25 YEARS OF GROWTH ON THE STOCK MARKET

Transcriptie

1 YEARS OF GROWTH ON THE STOCK MARKET 1 JAARVERSLAG 2009 JAARVERSLAG 2009

2 2 Financiële kalender 17 mei 2010 Tussentijdse verklaring Q mei 2010 Gewone Algemene Vergadering 26 augustus 2010 Halfjaarresultaten november 2010 Tussentijdse verklaring Q maart 2011 Jaarresultaten mei 2011 Gewone Algemene Vergadering

3 Inhoudstafel 4 MISSION STATEMENT 6 WOORD VAN DE VOORZITTERS JAAR BEURSNOTERING 16 BESTUUR, CONTROLE EN DAGELIJKSE LEIDING FINANCIELE DIENSTEN Bank J.Van Breda & C Bank Delen BDM-ASCO PRIVATE EQUITY GIB Sofinim 18 ACTIVITEITENVERSLAG 20 MARKANTE FEITEN ENERGIE EN GRONDSTOFFEN Sipef Henschel Engineering Sagar Cements 22 BOUW, BAGGER EN CONCESSIES 24 DEME 3 30 Algemene Aannemingen Van Laere 32 NMP 33 Rent-A-Port 34 VASTGOED EN AANVERWANTE DIENSTEN 36 Extensa 39 Leasinvest Real Estate 42 Financière Duval 44 Cobelguard 45 Anima Care LEXICON JAARVERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR CORPORATE GOVERNANCE MECENAAT ALGEMENE GEGEVENS BETREFFENDE DE VENNOOTSCHAP EN HET KAPITAAL RISICOFACTOREN FINANCIELE STATEN Overeenkomstig het KB van 14 november 2007 betreffende de verplichtingen van emittenten van financiële instrumenten die zijn toegelaten tot de verhandeling op een Belgische gereglementeerde markt, dient Ackermans & van Haaren haar jaarlijks financieel verslag verkrijgbaar te stellen voor het publiek. Dit verslag bevat het gecombineerde enkelvoudige en geconsolideerde jaarverslag van de raad van bestuur, opgesteld overeenkomstig artikel 119, laatste lid W. Venn. Het verslag bevat voorts een verkorte versie van de enkelvoudige jaarrekening, opgesteld overeenkomstig artikel 105 W. Venn., en de integrale versie van de geconsolideerde jaarrekening. De volledige enkelvoudige jaarrekening wordt overeenkomstig de artikelen 98 en 100 W. Venn., samen met het jaarverslag van de raad van bestuur en het verslag van de commissaris, neergelegd bij de Nationale Bank van België. De commissaris heeft met betrekking tot de enkelvoudige jaarrekening een goedkeurende verklaring zonder voorbehoud gegeven. Overeenkomstig artikel 12, 2, 3 van het KB van 14 november 2007 verklaren de leden van het executief comité (namelijk Luc Bertrand, Tom Bamelis, Piet Bevernage, Piet Dejonghe, Werner Poot en Jan Suykens) dat, voor zover hen bekend: a) de jaarrekeningen vervat in dit verslag, die zijn opgesteld overeenkomstig de toepasselijke standaarden voor jaarrekeningen, een getrouw beeld geven van het vermogen, van de financiële toestand en van de resultaten van Ackermans & van Haaren en de in de consolidatie opgenomen ondernemingen; b) het jaarverslag een getrouw overzicht geeft van de ontwikkeling en de resultaten van het bedrijf en van de positie van Ackermans & van Haaren en de in de consolidatie opgenomen ondernemingen, alsmede een beschrijving van de voornaamste risico s en onzekerheden waarmee zij geconfronteerd worden. Het jaarverslag, de integrale versies van de enkelvoudige en van de geconsolideerde jaarrekening alsook de verslagen van de commissaris over voormelde jaarrekeningen zijn beschikbaar op de website ( en zijn kosteloos en op eenvoudig verzoek verkrijgbaar op het volgende adres: Begijnenvest Antwerpen Telefoon Fax info@avh.be JAARVERSLAG 2009

4 Mission statement 4 MISSION STATEMENT

5 LANGE TERMIJN PERSPECTIEF duidelijke afspraken met participaties rond doelstellingen verantwoordelijkheid van de participaties voor de eigen financiële positie streven naar jaarlijkse groei van de resultaten van elke deelneming en van de groep in zijn geheel focus op groeisectoren in een internationale context PROACTIEVE AANDEELHOUDER betrokkenheid bij selectie van topmanagement en definitie van lange termijn strategie permanente dialoog met management opvolging van en controle op strategische focus en de operationele en financiële discipline actieve steun aan het management voor specifieke operationele en strategische projecten 5 een onafhankelijke gediversifieerde groep geleid door een ervaren, mulidisciplinair managementteam met een gezonde financiële structuur ter ondersteuning van de groei-ambities van de participaties Onze missie: aandeelhouderswaarde creëren door te investeren op lange termijn in een beperkt aantal strategische participaties met internationaal groeipotentieel. JAARVERSLAG 2009

6 Woord van de voorzitters 6 6 Indien de economische conjunctuur verder verbetert, zou de verlaagde kostenbasis de meeste deelnemingen in staat moeten stellen een groei van het courante resultaat te realiseren. WOORD VAN DE VOORZITTERS

7 Dames en heren, Het jaar 2009 kende een daling van het globale BNP met 0,8% en van de wereldhandel met 12,3%. Sindsdien toont de economie in de ontwikkelde landen de eerste tekenen van herstel. Voorzichtigheid blijft evenwel geboden, gelet op de toenemende overheidsschulden en de hoge werkloosheidscijfers in de eurozone. Geconfronteerd met deze economische en financiele crisis zonder weerga, hebben de managementteams van de groepsvennootschappen reeds in een vroeg stadium de vereiste herstructureringsmaatregelen getroffen. Deze maatregelen hebben bijgedragen tot een stabilisatie van het resultaat in Indien de economische conjunctuur verder verbetert, zou de verlaagde kostenbasis de meeste deelnemingen in staat moeten stellen een groei van het courante resultaat te realiseren. De aandacht van het management van Ackermans & van Haaren blijft gericht op de versterking en geleidelijke expansie van de strategische peilers van de groep. De strategie van de groep werd, zoals eerder aangekondigd, licht aangepast aan de evolutie van de wereldeconomie die steeds meer gedragen wordt door de bevolking van groeilanden buiten Europa en de VSA. Ackermans & van Haaren is vast besloten deel te nemen aan de groei in landen als India (5,6% in 2009), Brazilië (-0,4% in 2009 t.o.v. +5,1% in 2008) en Indonesië (4,5% in 2009) en investeert om die reden in nieuwe activiteiten in de sectoren energie en grondstoffen, met een focus op groeilanden o.m. beïnvloed werd door de stopzetting van de grote werken in Dubai, slaagde DEME erin haar marktpositie te verbeteren met een stijging van het orderboek (exclusief Port Rashid) van miljoen euro tot miljoen euro per 31 december Het orderboek van DEME blijft, zowel naar regio als naar activiteit, goed gediversifieerd. De EBITDA van DEME bedroeg 289 miljoen euro in 2009 tegenover 302 miljoen euro in Dit liet DEME toe de tweede fase van haar investeringsprogramma ter uitbreiding en verjonging van haar vloot (500 miljoen euro over een periode van 2 jaar) te voltooien. Tegelijkertijd is DEME er in geslaagd haar balans aanzienlijk te versterken met een stijging van het eigen vermogen van 499 miljoen euro tot 570 miljoen euro. Dit ging bovendien gepaard met een vermindering van de netto financiële schuld van 373 miljoen euro (31 december 2008) tot 358 miljoen euro per einde Geruggesteund door het omvangrijke orderboek zal DEME verder investeren in haar vloot en gespecialiseerde activiteiten. Algemene Aannemingen Van Laere en Rent-A- Port hielden stand, zonder significante bijdrage. Van Laere had éénmalig af te rekenen met twee belangrijke probleemwerven. Rent-A-Port bestudeert enkele veelbelovende havenontwikkelingsprojecten in het zuidelijk halfrond. Na de meerwaarden op de verkoop van een deel van haar pijpleidingen in 2008, sluit NMP terug aan bij een meer normaal courant resultaat. Het segment vastgoed en aanverwante diensten had het meest onder de financiële en economische crisis te lijden. 7 Met een nettowinst van 117,5 miljoen euro (114,6 miljoen euro in 2008) heeft Ackermans & van Haaren goed weerstand geboden in het moeilijkste economisch jaar dat het huidige team ooit heeft ervaren. In het segment bouw, bagger en concessies realiseerde DEME in 2009 een omzet van miljoen euro (1.509 miljoen euro in 2008). De lichte achteruitgang wordt grotendeels verklaard door het groot onderhoud van vier grote baggerschepen in de eerste jaarhelft. Niettegenstaande de baggersector in Vastgoedbevak Leasinvest Real Estate hield nochtans goed stand en realiseerde een mooi resultaat in Dankzij de winkelsites verworven in Luxemburg eind 2008 stegen de huuropbrengsten met 17%. De hoge bezettingsgraad (97,74%) en het huurrendement van 7,5 % verzekeren ook in de toekomst een recurrent vastgoedresultaat. Volgens IFRS moet de vastgoedportefeuille semestrieel gewaardeerd worden. Deze oefening woog op het nettoresultaat (18,4 miljoen euro tegenover 22,8 miljoen euro in 2008). De verkoop van een gebouw in Luxemburg resulteerde in een meerwaarde van DEME LEASINVEST REAL ESTATE EXTENSA JAARVERSLAG 2009

8 8 15,2 miljoen euro die evenwel volledig teniet werd gedaan door afwaarderingen van 17,8 miljoen euro op de portefeuille. Leasinvest verwacht een goed operationeel courant resultaat voor het lopende jaar, maar het eindresultaat zal afhankelijk zijn van de schommelingen in de waarde van de vastgoedportefeuille. Vastgoedontwikkelaar Extensa lijdt onder de vertraging van de Roemeense economie, die noopte tot een belangrijke afschrijving (-8,8 miljoen euro) op de Roemeense retailprojecten en het resultaat sterk negatief beïnvloedde (verlies van 7,8 miljoen euro). De eigen grondverkavelingsactiviteiten, de projecten op Tour & Taxis, Cloche d Or en in Istanbul komen in stroomversnelling en blijven een veelbelovend meerwaardeperspectief bieden. De strategie naar aanverwante diensten rond de vastgoedsector wordt verder ontwikkeld. Cobelguard groeide met 14% in omzet en vertoonde een stabiel resultaat (2,1 miljoen euro). Financière Duval toont vertraging in de ontwikkelingsactiviteit, maar houdt goed stand in de toeristische activiteiten. Het netto resultaat bedroeg 3,7 miljoen euro. Anima Care heeft met de aankoop van 2 rusthuizen (216 bedden) de eerste stappen gezet in deze nieuwe niche van zorg en gezondheid. De uitbouw van Anima Care is complementair aan de andere vastgoedactiviteiten en wordt gedreven door de visie van de groep om kwaliteitsvolle diensten en infrastructuur aan te bieden in antwoord op de noden van een vergrijzende samenleving. income ratio bleef op een laag niveau van 48,3%. De groei van het eigen vermogen tot 304 miljoen euro (versus 281 miljoen euro in 2008) resulteerde in een Core Tier 1 kapitaalratio van 33%. De groei van de beheerde activa zou opnieuw moeten toelaten de stijging van de nettowinst van 34,6 miljoen euro (versus 32,5 miljoen euro in 2008) door te zetten in het lopende boekjaar. De groep blijft ook attent de internationale consolidatie van het private banking landschap opvolgen. Bank J.Van Breda & C blijft haar strategie gericht op ondernemers en vrije beroepen consistent implementeren. Alle parameters van de bank evolueerden gunstig: het belegd vermogen steeg met 13% tot 5,6 miljard euro, de voorzichtige kredietpolitiek leidde tot zeer beperkte voorzieningen voor kredietverliezen (0,09%), en de cost/income ratio beef stabiel rond 60%. De stijging van het eigen vermogen tot 244 miljoen (tegenover 223 miljoen in 2008) leidde tot een Core Tier 1 kapitaalratio van 11,8%. De verbetering van de interestcurve leidde in lijn met de reële groei van de bank, en in tegenstelling tot de voorgaande 2 jaren tot het herstel van de groei van de nettowinst van de bank tot 23,3 miljoen euro (+13%). Onder voorbehoud van de evolutie van de rentecurve, moet de voorzichtige uitbouw van het cliënteel van de bank in de afgelopen jaren leiden tot een verdere duurzame groei van de nettowinst van de bank. De verzekeraar BDM-ASCO heeft recent beslist om zich opnieuw volledig te focussen op haar kernactiviteit inzake transport en schadeverzekeringen. Begin 2010 werden zowel Asco Life (levensverzekeringen) als het Nederlandse Bruns ten Brink (autopolissen) verkocht. Na de forse beursdaling van 2008 vertoonden de financiële markten opnieuw een begin van herstel in het voorgaande boekjaar. Dankzij het voorzichtig en consistent beheer werden de portefeuilles van de klanten in 2008 slechts in beperkte mate aangetast, wat geleid heeft tot een bevestiging van het vertrouwen van het cliënteel van Bank Delen. Dit resulteerde in een recordgroei van het toevertrouwd vermogen tot 13,2 miljard euro per 31 december 2009 (tegenover 10,3 miljard euro in 2008). De cost/ In het private equity segment werd in 2009 een daling genoteerd van de bijdrage tot het resultaat tot 7,8 miljoen euro (tegenover 18,3 miljoen euro in 2008). Deze daling is gedeeltelijk te wijten aan een daling van de courante winsten van de participaties, die getroffen werden door herstructureringskosten in de eerste helft van het voorbije jaar. De huidige conjunctuur maakt het ook moeilijk om de juiste prijs te behalen bij de verkoop van bedrijven en heeft geleid tot een bijna volledige drooglegging COBELGUARD BANK DELEN BANK J.VAN BREDA & C WOORD VAN DE VOORZITTERS

9 van de markt. Dit resulteerde in beperkte meerwaarden van 4,4 miljoen euro in 2009 (voornamelijk gerealiseerd op de verkoop van I.R.I.S. en IDIM). De turn-around van het resultaat van Groupe Flo, na forse afschrijvingen in 2008, is vermeldenswaardig. Ackermans & van Haaren blijft haar deelnemingen actief opvolgen en in rendabele lange termijn groei investeren, en verwacht in lijn met de resultaten van het laatste kwartaal van 2009, een verbetering van de resultaten van de private equity deelnemingen. Het segment energie en grondstoffen reflecteert met een totale bijdrage van 12,8 miljoen euro (9,9 miljoen euro in 2008), het toenemend belang van de deelnemingen Sipef, Henschel en Sagar Cements. Niettegenstaande een substantieel lagere verkoopprijs van palmolie in 2009, boekte Sipef dankzij hogere volumes en lagere kosten een licht beter resultaat in 2009 (US$ 60,2 miljoen in 2009, US$ 58,8 miljoen in 2008). De eerste stappen in India met Sagar Cements en Oriental Quarries & Mines (uitbating van steengroeves) zijn veelbelovend. Met 122,1 miljoen euro bleef de netto thesaurie van de groep eind 2009 op niveau. De doelstelling van een consistente stijging van het eigen vermogen van de groep werd opnieuw bereikt in het voorgaande boekjaar (1.596 miljoen euro vs miljoen euro per 31 december 2008). De verwachting van een herstel van de groei in 2010 heeft de raad van bestuur overtuigd om een verhoging van het dividend van 1,39 euro per aandeel tot 1,44 euro voor te stellen. Wij danken alle medewerkers van de groep voor hun voorzichtige, maar kordate aanpak van de financieel economische uitdagingen van deze veranderende conjunctuur. Alain Dieryck Luc Bertrand Voorzitter van de Voorzitter van raad van bestuur het executief comité De intrede in de markt van hernieuwbare energieën met de investering in Max Green (in partnership met Electrabel) en in Alcofina beantwoorden ook aan de verwachtingen. Overeenkomstig het Ackermans & van Haaren-model willen we geleidelijk en rechtstreeks met lokale partners investeren in verder afgelegen gebieden. Het management van Ackermans & van Haaren zal de nodige tijd en middelen inzetten om een permanente opvolging van deze deelnemingen en een consistente toepassing van haar beleidsmodel te verzekeren. 9 GROUPE FLO SIPEF HENSCHEL JAARVERSLAG 2009

10 25 jaar beursnotering JAAR BEURSNOTERING

11 SM ACKB LISTED NYSE EURONEXT GEGEVENS OVER HET AANDEEL (31/12/2009) AANDELEN Euronext (ticker) ACKB ISIN code BE Aantal aandelen Marktkapitalisatie 1.741,50 miljoen euro EVOLUTIE AvH AANDEEL, ALL SHARES INDEX BRUSSEL EN EIGEN VERMOGEN PER AANDEEL ( ) 80 all shares index herleid naar koers AvH-aandeel juni 1984 Voor meer gegevens over het Ackermans & van Haaren-aandeel verwijzen we naar het afzonderlijke document vooraan in dit jaarverslag VVPR STRIPS ISIN code BE Aantal strips AvH aandeel all shares index Brussel (1) (1) Bron: Euronext Brussels eigen vermogen EVOLUTIE WINST EN DIVIDEND PER AANDEEL ( ) ,40 8 1,20 7 1,00 6 0,80 5 0, ,40 2 0,20 1 0, dividend winst per aandeel DIVIDENDSTRATEGIE Ackermans & van Haaren is zeer gefocust op de creatie van aandeelhouderswaarde op lange termijn. Over de periode van 25 jaar sinds de beursintroductie in 1984 is dit tot uiting gekomen in groei van het eigen vermogen van de AvH groep van 43,9 miljoen euro in 1984 (enkelvoudig) tot 1.595,5 miljoen euro in 2009 (geconsolideerd), of een vermenigvuldiging met 36, groei van de koers van het aandeel: vermenigvuldiging van de koers met 24 (van 2,05 euro op 20/6/1984 naar 51,99 euro op 31/12/2009) vs een vermenigvuldiging van de All shares index van de beurs van Brussel met 5, groei van het dividend met gemiddeld 10% per jaar (CAGR). AvH streeft naar een geleidelijke groei van het dividend in lijn met de evolutie van de onderliggende courante groepsresultaten. JAARVERSLAG 2009

12 SM ACKB LISTED NYSE EURONEXT 25 jaar (des-)investeringen Bouw, bagger en concessies Private banking Vastgoed & Private equity 1984 Beursintroductie 1994 NIM (NMP, Leasinvest, Sofinim met Coditel, Sidinvest, SES, Synvest/Corelio, IDIM, Henschel, Axe Investments, Illochroma incl Alupa, Engelhardt) Ad Arma BIAC Oprichting Dredging International 1986 Alken-Maes 1989 Van Laere 1992 Delen Belcofi 1997 Sipef 1876 Samenwerking Hendrik Willem Ackermans & Nicolaas van Haaren 1987 I.R.I.S Aviapartner Unisel / SCF INVESTERING 1964 Forasol 1988 Thovadec Cope Allman 1991 Decloedt, oprichting DEME Creyf s Consumers Distributing 1996 Brinvest Europabank Telenet Atenor Mercapital DESINVESTERING 1991 I.R.I.S Alken-Maes Thovadec Cope Allman 1996 Forasol Consumers Distributing 25 JAAR BEURSNOTERING

13 Energie & grondstoffen 1998 Bank J.Van Breda & C, oprichting Finaxis Extensa Cindu Hertel Lamitref Industries Ch. Le Jeune 2006 Cobelguard Trasys Turbo s Hoet 2009 Anima Care Alcofina Oriental Quarries & Mines Max Green 1999 Corn Van Loocke Egemin Net Fund Europe Tibotec-Virco Webdiggers 2002 GB - Inno - BM NMC Quick 2008 Koffie Rombouts Sagar Cements BDM-ASCO Advalvas Group Alural Arcomet Medisearch International 2001 Cyrill Finance Oleon Valkieser Communications / UBF 2005 Groupe Flo 2007 Rent-a-Port Financière Duval Capital & Finance Spano Manuchar I.R.I.S. Distriplus 1998 Europabank 2001 Sidinvest Webdiggers 2004 BIAC Advalvas Group 2007 Corn. Van Loocke 2009 I.R.I.S. IDIM 2003 Coditel Ch. Le Jeune Medisearch International 2006 Illochroma Unisel/SCF Quick 2002 Tibotec-Virco 2005 Solvus (Creyf s) Ad Arma Aviapartner Telenet Cyrill Finance 2008 SES Arcomet Oleon JAARVERSLAG 2009

14 SM ACKB LISTED NYSE EURONEXT De geslaagde heropleving van Ackermans & van Haaren na de wereldoorlog en de voorspoedige ontwikkelingen op het gebied van baggeren en het boren naar olie in de jaren 70, hadden de omvang gecreëerd om Ackermans & van Haaren naar de beurs te brengen. Op suggestie van de toenmalige directie, Erik van Baren en Simon Deckers (eerste bestuurder die niet afstamde van de stichtende families), werd de beursnotering in 1984 aangevraagd. De strategische beslissing werd toen ook genomen om de industriële basis te verbreden. De diversificatie die toen aangevat werd had niet tot doel meerwaarde te creëren op korte termijn, maar integendeel, in samenwerking met partners, de ontwikkeling op middellange termijn te viseren van nieuwe sectoren, die, samen met de bestaande activiteiten, een groter en breder evenwicht zou kunnen verwezenlijken. Terugblik op 25 jaar beursnotering van de grote synergieën tussen de twee bedrijven heeft Ackermans & van Haaren besloten om haar 50% participatie te verkopen, wat haar eerste belangrijke desinvestering betekende. In 1991 bundelden Ackermans & van Haaren en CFE (via hun gezamenlijke participatie in Dredging International) en de familie Decloedt hun belangen in waterbouw in Dredging Environmental & Marine Engineering (DEME). Eind van de jaren negentig zocht de familie Decloedt een exit uit DEME en werden de aandelen door AvH en CFE overgenomen. Sinds 2004 zijn de aandelen 50/50 verdeeld over beide partijen. De meest markante etappen van deze nieuwe politiek kunnen als volgt worden samengevat: In 1986 heeft de maatschappij de management buy-out van de Brouwerij Maes mogelijk gemaakt door de bestaande directie toe te laten de brouwerij over te nemen en verder gezamenlijk de ontwikkeling ervan te beheren. In 1990 verwierf Ackermans & van Haaren een participatie in Creyf s Interim. Om de groei van Solvus (de nieuwe benaming van Creyf s) beter te ondersteunen nam AvH de volledige controle van de maatschappij die intussen het tweede grootste interimbureau van België was geworden. Fusiebesprekingen met USG (United Services Group) toonden dat de Nederlandse governance niet op dezelfde lijn stond als het AvH model. Omwille LUC BERTRAND EN SIMON DECKERS 25 JAAR BEURSNOTERING

15 Na de intrede in het kapitaal van Bank Delen in 1992 en de overname van Bank J.Van Breda & C in 1998 hebben een serie opeenvolgende verhogingen van de participaties geleid tot de oprichting van Finaxis, die de belangen in beide banken groepeert, en een transformatie van het financiele segment. Het belang van Ackermans & van Haaren in Finaxis werd intussen in verschillende stappen opgetrokken tot 78,75%. In 1994 werd de Nationale Investeringsmaatschappij (NIM), de holding die de industriële belangen van de Belgische overheid groepeerde, geprivatiseerd. Na lange onderhandelingen is Ackermans & van Haaren erin geslaagd het contract van ongeveer een half miljard euro te tekenen. Het feit dat AvH de beste garanties kon bieden op continuïteit voor de betrokken ondernemingen heeft hier ongetwijfeld een grote rol in gespeeld. Nadien werd in 2002 met de overname van GIB (GB-Inno-BM), in samenwerking met de Nationale Portefeuille Maatschappij, de tweede private equity poot gecreëerd. Ackermans & van Haaren blijft focussen op enkele kernactiviteiten, maar dat betekent niet dat een kernactiviteit nooit van de hand gedaan kan worden. Zo werden in 1996 de oliediensten (Forasol), die in 1964 de allereerste echte diversificatie waren, niet langer als strategisch aanzien en verkocht. De stijgende behoefte aan kapitaal in die sector, de zeer zware investeringen in nieuwe tuigen die deels met schulden gefinancierd werden en de zeer hoge cyclische bewegingen van de industrie resulteerden immers in een onaanvaardbaar risicoprofiel voor de groep. 15 Rond 2005 waren een aantal desinvesteringen (Aviapartner, Quick, Leasing Van Breda) nodig om er voor te zorgen dat een continu investeringspeil behouden kon blijven zonder afbreuk te doen aan het onaantastbare principe, waarbij Ackermans & van Haaren op lange termijn geen netto schulden wil hebben. Er mag ook niet vergeten worden dat er een aantal minder goede investeringen waren. We durven zelfs zeggen gelukkig maar, want er is niets gevaarlijker dan een bedrijf dat zichzelf onoverwinnelijk acht. Het is nochtans essentieel om uit de analyse van de oorzaken van de tegenslagen te leren om zo beter te doen in de toekomst. ERIK VAN BAREN JAARVERSLAG 2009

16 Bestuur, controle en dagelijkse leiding RAAD VAN BESTUUR zittend, van links naar rechts: Frederic van Haaren, Jacques Delen, Alain Dieryck, Luc Bertrand, Pierre Willaert en Teun Jurgens staand, van links naar rechts: Pierre Macharis en Thierry van Baren 16 EXECUTIEF COMITE van links naar rechts: Piet Bevernage, Tom Bamelis, Jan Suykens, Werner Poot, Piet Dejonghe en Luc Bertrand BESTUUR, CONTROLE EN DAGELIJKSE LEIDING

17 RAAD VAN BESTUUR Voorzitter Alain Dieryck Bestuurders Luc Bertrand Voorzitter van het executief comité Jacques Delen Teun Jurgens Pierre Macharis Thierry van Baren Frederic van Haaren Pierre Willaert COMMISSARIS Ernst & Young Bedrijfsrevisoren BCV, vertegenwoordigd door Patrick Rottiers en Christel Weymeersch EXECUTIEF COMITE Voorzitter Leden Luc Bertrand Tom Bamelis Piet Bevernage Piet Dejonghe Werner Poot Jan Suykens OPVOLGING PARTICIPATIES (samen met de leden van het executief comité) Marc De Pauw André Xavier Cooreman Koen Janssen Matthias De Raeymaeker John-Eric Bertrand GROEPSDIENSTEN Financiën Tom Bamelis Financieel directeur Hilde Delabie Group controller Ben De Voecht Group controller Marc De Groote Accountant Bart Bressinck Accountant Jean-Claude Janssens Treasurer Katia Waegemans Information & communication manager Juridische en administratieve zaken Piet Bevernage Sofie Beernaert Edouard De Saegher Brigitte Adriaensens Michel Malengreau Secretaris-generaal Legal counsel Administratie en personeelszaken Corporate secretary NIM/Sofinim Fiscaal adviseur JAARVERSLAG 2009

18 Activiteitenverslag Bouw, bagger en concessies Vastgoed en aanverwante diensten Private banking Private equity Energie en grondstoffen 18 DEME 50% Extensa Group 100% Bank Delen 79% Sofinim 74% Sipef 21% A.A. Van Laere 100% Leasinvest Real Estate 30% Bank J.Van Breda & C 79% GIB 50% Henschel 50% Rent-A-Port 45% Cobelguard 40% BDM-ASCO 50% Sagar Cements 15% NMP 75% Groupe Financière Duval 30% Oriental Quarries & Mines 28% Anima Care 100% Alcofina 30% Max Green 20% ACTIVITEITENVERSLAG

19 BANK J.VAN BREDA & C BANK DELEN 19 DEME SIPEF EXTENSA JAARVERSLAG 2009

20 Markante feiten 2009 Januari Sofinim (37,5%) en Immobel verkopen hun participatie in I.D.I.M. aan de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Sofinim realiseert op deze verkoop een meerwaarde van 1,5 miljoen euro. De verkoop van de Oleon-groep (Sofinim 37,1%) aan de Franse groep Sofiprotéol wordt afgerond. Juni AvH verwerft een belang van 30% in Alcofina, actief in trading van bio-ethanol op basis van suikerriet. De closing van deze verrichting vond plaats in december Leasinvest Real Estate realiseert een belangrijke meerwaarde (15,2 miljoen euro) op de verkoop van het gebouw Bian (Cloche d Or) in Luxemburg. Februari Bank Delen wordt door Euromoney voor de derde keer op rij verkozen tot Best Private Bank in Belgium. LEASINVEST REAL ESTATE 20 Juli Sofinim verkoopt haar participatie in I.R.I.S. (6,2%) aan Canon Europe en realiseert op deze verkoop een meerwaarde van 2,8 miljoen euro. BANK DELEN Anima Care verwerft haar eerste woon- en zorgcentrum in Aalst (België). Augustus GeoSea (100% DEME) neemt het hefeiland Goliath in gebruik, het grootste hefeiland in zijn soort, bestemd voor de aanleg van windmolenparken op zee. De deelneming in Manuchar wordt opgetrokken van 20% naar 30%, als gevolg van het uitoefenen van warranten. AvH neemt naar aanleiding van de presentatie van de halfjaarcijfers een vijfde segment op in de rapportering, met name Energie en grondstoffen. ANIMA CARE April AvH richt samen met het in New Delhi gevestigde Oriental Structural Engineers de joint venture Oriental Quarries & Mines op. Zij baat drie groeves uit in de regio rond Delhi (India) voor de productie van aggregaten. ALCOFINA DEME MARKANTE FEITEN

21 September Groupe Flo voert met succes een kapitaalsverhoging van 20 miljoen euro door (deel AvH = 5 miljoen euro). Markante feiten 2010 Januari AvH verkoopt samen met haar (50%) verzekeringsdochter ASCO 100% van de aandelen van Asco Life. Februari BDM verkoopt haar Nederlandse verzekeringsdochter Bruns ten Brink. Bank Delen wordt voor de vierde opeenvolgende keer verkozen tot Best Private Bank in Belgium door Euromoney. 21 GROUPE FLO Oktober AvH en Electrabel richten samen de joint venture Max Green op, waarin AvH een belang van 20% heeft, gericht op projecten in hernieuwbare energie op basis van biomassa. Extensa en de Luxemburgse familie Becca verhogen hun respectievelijk aandeel in het project Cloche d Or van 25% tot 50%. Maart Cindu (Sofinim 50%) verkoopt Cindu Chemicals aan het Amerikaans Koppers. MAX GREEN JAARVERSLAG 2009

22 Segment bouw, bagger en concessies Dit segment, en in het bijzonder het baggeren, vormt de basis van Ackermans & van Haaren sinds de ontmoeting in 1876 tussen Nicolaas van Haaren en Hendrik Willem Ackermans. Velen associëren AvH dan ook in de eerste plaats met de baggersector. DEME is door de jaren heen uitgegroeid tot één van de vier grootste baggerbedrijven in de wereld en is een sterk gediversifieerd maritiem constructiebedrijf. Pas vijf jaar na de beursgang van AvH, in 1989, werd beslist om te diversifiëren naar de droge bouw, met de overname van Van Laere. DEME AvH 50% Een van de grootste en meest gediversifieerde bagger- en marinebouwbedrijven ter wereld. Sinds 1876 A.A. VAN LAERE AvH 100% Algemene aannemer van grote bouwprojecten. Sinds D ARTAGNAN - LIBIE CEGELEC - ANTWERPEN Evolutie bijdrage tot groepsresultaat mio NATIONALE MAATSCHAPPIJ DER PIJPLEIDINGEN AvH 75% Operator van pijpleidingen voor gas en chemicaliën. Sinds 1994 RENT-A-PORT AvH 45% Gespecialiseerd in havenontwikkeling en -logistiek. Sinds H.W. ACKERMANS & N. VAN HAAREN DREDGING INTERNATIONAL DEME NMP RENT-A-PORT BOUW, BAGGER EN CONCESSIES

23 Evolutie van het segment DREDGING INTERNATIONAL Baggeren lag aan de oorsprong van de oprichting van AvH en is tot op heden nog steeds een heel belangrijk segment. De baggeractiviteiten van AvH werden in 1974, samen met de Société Générale de Dragage van CFE, ondergebracht in Dredging International. Op het ogenblik van de beursintroductie in 1984 was Dredging International nummer drie in de wereld en waren er in België nog 2 andere grote baggerbedrijven, namelijk Baggerwerken Decloedt en Baggerwerken Jan De Nul. AvH had toen 44% van de aandelen in handen. DEME AvH, CFE en de familie Decloedt bundelden in 1991 hun belangen in waterbouw in Dredging Environmental & Marine Engineering (DEME). Hierdoor bleef een belangrijk deel van de Vlaamse baggerkennis in eigen land. DEME bleef gestaag groeien en de sterke diversificatie naar activiteiten en regio s maakt het een echte baggerreus en deel van de absolute wereldtop in de sector. Het is dan ook uitgegroeid tot een sterk gediversifieerd maritiem bouwbedrijf met activiteiten zoals baggeren, milieudiensten, het winnen van bouwmaterialen in zee, de bouw en uitbating van windmolenparken op zee en energie. Sinds 2004 zijn de aandelen van DEME 50/50 verdeeld over AvH en CFE. BOUW EN CONCESSIES In 1989 voerde AvH een diversificatie door naar de droge bouw. Het verwierf een 100% participatie in de groep Van Laere, een van de belangrijkste aannemersbedrijven van het land, gespecialiseerd in openbare werken en burgerlijke bouwkunde. Bij de overname van de NIM in 1994 zat ook de Nationale Maatschappij der Pijpleidingen (NMP) in de portefeuille. Deze maatschappij werd oorspronkelijk opgericht door de Belgische Staat en realiseert en beheert een pijpleidingennetwerk van meer dan 700 km voor industriële gassen en petrochemische producten. De laatste stap in dit segment was de oprichting van Rent-A-Port in Dit bedrijf werd opgericht door twee voormalige directieleden van DEME en specialiseert zich in havenengineering en greenfieldhavenprojecten. 23 DEME - RAMBIZ NATIONALE MAATSCHAPPIJ DER PIJPLEIDINGEN JAARVERSLAG 2009

24 DEME 24 YUANG DONG PANAMA DEME is één van de grootste waterbouwbedrijven in de wereld. Vanuit haar kernactiviteit, baggerwerken en civiele werken op het water, heeft de groep aanvullende nevenactiviteiten ontwikkeld zoals milieuwerken (vooral behandeling van grond en slib), diensten aan de olie- en gassector en de winning van bouwaggregaten uit de zee. EXECUTIEF COMITE van links naar rechts: Eric Tancré, Dirk Poppe, Marc Maes, Martin Ockier, Philip Hermans, Theo Van De Kerckhove, Alain Bernard, Pierre Catteau, Pierre Potvliege, Harry Mommens en Christian van Meerbeeck BOUW, BAGGER EN CONCESSIES

25 OPERATIONEEL OVERZICHT 2009 Verdeling van omzet naar regio Ondanks een moeilijk economisch klimaat in 2009 is DEME er in geslaagd haar positie op de nationale en internationale markten te versterken. Dankzij de strategie van geografische spreiding en diversificatie van de activiteiten (zoals baggeren, hijswerk, offshore gerelateerde en milieuactiviteiten) kon de groep zich handhaven in de economische malaise. DEME slaagde er zelfs in het orderboek te laten stijgen in vergelijking met 2008, tot een niveau van miljoen euro. DEME s activiteitsgraad in de Europese thuismarkt en in Afrika bleef bijzonder hoog en kende een stijging in Zuid-Amerika en Oceanië. De markt in het Midden-Oosten is licht gekrompen, hoewel de olie- en gasgerelateerde activiteiten nog steeds een interessante driver zijn. Verschillende grote nieuwe contracten werden aan het orderboek toegevoegd, oa uit Rusland, de Verenigde Arabische Emiraten, de Filippijnen, Ghana, Angola, Papoea- Nieuw-Guinea, Australië, Venezuela, Letland en Brazilië. Die contracten zijn evenwichtig verdeeld over de kernactiviteit en de dredging-plus activiteiten. Benelux 20% Europa 30% Asia Pacific Midden-Oosten + India Overige 12% 9% 29% Verdeling van omzet naar activiteit Infrastructuurbaggerwerken Onderhoudsbaggerwerken Olie en gas 10% 12% 7% 53% Milieu 18% Waterbouw Tideway Offshore and Marine Contractors, de dochteronderneming van DEME die zich toespitst op de olie- en gassector, slaagde er in 2009 in om haar positie te handhaven, zowel op het gebied van sleufbaggerwerken en de bouw van aanlandingen als in het typische domein van valpijpsteenbestorting. Een verdere snelle expansie kenmerkte het jaar 2009 voor GeoSea, met een hoge bezettingsgraad van de hefeilanden voor verschillende activiteiten, zoals voor bodemonderzoek, de installatie van windturbines, gericht boren en zelfs voor personeelsvoorzieningen. De steeds grotere aandacht voor hernieuwbare energie in Europa vormt een belangrijke impuls voor de bouw van offshore windmolenparken. Dankzij de ervaring van Geo- Sea in dit gespecialiseerde domein en de perfect uitgeruste werktuigen haalde het verschillende belangrijke opdrachten in Duitsland en in het Verenigd Koninkrijk binnen. 25 DEC-Ecoterres, de milieutak van de groep, bevestigde haar leiderspositie en slaagde erin de recordomzet van vorig jaar te evenaren. In 2009 kreeg DEC ook een eerste belangrijke opdracht in Latijns-Amerika. JUMBOTRAILER PEARL RIVER Deelnemingspercentage AvH: 50% DEME NV ( 1.000) Omzet EBITDA EBIT Nettoresultaat Nettocashflow Eigen vermogen (deel groep) Netto financiële positie Balanstotaal Personeel DBM (DEME Building Materials) investeert in mariene aggregaten, op basis van geografisch evenwichtig verspreidde grindconcessies en langlopende contracten in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en de Baltische staten. Op dit ogenblik wordt geïnvesteerd in een nieuwe grindsleepzuiger, die in 2011 de DBM-vloot zal vervoegen. De Victor Horta zal dezelfde capaciteit hebben als de sleepzuiger Charlemagne, nl m 3. DEME s huidige investeringsprogramma draait op volle toeren. In het laatste kwartaal van 2009 werd de sleephopperzuiger Artevelde geleverd, met een capaciteit van m 3, even- JAARVERSLAG 2009

26 26 als het waterinjectiebaggerschip Dhamra en de cutterzuiger Ganga van kw. De laatste twee schepen zullen worden ingezet door ISD, het dochterbedrijf in India. Daarnaast werden twee nieuwe zelfvarende splijtbakken met een capaciteit van m 3 geleverd, de Sloeber en de Pagadder. Schepen nog in aanbouw zijn de Samson, een backacter voor zwaar werk (baggeremmer tot 40 m 3 ), de Al Jarraf, een zeewaardige cutterzuiger met een vermogen van kw voor DEME s Qataars bedrijf MEDCO, de Flintstone, een andere zeewaardige cutterzuiger met een vermogen van kw, de Victor Horta, een grindhopperzuiger met een capaciteit van m 3 en een nieuwe generatie hopperzuiger met een vermogen van meer dan m 3 die vaarklaar zal zijn in de zomer van In september 2009 reikte het Vlaams agentschap voor internationaal ondernemen, Flanders Investment and Trade, de Leeuw van de Export 2009 uit aan DEME. Die titel bekroont de uitzonderlijke exportprestaties en het ondernemerschap van de DEME-groep. I. BAGGER- EN WATERBOUWWERKEN Activiteiten in de Benelux De activiteiten in de Benelux hielden gelijke tred met de vorige jaren. Op de Schelde en in de toegangsgeulen naar de Antwerpse sluizen ging het nieuwe project van 7 jaar voor de uitvoering van onderhoudsbaggerwerken zijn tweede jaar in. Tegelijkertijd werden de onderhoudswerken in de drukke vaargeulen voor de Belgische kust en in de havens van Oostende en Blankenberge voortgezet. De verdieping van de Schelde, om de rivier tot op een diepte van 15,5 m LAT (low average tide) vrij te maken, werd gestart op het Belgisch grondgebied. Op Nederlands grondgebied zijn de werken begin 2010 aangevat. Belangrijke bagger- en waterbouwprojecten werden uitgevoerd in Antwerpen, Kruibeke (een groot stormvloedkeringsgebied), Gent, Oostende (een nieuwe dam voor de buitenhaven en een toegangsgeul) en in het Scheurkanaal ter hoogte van Zeebrugge. De eerste fase van de bouw van het C-Power windmolenpark op de Thorntonbank is afgerond. In het kader van de nieuwe Liefkenshoekspoorverbinding onder de Schelde, kreeg Dredging International de opdracht om in het tunneltracé precisiebaggerwerken uit te voeren. Op de Nederlandse markt doet de dochteronderneming de Vries & van de Wiel dienst als tussenschakel. Een nieuwe onderneming, genaamd de Vries & van de Wiel Kust en Oeverwerken, werd opgestart om het marktaandeel op de Nederlandse markt van kustbeschermingsactiviteiten te vergroten. De werkzaamheden voor de bouw van de tweede Coentunnel in Amsterdam werden aangevat en de werken voor de instandhouding van het strand en de kustbescherming werden uitgevoerd te Walcheren (Zeeland). Internationale activiteiten Europa DEME kon in 2009 haar positie in Duitsland versterken door een aantal interessante nieuwe opdrachten, zoals de onderhoudsbaggerwerken langs de Elbe, in Wilhelmshaven en op de Rijn in Keulen. DEME was actief in het Middellandse Zeegebied, met nieuwe opdrachten in Spanje en Italië. Daartoe behoren de civieltechnische waterwerken bij Ortona, Molfetta, Gioia Tauro, Cagliari, Villa San Giovanni en Napels. In Frankrijk bevestigde DEME haar positie als toonaangevend baggeraar voor grootschalige havenuitbreidingswerken, terwijl het ook in de onderhoudssector bleef meespelen. De aanwezigheid in het Verenigd Koninkrijk bleef groeien met nieuwe opdrachten in de kernactiviteit (zoals het Felixstowe South Reconfiguration Project), maar ook in olie-, gas- en waterbouwkundige projecten. Het grootschalige London Gateway Port-project langs de Theems werd in 2008 gegund aan DEME en werd in het eerste kwartaal van 2010 opgestart. Er werd heel wat aandacht besteed aan marketingactiviteiten en aanbestedingen in Scandinavië en Oost-Europa, waardoor nieuwe contracten in Zweden, Estland, Letland, Rusland en Georgië binnengehaald werden. Onderhouds- en verdiepingswerken in het toegangskanaal en de binnenhaven van Ust- Luga, Rusland Onderhoud en verdieping van de toegangsgeul naar de terminal aan de Zwarte Zee, in het Georgische Kulevi Baggeren en landwinning voor uitbreiding van de containerhaven Muuga in Estland Er werden nieuwe contracten binnengehaald voor uitvoering vanaf 2010 in o.a. Italië, Letland en Zweden. Afrika In 2009 volgden de activiteiten op het Afrikaanse vasteland elkaar in ijltempo op in Zuid-, West- en Noord-Afrika. Sinds 2007 voert Dredging International de nodige onderhoudsbaggerwerken uit in alle Zuid-Afrikaanse havens (Richards Bay, Durban, Port Elizabeth, East London en Ngqura) en het contract werd tot 2011 verlengd. Een contract voor onderhoudsbaggerwerken in Mozambique plaatst dit land op de DEME wereldkaart. De vierde fase van het veelbesproken herstelproject GOLIATH ALPHA VENTUS - DUITSLAND BOUW, BAGGER EN CONCESSIES

27 in de Ghanese Korle Lagoon, met een belangrijke sociale en milieu-impact, is nu aan de gang. Nieuwe contracten werden toegekend in Nigeria en Angola. In Noord-Afrika heeft de Italiaanse dochteronderneming Sidra een offshore opdracht in Tunesië afgerond samen met Tideway. Verder zijn zij actief in de Libische havens van Misurata en Sirte, waar nieuwe contracten werden ondertekend. Een voorbeeld hiervan is de verdieping van het LISCO-toegangskanaal en havenbekken (Libyan Steel Cie) in Misurata. Latijns-Amerika De Zuid-Amerikaanse markt blijft een uitdaging, maar DEME slaagde erin haar activiteiten op een stevig niveau te houden. De sterke aanwezigheid in Venezuela werd beloond met de hernieuwing van contracten voor onderhoudsbaggerwerken in de Orinoco rivier en voor de vaargeulen in het meer van Maracaibo. In Brazilië werden de onderhoudswerken in de havens van Rio en Sao Francisco do Sul voltooid door Dredging International en werden de verdiepingswerken in de haven van Imbituba uitgevoerd. De milieuspecialisten van DEC slaagden er in deze markt binnen te komen met een groot sanerings- en stabiliseringscontract in de haven van Santos. De grote werken aan de toegangsgeul tot het Panamakanaal, aan de kant van de Stille Oceaan liggen voor op schema en bevatten de verbreding en verdieping van het kanaal en het baggeren van de toegangsgeul tot de Panama International Terminal. Midden-Oosten en Indisch subcontinent De activiteiten van DEME in de Golf verlopen via MEDCO, een samenwerkingsverband met het Qataarse UDC en de overheid van Qatar. Dezelfde partneraanpak wordt ook gebruikt voor de Indische dochteronderneming International Seaport Dredging (ISD), dat een samenwerkingsverband is met het Indische bedrijf Larsen & Toubro. In 2009 zette de groei van MEDCO zich door met nieuwe contracten, voornamelijk in Abu Dhabi. MEDCO bevestigde ook de aankoop van een nieuwe cutterzuiger die de naam Al Jarraf zal dragen. Nadat in Ruwais een eerste groot contract was afgewerkt voor Takreer, gunde diezelfde klant een nieuwe opdracht voor het voorbereiden van een industrieterrein. De vaargeulen in Ras Ghanadha en Al Sadr in Abu Dhabi werden verdiept en de Al Marjan-eilanden 2, 3 en 4 in Ras Al Khaimah (Verenigde Arabische Emiraten) werden afgewerkt. Het ontwikkelingsproject voor de haven van Khalifa en de uitbaggering van het kanaal en de landaanwinning in Ras Ghanada en Al Sadr zullen klaar zijn begin Omwille van de wereldwijde financiële crisis heeft de klant Nakheel de renovatiewerken aan de oude haven van Rashid in Dubai stilgelegd nadat de eerste fase was afgewerkt. Om over voldoende rotsmateriaal te beschikken voor de uitvoering van grote infrastructuurprojecten in de regio, heeft DEME in Oman een concessie verworven voor de exploitatie van een steengroeve met potentiële reserves tot 500 miljoen ton. De groeve kende een normale ontwikkeling, waarbij momenteel gezocht wordt naar additionele afzetkanalen voor de gedane investeringen en de verdere exploitatie van de groeve. In India werd steeds meer een beroep gedaan op de diensten van ISD voor belangrijke onderhoudsbaggerprojecten, waardoor de positie van DEME in het Indische subcontinent nog werd versterkt. Aanleg van een nieuwe haven met nieuwe industrieterreinen in Dhamra, India Onderhoudsbaggerwerken in Kakinada in India en in de haven van Qasim in Pakistan Voltooien van de verdieping van de vaargeul naar de nieuwe haven in Karaikal, India Azië en Australië In 2009 nam het marktaandeel in Azië gestaag toe, zij het aan een lager tempo dan voorheen. In Singapore waren in het kader van het Jurong Island-project op onregelmatige tijdstippen interventies nodig. De Nile River voerde in het kanaal van Mai Liao in Taiwan verdiepingswerken uit. Saneringswerken werden aangevat op de Pasigrivier in Metro Manila in de Filippijnen. In Papoea- Nieuw-Guinea werden herstelbaggerwerken van de Fly River voor de Oktedi Mining Co voortgezet met twee cutterzuigers. Australië biedt nog steeds veelbelovende vooruitzichten. De activiteiten voor de bouw van een steenkoolterminal op Kooragang Island, Newcastle gingen voort, terwijl Tideway een grote bagger- en navulopdracht uitvoerde voor de aanleg van het aardgasveld Pluto op de North West Shelf in West-Australië. Er werd een nieuwe opdracht binnengehaald voor de verdieping van de Hunter River om een toegang te maken voor een nieuwe steenkoolterminal. Activiteiten in de olie- en gassector Tideway Marine and Offshore Contractors, dat gespecialiseerde diensten verleent aan olie- en gasbedrijven, draaide op volle toeren en voerde zowel steenbestortingen als aanlandingsprojecten uit. De twee valpijpschepen, de Rollingstone en de Seahorse, voerden steenbestortingen uit ter bescherming en stabilisering van pijpleidingen en kabels en werden ingezet in opdracht van grote 27 JAARVERSLAG 2009

28 28 offshore pijpleidingbouwers en olie- en gasmaatschappijen in de Noordzee, Tunesië, het Middellandse Zeegebied, Mexico en Canada. In 2009 werd een groot aantal projecten uitgevoerd: Voltooiing van de walaankomsten en aanlandingen in Spanje en Algerije voor het Medgaz Pipeline project Offshore baggeren en volstorten voor het Woodside Pluto LNG-project in Australië Voltooiing van het navullen van de walaankomstsleuven voor een gaspijpleiding in Mina Al Ahmadi, Koeweit Terreinvoorbereiding en bescherming van pijpleidingsnijpunten voor het BritNed HVDC Interconnector-project Voorbereiding van het terrein voordat pijpleidingen en kabels worden gelegd in de Nederlandse en Britse wateren van de zuidelijke Noordzee Zwaar hijswerk op zee Scaldis Salvage and Marine Contractors, waarin DEME een belang van 55% heeft, nam deel aan tal van grote bergingsprojecten, scheepswrakruimingen en hijsoperaties in heel Europa. Scaldis haalde verschillende nieuwe opdrachten binnen, waardoor 2009 een heel druk jaar was. Zo waren er dienstverleningsopdrachten voor civieltechnische projecten, olie- en gasbedrijven, de sector van hernieuwbare energie en bergingsprojecten en scheepswrakruimingen in Kroatië, Noorwegen, Duitsland, Tunesië, Spanje, België en Rusland. GeoSea is uitgegroeid tot een betrouwbare en erkende dienstverlener in het marktsegment van de hernieuwbare energie. In 2009 speelde het bedrijf een belangrijke rol bij de bouw van het farshore windmolenpark op de Thorntonbank. Bovendien plaatste het funderingspalen en een turbine voor het Alpha Ventus offshore windmolenpark in Duitsland. Nieuwe contracten werden binnengehaald voor gelijkaardige interventies op het offshore windmolenpark Walney in de Ierse Zee (Verenigd Koninkrijk), het Ormonde project in de oostelijke Ierse Zee en London Array, het grootste offshore windmolenpark ter wereld. II. MILIEUACTIVITEITEN: BODEMSANERING EN OPSLAG VAN VERONTREINIGDE BAGGERSPE- CIE DEC, de Vries & van de Wiel, Ecoterres en Extract- Ecoterres zijn deel van Ecoterres Holding, de milieugroep van DEME. In 2009 bleven ze bijzonder actief en slaagden erin door te breken in Latijns- Amerika door het binnenhalen van een grote saneringsopdracht in de Braziliaanse havenstad Santos. In het Verenigd Koninkrijk verstevigden ze hun marktpositie en versterkten ze het bedrijf als specialist in complexe saneringsprojecten. De sanering van het Olympische terrein in Stratford (Londen 2012) ligt op schema en de werken voor de voormalige cokesfabriek Avenue nabij Chesterfield startten aan het eind van de zomer van Nearshore en offshore waterbouwwerken DEME-dochter GeoSea is gespecialiseerd in rotsboringen en installaties voor de bouw van steigerfunderingen en aanlegsystemen, de installatie van offshore structuren, offshore windmolenparken en geotechnisch onderzoek op grote diepte. GeoSea zette in 2009 haar snelle groei door voor het gebruik van de hefeilanden. Een nieuw hefplatform, de Goliath, werd gelanceerd en heeft schitterend gepresteerd op de eerste opdracht voor het Alpha Ventus offshore windmolenpark in Duitsland. Bodemonderzoeken op grote diepte werden o.a. uitgevoerd voor toekomstige offshore windmolenparken in België, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Hei- en boorprojecten installeerden dolfijnpiles aan de Sonara raffinaderij in Kameroen, terwijl geboord werd voor BHP Billiton op hun RGP5-project in Port Hedland, Australië. Grootschalige projecten werden uitgevoerd voor de verbreding en verdieping van de toegang aan de kant van de Stille Oceaan en de zuidelijke toegangsgeul naar het Panamakanaal. In België is DI-DEC gestart met het ontwerp, de bouw en de exploitatie van een installatie voor de verwerking en opslag van slib in de haven van Antwerpen het AMORAS-project. De installaties zullen in oktober 2010 klaar zijn om te worden getest. Andere projecten in België waren: Mechanische ontwateringsinstallatie voor Nyrstar in Balen (langetermijncontract) Terugwinning van 3 zuurteervijvers in Ertvelde in opdracht van Total Verschillende in-situ saneringswerken voor petrochemische, metaalverwerkende en farmaceutische bedrijven (vb Carcoke in Zeebrugge, industrieterrein Cockerill II in Luik) Reinigen van de 8 m diepe koelvijvers van de kerncentrale van Doel Sanering van een stortplaats voor huishoudelijk afval in Malvoisin In Zweden werden twee bodemsaneringsprojecten uitgevoerd in Bengtsfors en Silvergruvan en werden drie nieuwe projecten toegekend, wat het marktaandeel in Scandinavië en de Baltische staten bevestigde. In Italië werd het San Giovani- BOUW, BAGGER EN CONCESSIES

29 werden ook geleverd aan de havens van Le Havre en Dieppe in Frankrijk en Vlissingen en Amsterdam in Nederland. IV. CONCESSIES HAVEN VAN SANTOS - BRAZILIE In 2009 zette DEME haar inspanningen voort om stroomopwaarts te kunnen werken en om zo vroeg mogelijk bij de ontwikkeling van nieuwe projecten te worden betrokken via concessieovereenkomsten en PPS-overeenkomsten (Publiek-Private Samenwerking). In het nichedomein van offshore windmolenparken lanceerde DEME in verscheidene Europese landen initiatieven via concessiespecialist Power@Sea. project in Napels, waarbij vervuilde baggerspecie werd gereinigd, voltooid en in Spanje voerde Soldec bodemonderzoeken uit in opdracht van Serpa in Asturias. In Nederland stond de Vries & van de Wiel in voor een aantal grond- en slibsaneringsprojecten. In Frankrijk nam de omzet van Extract-Ecoterres toe met 10% en bleef het bedrijf leider in milieubaggerwerken, de verwerking van vervuild sediment en de reiniging van industriële of stedelijke waterbehandelingsinstallaties. In 2009 verwerkte het bedrijf vervuild sediment uit het kanaal van Evry en de haven van Parijs. Het stond in voor de reiniging van waterbehandelingsinstallaties in Archères (Seine Aval) en in Chatillon (Genève, Zwitserland). Het saneerde ook vijf vervuilde industrieterreinen op Frans grondgebied. III. BUILDING MATERIALS De eerste belangrijke deelname van Power@Sea is het project van C-Power op de Thorntonbank, waar de onderneming bovendien zal instaan voor het onderhoud na oplevering van het project. De bouwwerken in het kader van de eerste fase van het farshore windmolenpark van C-Power op de Thorntonbank werden voltooid in mei De 6 windturbines van elk 5 MW zijn volledig operationeel. Tegen het eind van het jaar hadden ze voldoende energie geproduceerd voor het jaarverbruik van meer dan consumenten. De interessante contracten die de DEME-maatschappij GeoSea voor 2009 kon binnenhalen voor ondersteuning bij de bouw van windmolenparken zijn een rechtstreekse spin-off van de referenties die de DEME-groep heeft opgebouwd tijdens het C-Power project. Power@Sea is verder ook betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe offshore windprojecten in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Nederland en Polen. 29 DEME Building Materials (DBM) is gespecialiseerd in de winning, verwerking en verkoop van aggregaten voor de bouwsector, afkomstig uit verschillende zand- en grindconcessies op zee. In 2009 leed de aggregaatindustrie onder een tijdelijke crisis in de bouwmarkt als een gevolg van de wereldwijde financiële crisis. DBM reageerde hierop met een verdere geografische spreiding van haar concessies en keek uit naar goede partnerships op de Europese markt. Op dit ogenblik wordt voor DBM een tweede grindhopperzuiger gebouwd die even groot is als de Charlemagne, wat het bedrijf zal toelaten verder te groeien. DBM ondertekende langdurige raamovereenkomsten met klanten in Polen en het Verenigd Koninkrijk, waar de leveringen werden voortgezet en de toekomst er veelbelovend uitziet. Aggregaten VOORUITZICHTEN 2010 De geografische spreiding van het orderboek en de continue bijdrage van alle DEME specialisaties zijn de belangrijke elementen voor DEME s activiteiten in Door de moderne vloot heeft DEME er vertrouwen in dat het competitief kan blijven in de baggersector. Het goed gevulde orderboek geeft zichtbaarheid voor een paar jaar. Verdere groei in het valpijpsegment wordt verwacht voor de komende jaren. De grotere aandacht in Europa voor hernieuwbare energie is een belangrijke drijfveer voor de offshore windmolenparken, wat GeoSea positief zou moeten beïnvloeden. Bij DEC garanderen langetermijncontracten in de Benelux en grote milieucontracten in het Verenigd Koninkrijk de continuïteit. JAARVERSLAG 2009