Jaarbericht 2015 netwerk palliatieve zorg Zuidoost Friesland Samenstelling

Transcriptie

1 Jaarbericht 2015 netwerk palliatieve zorg Zuidoost Friesland Samenstelling Rina Tol ( De Friese Wouden/Zorgkwadrant) Mascha van de Lee ( Stichting Zuidoost Zorg) Sjoeke van der Meer, (VTPZ en hospice Smelnehaven) Anne Persyn ( Nij Smellinghe) Pauline Vierkant ( Nij Smellinghe) Truida Meijering ( Liante) vacature ( Zorgbelang Fryslân) Anne Smit, Tisna van der Gang en Clementine Dechesne ( huisartsenvertegenwoordiging) Petra de Vries ( Allerzorg) Marieke Looijenga (7 teams Buurtzorg Nederland ) Missie. De missie van het netwerk palliatieve zorg Zuidoost Friesland is het verbeteren van de kwaliteit van zorg voor de palliatieve cliënt, zowel op organisatorisch, professioneel als relationeel vlak. Dit gebeurt door het optimaliseren van de samenwerking met betrekking tot palliatieve zorg in de gemeenten Opsterland, Smallingerland, Ooststellingwerf, Achtkarspelen een stuk van Tytsjerksteradiel. Een werkgebied met inwoners ( CBS ), verspreid over 53 woonkernen. De samenwerking t.a.v. de palliatieve zorg heeft een formele status gekregen door de ondertekening van een convenant op 9 januari 2006 door de bestuurders van de betrokken organisaties. Voortgang van de werkzaamheden De rapportage volgt de indeling van het werkplan 2015: A. Beleid en organisatie ---A1 - beleid ---A2 - bestuurlijk kader ---A3 - organisatie ---A4 - communicatie B. Processen --- B.1- de inhoud, overdracht en continuïteit van zorg, de afstemming, samenhang en coördinatie in het zorgaanbod --- B.2-scholing en deskundigheidsbevordering --- B.3-de consultatie en adviesstructuur --- B.4-afstemming van vraag en aanbod 1

2 Beleid en organisatie A.1 beleid: Het netwerk heeft het management/bestuurlijk niveau van betrokken partijen geïnformeerd over de resultaten van het netwerk in 2014 (jaarbericht) en de voorgenomen activiteiten in 2015 (werkplan). A.2. Bestuurlijk kader: Vanuit stichting Mens en Zorg is geen vertegenwoordiger bij het netwerk betrokken en navraag leverde ook geen uitsluitsel op. Daarop heeft het netwerk vastgesteld dat de Stichting niet langer deel uit maakt van het samenwerkingsverband. De vacature van de vertegenwoordiging vanuit Zorgbelang is nog niet ingevuld. Jammer was dat één van de vertegenwoordigers vanuit Nij Smellinghe ( Pauline Vierkant) langdurig wegens ziekte niet betrokken kon zijn. Betreurd werd het overlijden van de voorzitter ( Roelof Hamster) van VPTZ zuidoost Friesland, waaronder ook het hospice Smelnehaven valt. Vanuit het netwerk hebben Rina Tol en Anne Persyn meegepraat en gedacht in de klankbord groep van Ligare ( uit elk netwerk zijn daar 2 tot 3 inhoudelijk deskundigen bij betrokken) Netwerk zuid oost Friesland heeft na heroverweging laten weten dat samenvoeging met netwerk zuid Friesland toch wel een goede optie te vinden. Besloten is in netwerk Zuid aan deze samenvoeging mee te werken. Echter gezien de veranderingen in de regelgeving en mogelijk opschaling van netwerken is het verstandig even de randvoorwaarden uit de nieuwe subsidieregeling van VWS af te wachten. POP( Provinciaal Overleg Palliatieve zorg) Het netwerk participeert in het provinciale overleg palliatieve zorg, (POP), wat vier maal bijeengekomen is. De participatie vanuit Zuid Friesland is in 2015 ingevuld door Rina Tol. Het doel van dit overleg, waarin de 5 Friese netwerken, Zorgbelang Fryslân, IKNL, en Zorgkantoor bijeen komen, is afstemming, uitwisseling van ervaring en verdere samenwerking. Belangrijke gesprekspunten binnen het POP waren in 2015: Beschikbare bedden voor palliatieve zorg. In de provincie Friesland zijn verspreid over de 5 netwerken 28 bedden voor palliatieve zorg beschikbaar. Hiermee loopt Friesland in de pas met de landelijke ontwikkelingen. Er zijn ligdagen beschikbaar ( Oase was niet het hele jaar beschikbaar), 5623 ligdagen werden gebruikt door 307 mensen, de gemiddelde ligduur was 18.3 dagen en dat leidde tot een bezettingspercentage 55. %. In vergelijking met 2014 hebben 60 mensen meer gebruik gemaakt van de beschikbare bedden, maar de gemiddelde ligduur was 8 dagen per persoon korter dan in 2014 en daardoor was het bezettingspercentage 5 % lager dan in Totaal hebben 187 families gebruik gemaakt van de mogelijkheden van VPTZ in In 2014 waren dit 195 families Publieksvoorlichting als netwerktaak. De 5 Friese netwerken organiseren in een gezamenlijke aanpak 6-10 publieksavonden op 29 locaties ( totaal 34 avonden onder de titel Cafe Doodgewoon ) verspreid over de 5 netwerken. De publiciteit, flyers, posters en persberichten zijn weer gezamenlijk opgepakt, mede dankzij de inspanningen van de werkgroep Pr van netwerk Zuidwest Friesland. Project Advanced care planning ( van Friesland Voorop) heeft gewerkt aan de zorgmodule kwetsbare ouderen en een toolkit Advanced Careplanning m.b.t. het levenseinde voor huisartsen. 2

3 Daarin zitten ook de overdrachtsformulieren voor de dokterswacht t.b.v. aandachtspatienten terminale patiënt. In het overleg bleek een belangrijk discussiepunt de verwachte impact van ACPplanning voor huisartsen ( wat zal de benodigde tijd zijn per ACP en wat is het aantal verwacht aantal ACP gesprekken per normpraktijk. Verder was ook de implementatie van ACP een gesprekspunt. T.a.v. deze laatste punten zal ook geprobeerd worden een dwarsverband te leggen met mogelijkheden van het nationaal programma palliatieve zorg. Landelijke beleidsontwikkelingen en het beleid van de Friesland zorgverzekeraar: M.i.v. 1 januari hebben patienten en zorgaanbieders te maken met WMO, Wet langdurige Zorg (Wlz) en de zorgverzekeringswet. De functie begeleiding valt onder de WMO, maar de staatssecretaris heeft er naar ieders tevredenheid voor gekozen dat de begeleiding vanuit het palliatieve pakket (nachtzorg) wel is overgeheveld naar de zorgverzekeraar. Deze zorg mag worden gedeclareerd als zijnde PV basis. Palliatieve zorg en WMO hebben geen relatie. T.a.v. palliatieve zorg gaat het dan om verpleging en verzorging zonder verblijf ( palliatieve zorg thuis of in een bijna thuis huis t.w. De Kime, Marcellis Goverts Gasthuis, Julia Jan Wouters hospice en Smelnehaven) en verpleging met verblijf ( palliatieve units De Oase, Molenaar Klein Hospice, De Kunder en Berchiem). De palliatieve zorg met verblijf wordt gefinancierd uit de Wlz of vanuit de subsidieregeling 1 e lijn verblijf. Dit geldt voor die cliënten die nog niet bekend waren binnen de Wlz. De subsidieregeling is in handen van zorginstituut Nederland maar wordt uitgevoerd door de zorgkantoren en wordt daarom wel via de Wlz route gefinancierd en geregeld. De palliatieve zorg zonder verblijf kan gefinancierd worden uit de zorgverzekeringswet of vanuit uit de wet langdurige zorg als cliënt al een verblijfsindicatie had vanuit de Wlz maar nog niet was opgenomen. In die situatie wordt in overleg met het zorgkantoor een arrangement afgesproken. De palliatieve zorg zonder verblijf wordt door de wijkverpleegkundige vastgesteld. Daarbij moeten de regels t.a.v. deze indicatiestelling gevolgd worden ( wat kan cliënt/naasten zelf, kan VPTZ betrokken worden en wat is professioneel nodig.) Verder heeft de Friesland in zijn polis opgenomen dat voor de inzet van de palliatief terminale zorg vooraf toestemming gevraagd moet worden. Dit zal per situatie bepaald worden en professioneel verantwoord geïndiceerd moeten zijn en ook aangetoond kunnen worden.( onderbouwing waarom e.e.a nodig is). Belangrijk is dat huisartsen, maar ook ziekenhuizen dit goed communiceren dus niet automatisch zeggen dat 24 uur zorg mogelijk is, maar aangeven dat samen met de cliënt en wijkverpleegkundigen bekeken wordt wat door naasten/familie/vptz gedaan kan worden en waar professioneel zorg nodig voor is. Dus zorg op maat, met aandacht voor de eigen verantwoordelijkheid van patiënten/mantelzorgers. PaTz. ROS heeft een aanvraag ingediend bij Zon MW verbeterprogramma palliatieve zorg ontwikkeling PaTz groepen ( de aanvraag is gehonoreerd) Er komen PaTz groepen in Sneek, Wolvega en mogelijk Akkrum. Het bleek niet mogelijk huisartsen in het werkgebied van netwerk Noord oost Friesland voor deze aanpak enthousiast te krijgen. IKNL zal e.e.a ondersteunen door inzet van de consulenten van het PCTF, deze ondersteuning wordt dan gefinancierd uit het budget van IKNL. PaTz staat voor palliatieve thuiszorg. De aanpak heeft tot doel de samenwerking tussen huisartsen en wijkverpleegkundigen te bevorderen en hun deskundigheid te verhogen waardoor de kwaliteit in de palliatieve thuiszorg toeneemt. ROS Friesland Vanaf 1 januari 2016 is ROS Friesland de formele rechtspersoon voor het aanvragen en beheren van de budgetten voor de Friese netwerken. De netwerkcoördinator heeft vanaf 1 3

4 januari dan ook een dienstverband met ROS Friesland. ROS Friesland zal ook in het vervolg het Provinciaal Overleg palliatieve Zorg (POP) bijwonen. Zorgbelang zoekt naar nieuwe vertegenwoordigers die vanuit patienten perspectief meepraten in de netwerken palliatieve zorg. In het verslagjaar hebben de vertegenwoordigers uit netwerken Zuidoost Friesland en Noordoost Friesland zich teruggetrokken uit deze netwerken. Provinciaal Palliatief Consultatieteam Friesland ( PCTF). Vanaf 1 januari 2015 valt het PCTF team onder verantwoordelijkheid van IKNL Zoals binnen de netwerken is afgesproken, wordt dit jaar verder gewerkt aan de vorming van een transmuraal team in iedere ziekenhuisregio. In deze teams werken eerste en tweede lijn samen. Het uiteindelijke doel is dat er transmurale palliatieve zorgketens komen waar consultatie een vanzelfsprekend onderdeel van is. Het oprichten van een transmuraal palliatief team kan een aanjager zijn voor het maken van ketenzorgafspraken. Alle afspraken die binnen PCTF worden gemaakt over de consultatievoorziening staan in het teken van de vorming van deze transmurale teams. Per 1 januari is de werkwijze van consultafhandeling aangepast. Dit n.a.v. een aantal signalen: huisartsen gaven aan direct een medisch consulent te willen spreken, het aantal consulten liep terug en verpleegkundig consulenten waren niet tevreden met hun rol. Door de consulenten is afgesproken dat medisch consulenten de consultvraag aannemen, de vraag exploreren en registreren, indien nodig een eerste advies geven, en daarna het consult doorsturen naar de verpleegkundig consulent uit de regio waar de patiënt woont. De verpleegkundige vult zo nodig het advies aan en doet de follow up. Zo komt het consult in de regio waar de patiënt verblijft en kan de situatie van de patiënt gevolgd en besproken worden in het transmurale MDO.IKNL faciliteert de inzet van eerstelijns consulenten in de Mdo s palliatieve zorg in ziekenhuizen. In Leeuwarden gebeurt dat al enkele jaren. In Drachten sluit een huisarts aan die in opleiding is voor consulent. Met betrokkenen is contact over inzet en vergoeding van de eerstelijns consulenten in de ziekenhuis Mdo s. Het doel is dat deze Mdo s uitgroeien tot transmurale teams. Ook faciliteert IKNL de inzet van eerstelijns medisch consulenten in PaTz groepen. Met de vertegenwoordigers van de netwerken / managers / leidinggevenden van de consulenten en huisarts-consulenten is een afstemmingsoverleg over de consultatie palliatieve zorg in Friesland. Het doel van dit overleg is afstemming over consultatie binnen de verschillende sectoren, en biedt kansen voor optimalisatie van de samenwerking en afstemming ten aanzien van consultatie. Vanuit ieder netwerk is een vertegenwoordiger bij dit overleg aanwezig. Afgesproken is dat zij voor terugkoppeling in het netwerk zorgen. Onderzoek Universiteit van Tilburg (Astrid Kramer): Op 20 mei heeft Astrid Kramer de uitkomsten gepresenteerd van haar onderzoek naar netwerken. ( in 2011 hebben alle partners in de Friese netwerken hier aan meegewerkt) Kern van het onderzoek was om inzicht te krijgen wat de kracht van netwerk is en welke factoren voor individuele partners relevant blijken te zijn om in een netwerk te gaan participeren, maar ook inzicht welke factoren van belang zijn om een netwerk tot een succesvol middel te maken nationaal programma palliatieve zorg. In december 2013 heeft de staatsecretaris aangegeven dat er een Nationaal Programma Palliatieve Zorg (NPPZ) komt. Dit programma moet leiden tot een samenhangende ontwikkeling van 1) zorg 2) onderzoek en 3) onderwijs. Hiervoor wordt 6 jaar uitgetrokken. Aangrijpingspunt voor het programma vormen de netwerken. Er zijn consortia gevormd tussen de 8 universitaire centra, de netwerken palliatieve zorg en IKNL. Het consortium 4

5 Ligare bestaat uit UMCG, IKNL en 18 netwerken palliatieve zorg in Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel. In januari is de aanvraag voor een kwartiermaker en het faciliteren van inhoudelijke deskundigen om plannen te maken door Zon Mw gehonoreerd en is aan de slag gegaan om de ideeën en speerpunten vanuit de 18 netwerken om te vormen tot concrete ideeën voor 2 subsidieaanvragen. Deze moesten in mei ingeleverd worden. In juni werd duidelijk dat alle aangedragen ideeën uitgewerkt mochten worden. Dit resulteerde in 2 subsidieaanvragen van samen ca euro welke in augustus zijn ingediend. De eerste aanvraag betrof markering en proactieve zorgplanning. De tweede aanvraag had het thema patiënten en naastenparticipatie vanuit 3 perspectieven. ( OZOverbindzorg, digitale omgeving waarbij patiënt bepaalt wat er in deze digitale omgeving aan info geplaatst kan worden en wie er toegang tot deze omgeving hebben, scholing van professionals t.b.v. het signaleren van spirituele vragen en een onderzoek naar aspecten die van belang zijn bij het goed invullen van de relatie tussen patiënt/naasten en de behandelaar) In november kwam ( na een proces van wederhoor op vragen n.a.v de aanvragen) uitsluitsel en de aanvraag van markering en proactieve zorgplanning is toegekend, De aanvraag t.a.v. het thema patienten en naastenparticipatie is afgewezen. Ondanks dat de aanvraag als voldoende en relevant is beoordeeld, was er ook een financieel plafond. ( er was 8 miljoen beschikbaar en voor 19 miljoen aangevraagd. Fibula, ( de landelijke stichting die de belangen van netwerken vertegenwoordigd op landelijke niveau) heeft voor 2015 ook subsidie van VWS ontvangen voor de invulling van deze landelijke vertegenwoordiging van netwerken. Fibula heeft een 0-meting uitgevoerd. Daardoor is een eerste indruk verkregen hoe de vier kerntaken van de NPZ in het veld worden geborgd. Daarnaast is het doel informatie te verkrijgen over hoe stichting Fibula de netwerken kan ondersteunen voor wat betreft de implementatie van de Handreiking minimale eisen netwerken palliatieve zorg van stichting Fibula, waarin de vier kerntaken van een NPZ staan uitgeschreven. Een belangrijk ander onderwerp was de komende veranderingen t.a.v. de subsidieregeling voor netwerken. Daarover is nu het volgende bekend: ( Voornemen was deze regeling in 2017 op een andere leest te schoeien). Een adviesbureau ( Bureau HHM) adviseert de staatssecretaris om de huidige subsidieregeling tot en met 2020 te vervangen door een soortgelijke regeling met enkele aanpassingen. Voor de netwerken geldt daarbij dat dan het Nationaal Programma Palliatieve zorg ( ) afgerond is; zijn de consortia ingericht, is er vijf jaar geïnvesteerd om palliatieve zorg op een hoger niveau te krijgen en hebben de netwerken de mogelijkheid gehad zich verder te ontwikkelen. De dan ontstane structurele situatie vraagt om structurele financiering en een subsidie is dan niet meer passend voor de bewezen waarden van deze netwerken. HHM adviseert daarom de mogelijkheden te onderzoeken om de ondersteuning van de Netwerken Palliatieve Zorg vanaf 2021 structureel te financieren middels de Zvw. Dit betekent voor dit moment: Voortzetting van de eenvoudige, toegankelijke en heldere regeling. Handhaving van de te behalen resultaten voor de netwerken. Toekenning subsidie op basis van een vast bedrag voor basistaken en van het aantal inwoners in de netwerkregio met een oplossing van de huidige knelpunten door: een aanpassing in de regio-indeling, een aantal regio s onder verantwoordelijkheid van één netwerkcoördinator te brengen. Een meer-jarensubsidie met jaarlijkse verantwoording. 5

6 A.3. Organisatie: Het netwerk is 6 maal bijeen gekomen om de voortgang van activiteiten te bespreken en de benodigde besluiten te nemen zodat de werkgroep scholing de concretisering van de voorgenomen activiteiten uit konden voeren. Vergaderfaciliteiten werden aangeboden door Nij Smellinghe. De voorzitter en de netwerkcoördinator waren verantwoordelijk voor het voorbereiden en afhandelen van vergaderingen, bewaken en stimuleren van de voortgang van de werkzaamheden. Het werkplan van het netwerk voor 2015 werd hierbij als leidraad gebruikt. Verder werden de voornemens voor 2016 vastgelegd in een nieuw werkplan wat met begroting door ROS Friesland bij VWS is ingediend. Via de subsidieregeling van VWS was het mogelijk uren t.b.v. de netwerkcoördinatie en ondersteuning in te zetten. Deze uren werden ingevuld door Wil Hoek. Daarmee was onder meer de voorbereiding en verslaglegging van de netwerkvergaderingen, werkgroepen en symposia gewaarborgd. Daarnaast voorzag de subsidieregeling van VWS ook in de vergoeding van organisatiekosten van netwerkactiviteiten (t.b.v. pr en scholingsactiviteiten) A.4. Communicatie: Terugkoppeling en intern communicatie De werkzaamheden van het netwerk zijn alleen dan effectief als er een goede terugkoppeling plaats vinden binnen de aangesloten organisaties alleen dan kunnen afgesproken werkwijzen daadwerkelijk ingevoerd en geborgd worden. Het aspect borging is dan ook een permanent aandachtspunt. De meeste organisaties hebben inzichtelijk hoe de interne terugkoppeling plaats vindt en welke algemene communicatiemiddelen in elke organisatie ingezet kunnen worden en welke wegen er via de lijnen en interne palliatieve werkgroepen gevolgd moeten worden om afspraken en werkwijzen in te voeren. Vanuit het netwerk is in het verslagjaar voor aandachtsvelders 3 maal een nieuwsbrief uitgegeven, waarin actuele informatie, nieuwe richtlijnen, discussies en scholingen werden aangereikt. Café Doodgewoon Het netwerk heeft in het verslagjaar 6 publieksavonden georganiseerd onder de naam Café Doodgewoon. Met de organisatie van het Café Doodgewoon is er periodiek een informele ontmoetingsplek, waar onderling ervaringen uitgewisseld kunnen worden, maar ook aandacht is voor informatieverstrekking en verder verdieping in thema s rond het levens einde. De activiteiten van de Cafés Doodgewoon zijn bedoeld voor een breed publiek geïnteresseerde burgers, mantelzorgers, vrijwilligers, patiënten, maar ook mensen die zelf werkzaam zijn in de zorg. Gemiddeld waren er op de avonden 30 bezoekers. De rode draad bij de 6 bijeenkomsten was in 2015 de aandacht voor de spirituele vragen tijdens een palliatieve zorgproces. Op de 6 avonden is in gezoemd op vragen als: Welke steun kunnen we bieden? Hoe ga je om met de eindigheid van je bestaan. Hoe verwerk je de diagnose; U wordt niet meer beter. Terugkijken naar je levenslijn.waarom heb je in je leven iets gedaan of gelaten. Geestelijke pijn; zijn daar ook middelen voor? Wat is spirituele/ existentiële zorg? wat wordt daarin geboden? De avonden werden ingevuld door Ruurd vd Water ( geestelijk verzorger en palliatief verpleegkundige in het Martiniziekenhuis) Gemiddeld waren er op de 6 avonden 45 bezoekers. De avonden werden georganiseerd in het Tuinhuis van hospice Smelnehaven in Drachten. De avonden werden publicitair ondersteund door posters, jaarkalenders en maandelijkse persberichten. 6

7 Pal voor U In het verslagjaar is de vijfde landelijke brochure Pal voor U uitgegeven en ook wijd verspreid in het werkgebied van het netwerk. Daarnaast is ook het thema boekje van Pal voor U wat als je je leven verliest uitgereikt aan alle aandachtsvelders Website: Het netwerk heeft een eigen website Naast het zorgaanbod wordt via deze site relevante informatie over palliatieve zorg in de regio opgenomen. Ook in 2015 is de informatie over het zorgaanbod op de website herijkt en waar nodig bijgesteld. 348 bezoekers hebben de website in het verslagjaar bezocht. Dit is een daling van 5 % t.o.v % van de beziekers bezochten de website voor de eerste maal Spreek op tijd over uw levenseinde De KNMG richtlijn tijdig praten over het levenseinde kent ook een patiënten versie. Besloten is deze folders te bestellen en bij huisartsen en specialisten te verspreiden en uiteraard kan elke organisatie zijn cliënten hierover informeren en activeren om ( indien gewenst) het gesprek met de huisarts/behandelaar aan te gaan. Overige acties: Op 11 november heeft de Leeuwarder courant een uitvaarbijlage uitgegeven. In deze bijlage waren 2 pagina s gewijd aan palliatieve zorg ( mede door inbreng van de netwerkcoördinator) en hospice Smelnehaven. B.1- de inhoud, overdracht en continuïteit van zorg, de afstemming, samenhang en coördinatie in het zorgaanbod De zorgmogelijkheden m.b.t. palliatieve zorg en de grenzen van het aanbod zijn in kaart gebracht en geplaatst op de website van het netwerk. Dit zorgaanbod is tevens gelinkt aan het programma Kies Beter. Ook dit jaar is de informatie over het zorgaanbod herijkt en indien nodig bijgesteld. De landelijke module palliatieve onder de aandacht van professionals gebracht. Zorg. Daarmee is de aandacht voor het vroegtijdig praten over het levenseinde en daarmee het belang van een proactief zorgbeleid in de palliatieve zorgfase gecontinueerd en versterkt. De aanvraag van markering en proactieve zorgplanning (in het kader van het nationaal programma palliatieve zorg) heeft tot veel gesprekken geleid hoe dit proces in het netwerk vorm te geven. Het gaat om een versterking en verbetering van de werkwijze van overdracht en begeleiding worden. De gedachte is dit verder te ontwikkelen vanuit het transmuraal Palliatief Team van Nij Smellinghe (waar ook de palliatieve consulenten van het PPTG beurtelings in participeren). Echter hierover heeft nog geen definitieve besluitvorming plaats gevonden. E.e.a hangt ook samen met het tijdspad van de implementatie van het palliatieve zorgpad binnen Nij Smellinghe. Alle organisaties hebben de afspraak dat zij ook intern de verbeterpunten t.a.v. de coördinatie en kwaliteit van palliatieve zorg zouden aanpakken nagekomen. Dit heeft er toe geleid dat in de meeste aangesloten organisaties de interne werkgroepen palliatieve zorg in opdracht van het management- bezig met verbeteracties. Deze verbeterpunten zijn benoemd in het werkplan 2015 en betrokken organisaties hebben periodiek in de vergaderingen de voortgang gerapporteerd. Het ging hierbij over de borging, nazorg, goed invoeren van inzichten van STEM in de reguliere mdo s en aansturing van aandachtsvelders. 7

8 Organisaties werken met een bestand van geschoolde aandachtsvelders. Daarmee is er de infrastructuur die nodig is om de ontwikkelingen bv. invoering zorgpaden daadwerkelijk te borgen. De infrastructuur van aandachtsvelders in bestaande samenstelling werd binnen een aantal organisaties en een discussiepunt. Dit werd onder meer veroorzaakt door de veranderingen binnen organisaties, zoals het aantrekken van meer verpleegkundigen binnen zorgcentra stijgt het kennis niveau in de breedte; er zijn in de thuiszorg de veranderingen naar meer kleinschalige teams. Binnen veel organisaties en zal de taak van de aandachtsvelder zich meer en meer gaan toespitsen op voortrekker, contactpersoon voor informatie overdracht, intermediair. Naast een goede scholing is ook een goede selectie van een potentiele aandachtsvelder dan van belang ( het denkniveau om overstijgend boven de directe praktijk te stijgen, communicatieve vaardigheden, draagvlak, proactief kennis willen/kunnen verspreiden. Maar ook een duidelijke ondersteuning ( leidinggevende) als aansturing (duidelijke taken en opdrachten voor aandachtsvelders) blijken belangrijk. Er zijn organisaties die aandachtsvelders de taak van kennis uitdragen laten concretiseren door hen 2 klinische lessen in het eigen team ( gebaseerd op de vragen en casuïstiek die in het team voorkomen) te laten geven. Ook moeten aandachtsvelders nieuwe medewerkers bij het inwerkprogramma met de module STEM vertrouwd maken en ook de interne kennisbronnen ( wie en wat te raadplegen bij vragen over palliatieve zorg) toelichten. Binnen Liante heeft de discussie hierover dit geleid tot een andere aanpak m.i.v. 1 januari 2016: Aandachtsvelders vanuit de discipline verzorgende worden anders ingezet, verpleegkundigen nemen belangrijke taken t.a.v uitdragen van kennis, implementatie over, maar dit moet wel zo gebeuren dat de verzorgende zich niet op zij geschoven voelen. Ook de samenstelling van de interne commissie zal wijzigen. De 4 verpleegkundigen van Liante nemen plaats in de palliatieve commissie (samen met de medewerkers van Liante die in de werkgroep scholing en pr zitten van het netwerk Deze palliatieve commissie bespreekt o.l.v. een teamleider het beleid en zorg er voor dat afgesproken zaken ook uitgevoerd worden op de locaties ( alle 4 verpleegkundigen zijn betroken bij alle locaties van Liante ) en kunnen daarbij de uitvoering ook ondersteunen. Dit in samenspraak met de aandachtsvelders of wel contactpersonen palliatieve zorg in teams op de locaties Binnen de Friese Wouden leidt de omslag naar kleinschalige teams ook tot een andere inzet van de aandachtsvelders. Besloten is nu te werken met een contactpersoon palliatieve zorg per team. Deze koppelt naar de aandachtsvelder de palliatieve zorgvragen die het team in zorg heeft en zo voedt de aandachtsveld de contactpersonen direct en de andere teamleden indirect met kennis en ontwikkelingen in de palliatieve zorg. Men is tevreden over deze uitwerking en ook duidelijk dat men positief kan sturen en goed beeld kan houden op de kwaliteit van zorg. Elke organisatie heeft verder gewerkt aan de invoering van het werken met de zorgdoelen uit het ZS in het eigen werkproces. Friese Wouden heeft de invoering van het ZS in alle thuiszorgteams gerealiseerd. Door de invoering van de nieuwe regelgeving t.a.v indicaties is er wel een vraagstuk ontstaan t.a.v de verantwoording. Het ZS registreert wat t.a.v zorgdoelen veranderd moet worden en niet welke acties en tijd er nodig zijn om de zorgdoelen te realiseren. Als dit laatste toch in het kader van de nieuwe regelgeving geregistreerd moet worden ontstaat er weer een dubbele registratie die juist voorkomen moet worden. Dit punt zal ook bij andere thuiszorgorganisaties nagevraagd worden, 8

9 zodat bezien kan worden hoe e.e.a opgelost kan worden. Binnen Buurtzorg zijn de zorgdoelen van het ZS en advanced care planning opgenomen in het BIS ( Buurtzorginformatiesysteem ) ZOZ heeft de zorgdoelen ook ingevoegd in het zorgleefplan Het ziekenhuis Nij Smellinghe heeft een contract met IKNL gesloten over de implementatie van het palliatieve zorgpad intern. ( dus organisatie breed over alle afdelingen en specialismen) Dit moet eind 2016 geïmplementeerd zijn. Een interne kerngroep) trekt dit voor. Vanuit de huisartsen is aangegeven dat het PaTz overleg goed verloopt en de deelnemende huisartsen zijn tevreden over de werkwijze en de simpele manier van registreren ( Excel bestand met kleurencode, zodat in een opslag te zien is welke patiënt besproken moet worden ). Allerzorg is druk bezig met de aanpassing van het landelijk dossier, componenten zoals samenwerking met VPTZ en mantelzorgondersteuning worden ingepast, Daarnaast wordt ook gekeken naar zorgmogelijkheden op afstand ook t.b.v. van patiënten/naasten met een palliatieve zorgvraag ( via I PAD). Doorziekte en vertrek van de coordinator van de aandachtsvelders heeft e.e.a in regio Drachten op een laag pitje gestaan. Buurtzorg, Er is veel tijd en aandacht nodig geweest voor de herindicatie in het kader van de veranderde regelgeving m.i.v. 1 januari 2015 en het werken hiermee met de I pad in een elektronisch dossier. Vraagpunt bij de herindicatie is inderdaad dat de eerste insteek is met de patiënt en naasten overleggen wat men zelf of samen met vrijwilligers kan en waar de inzet van professionals nodig is. Een punt daarbij is de vraag of VPTZ de mogelijkheden van nachtaanwezigheid ter ondersteuning en vervanging van mantelzorg nog verder kan uitbreiden, Want de verwachting is dat dit misschien wel nodig kan zijn. --- B.2-scholing en deskundigheidsbevordering De werkgroep scholing/deskundigheidsbevordering ( een werkgroep samengesteld uit deelnemers uit de netwerken zuid en zuidoost Friesland) heeft in drie scholingen voor aandachtsvelders georganiseerd ( gewaardeerd met 8.4 ). Aan deze twee daagse scholingen hebben 47 medewerkers deelgenomen ( veel medewerkers kwamen vanuit Zuid Oost Zorg). Rina Tol en Anne Persyn hebben aan deze scholingen waardevolle bijdragen geleverd. Daarnaast heeft de avond met als spreker Manou Keirse op 14 januari plaatsgevonden Voor deze avond zijn aandachtsvelders uit de netwerken zuid en zuidoost Friesland uitgenodigde, die allemaal een collega mee konden brengen ( ca. 350 personen). Het thema van de avond was: Over het begeleiden van patiënt en zijn naasten in de laatste levensfase of wel het ondersteunen bij het omgaan met verlies en verdriet. Deze bijeenkomst werd gevolgd door 2 symposia in het voorjaar ( 5 maart en 12 maart in Drachten en Wolvega) waar 120 aandachtsvelders aan deel namen. Op deze bijeenkomsten is een verdiepingsslag gemaakt door de rouwarbeid en taken verder uit te diepen en in de workshops was aandacht voor de eigen verliezen en je eigen stijl om daar mee om te gaan, en wat je ervaring betekent voor je werk in de zorg. Deze symposia werden gewaardeerd met 7.7 en 8. 9

10 Naast de organisatie van de scholingen voor aandachtsvelders en de symposia heeft de werkgroep scholing zich gebogen over de vraag wat er nodig is om de scholing duurzaam te laten zijn en kennis ook periodiek opgefrist wordt. Dit leidde tot de vraag hoe jaarlijks een update van kennis en inzicht georganiseerd kan worden mogelijk met behulp van een elektronische leeromgeving ( Blendid learning of wel een combinatie van online leren en contactonderwijs ) B.3-de consultatie en adviesstructuur. Vanuit regio Zuidoost Friesland werkte de verpleegkundig specialist pijn van Nij Smellinghe en een verpleegkundige van de Friese Wouden mee aan het palliatief consultatieteam Friesland wat in 2013 van start is gegaan. Er zijn 218 consultvragen aan het team gesteld. Het team consultenten gaat ook scholingen verzorgen op de doktersacademie B4.-afstemming van vraag en aanbod In 2015 waren in de regio van het netwerk 1825 ligdagen beschikbaar. In het hospice Smelnehaven werden 63 mensen opgenomen. De gemiddelde ligduur was 21.5 dagen en daarmee werd een bezettingspercentage van 74.1 % gerealiseerd. 19 cliënten hebben gebruik gemaakt van de palliatieve unit De Schutse in verpleeghuis Berchem ( ZZP 10) De gemiddelde ligduur was 19.4 dagen en de bezettingsgraad kwam daarmee op 50 %. Daarnaast hebben 48 cliënten en hun naasten een beroep gedaan op de mogelijkheden van de organisatie van vrijwilligers terminale zorg in de thuissituatie. Er is in het verslagjaar geconcludeerd dat het aanbod van palliatieve zorgplekken goed aansluit bij de vraag aan zorg van terminale patiënten. Dat is ook toegelicht aan een hospice initiatief in Leek Vastgesteld februari