beschikbaar gekomen voor regionale innovatieontwikkeling en valorisatie op het gebied van klimaatadaptatie. Voor het Masterplan Jakarta Coastal Development Strategy is mede door Rotterdamse inspanningen 4 miljoen euro beschikbaar gekomen. Aan twee Nederlandse consortia is een opdracht gegund.
5 Effectenmonitor Elk jaar wordt met de effectenmonitor gekeken welke effecten zijn te benoemen uit de inspanningen die zijn geleverd, en of deze op koers liggen met de uitgestippelde weg richting de doelstellingen in Uit de effectenmonitor van 2012 blijkt dat diverse opgaven een Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en aanzienlijk effect van de gedane inspanningen Milieu sluit het eerste schip van Stena Line BV aan op laten zien. Voor een aantal opgaven geldt dat het walstroomnet in de haven van Hoek van Holland. de effecten eind 2012 nog niet duidelijk waarneembaar waren. Vaak is dit conform verwachting. In 2012 en de jaren daar aan voorafgaand, zijn belangrijke stappen gezet om de doelen in 2025 te kunnen halen. A. Verminderen van de CO 2 -uitstoot In 2012 is er, conform verwachting, een bescheiden effect op de vermindering van CO 2 - uitstoot. In 2012 bedroeg de CO 2 -uitstoot in Rotterdam kton, waarbij de bereikte CO 2 -reductie door aanpak van het RCI ongeveer 100 kton bedraagt. Eind 2011 is een start gemaakt met extra CO 2 -afvang (bij chemiebedrijf Abengoa) die via een pijpleiding aan de glastuinbouw wordt geleverd. In 2012 werd ongeveer 80 kton afgevangen. De verbetering van de energieefficiency bij de industrie heeft vooralsnog geen aanvullende CO 2 -reductie opgeleverd. Bij het wegverkeer begint het elektrisch vervoer voet aan de grond te krijgen door onder meer de aanleg van steeds meer oplaadpunten. Eind 2012 waren dat er in Rotterdam 212. Ook de inzet van biobrandstoffen voor het vrachtverkeer levert een reductie op van de CO 2 -uitstoot. De bereikte reductie in de sector verkeer en vervoer wordt geschat op enkele kilotonnen CO 2 in In de gebouwde omgeving zijn inmiddels bij veel corporatiewoningen energiebesparende maatregelen uitgevoerd. Datzelfde geldt voor veel MKBbranches en grootverbruikers als ziekenhuizen. De geschatte CO 2 -reductie in de gebouwde omgeving bedraagt 20 kton. De beperkte CO 2 -reductie door getroffen maatregelen is conform verwachting. Projecten die leiden tot grootschalige CO 2 -reductie, zoals de realisatie van het stoomnetwerk, aansluiting van woningen op industriële restwarmte en toepassing van het afvangen, opslaan en hergebruiken van CO 2 (CCS), vergen een lange aanlooptijd en hoge investeringen. Hier is in 2012 de bodem voor gelegd, waarna de beoogde effecten over enkele jaren merkbaar worden. Het RCI richt zich daarom op het bereiken van de doelstellingen in 2025, met belangrijke mijlpalen in 2015 en Als het huidige pakket aan RCI-maatregelen wordt gerealiseerd, zal dit naar verwachting leiden tot een CO 2 -reductie van ca 21 Mton in Verreweg het grootste deel hiervan komt van CO 2 -maatregelen bij de industrie en energieopwekking. Met deze CO 2 -reductie wordt de halvering van de CO 2 -emissies in 2025 gehaald. B. Klimaatbestendig maken van de regio In 2012 is ruim kubieke meter extra waterbergingscapaciteit gerealiseerd. Het totaal staat nu op kubieke meter. Daarmee is circa negen procent van de totale opgave tot 2025 ingevuld ( kubieke meter). De verwachting is dat in kubieke meter extra waterberging gereed is. De doelstelling voor vierkante meter groene gevels en daken ligt op koers: het aantal vierkante meter groen dak waarvoor subsidie werd aangevraagd is in 2012 met bijna gestegen. Eind 2012 stond de groenedakenteller op vierkante meter. Daarnaast telde Rotterdam nog vierkante meter aan groene gevels. C. Versterken van de Rotterdamse economie Het programma Duurzaam moet onder andere leiden tot een versterking van de Rotterdamse economie, met in de periode tot 2014 minimaal 350 miljoen euro aan duurzame investeringen van publieke en private partijen samen als resultaat. In 2012 bedroeg de omvang aan duurzame investeringen ruim 63 miljoen euro. Dat betekent dat vanaf 2010 al bijna 300 miljoen euro is geïnvesteerd. Dat is 26 miljoen meer dan het doel voor deze periode. Het bereiken van het uiteindelijke doel ligt daarmee ruim op koers. Transitiemonitor De transitiemonitor geeft antwoord op de vraag in hoeverre Rotterdam op de goede weg is naar een duurzame stad. Het realiseren van een duurzaamheidstransitie in Rotterdam vraagt inzet over vele jaren. Het resultaat hiervan is van jaar tot jaar meer zichtbaar. Voor het Rotterdamse streven naar duurzaamheid zijn fundamentele veranderingen nodig in de manier waarop energie gebruikt wordt in de sectoren gebouwde omgeving, verkeer en vervoer en industrie en energieopwekking. De transitie is in beeld gebracht door de CO 2 -uitstoot te koppelen aan indicatoren die de economische ontwikkeling in deze sectoren weergeven. Voor de gebouwde omgeving is gekeken naar de CO 2 -uitstoot per vierkante meter vloeroppervlak. Die is voor woningen en MKB ten opzichte van 2012 licht toegenomen door meer gasverbruik. Bij gemeentelijke gebouwen is de CO 2 -emissie per vierkante meter nagenoeg gelijk gebleven. Bij de elektriciteitsproductie is de CO 2 -uitstoot per opgewekte kilowattuur juist gestegen ten opzichte van De voornaamste oorzaak hiervan is dat gasgestookte energiecentrales, die een lagere uitstoot per kwh hebben, minder elektriciteit hebben geproduceerd, terwijl de kolencentrale van E.ON op de Maasvlakte relatief meer heeft geproduceerd. Dit wordt veroorzaakt door marktomstandigheden. In de sector Verkeer en Vervoer is nog geen sterke verandering zichtbaar in de indicator CO 2 per gereden kilometer ten opzichte van Omdat het gaat over meer dan alleen technologische innovatie, maar ook om veranderingen in beleid, gedrag en cultuur, wordt de echte transitie pas bereikt als op voldoende schaal sprake is van nieuwe manieren van denken, werken en organiseren. De transitiemonitor laat zien dat op belangrijke onderdelen in 2012 de kiem voor deze omslag is gelegd. De condities die het RCI schept, zijn daarmee in toenemende mate succesvol. In termen van structuur zijn de aanleg van het stoomnetwerk in het Botlekgebied, de aanleg van het warmtenet, de infrastructuur voor elektrisch rijden en de omvang van de investeringen in duurzaamheid belangrijke projecten die in de nabije toekomst gaan zorgen voor een schaalsprong. Om deze schaalsprong mogelijk te maken werken de RCI partners aan het opstarten, uitvoeren en vergroten van projecten. Daarbij wordt ook goed gekeken naar externe ontwikkelingen die Rotterdam niet zelf in de hand heeft. Belangrijk aandachtspunt is de lage CO 2 -prijs in het Europese emissiehandelssysteem. Die zorgt ervoor dat er weinig prikkel is voor de grote industrie en de energiesectoren om te verduurzamen. Daarnaast is de situatie op de energiemarkt op dit moment zodanig dat de elektriciteitsprijs laag is en de gasprijs relatief hoog. Hierdoor staan relatief efficiënte gasgestookte warmtekrachtinstallaties stil of worden op korte termijn uit bedrijf genomen. Er dreigt efficiencywinst verloren te gaan. RCI zet zich in richting de rijksoverheid en de Europese Unie om te pleiten voor gunstige randvoorwaarden voor verduurzaming.
6 Tien duurzaamheidsopgaven Door zowel de oorzaken als de gevolgen van de klimaatverandering aan te pakken, werkt Rotterdam aan het verduurzamen van de stad en haven. De Rotterdamse aanpak is vertaald in tien duurzaamheidsopgaven: 1. Vooroplopen bij het verminderen van CO 2 -uitstoot 2. Verbeteren van de energie-efficiency 3. Omschakelen naar duurzame energie en biomassa als brand- en grondstof 4. Bevorderen van duurzame mobiliteit en transport 5. Verminderen van geluidsoverlast en bevorderen van schone lucht 6. Groener maken van de stad 7. Vergroten van duurzame investeringen en bevorderen van duurzame producten 8. Duurzaamheid in onderwijs en onderzoek 9. Voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering 10. Bevorderen van duurzame gebiedsontwikkeling Colofon Publicatie Programmabureau Duurzaam, gemeente Rotterdam Samenstelling en tekst Programmabureau Duurzaam, gemeente Rotterdam / Rotterdam Climate Initiative Eindredactie Leene Communicatie, Gouda Opmaak, Uit de Kunst!, Rotterdam Foto omslag Eric Fecken Foto achterpagina Eric Fecken Meer informatie De volledige Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2012 is te downloaden op: Bekijk de monitor, de RCI site en diverse filmpjes met de gratis Layar app Partners Rotterdam Climate Initiative
Investeren in duurzame groei
Investeren in duurzame groei De Rotterdamse aanpak Het programma Duurzaam 2010-2014: Investeren in duurzame groei is het draaiboek waarmee Rotterdam werkt aan een schone, groene, gezonde en economisch
Nadere informatieInvesteren in. duurzame. groei
Investeren in duurzame groei Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2012 De Rotterdamse aanpak Het programma Duurzaam 2010-2014: Investeren in duurzame groei is het draaiboek waarmee Rotterdam werkt aan een
Nadere informatieInvesteren in duurzame groei
Investeren in duurzame groei Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2011 Samenvatting De Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2011 beschrijft de resultaten en de effecten van de inspanningen van het Programma Duurzaam
Nadere informatieInvesteren in. duurzame. groei
Investeren in duurzame groei Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2011 De Rotterdamse aanpak Met het Programma Duurzaam 2010-2014: Investeren in duurzame groei werkt Rotterdam aan een schone, groene, gezonde
Nadere informatieENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019
ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:
Nadere informatieInvesteren in duurzame groei
Investeren in duurzame groei De Rotterdamse aanpak Met het Programma Duurzaam 2010-2014: Investeren in duurzame groei werkt Rotterdam aan een schone, groene, gezonde en economisch sterke stad. Als daadkrachtige
Nadere informatieInvesteren in duurzame groei
Investeren in duurzame groei Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2013 De Rotterdamse aanpak Het programma Duurzaam 2010-2014: Investeren in duurzame groei is de leidraad naar een schoon, groen, gezond en
Nadere informatieRotterdam, 23 mei 2013. Geachte heer Van der Touw, beste Ab,
Rotterdam, 23 mei 2013 Geachte heer Van der Touw, beste Ab, Onlangs was u te gast in de RCI Board waar we spraken over de totstandkoming van het nationale energieakkoord. Inmiddels hebben wij dit onderwerp
Nadere informatieGreen Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei
Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en
Nadere informatieRaadsakkoord energietransitie. Februari 2019
Raadsakkoord energietransitie Februari 2019 De energietransitie in Rotterdam Een klimaatneutraal en duurzaam Rotterdam. Dat is waar we naar toe willen. Een groene en gezonde stad met schone lucht, waarin
Nadere informatiePraktische voorstellen voor energiebesparing in haven en industrie. Alex Ouwehand Directeur NMZH
Praktische voorstellen voor energiebesparing in haven en industrie Alex Ouwehand Directeur NMZH CO2 emission CO2 reduction Ambities klimaat en energie EU en Rijk 2020 : 20 % CO 2 -reductie (tov 1990),
Nadere informatieRotterdam Climate Proof
Rotterdam Climate Proof Connecting water with opportunities in a delta city John Jacobs Rotterdam Climate Proof RCI: PUBLIEK PRIVAAT PARTNERSHIP RCI & ROTTERDAM CLIMATE PROOF DOELEN RCI 50% CO2-reductie
Nadere informatieRotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2
Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2 Klimaatdoelstellingen in Nederland Nederland heeft duidelijke klimaatdoelstellingen: in 2030 moet de uitstoot van broeikasgassen met 49% zijn
Nadere informatieRaadsakkoord energietransitie. April 2019
Raadsakkoord energietransitie April 2019 Inhoudsopgave De energietransitie in Rotterdam 1 De energietransitie als kans 1 Tegengaan energiearmoede 1 Klimaatakkoord van Parijs 2 Rotterdamse klimaatambitie
Nadere informatieStartnotitie Energietransitie. November 2018
Startnotitie Energietransitie November 2018 Startnotitie Energietransitie Een klimaatneutrale stad. Dat is wat Rotterdam wil zijn. Een groene en gezonde stad met schone lucht voor iedereen. Met een economie
Nadere informatieGroeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector
Groeiplan voor warmte een initiatief van provincies, gemeenten en sector 27 november 2015 De Provincies Gelderland, Zuid-Holland, Noord-Holland, en Limburg, Metropoolregio Rotterdam Den Haag, de Gemeenten
Nadere informatieSymposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014
Symposium De Groene Delta van Nijmegen Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Noodzaak tot veranderen 13-10-2014 2 En toen was daar... http://www.energieakkoordser.nl/ https://energiekgelderland.nl/paginas/default.aspx
Nadere informatieKosten en baten van warmtenetten. Presentatie op seminar De toekomst van warmte Jeroen Roos, 30 januari 2016
Kosten en baten van warmtenetten Presentatie op seminar De toekomst van warmte Jeroen Roos, 30 januari 2016 Warmtenetten: vele soorten en maten Van zeer lage tot zeer hoge temperatuur Van zeer klein tot
Nadere informatie2-7-2014. Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen?
Energieakkoord voor duurzame groei Juli 2014 WERK IN UITVOERING Ed Nijpels Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen? 1 Waarom een Energieakkoord? Perspectief Consistentie Ambitie Realiteit Groei
Nadere informatieEnergievoorziening Rotterdam 2025
Energievoorziening Rotterdam 2025 Trends Issues Uitdagingen 9/14/2011 www.bollwerk.nl 1 Trends (1) Wereld energiemarkt: onzeker Toenemende druk op steeds schaarsere fossiele bronnen Energieprijzen onvoorspelbaar,
Nadere informatieProvinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL
Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in
Nadere informatieElektrisch rijden is de toekomst
Elektrisch rijden is de toekomst Duurzaam onderweg in Rotterdam www.rotterdam.nl/elektrischrijden Elektrisch rijden neemt een vlucht. Er rijden steeds meer elektrische voertuigen rond. Een positieve ontwikkeling
Nadere informatieRotterdamse adaptatiestrategie. John Jacobs Programmabureau Duurzaam Rotterdam Climate Proof
John Jacobs Programmabureau Duurzaam Rotterdam Climate Proof Adaptatie? Effecten klimaatverandering Rotterdam: er is urgentie om te handelen Strategie gericht op functioneren van de stad Bebouwing Nutsnetwerken
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieKLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018
KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018 DE OPDRACHT. Meer dan 100 partijen verlagen CO 2 -uitstoot van Nederland met 49% ten opzichte van 1990 via het klimaatakkoord. Maatschappelijke organisaties,
Nadere informatieDe Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;
INTENTIEVERKLARING CO 2 AFVANG, TRANSPORT en OPSLAG Partijen 1. De Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, vertegenwoordigd door de heer ir. J. van der Vlist, Secretaris-Generaal
Nadere informatieEnergietransitie Glastuinbouw en warmte
Energietransitie Glastuinbouw en warmte Inhoud 1. Inleiding 2. Energietransitie glastuinbouw 3. Warmteclusters 1. Doel 2. Aanpak en gebieden 4. Vragen/ discussie Nationale en internationale doelen ambitie
Nadere informatieElektrisch rijden in de praktijk
We gaan elektrisch vooruit! Een impuls voor elektrisch vervoer in Rotterdam Elektrisch rijden in de praktijk Klimaatprobleem? Google earth januari 2009 Rotterdam Climate Initiative Als stad met wereldhaven
Nadere informatieDuurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld
Duurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld Duurzaamheidsmonitor 2017 De duurzaamheidsmonitor is vernieuwd. De hoeveelheid data is flink gecondenseerd en meer beeldend vormgegeven ten behoeve van de leesbaarheid.
Nadere informatieCO 2 -uitstootrapportage 2011
Programmabureau Klimaat en Energie CO 2 -uitstootrapportage 2011 Auteurs: Frank Diependaal en Theun Koelemij Databewerking: CE Delft, Cor Leguijt en Lonneke Wielders Inhoud 1 Samenvatting 3 2 Inleiding
Nadere informatieRotterdam, 3 oktober 2012
Rotterdam, 3 oktober 2012 Aan: De informateurs voor de kabinetsformatie 2012 P.a. De Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 AE s-gravenhage Kopie aan: Betreft: Fractieleiders en woordvoerders
Nadere informatieHealthy Urban Living Slim, Gezond en Groen
SMART CITY UTRECHT Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen Brigitte Hulscher Program Manager Smart Cities, Marketing & Innovation Utrecht Jong en hoog opgeleid 334.862 inwoners, 20 % < 17, 18% 18-26,
Nadere informatievolgens HbR zelfs verder Rotterdam
Heel Rijnmond één grote keten? Havenbedrijf Rotterdam Sandra Prenger 1 Heel Rijnmond industrial area logistics hub metropolitan area distribution volgens HbR zelfs verder Rotterdam Inhoud Havenvisie 2030
Nadere informatiedelft energieneutraal delft smart city thema
thema delft energieneutraal delft smart city afbeelding: Prêt-à-Loger Gemeente Delft heeft de ambitie om in 2050 energieneutraal te zijn. Dit betekent: geen door fossiele brandstofverbruik veroorzaakte
Nadere informatieNEW BUSINESS. Guy Konings
2015 Guy Konings Stedin is verantwoordelijk voor transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam KERNGETALLEN
Nadere informatieHet KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)
Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne) Gert Jan Kramer Tilburg Science Café, 15 Januari 2019 Haalbaarheid en Draagvlak 300 Dutch GHG emissions emissions (Mton CO 2eq ) 200 100-12% -49%
Nadere informatieEEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE
EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE Een nieuwe ambitie in energie Verschuiving focus Noordwest-Europese markt naar regio Zuid-Holland Van elektriciteitsproductie naar energie Regionale binding MPP3 in nauwe
Nadere informatieKwantitatieve verkenning van het potentieel voor LNG in de binnenvaart. Martin Quispel, DCMR Schiedam 28 maart 2017
Kwantitatieve verkenning van het potentieel voor LNG in de binnenvaart Martin Quispel, DCMR Schiedam 28 maart 2017 Achtergrond Verkennende studie uitgevoerd door STC-NESTRA en EICB in opdracht voor het
Nadere informatieUitkomsten van de zoektocht naar dé klimaatneutrale gemeente in Flevoland 2014
Uitkomsten van de zoektocht naar dé klimaatneutrale gemeente in Flevoland 2014 Natuur en Milieufederatie Flevoland heeft ook dit jaar weer een verkenning gedaan naar het klimaatneutrale gehalte van de
Nadere informatieinput voor programma duurzaamheid
Rotterdamse input voor programma duurzaamheid Momenteel wordt hard gewerkt en geschreven aan het Programma Duurzaamheid voor Rotterdam. Wethouder van Huffelen, duurzaamheid, binnenstad en buitenruimte,
Nadere informatiePROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST
NOORD-NEDERLAND: PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST PROEFTUIN ENERGIE- TRANSITIE REGIONALE PARTNER IN DE EUROPESE ENERGIE UNIE Noord-Nederland is een grensoverschrijdende proeftuin
Nadere informatieIndustrie koppelen aan het warmtenet Rotterdam. Verkenning van kansen voor aansluiting van acht bedrijven in Botlek/Pernis op het warmtenet
Industrie koppelen aan het warmtenet Rotterdam Verkenning van kansen voor aansluiting van acht bedrijven in Botlek/Pernis op het warmtenet Openbare samenvatting Delft, oktober 2012 Opgesteld door: A. (Ab)
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres
Nadere informatieHavenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011
Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011 1 Doel Havenvisie 2030 Richting geven aan de verdere ontwikkeling van de Rotterdamse mainport. Zekerheid en perspectief bieden aan klanten, burgers, overheden
Nadere informatieWat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)?
Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de
Nadere informatieedup 2016 Overzicht monitoringinstrumenten planet -onderdelen (onderdeel II) Gemeente Zuidhorn februari 2017
1 edup 2016 Overzicht monitoringinstrumenten planet -onderdelen (onderdeel II) Gemeente Zuidhorn februari 2017 2 Inleiding Voor u ligt het de evaluatie van het Duurzaamheidsuitvoeringsplan 2016: het edup
Nadere informatieEnergieakkoord voor duurzame groei
Energieakkoord voor duurzame groei Netwerkbijeenkomst Duurzame regionale energie Gelderland 15 januari 2014 Lodewijk de Waal Energieakkoord Wie zaten aan tafel? Inhoud presentatie Hoofdlijnen Energieakkoord
Nadere informatieWELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018
WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018 Inleiding Wat doet het Havenbedrijf Rotterdam? Hoe bouwen wij aan een duurzame haven? Wat doen wij aan waterstof? 2 Wat doet het
Nadere informatieROTTERDAM WORLDCLASS MAINPORT, FRONTRUNNER IN ENERGY
ROTTERDAM WORLDCLASS MAINPORT, FRONTRUNNER IN ENERGY Performance Inhoud Duurzame groei: economie, milieu en werkgelegenheid 4 Deltalinqs Energy Forum 6 Meesturen in Business Platforms 8 RCI Actieplan Energie
Nadere informatieJaarplan Energie Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag
Jaarplan 2019 - Energie Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag Nederlandse glastuinbouwbedrijven dragen in grote mate bij aan het verminderen van de CO2-uitstoot. Het komende decennium wordt
Nadere informatieRCI Actieplan Energie
Het Rotterdam Climate Initiative is het klimaatprogramma van de gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam NV, Deltalinqs en DCMR Milieudienst Rijnmond RCI Actieplan Energie Rotterdamse uitwerking van
Nadere informatieNAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030
NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030 Een advies aan de Provincie Zuid-Holland Maart 2019 Zuid-Holland kent een dubbele urgentie voor ontwikkelen groene waterstofeconomie:
Nadere informatieWereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam. Henk de Bruijn 25 september 2013. Copyright - Port of Rotterdam
Wereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam Henk de Bruijn 25 september 2013 1 Haven- en industriegebied + 2 Havengebieden Maasvlakte Waal-/Eemhaven Europoort Botlek 3 Haven in cijfers Rotterdamse haven
Nadere informatieDUURZAME MOBILITEIT IN TERMEN VAN CO2
DUURZAME MOBILITEIT IN TERMEN VAN CO2 2013 2014 2015 2017 / 2018 10-pagers functionaliteiten: - beleidsverkenning INEK: integraal nationaal energie en klimaat plan - bestuurlijk stuk (TK) - alle lidstaten
Nadere informatie1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening
1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% kunnen wel even wachten met grote maatregelen 17% 1 Een beetje dringend, we kunnen nog wel even wachten met grote maatregelen,
Nadere informatieRotterdamse adaptatiestrategie. John Jacobs Afdeling Water Rotterdam Climate Proof
John Jacobs Afdeling Water Rotterdam Climate Proof Adaptatie is niet nieuw! Effecten klimaatverandering Rotterdam: er is urgentie om te handelen Strategie gericht op functioneren van de stad Bebouwing
Nadere informatieEnergieneutraal keten sluisdeur Goese Sas
Energieneutraal keten sluisdeur Goese Sas Door de vastgestelde energie- en klimaatdoelstelling binnen Europa om in 2050 energieneutraal te zijn, is het voor de hele samenleving maar met name voor bedrijven
Nadere informatieWELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015
WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015 1 PROVINCIE BRABANT BELANGRIJK VOOR ROTTERDAM! Rotterdam-Noord-Brabant:
Nadere informatieEneco Groep. Duurzame energie voor iedereen
Eneco Groep Duurzame energie voor iedereen Duurzame koploper Eneco is het grootste energiebedrijf van Nederland in publieke handen. Onze missie is betaalbare duurzame energie mogelijk maken die altijd,
Nadere informatieZuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is
Klare taal Inleiding Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is ook een kwetsbare provincie. De bodem daalt en de zeespiegel stijgt door klimaatverandering. Er
Nadere informatiePerspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas
Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Aardgas als transitiebrandstof of transitie van een brandstof? Marcel Weeda, ECN AkzoNobel Center, Amsterdam VEMW seminar, 22 april 2016 www.ecn.nl
Nadere informatieLNG en Scheepvaart. Martin Quispel. Zwijndrecht 24 februari 2017
LNG en Scheepvaart Martin Quispel Zwijndrecht 24 februari 2017 Het nationaal LNG Platform Doel platform: uitrol van LNG (vloeibaar gas) als nieuwe, schonere en stillere brandstof voor wegtransport en scheepvaart.
Nadere informatieGroene Fabriek Lochem
Groene Fabriek Lochem CCS Energie, innovatief en integraal 12 adviseurs Onderwerpen Biomassa Mono-mestvergisting op de boerderij Biogasopwerking tot Groen gas Mestraffinage Houtstook / torrefactie Kennisoverdracht
Nadere informatieAmsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz
RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen
Nadere informatieInformatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide
Informatiebijeenkomst schone scheepvaart SHIP, 1 november Henri van der Weide Vluchtige organische stoffen (VOS), geur van lading en geluid bij overslag Kooldioxide (CO2),Stikstofoxiden (NO X), Zwaveloxiden
Nadere informatieKlimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen
Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen Fons Claessen sr.adviseur klimaat, energie & duurzaamheid Gemeente Nijmegen Waarom moeten we iets doen?? 1: Klimaatverandering 2: Energie en grondstoffen 3.
Nadere informatieSámen werken aan. Voor gemeenten en MKB. erduurzaming
Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB erduurzaming Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB Gemeenten hebben forse ambities op het gebied van duurzaamheid, innovatie en lokale
Nadere informatieWARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015
WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, Inhoud: In het komende half uur: Korte introductie; Rotterdamse haven, Havenbedrijf Rotterdam en pijpleidingen Deltaplan
Nadere informatieCarbon footprint 2017 (3.C.1) In de onderstaande tabellen staan de energieverbruiken van ICS Groep uitgedrukt in CO2-eq.
Inleiding De CO2 Prestatieladder stelt de eis om halfjaarlijks te rapporteren over de CO2 footprint, een update te geven van de voortgang in relatie tot het behalen van de CO2-reductiedoelstellingen en
Nadere informatieDe doelstellingen luidt: 4% reductie veroorzaakt door elektraverbruik door het geheel over te stappen naar groene stroom in 2017.
Twee maal per jaar voert Rail Partner Holland een review uit m.b.t. de stand van zaken aangaande CO2- reductiedoelstellingen. Tijdens deze halfjaarlijkse evaluatie worden alle genoemde maatregelen gecheckt.
Nadere informatie1 Nederland is nog altijd voor 92 procent afhankelijk van fossiele brandstoffen
achtergrond Afscheid van fossiel kan Klimaatverandering is een wereldwijd probleem. Energie(on)zekerheid ook. Dat betekent dat een transitie naar een veel duurzamere economie noodzakelijk is. Het recept
Nadere informatieDeltaplan Energie-infrastructuur, voorstel Havenbedrijf Rotterdam, 27 juni 2013
DELTAPLAN ENERGIE-INFRASTRUCTUUR: ENERGIEBESPARING OP WERELDSCHAAL Energiebesparing is samen met hernieuwbare energie de basis voor een duurzame energievoorziening, gericht op besparing op fossiele brandstoffen
Nadere informatieW & M de Kuiper Holding
2 januari t/m juni 2018 2 Pagina 2 van 6 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Overzicht -emissie gegevens 3 Vergelijking met voorgaande jaren 4 3 -gerelateerd gunningsvoordeel 5 4 Doelstellingen 5 Reductiedoelstellingen
Nadere informatieSafety Deal LNG. Ministerie Infrastructuur & Milieu en Nationaal LNG Platform. Den Haag - 10 februari 2015
Safety Deal LNG Ministerie Infrastructuur & Milieu en Nationaal LNG Platform Den Haag - 10 februari 2015 Thema s platform 1. Toelichting Nationaal LNG Platform Ulco Vermeulen 2. Toelichting Nationaal LNG
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 32 813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020 Nr. 133 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR
Nadere informatieEuropa kent een bonte verzameling aan fondsen: Thematische fondsen en Structuurfondsen. Deze dia is gemaakt door Adviesbureau ERAC.
1 2 Europa kent een bonte verzameling aan fondsen: Thematische fondsen en Structuurfondsen. Deze dia is gemaakt door Adviesbureau ERAC. 3 EFRO is onderdeel van het cohesiebeleid. - Doelstelling 1: Convergentie,
Nadere informatieTotale uitstoot in 2010: 14.000 kiloton CO 2
Totale uitstoot in 2010: 14.000 kiloton CO 2 Industrie Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 1% besparing op gas en elektra per jaar. Totaal is dat 8 % besparing in 2020. Opbrengst: 100 kiloton.
Nadere informatieMainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk
Mainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk Jaarcongres Nederlandse Vereniging van Binnenhavens, Venlo, 5 oktober 2012 Hans Smits, CEO Havenbedrijf Rotterdam N.V. 1 Haven Rotterdam in cijfers
Nadere informatieRWE Power. CCS Werbeagentur 10/07. Energiecentrale Eemshaven. RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I Dertien vragen
RWE Power RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I www.rwe.com CCS Werbeagentur 10/07 Dertien vragen Een nieuwe elektriciteitscentrale op kolen en biomassa in Eemshaven RWE bouwt van 2008 tot 2013 een elektriciteitscentrale
Nadere informatieMaak werk van zon & wind Schone energie voor heel Tynaarlo. Tynaarlo
Maak werk van zon & wind Tynaarlo Aanleiding Najaarsnota 2008 aankondiging plannen voor duurzame energie Voorjaar 2009 ontwikkelen scenario s Mei 2009 raadpleging inwoners Tynaarlo Juni 2009 voorstellen
Nadere informatieECO Oostermoer in oprichting
Samen sterk voor een leefbaar en duurzaam platteland ECO Oostermoer in oprichting Nieuwsbrief 18 juni 2012 Voor u ligt de eerste nieuwsbrief van ECO Oostermoer, waarin wij u nader informeren over de stand
Nadere informatieIenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving
IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving 16 september 2014-15:25 Het ministerie van Infrastructuur en Milieu besteedt in 2015 9,2 miljard euro aan een gezond, duurzaam
Nadere informatieGDF SUEZ LNG Solutions
BECOMES GDF SUEZ LNG Solutions Nationale Distributiedag - 15 oktober 2015 Jan-Joris van Dijk Managing Director GDF SUEZ LNG Solutions GDF SUEZ LNG SOLUTIONS Een nieuw bedrijf binnen de groep met focus
Nadere informatiehttp://enquete.groenepeiler.nl/admin/statistics.aspx?inquiry=47 1 van 13 5-7-2011 17:03
1 van 13 5-7-2011 17:03 Enquête Enquête beheer Ingelogd als: aqpfadmin Uitloggen Enquête sta s eken Enquête beheer > De Klimaat Enquête van het Noorden > Statistieken Algemene statistieken: Aantal respondenten
Nadere informatieToelichting energie- en klimaatactieplan Ranst
Toelichting energie- en klimaatactieplan Ranst Infomoment Ranst 23 september 2015 20u 1 Ranst timing 1. Voorstelling project aan schepencollege + goedkeuring: 12/2 2. werkgroep energie & klimaat: 19/3
Nadere informatieVoortgangsrapportage
Voortgangsrapportage Voortgang van CO 2 reductieplan van Genap B.V. over 2015 t.o.v. basisjaar 2014 Dit document is tot stand gekomen in samenwerking met Will2Sustain Copyright 2016 Genap B.V. Inhoud Inleiding...
Nadere informatieParagraaf duurzaamheid
Paragraaf duurzaamheid Paragraaf duurzaamheid Wij hebben als gemeentelijke organisatie een voorbeeldfunctie en zorgen ervoor dat de gemeentelijke organisatie energieneutraal wordt voor 2030. Voor de gemeente
Nadere informatieCarbon footprint 2017 (3.C.1) In de onderstaande tabellen staan de energieverbruiken van ICS Groep uitgedrukt in CO2-eq.
Inleiding De CO2 Prestatieladder stelt de eis om halfjaarlijks te rapporteren over de CO2 footprint, een update te geven van de voortgang in relatie tot het behalen van de CO2-reductiedoelstellingen en
Nadere informatieHalfjaarlijkse CO 2 rapportage 2015
Halfjaarlijkse CO 2 rapportage 2015 Status: Definitief Datum van uitgifte: 16-08-2015 Datum van ingang: 07-09-2015 Versienummer: 1.0 Inhoud 1. INLEIDING... 3 2. CO 2 EMISSIES 1E HALFJAAR 2015... 4 2.1
Nadere informatieWat vraagt de energietransitie in Nederland?
Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen
Nadere informatieCO 2 en energiereductiedoelstellingen
CO 2 en energiereductiedoelstellingen t/m 2012 N.G. Geelkerken Site Manager International Paint (Nederland) bv Januari 2011 Inhoud 1 Introductie 3 2 Co2-reductie scope 4 2.1. Wagenpark 4 3 Co2-reductie
Nadere informatiePresentatie SIM MEA-Industrie & LEA. Ron Bissels 16 april 2018
Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA Ron Bissels 16 april 2018 Inhoud 1.MEA-Industrie (Maastrichts Energie Akkoord) 2.LEA (Limburgs Energie Akkoord) 2 3 Uitnodiging Niet alleen besparing Ook opwekking Duurzame
Nadere informatieWATER- SCHAPPEN & ENERGIE
WATER- SCHAPPEN & ENERGIE Resultaten Klimaatmonitor Waterschappen 2014 Waterschappen willen een bijdrage leveren aan een duurzame economie en samenleving. Hiervoor hebben zij zichzelf hoge ambities gesteld
Nadere informatieSTARTDOCUMENT. 1. De kracht van samenwerking. 2. Waarom een NWP
STARTDOCUMENT 1. De kracht van samenwerking Deltalinqs Energy Forum, Havenbedrijf Rotterdam, Havenbedrijf Amsterdam, Havenbedrijf Eemsmond, Energy Valley, Stichting Zero Emissie Busvervoer, RAI Platform
Nadere informatieWestvoorne CO 2 - uitstoot
Westvoorne CO 2 - uitstoot De grafiek geeft de CO 2-uitstoot verdeeld over de hoofdsectoren over de jaren 2010 tot en met 2013. Cijfers zijn afkomstig uit de Klimaatmonitor van RWS. Cijfers over 2014 zijn
Nadere informatieKennisinnovaties slappe bodems
Kennisinnovaties slappe bodems Agenda 10 min 15 min 15 min 5 min Introductie Enrico Moens (program manager Climate and Sustainability bij Grontmij) Leon van Paassen (assistant professor Geo- Engineering
Nadere informatieToespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover
Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover Geachte aanwezigen, Noord-Nederland zet stevig in op sterke economische clusters rond agrofood,
Nadere informatieFACTCHECKER OVER MORGEN
FACTCHECKER OVER MORGEN De druk op onze leefomgeving neemt toe. Met dezelfde ruimte willen we steeds meer doen. De hoogste tijd om in beweging te komen. Werk te maken van de leefbare stad, van elektrisch
Nadere informatieNationale Energieverkenning 2014
Nationale Energieverkenning 2014 Remko Ybema en Pieter Boot Den Haag 7 oktober 2014 www.ecn.nl Inhoud Opzet van de Nationale Energieverkenning (NEV) Omgevingsfactoren Resultaten Energieverbruik Hernieuwbare
Nadere informatieSearch CO2 footprint. Rapportage
Search CO2 footprint Rapportage 2015 1 Inleiding Search heeft de ambitie om op termijn haar positieve footprint ten opzichte van 2011 te verdubbelen en haar negatieve footprint te halveren, en in 5 jaar
Nadere informatie