Ontwerp Bankenplan - Hervormde kerk te Bovensmilde

Transcriptie

1 Ontwerp Bankenplan - Hervormde kerk te Bovensmilde

2 Het huidige bankenplan in de Hervormde kerk te Bovensmilde heeft een monumentale status en kan daardoor niet zonder goede onderbouwing aangepast worden. Voor een passend en duurzaam toekomstig (multifunctioneel) gebruik van de kerk is het noodzakelijk een vrij indeelbare ruimte in de kerkzaal te creëren. Dit heeft consequenties voor het bankenplan. Overleg met de betrokken instanties, op basis van een goed onderbouwd plan, is noodzakelijk. Context: aanleiding en onderzoeksvraag

3 Het interieur en zijn context oorspronkelijk interieur kerk Bovensmilde

4 INTERIEUR met korfboogvormig houten gewelf met trekstangen. Aan de noordzijde een balkon rusten op vier classicistisch geinspireerde houten kolommen. Op het balkon een eenklaviers orgel, vermoedelijk in 1684 gebouwd voor de Waalse kerk te Kampen. De orgelmaker is onbekend. Gelet op de pijpfactuur moet de maker afkomstig zijn uit oost-nederland of Westfalen. In 1809 ingrijpend verbouwd door Lambertus van Dam. In 1897 in Bovensmilde geplaatst door J. Proper uit Kampen. Bij de overplaatsing werd het orgel vergroot. Bij de restauratie in 1988 werd de vergrote kast gehandhaafd. De dispositie van het instrument werd hersteld naar de toestand van Op de zijkant een schild met opschrift: "Geschenk ter herinnering aan de nagedachtenis van de familie Sichers, Boven Smilde 4 juni 1897 Gebrs De Wal". Het balkon rust op vier classicistisch geinspireerde houten kolommen met gemarmerd schilderwerk. De houten banken zijn boogvormig gegroepeerd rondom het oostelijk gelegen doophek met als middelpunt de preekstoel (een hangende kuip met vlak paneelwerk en onderaan een granaatappel; klankbord). Aan drie zijden zijn verhoogde banken tegen de muur geplaatst. Boven de westelijke tochtdeur een rondvenster met gebrandschilderd glas-in-lood met Christusfiguur en opschrift: "komt herwaarts tot mij allen die vermoeid en belast zijt en ik zal u rust geven". Waardering Nederlands Hervormde kerk van cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een religieuze ontwikkeling; van architectuurhistorisch belang vanwege de vormgeving, het materiaalgebruik, de samenhang tussen interieur en exterieur; vanwege de gaafheid en de regionale zeldzaamheid van dit kleine type zaalkerk. redengevende beschrijving bron: RCE

5 interieur kerk Bovensmilde

6 interieur kerk Bovensmilde

7 interieur kerk Bovensmilde

8 interieur kerk Bovensmilde

9 interieur kerk Bovensmilde

10 interieur kerk Bovensmilde

11 De relatie/samenhang van het interieur tot het gebouw; Het in- en exterieur vertellen gezamenlijk het verhaal van de oorspronkelijke functie van het gebouw als Hervormde Kerk. Het interieur bevindt zich nog in het oorspronkelijke gebouw. Het interieur maakt onderdeel uit van het gebouw. De samenhang tussen de onderdelen waaruit het interieur is samengesteld komt tot uiting; door historische continuïteit; continuïteit van bezit en gebruik. door samenstelling; vervaardiging in één periode. door herkomst; onderdelen bevinden zich nog op de oorspronkelijke locatie. relatie van interieur tot het gebouw

12 De volgende kernelementen in het interieur zijn doorslaggevend voor de waardering van het gehele ensemble: 1. Korfboogvormig houten gewelf met trekstangen; 2. Aan de noordzijde een balkon rustend op vier classicistisch geïnspireerde houten kolommen met gemarmerd schilderwerk; 3. Op het balkon een eenklaviers orgel 4. De houten banken zijn boogvormig gegroepeerd rondom het oostelijk gelegen doophek met als middelpunt de preekstoel. 5. Aan drie zijden zijn verhoogde banken tegen de muur geplaatst 6. Boven de westelijke tochtdeur een rondvenster met gebrandschilderd glas-in-lood met Christusfiguur en opschrift kernelementen

13 1. Korfboogvormig houten gewelf met trekstangen kernelementen

14 2. Aan de noordzijde een balkon rustend op vier classicistisch geïnspireerde houten kolommen met gemarmerd schilderwerk kernelementen

15 3. Op het balkon een eenklaviers orgel kernelementen

16 4. De houtenbanken zijn boogvormig gegroepeerd rondom het oostelijk gelegen doophek met als middelpunt de preekstoel kernelementen

17 5. Aan drie zijden zijn verhoogdebanken tegen de muur geplaatst kernelementen

18 6. Boven de westelijke tochtdeur een rondvenstermet gebrandschilderd glas-in-lood met Christusfiguur en opschrift kernelementen

19 Waardering Nederlands Hervormde kerk; Cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een religieuze ontwikkeling. Architectuurhistorisch belang vanwege de vormgeving, het materiaalgebruik, de samenhang tussen interieur en exterieur. Gaafheid en regionale zeldzaamheid van dit kleine type zaalkerk. Waardering

20 Het verhaal - uitgangspunten Wanneer de kerk zijn functie verliest blijft het verhaal van de verloren functie aanwezig. Het verhaal van de kerk wordt verteld door de bouwkundige structuur, het interieur en de detaillering. De daarop volgende eigenaars en gebruikers voegen steeds nieuwe elementen toe aan het interieur van de kerk en verrijken de historische kwaliteiten van het interieur. Wanneer het huidige gebruik komt te vervallen en de kerk een nieuwe functie krijgt, wordt het gebouw geconfronteerd met een nieuw programma van eisen en verandert ook het onbenoembare van het pand: gevoel, sfeer. Nieuwe functie - Ontwerp Bankenplan

21 wat kan er randvoorwaarden / startpunt Dat de hervormde kerk niet alleen een passende bestemming krijgt, maar ook de maatschappelijke betekenis en sociale gehechtheid zichtbaar en voelbaar blijven na herbestemming. In de nieuwe functie van multifunctioneel gebruik van de huidige kerk blijft het gebouw openbaar toegankelijk. Grotere vrij indeelbaarheid van de plattegrond voor multifunctioneel gebruik. Nieuwe functie - Ontwerp Bankenplan

22 De houtenbanken zijn boogvormig gegroepeerd(a,b,c,d,e) rondom het oostelijk gelegen doophek met als middelpuntdepreekstoel(f) Aan drie zijden zijn verhoogdebanken tegen de muur geplaatst Het balkon met een eenklaviers orgel A F E B C D Balkon rustend op vier classicistisch geïnspireerde houtenkolommen met gemarmerd schilderwerk Boven de westelijke tochtdeur een rondvenstermet gebrandschilderdglas-in-lood met Christusfiguur en opschrift Interieur met korfboogvormighouten gewelfmet trekstangen huidigesituatie

23 ? Grotere vrije indeelbaarheid om nieuwefunctiesmogelijkte maken. Kernelementen van de huidige kerk handhaven. A F B C D E Basisuitgangspunten nieuwe situatie

24 De houtenbanken zijn boogvormig gegroepeerd(a,b,c,d,e) rondom het oostelijk gelegen doophek met als middelpuntdepreekstoel(f) Aan drie zijden zijn verhoogdebanken tegen de muur geplaatst Het balkon met een eenklaviers orgel A F E B C D Balkon rustend op vier classicistisch geïnspireerde houtenkolommen met gemarmerd schilderwerk Boven de westelijke tochtdeur een rondvenstermet gebrandschilderdglas-in-lood met Christusfiguur en opschrift Interieur met korfboogvormighouten gewelfmet trekstangen Kernelementen van de huidige kerk handhaven

25 Analyse positie huidige kerkbanken

26 Ontwerp kerkbanken bestaand

27 Ontwerp kerkbanken nieuw

28 Ontwerp kerkbanken nieuw

29 Ontwerp kerkbanken nieuw

30 E D F C B A Om de herbestemming van de kerk mogelijk te maken is de noodzakelijke vrijindeelbare plattegrond ingepast in de bestaande structuur welke ruimte kan bieden aan personen. Aan drie zijden geplaatste verhoogdebankenblijven ongemoeid. De boogvormiggegroepeerde bankensegmentenworden (nagenoeg) symmetrisch ingekort. Hiervoor is gekozen om de ontwerptechnische essentie, de uitdrukking van het Protestantse gerichtheid op het Woord, van de kerk te behouden. Ontwerp kerkbanken

31 De boogvormiggegroepeerde banken A en E worden (nagenoeg) symmetrisch ingekort. E D F C B A De boogvormiggegroepeerde banken B en D worden (nagenoeg) symmetrisch ingekort. De boogvormiggegroepeerde banken (C) is niet meer aanwezig. Deze zal in de nieuwe vloer weer herkenbaar worden gemaakt. De nietorigineleverhoging(f) t.p.v. de spreekstoel wordt niet gehandhaafd. Ontwerp kerkbanken

32 E D F C B A Door de banken gefaseerd/getrapt in te passen ontstaat er een gefaseerd beeld welke de (nagenoeg)symmetrischeen centralistischeopzet,met als middelpunt de preekstoel, versterkt. Dit resulteert in een eindbeeld welke recht doet aan de huidige centralistische opzet van het bankenplan. Ontwerp kerkbanken

33 E D F C B A Door de passende ingreep in de huidige plattegrond ontstaat er een vrijindeelbareplattegrondvan 115m2. Dit betekent, afhankelijk van de opstelling, dat er ± 100 tot 150 zitplaatsen gerealiseerd kunnen worden die noodzakelijk zijn om het nieuwe programma te kunnen huisvesten. De bestaandekerkbankenen de verhoogdekerkbankentegen de muur kunnen hun oorspronkelijke functie blijven vervullen; ze kunnen gebruikt worden wanneer er meer capaciteit qua zitplaatsen nodig mocht zijn. Ontwerp kerkbanken

34 Door dergelijke plekken in de kerk te behouden blijft het onbenoembare van het pand gewaarborgd: gevoel, sfeer. Ontwerp kerkbanken

35 Vloerafwerking: E D C F B A Voorhetvloerpatroonisgekozen omteverwijzennaarde centralistischeopzetvanhet bankenplan.dezewordt teruggebracht(vaka,b,d,e,f)en hersteld(vakc). Voormaterialisering vandevloer dientalsuitgangspunthet versterkenvanhetvloerpatroon. Devolgendeoptiesworden meegenomen; - hetpatroonversterkenmiddels dilataties,legpatroonvloer. - materiaal;natuursteenofestrikken - afwerkingvandezelfdesteensoort contrasterendlatenzijn(ruw, gepolijst) - kleur Ontwerp kerkbanken

36 Met deze passende ingreep, ontstaat er in het middengedeelte een vrij indeelbare plattegrond die verwijst naar de oorspronkelijke ontwerptechnische essentie. Hier wordt de oorspronkelijke opstelling in vorm en oriëntatie van de kerkbanken terug gebracht in de vloer (materialisering). Hiermee wordt ook de continuïteitvanhetinterieur gewaarborgd als geheel, met als middelpuntdepreekstoel. Hiermee blijven de kernelementen gehandhaafd.de sfeer en het gevoel van de oorspronkelijke kerk blijven aanwezig. Waardoor het verhaal van de kerk, interieur en exterieur, is geborgd voor de toekomst. Ontwerp kerkbanken

37 Ontwerp kerkbanken