Communicatie is de eigenlijke drager van het sociale gebeuren en daarmee één van de kernbegrippen van de groepsdynamica.
|
|
- Mark Sasbrink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Sessie 10 Communicatiemethodieken tijdens een sessie Communicatie is de eigenlijke drager van het sociale gebeuren en daarmee één van de kernbegrippen van de groepsdynamica. Het doel van elke communicatie is de overdracht van een boodschap aan een ander persoon. Zender Boodschap Ontvanger (van wie de informatie uitgaat) (hij/zij die de informatie krijgt) Reageert de ontvanger, dan wordt hij zelf zender. We spreken dan van een interactie of van feedback (= reactie van een andere op het eigen gedrag / tegenwerking op de communicator). De inhoud en vorm van de communicatie heet de boodschap. Doeltreffende of effectieve communicatie Om een doeltreffende communicatie zonder vervormingen te bewerkstelligen, moeten we de begrippen unilaterale tegenover bilaterale communicatie uit de doeken doen. De unilaterale communicatie gaat enkel van zender naar ontvanger. Voor een goede communicatie zal het echter noodzakelijk zijn een feedback op gang te brengen, een reactie, eventueel vragen vanwege de ontvanger die op zijn beurt zender wordt zodat de communicatie bilateraal zijn. It takes two to tango! Deze bilaterale communicatie is, hoewel ze iets langer duurt, veel doeltreffender en maakt een werkelijke uitwisseling mogelijk. Volgende punten kunnen de kans op effectieve communicatie sterk verhogen. Zorg ervoor dat je zowel een effectieve luisteraar bent als een effectieve spreker 1. Veel vragen stellen Met het stellen van vragen vermijdt men misverstanden en worden heel wat zaken duidelijk. Het is eveneens een manier om interesse te betonen voor de problemen en opvattingen van de andere. Het geeft hem de indruk dat men ontvankelijk staat tegenover hem, dus dat hij meetelt. 2. Luisteren Vragen stellen is niet voldoende, men moet ook naar het antwoord kunnen luisteren. Niets is zo moeilijk als luisteren, maar het is de enige manier om je gesprekspartner te garanderen dat je hem begrepen hebt. Aandachtig luisteren geeft aan de andere het gevoel dat je hem aanvaardt, dat je achting voor hem opbrengt en dat je openstaat voor zijn opvattingen. 3. Op dezelfde golflengte blijven Vanzelfsprekend vermindert het stellen van vragen en het luisteren grotendeels de mogelijkheden tot vergissing of slecht begrijpen. Dit heeft een enorme tijdswinst tot gevolg. Het komt jammer genoeg veel voor dat beide gesprekspartners, na een bepaalde tijd geconverseerd te hebben, er zich rekenschap van geven over verschillende dingen te praten. Instructeur Communicatiemethodieken tijdens een sessie Pagina 1 van 7
2 4. Dezelfde taal spreken Elk milieu, elk beroep heeft zijn eigen manier van uitdrukken en vandaar een woordgebruik, uitdrukkingen daaraan eigen. Het gebruiken van een eenvoudige verstaanbare woordenschat kunnen hier helpen. 5. Het aanwenden van de techniek van het herformuleren, het opnieuw onder woorden brengen. Luisteren is heel belangrijk, maar ook zeer vermoeiend, want de luistercapaciteit is niet steeds gelijk aan die van de woordenstroom. Het is dus goed de gedachte van de andere te herhalen, zoals men deze meent begrepen te hebben, in zijn eigen bewoording. Als ik je dus goed begrepen heb, meen je dat Deze techniek stelt ons in staat om na te gaan of we alles begrepen hebben door van de andere een bevestiging te bekomen van wat hij gezegd heeft. De boodschap die uitgezonden wordt, is immers niet zonder meer gelijk aan de boodschap die ontvangen wordt. Meestaal gaan beide gesprekspartners van de veronderstelling uit dat de andere persoon zijn visie op de werkelijkheid deelt, sterker gezegd, dat er slechts één werkelijkheid is, nl. zoals hij die ziet. 6. Oogcontact maken Dit is een teken van interesse. Anderen zullen minder geneigd zijn verder te praten als je niet meer naar hun kijkt. 7. Vermijd gedragingen die afleiden of storen Deze geven aan dat je niet echt geïnteresseerd bent. Vermijd dus op je horloge kijken, met je balpen spelen, Je bent niet volledig aandachtig en zult waarschijnlijk een stuk van de boodschap van de spreker missen. 8. Onderbreek de spreker niet Hij moet zijn gedachten kunnen overbrengen. Raad niet, maar blijf gewoon luisteren. Uiteindelijk zal je het toch te weten komen. 9. Maak vlotte overgangen tussen de rol van spreker en luisteraar. Indien je steeds zit te denken wat je gaat zeggen, vermindert je aandacht, alsook je effectiviteit. Probeer deze twee rollen zoveel mogelijk gescheiden te houden, zodat je zowel een effectieve spreker als luisteraar wordt. Belangrijk om te onthouden is dus niet wat heb ik gezegd?, maar wel wat heeft de ander gehoord en begrepen?. De hele kunst van het spreken is: begrepen worden (Confucius) Storingsbronnen en barrières Psychologisch: o verschillende bedoelingen hebben o op de verkeerde golflengte zitten, o een verschillend referentiekader hebben (geheel van kennis, waarden en normen), emoties bepalen hoe de boodschap geïnterpreteerd wordt, o selectieve perceptie (vanuit ervaringen, noden, motivaties, ) vb. Een modeontwerper zal achteraf gemakkelijker kunnen vertellen welke kleren iemand droeg, dan iemand anders. Taalkundig: een andere taal spreken, niet iedereen beschikt over een even uitgebreide woordenschat of taalbeheersing, een woord wordt door verschillende mensen anders begrepen, Leeftijd, opleiding en culturele achtergrond zijn hierbij bepalende factoren. Instructeur Communicatiemethodieken tijdens een sessie Pagina 2 van 7
3 Fysisch: afstand, technologie, lawaai, Inhoudelijk: Filteren of manipuleren van informatie zodat deze bijvoorbeeld gunstiger overkomt. Men vertelt niet alles of vertelt enkel wat men wilt horen. Ten slotte nog een voorbeeld dat duidelijk maakt, op een nogal karikaturale wijze, wat er allemaal kan fout lopen bij communicatie: HIJ: Ik hoor je niet ZIJ: Je luistert niet. HIJ: Ik doe mijn best. ZIJ: Ik vind het lief dat je je best doet. HIJ: Ik doe mijn best om te kunnen erkennen dat ik je hoor. ZIJ: Ik verfoei het om erkend te worden. HIJ: OK. ZIJ: Het is helemaal niet OK. HIJ: Wat niet? ZIJ: Je luistert niet? HIJ: Jij communiceert niet. ZIJ: De stomme spreekt tot de dove. HIJ: Nu zijn we eruit. ZIJ: Doe dat niet. HIJ: Mag ik het niet met je eens zijn? ZIJ: Het is niet grappig. HIJ: Dat heb ik ook nooit beweerd. Over spreken voor een groep en cursusbegeleid(st)ers Als begeleid(st)er heb je voor een stuk al enige ervaring in het spreken voor publiek : tijdens activiteiten een spel uitleggen aan de ledengroep, het verdedigen van je standpunt op een groepsvergadering, bindstukjes aan mekaar spreken op een ouderavond of bonte avond, misschien heb je wel al eens een toespraakje verzorgd op één of andere receptie. Er vanuit gaan dat spreken voor publiek evident is voor toekomstige begeleid(st)ers, is de realiteit onrecht aandoen. Spreken voor publiek is niet iets dat wel vanzelf komt. Uiteraard spreekt de ene persoon vlotter dan de andere. Er zijn begeleid(st)ers die daar moeite mee hebben, anderen vinden het een feest om voor een groep te spreken. Alleszins : een perfecte spreker bestaat niet. Los van deze persoonlijke verschillen heeft spreken voor publiek ook te maken met technieken. Dit wil zeggen dat je het kan leren, dat je jou manier van spreken kan verbeteren. In welke mate beïnvloeden dingen nu het beeld dat je hebt over iemand? Voorkomen Mimiek = 55 % = ZIEN = BEELD Gebaren/bewegingen intonatie Stem = 38 % = HOREN ritme Wat je vertelt = 7 % = INHOUD volume Instructeur Communicatiemethodieken tijdens een sessie Pagina 3 van 7
4 Dit duidt aan dat het beeld dat je hebt over iemand, en dus ook het beeld dat deelnemers van een initiatief in de toekomst van jou als begeleid(st)er zullen hebben, slechts in kleine mate bepaald wordt door wat er gezegd wordt. De manier waarop is zeker zo belangrijk. Als toekomstige begeleid(st)er is het dus niet enkel belangrijk om je inhoudelijk voor te bereiden, heb ook aandacht voor de manier waarop je de inhouden zal aanbrengen. We maken hierbij een verschil tussen woordtaal en lichaamstaal. Woordtaal of verbale communicatie (INHOUD) Woorden zijn symbolen die een bepaalde afgesproken betekenis hebben. Woordtaal gaat over de woorden die we zeggen en over de betekenis die deze worden hebben voor de persoon waartegen we die woorden uiten. Het gaat dus niet over wat de spreker wou zeggen, maar wel over hoe de ontvanger die woorden gaat interpreteren. Lichaamstaal of non-verbale communicatie (HOREN & ZIEN) De interpretatie van lichaamstaal hangt heel erg af van de concrete context en de relatie die op voorhand bestaat. Oogcontact kan bijvoorbeeld positief bekeken worden in een vriendelijke omgeving, terwijl dit in een vijandige omgeving eerder als een bedreiging ervaren wordt. Men kan verschillende aspecten onderscheiden bij lichaamstaal. 1. Mimiek - Gelaatstrekken - Psychosomatische processen: blozen, bleek worden, - Bewegingen van het hoofd: knikken, schuin houden, 2. Lichaamshouding: Achterover leunen wijst op een ontspannen houding Op het puntje van je stoel zitten komt nogal gespannen over 3. Oogcontact Oogcontact vermijden wijst meestal op ontwijkend, koud, angstig, verlegen of ongeïnteresseerd gedrag. Frequente oogcontacten wijzen op intimiteit, eerlijkheid, zelfvertrouwen en respect. Staren wordt meestal gezien als gespannen, boos of onvriendelijk. 4. Intonatie - Manier waarop iets gezegd wordt: ironisch, sarcastisch, - Luidheid van de stem Luid spreken kan bijvoorbeeld een gevoel van boosheid of agressiviteit uitdrukken. Stil spreken kan bijvoorbeeld een meer verlegen en kalm gevoel uitdrukken. 5. Gebaren - Informatie in gebaren: wijzen naar iets, duim opsteken, - Grootte van de gebaren: Grote handgebaren werken vaak imponerend en trekken de aandacht. Deze worden vaak gebruikt door de opschepper, de bluffer, degene die overdrijft of op de voorgrond wil treden. Kleine bewegingen duiden vaak op mensen zonder pretentie, bescheidenheid, mensen die zich op de achtergrond willen houden; maar ook mensen zonder ambitie of slappelingen bedienen zich van dit soort gebaren. 6. Klankuitingen Ssst Zuchten of kreunen Instructeur Communicatiemethodieken tijdens een sessie Pagina 4 van 7
5 Interactie tussen woordtaal en lichaamstaal Non-verbale communicatie kan de verbale communicatie vergezellen. Non-verbale signalen zouden in principe congruent moeten zijn met de gesproken woorden, als is dit vaak niet zo. De boodschap kan echter een totaal andere betekenis krijgen dankzij het non-verbale gedrag. Vb. op een sarcastische toon zeggen dat je een persoon echt sympathiek vindt We onderscheiden verschillende interacties: Herhaling: vb. Wijzen naar een gebouw en zeggen dit is de bibliotheek. Contradictie: vb. Zeggen dat je tijd hebt om te praten maar ondertussen wel geleidelijk aan naar de deur gaan. Substitutie: vb. Zwaaien als iemand weggaat zonder woorden te gebruiken als tot ziens. Complementeren: vb Tranen bij een diepdroevig verhaal zal bijdragen tot de droevige sfeer. Accentueren: vb. Met de vuist op je bureau slaan om je woorden kracht bij te zetten. Reguleren: vb. Je stopt de sessie vroeger omdat de cursisten hun mappen al dicht doen en onrustig op hun stoel zitten. De sessiegever is op een bepaalde manier gedwongen om vroeger te stoppen. Deze interactie is heel belangrijk om te zien of iemand de waarheid zegt. Verbaal gedrag is makkelijker te manipuleren, terwijl men zich veel minder bewust is van zijn eigen nonverbaal gedrag. Vooral handen en lichaamshouding zijn moeilijkst te controleren. Ook in het cursus-geven zal deze interactie bepalend zijn voor je geloofwaardigheid als cursusgever en je authenticiteit of echtheid. Concrete tips voor sessie geven Infrastructuur en hulpmiddelen Bekijk vooraf je lokaal: hoe zet je de deelnemers, waar stel je best die overhead op, waar hang je best de flappen? Zorg er telkens voor dat iedereen jou en je visuele hulpmiddelen ziet. Weet waar opdrachtbladen, balpennen e.d. liggen, zodat er geen onnodige stiltes moeten vallen tijdens het blok zelf. Zulke stiltes verhogen vaak je onzekerheid. Zorg dat je eventueel technisch materiaal uitgetest hebt (projector, PC, ). Structuur van je sessie en spiekbriefjes Zorg dat je telkens minimum een inleiding, kern en slot hebt. Doseer je informatie. Het heeft geen zin je luisteraars te bedelven onder hopen informatie, want meestal blijft slechts een klein gedeelte hangen. Zonder je vooraf nog even af, zodat je de rode draad nog even kan overlopen (je geheugen opfrissen). Door je even af te zonderen, kan je jezelf ook motiveren: ik kan het, ik durf het! Zorg altijd voor een spiekbriefje. Meestal hebben we een begeleidingsnota waarop we kunnen terugvallen, de rode draad en de timing volgen. Je kunt de titels misschien in kleur zetten. De grote titels op flap zetten en ophangen kan ook een hulpmiddel zijn. Vele begeleid(st)ers werken ook met kleine fiches, met kernwoorden hierop. Op die manier vermijd je vaak het gerommel met je begeleidersnota s. Het spreken zelf Verstop je nooit achter de tafel of spreekgestoelte. Zorg dat elke deelnemer je goed kan zien. Zoek je evenwichtspunt : rechtop, je voeten vast op de grond, een twintigtal centimeter uit mekaar. Instructeur Communicatiemethodieken tijdens een sessie Pagina 5 van 7
6 Voor je start met spreken, wacht je best een tijdje. Op die manier krijg je aandacht en wordt het stil. Zo laat je zien dat jij het geheel in handen hebt, niet de deelnemers. Begin pas als het gehoor aan je lippen hangt. Start duidelijk: helder stemgeluid, goede articulatie. Zorg er voor dat iedereen jou kan horen (vraag dit ook), en kijk naar je publiek (oogcontact); op die manier betrek je je deelnemers. Zeg nooit dat je geen goede spreker bent, of dat je het niet goed weet. Wanneer er geroezemoes' is, begin dan niet steeds luider te spreken: de deelnemers zullen dan ook weer harder gaan praten. Bouw een korte stilte in, en begin net stiller te praten. De deelnemers moeten dan aandachtiger luisteren om je te verstaan. Is er weinig aandacht, dan kan je misschien wel eens een opvallend geluid produceren (het geluid van een kalf, een schreeuwende vrouw). Je krijgt vrij onmiddellijk terug aandacht, en komt grappig over (je kan dit natuurlijk maar één keer doen, anders krijg je het tegenovergestelde effect). Verdeel je lokaal, je publiek in verschillende vakken. Kijk beurtelings overal heen, niet steeds in dezelfde volgorde. Vergeet de deelnemers op een hoekje niet aan te kijken. Heb oog voor de reacties van je deelnemers. Je kan er op inspelen. Controleer regelmatig wat is overgekomen bij je deelnemers. Deelnemers durven vaak niet zeggen dat ze niet meer kunnen volgen. Bovendien kunnen er problemen ontstaan als informatie anders overkomt dan ze oorspronkelijk bedoeld was. Gebruik de 'KISS-methode': Keep It Short and Simple (hou het kort én simpel). Spreek vloeiend met korte zinnen. Hoe langer een zin duurt, hoe onduidelijker het wordt voor de deelnemers. Gebruik ook eenvoudige, begrijpbare woorden. Als je opeens je tekst niet meer weet o Herhaal de laatste zin. o Herhaal de hoofdpunten. o Maak er een slot aan. o Neem je bladen er bij alsof het erbij hoort. o Val terug op de rode draad op de flap. Leer nooit iets letterlijk van buiten. Leer vertellen en praat uit je ervaringswereld. Bouw bewust pauzes in, i.p.v. stopwoorden te gebruiken. Deze pauzes maken je (terug) rustig. Vergroot je gebaren een klein beetje en maak ze af. Regelmatig kan je met een droge mond zitten (wanneer je lange tijd praat, s morgens na een lange nacht, door zenuwen). Dit kan enorm storend zijn voor de deelnemers. Vooraf een stukje citroen eten doet wonderen en stimuleert de speekselproductie. Tijdens het spreken kan je een glaasje water voorzien, of op het topje van je tong bijten (tip: niet te hard). Bibberende, trillende handen vallen snel op, zeker wanneer je een blad papier in je handen hebt. Het heeft geen zin om je blad of balpen dan nog steviger tussen je vingers te klemmen, na een tijdje trilt het dan nog meer. Je kan dit grotendeels voorkomen wanneer je onder dit blad een stevig karton steekt. Spreekangst en hoe ermee omgaan Een juiste ademhaling is belangrijk. Goed ademen (met het middenrif) = goed uitspreken. Vorm realistische gedachten: o Ik kan en mag fouten maken (de volgende keer zal ik er zeker op letten). o Ik kan niet alle vragen beantwoorden. o Mijn toespraak kan niet perfect zijn. o Ik kan en zal zo goed mogelijk mijn best doen. Goede voorbereiding neemt je onzekerheid voor een groot deel weg. Oefen en herhaal voldoende. Start met iets waarin je rotsvast gelooft en denk verder aan je boodschap. Ik kan het! ik durf het! ik doe het! Het opkomen is heel belangrijk; de eerste indruk zo snel mogelijk positief krijgen. Instructeur Communicatiemethodieken tijdens een sessie Pagina 6 van 7
7 o Rustig en kordaat naar voor gaan. o Publiek aankijken (100 %). o Beleefd groeten. o Even wachten tot er algemene stilte is. o Goed ademhalen en starten. Veel voorkomende houdingen Met handen in de zakken staan praten. Met sleutels/geld in je zakken prullen. Gebogen, afhangende schouders (onzeker). Prutsen aan kledij, oren, neus, haren, Stokstijf staan achter spreekgestoelte of tafel, krampachtig je tafel vasthouden. Gekruiste armen krampachtig tegen je lichaam houden (jezelf beschermen). Neerkijken op de tafel, voortdurend in je tekst kijken (geen oogcontact). Slechts één of enkele personen aankijken (geen betrokkenheid van de anderen). Wiebelen op je stoel (met je stoel of benen), zijdelings of van voor naar achter wiebelen als je rechtstaat, op je tippen van je voeten staan. Prullen met je balpen of bril. Voortdurend smoelen trekken. De enerverende euh s, dus, mooi, ja,. Spreken met een plakmond. Je tekst vergeten, de draad kwijt zijn. Te hard, te snel, te eentonig spreken. Instructeur Communicatiemethodieken tijdens een sessie Pagina 7 van 7
Inleiding communicatie
Inleiding communicatie Communicatie is een proces tussen zender en ontvanger. De boodschap wordt door de ander waargenomen, geïnterpreteerd en geëvalueerd. Als de boodschap niet overkomt, is er sprake
Nadere informatieNon-verbale communicatie
Non-verbale communicatie Wie de taal van het lichaam wil leren begrijpen, moet eerst de verschillende signalen leren kennen, herkennen en goed inschatten. Meestal richten we (bewust) onze aandacht op het
Nadere informatie1Communicatie als. containerbegrip
1Communicatie als containerbegrip Als medisch specialist is communiceren onlosmakelijk verbonden met het uitoefenen van uw professie. Niet alleen hebt u contact met uw patiënten, maar ook met diverse professionals
Nadere informatieVerbindingsactietraining
Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken
Nadere informatieSPREKEN VOOR EEN GROEP
SPREKEN VOOR EEN GROEP John Hallaert 2018-2019 Inhoud 1. Bereid je goed voor 2. Steek structuur in je betoog 3. Verbale en non-verbale aspecten 4. Wat met spreekangst? 5. Omgaan met vragen en onverwachte
Nadere informatieLuisteren en samenvatten
Luisteren en samenvatten Goede communicatie, het voeren van een goed gesprek valt of staat met luisteren. Vaak denk je: Dat doe ik van nature. Maar schijn bedriegt: luisteren is meer dan horen. Vaak luister
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatieEffectief Communiceren NPZ-NRZ
Hand-out Workshop Effectief Communiceren NPZ-NRZ De kracht van aandacht 10 mei 2011 Nu vind ik mezelf wel aardig Als je eenmaal ziet dat het zelfbeeld van een kind positiever wordt, zul je al gauw zien
Nadere informatieTijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.
Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven
Nadere informatieTijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling
8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen
Nadere informatieHet houden van een spreekbeurt
Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat
Nadere informatieAccuraat communiceren
Accuraat communiceren Erna Pluym Senior Trainer Consultant/ Business Development Manager erna.pluym@acerta.be 0472 92 11 66 Communicatie, waarom zo belangrijk? Communicatie, waarom zo belangrijk? Had ik
Nadere informatieEven kennismaken... Communicatie De essentie! Succesvol onderhandelen
Succesvol onderhandelen Even kennismaken... Voornaam + naam Uw functie? Uw doelstellingen? Open positief-kritische houding Actiepunten Communicatie De essentie! Dixit: Paul Watzlawick, Villach 25.07.1921,
Nadere informatieCoachend Leidinggeven Waaier met informatie en tips voor gezond en efficiënt werken
Coachend Leidinggeven Waaier met informatie en tips voor gezond en efficiënt werken Relatie Coachen Communicatie Aan de slag Aandacht geven Aandacht aan iemand geven betekent jezelf open stellen voor wat
Nadere informatieSamen werken = samenwerken bij De Belvertshoeve
Themabundel Samen werken = samenwerken bij De Belvertshoeve Assistent medewerker Dit project is mede mogelijk gemaakt met een bijdrage uit het Europees Sociaal Fonds Voorwoord Deze themabundel is bedoeld
Nadere informatieIk ga je wat vertellen, je hoeft alleen maar te volgen wat ik zeg, mijn stem is nu het enige wat voor jou belangrijk is om te volgen.
Oefening 1: Nodig: 2 personen en een boom of een huisdier: Zoek een plek op bij een boom of in de buurt bij je paard of ander huisdier waar je even niet gestoord wordt en veilig even je ogen dicht kunt
Nadere informatieLes 1: Communicatie en interactie + soorten communicatie
Les 1: Communicatie en interactie + soorten communicatie Gedurende de opleiding krijg je vakken die vallen onder: Communicatie 1,2,3,4 In periode 1 krijgen jullie communicatie 1 + 2 - Communicatie Luisteren
Nadere informatieGroep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie
Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten
Nadere informatieTuesday, February 8, 2011. Opleiding Interactieve Media
Opleiding Interactieve Media Inhoud Inleiding presenteren 1. Voorwerk 2. Middenstuk 3. Begin presentatie 4. Einde presentatie 5. Visuele middelen 6. Non-verbale communicatie 7. Opdracht 8. Criteria 1.
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatieVrienden kun je leren
Vrienden kun je leren Hallo! Wij zijn Reinder en Berber, en wij hebben de afgelopen maanden hard gewerkt om dit boekje te maken, speciaal voor jongeren met het syndroom van Asperger. Hieronder vind je
Nadere informatie18-9-2014. Pedagogische opleiding theorie. Doelstellingen. Doelstellingen. Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback. De kennis over de begrippen:
Pedagogische opleiding theorie Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback Doelstellingen De kennis over de begrippen:, feedback, opleiden en leren kunnen uitdrukken en verfijnen Doelstellingen De voornaamste
Nadere informatieCommunicatie op de werkvloer
Communicatie op de werkvloer Voor een goede communicatie op de werkvloer is het noodzakelijk dat we letterlijk dezelfde taal spreken. Een goede kennis van het vakjargon is dan ook erg belangrijk. Net zo
Nadere informatieGespreksrichtlijnen tussen goeden slechthorenden
Gespreksrichtlijnen tussen goeden slechthorenden Communiceren doe je met zijn tweeën Deze folder is bedoeld voor de goedhorenden die in hun omgeving iemand kennen die slechthorend is, en voor slechthorenden
Nadere informatieEven kennismaken... Communicatie De essentie! 1. Succesvol onderhandelen
Succesvol onderhandelen Even kennismaken... Voornaam + naam Uw functie? Uw doelstellingen? Open positief-kritische houding Actiepunten Communicatie De essentie! Dixit: Paul Watzlawick, Villach 25.07.1921,
Nadere informatieHELDER! SPREKEN. Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers. Marieke Dooper
HELDER! SPREKEN HELDER! SPREKEN Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers Marieke Dooper Dooper, Marieke Helder! Spreken: Een praktische voorbereiding voor beroepssprekers 2014 Marieke Dooper
Nadere informatieIJSHOCKEY SPORTLEIDER 1
BELANG VAN COMMUNICATIE Alles wat u doet als teambegeleider/sportleider gebeurt via communicatie, zoals het motiveren van spelers, het luisteren naar spelers, het oplossen van de problemen in het team,
Nadere informatieFeedback. Wat is feedback?
Feedback Wat is feedback? Letterlijk vertaald is feedback terugvoeding. Het is het proces waarin informatie teruggevoerd wordt in een informatieverwerkend systeem, in dit geval de mens. Als het om mensen
Nadere informatieTIPS VOOR HET COMMERCIËLE TELEFOONGESPREK
TIPS VOOR HET COMMERCIËLE TELEFOONGESPREK 1. Behandel de klant met respect. Hij is net als jij een weldenkend persoon die in staat is een eigen oordeel te vormen. 2. Wek geen verwachtingen waaraan je niet
Nadere informatieOmgaan met mensen met een beperking
Omgaan met mensen met een beperking makkelijker dan u denkt! Gebruik de juiste woorden! Het is belangrijk dat we iedereen respectvol benaderen en mensen niet reduceren tot hun beperking. Vandaar de termen
Nadere informatie- Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt geschreven. - Je hebt aanmoediging nodig om je huiswerk te noteren.
Schoolse competenties Competentie 1: Agendagebruik - Je schrijft je huiswerk in je agenda als dit wordt opgegeven. - Je agenda ziet er verzorgd uit. - Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt
Nadere informatieOefenvragen Management Assistent A - Communicatie
Oefenvragen Management Assistent A - Communicatie 1. De meeste mensen zijn primair: A. visueel ingesteld. B. kinesthetisch ingesteld. C. socialistisch ingesteld. D. auditief ingesteld. 2. Wat is het belangrijkste
Nadere informatieIntroductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk?
Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk? Zodra er twee of meer mensen in 1 ruimte zijn is er sprake van communicatie, ook al wordt er niet gesproken. Het is
Nadere informatieCommunicatie. Els Ronsse. april 2008
Communicatie Els Ronsse april 2008 Communicatie =? Boodschappen Heen en weer Coderen loopt bij mensen met autisme vaak fout Maar communicatie is meer. Relatiegericht Aandacht vragen Bevestiging geven Aanmoedigen
Nadere informatieWat het effect van een vraag is, hangt sterk af van het soort vraag. Hieronder volgen enkele soorten vragen, geïllustreerd met voorbeelden.
Actief luisteren Om effectief te kunnen communiceren en de boodschap van een ander goed te begrijpen, is het belangrijk om de essentie te achterhalen. Je bent geneigd te denken dat je een ander wel begrijpt,
Nadere informatieSpreken Wat is een dysartrie?
Dysartrie 2 Dysartrie is de algemene term voor een motorische spraakstoornis als gevolg van neurologische problematiek. Deze folder is bedoeld voor patiënten met een dysartrie en hun omgeving. Er staat
Nadere informatieMODULE #7 CORE PURPOSE
MODULE #7 CORE PURPOSE Welkom bij het 90 dagen mindset coachings programma. Dit programma heeft de potentie om jouw leven compleet te veranderen de komende 90 dagen. Daarin is het belangrijk dat je de
Nadere informatieLuisteren, doorvragen en feedback geven
Luisteren, doorvragen en feedback geven Rogier Guns P-GIS 23 April 2007 Doelstelling presentatie LSD methode Actief Luisteren Doorvragen Feedback geven Let op: Sommige technieken lijken (theoretisch) heel
Nadere informatiePresentatietechnieken
Voorbereiding Bereid de presentatie goed voor. Improviseren kan, maar zorg dat je altijd ergens op terug kunt vallen. Verplaats je in het publiek. Wat is de achtergrond van het publiek? Welk taalgebruik
Nadere informatieCommunicatie. ontvanger. zender. boodschap. kanaal. feedback
FEEDBACK GEVEN EN ONTVANGEN Communicatie coderen decoderen zender boodschap kanaal ontvanger feedback - interpretatiekader Communicatie LSD Techniek - Luisteren - Samenvatten - Doorvragen LSD Techniek
Nadere informatieKnabbel en Babbeltijd.
Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte
Nadere informatieThema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips
Thema Kernelementen Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Tips voor de trainer: Doseer je informatie: less is more. Beoordeel wat je gymnasten doen, niet wie ze
Nadere informatieTrainershandleiding Brugklas Bikkels. Inkijkexemplaar
Trainershandleiding Brugklas Bikkels versie 2014 Inhoudsopgave Introductie Organiseer je training Praktische tips De werkmap Powerpoint presentatie Ouderbrieven Draaiboek Bijeenkomst 1 Bijeenkomst 2 Bijeenkomst
Nadere informatieCursus Omgaan met klachten
Cursus Omgaan met klachten Aanleg beplantingen en grasvelden AOC Oost Almelo C. ter Steege Doel van deze les Je leert in deze cursus over: - Klachten - Klachten ontvangen - Valkuilen - Emoties opvangen
Nadere informatiewww.rkdiaconie.nl/ er zijn/ specifieke activiteit uitvoeren
BEGRIJP JE WAT IK ZEG? Over communicatie, luisteren en vooroordelen Situering Om op een zinvolle manier met elkaar te communiceren, heb je veel vaardigheden nodig. De doelstellingen van deze trainingsachtige
Nadere informatieAfgesproken verdeling van de boeken over de groepen
DE KANJERTRAINING. Op de Jozefschool wordt er in alle groepen kanjertraining gegeven. Alle leerkrachten zijn gecertificeerd. Doel van de Kanjertraining? Deze werkwijze biedt lln. kapstokken aan om beter
Nadere informatieKan dat? Ook als je het van huis uit niet zo hebt meegekregen?
Omdat je je kennis wilt delen, nieuwe klanten wilt werven, politiek of maatschappelijk gezien een boodschap wilt overbrengen, je onderneming wilt promoten. Redenen genoeg om een sterke spreker te willen
Nadere informatieRollenspel. Opdracht 1. Opdracht 2. Opdracht 3 6.1.1
6.1.1 Rollenspel Opdracht 1 LICHAAMSTAAL Toon met gebaren en mimiek dat je boos bent. GESPREKSONDERWERP Je vertelt iemand dat je hem of haar wel leuk vindt. Je geeft een aantal complimentjes over wat jij
Nadere informatieOm te beginnen Maak je niet DIK. 15 Wees een HELD. Laat je OMA wat vaker thuis. ANNA mag daarentegen vaker mee. Wees een OEN.
luisterwijzer 1 7 Laat je OMA wat vaker thuis 8 ANNA mag daarentegen vaker mee 9 Wees een OEN 10 Gebruik LSD 12 Maak je niet DIK 13 Smeer NIVEA Om te beginnen... Communiceren doen de we de hele dag door.
Nadere informatie4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel.
4 communicatie Communicatie is het uitwisselen van informatie. Hierbij gaat het om alle informatie die je doorgeeft aan anderen en alle informatie die je van anderen krijgt. Als de informatie aankomt,
Nadere informatieogen en oren open! Luister je wel?
ogen en oren open! Luister je wel? 1 Verbale communicatie met jonge spelers Communiceren met jonge spelers is een vaardigheid die je van nature moet hebben. Je kunt het of je kunt het niet. Die uitspraak
Nadere informatieLiefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander.
Liefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander. HHKalender DEF_2 ct.indd 1 Romantiek in een liefdesbrief 01-06-15 21:37 ROMANTIEK in een liefdesbrief Schrijf een liefdesbrief aan je geliefde. Verwerk
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieCommuniceren met de achterban
1 Communiceren met de achterban Je wilt weten hoe je het beste communiceert met de achterban. Je wilt direct aan de slag en snel resultaten. Je hebt een hoe-vraag. Zoals iedereen. Maar als je werkelijk
Nadere informatieProgramma. Verbale en non-verbale communicatie Pauze Interactiviteit
Methodiek les 2 Programma Verbale en non-verbale communicatie Pauze Interactiviteit Verbale en non-verbale communicatie Verbale en non-verbale communicatie Waaraan denk je? Non-verbale communicatie Oogcontact
Nadere informatieInspirerend Presenteren
Inspirerend Presenteren Door Kai Vermaas & Charis Heising Bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla bla Inleiding Wil je leren hoe jij een presentatie kunt geven waar je zeker bent van je verhaal? En
Nadere informatieStemwerkschrift. Inhoud
Stemwerkschrift Inhoud Allerlei dingen, die slecht zijn voor je stem Schreeuwen Voor je ouders Schreeuwen Schrapen en kuchen Voor je ouders Schrapen en kuchen Gekke stemmetjes nadoen Voor je ouders Gekke
Nadere informatieLuisteren is geen trucje
Luisteren is geen trucje Luisteren is geen vaardigheid, al wordt er wel vaak zo over gesproken. Luisteren is veel meer een kwestie van houding, zelfs van zijn. Dat klinkt je wellicht zweverig in de oren,
Nadere informatieDirect aan de slag met Baby- en kindergebaren
Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren Inhoudsopgave Welkom Blz. 3 Wat zijn baby- en kindergebaren? Blz. 4 Voordat je begint Blz. 5 De eerste gebaren Blz. 6 & 7 Gebaren- tips Blz. 8 Veel gestelde
Nadere informatieMijn collega (of leidinggevende) hoort mij niet. En de werksfeer zou ook beter kunnen
Mijn collega (of leidinggevende) hoort mij niet. En de werksfeer zou ook beter kunnen Uitnodiging: focus op het webinar en leer hoe je met goede communicatie bereikt wat je graag wilt. Hoe doe je dat?.
Nadere informatieHEMELS HUWELIJK KALENDER 52 X WIJ TIJD VOOR ELKAAR. Willem en Marian de Vink
HEMELS HUWELIJK KALENDER 52 X WIJ SAMEN TIJD VOOR ELKAAR Willem en Marian de Vink Liefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander. Romantiek in een liefdesbrief ROMANTIEK in een liefdesbrief Schrijf
Nadere informatieFeedback geven en ontvangen
Feedback geven en ontvangen 1 Inleiding In het begeleiden van studenten zul je regelmatig feedback moeten geven en ontvangen: feedback is onmisbaar in de samenwerking. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen
Nadere informatie2.9 Lesplan opzet workshop 8 Lesformulier
2.9 Lesplan opzet workshop 8 Lesformulier Naam docent: Onderwerp van de les/training/ workshop: Aantal deelnemende studenten: Datum: Presenteren Beginsituatie: Groep kent elkaar nu al redelijk goed. Er
Nadere informatieNodig: bord/flappen en stiften, kartonnen kaartjes, geeltjes, werkblad: een fijn gesprek, werkblad tips voor een sollicitatiegesprek
Themales beroepen taalvrijwilliger/docent Nodig: bord/flappen en stiften, kartonnen kaartjes, geeltjes, werkblad: een fijn gesprek, werkblad tips voor een sollicitatiegesprek Opwarming: Cursisten zitten
Nadere informatieJUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.
JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen
Nadere informatieAfasie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Afasie Afasie is een taalstoornis ontstaan door hersenletsel. Iemand met afasie heeft moeite met het uiten en het begrijpen van de taal. In deze brochure leest u wat afasie inhoudt en vindt u een aantal
Nadere informatieCONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo
Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 vmbo de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 vmbo de betekenis
Nadere informatie150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!
150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.
Nadere informatiei.s.m. Start 2 Start...
i.s.m. Start 2 Start... i.s.m. Start 2 Start... Klanten werven JIJ MAAKT HET VERSCHIL! Wie vergeet zich voor te bereiden... bereidt zich voor vergeten te worden... Neem de juiste verkoopsattitude aan.
Nadere informatie= = = = = = =jáåçéêüéçéå. =téäòáàå. Het TOPOI- model
éêçîáååáéi á ã Ä ì ê Ö O Ç É a áê É Åí áé téäòáàå jáåçéêüéçéå Het TOPOI- model In de omgang met mensen, tijdens een gesprek stoten we gemakkelijk verschillen en misverstanden. Wie zich voorbereidt op storingen,
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht
Nadere informatieJe gezicht en houding. spreken boekdelen!
Ronald Dingerdis Je gezicht en houding 5 spreken boekdelen! Iedereen lekt non-verbale communicatie. Het is menselijk en het gebeurt gewoon. Het is ook logisch want communicatie bestaat voor het grootste
Nadere informatieFeedback ontvangen. Feedback ontvangen is moeilijk. Hoe gaan we om met feedback?
2 7 Feedback ontvangen Feedback kun je zien als een cadeau. Je kunt het aannemen, uitpakken en er je voordeel mee doen. Of je neemt het cadeau aan, bedankt de gever en legt het vervolgens in een kast om
Nadere informatie5 Assertiviteit. 1 Inleiding
DC 5 Assertiviteit 1 Inleiding Als SAW er zul je regelmatig in situaties terecht komen waarin je duidelijk moeten maken wat je wel of niet wilt. Bijvoorbeeld omdat een cliënt op een activiteitenafdeling
Nadere informatieWe hebben twee oren en maar één mond.
LUISTEREN SSST We hebben twee oren en maar één mond. Colofon Auteur Annemieke Nijman, coach en mediator www.ophetbalkon.nl Grafische vormgeving Henriëtte van Asch www.smaak-ontwerpers.nl 2011 LUISTEREN
Nadere informatieOnline Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week
onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming
Nadere informatie1 SITUATIE 2 TEST. Als ik luister denk ik niet aan andere zaken. Ik laat mensen uitpraten. Ik plaats wat ik hoor in een duidelijk kader
LUISTEREN drs. W. Bontenbal 1 SITUATIE Wanneer u naar een lied luistert, luistert u dan naar de tekst of naar de muziek? Stelt u zich voor dat u zojuist bij een enerverende vergadering vandaan komt, u
Nadere informatieOmgaan met een taalstoornis bij hersenbeschadiging
Logopedie Omgaan met een taalstoornis bij hersenbeschadiging www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LOG007 / Omgaan met een taalstoornis bij hersenbeschadiging
Nadere informatieEmotionele Intelligentie
Emotionele Intelligentie ubeon Academy Programma Emotionele intelligentie (EQ) staat voor het vermogen om eigen en andermans gevoelens te herkennen en er op effectieve wijze mee om te gaan. 70 % van communicatie
Nadere informatieIk wil de eerste dagen 8 tot 12 keer aan de borst
Ik wil de eerste dagen 8 tot 12 keer aan de borst omdat mijn maagje niet groter dan een knikker is; omdat ik vaak kleine beetjes voedsel beter kan verteren; hoe meer en hoe vaker ik drink, hoe meer melk
Nadere informatieBlok 3. Gesprekstechnieken, 2 uur
Blok 3. Gesprekstechnieken, 2 uur Wat is communicatie LSD (luisteren, samenvatten en doorvragen) Open vragen stellen Waarderend gesprek Hoe geef je feedback (doorlopend proces) Oefenen d.m.v. rollenspellen
Nadere informatie( Hoe moet deze oefeningen doen? )
Relaxatieoefeningen ( Wat zijn Relaxatieoefeningen? ) Deze opdracht bestaat uit oefeningen die je kunnen helpen om te relaxen. ( Waarom relaxatieoefeningen? ) Mensen weten dikwijls niet meer hoe ze kunnen
Nadere informatieBasistraining Voorlichting geven Hand-out
Basistraining Voorlichting geven Hand-out Welkom bij de basistraining Voorlichting geven. Leuk dat je je hebt opgegeven om meer te weten te komen over voorlichting geven, voorlichtingen voorbereiden en
Nadere informatieDe gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen
Nadere informatieVerklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor ouders
Pagina 1 van 10 Verklarende woordenlijst bij de strategieën uit Praten doe je met z n tweeën voor Strategieën ter bevordering van interactie communicatiestijl van het kind Rol van de ouder 1: Laat je kind
Nadere informatieIdeeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf
Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatieDeze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.
Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP
Nadere informatieDysartrie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Dysartrie Dysartrie is een spraakstoornis ten gevolge van een neurologische aandoening. Iemand met een dysartrie heeft moeite om verstaanbaar te spreken. In deze folder leest u wat dysartrie inhoudt en
Nadere informatie3 Pesten is geen lolletje
Na deze les kun je: het verschil tussen plagen en pesten noemen; jouw ervaringen met pesten vertellen; uitleggen hoe je pesten kunt stoppen; afspraken maken over pesten. 3 Pesten is geen lolletje Pesten
Nadere informatieEr was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.
Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.
Nadere informatieVIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN
E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen
Nadere informatieDeze steekkaarten met tips rond competenties:
Deze steekkaarten met tips rond competenties: zijn een onderdeel van de competentietoolkit ter ondersteuning van sociale sportpraktijken gericht op het ontwikkelen van jongeren. hebben tot doel om te werken
Nadere informatieIn gesprek gaan met ouders in verband met een vermoeden van kindermishandeling
In gesprek gaan met ouders in verband met een vermoeden van kindermishandeling 1. Aandachtspunten voor een gesprek met ouders i.v.m. een vermoeden van kindermishandeling: Als je je zorgen maakt over een
Nadere informatieNieuwsbrief 3 De Vreedzame School
Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Blok 3 Blok 3: We hebben oor voor elkaar Blok 3: Algemeen: In dit blok stimuleren we de kinderen om oor voor elkaar te hebben. De lessen gaan over communicatie, over praten
Nadere informatieSociale/pedagogische vragenlijst
Bijlage 1 Sociale/pedagogische vragenlijst voor ouders en begeleiders van mensen met een matige tot (zeer) ernstige verstandelijke beperking, al dan niet in combinatie met een lichamelijke beperking 1
Nadere informatieSecret. Het geheim van een goede presentatie. Deel 1
Secret Het geheim van een goede presentatie Deel 1 Eye for detail Ik neem mijn sheets onder de arm mee en ga wat vertellen. Hoe bereid jij je voor op een presentatie? De presentator staat nerveus te wiebelen
Nadere informatieDysartrie bij volwassenen
Dysartrie bij volwassenen Inleiding U bent door uw huisarts of specialist doorverwezen naar de logopedist voor de behandeling van uw spraakstoornis dysartrie. In deze folder wordt u uitgelegd wat dysartrie
Nadere informatie