Star online. nr. 2 > juni > Onderzoek naar gemechaniseerde diagnostiek. > Voortdurend innoveren in techniek en logistiek

Transcriptie

1 nr. 2 > juni 2012 Star online > Voortdurend innoveren in techniek en logistiek > Onderzoek naar gemechaniseerde diagnostiek > Meer vrijheid voor trombose-patiënt

2 02 03 Inhoudsopgave Informatienummers Colofon 4 > Snel en betrouwbaar uitslagen leveren Uitslagen, afspraken, aanvragen huisbezoek etc. Artsenlijn: T Afsprakenbureau: T Trombosedienst: T De Star Online wordt uitgegeven door Star-MDC. Gebruik van informatie uit deze editie is toegestaan, maar graag eerst even overleg. 6 > Onderzoek naar gemechaniseerde diagnostiek Koerier klinisch chemische, microbiologische en pathologische materialen (waaronder uitstrijken) Rob Stomp / T / E r.a.stomp@star-mdc.nl Public Relations Bart Lems / E b.lems@star-mdc.nl Financiële vragen Wietse Venema / T Vakinhoudelijke informatie Peter Croughs, arts-microbioloog T of Sacha de Lathouder, klinisch chemicus T Redactie Stijn Strous, Yvonne Lubbe, Bart Lems (Star-MDC) Selma Lagewaardt (De Nieuwe Lijn) Contactadres Bart Lems, PR & Communicatie Postbus 8661, 3009 AR Rotterdam T E b.lems@star-mdc.nl Bladcoördinatie > Selma Lagewaardt, De Nieuwe Lijn Tekst > De Nieuwe Lijn, Rotterdam Fotografie > Ton Möhlmann Vormgeving > Ontwerpbureau B2B Drukwerk > Formsbroker, Almere Verschijningsfrequentie > vier keer per jaar Oplage > 1400 Jacqueline Laudy, medisch coördinator Prenataal Centrum Rijnmond / T Peter Bühre, medisch coördinator Trombosedienst T of Gonny Bausch, medisch coördinator Biometrie T (alleen op woensdag) Jacqueline Muilwijk-Kroes, coördinator Astma/COPD-dienst T of Vragen met betrekking tot MRI / T Vragen met betrekking tot pathologie / T Informatie over onze producten en diensten Esther Merten, Eliora Klijnsmit, Brenda van Leunen, Liesbeth Breeman en Ibrahim Benkhlifa. E relatiebeheer@star-mdc.nl Of kijk op onze site: / Tel Voorwoord 7 > Meer vrijheid voor trombose-patiënt 8 > Samenwerking Pathan en Star-MDC goed voor innovatie in diagnostiek 10 > Medisch Centrum Blakeburg officieel geopend 11 > Verhuisbericht 11 > Nieuwe milieuvriendelijke Volkswagen up! 12 > Zorggroepen en ketenzorg 15 > Eerste proef met Point of Care Testen positief Het zijn verwarrende tijden voor huisartsen. Aan de ene kant wil de overheid graag dat u als poortwachter uw patiënten zo lang mogelijk in de eerstelijnszorg houdt. Dat lukt ook steeds beter. Onder meer omdat steeds meer huisartsen samen met hun praktijkondersteuners ketenzorg bieden aan hun chronisch zieke patiënten. Maar aan de andere kant kort diezelfde overheid op het huisartsenbudget juist omdat er steeds meer in de eerstelijn gedaan wordt en daardoor het budget wordt overschreden. Het is voor de overheid kennelijk heel lastig om een deel van het budget voor de tweedelijn over te hevelen naar het huisartsenbudget. Inmiddels is de huidige regering demissionair en is het duidelijk dat er nog een bezuinigingspost van 1 miljard euro moet worden gevonden. De gevolgen hiervan voor de eerstelijn zijn nog niet duidelijk maar weinig huisartsen vertrouwen op een goede afloop. Van de overheid mag worden verwacht dat beleidsvoornemens en beleidsuitvoering consistent zijn met elkaar. Kennelijk is dat een te hoge verwachting. En dat is niet alleen jammer, maar ook schadelijk. Voor een betaalbare, toegankelijke en kwalitatief goede gezondheidszorg is een versterking van de eerstelijn noodzakelijk. Er is echter ook goed nieuws. De ondersteuning die Star-MDC biedt op het gebied van medische diagnostiek valt niet in het huisartsenbudget. Wel is het zo dat de aangevraagde diagnostiek ten laste komt van het eigen risico van uw patiënt. Voor u en uw patiënt is het daarom van belang om een diagnostiekaanbieder te kiezen die het meest kostenefficiënt is. De factuur die StarMDC aan de verzekeraar stuurt is doorgaans veel lager dan de factuur voor diagnostiek via het ziekenhuislaboratorium. Dat zit zo: alle verrichtingen - of het nu gaat om een HBA1C-bepaling of een buikecho - kennen een vast tarief dat gelijk is voor iedere instelling die eerstelijnsdiagnostiek uitvoert. Bovenop dit vaste tarief komt een ordertarief. Voor Star-MDC bedraagt dat tarief momenteel 0,90 eurocent. Voor ziekenhuizen en andere medischspecialistische zorginstellingen bedraagt dit ordertarief maximaal van ruim 14 euro. Dus het eigen risico van uw patiënt wordt per aanvraag met ruim 13 euro minder belast als u voor Star-MDC kiest! Dat lijkt me goed nieuws voor u en uw patiënt in deze financieel lastige tijden. Thijs Veerman, Raad van Bestuur

3 04 05 Snelle terugkoppeling van betrouwbaar labuitslagen. Dat is waar Star-MDC zich op af laat rekenen. Om topkwaliteit en goede service te bieden, is continue innovatie een must, stellen teamcoördinator bacteriologie Martin van der Spek en arts-microbioloog Peter Croughs. PCR, noemen Martin van der Spek en Peter Croughs bijna in koor wanneer hen wordt gevraagd naar dé innovatie in de laboratoria van Star-MDC. Croughs: Er zijn tal van innovaties te zien in microbiologische diagnostiek, maar ze zijn niet allemaal wereldschokkend of per se noodzakelijk om onze dienstverlening te verbeteren. PCR (zie kader - red.) is dat wel en daarom is geïnvesteerd in apparatuur om die methode toe te kunnen passen bij onderzoek naar gastro-enteritis. Van der Spek: De conventionele methode voor het onderzoek is tijdrovend en levert nogal eens een vals negatieve uitslag op. Al met al waren we daar toch al snel vier dagen mee kwijt. De omlooptijd is teruggebracht tot een dag, terwijl de uitslag ook nog eens betrouwbaarder is. Dat is waar huisartsen en patiënten op zitten te wachten. waar we ook steeds meer vanaf het beeldscherm werken. Daarnaast zijn er altijd dienstdoende artsen/microbiologen die aanvullende informatie kunnen geven. Het risico op vertraging of fouten is daarmee geminimaliseerd. Zo werken we dus ook aan verbetering van de logistiek. De inzet van onze koeriers speelt daarbij een cruciale rol, zegt Croughs. We weten uit ervaring dat het per post opsturen van monsters niet de meest betrouwbare methode is. We willen monsters liefst zo snel mogelijk in huis hebben om de kwaliteit van de analyse te waarborgen en zo snel mogelijk uitslag richting huisarts en patiënt te kunnen geven. Daar bewijzen de koeriers van Star-MDC dagelijks hun kracht. Kwaliteit reikt dus verder dan het lab. PCR Ziekteverwekkers sneller en nauwkeuriger identificeren Snel en betrouwbaar uitslagen leveren Voortdurend innoveren in techniek en logistiek Uitslagen sneller beschikbaar Snel en betrouwbaar terugkoppelen naar huisartsen en patiënten. Zonodig aangevuld met een interpretatie én advies. Dat is volgens Van der Spek en Croughs core business in de laboratoria. We innoveren niet om het innoveren, maar zijn voortdurend aan het nadenken hoe we onze dienstverlening kunnen verbeteren. Dat kwaliteitsdenken zit ons inmiddels wel in het bloed. Het wordt bovendien geborgd door een certificeerbaar kwaliteitssysteem en het werken met Standard Operational Procedures (SOP s). Daarbij hebben we steeds onze afnemers - huisartsen en hun patiënten - in het achterhoofd. Dat heeft niet alleen geleid tot de aanschaf van apparatuur voor PCR, maar ook in investeringen op gebied van fundusfotografie om schade veroorzaakt door diabetes in een vroeg stadium op te sporen, en flowcytometrie. Met die laatste techniek worden bacteriën en witte bloedlichaampjes in urinemonsters gedetecteerd. Daarnaast is nieuw afnamemateriaal geïntroduceerd voor bijvoorbeeld uitstrijken. Croughs: Het gaat daarbij om een borsteltje in een vloeibaar medium, dat de bekende wattenstokjes vervangt. Het nieuwe afnamemateriaal neemt meer monstermateriaal op en geeft ook meer af. Efficiënte logistiek is de sleutel tot succes Een innovatie van heel andere orde is de automatisering van onderzoeksaanvragen: zorgdomein. Volgens Van der Spek een ontwikkeling die door steeds meer huisartsen wordt benut. Een aanvraagformulier kan nu in één keer op het beeldscherm worden ingevuld, waardoor ruis, veroorzaakt door een onduidelijk handschrift, bijvoorbeeld, is uitgebannen. De aanvraagformulieren zijn zo aangepast dat ze online helder, eenduidig en volledig zijn. De uitslag van het onderzoek komt ook geautomatiseerd bij de huisarts terug. Die papierloosheid zet door in het laboratorium, Onderzoek naar bacteriën of virussen in feces geldt al decenia lang als een van de beste manieren om veroorzakers van gastro-enteritis of andere maag- en darmklachten aan te tonen. Maar de gangbare methoden zijn arbeidsintensief. Met de komst van de Polymerase Chain Reaction-methode (PCR) kan in veel kortere tijd én veel nauwkeuriger worden aangetoond of een patiënt drager van een bacterie of parasiet is. Voor PCR is hoogwaardige apparatuur ontwikkeld waarmee DNA dat aan bepaalde bacteriën of parasieten verwant is, in het onderzoeksmateriaal herkend wordt. PCR wordt vooral ingezet om veroorzakers van gastro-enteritis op te sporen, maar de methode heeft zich inmiddels ook bewezen bij snelle diagnostiek op gebied van SOA en het opsporen van Adeno-, Rota- en Astrovirussen.

4 Onderzoek naar gemechaniseerde diagnostiek Technische innovatie in de microbiologie heeft de laatste tien jaar een enorme vlucht genomen. Ad Donkers, afdelingshoofd Microbiologie bij Star-MDC, zette oude en nieuwe methoden voor bacteriologische diagnostiek tegen elkaar af en kwam tot de conclusie dat innovatie winst betekent. Ad Donkers, sinds 2000 verbonden aan het microbiologisch laboratorium van Star-MDC, heeft de technologische ontwikkelingen in zijn vakgebied op de voet gevolgd. Samen met zijn collega s zag hij de afgelopen jaren allerlei nieuwe apparatuur voor moleculaire diagnostiek langskomen. Dergelijke apparatuur is in staat om geheel geautomatiseerd binnen enkele uren duidelijk te maken of een monster bepaalde bacteriën bevat. Gemechaniseerde determinatie is een stap voorwaarts, want je minimaliseert het aantal mogelijke fouten, terwijl je vaak ook eerder een betrouwbare uitslag hebt. Een negatieve uitslag is in principe binnen enkele uren bekend, vat Donkers de voordelen van technische innovatie samen. Toch wilden Donkers en zijn collega s meer zekerheid over deze vooruitgang. En dus zetten zij het gebruik van de nieuwe apparatuur voor diagnostiek af tegen de oude kweekmethode. Donkers c.s. besloten dat te doen met onderzoek naar treponema pallidum; de bacterie die de ziekte syfilis veroorzaakt. Snel en betrouwbaar Een bewuste keuze, zegt Donkers. Syfilis is een nare, uiteindelijk dodelijke, ziekte met de nodige sociale impact. Syfilis wordt doorgaans in de eerstelijn, op basis van laboratoriumuitslagen, door de huisarts behandeld. Bovendien worden in Nederland alle zwangere vrouwen in de twaalfde week van de zwangerschap gescreend. Het komt nogal eens voor dat een test een valspositieve uitslag heeft, met alle gevolgen van dien. Het is dus zaak om zo snel mogelijk een zo betrouwbaar mogelijke uitslag te hebben. Het onderzoeksteam onderzocht met nieuwe, geautomatiseerde apparatuur circa monsters op de aanwezigheid van de beruchte bacterie. Donkers: Uit het onderzoek bleek dat de gemechaniseerde onderzoeksmethoden niet alleen sneller, maar ook betrouwbaarder zijn. Het kan een winst van dagen opleveren en dat is zeker de investering waard. Voortrekkersrol Van 31 maart tot en met 3 april werd in Londen de tweeëntwintigste editie van het European Congress of Clinical Microbiology and Infectious Diseases georganiseerd. Dat congres staat doorgaans bol van de innovaties en is ook een mooie plek om kennis te delen. Ad Donkers gaf er een posterpresentatie over het onderzoek en dat leverde nogal wat reacties op. Nederland heeft een voortrekkersfunctie en het is hartstikke leuk om op zo n congres met dit onderzoek te komen. Maar belangrijkste is het voordeel dat er voor klanten van Star-MDC te halen is; artsen en patiënten kunnen rekenen op een betrouwbare en snelle uitslag. Ad Donkers, afdelingshoofd Microbiologie Meer vrijheid voor trombosepatiënt dankzij zelfmeten en Nabije Patiënt Testen De zorg aan patiënten met trombose is volop in beweging. Zelfmeten en Nabije Patiënt Testen (NPT) winnen steeds meer terrein. Ze vergroten de vrijheid van patiënten en hulpverleners en hun betrokkenheid bij de antistollingsbehandeling. Star-MDC is als expertisecentrum nauw betrokken bij deze ontwikkelingen. Voor trombosepatiënten die in een verpleeg- of verzorgingshuis verblijven, wordt het meten van de stollingswaarde (INR) een stuk makkelijker. Sinds kort stappen steeds meer zorginstellingen over op de Nabije Patiënt Testen, onder begeleiding van Star-MDC. In plaats van een intraveneuze bloedafname door een medewerker van de trombosedienst, neemt de zorgverlener van de instelling een druppel bloed af met een speciaal apparaat (CoaguCheck XS) en meet de INR in het bijzijn van de patiënt. Dit gebeurt eenvoudig via een vingerprik op een moment dat het zowel de patiënt als de zorgverlener goed uitkomt. De INR-waarde kan digitaal worden ingevoerd en de instelling krijgt binnen 24 uur van Star- MDC de doseerkalenders aangeleverd. De trombosedienst blijft verantwoordelijk voor de behandeling. Star-MDC schoolt de betrokken zorgverleners bij op het gebied van bloedafname, INR-bepaling, het invoeren van data en antistollingsbehandeling. Zij vergoten zo hun kennis op het terrein van trombose en de behandeling ervan. De nieuwe werkwijze leidt tot meer betrokkenheid van zowel zorgverlener als patiënt bij het ziektebeeld en de behandeling. Momenteel benut Star-MDC haar ervaringen binnen enkele vooraf geselecteerde zorginstellingen om de werkwijze te optimaliseren. Vooral het rekening houden met de interne zorgprocessen krijgt daarbij veel aandacht. Na de zomer start Star-MDC een campagne om NPT breed te introduceren bij zorginstellingen in de regio. Zelfmeten Sinds oktober 2011 biedt de trombosedienst nieuwe patiënten de mogelijkheid direct te beginnen met het zelfmeten van de stollingswaarde. Voorheen moesten patiënten minimaal een jaar hun INR-waarde laten meten bij een prikpost van Star-MDC voordat zij konden starten met zelfmeten. Nieuwe trombosepatiënten die door een huisarts of specialist worden doorverwezen naar Star-MDC worden ingeschreven bij het zelfcontrolecentrum en volgen een korte cursus. Tijdens de training krijgen zij informatie over trombose en leren ze zelf prikken met de CoaguCheck XS. Vervolgens gaan ze hiermee thuis oefenen. Gaat dat goed, dan krijgen ze een certificaat en kunnen ze zelf gaan meten. Via een softwareprogramma op internet geven ze de uitslagen en eventuele opmerkingen door aan Star- MDC en ontvangen ze nieuwe doseerschema s voor de medicatie. Gedurende zes weken houdt Star-MDC daarna nog een vinger aan de pols. Star-MDC behandelt ruim trombosepatiënten per jaar in de regio Rotterdam.

5 Leon Goedegebure, controller bij Pathan. Samenwerking Pathan en Star-MDC goed voor innovatie in diagnostiek Sinds de Stichting Pathologie en Cytologie (Pathan) en Star-MDC de handen in 2009 ineen sloegen, profiteert een groeiend aantal huisartsen in de regio Rijnmond van deze samenwerking. Zij mogen niet alleen rekenen op snelle, betrouwbare onderzoeksuitslagen maar ook op voortdurende innovatie in het histologisch en pathologisch onderzoek. Het aantal pathologieonderzoeken neemt al jaren toe, zegt Leon Goedegebure, controller bij Pathan. We zien bovendien dat steeds meer huisartsen en ZBC s dergelijk onderzoek zelf aanvragen en minder snel doorverwijzen naar de tweedelijn. Om huisartsen en ZBC s zo goed mogelijk te bedienen sloegen Pathan en Star- MDC in 2009 de handen ineen. Kwaliteit en snelheid zijn voor ons altijd sleutelwoorden geweest, aldus Goedegebure. Toen we zagen dat het aantal onderzoeksaanvragen uit de eerstelijn snel toenam, merkten we ook dat logistiek een kritieke factor was. In plaats van het wiel zelf uit te vinden, konden we beter gebruik maken van de logistieke capaciteit van Star-MDC. Zij kennen de huisartsen en ZBC s en hebben de infrastructuur. Met de koeriers van Star-MDC is het snel en veilig afhalen van cytologisch en histologisch materiaal gegarandeerd. Het is inmiddels een van de succesfactoren voor een snelle, betrouwbare uitslag. Die krijgen huisartsen via het HIS toegestuurd; waar nodig voorzien van aanbevelingen. Alles op alles voor snelle en betrouwbare uitslagen Goedegebure en collega s zijn zich er terdege van bewust hoe belangrijk een snelle en betrouwbare uitslag is voor behandelaars én patiënten. Het betekent dat Pathan voortdurend werkt aan verbetering en uitbreiding van haar dienstverlening. Goedegebure: Pathologie heeft zich in vele tientallen jaren ontwikkeld tot een complex specialisme. Binnen Pathan zijn daardoor subspecialisaties gevormd, bijvoorbeeld op het gebied van dermatologie en gynaecologie. Ondertussen leggen we de lat hoog en laten we ons door externe partijen, zoals de Coördinatie Commissie ter bevordering van de Kwaliteitsbeheersing op het gebied van Laboratoriumonderzoek in de Gezondheidszorg (CCKL) en de Medisch Specialisten Registratie Commissie (MSRC) op kwaliteit toetsen. Wat kennis en ervaring betreft behoren we tot de top, verbeteringen zoeken we daarom vooral in techniek en logistiek. Een dag verkort Als het om techniek gaat, kan Goedegebure de investering in doorvoerapparatuur noemen. Pathologie is lang handwerk geweest, waarbij we biopten eerst een nacht moesten laten doordrenken met een oplossing alvorens we ze konden onderzoeken. Met nieuwe apparatuur kunnen we dat doordrenken in enkele uren doen en daarmee hebben we de doorlooptijd, bij negatieve uitslag, met een dag verkort. Dat is substantiële winst. Nu zitten we voor histologisch onderzoek op een gemiddelde van vier dagen. Voor cytologisch onderzoek hebben we gemiddeld drie dagen nodig. Pathologiedoos Een innovatie op logistiek gebied is de pathologiedoos ; de werktitel voor een stevige kartonnen box met twee binnendozen, waarin alle voor het onderzoek benodigde inzendmaterialen zitten. De doos is een co-productie van Pathan en Star-MDC. Goedegebure: De doos bevat alle formulieren en alle middelen waarmee huisartsen en assistenten materiaal kunnen verzamelen. Het is een praktische, handzame en veilige verpakking waardoor vergissingen en beschadigingen vrijwel zijn uitgesloten. Na de zomer ontvangen alle huisartsen via de relatiebeheerders van Star-MDC de pathologiedoos. Samenwerking intensiveren Naast het implementeren van logistieke en technische innovaties zijn Pathan en Star-MDC bezig met het verbeteren van dienstverlening. Goedegebure: We willen korte, heldere communicatielijnen met de huisarts en de samenwerking verdiepen. We willen laten zien wat we doen, hoe we dat doen en hoe we samen onze rollen kunnen verbeteren. Daarom zijn we samen met Star-MDC nascholings- en informatiebijeenkomsten aan het organiseren, waarmee we die samenwerking nog beter vorm kunnen geven. Pathan Pathan behoort tot de grootste specialistische centra op gebied van histologie en cytologie in Nederland. De organisatie, die 75 medewerkers telt, verricht al ruim veertig jaar hoogwaardig pathologie onderzoek voor vijf ziekenhuizen in de regio Rijnmond. De laatste jaren is het werkgebied uitgebreid door samenwerking met diverse gespecialiseerde klinieken. De CCKL-gecertificeerde laboratoria én het hoofdkwartier van Pathan zijn gevestigd op de bovenste verdieping van het Sint Franciscus Gasthuis.

6 10 11 Verhuisbericht: Nieuwe regiopost Voorne-Putten Rozenburg De voormalige regiopost van medisch diagnostisch centrum Star- MDC in Spijkenisse is op 18 juni 2012 naar Hellevoetsluis verhuisd. Qua omvang is dit nu de grootste locatie in regio Voorne-Putten en Rozenburg. De prikpost is gevestigd op de Rijkstraatweg 142 in Hellevoetsluis en is open op maandag, dinsdag, woensdag en vrijdag van 7:00 tot 16:00 en op donderdag van 7:00 tot 18:00. Op woensdag tussen 12:00 en 13:00 komt de prikprinses langs. Conny Bausch, huisarts Blakeburg en Roelf H de Boer, voorzitter NVZ vereniging van ziekenhuizen. Medisch Centrum Blakeburg Sinds12 maart is onze vestiging Blakeburg verhuisd van Blaak 28 naar MC Blakeburg op Blaak 24. Hier zijn drie huisartsen en zes fysiotherapeuten gevestigd samen met het Cardiologie Centrum Rotterdam Blakeburg. Diagnosis Zeeland Vanaf 21 mei is onze vestiging Diagnosis in Middelburg geopend voor bloedafname. Gezondheidscentrum Krimpen Op 2 april is onze locatie in Krimpen a/d IJssel verhuisd naar het Gezondheidscentrum Krimpen, Groenendaal 1 in Krimpen a/d IJssel. Medisch Centrum Rockanje Met ingang van 12 maart zijn we gehuisvest in het nieuwe Medisch Centrum Rockanje, Duindoornlaan 1 in Rockanje. Gezondheidscentrum Levinas Vanaf 12 maart zijn we gevestigd in nieuwbouw van Gezondheidscentrum Levinas, Noordeinde 97 in Rotterdam. Nieuwe milieuvriendelijke Volkswagen up! Sinds woensdag 25 april 2012 rijden vijftien medewerkers van Star-MDC in een gloednieuwe Volkswagen up! De auto s zijn uitgevoerd in de bekende huisstijl van Star-MDC. Thijs Veerman nam de sleutels symbolisch in ontvangst. Als medisch diagnostisch centrum vinden wij het belangrijk dat onze nieuwe auto s zorg hebben voor het milieu. De up! heeft de laagste CO2 -uitstoot van alle niet-elektrische auto s en voldoet hiermee aan deze voorwaarde, aldus Thijs. Medisch Centrum Blakeburg officieel geopend Het Medisch Centrum Blakeburg dat al sinds 12 maart in bedrijf is, werd op vrijdag 13 april officieel geopend door de heer Roelf H. de Boer, voorzitter van de NVZ vereniging van ziekenhuizen. Het multidisciplinaire gezondheidscentrum huisvest een eerstelijns diagnostisch centrum (Star-MDC), huisartsen, fysiotherapeuten en een cardiologisch centrum (CCN). De verwachting is dat daar in de toekomst nog meer disciplines bij komen. Ter ere van de opening was er de zaterdag erna een open dag waarbij iedereen die nieuwsgierig was naar het gloednieuwe gezondheidscentrum, een kijkje kon komen nemen. In MC Blakeburg zijn de volgende partijen gevestigd. > Star-MDC > Huisartspraktijk Gonny Bausch en Thao Nguyen > Huisartsenpraktijk Bart de Bie > Cardiologie Centrum Rotterdam Blakeburg > Fysiotherapiepraktijk Karin Abutan > Fysiotherapiepraktijk Leuvehaven Website in een nieuwe jas Star-MDC lanceert deze zomer haar nieuwe website. Projectleider Bjorn Okkerse: De nieuwe site is een enorme sprong voorwaarts qua gebruiksgemak, toegang en veiligheid. Het is voor zorgverleners eenvoudig om informatie te vinden over diensten en service. Zo kunnen zij via DigiD of hun UZIpas materialen zoals bloedbuisjes, urinebakjes en naalden bestellen, referentiewaarden inzien of achtergrondinformatie opzoeken. Patiënten en zwangeren zijn in staat zich snel te oriënteren op basis van een ziekte (zoals diabetes of COPD) en/ of een dienst (zoals bloed afnemen of een echo laten maken). Ook veiligheid krijgt veel aandacht. Bjorn: Patiëntgegevens moeten zonder risico verzonden worden. Dat was de reden dat we in zee zijn gegaan met XD Designers uit Delft. Een bureau dat gespecialiseerd is in het ontwerpen en bouwen van veilige websites.

7 12 13 De communicatie moet weer op gang komen. Zorggroepen en ketenzorg Kees Jansen, Vennoot Izer Bart Wils, Directeur Cohaesie Erik Scheppink, Directeur Izer Frank Broere, Bestuurder Cohaesie De ontwikkeling van zorggroepen stagneert en dat is slecht voor de kwaliteit van de ketenzorg. Star-MDC speelde een actieve rol bij de oprichting van twee regionale zorggroepen: Izer en Cohaesie, en ondersteunt beide organisaties op het gebied van de bedrijfsvoering. Wat moet er gebeuren om de ontwikkeling vlot te trekken? Thijs Veerman (Raad van Bestuur Star-MDC), Bart Wils (Directeur Cohaesie), Erik Scheppink (directeur Izer) en huisartsen Frank Broere (huisarts en Bestuurder Cohaesie) en Kees Jansen (huisarts en Vennoot Izer) geven hun mening aan de hand van drie stellingen. Stelling 1: Zorggroepen zijn niet noodzakelijk voor het ontwikkelen van kwalitatief hoogwaardige ketenzorg. Met name als het gaat om ketenzorg rondom diabetes, COPD/astma, CVR en depressie. Broere: Op dit moment hebben zorgverzekeraars de regie in handen, maar de kennis en tools ontbreken vaak. De schadelast begroten is iets anders dan kwalitatief hoogstaande gezondheidszorg bieden. Zorggroepen zijn dus wél noodzakelijk. Het stelt wel heel andere eisen aan de huisarts, want die moet nu ook managen; na- en meedenken over bestuurlijke zaken. Scheppink: Het zorgstelsel is nog vrij vers en huisartsen moeten zich opnieuw positioneren. Als groep zijn ze een serieuze onderhandelingspartner en daarmee van belang voor goede ketenzorg. Zorggroepen moeten dan wel de kans krijgen zich verder te ontwikkelen. Jansen: De huisarts staat aan de poort van de eerstelijn. Hij houdt de zorg voor kwaliteit, maar in samenwerking met andere eestelijnspartijen kun je ook invloed op beleid uitoefenen. De stelling is dus onjuist geformuleerd, want zorggroepen spelen juist een belangrijke rol bij de bewaking van de kwaliteit in ketenzorg. Wils: Het hangt ervan af hoe je een zorggroep definieert. En het hangt ervan af hoe je noodzakelijk interpreteert. Zorgroepen brengen kosten en administratieve rompslomp mee. Je kunt ze dus zien als een noodzakelijk kwaad. Maar het is wel een zinvolle oplossing omdat zorggroepen veel dichter bij de werkelijke zorgverlening zitten en dus beter in staat zijn te sturen op inhoud en kosten. Voor de effecten hiervan maximaal tot uiting komen zal er nog wel wat moeten gebeuren. Veerman: Een huisarts kan met zijn of haar praktijkondersteuner heel goede zorg verlenen aan chronisch zieken. Maar er is een aantal redenen waarom een zorggroep toch nodig is voor kwaliteitsverbetering. Goede ketenzorg is afhankelijk van goed datamanagement, degelijke samenwerkingsovereenkomsten met andere zorgverleners, goede onderhandelingen met zorgverzekeraars én een gedegen administratief en financieel proces. Ook kan een zorggroep speciale expertise in huis halen, die niet haalbaar is op het niveau van een huisartsenpraktijk. Stelling 2: Integrale bekostiging is een vereiste voor de verdere ontwikkeling van zorggroepen. Veerman: Er moet een heldere overheidsvisie komen op de ontwikkeling én financiering van zorggroepen. Zolang dit niet gebeurt, wachten alle betrokken partijen af en ontstaan er geen nieuwe initiatieven. Dat is slecht voor de verdere ontwikkeling van de ketenzorg en dus ook voor de patiënt. Bovendien moet de kwaliteit van ketenzorg worden gemeten. Dat willen zorgverzekeraars ook. Wat is de gezondheidswinst, hoeveel minder complicaties zijn er, hoeveel minder doorverwijzingen naar de tweedelijn? Wat is de financiële besparing? Lastig, want onderzoek wijst uit dat het jaren duurt voordat je daar wat over kunt zeggen. Als je zorggroepen daarbij een belangrijke rol toebedeelt is integrale bekostiging veruit te verkiezen boven financiering via het koptarief. Maar het allerbelangrijkste is, nogmaals, dat de overheid heldere signalen uitzendt. Wils: Het is van belang dat de mogelijkheden, verantwoordelijkheden en taken die zorggroepen hebben beter worden afgebakend. Het is een logische gedachte dat de overheid ten minste dezelfde kwaliteit tegen lagere kosten wil, maar het wordt niet duidelijk hoe dat vorm moet krijgen. Neveneffect van de huidige manier van financieren is dat onnodig geld rondgepompt wordt. Via de verzekeraars wordt publiek gefinancierd geld uitbetaald waarover vervolgens deels weer belastingen moeten worden afgedragen. Het is dringend noodzakelijk ideeën over een

8 meer optimale fiancieringswijze te delen en alle partijen mee te laten denken. De communicatie moet op gang komen. Scheppink: Er is een heel palet aan mogelijkheden om financiering te regelen, maar er is nog geen wetenschappelijk bewijs over de beste vorm. Van belang is dat het een helder, logisch model is waarin geld op de juiste manier wordt toebedeeld. Maar de mogelijkheden zijn nog niet uitontwikkeld, terwijl de vraag blijft hoe je het functioneren van zorggroepen beoordeelt en hoe je stelselmatig kostenreductie kunt bewerkstelligen. Broere: Dat uitontwikkelen loopt nu vast. Onze zorggroep heeft twee hoofdverzekeraars, waarvan eentje hoogstens het koptarief hanteert. Daarmee komen belangrijke taken voor een zorggroep, zoals scholing en benchmarking, in het gedrang. Overleg over een juiste taakverdeling tussen verzekeraars en zorggroepen is hard nodig. Jansen: Integrale financiering als vereiste? De financiering moet in ieder geval transparant zijn en voldoende ruimte bieden om voortdurend kwaliteitsverbetering toe te staan. Dan moet je er als financier wel rekening mee houden dat de kosten voor een zorggroep verder gaan dan zorg alleen. Stelling 3: De zorggroep is een opstap richting populatiegebonden bekostiging waarbij een zorggroep verantwoordelijk wordt voor het leveren van alle eerstelijnszorg in een bepaalde wijk en daarvoor een integraal budget krijgt. Scheppink: Dat is een mogelijkheid. Maar je kunt niet alle soorten zorg volgens hetzelfde model onderbrengen. Met een gebroken teen ga je anders om dan met chronische aandoeningen. Ook hier is het afhankelijk van de ruimte die de overheid en verzekeraars bieden. Broere: Lastig, want dat zou in ons geval om een enorm verzorgingsgebied gaan. Wanneer je dan alle zorg wilt bieden moet je zaken heel goed organiseren en moeten afspraken over vergoeding goed vast liggen. We kunnen het, maar het lijkt nu nog niet realistisch. Veerman: Ik verwacht dat zorggroepen zich breder kunnen ontwikkelen dan huisartsen ondersteunen bij goede kwaliteit ketenzorg. Veel huisartsen willen graag zelfstandige ondernemers blijven, maar hebben wel professionele organisaties nodig die hen bij integrale zorgverlening ondersteunen. Dat kan gaan over anderhalvelijnszorg, maar wellicht ook over integrale wijkgerichte zorg. Veel hangt af van de ruimte die zorggroepen krijgen van de overheid en verzekeraars en de ruimte die ze zelf willen nemen. Er zijn voorbeelden in Nederland van deze bredere aanpak. Jansen: Populatiegebonden bekostiging kan een sterkere eerstelijn betekenen, maar het vergt van zorgroepen dat ze zich zowel mono- als multidisciplinair professioneel kunnen ontwikkelen. Ook hier geldt een goede rolverdeling tussen verzekeraars en zorggroepen. En een helder politiek signaal. Wils: Het kan, maar de praktijk wijst uit dat er tijd nodig is om zorggroepen de juiste plek te laten verwerven. We moeten niet vergeten waarvoor zorggroepen er zijn; alle betrokkenen in de eerstelijn willen naar eer en geweten én met gevoel voor publiek middelen zo goed mogelijk zorg bieden. Het is belangrijk dat alle betrokkenen elkaar vertrouwen en zo de ontwikkeling naar een nieuwe allocatie van middelen mogelijk maken. Het hoe en waarom van zorggroepen In de eerstelijnszorg wordt de aanpak van bepaalde chronische aandoeningen steeds meer als gestandaardiseerde ketenzorg aangeboden. Denk bijvoorbeeld aan de zorg rondom diabetes, COPD/astma, cardiovasculair risicomanagement (CVR) en in de toekomst wellicht depressie. Een zorggroep fungeert als hoofdaannemer en onderhandelt met de zorgverzekeraar over de tarieven voor zorgprogramma s (keten-dbc). Binnen de zorggroep werken huisartsen samen met verschillende andere disciplines zoals POH s, diëtisten, fysiotherapeuten, verpleegkundigen, apotheken en medisch-diagnostische centra. De overheid heeft de ontwikkeling van zorggroepen gestimuleerd via integrale bekostiging van ketenzorg. Daarbij ontvangt de zorggroep één bedrag per patiënt voor een zorgprogramma, in plaats van een bedrag per verrichting. Zo wil de overheid de samenwerking in de eerste lijn stimuleren en de kwaliteit van ketenzorg verbeteren. Dit levert gezondheidswinst op voor chronische patiënten en is goed voor de betaalbaarheid van zorg (minder patiënten naar de tweedelijn). Een ander model is het zogenaamde koptarief. Hier ontvangt de zorggroep een bedrag voor organisatiekosten, de overige verrichtingen worden als vanouds vergoed. In vier jaar tijd zijn er circa honderd zorggroepen in Nederland ontstaan, maar momenteel stagneert de verdere ontwikkeling. Dat heeft verschillende redenen. Bijvoorbeeld doordat de contractering met de zorgverzekeraars in de praktijk niet goed verloopt. Contracten komen niet of te laat tot stand en dat leidt tot financiële risico s bij de zorggroep en verwarring bij de aangesloten huisartsen. Daarnaast zendt de overheid verwarrende signalen uit door huisartsen te korten bij overschrijding van het budget, terwijl diezelfde overheid eerstelijns gezondheidszorg stimuleert. Ook geven de eerste evaluatierapporten aan dat de keten-dbc s nog niet goed te evalueren zijn. Nieuwe initiatieven blijven uit en bestaande zorggroepen staan stil in hun ontwikkeling. Om de ketenzorg overeind te houden is er dringend behoefte aan een nieuw perspectief voor de zorggroepen. De rol van Star-MDC Star-MDC hielp de zorggroepen IZER (Integrale Zorggroep Eerstelijn Rijnmond met ruim 140 huisartsen) en Cohaesie (met ruim 80 huisartsen in de regio Voorne Putten Rozenburg) bij de oprichting en ondersteunt hen bij de bedrijfsvoering. Thijs Veerman, raad van bestuur Star-MDC: Wij hebben ervaring met het oprichten van organisatie- en rechtsvormen in de eerstelijnszorg. Die ervaring gebruiken we om huisartsen te ondersteunen bij het oprichten van zorggroepen om de ketenzorg verder vorm te geven. Huisartsen zijn belangrijk voor ons en wij zijn een belangrijke ondersteuner voor de huisarts. Bovendien willen we graag (mede)ondernemer zijn in de eerstelijnszorg. We dragen bij in de (opstart)kosten en zijn mederisicodragend. Voor beide zorggroepen verzorgen wij ook de medische diagnostiek Eerste proef met Point of Care Testen positief Star-MDC houdt sinds september 2011 een pilot met Point of Care Testing (POCT). In vier huisartsenpraktijken in de regio Rotterdam nemen zo n 20 tot 25 huisartsen nu ruim een half jaar zelf CRPtesten af. De eerste signalen over de proef met POCT zijn positief. Met de pilot wil Star-MDC toetsen hoe huisartsen in de praktijk omgaan met het eigenhandig uitvoeren van - voorheen - laboratoriumonderzoek. Daartoe zijn aan vier huisartsenpraktijken apparaten geleverd voor het testen op C-reactief proteïne (CRP), vertelt projectleider laboratorium Linda Nekeman van Star- MDC. Het gaat met name om het testen van patiënten met acute hoestklachten. Dus mensen die korter dan drie weken hoestklachten hebben. Bij twijfel over de diagnose kunnen huisartsen een CRP-test doen waarbij ze direct de uitslag hebben. Als die negatief is hoeven ze de patiënt geen antibiotica mee te geven. De signalen die Nekeman van de huisartsen ontvangt over de pilot zijn positief, vertelt ze. De artsen en hun assistenten kunnen goed met de apparaten omgaan en ze zien het als een meerwaarde voor hun werk, vooral de assistenten. Beslissing beter uitleggen Huisartsenpraktijk Tarwezigt in Rotterdam Zuid is een van de praktijken waar de proef met POCT draait. In het gezondheidscentrum zijn al zo n 60 CRP-bepalingen uitgevoerd bij patiënten. Huisarts Bette van Melle: De uitslagen zijn erg verhelderend voor patiënten, merk ik. Uit de test komt een score en op basis daarvan besluit je mede om ze wel, of geen antibiotica te geven. De mate van ontsteking is soms zo laag dat ook de patiënt inziet dat het gerechtvaardigd is om af te wachten, hoewel er geen onderscheid tussen virus of bacterie is. Die keuze kun je dus heel goed uitleggen, vertelt Van Melle. De CRP-test levert in haar ogen een waardevolle bedrage aan haar praktijk: Het bespaart antibiotica en vereenvoudigd en verkort mijn diagnostische overwegingen als huisarts. Daarbij zit er af en toe ook een verassende uitslag tussen: een negatieve uitslag terwijl ik een positieve had verwacht bijvoorbeeld. POCT draagt dus zeker bij aan onze diagnostiek.

9 Star Medisch Diagnostisch Centrum Bij ons kunt u altijd rekenen op optimale dienstverlening en service; snel, betrouwbaar en dicht bij huis. Bloedafname Microbiologie Pathologie (ook BVO Cervix) (inspannings-) ECG Buik- en vaatecho Gynaecologische echo Enkel/ arm index Ademtest MRI Holter ABPM Fundusscreening Longfunctiemeting Prenatale screening Zwangerschapsecho Trombosedienst/ zelfmeten Voor meer informatie over onze onderzoeken, adressen en actuele openingstijden van één van onze 140 locaties, kijk op Bloedafname en/of onderzoek uitsluitend na verwijzing van (huis)arts, verloskundige of specialist. / Tel