Advies. Brussel, 28 oktober MORA_ADV_ _verkeersveiligheid_weginfrastructuur Mobiliteitsraad

Transcriptie

1 Advies Over het ontwerp van besluit over de uitvoering van het decreet van 17 juni 2011 betreffende het beheer van verkeersveiligheid van weginfrastructuur en over het ontwerp van ministerieel besluit over de uitvoering van art. 3,5,6 en 8 van het hoger genoemde uitvoeringsbesluit Brussel, 28 oktober 2011 MORA_ADV_ _verkeersveiligheid_weginfrastructuur Mobiliteitsraad Wetstraat Brussel T F info@mobiliteitsraad.be

2 Adviesvraag: Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering houdende de uitvoering van het decreet van 17 juni 2011 betreffende het beheer van de verkeers-veiligheid van weginfrastructuur en het ministerieel besluit houdende uitvoering van artikel 3, 5, 6 en 8 van het besluit van de Vlaamse Regering over de uitvoering van het decreet van 17 juni 2011 Adviesvrager: minister Crevits Ontvangst adviesvraag: 17 oktober 2011 Adviestermijn: 30 Goedkeuring/bekrachtiging raad: 28 oktober

3 Inhoud 1. Krachtlijnen van het advies Inleiding Inhoud van de uitvoeringsbesluiten Het ontwerp van besluit van de Vlaamse regering Het ontwerp van ministerieel besluit Advies

4 1. Krachtlijnen van het advies De MORA vindt in de uitvoeringsbesluiten diverse aanbevelingen terug uit zijn advies van 30 augustus 2010 over het voorontwerp van decreet betreffende het beheer van de verkeersveiligheid van weginfrastructuur. De Raad apprecieert het dat de minister ook het ministerieel besluit dat uitvoering moet geven aan het besluit van de Vlaamse regering, ter advies voorlegt. Dit bevordert de duidelijkheid, de volledigheid van het dossier en de betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld. In zijn advies van 30 augustus 2010 uitte de Mobiliteitsraad ook een aantal bekommernissen die in de uitvoeringsbesluiten niet zijn meegenomen. Onder meer over de mogelijkheid tot uitbreiding van het toepassingsgebied waarbij de Vlaamse regering de bevoegdheid naar zichzelf delegeert. Aangezien de uitvoeringsbesluiten hierover geen verdere informatie verschaffen, herhaalt de MORA zijn pleidooi om deze materie voorafgaandelijk in het Vlaams Parlement te bespreken en ook de Mobiliteitsraad te betrekken. Een belangrijk aandachtspunt blijft de afstemming van de instrumenten en procedures zoals voorzien en uitgewerkt in de nieuwe regeling en uitvoeringsbesluiten met de reeds bestaande procedures en met de principes voor de verbetering en versnelling van het beleidsproces zoals uitgewerkt in de Visienota van de Vlaamse regering. Ondanks indicaties dat dergelijke afstemming wordt beoogd, is een grondiger analyse of de communicatie ervan noodzakelijk. Zeker omdat hierdoor de (extra) planlast concreet in kaart kan worden gebracht. Momenteel is hierover nog geen duidelijkheid. Volgens de MORA moet extra planlast worden vermeden. Voorts vindt de MORA dat de voorziene opleiding tot verkeersauditor zich niet mag beperken tot de TEN-wegen en dat moet gestreefd worden naar een zo groot mogelijke homogeniteit tussen de gewesten op het vlak van verkeersveiligheidsbeoordeling en inspecties. 2. Inleiding De Vlaamse minister van Mobiliteit en Openbare Werken vroeg op 17 oktober 2011 de MORA om advies (adviestermijn 30 dagen) over: Het ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering houdende de uitvoering van het decreet van 17 juni 2011 betreffende het beheer van de verkeersveiligheid van weginfrastructuur. Het ministerieel besluit houdende uitvoering van artikel 3, 5, 6 en 8 van het besluit van de Vlaamse Regering over de uitvoering van het decreet van 17 juni

5 Op 30 augustus 2010 gaf de MORA advies over het voorontwerp van decreet betreffende het beheer van de verkeersveiligheid van weginfrastructuur. De Vlaamse regering keurde het ontwerp van decreet goed op 3 december Het Vlaams Parlement keurde het ontwerp van decreet goed op 1 juni De bekrachtiging volgde op 17 juni Met het decreet zette de Vlaamse regering Richtlijn 2008/96/EG betreffende het beheer van de verkeersveiligheid van weginfrastructuur om in de strikt noodzakelijke wettelijke bepalingen. Het decreet gaf aan via uitvoeringsbesluiten een aantal elementaire zaken verder in te vullen: inhoud, vorm en modaliteiten van de verkeersveiligheidsbeoordeling, de verkeersveiligheidsaudit, de inspectie voor de classificatie van weggedeelten met een hoog aantal ongevallen, de verkeersveiligheidsinspecties en de certificatie van de verkeersveiligheidsauditoren. Overeenkomstig de Richtlijn moet de verdere uitwerking van het decreet gebeuren vóór 19 december Dit advies toetst de uitvoeringsbesluiten aan de voorstellen uit het MORA-advies van 30 augustus 2010 en formuleert daarnaast nog een aantal bijkomende en artikelsgewijze bemerkingen. 3. Inhoud van de uitvoeringsbesluiten 3.1. Het ontwerp van besluit van de Vlaamse regering Verkeersveiligheidseffectbeoordeling Wordt door de wegbeheerder uitgevoerd voor alle infrastructuurprojecten vooraleer het infrastructuurproject is goedgekeurd. Er is geen beoordeling vereist voor projecten die voor de inwerkingtreding van dit besluit zijn aangevat. De wegbeheerder stelt een verslag op van elke beoordeling. Verkeersveiligheidsaudit Uitgevoerd in de 4 fasen van het infrastructuurproject (voorontwerpfase, fase van het gedetailleerde ontwerp, fase vóór de ingebruikneming, fase van het eerste gebruik). In elk van de fasen wordt een onafhankelijke (niet rechtstreeks betrokken) auditor aangesteld. Van elke audit stelt de auditor een verslag op waarin ook aanbevelingen vervat zijn. Classificatie van weggedeelten met hoog aantal verkeersongevallen Het departement MOW maakt een classificatie op van weggedeelten met een hoog aantal ongevallen en ten minste om de 3 jaar wordt deze classificatie beoordeeld om te komen tot een prioriteitenlijst. Inspecties worden uitgevoerd door een deskundigenteam (waaronder ten minste één auditor), aangesteld door de wegbeheerder. 5

6 De auditor stelt van elke inspectie een verslag op. De wegbeheerder voert de verbeteringsmaatregelen uit die het deskundigenteam aanbeveelt. Verkeersveiligheidsinspecties van de wegen die in gebruik zijn Uitgevoerd door de wegbeheerder (meermaals per jaar visuele inspecties). Minimaal tweejaarlijks stelt de wegbeheerder een rapport op van de inspecties Het ontwerp van ministerieel besluit Het MB bepaalt de inhoud en de vorm van het verslag van de verkeersveiligheidsbeoordeling,van de verkeersveiligheidsaudit en van de inspecties (bezoeken ter plaatse). In bijlage bij het MB zijn modelverslagen opgenomen en checklists voor de inspecties en de audits. 6

7 4. Advies Algemeen De minister legt een ministerieel besluit voor aan de Vlaamse regering dat uitvoering moet geven aan een besluit van de Vlaamse regering waarvoor de adviesprocedure nog moest opgestart worden en dat nog niet formeel is goedgekeurd. De MORA apprecieert het dat de minister, naast het besluit van de Vlaamse regering ook het ministerieel besluit toevoegt aan het dossier en voor advies voorlegt. Dit laat toe een duidelijker en vollediger inzicht te hebben in de verdere uitwerking van het decreet van 17 juni 2011 en de omzetting van Richtlijn 2008/96/EG. Uitvoering verkeersveiligheidsbeoordeling en -audit De MORA vroeg in zijn advies van 30 augustus 2010 dat de verkeersveiligheidsbeoordeling door de overheid zelf zou gebeuren en dat de verkeersveiligheidsaudit door een onafhankelijk orgaan zou worden uitgevoerd. De Mobiliteitsraad stelt vast dat deze bekommernissen meegenomen zijn in de uitvoeringsbesluiten. Het besluit van de Vlaamse regering voorziet immers dat de verkeersveiligheidsbeoordeling door de wegbeheerder wordt uitgevoerd en de verkeersveiligheidsaudit door een niet bij het ontwerp of bij de exploitatie van het infrastructuurproject betrokken auditor. Afstemmen met bestaande procedures In Vlaanderen bestaan momenteel diverse procedures en instrumenten voor de auditing en beoordeling van verkeersveiligheidsaspecten binnen het kader van de infrastructuurplanning. Zo zijn er de verkeersveiligheidsaudits, de inspecties, de verkeersongevallenanalyse, de rapportages over de toestand van het wegennet maar ook omzendbrieven 1, handleidingen 2, vademecums 3, enz. Daarnaast zijn er de overlegstructuren (PAC, PCV, GBC, ) om infrastructuur- en inrichtingsprojecten aan een vooronderzoek te onderwerpen en waar het aspect verkeersveiligheid een belangrijk thema is. Onderzoek naar hoe de bestaande procedures en instrumenten voor de beoordeling en auditing van de verkeersveiligheid zich verhouden tot de nieuwe instrumenten zoals uitgewerkt in de uitvoeringsbesluiten en hoe deze onderling concreet kunnen worden afgestemd met het oog op minimalisering van de procesvertragingen, lijkt een essentiele stap in een gefaseerde aanpak. 1 Bijv. Omzendbrief MOW/2009/01 van 27 maart 2009 over de Organisatiestructuur van en taakverdeling tussen de Gemeentelijke Begeleidingscommissie,de Provinciale Auditcommissie, de Taskforce Mobiliteitsconvenants, de Provinciale Commissie voor Verkeersveiligheid en de Adviesgroep voor Verkeersveiligheid op Vlaamse Gewestwegen. 2 Bijv. Handleiding voor het evaluaren van verkeersveiligheidsmaatregelen. Steunpunt MOW Bijv. Vademecum veilige wegen en kruispunten.awv

8 De begeleidende nota (aan de Vlaamse regering) bij de ontwerpen van uitvoeringsbesluit geeft enkele indicaties van hoe de voorziene verkeersveiligheidsbeoordeling en de verkeersveiligheidsaudit kunnen samen sporen met het huidige besluitvormingsproces (bijv. met het MER, met een eventuele MKBA-procedure of met de verplichting van veiligheidscoördinatie). Dit is op zich positief. Toch zijn er op basis van de beschikbare documenten nog onduidelijkheden over de afstemming en inpassing. Zo wordt bijvoorbeeld niet aangegeven hoe verkeersveiligheidsbeoordeling en verkeersveiligheidsaudits (kunnen) kaderen in de bestaande overlegstructuur van het mobiliteitsconvenant. Gelet op de krappe timing (uiterlijk vóór 19 december 2011 moet het decreet van 17 juni 2011 volledig uitgewerkt zijn) acht de Mobiliteitsraad het des te meer aangewezen om indien dit nog niet gebeurde - op korte termijn de bestaande procedures en instrumenten op te lijsten en aan te geven hoe deze zich concreet verhouden tot de instrumenten zoals voorgesteld in de nieuwe regeling. Essentiële elementen en vragen hierbij zijn: overzicht van de bestaande procedures, voldoen de huidige procedures, moeten huidige procedures worden aangepast en zo ja op welke manier, welke eventuele bijkomende procedures bovenop de bestaande, waar in het proces welke instrumenten. Hierdoor kunnen overlappingen en procesvertragingen worden vermeden. Daarnaast vraagt de Mobiliteitsraad om in het verlengde van de omzetting van Richtlijn 200/96/EG, ook werk te maken van een uniformisering en coördinatie van de verschillende omzendbrieven, vademecums en handleidingen die worden gehanteerd voor de aanpak en beoordeling van infrastructuurprojecten. Extra planlasten vermijden De uitvoeringsbesluiten voorzien onder meer een veelvoud aan verslagen en rapportages die moeten worden opgemaakt. Het lijkt aannemelijk dat de uitvoering van het decreet zeker in het begin een bijkomende administratieve belasting zal zijn. momenteel is hierover nog geen volledige duidelijkheid. De begeleidende nota aan de Vlaamse regering geeft wel aan dat er op het vlak van de verkeersveiligheidsinspecties en de verkeersveiligheidsbeoordeling geen substantiele verhoging van de planlast zal zijn. Aangezien het niet de bedoeling kan zijn om extra planlasten te genereren, vraagt de MORA om de impact van de nieuwe regeling op de planlast duidelijk in kaart te brengen en desgevallend anticiperende maatregelen uit te werken om mogelijke extra planlasten te minimaliseren of uit te sluiten. Afstemmen met visie op verbeteren en versnellen van het beleidsproces De Vlaamse regering werkte een Visienota uit om te komen tot een sneller en beter beleidsproces voor infrastructuurprojecten. In het verlengde van deze visienota werkt een hiertoe opgerichte projectgroep aan een routeplanner die moet leiden tot een duidelijk gefaseerde beslissingsstructuur op basis van een getrechterde aanpak. Meer concreet voorziet de routeplanner 3 fases (agenderingsfase, voortraject, uitvoeringsfase), 3 beslismomenten (startbeslissing op het einde van de agenderingsfase, voor- 8

9 keursbesluit op het einde van het voortraject en projectbesluit in de uitwerkingsfase) en 2 formele consultatiemomenten. Gezien het belang en de urgentie van een betere aanpak van het beleidsproces, stelt de MORA voor om de instrumenten en procedures voor de beoordeling van de verkeersveiligheid zoals voorgesteld in de nieuwe regeling, te integreren in de uitgewerkte methodiek voor het beleidsproces en duidelijk aan te geven in welke fase van het beleidsproces welk instrument op welke manier wordt ingezet. Delegatie van bevoegdheid voor verdere uitwerking In zijn advies over het voorontwerp van decreet uitte de MORA de bezorgdheid dat de Vlaamse regering de bevoegdheid voor verdere uitwerking van de procedures volledig naar zichzelf delegeert, onder meer over het toepassingsgebied (eventuele uitbreiding ervan). De uitvoeringsbesluiten verschaffen hierover geen verdere informatie. De MORA herhaalt bijgevolg deze bekommernis en stelt voor om de eventuele uitbreiding van het toepassingsgebied van de nieuwe regeling voorafgaandelijk in het Vlaams Parlement te bespreken en deze ook aan de Mobiliteitsraad voor advies voor te leggen. Uitbreiding opleiding verkeersauditoren De MORA vindt dat het spectrum van de opleiding tot verkeersauditor best zo ruim mogelijk moet worden. Een opleiding enkel voor auditoren van TEN-wegen is te beperkt, aangezien het aantal nieuwe wegen en herinrichtingen eerder beperkt zijn. De opleiding tot verkeersauditor beperkt zich immers niet tot de inrichting van hoofdwegen, maar besteedt ook voldoende aandacht aan de verschillende weggebruikers en hun verkeersveiligheidsbehoeften. Bij een eventuele uitbreiding van het toepassingsgebied van de verkeersveiligheidsaudits of bij een specifieke adviesvraag van een wegbeheerder kan de expertise van deze verkeersveiligheidsauditoren ingeschakeld worden. De principes van de verkeersveiligheidsaudit zoals opgenomen in Het vademecum veilige wegen en kruispunten zijn een geschikte basis voor de opleidingen en kunnen toegepast worden op alle wegen. Afstemming tussen de gewesten De MORA pleit voor een zo groot mogelijke homogeniteit tussen de gewesten op het vlak van verkeersveiligheidsbeoordeling en inspecties. De gewesten hanteren hiervoor eigen criteria. Een voorbeeld zijn de verschillen in de gehanteerde selectiemethoden voor gevaarlijke punten. De locaties van gevaarlijke punten in Vlaanderen zijn vastgesteld op basis van de NIS-statistieken van In Wallonië werden twee selecties toegepast ( en ). In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is slechts één jaar gebruikt bij de selectie van gevaarlijke punten. 9

10 Artikelsgewijze bemerkingen Art. 3 van het BVR bepaalt met welke elementen de verkeersveiligheidsbeoordeling minstens rekening moet houden. De MORA stelt voor om aan de opsomming een punt 8 OV-gebonden infrastructuur toe te voegen. Art. 4 van het BVR bepaalt de verkeersveiligheidsaudits door een onafhankelijke auditor of een team met ten minste één auditor worden uitgevoerd. De MORA pleit ervoor dat audits waarin busbanen vervat zitten, in samenwerking met de VVM De Lijn worden uitgevoerd of minstens door de VVM De Lijn van nabij kunnen worden opgevolgd. Art. 9 van het BVR bepaalt dat de wegbeheerder de verbeteringsmaatregelen uitvoert die worden aanbevolen door het deskundigenteam op basis van de inspecties van weggedeelten met een hoog aantal ongevallen. Deze bepaling laat ruimte voor interpretatie. Een aantal vragen blijven open: Hoever strekt het engagement van de wegbeheerder om de aanbevelingen uit te voeren? Is er sprake van een resultaatsverbintenis? Binnen welke timing moeten de verbeteringsmaatregelen worden uitgevoerd? 10